Onderzoek en pilots naar afvalscheiding in de hoogbouw
Gerhard Schoonvelde Regiobijeenkomst Midden-Nederland 15 oktober 2015
Inhoud • Doel en opzet project • Stand van zaken • Veldonderzoek • Volgende stappen
Waarom? Omdat in hoogbouw geen inspirerende voorbeelden bekend zijn. • Omgekeerd Inzamelen werkt goed voor laagbouw • Gemeenten hebben nauwelijks inspirerende voorbeelden voor hoogbouw
• Landelijke scheidingsdoelstelling 75%
Doelstelling: Interventies voor meer afvalscheiding in stedelijke hoogbouw • Wat zijn gedragsbepalende factoren voor
afvalscheiding? • Wanneer zijn welke factoren van belang?
• Welke interventies kunnen gemeenten toepassen om
meer huishoudelijk afval als grondstof in te inzamelen bij stedelijke hoogbouw? Beoogd resultaat eind 2016: menukaart/beslisboom Fracties: gf(t), papier, plastic, (textiel), (glas)
Opzet: Besluiten in stuurgroep, advies door gedragsexperts in denktank • Stuurgroep • Onderdeel van VANG-hh • Denktank
D O E
oorgronden (onderzoek)
ntwerpen
valueren
(pilots)
Stand van zaken: Project gestart door Mansveld, literatuuronderzoek opgeleverd • Sanity Check uitgevoerd • Projectplan en onderzoeksopzet definitief • Officiële aftrap 9 maart 2015 door staatsecretaris Mansveld • Literatuuronderzoek opgeleverd • 1e expert sessie 19 mei 2015
Literatuuronderzoek: Bestaande wetenschappelijke kennis in beeld brengen • Cees Midden, hoogleraar TU Eindhoven
Expert sessie 19 mei 2015: Alle bestaande kennis bottomup verzameld • 35 experts uit Nederland • Brainstorm over mogelijke interventies • Resultaat: Groslijst aan interventies > Input voor vervolgstappen
Veldonderzoek: achter de voordeur Woningen geïnterviewden
Veldonderzoek: in twee gemeenten
In Utrecht en Rotterdam
Veldonderzoek: ieder type aan het woord
Veldonderzoek: niet- en superscheiders
Veldonderzoek: weird and wonderfull, het zijn net mensen (1)
Veldonderzoek: weird and wonderfull, het zijn net mensen (2)
Veldonderzoek: weird and wonderfull, het zijn net mensen (2)
Veldonderzoek: Conclusies (1) • De intentie om stromen te scheiden is afhankelijk van het verantwoordelijkheidsgevoel, motivatie, kennis én van de overtuiging of het eigen gedrag al dan niet zinvol is. • Het gedrag van de geïnterviewde blijkt per fractie te verschillen. • Het is duidelijk dat het uitvoeren van het ‘gewenste afvalgedrag’ bestaat uit een serie handelingen waarbij de ketting zo sterk is als de zwakste schakel. Iemand moet alle handelingen goed doen om tot het gewenste gedrag te komen. En bijna niemand doet dat.
Veldonderzoek: Conclusies (2) • Er is sprake van een zeer gebrekkig kennisniveau over afval scheiden in het algemeen en wat er met de gescheiden fractie an sich gebeurt na inzameling is ook voor velen onduidelijk. • De geïnterviewde die goed afval scheiden verzinnen ‘feiten’ die het positieve van het gedrag ondersteunen, de mensen die slecht scheiden vertellen negatieve ‘feiten’ die hun gedrag ondersteunen. Sociale bijeenkomsten (bijvoorbeeld feestjes enborrels) zijn de plekken waar ‘urban legends’ aan elkaar worden doorverteld.
Veldonderzoek: Conclusies (3) • Opvallend bij plastic: De meeste geïnterviewden waren niet op de hoogte van de dichtstbijzijnde plastic inzamelpunt en hadden het idee dat deze verder weg was (wat zeker niet altijd het geval was). • Er is behoefte aan oplossingen om van de fruitvliegjes, stank en natte zooi van GFT af te komen (met name in de zomer op het balkon) en aan bakken waarin het volume van plastic wordt beperkt. • Door ondergrondse containers is er sprake van ad-hoc gedrag en is er weinig zicht op het volume.
Veldonderzoek: Aanknopingspunten interventies (1) • Motivatie vergroten • Aantrekkelijker maken • Kennis vergroten • Gelegenheid faciliteren
Veldonderzoek: Aanknopingspunten interventies (2) •
Van afval naar grondstof denken (GFT zien als zinvolle bestemming, karton herkennen als papier).
•
Nieuwe technische mogelijkheden in huis brengen (plastic compacter opslaan, oplossing voor stank en fruitvliegjes).
•
Structuren en routines aanleren (belangrijk bij plastic).
•
Besef vergroten over het volume (verantwoordelijkheidgevoel voor hoeveelheid eigen afval vergroten).
•
Verhuizen benutten als verandermoment (nieuwe start, nieuwe omgeving en gewoontes).
•
Geboorte benutten om verantwoordelijkheidsgevoel met betrekking tot aarde/milieu te vergroten.
•
Indianenverhalen aanpakken en vertellen wat er in werkelijkheid gebeurt met afval.
Volgende stappen: veldonderzoek, ontwerp maatregelen en start pilots. • Selectie Pilotgebieden • Overall design • Groslijst interventies vertalen naar maatregelenpakketten
Daarna pilots en evaluatie (afgerond in 2016)
Vragen?
