Onderzoek naar de mate van in control zijn van verbonden partijen en subsidierelaties van de Gemeente Enschede
Nederlands Adviesbureau Risicomanagement Enschede, Augustus 2013 NAR Advies BV KvK 53177894
T: 088 – 4300100 E: info@risicomanagement.nl I: www.risicomanagement.nl
Postbus 769 7500 AT Enschede
© 2013 Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement bv. Dit rapport is uitsluitend bestemd voor de opdrachtgever. De inhoud van dit rapport is gebaseerd op omstandigheden bij en informatie ter beschikking gesteld door de opdrachtgever. Op geen enkele wijze kan worden gegarandeerd dat beschreven omstandigheden volledig in overeenstemming zijn met van toepassing zijnde wet-‐ en regelgeving, noch mag worden aangenomen dat de inhoud van dit rapport volledig is ten aanzien van de onderzochte risico’s. Derden die van dit rapport kennisnemen kunnen aan dit rapport geen rechten ontlenen. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement bv.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
2
Inhoudsopgave 1
Inleiding ................................................................................................................................... 5 1.1
Vraagstelling ............................................................................................................................ 5
1.2
Proces ...................................................................................................................................... 5
1.2.1.
Risico quick scan .............................................................................................................. 6
1.2.2.
Schade analyse ................................................................................................................ 7
1.3 2
Risico-‐ en schadeprofiel per partij ............................................................................................ 8 2.1
Area Development Twente (ADT) ................................................................................. 10
2.1.2.
NV Enschedese Zwembaden ......................................................................................... 13
Gesubsidieerde instellingen .................................................................................................. 15
2.2.1.
Alifa ............................................................................................................................... 16
2.2.2.
Twentse Welle ............................................................................................................... 18
2.2.3.
Kaliber kunstenschool ................................................................................................... 20
2.3
4
Verbonden partijen ................................................................................................................. 9
2.1.1.
2.2
3
Leeswijzer ................................................................................................................................ 7
Overige partijen .................................................................................................................... 22
2.3.1.
Consent ......................................................................................................................... 23
2.3.2.
Het Stedelijk Lyceum (HSL) ............................................................................................ 25
2.3.3.
FC Twente ...................................................................................................................... 26
2.3.4.
IJsbaan Twente .............................................................................................................. 28
2.3.5.
ROZ Groep ..................................................................................................................... 30
Betekenis risico-‐ en schadeprofielen voor sturing .................................................................. 31 3.1
Naar indicator ........................................................................................................................ 31
3.2
Naar type instelling ............................................................................................................... 35
Mate van in control ............................................................................................................... 36 4.1
Risico’s en schades partijen ................................................................................................... 36
4.2
Beheersingsruimte bij partijen .............................................................................................. 41
4.3
Risico’s gemeente (financieel) ............................................................................................... 42
4.4
Risico’s gemeente (doelstellingen) ........................................................................................ 43
4.5
Beleidsuitgangspunten gemeente ......................................................................................... 44
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
3
4.5.1.
Beleid omtrent verbonden partijen, gesubsidieerde instellingen en overige partijen . 44
4.5.2.
Gepresenteerde mate van risico’s ................................................................................ 44
4.6 5
Conclusie: Mate van in control .............................................................................................. 45
Aanbevelingen ....................................................................................................................... 46
Bijlage 1: Totaaloverzicht antwoorden vragenlijsten ..................................................................... 47 Bijlage 2: Verbonden partijen en subsidierelaties in de media ....................................................... 81 Bijlage 3: Onderzoeksrapport verbonden partijen en subsidierelaties ........................................... 99
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
4
1
Inleiding
De gemeente wil via het werken met externe partijen maatschappelijke doelstellingen behalen. Dit gebeurt via verbonden partijen, gesubsidieerde instellingen, maar ook via andere verbindingen, zoals gemeenschappelijke regelingen of leningen en garantstellingen. De rekenkamer wil graag weten welke mogelijkheden de gemeente(raad) heeft om de beoogde maatschappelijke doelen via verschillende typen relaties met externe partijen te realiseren. Het gaat daarbij ten eerste om de risico’s in financieel, organisatorisch en inhoudelijk opzicht die de gemeente loopt per type toezichtrelatie. Bovendien gaat het om de mogelijkheden om bij te sturen per type toezichtrelatie. Dit onderdeel is meer algemeen van aard.
1.1
Vraagstelling
De vraag die de rekenkamer heeft gesteld aan het Nederlands Adviesbureau Risicomanagement is in hoeverre de risicobeheersing bij externe partijen, op basis van wat we aantreffen in de selectie, inderdaad zo “in control” is als het college schetst in de midterm review. Om deze vraag te beantwoorden zijn een aantal deelvragen geformuleerd die in samenhang een oordeel op deze hoofdvraag geven. Hierbij gaat het om: • Een inschatting van de risico’s die de partijen lopen • Een overzicht van de gemeentelijke financiële tegenvallers, niet geraamde bijdragen aan partijen, die zich voorgedaan hebben • De mogelijkheden die partijen hebben om risico’s op te vangen • De risico’s die daarna resteren en daarmee mogelijk (gedeeltelijk) voor rekening van de gemeente komen • De hoeveelheid risico die de gemeente maximaal wenst en zegt te lopen • De verhouding tussen de gewenste/gepresenteerde risico’s en de inschatting van de daadwerkelijke risico’s.
1.2
Proces
De eerste twee vragen zijn beantwoord op basis van een risico quick scan bij tien vooraf geselecteerde instellingen: • Verbonden partijen o Area Development Twente (ADT) o NV Enschedese Zwembaden • Gesubsidieerde instellingen o Alifa o Twentse Welle o Kaliber Kunstenschool • Overige partijen o Consent o Het Stedelijk Lyceum (HSL) Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
5
o FC Twente o IJsbaan Twente o ROZ Groep In de volgende paragraaf is een korte toelichting op deze quick scan opgenomen.
1.2.1. Risico quick scan De genoemde risico quick scan is ontwikkelt om op een gestandaardiseerde wijze een onderbouwd oordeel te vormen over de financiële risico’s die een gemeente loopt met haar deelname aan een verbonden partij of met het verstrekken van een subsidie. Deze beoordeling vind plaats op basis van een set vragen die variëren van ‘harde’ financiële gegevens tot meer zachte informatie als bijvoorbeeld het ziekteverzuim, de wijze waarop toezicht georganiseerd is en hoe lang sleutelfunctionarissen in dienst zijn. Deze vragen zijn samengevat in een tiental indicatoren die gezamenlijk een breed beeld geven van het risicoprofiel van een partij. Onderstaand is een overzicht van de indicatoren opgenomen met daarbij enkele voorbeelden van vragen en waarom deze vragen iets zeggen over het risico van een partij. Financiële indicatoren: -‐ Baten: hogere afhankelijkheid van subsidies vormt een groter risico, groter aandeel van de gemeente in subsidies vormt een groter risico, grotere inkomsten uit kernactiviteiten ten opzichte van totale inkomsten zorgen voor een lager risico. -‐ Lasten: Een hoger percentage van de vaste lasten dat gedekt wordt door vaste inkomsten zorgt voor een lager risico, een slechter exploitatieresultaat zorgt voor een groter risico. -‐ Vermogenspositie: Liquiditeit en solvabiliteit, regelmatige aanwezigheid van perioden met liquiditeitstekort vormen een groter risico. -‐ Planning en control: Aanwezigheid van tussentijdse rapportages tussen begroting en rekening en aanwezigheid van een meerjarenbegroting geeft betere sturingsmogelijkheden. Overige indicatoren: -‐ Directie en management: Voortijdige wisselingen op sleutelposities, zeer kort of zeer lang in functie zijn van (financieel) directeur en een kleiner aantal personen dat de directie/dagelijkse leiding vormt zorgen voor een groter risico. -‐ Personeel: Een hoog ziekteverzuim, een hoog verloop en een hoog percentage personeel in vaste dienst zorgen voor een hoger risico. -‐ Toezicht: Regelmatige bijeenkomsten van toezichthouders met verschillende specialismen, bijvoorbeeld vakinhoudelijk op de kernactiviteiten, personeel, juridisch, financieel, zorgt voor een lager risico. -‐ Fusie/verhuizing/reorganisatie: een recente of aanstaande fusie, verhuizing of reorganisatie zorgt voor een hoger risico. -‐ Concurrentiepositie: Een minder goede concurrentiepositie en toenemende concurrentie zorgen voor een hoger risico. -‐ Bedrijfsvoering: Aanwezigheid van tussentijdse rapportages (tussen begroting en rekening) en aanwezigheid van een meerjarenbegroting zorgen voor een lager risico. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
6
De antwoorden op de vragen zorgen voor een score van 10, een zeer laag risico, 20, 30, 40 tot 50, een zeer groot risico. Per indicator wordt de gemiddelde score op de onderliggende vragen berekend. Op basis van deze scores per indicator komt vervolgens een totaalscore tot stand. Hierbij kennen de financiële indicatoren een wegingsfactor van 2 en de overige indicatoren een wegingsfactor van 1.
1.2.2. Schade analyse De gemanifesteerde financiële risico’s in de vorm van extra bijdragen zijn in kaart gebracht door zowel de partijen als de gemeentelijke contactpersonen te vragen de extra bijdragen van de laatste 5 jaar weer te geven. Dit geeft een beeld over de financiële tegenvallers (gemanifesteerde risico’s), voor zover deze informatie voorhanden was. In bijlage 2 wordt het beeld van partijen in de media geschetst, hetgeen kort samengevat op de titelpagina is weergegeven. Dit beeld is politiek van belang omdat het naast de feitelijke gegevens de publieke opinie beïnvloed.
1.3
Leeswijzer
In hoofdstuk 2 zijn per partij, gesorteerd naar type partij, de resultaten van de schade analyse en de resultaten van de quick scan naar de risico’s opgenomen. Hoofdstuk 3 bevat vervolgens verschillende dwarsdoorsneden en analyses op basis van de risico quick scan. In hoofdstuk 4 wordt een oordeel gegeven over de mate van control op basis van de risico’s. De risico’s die de partijen lopen en de mogelijkheden die zij hebben om de gevolgen hiervan zelf op te vangen bepalen de financiële risico’s die de gemeente loopt. Daarnaast wordt tevens aandacht besteed aan de vraag in hoeverre de gemeente inhoudelijk (regierol op doelrealisatie) in control is. Tot slot doen wij in hoofdstuk 5 een aantal aanbevelingen voor de verbetering van de sturing richting partijen. De gegevens die door verbonden partijen als door de gemeente Enschede zijn verstrekt, zijn NIET door ons gecontroleerd, maar aangenomen als juiste gegevens.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
7
2
Risico-‐ en schadeprofiel per partij
In dit hoofdstuk zijn de resultaten van de risico quick scan en de scan naar extra bijdragen in de periode 2006-‐2012 weergegeven. Onderstaande tabel bevat per instelling de score van de quick scan en de extra bijdragen, zoals aangegeven door de partijen zelf en door de gemeente. Opmerkelijk zijn de grote verschillen in beantwoording tussen gemeente en partijen over de hoeveelheid extra middelen die ter beschikking zijn gesteld. Op de 10 onderzochte partijen, waarvan we slechts van 8 gegevens hebben ontvangen, geeft de gemeente Enschede zelf aan dat zij voor die partijen de afgelopen 7 jaar ongeveer 12 miljoen extra hebben uitgegeven. Onder schades verstaan wij de extra uitgekeerde bedragen die niet van tevoren in een begroting waren voorzien en die door de contactambtenaar of partij zijn aangegeven. Bij ADT bijvoorbeeld zijn ook extra bedragen ter beschikking gesteld (zie paragraaf ADT) waardoor soms ook extra, anders gelabelde bedragen worden verstrekt. Bij de ijsbaan is vastgelegd dat er geen tekorten worden afgedekt. Er is echter wel een huurkorting afgesproken, hetgeen natuurlijk ook een tegemoetkoming is.
Verbonden partijen Area Development Twente (ADT) NV Enschedese Zwembaden
Extra bijdragen Risico-‐ cumulatief (2006-‐ score 2012) (volgens instelling)
Extra bijdragen cumulatief (2006-‐ 2012) (volgens gemeente Enschede)
24,9 24,2
€ 6.500.000,-‐ € 0,-‐
€ 6.891.000,-‐ Onbekend
Gesubsidieerde instellingen Alifa Twentse Welle Kaliber Kunstenschool
27,1 24,2 21,9
€ 1.452.000,-‐ € 900.000,-‐ € 0,-‐
€ 3.884.647,-‐ € 0,-‐ € 0,-‐
Overige relaties Consent Het Stedelijk Lyceum (HSL) FC Twente IJsbaan Twente ROZ Groep
21,1 -‐ 18,5 24,6 -‐
€ 0,-‐ Onbekend € 0,-‐ € 25.000,-‐ -‐ €578.835,-‐
€ 161.737,-‐ € 1.065.000,-‐ € 0,-‐ € 0,-‐ Onbekend
Per partij is een paragraaf opgenomen met de resultaten van de quick scan en een toelichting bij deze resultaten. Het gemiddelde dat weergegeven is in de grafieken is het gemiddelde van de partijen die in het kader van dit onderzoek de quick scan ingevuld hebben. Dit betreft dus niet de norm. Een risicoscore van 10 is de ultieme situatie.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
8
Verbonden partijen1
2.1
Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente Enschede een bestuurlijk én een financieel belang heeft2. Om het onderscheid tussen verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen beter te duiden, worden in de midterm review3 de volgende elementen toegevoegd voor verbonden partijen: -‐ Initiatief ligt bij de gemeente -‐ Verbonden partij kan winstoogmerk hebben -‐ Financieel belang is risicodragend -‐ Rechtstreekse zeggenschap gemeente via bijvoorbeeld aandeelhouderschap of vertegenwoordiging in bestuur Verbonden partijen kunnen volgens de gemeente Enschede in de praktijk uit drie vormen bestaan4, te weten: 1. Gemeenschappelijke regeling (GR): een samenwerkingsverband tussen openbare lichamen zoals gemeenten, provincies en/of waterschappen (bijvoorbeeld Area Development Twente). 2. Deelneming in NV of BV: de gemeente is aandeelhouder van een NV of BV (bijvoorbeeld NV Enschedese Zwembaden). 3. Overige relaties waarbij de gemeente in elk geval een financieel belang heeft en rechtstreekse zeggenschap (bijvoorbeeld Dimpact en Dataland). Bij deelnemingen is sprake van een relatie op afstand van de gemeente. De gemeente heeft verantwoordelijkheden overgedragen aan een BV of NV waar een bestuur verantwoordelijk is voor de eigen bedrijfsvoering. Bij een deelneming voert de gemeente feitelijk alleen toezicht uit op de Raad van Toezicht of Raad van Commissarissen van de betreffende instelling. Dit is bijvoorbeeld bij de NV Enschedese Zwembaden het geval. Wij maken onderscheid naar: •
Verbonden partijen (voldoen aan bovenstaande punten)
•
Gesubsidieerde instellingen (subsidie ten behoeve van bijdrage aan gemeentelijke doelstelling, geen directe zeggenschap)
•
Overige partijen (bijvoorbeeld wettelijke relatie voor onderwijs, bankiersrelatie (geldlening) voor bijvoorbeeld FC Twente)
1
Toelichting afkomstig uit Rekenkameronderzoek Toezichtrelaties van Facton en Policy Research Corporation
Beleidskader verbonden partijen Enschede 2010 3 Mid-‐term review beleidskaders verbonden partijen, februari 2012 aan de Raad aangeboden 2
4
Memo Toezicht verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen, Concerncontroller, 29 oktober 2012
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
9
2.1.1. Area Development Twente (ADT) Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ ca. 137 miljoen totaal, geen gemiddeld jaarbedrag € 3.240,-‐ € 0,-‐ € 0,-‐ € 0,-‐ 0.01% 25 FTE 0% € 6.500.000,-‐/€ 6.891.000,-‐ Verwachte toename
Direc7e en management 50 Planning en control
40
Personeel
30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering Area Development Twente
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
Sterke punten Het onderstaande spinnenweb laat zien waar zich de risico’s voor het ADT bevinden. ADT scoort met een score van 10,0 beter op de indicator ‘fusie/verhuizing/reorganisatie ten opzichte van het gemiddelde van 16,5. Het ADT is de laatste jaren niet geconfronteerd met een reorganisatie, fusie of verhuizing. Ook zijn er momenteel geen plannen voor een reorganisatie, fusie of verhuizing. Daarnaast scoort het ADT iets beter op de indicator ‘personeel’. Het ADT heeft een score van 20,0 op de indicator ‘personeel’ behaald, terwijl het gemiddelde op 23,4 ligt. Dit is te verklaren door het beperkte verloop en ziekteverzuim binnen de instelling. Bovendien is niemand in vaste dienst bij het ADT. Aandachtsgebieden De indicator ‘directie en management’ vormt het belangrijkste verbeterpunt van het ADT. Het ADT heeft een score van 31,4 ten opzichte van de gemiddelde score van 25,7. Dit wordt veroorzaakt door de beperkte omvang van de directie/het bestuur en de dagelijkse leiding van de organisatie. ADT kent één bestuurder en één persoon die verantwoordelijk is voor de dagelijkse leiding. Daarnaast blijkt dat de indicator ‘toezicht’ een belangrijk aandachtspunt vormt voor het ADT. ADT scoort 22,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 16,5. De belangrijkste oorzaak is dat ADT zich niet heeft geconformeerd aan de geldende governance code uit branche. Daarnaast speelt de vorm van het toezicht een rol. De indicator ‘vermogenspositie’ vormt tevens een aandachtspunt voor het ADT. Het ADT heeft een score van 30,0 behaald op deze indicator, terwijl het gemiddelde 24,8 bedraagt. Dit wordt met name veroorzaakt door de beperkte solvabiliteit van het ADT. Tot slot blijkt dat de lasten van het ADT een aandachtspunt vormen. Het ADT heeft een score van 30,0, terwijl het gemiddelde 25,0 bedraagt. De belangrijkste oorzaak hiervan is dat de vaste lasten niet gedekt worden door vaste inkomsten. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen Het ADT heeft over de afgelopen 7 jaren uitsluitend extra financiële middelen ontvangen in 2011. In 2011 heeft men volgens de instelling zelf een bedrag ontvangen van € 6.500.000,-‐. Uit de administratie van de gemeente Enschede blijkt dat de extra bijdrage aan het ADT in 2011 hoger lag. Door de gemeente Enschede is een bedrag geadministreerd van € 6.891.000,-‐. De extra bijdrage komt voort uit het afboeken van 50% van de historische plankosten tegen een bedrag van € 6.441.000,-‐ en het opvoeren van een verliesvoorziening voor het ADT (€ 5.450.000,-‐). Voor de afboeking van de historische plankosten had de gemeente een bedrag begroot van € 5.000.000,-‐, maar deze is kennelijk hoger uitgevallen met € 1.441.000,-‐. Daarnaast zijn ook andere bedragen uitgegeven aan ADT die niet als overschrijding zijn geoormerkt, een voorbeeld hiervan zijn bijvoorbeeld onderstaande. Dat betekent dat er soms nog meer geld naar een partij gaat zonder dat dit duidelijk is vanuit een totaaloverzicht per partij of dat het onzichtbaar is omdat het bedrag anders is gelabeld.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
11
Jaar Overschrijding Reden 2011 € 5.450.000 Treffen risicovoorziening bij ADT Specifieke bijdrage aan infrastructuur luchthaven (Bedrag is nog niet -‐ € 3.000.000 uitgegeven, maar bekend bij de raad. Er wordt voor deze uitgave naar dekking gezocht in de eerstvolgende programmabegroting.) De benodigde informatie, vanuit zowel de instelling als de gemeente Enschede, is tijdig ontvangen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
12
2.1.2. NV Enschedese Zwembaden Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
Planning en control
€ 2.998.652,-‐ € 919.304,-‐ € 0,-‐ € 1.084.690,-‐ € 0,-‐ 42.6% 34.04 FTE 87,5% € 0,-‐/Onbekend Verwachte toename
Direc7e en management 50 40
Personeel
30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering
N.V. Enschedese Zwembaden
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
13
Sterke punten Het onderstaande spinnenweb laat zien waar zich de risico’s voor NV Enschedese Zwembaden bevinden. NV Enschedese Zwembaden scoort met een score van 10,0 beter op de indicator ‘toezicht’ ten opzichte van het gemiddelde van 16,5. Dit is te verklaren doordat voor een Raad van Commissarissen is gekozen als toezicht. Het toezicht bestaat uit drie personen met uiteenlopende specialismen en komt 6 keer per jaar bij elkaar. Daarnaast scoort NV Enschedese Zwembaden met een 21,0 op de indicator ‘bedrijfsvoering’ beter dan het gemiddelde van 24,1. De verklaring die hiervoor gegeven kan worden is dat de NV Enschedese Zwembaden de komende drie jaren geen wijzigingen verwacht in relevante wet-‐ en regelgeving. Aandachtsgebieden De indicator ‘directie en management’ van de NV Enschedese Zwembaden vormt met een score van 32,9 een risico ten opzichte van de gemiddelde score 25,7. Het risico wordt met name veroorzaakt doordat de functie van financieel verantwoordelijke al 15 jaren door dezelfde persoon wordt uitgeoefend. Bovendien speelt de omvang van de directie/het bestuur een belangrijke rol. De concurrentiepositie van de NV Enschedese Zwembaden vormt met een score van 40,0 een risico ten opzichte van het gemiddelde van 35,0. De NV Enschedese Zwembaden heeft aangegeven momenteel al geconfronteerd te worden met concurrentie, en verwacht dat dit binnen de komende 3 jaren zal toenemen. Tot slot vormt de indicator ‘personeel’ een risico voor de organisatie. De NV Enschedese Zwembaden heeft hiervoor een score van 30,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 23,4. De organisatie is niet verzekerd voor kosten van ziekteverzuim en heeft 87,5% van het personeel in vaste dienst. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen Uit de gegevens van de NV Enschedese Zwembaden is gebleken dat de organisatie in de afgelopen jaren geen extra financiële bijdrage heeft ontvangen voor het opvangen van opgetreden risico’s. Op dit moment heeft de gemeente Enschede nog geen informatie ter beschikking gesteld, dat inzicht biedt in de financiële bijdragen aan de NV Enschedese Zwembaden. Daardoor is het niet mogelijk om inzichtelijk te maken in hoeverre de administratie van de NV Enschedese Zwembaden en de gemeente Enschede overeenkomen op het gebied van de extra financiële bijdragen. Op het moment van afronding van dit rapport wordt nog steeds gewacht op de aanlevering van gegevens vanuit de gemeente Enschede.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
14
2.2
Gesubsidieerde instellingen5
Een gesubsidieerde instelling is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarmee de gemeente een financiële relatie heeft, die taken uitvoert waarbij sprake is van een algemeen belang en waarbij vergoeding van geleverde diensten op kostprijsbasis plaatsvindt (geen winstoogmerk)6. Bij een gesubsidieerde instelling ontbreekt de bestuurlijke participatie en is er dus geen rechtstreekse zeggenschap van de gemeente.
5 6
Toelichting afkomstig uit Rekenkameronderzoek Toezichtrelaties van Facton en Policy Research Corporation Beleidskader gesubsidieerde instellingen Enschede 2010 (vastgesteld in raad op 15 februari 2010)
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
15
2.2.1. Alifa Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ 11.466.156,-‐ € 206.900,-‐ € 449.062,-‐ € 8.540.536,-‐ € 1.861.736,-‐ 9.0% 138 FTE 95% € 1.452.000,-‐/ € 3.884.647,-‐ Verwachte toename
Direc7e en management 50 Planning en control
40
Personeel
30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering
Alifa
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
16
Sterke punten Het onderstaande spinnenweb geeft inzicht in het risicoprofiel van Alifa. Tot de sterke punten van Alifa behoren de indicatoren ‘directie en management’ en ‘planning en control’. Alifa scoort op de indicator ‘directie en management’ een 20,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 25,7. Dit is met name te verklaren door de omvang van de dagelijkse leiding van de organisatie en de continuïteit van de dagelijkse leiding en de financieel verantwoordelijke. Voor de indicator ‘planning en control’ scoort Alifa een 14,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 18,5. Alifa kent voldoende tussentijdse rapportages en beschikt over een meerjarenbegroting. Aandachtsgebieden De indicator ‘personeel’ vormt met een score van 35,0 het belangrijkste risico voor Alifa in vergelijking met een gemiddelde score van 23,4. Alifa is niet verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim en heeft 95% van het personeel in vaste dienst. De baten vormen eveneens een belangrijk risico voor Alifa. Alifa scoort een 35,0 op deze indicator ten opzichte van een gemiddelde van 24,4. Dit wordt veroorzaakt door de grote afhankelijkheid van derden die Alifa kent voor haar baten. De inkomsten bestaan voor 92% uit subsidie-‐inkomsten, waarvan de gemeente Enschede ruim 98% verstrekt. Tot slot vormt de indicator ‘fusie/verhuizing/reorganisatie’ een aandachtspunt binnen Alifa. Dit kan verklaart worden door de reorganisatie die momenteel wordt uitgevoerd. Bovendien is Alifa zich aan het voorbereiden op een verhuizing. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen In de afgelopen 7 jaren heeft Alifa in 2009 een extra financiële bijdrage ontvangen van de gemeente Enschede. Volgens de instelling ging het daarbij om een bedrag van € 1.452.000,-‐. Vanuit de gemeente Enschede is aangegeven dat cumulatieve extra bijdrage in deze jaren € 3.884.647,-‐ bedraagt. Hoewel de informatie over Alifa vanuit de gemeente lang op zich liet wachten is voor deze instellingen wel de meest uitgebreide informatie aangeleverd vanuit de gemeente.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
17
2.2.2. Twentse Welle Kengetallen Balanstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ 3.084.257 € 705.011,-‐ € 422.051,-‐ € 2.024.000,-‐ € 40.000,-‐ 37.3% 20 FTE 95% € 900.000,-‐/€ 0,-‐ Verwachte toename
Direc7e en management 50 Planning en control
Personeel
40 30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering Twentse Welle
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
18
Sterke punten Het onderstaande spinnenweb laat zien waar zich de risico’s voor de Twentse Welle bevinden. De Twentse Welle scoort met een score van 15,0 beduidend beter op de indicator ‘lasten’ ten opzichte van het gemiddelde van 25,0. Daarnaast scoort de Twentse Welle met een 17,5 op de indicator ‘personeel’ beter dan het gemiddelde van 23,4. De Twentse Welle kent een laag ziekteverzuim en is tevens verzekerd tegen eventuele ziekteverzuimkosten. Daarnaast kent de organisatie weinig verloop in het personeel. Tot slot is gebleken dat de Twentse Welle met een score van 12,0 beter scoort op de indicator ‘toezicht’ dan het gemiddelde van 16,5. Dit komt door de omvang en de uiteenlopende deskundigheid van het toezicht. Het toezicht komt jaarlijks bij elkaar en de Twentse Welle heeft zich geconformeerd aan de governance code van de branche. Aandachtsgebieden De baten vormen bij de Twentse Welle een belangrijk aandachtspunt. De Twentse Welle heeft een 32,5 gescoord op de indicator ‘baten’, terwijl het gemiddelde 24,4 bedraagt. Dit wordt met name veroorzaakt door de hoge mate van afhankelijkheid van subsidies. Daarbij is de Twentse Welle het meest afhankelijk van de gemeente, deze subsidieert ruim 81% van de subsidie-‐inkomsten. Bovendien heeft de Twentse Welle in de afgelopen 5 jaren één keer een extra subsidie aanvraag gedaan bij de gemeente. Daarnaast is de planning en control een verbeterpunt voor de Twentse Welle. De Twentse Welle heeft een 26,0 gescoord op de indicator ‘planning en control’, terwijl het gemiddelde 18,5 bedraagt. Dit komt met name doordat de Twentse Welle niet beschikt over een meerjarenbegroting. Tot slot vormt de concurrentiepositie een risico voor de Twentse Welle. De score van de Twentse Welle bedraagt 40,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 35,0. Dit wordt veroorzaakt door de concurrentie waarmee de organisatie op dit moment al mee te maken heeft. Bovendien verwacht de Twentse Welle binnen 3 jaren te maken te krijgen met toenemende concurrentie. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen De Twentse Welle heeft in de afgelopen 7 jaren drie keer een extra financiële bijdrage ontvangen van de gemeente. Dit blijkt uit de ingevulde vragenlijst van de Twentse Welle. Echter wordt op een andere plaats in de vragenlijst aangegeven dat het slechts één keer een extra subsidie aanvraag heeft gedaan. De extra financiële bijdragen zijn ontvangen in 2008 (€100.000,-‐), in 2009 (€ 400.000,-‐) en in 2010 (€400.000,-‐).De gemeente Enschede heeft aangegeven dat zij in de toekomst geen risico’s verwacht voor de Twentse Welle. Wel wordt aangegeven dat in de periode 2008-‐2009 sprake was van een dreigend exploitatietekort, mede door fusie en verhuizing. De gemeente Enschede heeft destijds tijdelijk een financieel medewerker beschikbaar gesteld om de instelling te ondersteunen bij het versneld op orde brengen van de financiële administratie. Er zijn echter geen bedragen genoemd door de gemeente Enschede. Vanuit zowel de Twentse Welle als de gemeente Enschede is de benodigde informatie vrij snel ontvangen. Echter is af te vragen wat de kwaliteit van de aangeleverde informatie is vanuit de gemeente Enschede. Het gaat dan met name om het feit dat de gemeente Enschede geen risico’s voorziet voor de Twentse Welle, terwijl de resultaten uit de vragenlijst wel degelijk risico’s laten zien. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
19
2.2.3. Kaliber kunstenschool Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ 7.139.936 € 2.344.202,-‐ € 745.902,-‐ € 2.382.804,-‐ € 0,-‐ 66.0% 70 FTE 90% Nihil/€0,-‐ Verwachte toename
Direc7e en management 50 Planning en control
40
Personeel
30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering Kaliber Kunstenshool
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
20
Sterke punten Op basis van het onderstaande spinnenweb ontstaat inzicht in het risicoprofiel van de Kaliber Kunstenschool. De vermogenspositie van de Kaliber Kunstenschool is aan te merken als sterk punt. De Kaliber Kunstenschool heeft een score van 12,0 behaald op de vermogenspositie ten opzichte van een gemiddelde score van 24,8. De Kaliber Kunstenschool scoort met een 20,0 ook beter op de indicator ‘lasten’ in vergelijking met een gemiddelde van 25,0. De vaste lasten van de Kaliber Kunstenschool worden volledig gedekt door de vaste inkomsten. Met een score van 12,0 scoort de Kaliber Kunstenschool beter op de indicator ‘toezicht’ dan het gemiddelde van 16,5. Dit heeft te maken met de omvang, de uiteenlopende deskundigheid van het toezicht en de mate waarin het toezicht jaarlijks bijeen komt. Tot slot scoort de Kaliber Kunstenschool met een 20,0 ook beter op de indicator ‘baten’ in vergelijking met een gemiddelde score van 24,4. Dit komt met name doordat de Kaliber Kunstenschool 78% van de overige inkomsten uit kernactiviteiten verwerft. Bovendien heeft de organisatie de afgelopen 5 jaren geen beroep gedaan op een extra subsidie aanvraag. Aandachtsgebieden Op de indicator ‘planning en control’ scoort de Kaliber Kunstenschool 26,0, terwijl het gemiddelde 18,5 bedraagt. Daarmee vormt de planning en control een belangrijk verbeterpunt voor de Kaliber Kunstenschool. De score is met name te verklaren doordat de organisatie een beperkte risicomanagement volwassenheid kent en niet beschikt over een sluitende meerjarenbegroting. Daarnaast scoort de Kaliber Kunstenschool met een score van 22,0 lager op de indicator ‘fusie/verhuizing/reorganisatie dan de gemiddelde score van 16,5. Dit is te verklaren door de reorganisatie die op de Kaliber Kunstenschool afkomt. Bovendien zijn er plannen bekend voor een fusie/overname/transformatie. Tot slot vormt de concurrentiepositie een belangrijk risico voor de Kaliber Kunstenschool. De score van de Kaliber Kunstenschool bedraagt 40,0 ten opzichte van een gemiddelde score van 35,0. Dit wordt veroorzaakt door de concurrentie waarmee de organisatie op dit moment al mee te maken heeft. Bovendien verwacht de Kaliber Kunstenschool binnen 3 jaren te maken te krijgen met toenemende concurrentie. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen In de afgelopen 7 jaren heeft de Kaliber Kunstenschool geen noemenswaardige extra financiële bijdragen ontvangen van de gemeente Enschede. In de uitgezette vragenlijst zijn de vragen beantwoord met ‘nihil’. Vanuit de gemeente Enschede is aangegeven dat zij in de toekomst geen risico’s zien aankomen voor de Kaliber Kunstenschool. Door de gemeente Enschede zijn geen situaties benoemd waarin de gemeente een extra financiële bijdrage heeft moeten leveren. Vanuit zowel de Kaliber Kunstenschool als de gemeente Enschede is de benodigde informatie vrij snel ontvangen. Echter is af te vragen wat de kwaliteit van de aangeleverde informatie is vanuit de gemeente Enschede. Het gaat dan met name om het feit dat de gemeente Enschede geen risico’s voorziet voor de Kaliber Kunstenschool. De resultaten uit de vragenlijst laten wel degelijk risico’s zien, en dan met name op het gebied van de concurrentiepositie.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
21
2.3
Overige partijen7
Onder overige relaties vallen alle instellingen die niet onder een verbonden partij of gesubsidieerde instelling vallen, maar waarmee de gemeente wel een bepaalde relatie heeft. Dit kan een wettelijke relatie, een financiële relatie (bijdrage, lening en/of garantie) en/of een contractrelatie zijn. Een voorbeeld van een overige relatie is de IJsbaan Twente, waarmee de gemeente een contractrelatie heeft voor het ontwerp, de bouw, de exploitatie en het onderhoud van de ijsbaan.
7 Toelichting afkomstig uit Rekenkameronderzoek Toezichtrelaties van Facton en Policy Research Corporation Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
22
2.3.1. Consent Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
Planning en control
€ 41.000.000,-‐ € 11.000.000,-‐ € 4.700.000,-‐ € 0,-‐ € 1.000.000,-‐ 73.3% 525 FTE 95% € 0,-‐/€ 161.737,-‐ Goede concurrentiepositie
Direc7e en management 50 40
Personeel
30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering
Consent
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
23
Sterke punten Op basis van het onderstaande spinnenweb ontstaat inzicht in het risicoprofiel van Consent. De vermogenspositie van Consent is aan te merken als sterk punt. Consent heeft een score van 12,0 op de vermogenspositie, terwijl de gemiddelde score 24,8 bedraagt. De indicator ‘concurrentiepositie’ heeft een gemiddelde score van 35,0. Met een score van 26,7 scoort Consent beter dan gemiddeld. De bovengemiddelde score wordt voornamelijk veroorzaakt door een goede concurrentiepositie voor Consent en men verwacht binnen drie jaar niet geconfronteerd te worden met toenemende concurrentie. Consent scoort met een 20,0 ook beter op de indicator ‘directie en management’ in vergelijking met een gemiddelde score van 25,7. Dit heeft met name te maken met de beperkte doorstroom van de functie van de directeur/bestuurder en de financieel verantwoordelijke. Tot slot scoort Consent met een 14,0 ook beter op de indicator ‘planning en control’ ten opzichte van een gemiddelde van 18,5. Dit is met name te verklaren door een sluitende meerjarenbegroting en voldoende tussentijdse rapportages. Aandachtsgebieden Consent scoort met 30,0 beduidend hoger op de indicator ‘baten’ ten opzichte van de gemiddelde score van 24,4. De belangrijkste verklaring die hiervoor gegeven kan worden is de grote mate van afhankelijkheid die Consent heeft met betrekking tot de baten. Bovendien verwerft Consent geen inkomsten uit eigen kernactiviteiten. Daarnaast vormen de lasten een risico voor Consent. Consent heeft voor de lasten een gemiddelde score van 30,0 behaald ten opzichte van een gemiddelde score van 25,0. Slechts 90,5% van de vaste lasten worden gedekt met vaste inkomsten. Daarnaast vormt de bedrijfsvoering een aandachtspunt voor Consent. Consent heeft een score van 26,0, terwijl het gemiddelde lager ligt op 24,1. Dit wordt onder meer veroorzaakt door het zeer hoge ambitieniveau van de organisatie. Daarnaast verwacht de organisatie binnen 3 jaar relevante wijzigingen in de wet-‐ en regelgeving met een grote impact op de organisatie. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen Consent heeft in de afgelopen 7 jaren eenmalig een extra financiële bijdrage ontvangen van de gemeente Enschede. In 2009 heeft Consent € 161.737,-‐ ontvangen als gevolg van een wettelijke overschrijdingsregeling, niet op basis van tekorten in de exploitatie. Uit de ontvangen informatie van Consent blijkt dat de organisatie in de afgelopen 7 jaren geen extra middelen heeft ontvangen van de gemeente. De benodigde informatie, vanuit zowel de instelling als de gemeente Enschede, is tijdig ontvangen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
24
2.3.2. Het Stedelijk Lyceum (HSL) Op dit moment is het nog niet mogelijk om inzicht te geven in het risicoprofiel van HSL. De vragenlijst is nog niet ingevuld door de betrokkenen. In de afgelopen 7 jaren heeft HSL twee keer een extra financiële bijdrage ontvangen van de gemeente Enschede. HSL heeft in 2006 een bedrag ontvangen van € 1.033.000,-‐. De gemeente Enschede voert zelf het argument ‘onbekende reden’ aan, maar verwijst naar het jaarverslag van het HSL. Daarin is te lezen dat de Rijksvergoeding tussen 2005 en 2006 is afgenomen met € 1.000.000. HSL heeft de personele uitgaven hieraan niet (tijdig) kunnen aanpassen. Daarnaast heeft HSL in 2007 opnieuw een financiële bijdrage ontvangen van € 32.000, waarbij de reden niet bekend is bij de gemeente. Op een later moment zal de aangeleverde informatie van HSL worden vergeleken met de administratie van de gemeente Enschede om te bepalen in hoeverre overeenstemming is tussen de gegevens. Ondanks telefonisch contact met HSL is het niet gelukt de benodigde informatie te verkrijgen. Vanuit de gemeente is de benodigde informatie tijdig ontvangen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
25
2.3.3. FC Twente Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ 45.000.000,-‐ € 13.000.000,-‐ € 10.000.000,-‐ € 0,-‐ € 0,-‐ 12.4% 200 FTE 50% € 0,-‐/€ 0,-‐ Goede concurrentiepositie
Direc7e en management 50 Planning en control
Personeel
40 30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering
FC Twente
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
26
Sterke punten Het onderstaande spinnenweb geeft inzicht in het risicoprofiel van FC Twente. FC Twente scoort op 8 van de 10 indicatoren beter dan gemiddeld. Uitsluitend de opvallendste resultaten zullen besproken worden. FC Twente scoort met een score van 10,0 beduidend beter op de indicator ‘baten’ dan de gemiddelde score van 24,4. Dit is te verklaren doordat FC Twente niet afhankelijk is van subsidieverstrekking door derden, maar alle inkomsten genereert uit de kernactiviteiten. De concurrentiepositie van FC Twente is met een score van 26,7 beter dan het gemiddelde van 35,0. FC Twente verwacht niet binnen drie jaar geconfronteerd te worden met toenemende concurrentie, bovendien wordt de huidige concurrentiepositie als goed getypeerd. Daarnaast scoort FC Twente met een 10,0 op de indicator ‘fusie/verhuizing/reorganisatie’ beter dan het gemiddelde van 16,5. FC Twente is de laatste jaren niet geconfronteerd met een reorganisatie, fusie of verhuizing. Ook zijn er momenteel geen plannen voor een reorganisatie, fusie of verhuizing. Aandachtsgebieden Het toezicht vormt het belangrijkste verbeterpunt voor FC Twente. FC Twente scoort een 18,0 ten opzichte van een gemiddelde van 16,5. De oorzaak hiervan is dat FCT Twente zich niet heeft geconformeerd aan de geldende governance code binnen de branche. Daarnaast vormt de vermogenspositie van FC Twente een risico. FC Twente scoort een 26,0 ten opzichte van het gemiddelde van een score van 24,8. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen Niet van toepassing. De benodigde informatie, vanuit zowel de instelling als de gemeente Enschede, is tijdig ontvangen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
27
2.3.4. IJsbaan Twente Kengetallen Begrotingstotaal instelling Eigen vermogen Algemene reserve Hoogte structurele gemeentelijke subsidie Hoogte incidentele gemeentelijke subsidie Solvabiliteit instelling Aantal FTE instelling Percentage personeel in vaste dienst Extra financiële bijdragen (instelling/gemeente Enschede) Concurrentiepositie
€ 1.030.000,-‐ -‐ € 1.336.000,-‐ € 0,-‐ € 50.000,-‐ € 0,-‐ -‐93.3% 7 50% € 25.000,-‐/€ 0,-‐ Goede concurrentiepositie
Direc7e en management 50 Planning en control
Personeel
40 30 20
Vermogensposi7e
Toezicht
10 0 Fusie/Verhuizing/ Reorganisa7e
Lasten
Concurren7e-‐ posi7e
Baten Bedrijfsvoering
IJsbaan Twente
Gemiddeld
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
28
Sterke punten Op basis van het onderstaande spinnenweb ontstaat inzicht in het risicoprofiel van de IJsbaan Twente. De IJsbaan Twente heeft op de indicator ‘concurrentiepositie’ een score van 26,7 behaald, terwijl de gemiddelde score 35,0 bedraagt. De IJsbaan Twente verwacht niet binnen drie jaar geconfronteerd te worden met toenemende concurrentie, bovendien wordt de huidige concurrentiepositie als goed getypeerd. De IJsbaan Twente scoort met een 15,0 ook beter op de indicator ‘personeel’ ten opzichte van een gemiddelde van 23,4. Dit komt doordat de organisatie zich verzekerd heeft voor de kosten van ziekteverzuim en slechts 50% van het personeel in vaste dienst heeft. Aandachtsgebieden De vermogenspositie van de IJsbaan Twente is aan te merken als belangrijk risico (negatief eigen vermogen). De IJsbaan Twente heeft een 34,0 gescoord op deze indicator, terwijl het gemiddelde op 24,8 ligt. Dit wordt veroorzaakt doordat de IJsbaan Twente niet in staat is een groot gedeelte van de totale lasten te dragen met het eigen vermogen. Bovendien vormen de solvabiliteitsratio en de current ratio van de IJsbaan Twente belangrijke aandachtsgebieden. Daarnaast vormt de indicator ‘toezicht’ een belangrijk verbeterpunt voor de IJsbaan Twente. De IJsbaan Twente scoort daarop 30,0 terwijl het gemiddelde 16,5 bedraagt. De verbetering is met name te vinden in de omvang en de deskundigheid (beperkt aantal specialismen) van het toezicht. Bovendien heeft de IJsbaan Twente zich niet geconformeerd aan de binnen de branche geldende governance code. Tot slot vormt de indicator ‘directie en management’ met een score van 31,4 een verbeterpunt voor de IJsbaan Twente in vergelijking met de gemiddelde score van 25,7. Dit is te verklaren door de beperkte omvang van de directie/het bestuur en de dagelijkse leiding van de instelling. Daarnaast is de huidige directeur nog relatief kort werkzaam voor de instelling. Opgetreden risico’s en extra financiële bijdragen De IJsbaan Twente heeft in de afgelopen 7 jaren eenmalig een extra financiële bijdrage ontvangen van de gemeente Enschede. Uit de ontvangen informatie van de IJsbaan Twente blijkt dat de organisatie in 2012 € 25.000,-‐ ontvangen. De gemeente Enschede heeft aangegeven dat de IJsbaan Twente in de afgelopen jaren geen extra middelen heeft ontvangen van de gemeente. Zowel de informatie vanuit de instelling als de gemeente is relatief snel aangeleverd.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
29
2.3.5. ROZ Groep De ROZ Groep is een onderdeel van de gemeente Hengelo en daardoor niet in staat de vragenlijst in te vullen. Dit betekent dat het niet mogelijk is om volledig inzicht te creëren in het risicoprofiel van de ROZ Groep. In telefonisch contact is afgesproken dat de ROZ Groep wel de vragen zal beantwoorden die ingaan op de extra bijdragen in de afgelopen 7 jaren. In de afgelopen 7 jaren heeft de ROZ groep in de meeste gevallen minder financiële middelen uitgekeerd gekregen door de gemeente Enschede dan begroot. De ROZ Groep geeft aan uitsluitend in 2011 een extra bijdrage te hebben ontvangen van € 7.565,-‐ van de gemeente Enschede. In 2006 heeft de gemeente Enschede € 9.379,-‐ minder uitgekeerd dan begroot. In 2007 is € 27.939,-‐ minder uitgekeerd dan begroot. In 2008 is € 117.113,-‐ minder uitgekeerd dan begroot. In 2009 is € 188.890,-‐ uitgekeerd dan begroot. In 2010 heeft de gemeente Enschede € 177.362,-‐ minder uitgekeerd dan begroot. In 2012 is € 65.717,-‐ minder uitgekeerd aan de ROZ Groep dan begroot. Op dit moment zijn de gegevens vanuit de gemeente Enschede nog niet aangeleverd, waardoor het niet mogelijk is de administratie met elkaar te vergelijken. De vergelijking zal op een later moment toegevoegd worden. Uit contact met de gemeente is gebleken dat de gevraagde gegevens slechts met zeer grote inspanning kunnen worden geleverd. De ROZ Groep heeft zelf telefonisch contact gezocht om aan te geven dat zij niet in staat zijn de vragenlijst in te vullen omdat zij geen zelfstandig onderdeel zijn, maar onderdeel van de gemeente Hengelo. Alleen de extra bijdragen zijn door de ROZ Groep aangegeven.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
30
3
Betekenis risico-‐ en schadeprofielen voor sturing
Op basis van de scores van de verschillende (typen) partijen zijn aandachtspunten te bepalen in de aansturing daarvan. De indicatoren of onderliggende vragen waarop partijen hoog scoren vormen aanknopingspunten voor de gemeentelijke sturing richting deze partijen. Wanneer bijvoorbeeld alle partijen slecht scoren op de beschikbaarheid van een meerjarenbegroting is het raadzaam een verplichting op te nemen in afspraken met de partij(en) over de wijze van begroten. Paragraaf 3.1 bevat een dwarsdoorsnede van de scores per indicator en de scores van de verschillende instellingen op de verschillende indicatoren. In paragraaf 0 zijn de scores per indicator bepaald als gemiddelde van de verschillende typen instellingen.
3.1
Naar indicator
Onderstaande grafiek bevat een overzicht van de scores op de verschillende indicatoren. De zwarte balken geven de gemiddelde score op de indicator weer, de blauwe staven geven de spreiding van de scores weer.
In deze grafiek valt met name de hoge score op concurrentiepositie op en de grote spreiding in scores op de indicatoren vermogenspositie, baten, personeel en toezicht. Kort weergegeven is te verklaren dat deze indicatoren opvallen door: • Concurrentiepositie: Alle partijen die de vragenlijst hebben ingevuld geven aan te maken te hebben met concurrentie en vijf partijen (Kaliber Kunstenschool, Twentse Welle, ADT, Alifa en NV Enschedese Zwembaden) verwachten binnen drie jaar te maken te krijgen met toenemende concurrentie. Alle partijen beoordelen hun eigen concurrentiepositie als goed. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
31
•
•
•
•
Vermogenspositie: Uit de ingevulde vragenlijsten blijkt dat het % totale lasten van de partijen in relatie tot het eigen vermogen enorm verschilt. De Kaliber Kunstenschool, Consent, NV Enschedese Zwembaden en FC Twente scoren hierop positief. De partijen scoren daarnaast uiteenlopend op de solvabiliteit en current ratio. Slechts één organisatie (NV Enschedese Zwembaden) heeft aangegeven perioden te hebben gekend met liquiditeitsproblemen. Baten: Zes van de acht ondervraagde partijen geeft aan een hoog percentage eigen inkomsten te verwerven op basis van kernactiviteiten. Daarnaast ontvangen de partijen subsidie-‐inkomsten waarvan de hoogte uiteenlopend is. Drie van de deelnemende partijen (Twentse Welle, Alifa en NV Enschedese Zwembaden) zijn daarbij zeer afhankelijk van de gemeentelijke subsidie-‐inkomsten. Twentse Welle, ADT en Alifa hebben aangegeven de afgelopen 5 jaren wel eens een extra subsidieaanvraag te hebben gedaan in verband met exploitatietekorten. Personeel: Het ziekteverzuimpercentage bij de instellingen ligt tussen de 0% (ADT) en 6% (Consent), waarbij drie partijen hebben aangegeven zich verzekerd te hebben tegen de ziekteverzuimkosten. Twentse Welle, Alifa en Consent hebben het hoogste percentage medewerkers in vaste dienst, terwijl ADT geen vaste medewerkers in dienst heeft. De partijen geven aan dat het jaarlijkse verloop van personeel beperkt is. Toezicht: Partijen die zich conformeren aan een governance code geven een duidelijk statement dat zij de governancestructuur als belangrijk ervaren. Vijf van de acht partijen hebben zich hieraan geconformeerd. Daarnaast bestaat het toezicht bij de meerderheid van de partijen uit meer dan twee personen en waarborgen zij verschillende specialismen.
Op de volgende twee pagina’s zijn overzichten opgenomen van de scores van de verschillende instelling op de verschillende indicatoren. De scores kunnen variëren van 10 tot 50, waarbij 10 een zeer laag risico betekent en 50 een zeer hoog risico.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
32
50 40 30 20 10 0
33
31
31
26
23
21
20
Direcee en Management
20
50 40 30 20 10 0
Personeel
50 40 30 20 10 0
Toezicht
50 40 30 20 10 0
Fusie/Verhuizing/Reorganisaee
50 40 30 20 10 0
Concurreneeposiee
50 40 30 20 10 0
Bedrijfsvoering
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
33
15
20
25
30
30
Lasten
30
50 40 30 20 10 0
20
Baten
30
50 40 30 20 10 0
50 40 30 20 10 0
Vermogensposiee
50 40 30 20 10 0
Planning en Control
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
34
3.2
Naar type instelling
Gemiddeld verbonden partijen
Gemiddeld gesubsidieerde instellingen
Gemiddeld overige partijen
Indicator Directie en management Personeel Toezicht Fusie/Verhuizing/ Reorganisatie Concurrentiepositie Bedrijfsvoering Baten Lasten Vermogenspositie Planning en control Totaalscore
Gemiddelde alle partijen
Om te bepalen of op basis van het risicoprofiel per type instelling specifieke aandachtspunten aanwezig zijn ten behoeve van de aansturing zijn in de tabel hiernaast de gemiddelde scores op de indicatoren per type instelling opgenomen. De kleur geeft aan in hoeverre de betreffende indicator afwijkt van het gemiddelde van alle instellingen. Daarbij moet worden opgemerkt dat het gemiddelde van alle partijen niet een norm is, maar een benchmark. Wat opvalt is dat de overige partijen (behalve op de indicator toezicht) een gemiddeld lager risico lopen per indicator.
25,7 23,4 16,5 16,5 35,0 24,1 24,4 25,0 24,8 18,5 23,3
32,1 25,0 16,0 12,0 40,0 22,0 23,8 27,5 28,0 19,0 24,5
22,9 25,8 13,3 21,3 40,0 26,3 29,2 21,7 23,3 22,0 24,4
24,3 20,0 20,0 14,7 26,7 23,3 20,0 26,7 24,0 14,7 21,4
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
35
4
Mate van in control
4.1
Risico’s en schades partijen
Op basis van de antwoorden is voor de verschillende partijen een grove inschatting gemaakt van de financiële risico’s. Hierbij is de score op de quick scan bepalend voor de kans op optreden en zijn de financiële gevolgen gebaseerd op de lasten en vermogenspositie van de partij. De maximale financiële gevolgen geven samen met de kans van optreden het risico weer van de verbonden partij. In 4.2 wordt weergegeven tot welk niveau partijen dit risico zelf kunnen dragen. Daar waar partijen de risico’s niet kunnen dragen, is de gemeente risicodrager indien zij de partij overeind wil houden. Risico Kans van Verbonden partijen Score optreden Area Development Twente (ADT) 24,9 30% NV Enschedese Zwembaden
24,2
30%
€ 1.508.428
Gesubsidieerde instellingen
Alifa
27,1
50%
€ 5.625.295
Twentse Welle
24,2
30%
€ 1.181.866
Kaliber Kunstenschool
21,9
30%
€ 1.717.318
21,1
30%
€ 500.200
-‐
-‐
-‐
FC Twente
18,5
30%
?
IJsbaan Twente
24,6
30%
€ 636.000
-‐
-‐
-‐
Overige relaties Consent Het Stedelijk Lyceum (HSL)
ROZ Groep
Maximale Financiële gevolgen ?
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
36
Onderstaande risicokaart geeft de relatie weer tussen de risicoscore uit de quick scan en het financiële belang dat met de partij is gemoeid vanuit de gemeente.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
37
Schade overzicht (opgetreden risico’s) in de periode 2006-‐2012 Naast de bovenstaande toekomstgerichte inschatting van risico’s is ook navraag gedaan naar de schadehistorie van de verschillende partijen. Deze historie laat zien welke financiële risico’s zich met betrekking tot de geselecteerde partijen in het recente verleden hebben voorgedaan. Verbonden partijen
2006 € 0 € 0
Area Development Twente (ADT) Gemeente Verschil NV Enschedese Zwembaden Gemeente Verschil Gesubsidieerde instellingen
Consent Gemeente Verschil Het Stedelijk Lyceum (HSL) Gemeente Verschil FC Twente Gemeente Verschil IJsbaan Twente Gemeente Verschil ROZ Groep Gemeente Verschil
2008 € 0 € 0
€ 0 -‐
€ 0 -‐
€ 0 € 144.111
2009 € 0 € 0
2010 € 0 € 0
2011 € 6.500.000 € 6.891.000
2012 € 0 € 0
€ 0 -‐
€ 0 -‐
€ 0 -‐
€ 0 -‐
€ 0 -‐
€ 0 -‐ Onbekend
€ 0 € 1.114.396
€ 0 € 380.000
€ 1.452.000 € 1.545.000
€ 0 € 173.340
€ 0 € 160.800
€ 0 € 367.000
€ 1.452.000 € 3.884.647 -‐€ 2.432.647
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 100.000 € 0
€ 400.000 € 0
€ 400.000 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0 € 0
€ 0 € 161.737 -‐€ 161.737 -‐ € 1.065.000 Onbekend € 0 € 0 € 0 € 25.000 € 0 € 25.000 -‐€ 578.835 -‐ Onbekend
€ 900.000 € 0 € 900.000
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 161.737
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
-‐ € 1.033.000
-‐ € 32.000
-‐ € 0
-‐ € 0
-‐ € 0
-‐ € 0
-‐ € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 0 € 0
€ 25.000 € 0
-‐€ 9.379 -‐
-‐€ 27.939 -‐
-‐€ 117.113 -‐
-‐€ 188.890 -‐
-‐€ 177.362 -‐
€ 7.565 -‐
-‐€ 65.717 -‐
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
Totaal € 6.500.000 € 6.891.000 -‐€ 391.000
Alifa Gemeente Verschil Twentse Welle Gemeente Verschil Kaliber Kunstenschool Gemeente Verschil Overige relaties
€ 0 € 0
2007
38
Opvallend bij de uitvraag van deze gegevens is dat de aangeleverde bedragen bij vrijwel alle partijen een verschil laten zien tussen de partij zelf en de gemeente. Bij het beoordelen van de extra bijdragen speelt uiteraard een rol in hoeverre dit ontstaan is door extra inhoudelijke wensen vanuit de gemeente, dit is in financiële zin minder ernstig dan wanneer een extra bijdrage noodzakelijk is om de exploitatie sluitend te krijgen. De grens tussen deze beide oorzaken blijkt in de praktijk zeer vloeiend te zijn. Bij navraag is gebleken dat extra bijdragen in verband met extra activiteiten niet altijd als extra bijdrage aan een partij worden gezien. In onderstaande tabel zijn, mits aangeleverd, de schade oorzaken opgenomen voor de verschillende partijen. ADT Jaar Overschrijding Reden 2011 € 6.441.000 50% historische plankosten afgeboekt Alifa Jaar Overschrijding Reden € 144.111 Voorziening oninbare vordering op SWSN 2006 2007 Alifa neemt ultimo 2007 voorziening op voor onrendabel contract huur Kompas voor resterende termijn van 8,5 jaar ; fusie SWSN met Alifa: € 1.114.396 inhaalafschrijving in mindering op EV ; Alifa neemt per 1 juli 2007 geldlening bij de gemeente van 800.000 euro, looptijd 10 jaar. 2008 voorziening reorganisatie voor afvloeiingskosten personeel bedrijfsbureau, € 380.000 ID-‐ers en beheerders. 2009 Steunmaatregelen van gemeente voor Alifa, totaal 1.545.000 (eenmalige balanssteun 855.000, tariefsverhoging 525.000, eenmalige compensatie huisvestingslasten 165.000). Aankoop de Kom door gemeente geeft € 1.545.000 boekwinst 495.000. Het pakket steunmaatregelen van maart 2009 heeft geleid tot een EV van nul euro. Door positief bedrijfsresultaat 2009 bedraagt EV Alifa ultimo 2009 341.000 euro positief. 2010 € 173.340 interimmanagement gebiedsmanagers Alifa ; dotatie voorziening reorganisatie ; letselschadeuitkering 2011 interimmanagement gebiedsmanagers Alifa ; frictiekosten bedrijfsvoering ; Voorziening voor de afvloeiing van SCW1 medewerkers op totaal € 160.800 verwachte kosten van uitvoering sociaal plan, incl. jur. kosten (jaarrek. 2011, pag. 15) 2012 Frictiekosten overdracht peuterspeelzalen ; Dotatie voorziening € 367.000 reorganisatie ivm boventallig verklaren personeel, afvloeiing in 2013 (jaarrek. 2012, pag. 13).; voorziening reorganisatiekosten Consent Jaar Overschrijding Reden 2009 € 161.737 Uitkering aan bijzonder Onderwijsd Inzake overschrijdingsregeling
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
39
Bij bijvoorbeeld ADT, maar ook bij de ijsbaan (huurkortingen) zijn ook diverse extra bedragen ter beschikking gesteld die echter niet als extra uitgeven voor ADT worden gezien. Dit kan bij alle partijen een vertekend beeld geven als kosten onder andere labels worden geboekt. De werkelijke schades liggen naar verwachting dan ook hoger dan de geregistreerde bedragen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
40
4.2
Beheersingsruimte bij partijen
Belangrijke bepalende factor voor de risico’s die de gemeente loopt bij het aangaan van samenwerkingsverbanden is de mate waarin deze partijen in staat zijn zelf risico’s op te vangen. In de eerste plaats is de algemene reserve bepalend voor de mate waarin financiële gevolgen van risico’s op te vangen zijn door de partijen. In het overzicht hiernaast is de algemene reserve van de verschillende partijen opgenomen. Daarnaast is de flexibiliteit en de wijze van aansturing van de organisatie van groot belang voor de vraag in hoeverre zij risico’s op kan vangen. Over deze elementen is het niet goed mogelijk om op de korte termijn waarin dit onderzoek is uitgevoerd een definitief oordeel te geven. Wel zijn er een aantal vragen gesteld in de quick scan waarvan de antwoorden een indicatie vormen op deze elementen. In onderstaande tabel zijn per partij de antwoorden op deze vragen opgenomen.
Verbonden partijen Area Development Twente (ADT) NV Enschedese Zwembaden
Algemene reserve € 0
Verbonden partijen Area Development Twente (ADT) NV Enschedese Zwembaden
€ 0
Gesubsidieerde instellingen
Alifa
€ 449.062
Twentse Welle
€ 422.051
Kaliber Kunstenschool
€ 745.902
Overige relaties
€ 4.700.000
Consent Het Stedelijk Lyceum (HSL) FC Twente
-‐ € 10.000.000
IJsbaan Twente
€ 0
ROZ Groep
-‐
% Kosten Aantal % Vast huisvesting en Status tussentijdse personeel personeel t.o.v meerjarenbegroting rapportages totale kosten op jaarbasis 0% 87,50%
? 71,10%
Sluitend Niet sluitend
Gesubsidieerde instellingen Alifa Twentse Welle Kaliber Kunstenschool
95% 95% 90%
88,30% 71,20% 72,50%
Sluitend Niet aanwezig Niet sluitend
Overige relaties Consent Het Stedelijk Lyceum (HSL) FC Twente IJsbaan Twente ROZ Groep
95% -‐ 50% 50% -‐
90,20% -‐ 79,50% 63,20% -‐
Sluitend -‐ Sluitend Sluitend -‐
11 4 33 4 -‐ 12 12 -‐
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
4 12
41
4.3
Risico’s gemeente (financieel)
Op basis van de informatie in de paragrafen 4.1, Risico’s en schades partijen, en 4.2, Beheersingsruimte bij partijen, kan een indicatief beeld worden verkregen van de omvang van de risico’s voor de gemeente door de maximale gevolgen af te zetten tegen het ‘weerstandsvermogen’ van de partijen. Indien de gemeente de continuïteit van de partij van belang acht voor het realiseren van haar doelstellingen, geeft het verschil tussen beide bedragen een indicator van het risico van de gemeente. Voor een definitieve bepaling van het gemeentelijke risico zal nader onderzoek nodig zijn. Voor het kader van dit onderzoek is wel duidelijk dat de reserves van de verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen veel lager zijn dan het maximale financiële risico dat zij lopen. Alleen bij de overige relaties zijn de reserves hoger dan het risico, met uitzondering van de ijsbaan. Verbonden partijen Area Development Twente (ADT)
Maximale Financiële gevolgen ?
Algemene reserve € 0
Verbonden partijen Area Development Twente (ADT)
NV Enschedese Zwembaden
€ 1.508.428
NV Enschedese Zwembaden
€ 0
Gesubsidieerde instellingen
Gesubsidieerde instellingen
Alifa
€ 449.062
€ 1.181.866
Twentse Welle
€ 422.051
€ 1.717.318
Kaliber Kunstenschool
€ 745.902
Alifa
€ 5.625.295
Twentse Welle Kaliber Kunstenschool Overige relaties
€ 500.200
Consent Het Stedelijk Lyceum (HSL) FC Twente IJsbaan Twente
Consent
-‐
Het Stedelijk Lyceum (HSL)
?
FC Twente
€ 636.000
ROZ Groep
Overige relaties
-‐
€ 4.700.000 -‐ € 10.000.000
IJsbaan Twente ROZ Groep
€ 0 -‐
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
42
4.4
Risico’s gemeente (doelstellingen)
Om in control te zijn voor wat betreft de inhoudelijke doelstellingen die de gemeente nastreeft met het doen van een bijdrage aan partijen is het noodzakelijk vooraf deze doelstellingen zo SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden) mogelijk vast te leggen. Daarnaast is het van belang vooraf vast te leggen wat sancties zijn wanneer de afgesproken doelstellingen niet gehaald worden en als gemeente ook daadwerkelijk deze sancties toe te passen indien daar aanleiding toe is. Dit onderdeel valt buiten de scope van ons onderzoek, maar wij hebben voor enkele partijen contracten/afspraken opgevraagd om een aanvullend beeld te krijgen op de financiële control. Hieronder staat een samenvatting van deze contracten.
Type contract Alifa Jaarlijkse beschikking met uitvoerings-‐ overeenkomsten Consent
IJsbaan Twente
Prestatie afspraak Voor gerealiseerde en bezette peuterspeelzaalplaatsen en VVE-‐plaatsen wordt subsidie -‐ onder voorwaarden verstrekt (vermeld in RGA afspraken en uitvoeringsovereenkomsten)
Geen overeenkomst, alleen maar een Convenant Voortijdig Schoolverlaten
Marktpartij dient Het De Gehuurde te exploiteren zodanig dat de Doelstelling zoals genoemd in artikel 27 lid 1 wordt bereikt (artikel 49 uit de overeenkomst). Expliciet is opgenomen dat geen tekorten worden afgedekt. Wat te doen indien toch tekorten ontstaan? Sluiting IJsbaan? Dan wordt de doelstelling ook niet meer gerealiseerd.
Design Build Operate Maintain overeenkomst op grond van UAV-‐GC
Bijdrage aan gemeentelijke doelstelling
Hierin zijn prestatie afspraken gemaakt over uitsluitend het -‐ voortijdig schoolverlaten De opdrachtgever (gemeente Enschede) beoogt met de realisatie en het exploiteren van het gehuurde voorzieningen voor de burger in het leven te roepen en zodoende het algemeen maatschappelijk belang te dienen (de Doelstelling) (artikel 27)
wij helaas niet Van Enschedese zwembaden zijn ook overeenkomsten opgevraagd. Deze hebben ontvangen.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
43
Om de mogelijkheden van inhoudelijke (bij)sturing door de gemeente te kunnen beoordelen zijn van enkele instellingen de contracten/afspraken bij de gemeente opgevraagd. De reacties op deze vraag geven weinig vertrouwen in inhoudelijke aanspreekbaarheid van de instellingen door de gemeente. Slechts één partij waar wel afspraken van aangeleverd zijn, vormt een positieve uitzondering in vergelijking met de wijze waarop gemeenten in het algemeen omgaan met partijen. In deze afspraken zijn, overigens nog niet altijd SMART, doelstellingen benoemd en mogelijke sancties wanneer deze partij daar niet aan voldoet. De doelstellingen zijn in dit geval in hoge mate concreet gemaakt en toegesneden op de betreffende partij.
4.5
Beleidsuitgangspunten gemeente
De informatie in deze paragraaf vormt een weerslag van wat opgenomen is in beleids-‐ en andere documenten van de gemeente Enschede. Hierbij is geen oordeel toegevoegd over de mate waarin en wijze waarop de organisatie aan deze uitgangspunten voldoet.
4.5.1. Beleid omtrent verbonden partijen, gesubsidieerde instellingen en overige partijen Voor de verbonden partijen en de gesubsidieerde instellingen is een beleidskader beschikbaar dat recent is onderworpen aan een mid-‐term review. In beide documenten is aandacht voor risico’s: • Beleidskader verbonden partijen: Een risicoanalyse geeft inzicht in de maatschappelijke en financiële risico’s voorafgaand aan de besluitvorming over de voorgenomen samenwerking. Het toezichtsarrangement moet onder andere aandacht voor financiële en maatschappelijke risico’s en de wijze waarop de risico’s worden beheerd en beheerst omvatten. • Gesubsidieerde instellingen: Voor de gesubsidieerde instellingen die jaarlijks meer dan € 50.000 ontvangen wordt een risicoprofiel opgesteld die inzicht bieden in de financiële, inhoudelijke, organisatorische en overige risico’s van de afzonderlijke instellingen. De uitkomsten van deze risicoscan bepalen in de classificatie van instellingen in categorie 1, 2, 3, of en daarmee ook het bijbehorende toezichtsarrangement. Deze arrangementen zijn gebaseerd op een mix van instrumenten variërend van (tijdelijk) financieel toezicht tot het ingrijpen in de samenstelling van het bestuur van een instelling. • Overige partijen: Voor de overige partijen is geen beleidskader beschikbaar en wordt per geval een afweging gemaakt over het toe te passen toezichtsregime gemaakt.
4.5.2. Gepresenteerde mate van risico’s In de mid-‐term review van de beleidskaders verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen zijn onder andere de volgende conclusies opgenomen: • Er zijn voldoende mogelijkheden voor de gemeente om desgewenst in te grijpen • Aan een valide risicoscan bij gesubsidieerde instellingen wordt gewerkt • Bij verbonden partijen worden, ook volgens de accountant, de risico’s voldoende beheerst • De regierol van de gemeente t.a.v. gesubsidieerde instellingen kan op het huidige niveau worden gehandhaafd. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
44
4.6
Conclusie: Mate van in control
Op basis van ons onderzoek naar de mate van ‘in control’ van de verbonden partijen, gesubsidieerde relaties en overige relaties van de gemeente Enschede delen wij de conclusies van het College en van de accountant uit de mid term review (paragraaf 4.5) niet dat er sprake is van een situatie die ‘in control’ is. De afgelopen 7 jaren is aan 10 partijen (selecte steekproef) een bedrag van € 12 miljoen extra uitgekeerd. Het totale bedrag dat extra is uitgekeerd aan partijen is echter hoger omdat het totale aantal partijen veel hoger is en omdat er diverse extra bedragen zijn uitgekeerd aan partijen die niet als zodanig zijn gelabeld. Een voorzichtige inschatting is dat de gemeente Enschede jaarlijks gemiddeld 3 à 6 miljoen Euro uitgeeft aan extra uitgaven voor partijen. De risico’s bij verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen zijn ook beduidend hoger dan de reserves die zij hebben om risico’s mee te kunnen afdekken in tegenstelling tot bijvoorbeeld de overige relaties (behalve de ijsbaan). Dat betekent dat de partijen die het meest afhankelijk zijn van de gemeente, zelf over onvoldoende weerstandsvermogen beschikken. De opgetreden schades staan overigens in schril contrast met de houding van enkele contact ambtenaren die aangeven dat er nauwelijks tot geen risico’s verbonden zijn aan hun partijen. Ook in het geval er geen opgetreden schades zijn, blijkt uit de quick scan toch duidelijk dat er behoorlijke risico’s zijn bij partijen, zeker richting de toekomst (bijvoorbeeld toenemende concurrentiepositie, niet sluitende meerjarenbegroting). Op inhoudelijk gebied, qua doelstellingen, hebben wij bij een beperkte steekproef geconstateerd dat er nauwelijks duidelijke prestatie afspraken met partijen worden gemaakt gerelateerd aan het realiseren van een gemeentelijke doelstelling. Inhoudelijke sturing wordt daardoor lastig. In de mid term review wordt aangegeven dat er voldoende mogelijkheden zijn om in te grijpen bij partijen. Wij betwijfelen dit. Bij de informatieverstrekking door de gemeente kregen wij regelmatig te horen dat de gevraagde gegevens ‘bij elkaar gezocht’ moesten worden. Dit betekent dat er geen actueel ‘early warning systeem’ is om tijdig te kunnen ingrijpen. Daarnaast beoordeeld iedere contactambtenaar op zijn eigen manier een partij. In combinatie met de eerder genoemde houding: ‘wij zien geen risico’s’, is het de vraag of bijstuursignalen vroegtijdig zullen worden herkend.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
45
5
Aanbevelingen
Gelet op de conclusies uit paragraaf 4.6 achten wij het niet wenselijk om de regierol op het huidige niveau te handhaven zoals in de mid term review (paragraaf 4.5) wordt aangegeven. Wij geven de gemeente de volgende aanbevelingen mee om de regierol te versterken. 1. Verbeteren van de afspraken met partijen. Helder formuleren welke prestaties moeten worden geleverd en welke bijdrage deze leveren aan het realiseren van gemeentelijke doelstellingen. 2. Veel partijen zien een verslechterende concurrentiepositie. Bij het maken van afspraken over prestaties kan onderscheid worden gemaakt naar de korte termijn (komend jaar) en de ontwikkelingen en mogelijkheden op langere termijn. 3. Beter registreren welke extra middelen aan partijen ter beschikking worden gesteld en hierover de Raad te informeren. Deze informatie is van belang om beleidsmatig te kunnen bijsturen op de link tussen middelen en de mate van doelbereiking. 4. Objectiveren en beter registreren van de informatie over financiën, risico’s en prestaties van partijen. Wat moet je weten om een goed beeld te kunnen vormen? Dit helpt contactambtenaren om hun toezicht kwalitatief beter uit te voeren en compenseert een mogelijk tekort aan kennis en ervaring. Op basis van geobjectiveerde gegevens kan ook worden bepaald bij welke signalen welke acties moet worden ondernomen (early warning). Dit is de basis van risicogerelateerd toezicht voor een slimme inzet van de eigen capaciteit. 5. Stimuleren van kennis-‐ en ervaringsdeling tussen toezichthoudende contactambtenaren. Dit kan eenvoudig gerealiseerd worden door regelmatige bijeenkomsten waarin bijvoorbeeld best practices en opgetreden risico’s worden besproken en hoe daarvan kan worden geleerd. 6. Rouleren van contactambtenaren zodat er regelmatig een frisse en kritische blik komt op de partijen. Bij partijen met een groot belang introduceren van een extra kritische blik. Dit kan bijvoorbeeld worden vervuld door een senior collega of door concerncontrol met als doel kritisch en constructief mee te denken.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
46
Bijlage 1: Totaaloverzicht antwoorden vragenlijsten
Area Development Twente Indicator/Vraag Directie en management
Antwoord
Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur 1 plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? 1 Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? 1.5 Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de Geen functies laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in 1.5 functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van 1 de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel 1 verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
20 50 40 10 40 50 10
Nee
50
0
10
25
0%
10
10%
10
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 10 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Algemeen bestuur Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Nee governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 5 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 6 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
Score
10 30 50
10
10 47
Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Nee zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie Nee bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele Grootste/niet van toepassing gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de Nee laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 Ja jaar te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit
10 10 10 10 50 20 50
Klein
20
Jaarlijks
10
Neutraal
30
Hoog
40
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Zeer goed
10
Zeer goed
10
Zeer goed
10
Ja
50
€137.395.871
€19.219.056
13.98%
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
48
subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan 0.00 structurele subsidies van uw gemeente? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan 0.00 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 0 gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 1 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal 0.00 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 0 uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar 0.00 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie
30
0.00
0.00
€175.000
100%
10
0
0
€6.500.000
0
0
0
0
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
49
Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen €28.107.304 van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties 0.00 verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 0% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de 0.00 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen 0.00 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 0.01% Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €28.112.050 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa 0.00 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen €1506 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 1.000 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 50 30
diverse wijzen
Gestructureerd / geformaliseerd
30
Voldoende in control
20
4
10
Ja, voor rechtmatigheid en getrouwheid / 10 accountantsverklaring niet verplicht Ja, deze is sluitend
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
NV Enschedese Zwembaden Indicator/Vraag Directie en management
Antwoord
Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur 2 plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? 1 Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? 0.5 Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de Meerdere functies laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in 15 functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van 5 de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel 0 verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
30 50 40 40 50 10 10
Nee
50
5.37%
30
34.04
87.5%
30
6%
10
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 6 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van Commissarissen Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Ja governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 3 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 3 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Ja, reorganisatie afgerond zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
Score
10 10 10
10
10 30 10 51
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Nee
10
Grootste/niet van toepassing
10
Nee
10
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 Ja jaar te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente?
20 50
Zeer klein/geen wijzigingen
10
Tweejaarlijks
20
Tevreden
20
Hoog
40
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Goed
20
Goed
20
Goed
20
Nee
10
€2.998.652
0.00
36.17%
20
€1.084.690
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
52
Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan 0.00 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 100% gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 0 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €1.084.690 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 100% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €1.913.962 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties
50 10 10
139.71%
10
€1.632.528
€3.016.856
€513.784
-‐0.61%
40
0
0
0
0
0
0
0
€531.206
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
53
verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 30.49% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de 0.00 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend €45.378 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Ja liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen €706.067 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 42.6% Welk percentage van de vaste activa is 215.46% gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €2.157.177 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €1.521.325 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen €706.067 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 1.197 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
50 30 10 30
Is in ontwikkeling
Reproduceerbaar / informeel
40
Voldoende in control
20
12
10
Ja, voor rechtmatigheid en getrouwheid / 10 accountantsverklaring niet verplicht Ja, deze is niet sluitend
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
30
54
Alifa Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
1
20
2 1
30 40
Een functie
20
5
10
6
10
0
10
Nee
50
5.2%
30
138
95%
40
15%
20
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 10 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van Toezicht Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Ja governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 2 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 4 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Ja, reorganisatie in uitvoering zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 20 10
30
10 50 10 55
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Nee
10
Grootste/niet van toepassing
10
Ja, voorbereiding van verhuizing
40
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 Ja jaar te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente?
20 50
Groot
40
Tweejaarlijks
20
Zeer tevreden
10
Zeer hoog
50
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Goed
20
Goed
20
Zeer goed
10
Ja
50
€11.466.156
€2.049.348
92.36%
50
€8.540.536
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
56
Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan €1.861.736 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 98.23% gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 1 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €8.540.536 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 86.70% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €759.767 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties
50 30 10
91.91%
30
€8.702.781
€11.456.813
€1.415.647
0.08%
30
€1.452.000
0
0
0
0
0
0
€1.769.466
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
57
verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 1.81% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de €449.062 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen €320.000 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 9.0% Welk percentage van de vaste activa is 140.99% gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €2.296.346 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €451.182 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen €320.000 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 1.043 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 50 10 30
Voeren van meerjarenbeleid inclusief benoeming risico's
Gestructureerd / geformaliseerd
30
Volledig in control
10
11
10
Ja, voor rechtmatigheid en getrouwheid / 10 accountantsverklaring niet verplicht Ja, deze is sluitend
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
58
Twentse Welle Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
0
10
1 6
50 10
Meerdere functies
40
5
10
2
30
0
10
Ja
10
2%
10
20
95%
40
0%
10
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 5 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van Toezicht Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Ja governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 3 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 4 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Ja, reorganisatie afgerond zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 20 10
10
10 30 10 59
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Nee
10
Gelijkwaardig
30
Nee
10
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 jaar Ja te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente?
20 50
Matig
30
Jaarlijks
10
Tevreden
20
Hoog
40
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Goed
20
Goed
20
Goed
20
Ja
50
€3.084.257
€373.000
82.40%
40
€2.024.000
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
60
Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan €40.000 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 81.22% gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 1 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €2.168.361 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 99.83% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €542.000 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt 130.75% door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de €1.380.000 organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de €2.911.000 organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de €693.000 organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en 5.62% de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties
50 30 10 10 20
€400.000
€100.000
0
€400.000
0
0
0
€840.845
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
61
verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 24.22% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de €422.051 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen €341.806 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 37.3% Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd 26.35% met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €1.887.662 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €90.062 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen €341.806 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 2.138 Planning en control
Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement?
Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 40 50 10
Wij kijken regelmatig naar onze risico's. Bij iedere wisselexpositie wordt gekeken naar de financiële risico's. Wij werken met een sluitende begroting. Bij afwijkingen worden er maatregelen genomen. Overtollige gelden worden risico mijdend belegd. Veiligheid van gebouwen, mensen en collectie wordt regel matig beoordeeld. Geïmplementeerd / periodiek geëvalueerd 20 Voldoende in control
20
4
10
Ja, voor getrouwheid
30
Nee
50
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
30
62
Kaliber Kunstenschool Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
1
20
1 2
50 10
Meerdere functies
40
0
40
4
10
1
10
Nee
50
2%
10
70
90%
30
5%
10
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 6 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van Toezicht Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Ja governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 5 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 5 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Ja, reorganisatie in voorbereiding zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 20 10
10
10 40 10 63
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Ja, en is in de afgelopen 3 jaar nog niet voorgekomen
40
Grootste/niet van toepassing
10
Nee
10
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 jaar Ja te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie Klein naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de Tweejaarlijks klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een Zeer tevreden klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het Zeer hoog beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Vrijwel altijd Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer Groot kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie Matig op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie Goed op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie Zeer goed op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en Ja regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw
20 50 20 20 10 50 10 40 30 20 10 50
€7.139.936
€167.528
67.39%
30
€2.382.804
0.00
49.52%
30
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
50
64
gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 0 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €4.644.083 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 78.56% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €1.829.084 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt 128.59% door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de €4.205.045 organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de €6.938.661 organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de €828.814 organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en 2.82% de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de organisatie aan eigen vermogen beschikbaar?
10 10 30
Nihil
Nihil
Nihil
Nihil
Nihil
Nihil
Nihil
€1.208.373
0.00
33.78%
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
65
Wat is de hoogte van de algemene reserve van de €745.902 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen 0.00 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 66.0% Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €3.552.575 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €330.174 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen 0.00 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 2.667 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 20 10
Accent op primair proces en wordt verder ontwikkeld Reproduceerbaar / informeel
40
Voldoende in control
20
33
10
Ja, voor getrouwheid
30
Ja, deze is niet sluitend
30
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
66
Consent Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
2
30
2 5
30 10
Een functie
20
4
10
2
30
1
10
Ja
10
6%
30
525
95%
40
3.8%
10
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 5 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van Toezicht Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Ja governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 5 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 5 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Nee zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 20 10
10
10 10 10 67
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Nee
10
Grootste/niet van toepassing
10
Ja, voorbereiding van verhuizing
40
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 Nee jaar te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente?
20 50
Groot
40
Tweejaarlijks
20
Tevreden
20
Zeer hoog
50
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Zeer goed
10
Zeer goed
10
Zeer goed
10
Ja
50
€41.000.000
€7.500.000
100%
50
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
68
Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan €1.000.000 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 2.44% gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 0 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €33.500.000 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 0% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar 0.00 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties
10 10 50
90.54%
30
€34.000.000
€41.000.000
€3.000.000
0
0
0
0
0
0
0
0
€4.000.000
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
69
verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 26.83% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de €4.700.000 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen 0.00 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 73.3% Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €15.000.000 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €4.000.000 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen 0.00 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 2.75 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 20 10
gebaseerd op risk control framework, dat twee keer per jaar wordt geactualiseerd Geïmplementeerd / periodiek geëvalueerd 20 Voldoende in control
20
4
10
Ja, voor rechtmatigheid en getrouwheid / 10 accountantsverklaring niet verplicht Ja, deze is sluitend
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
70
Het Stedelijk Lyceum (HSL) Het Stedelijk Lyceum heeft op dit moment de vragenlijst nog niet ingevuld. De resultaten kunnen daarom niet weergegeven worden in deze rapportage.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
71
FC Twente Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
0
10
1 10
50 50
Geen functies
10
5
10
6
10
1
10
Nee
50
2.5%
10
200
50%
10
15%
20
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 26 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Raad van commissarissen Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Nee governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 5 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 4 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Nee zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 10 50
10
10 10 72
Is de organisatie de laatste 3 jaar gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Nee
10
Nee
10
Grootste/niet van toepassing
10
Nee
10
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 jaar Nee te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan
20 50
Zeer klein/geen wijzigingen
10
Jaarlijks
10
Tevreden
20
Hoog
40
Vrijwel altijd
10
Zeer groot
50
Goed
20
Goed
20
Goed
20
Nee
10
€45
0.00
0%
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
73
structurele subsidies van uw gemeente? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan 0.00 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 0 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal 0.00 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 100% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €45 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt 128.57% door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de €27 organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de €44 organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de €8 organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en 2.22% de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie?
10 10 10 30
0
0
0
0
0
0
0
€37.000.000
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
74
Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties 0.00 verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de 29545454.545455 organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de €10 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld €20.000.000 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen €20.000.000 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie 12.381 Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd 152.73% met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €105.000.000 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €84.000.000 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen €55.000.000 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 0.568 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
10 10 50 10 50
Grote betrokkenheid leiding en toezichthouders alsmede adequate overlegstructuur.
Geïncorporeerd
10
Volledig in control
10
12
10
Ja, voor getrouwheid
30
Ja, deze is sluitend
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
75
IJsbaan Twente Indicator/Vraag Directie en management Hoe vaak hebben de laatste 5 jaar voortijdige wisselingen in de directie/het bestuur plaatsgevonden? Uit hoeveel leden bestaat de directie/bestuur? Hoeveel jaar is de huidige directeur in functie? Hoeveel functies in de dagelijkse leiding zijn de laatste 5 jaar gewisseld? Hoeveel jaar is de financieel verantwoordelijke in functie? Uit hoeveel leden bestaat de dagelijkse leiding van de organisatie? Hoe vaak is de laatste 5 jaar de financieel verantwoordelijke gewisseld? Personeel Is de organisatie verzekerd voor de kosten van ziekteverzuim? Wat is het ziekteverzuim (excl. zwangerschapsverlof) bij de organisatie? Hoeveel FTE telt de organisatie? Welk percentage van het personeel is in vaste dienst? Hoeveel procent van de medewerkers verlaat jaarlijks de organisatie? Toezicht
Antwoord
Score
2
30
1 1
50 40
Een functie
20
2
20
1
50
1
10
Ja
10
2.55%
20
7
50%
10
15%
20
Hoe vaak komt het toezichthoudend orgaan 6 jaarlijks bijeen? Welke vorm van toezicht heeft de organisatie? Algemeen bestuur Heeft de organisatie zich geconformeerd aan de Nee governance code van de branche? Hoeveel van de volgende specialismen zijn vertegenwoordigd in het toezichthoudend orgaan 2 (financieel, juridisch, bedrijfskundig, vakinhoudelijk, personeel? Uit hoeveel personen bestaat het toezichthoudend 2 orgaan? Fusie/Verhuizing/Reorganisatie Heeft de organisatie reorganisatieplannen of heeft Ja, reorganisatie afgerond zij de laatste twee jaar gereorganiseerd? Is de organisatie de laatste 3 jaar Nee Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10 30 50
30
30 30 10 76
gefuseerd/overgenomen/getransformeerd? Zijn plannen voor fusie/overname/transformatie bekend? Wat is de positie ten opzichte van eventuele gedachte partners? Heeft de organisatie verhuisplannen of is zij de laatste twee jaar verhuisd? Concurrentiepositie
Niet bekend
30
Grootste/niet van toepassing
10
Nee
10
Krijgt de organisatie naar verwachting binnen 3 Nee jaar te maken met (toenemende) concurrentie? Hoe is de concurrentiepositie van de instelling? Goed Heeft de organisatie te maken met concurrentie? Ja Bedrijfsvoering Hoe groot is de impact daarvan op de organisatie naar verwachting? Hoe vaak onderzoekt de instelling de klanttevredenheid? Wat was de laatste uitkomst van een klanttevredenheidsonderzoek? Hoe kan het ambitieniveau van de organisatie het beste getypeerd worden? Komt de organisatie gemaakte afspraken na? Hoe groot is de imagoschade wanneer de organisatie haar producten of diensten niet meer kan leveren? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de tijdigheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de juistheid van informatie? Wat is uw indruk van de administratieve organisatie op basis van de volledigheid van informatie? Zijn binnen 3 jaar wijzigingen in relevante wet-‐ en regelgeving te verwachten? Baten Wat zijn de totale baten van de organisatie? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal jaarlijks aan incidentele subsidies? Welk percentage van de totale baten bestaat uit subsidie-‐inkomsten? Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan structurele subsidies van uw gemeente?
20 50
Zeer klein/geen wijzigingen
10
Zelden
40
Tevreden
20
Hoog
40
Vrijwel altijd
10
Groot
40
Goed
20
Goed
20
Goed
20
Nee
10
€1.030.000
0.00
4.85%
10
€50.000
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
10
77
Welk bedrag ontvangt de organisatie jaarlijks aan 0.00 incidentele subsidies van uw gemeente? Welk gedeelte van de subsidies wordt door uw 100% gemeente verstrekt? Hoe vaak heeft de organisatie de laatste vijf jaar extra subsidie aangevraagd in verband met 0 exploitatietekorten? Welk bedrag ontvangt de organisatie in totaal €50.000 jaarlijks aan structurele subsidies? Welk percentage van de overige inkomsten bestaat 98.37% uit inkomsten uit kernactiviteiten? Welk bedrag aan overige inkomsten genereert de organisatie met het uitvoeren van haar €964.000 kernactiviteiten? Lasten Welk gedeelte van de vaste lasten wordt gedekt door vaste inkomsten? Wat zijn de totale personeelslasten van de organisatie? Wat zijn de totale jaarlijkse lasten van de organisatie? Wat zijn de totale huisvestingslasten van de organisatie? Wat is de verhouding tussen het exploitatiesaldo en de totale baten? Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012? Vermogenspositie Wat is de hoogte van het kort vreemd vermogen van de organisatie? Voor welk bedrag heeft uw gemeente garanties
50 10 10
126.12%
10
€387.000
€1.272.000
€417.000
-‐23.50%
50
0
0
0
0
0
0
€25.000
€2.768.000
0.00
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
78
verstrekt aan uw organisatie? Welk percentage van de totale lasten heeft de -‐105.03% organisatie aan eigen vermogen beschikbaar? Wat is de hoogte van de algemene reserve van de 0.00 organisatie? Welk bedrag heeft uw gemeente aan risicodragend 0.00 kapitaal gestort ten behoeve van uw organisatie? Kent de organisatie perioden met Nee liquiditeitsproblemen? Voor welk bedrag is er onderpand gegeven ten behoeve van deze leningen (svp in opmerking veld 0.00 aangeven wat het onderpand is)? Voor welk bedrag zijn door uw gemeente leningen 0.00 aan uw organisatie verstrekt? Wat is de solvabiliteit van de organisatie -‐93.296 Welk percentage van de vaste activa is gefinancierd met lang vreemd vermogen? Wat is het balanstotaal van de organisatie? €1.432.000 Welke waarde vertegenwoordigen de vaste activa €917.000 van de organisatie? Wat is de hoogte van het lang vreemd vermogen 0.00 van de organisatie? Wat is de current ratio van de organisatie? 0.186 Planning en control Op welke wijze doet de organisatie aan risicomanagement? Hoe volwassen vindt u uw organisatie op het gebied van risicomanagement? In welke mate is uw organisatie in control? Hoeveel tussentijdse rapportages kent de organisatie? Is bij de laatste jaarrekening een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven? Beschikt de organisatie over een meerjarenbegroting?
50 10 50 50
maandelijkse reviewgesprekken
Gestructureerd / geformaliseerd
30
Voldoende in control
20
12
10
Ja, voor rechtmatigheid en getrouwheid / 10 accountantsverklaring niet verplicht Ja, deze is sluitend
10
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
79
ROZ Groep Extra bijdragen Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2009? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2008? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2011? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2010? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2006? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2007? Hoe groot was de extra bijdrage die u van de gemeente Enschede heeft ontvangen in 2012?
-‐€188.890
-‐€117.113
€7.565
-‐€177.362
-‐€9.379
-‐€27.939
-‐€65.717
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
80
Bijlage 2: Verbonden partijen en subsidierelaties in de media
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
81
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
82
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
83
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
84
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
85
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
86
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
87
Een eenmalige bijdrage van 800.000 euro (naast de structurele subsidie van 1,27 miljoen euro). Ongeveer 500.000 euro is bestemd voor noodzakelijke vervangingsinvesteringen voor de inrichting
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
88
van het museum. De resterende 300.000 euro is voor achter de hand, risicoreserve voor de exploitatie.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
89
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
90
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
91
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
92
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
93
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
94
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
95
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
96
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
97
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
98
Bijlage 3: Onderzoeksrapport verbonden partijen en subsidierelaties
Gemeenten verwachten gemiddeld 1,1 miljoen extra uitgaven bij verbonden partijen en subsidierelaties Crisis zorgt voor forse extra uitgaven door problemen bij subsidierelaties
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013
99
Inleiding Gemeenten verwachten de komende twee jaar gemiddeld 1,1 miljoen euro meer uit te geven aan subsidies voor verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen die in problemen raken. De oorzaak van deze extra uitgaven, buiten de bestaande budgetten om, ligt in het verslechterde risicoprofiel van veel instellingen. Dit is een gevolg van de economische crisis. Veel gemeenten blijken onvoldoende in staat om de financiële en organisatorische risico’s in te schatten bij instellingen die zij subsidiëren. Dit geldt ook voor de instellingen zelf, die achteraf de rekening met overschrijdingen presenteren aan de gemeente. Gemeenten verwachten gemiddeld 1,1 miljoen extra uitgaven bij verbonden partijen en subsidierelaties Dat blijkt uit een studie van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR). Aan de studie namen 23 gemeenten deel, variërend van klein tot groot. Aanleiding voor het onderzoek was dat problemen rondom subsidierelaties steeds vaker in gemeentelijke risicoanalyses naar boven komen. Het onderzoek is uitgevoerd in september 2009 met als doel inzichtelijk te krijgen in hoeverre gemeenten de risico’s van subsidieverstrekking hebben berekend en hoe omvangrijk deze risico’s zijn.
Het onderzoek Het onderzoek is telefonisch gehouden waarbij er 23 gemeenten bereid zijn gevonden mee te werken. Deze gemeenten zijn onder te verdelen in grote gemeenten, middelgrote en kleine gemeenten. Gesprekspersoon was de (concern)controller. Uit het onderzoek bleek meer dan eens dat de gevraagde persoon niet op alle vragen antwoord kon geven. Bij veel gemeenten is er niet 1 persoon die overzicht heeft over alle verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen. In bijlage 1 treft u de vragenlijst aan. In bijlage 2 is een lijst opgenomen met gemeenten die hebben meegewerkt aan dit onderzoek. Wij danken deze gemeenten hartelijk voor hun medewerking.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 100
De resultaten
“Elk jaar kost het meer” In de afgelopen vijf jaar is gemiddeld per gemeente € 400.000 extra, buiten de normale begroting om, uitgegeven aan opgetreden risico’s van verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen (gemiddeld per jaar per gemeente € 80.000). Dit wisselde sterk, van minder dan € 100.000 tot over de € 1.000.000 per 5 jaar. In bijlage 3 treft u enkele voorbeelden uit de praktijk Op de vraag of verwacht wordt dat het risicoprofiel van deze partijen en instellingen verslechterd is door de economische crisis, antwoordt het merendeel van de gemeenten ‘ja’. Daarvan geeft de overgrote meerderheid aan dat deze verslechtering zich al in 2009 zal voordoen maar grotendeels pas in 2010 zichtbaar wordt als de jaarrekeningen worden ingediend. Opvallend is dat nog niet de helft van de gemeenten die aangeven dat het risicoprofiel verslechterd, het risico ook daadwerkelijk heeft berekend.
“De extra uitgaven hangen sterk af van de instellingen, uiteindelijk moet de gemeente bijspringen” Op de vraag of verwacht wordt dat het risicoprofiel van deze partijen en instellingen verslechterd is door de economische crisis, antwoordt het merendeel ja, waarvan de overgrote meerderheid aangeeft dat dat zich al in 2009 zal manifesteren.
“De gemeente moet bezuinigen, dus moeten de verbonden partijen en instellingen dat ook maar.” Opvallend is echter dat nog niet de helft van de gemeenten die aangeven dat het risicoprofiel verslechterd is het risico ook daadwerkelijk heeft berekend. Zie de grafiek op de volgende pagina. Met andere woorden, het is nog een verassing wat op ze afkomt.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 101
De gevolgen van het in problemen raken van een instelling kunnen verstrekkend zijn, zeker als er grotere bedragen in het spel zijn. Risico’s variëren van een forse financiële strop door uit de hand gelopen uitgaven aan bouwprojecten, daling van de eigen inkomsten door minder omzet als gevolg van de crisis tot imagoschade en het opstappen van bestuurders. Elf van de 23 ondervraagde gemeenten geven aan meer dan 50 verbonden partijen met een financiële bijdrage en gesubsidieerde instellingen te hebben. Dat kan oplopen tot 100 partijen en instellingen. Gemeenten geven aan onvoldoende zicht te hebben op de risico’s bij verbonden partijen en worden vaak achteraf verrast door overschrijdingen. Gemeenten zijn contractueel niet verplicht om in problemen geraakte instellingen tegemoet te komen. Vaak is de politieke en maatschappelijke schade bij niet ingrijpen echter zo groot (een bibliotheek of schouwburg laat je bijvoorbeeld niet failliet gaan), dat financiële ondersteuning moet worden gegeven. Een deel van de ondervraagde gemeenten geeft aan, ondanks dat het risicoprofiel is verslechterd, geen extra uitgaven te verwachten aan deze partijen en instellingen in 2009; een aantal daarvan verwacht wel uitgaven in 2010. De redenering was dat ze dan maar moeten bezuinigen. Dit antwoord staat haaks op de ervaringen van de afgelopen 5 jaren, waaruit blijkt dat extra uitgaven lang niet altijd te vermijden zijn.
“We gaan ervan uit dat ze (de partijen en instellingen) er zelf rekening mee houden”
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 102
Uit bovenstaande grafiek blijkt dat de uitgaven in 2009 en 2010 hoger zullen zijn dan de afgelopen jaren. Voor de middelgrote gemeenten bleek het erg lastig te zijn om in te schatten hoe groot de uitgave zal zijn, slechts enkele van de ondervraagde middelgrote gemeenten konden een inschatting maken. Daardoor zijn er te weinig kwantitatieve gegevens beschikbaar en zijn deze resultaten niet zichtbaar in de grafiek. De grote en kleine gemeenten konden dit beter inschatten en dit levert dus een betrouwbaarder beeld op. De gemeenten die extra uitgaven verwachten, denken dat het totale bedrag in 2009 en 2010 zal stijgen naar gemiddeld 1,125 miljoen euro per gemeente (gemiddeld 325.000 euro in 2009 en 800.000 euro in 2010). Gemeenten hebben er dus belang bij om nu al vinger aan de pols te houden bij de optredende risico’s van hun verbonden partijen en niet te wachten tot medio 2010 als de tekorten worden ingediend. Omgerekend per inwoner verwachten kleine gemeenten gemiddeld € 25,-‐ per persoon extra uit te geven en grote gemeenten gemiddeld € 15,-‐ per inwoner. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 103
Conclusies Uit het onderzoek kunnen verschillende conclusies getrokken worden. • De afgelopen jaren zijn er vaak extra betalingen gedaan (gemiddeld € 400.000 per gemeente in de afgelopen 5 jaar) aan verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen. • De gemeenten die extra uitgaven verwachten denken dat het totale bedrag in 2009 en 2010 zal stijgen naar gemiddeld € 1,1miljoen per gemeente. • Ondanks dat het risicoprofiel verslechtert, verwachten de meeste gemeenten geen extra uitgaven. Deels komt dit doordat de gemeenten verwachten dat deze partijen en instellingen zelf gaan bezuinigen, maar gekeken naar de afgelopen jaren zijn er toch vaak extra uitgaven gegaan. Gezien het verslechterde risicoprofiel van deze partijen en instellingen is het niet realistisch om te verwachten dat er in 2009 en 2010 geen extra uitgaven gedaan hoeven te worden. • Een totaal overzicht over verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen ontbreekt vaak omdat dit versnipperd door de organisatie aanwezig is. • Er bestond bijna consensus over het verslechterde risicoprofiel van verbonden partijen maar slechts de helft van de gemeenten had een beeld bij de omvang van dit risico.
“We hebben het risico niet berekend, maar we weten wel dat het bestaat.”
Aanbeveling Op basis van de conclusie blijkt het voor gemeenten zinvol te zijn om zo snel mogelijk inzicht te krijgen op de risico’s van hun verbonden partijen. Door tijdig bij te sturen kunnen mogelijk nog tonnen worden bespaard op de te verwachten extra uitgaven.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 104
Bijlage 1: Onderzoeksvragen 1.
Hoeveel verbonden partijen heeft u waaraan de gemeente een financiële bijdrage verstrekt? 0-‐5
5-‐10 10-‐15 15-‐20
20-‐30 30-‐50
> 50
Hoeveel instellingen worden door uw gemeente gesubsidieerd (vanaf € 25.000) die voornamelijk afhankelijk zijn van deze subsidiebijdrage? 0-‐5
5-‐10 10-‐15 15-‐20
20-‐30 30-‐50
> 50
2.
Heeft u de afgelopen vijf jaar extra betalingen moeten doen aan verbonden partijen of gesubsidieerde instellingen? Zo ja, kunt u een inschatting maken van het gezamenlijk bedrag?
0 – 100.000 100.000 – 500.000 500.000 – 1.000.000
3.
1.000.000 – 5.000.000 5.000.000 – 10.000.000
> 10.000.000
Verwacht u dat het risicoprofiel van verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen door de economische crisis is verslechterd? Ja
Nee Geen mening
4.
5.
Indien ja: Wanneer verwacht u dat dit zich zal openbaren?
In 2009 In 2010
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 105
6.
Verwacht u in 2009 extra uitgaven te doen mbt verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen? Ja
Nee Weet niet
7.
Zo ja, hoeveel verwacht u extra uit te geven? 0 – 100.000
100.000 – 500.000 500.000 – 1.000.000 1.000.000 – 5.000.000
> 5.000.000
8.
Verwacht u in 2010 extra uitgaven te doen mbt verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen?
Ja Nee
Weet niet
9.
Zo ja, hoeveel verwacht u extra uit te geven?
0 – 100.000 100.000 – 500.000
500.000 – 1.000.000 1.000.000 – 5.000.000 > 5.000.000
10.
Heeft u berekent hoe omvangrijk het risico van verbonden partijen en gesubsidieerde instellingen voor uw gemeente is? Ja, hoe omvangrijk is dit? (open antwoord) Nee
11.
Op welke wijze heeft u een buffer gevormd om het risico van verbonden partijen / gesubsidieerde instellingen af te dekken? algemeen weerstandsvermogen algemene reserve aparte voorziening wordt gedekt uit lopende exploitatie
geen specifieke dekking anders….
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 106
Bijlage 2: Gemeenten die hebben meegewerkt aan het onderzoek (op alfabetische volgorde) Alphen a/d Rijn Amersfoort Apeldoorn Arnhem Barendrecht Capelle a/d IJssel Dordrecht Dronten Etten-‐Leur Gouda Haldenberge ‘s Hertogenbosch Horst a/d Maas Katwijk Lansingerland Leiden Rijswijk Roosendaal Spijkenisse Veldhoven Vlissingen Zeist Zoetermeer
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 107
Bijlage 3: Uit de media
Problemen ATC raken Beurscafé in bibliotheek woensdag 24 januari 2007 | 11:10
Tekstgrootte
HENGELO/ENSCHEDE - De financiële problemen bij ATC Arbeidstoeleiding & Coaching in Enschede dreigen ook consequenties te hebben voor het ATC Beurscafé in de Hengelose bibliotheek. Als niet snel een oplossing wordt gevonden, komt het personeel eind deze maand op straat te staan. Dat laat ATC-voorzitter H. Reiber desgevraagd weten. Zoals deze krant zaterdag al meldde, kampt het ATC met een tekort van een half miljoen euro. Reiber verwacht dan ook dat zijn bestuur op 30 januari zal aansturen op een faillissement. Daardoor zouden enkele honderden kansarme jongeren die bij het ATC extra begeleiding krijgen voor een baan of opleiding, in de kou komen te staan. Het Beurscafé in de Hengelose bibliotheek is onderdeel van het Enschedese ATC. Probleemjongeren leren hier het horecavak in de praktijk. Als de gemeente Enschede niet alsnog met extra geld over de brug komt, moet volgens Reiber het ATC ook in Hengelo de stekker eruit trekken. Reiber gaat er niet vanuit dat het Beurscafé dan ook meteen de deuren zal moeten sluiten. ‘Dan zal er wel een andere partij opstaan om het over te nemen.’ Als mogelijke overnamekandidaten noemt hij Onder De Kap (school voor jongeren met gedragsproblemen) en het ROC van Twente. ‘Er zijn dus wel mogelijkheden.’ Ook wethouder G. ter Ellen (cultuur) maakt zich zorgen over de situatie bij het ATC. Hij heeft gisteren al contact opgenomen met bibliotheekdirecteur M. Mertens over de mogelijke consequenties voor het Beurscafé. Ter Ellen kan in dit stadium nog niet zeggen of de gemeente Hengelo een rol kan spelen bij het oplossen van de problemen van het ATC. ‘Ik weet dat Enschede ermee bezig is. Dat moeten we maar even afwachten.’ Bibliotheekdirecteur Mertens noemt de ontwikkelingen rond het Beurscafé ‘zorgwekkend’. ‘Zo’n prachtig café... En het loopt steeds beter, het gaat hartstikke leuk. Ook het publiek weet het te waarderen. Ik krijg al mailtjes van verontruste klanten. Die vragen me of ik er alles aan wil doen om het te behouden.’ Maar Mertens zegt er geen invloed op te hebben het is een probleem van het ATC, niet van de bieb. Ze kan daarom weinig anders doen dan afwachten. ‘Ik reken op een doorstart. Want het café heeft zeker toekomstperspectief.’ Ondertussen heeft het personeel van het ATC al gedreigd met harde acties. Desnoods gaan de medewerkers in staking. Vanuit de Enschedese politiek klinken hoopgevende geluiden. Maandag praat de gemeenteraad verder over de kwestie. De komende dagen wordt eerst gewerkt aan een tussenoplossing om een faillissement af te wenden.
Gemeente Amstelveen pompt dik half miljoen euro in Cobra Museum De gemeente wordt, als de raad ermee akkoord gaat, eigenaar van het pand van het Cobra Museum. Er komt een andere relatie met het museum, die overeenkomt met die de relatie tussen de gemeente en andere gesubsidieerde instellingen. Om te beginnen gaat er dik een half miljoen euro naar Cobra. Cobra is niet in staat de onderhoudslasten van het gebouw te dragen. Daarom stelde de raad voor de instandhouding van het museum vorig jaar extra geld ter beschikking. De gemeente neemt het gebouw nu over. Cobra ontvangt voor de huur een structurele subsidie van 309 duizend euro en voor achterstallig onderhoud aan de klimaatinstallatie eenmalig nog eens 208 duizend euro subsidie. Die bedragen waren al door de gemeenteraad gereserveerd bij het vaststellen van de begroting 2007. De relatie tussen het Cobra en de gemeente is grondig herzien en wordt omgezet in een subsidierelatie zoals ook met andere gesubsidieerde instellingen gebruikelijk is. Het Cobra is in 1995 geopend en heeft inmiddels een collectie van faam opgebouwd. Daarnaast streeft het museum naar een eigen verzameling kunstwerken van de internationale Cobra beweging. Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 108
Opnieuw wethouder weg om Adje-theater Van onze verslaggever Peter de Graaf Gepubliceerd op 16 februari 2009 17:42, bijgewerkt op 16 februari 2009 18:36
TILBURG - Het Adje-theater in Tilburg heeft weer een slachtoffer gemaakt. Maandagmiddag maakte cultuurwethouder Hugo Backx (PvdA) bekend op te stappen vanwege ‘aanzienlijke kostenoverschrijdingen’. Vorig jaar april diende CDA-wethouder Hans Janssen al zijn ontslag in, nadat de eigen CDA-fractie geen vertrouwen bleek te hebben in het omstreden theater. Uit loyaliteit met Janssen stapte vervolgens het gehele college op. De gemeente Tilburg had 5 miljoen euro uitgetrokken voor de verbouwing van de oude bioscoop tot theatergebouw, dat geëxploiteerd gaat worden door het productiehuis van acteur en ondernemer Arijan van Bavel, beter bekend als Adje uit de tv-show van Paul de Leeuw. Volgens Backx zijn de kosten nu al opgelopen tot 6,9 miljoen euro. Hij neemt de verantwoordelijkheid voor de budgetoverschrijding van 1,9 miljoen, die voor hem als een zeer onaangename verrassing kwam, en treedt af. De haast die nodig was om het theater op te leveren, lijkt de belangrijkste oorzaak. Daarbij gaat het in totaal om 9 ton aan extra salarissen, aanneemsommen, (over)uren en coördinatiekosten. De gemeentenecretaris constateerde eerder dat deze kosten vermeden hadden kunnen worden in ruil voor verlenging van de bouwtijd. De voormalig ministers Ed van Thijn en Pieter Winsemius hebben afgelopen weekend op verzoek van burgemeester Vreeman een eerste onafhankelijke blik geworpen op de tegenvaller. Zij adviseren dat er een extern onderzoek komt naar de precieze oorzaak van de budgetoverschrijding bij het Midi-theater, in de volksmond beter bekend als Adje-theater.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 109
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 110
Gemeente Lelystad steekt extra geld in theater Met behulp van extra subsidie en een lening helpt de gemeente het Agoratheater uit de financiële problemen. De gemeenteraad heeft dinsdagavond ingestemd met het reddingsplan dat het college van burgemeester en wethouders had voorgesteld. Met het geld kan het exploitatietekort van de eerste periode worden opgelost en moet de Agora de komende jaren met een sluitende begroting kunnen draaien. Sinds de opening in mei 2007 heeft het nieuwe theater diverse tegenslagen gehad. Zo is het aantal bezoekers tegengevallen, waardoor ook andere opbrengsten lager uitvielen. Bovendien zijn onder meer de energielasten veel hoger dan geschat. Bij elkaar heeft dat geleid tot een fors tekort. De gemeenteraad betreurt dit, evenals het feit dat zij hiervan pas laat op de hoogte is gebracht. De raad wil de Agora echter niet laten stikken en heeft daarom besloten extra financiële middelen beschikbaar te stellen.
De gemeente verstrekt een eenmalige subsidie van 475.000 euro en een lening van maximaal 275.000 euro om het financiële tekort weg te werken. Daarnaast wordt de structurele subsidie van 715.000 euro per jaar verhoogd. Vanaf 2008 met 145.000 euro en vanaf 2010 met nog eens 55.000 euro. Daar staat wel tegenover het theater fors moet bezuinigen: 160.000 euro in 2009 en 200.000 euro in het jaar daarna. De lening moet in tien jaar worden afgelost. Draait de Agora de komende drie jaar echter met een sluitende begroting, dan wordt 50 procent kwijtgescholden. Dit om het cultureel ondernemerschap te stimuleren.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 111
Twee fracties stemden tegen het voorstel om de Agora financieel te hulp te schieten: de SP en de Stadspartij. Volgens Cok Homan (Stadspartij) dringt de vergelijking met de Batavia zich op, waaraan de gemeente diverse keren de helpende hand heeft moeten toereiken. Ook Piet Walraven (SP) uitte de vrees dat de Agora een ‘structureel schip van bijleg‘ wordt.
Rapportage control verbonden partijen en subsidierelaties, Gemeente Enschede, Augustus 2013 112