Onderzoek Open Universiteit Informatica

Studievereniging TouW Bolognalaan 24 Eindhoven

Eindhoven, maart 2015

Aan alle TouW-leden, informatica-studenten en andere belangstellenden,

Op zaterdag 21 maart 2015 is er weer een informatica-TouW dag, met als onderwerp

Onderzoek Open Universiteit Informatica Deze keer zijn we te gast in het studiecentrum in Utrecht. Vondellaan 202, 3521GZ Utrecht. Tel 030-2511827. http://www.ou.nl/web/utrecht/routebeschrijving Voorafgaande aan de TouW-Informaticadag is de algemene ledenvergadering van TouW, de uitnodiging en de stukken hiervoor krijgen de TouW-leden apart toegezonden. Het is belangrijk dat iedereen zich van tevoren aanmeldt. Er is plaats voor maximaal 60 personen, plaatsen worden toegekend op volgorde van aanmelding. Aanmelden kan via e-mail: [email protected] Deze dag is gratis voor TouW leden en leden van BRPN. Andere belangstellenden betalen € 11,00, vooraf over te maken naar giro 2986197 t.n.v. TouW te Eindhoven. IBAN nummer: NL09 INGB 0002 9861 97 BIC code: INGBNL2A Lid worden van TouW kan ook. In dat geval is deze dag ook gratis. De contributie bedraagt € 12,50 per kalenderjaar. Wil je je dan aanmelden op bovenstaand e-mail adres? Op 6 juni hebben we een arduino workshop gepland. Informatie over arduino is te vinden op http://www.arduino.nu. Er zal de gelegenheid zijn de kit aan te schaffen voor ong EUR 13,50. We zullen er een beperkt aantal beschikbaar hebben. Daarom is het zinvol al van te voren aan te geven of je daar belangstelling voor hebt, via [email protected]. In tegenstelling tot eerdere berichten zal deze dag in Amsterdam zijn. Er is dan ook de gelegenheid om afscheid te nemen van veel (10) docenten van de OU die met functioneel pensioen gaan.

Netty Stoelinga, Rindert Slee, Rikki Dijksman

TouW­bijeenkomst 21 maart 2015 Onderzoek Informatica en  informatiekunde (I&I)  In een aantal lezingen krijgt u een overzicht van het onderzoek van onze faculteit: van hoogleraar, via  docent, promotieonderzoek tot afstudeeronderzoek Master en Bachelor. Johan Versendaal die op 13  februari zijn oratie houdt, geeft de openingslezing. Daarna spreekt onze nieuwe collega Christoph  Bockisch, die sinds 1 december bij onze faculteit werkt. Vervolgens gaat Sylvia Stuurman in op haar  proefschrift, dat zij in de loop van het voorjaar 2105 verdedigt. Zij gaan allen ook in op de rol die  master‐ en bachelorstudenten I&I kunnen spelen in hun onderzoek. Vervolgens is er een korte  introductie over de procedures van het afstuderen in de bachelor en master. Hieke Keuning en   Stephaan de Declerck geven hun afstudeerpresentatie master Computer Science en bachelor  Informatica. Hieke gaat daarbij ook in op het promotieonderzoek dat zij inmiddels bij onze faculteit  doet. 

Programma  9.45 Ontvangst met koffie  10.00‐10.30 Algemene ledenvergadering TouW  10.30‐16.00 Inhoudelijk programma  10.30‐10.35 welkom   10.35‐11.20 prof. dr. ir. Johan Versendaal: Haal het maximale uit ICT‐investeringen  11.20‐12.05 dr. Christoph Bockisch: Programmeertaal technologie voor hoge software kwaliteit  12.05‐12.10 zeer korte pauze  12.10‐12.55 ir. Sylvia Stuurman: Design for change  12.55‐13.50 lunch  13.50‐14.00 Korte introductie over afstuderen bachelors en masters I&I  14.00‐14.45 Hieke Keuning (MSc): Strategy‐based feedback for imperative programming exercises  14.45‐15.30 drs. Stephaan Declerck: Cyberpesten: social media platform mining tools  15.30‐16.00 afsluiting met hapje en drankje   

Vooraankondiging:  Op 6 juni 2015 is de TouWbijeenkomst in studiecentrum Amsterdam met als onderwerp Workshop  Arduino door Harold Pootjes en Simon Pauw. Het is een afscheidsworkshop. Bij de afsluitende borrel  is er gelegenheid om afscheid te nemen van Harold Pootjes, Bart Pauw en een aantal van de andere  docenten (totaal 10) die op 1 februari 2015 met keuzepensioen zijn gegaan. 

Nadere details zie op de website http://www.studieverenigingtouw.nl/   

21 maart 2015 Onderzoek Informatica en informatiekunde (I&I)  samenvattingen en korte CV’s    prof. dr. ir. Johan Versendaal: Haal het maximale uit ICT­investeringen  Samenvatting lezing: ICT ondersteunt bedrijfsvoering in organisaties. Daarvoor zijn  ontwikkelmethoden, en methoden voor specificatie bedacht; kenmerkend is dat vanuit de  bedrijfsstrategie en vanuit de processen de nieuwe ICT wordt ontwikkeld, of ingekocht en  geconfigureerd. Tegelijkertijd maakt 'slimme'  ICT nieuwe producten en diensten, nieuwe business  modellen en nieuwe business processen mogelijk: hier is ICT de 'enabler of innovator', die uiteindelijk  de processen en de business zal kunnen aanpassen. Voor beide perspectieven geldt echter dat het  succes van de ICT‐investeringen niet altijd is gegarandeerd. In de lezing wordt ingegaan op welke  strategieën voor beide perspectieven kunnen worden gevolgd.  Kort CV: prof. dr. ir. Johan Versendaal studeerde Informatica aan de TU Delft en promoveerde op  ontwerpmethoden en softwarearchitecturen van interactieve informatiesystemen. Van 1991 tot  1997 werkte hij bij het Buro voor Systeemontwikkeling (het huidige Atos) met als specialisatie  werkplekinformatisering en human factors. Daarna werd hij development manager en product  manager bij Baan (het huidige Infor). Van 2002 tot oktober 2012 was hij docent/onderzoeker bij de  Universiteit Utrecht, departement Informatica, vakgroep Organisatie en Informatie. Sinds oktober  2008 is hij verbonden aan Hogeschool Utrecht als lector Extended Enterprises. Sinds juni 2014 is hij  tevens voor vijf jaar aangesteld als bijzonder hoogleraar e‐business aan de Open Universiteit te  Heerlen.  dr. Christoph Bockisch: Programmeertaal technologie voor hoge software kwaliteit  Samenvatting lezing: Computers en computerprogramma’s hebben een grote betekenis in onze  maatschappij en daarom is het belangrijk dat zij een hoge kwaliteit hebben in vele opzichten zoals  correctheid, onderhoudbaarheid, maar ook duurzaamheid. Niettemin worden de opgaven van  programma’s steeds ingewikkelder en de programma’s worden steeds complexer. Om toch een hoge  kwaliteit te bereiken moet in het gehele softwareontwikkelingsproces de juiste ondersteuning  geboden worden. Om een oplossing te vinden focus ik mijn onderzoek op de latere fasen zoals  design, implementatie en testen van programma’s en specifiek op programmeertalen en hun  uitvoeringsomgevingen. In deze presentatie zal ik een overzicht van mijn onderzoek geven en twee  projecten in iets meer detail voorstellen.  In het eerste project hebben we embedded software bekeken die energie‐eisende hardware   bestuurt. Met de formele methode ‘Counter‐Example Guided Abstraction Refinement (CEGAR)’  stellen we een formele beschrijving op van het energie‐gedrag van het system, in de vorm van een  toestandsautomaat die naar functies in de software verwijst. Dit model kan gebruikt worden om het  energie‐gedragen te analyseren, optimalisaties te ontwikkelen en te toetsen.  Ten tweede is het een voortdurende trend om nieuwe programmeertalen te ontwikkelen, in het  bijzonder zogenaamde ‘kleine talen’ of ‘domain‐specific languages (DSL)’ die toegesneden zijn op een 

bepaald probleem. Programma’s geschreven in zo’n taal zijn vaak eenvoudiger en beter te  onderhouden. Maar meestal zijn tools, zoals debuggers, voor deze talen niet beschikbaar of van  matige kwaliteit. Met de ‘Advanced‐dispatching Language Implementation Architecture (ALIA)’  hebben we een aanpak gecreëerd, die ons in staat stelt nieuwe talen snel te ontwikkelen en  geavanceerde tools eenvoudig zo her te gebruiken dat ze specifiek voor de nieuwe taal zijn.  kort CV: Christoph is universitair docent Informatica aan de Open Universiteit sinds december 2014.  Daarvoor was hij universitair docent aan de Universiteit Twente in het vakgebied software  compositie. In 2008 heeft hij zijn doctorsgraad aan de Universiteit Darmstadt, Duitsland summa cum  laude gehaald, waar hij ook van 1998 t/m 2003 informatica gestudeerd heeft.  Samen met bedrijven zoals Océ, Topicus, Info Support, Capgemini em Aselsan (Turkije), heeft  Christoph verschillende studentprojecten en promovendi begeleid. Samen met zijn studenten heeft  hij meer dan 50 artikels in hooggeplaatste conferenties, tijdschriften en workshops zoals OOPSLA,  VEE, TAOSD, of JOT gepubliceerd. Christoph is regelmatig reviewer van internationale conferenties  en tijdschriften, organisator en program chair van workshops (b.v. ‘Green In and By Software  Engineering (GIBSE)’ en ‘Virtual Machines and Intermediate Languages (VMIL)’) en evenementen  zoals zomerscholen. Hij was een uitgenodigde spreker bij het symposium ‘Aspects of Formal  Verification’ en bij promovendisymposia, en hij geeft op uitnodiging colleges, onlangs aan de  Shanghai Jiaotong Universiteit, China.  ir. Sylvia Stuurman: Design for change  Samenvatting lezing: De maatschappij verandert voortdurend. Een eis aan vrijwel elk  softwareproduct hoort daarom eigenlijk te zijn dat de software zo eenvoudig mogelijk te veranderen  is. In mijn onderzoek ga ik in op een aantal aspecten van design for change.  Kort CV: Sylvia Stuurman heeft oorspronkelijk biologie gestudeerd en heeft gewerkt als  biologieleraar. Ze is zelfstandig ondernemer geworden (detailhandel), en is toen Informatica gaan  studeren bij de Open Universiteit. Tijdens haar studie is ze gaan werken als  systeembeheerder/wetenschappelijk programmeur bij de Technische Universiteit Delft (bij de  faculteit Wiskunde en Informatica). Na haar afstuderen werd ze toegevoegd onderzoeker, en toen er  een baan als universitair docent bij de OU vrij kwam op haar vakgebied, is ze bij de OU gaan werken.  Hieke Keuning (MSc): Strategy‐based feedback for imperative programming exercises  Samenvatting: Steeds meer mensen leren programmeren: op scholen en universiteiten, in  grootschalige online cursussen (MOOC's) of door zelfstudie. Er zijn veel tools ontwikkeld die helpen  bij de lastige taak van het bouwen van computerprogramma's. Veel van deze tools richten zich  voornamelijk op complete programma's en ondersteunen de student niet bij het zetten van de juiste  stappen richting dit resultaat.  We hebben een prototype van een programmeertutor ontwikkeld die studenten door middel van  feedback en hints naar een oplossing voor eenvoudige programmeerproblemen helpt. We baseren  ons op een bestaande tutor voor functioneel programmeren en vertalen de achterliggende ideeën  naar het imperatieve programmeerparadigma. De tutor baseert zich op modeloplossingen waaruit  een programmeerstrategie wordt afgeleid. Deze strategie legt de verschillende paden vast naar de  modeloplossingen. Om varianten te herkennen, breiden we de strategie uit met alternatieven en 

worden diverse programmatransformaties toegepast. Een docent kan het gedrag van de tutor  beïnvloeden door de modeloplossingen van annotaties te voorzien.  We hebben data verzameld van informaticastudenten om te verifiëren dat hun juiste en onjuiste  oplossingen worden herkend. De mogelijkheden van de tutor worden gedemonstreerd door het  tonen van een aantal interactieve sessies.  Kort CV: Hieke is docent Informatica bij de Hogeschool Windesheim. Zij is in juni 2014 afgestudeerd  in de master Computer Science en is inmiddels als buitenpromovendus bezig met een  promotieonderzoek in hetzelfde gebied bij Johan Jeuring (promotor) en Bastiaan Heeren  (copromotor). Hieke zal haar afstudeerpresentatie herhalen en uitbreiden met haar huidige  onderzoek.  drs. Stephaan Declerck: Cyberpesten: social media platform mining tools  Samenvatting:  Cyberpesten   Het traditionele pestprobleem heeft een digitale dimensie gekregen, ook wel cyberpesten genoemd.  Bij het huidige onderzoek naar cyberpesten wordt nog maar beperkt gebruik gemaakt van data van  sociale media zelf. Een reden hiervoor is dat onderzoekers niet over de juiste tools beschikken om  deze data te verzamelen en verwerken. Om in deze behoefte te voorzien is in het kader van het  Afstudeerproject Bachelor Informatica het project ‘Cyberpesten: social media platform mining tools'  uitgevoerd.  Webapplicatie  Dit project heeft geresulteerd in een webapplicatie waarmee onderzoekers projecten kunnen  opzetten om Facebook‐ en/of Twittergegevens van respondenten te verzamelen. Nadat  toestemming is verkregen van respondenten worden de gegevens op een gestructureerde manier  opgeslagen in een database, en kunnen de gegevens worden geëxporteerd naar een formaat dat  analyse toelaat met behulp van externe software.  Rijke bron voor onderzoek  De gegevens die worden verzameld (profielgegevens, statusberichten en relaties tussen vrienden)  vormen een rijke bron voor onderzoek. Hoewel het systeem is ontwikkeld in de context van het  onderzoek naar cyberpesten, kan het ook worden ingezet om data te verzamelen voor ander  sociaalwetenschappelijk onderzoek, bijvoorbeeld het gebruik van sociale media, sociale interactie  tussen personen en tekstanalyse van statusberichten.  Kort CV: Stephaan Declerck studeerde bedrijfseconomie (afstudeerrichting marktonderzoek) aan de  Katholieke Universiteit Brabant te Tilburg. Na zijn afstuderen (1995) werkte hij onder andere bij  marktonderzoeksbureau Interview‐NSS. Sinds 2004 werkt hij als onderzoeker statistiek bij het  Planbureau voor de Leefomgeving bij de sector Verstedelijking en Mobiliteit.   In 2014 voerde hij samen met Pascal Pieters het project ‘Cyberpesten: social media platform mining  tools' uit in het kader van de Bacheloropleiding Informatica aan de Open Universiteit.