Onderwijssysteem
Tsjechië
Het Tsjechische onderwijssysteem beschreven en vergeleken met het Nederlandse
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Dit document geeft informatie over het onderwijssysteem van Tsjechië. Ook wordt uitgelegd wat het Nederlandse equivalent is van diploma’s uit Tsjechië. Dit met het oog op toelating tot en inpassing in opleidingen in het Nederlands hoger onderwijs.
Op deze publicatie, met uitzondering van het beeldmateriaal, is de Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel 3.0 Unported-licentie van toepassing. Ga naar www.nuffic.nl/ccl voor meer informatie over het hergebruik van deze publicatie. Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
2
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Onderwijssysteem Tsjechië L6
Vysoké školy Doctorat (PhD)
3-4 L7 Vysoké školy Magistr / Master (postgraduate university education) 1-3 L6 Vysoké školy Bakalář / Bachelor (undergraduate university education)
Vysoké školy Magistr / Master (university education)
L7
Vyšší odborné školy (higher professional education)
4-6
3-4
L5
3-3.5
Nástavbové studium (follow up courses)
L3
1-1.5-2
Vysvědčení o Maturitní Zkoušce - L2 Conservatoire
Vysvědčení o maturitní zkoušce - L2 Gymnasium (pre-university education)
Vysvědčení o maturitní zkoušce L2 (Střední odborná škola) (secondary vocational education)
6-8
4
4
Základní škola 2.stupeň (lower secondary education 2nd cycle)
L1
4
Základní škola 1.stupeň (primary education 1st cycle)
L1
5 L0
Onderwijsniveau
0
Duur van de opleiding
Klik hier voor een voorbeeld van het diploma
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
3
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Waarderingstabel In het onderstaande schema is aan de linkerkant het buitenlandse diploma met de corresponderende niveaus in de Europese Hoger Onderwijsruimte (EHEA) en de Europese kwalificatieraamwerken opgenomen. Het rechter gedeelte geeft de Nederlandse waardering weer met de overeenkomstige niveaus in het Nederlandse en Europese kwalificatieraamwerk. Buitenlands diploma en EHEA-QF
EQF
niveau
niveau
Nederlandse waardering en NLQF niveau
EQF niveau
Výuční list
mbo-diploma (kwalificatieniveau 2 of 3)
2/3
2/3
Vysvědčení o maturitní zkoušce
mbo-diploma (kwalificatieniveau 3 of 4)
3/4
3/4
Vysvědčení o maturitní zkoušce
havo-diploma voor het algemeen vormende
3/4
3/4
behaald aan een Střední odborná
deel en mbo-diploma (kwalificatieniveau 3
skola
of 4) voor het beroepsvormende deel
Maturitní zkouška behaald aan een
havo-diploma voor het algemeen vormende
3/4
3/4
conservatorium
deel en mbo-diploma (kwalificatieniveau 3
vwo-diploma
4+
4
ten hoogste 2 jaar hbo
5
5
behaald aan een Střední odborné učiliště
of 4) voor het beroepsvormende deel Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een Gymnázium Absolutorium 1e
5
2 tot 3 jaar hbo
5/6
5/6
Diplom met de graad van Bakalář
1e
6
graad van bachelor in het wo of hbo
6
6
Diplom met de graad van Magistr of
2e
7
graad van master in het wo of hbo
7
7
Diplom absolventa vyšší odborné školy met de titel DiS
Master/Inženýr
NB • Het betreft hier een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. • EHEA-QF = overkoepelend raamwerk van kwalificaties in de Europese Hoger Onderwijsruimte. NLQF = Nederlands nationaal kwalificatieraamwerk. EQF = Europees kwalificatieraamwerk. • De waardering van een buitenlandse kwalificatie in termen van EQF/NLQF betekent niet altijd dat de eindtermen van deze niveaus zijn bereikt. • Informatie over de Nederlandse waarderingen is beschikbaar in het onderwijssysteem Nederland: Zie: http://www.nuffic.nl/bibliotheek/onderwijssysteemnederland.pdf
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
4
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
• De uitspraken over buitenlandse opleidingen op vmbo- en mbo-niveau worden afgegeven door S-BB, de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
5
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Inleiding De Republiek Tsjechoslowakije werd opgericht in 1918. In de periode 19461989 werd Tsjechoslowakije een federatie bestaande uit de Tsjechische Republiek en de Slowaakse Republiek. Na de Fluwelen Revolutie van 1989 werd Tsjechoslowakije onafhankelijk. Op 1 januari 1993 is de federatie opgeheven en zijn de Tsjechische Republiek en de Slowaakse Republiek uit elkaar gegaan. Tsjechië (Česká Republika) is een parlementaire democratie met als staatshoofd de president die een regeringstermijn van 5 jaar heeft. Praag (Praha) is de hoofdstad en tevens grootste stad van het land met ongeveer 1,3 miljoen inwoners. Andere grote steden zijn Brno, Plzeň, Olomouc, Ostrava en Liberec. Tsjechië heeft een bevolking van 10,4 miljoen mensen en bestaat uit drie regio’s: Bohemen, Moravië en een deel van Silezië. De meeste inwoners hebben de Tsjechische nationaliteit. Daarnaast wonen er onder andere Polen, Slowaken, Duitsers, Roma en Vietnamezen. In het noorden grenst Tsjechië aan Polen, in het zuiden aan Oostenrijk, in het oosten aan Slowakije en in het westen aan Duitsland. In 2004 is Tsjechië lid geworden van de EU. De onderwijssystemen in Tsjechië en Slowakije vertonen vanwege de voormalige eenheid veel overeenkomsten. Hoger onderwijs heeft altijd een belangrijke plaats ingenomen in de Tsjechische geschiedenis. Zo werd de eerste universiteit in Centraal Europa, de Karelsuniversiteit (Univerzita Karlova) al in 1348 gesticht in Praag door de Tsjechische koning en keizer van Rome, Karel IV. Mede dankzij de Karelsuniversiteit ontwikkelde Praag zich tot een belangrijk cultureel en intellectueel centrum. In de loop der eeuwen werden meer universiteiten en hogescholen opgericht. In 1707 werd de eerste Tsjechische Technische Universiteit opgericht (Ceské vysoké učení technické), eveneens in Praag). Vanaf 1991 werden nieuwe hoger onderwijsinstellingen opgericht in onder andere Opava, České Budĕjovice en Plzeň. In 1998 werd in Hradec Králové de Universiteit van Onderwijs (Univerzita Hradec Králové) opgericht. Vóór 1989 heeft de invloed van de communistische ideologie een stempel gedrukt op met name het onderwijs aan middelbare scholen en aan hoger onderwijsinstellingen. Na 1989 kregen instellingen meer autonomie en academische vrijheid. Daarnaast namen de aantallen studenten in het voortgezet en hoger onderwijs toe.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
6
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
De belangrijkste ontwikkelingen in het onderwijs speelden zich af in de periode 19901992, toen nieuwe onderwijswetten hervormingen brachten. De School Act van 1984, waarin de structuur en ‘praktijk’ van het onderwijssysteem is vastgelegd, is sinds de goedkeuring (approval) in 1998 vijftien keer geamendeerd. Sinds 1 januari 2005 is het Tsjechische onderwijssysteem gebaseerd op de twee volgende wetten (Acts): 1. de Education Act. Binnen deze wet zijn de regels en het bestuur vastgelegd zoals die gelden voor het pre- en basisonderwijs, tot aan de bovenbouw van het middelbaar en tertiair beroepsonderwijs; 2. de Act on Educational Staff. Binnen deze wet is het beroep van leraar vastgelegd op alle hierboven genoemde niveaus. De Higher Education Act van 1990, opgevolgd door de Higher Education Act van 1998 en geamendeerd in 2001, bracht het hoger onderwijs een grote mate van autonomie, academische vrijheid en democratisering. Daarnaast genieten de instellingen institutionele vrijheid en kunnen zij diversiteit aanbrengen in de onderwijsprogramma’s. De Higher Education Act heeft het ontstaan van private onderwijsinstellingen mogelijk gemaakt. Ook werd het religieus onderwijs toegestaan en werd in het algemeen voortgezet onderwijs een nieuw curriculum ingevoerd. In het hoger onderwijs werd de bachelor-masterstructuur (bakalář - magistr) geïntroduceerd. Persoonlijke aandacht voor leerlingen en studenten werd steeds belangrijker. Het Ministerstvo školství, mládeže a tělovýchovy (ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport) is verantwoordelijk voor de strategie en het beleid van het onderwijssysteem. Het bepaalt de inhoud van het onderwijs en is verantwoordelijk voor het financieel beleid. Het Tsjechische hoger onderwijs kent een unitair stelsel, waarin geen strikt onderscheid wordt gemaakt tussen wetenschappelijk onderwijs en hoger beroepsonderwijs. Sommige opleidingen hebben zowel de kenmerken van het hoger beroepsgericht onderwijs als van het universitair onderwijs. Een voorbeeld hiervan zijn de opleidingen tot leraar basisonderwijs die aan universiteiten worden verzorgd. Sommige universiteiten worden als Vysoká škola (hogeschool) aangeduid. Een vysoká škola is dus niet per definitie een niet-universitaire instelling voor hoger onderwijs. De voertaal in het onderwijs is Tsjechisch, maar onder invloed van het Bolognaproces worden er langzaam maar zeker ook meer hoger onderwijsopleidingen in het Engels aangeboden. De Poolse minderheid beschikt over eigen scholen. Er bestaat een groot aantal privé-instellingen voor voortgezet en hoger onderwijs en dit aantal blijft groeien. De leerplicht duurt 9 jaar en begint op de leeftijd van 6 jaar. Het kleuteronderwijs (voor kinderen van 3 tot 6 jaar) is niet verplicht. Meer dan 90 procent van de kleuters volgt kleuteronderwijs. Het academisch jaar beslaat 2 semesters en duurt 12 kalendermaanden; het jaar wordt geopend door de rector van de hoger onderwijsinstelling.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
7
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Basis en voortgezet onderwijs Scholen zijn gerangschikt naar aard en niveau van het soort onderwijs dat ze aanbieden. De mateřská škola (pre-school of Kindergarten) biedt pre-primair onderwijs aan kinderen in de leeftijd van 3 tot 6 jaar. Deze vorm van onderwijs is niet verplicht, desalniettemin worden deze scholen druk bezocht. Het laatste jaar van de pre-school is voor alle kinderen toegankelijk. De mateřská škola kan ook speciaal onderwijs bieden aan kinderen die specifieke leerbehoeften hebben. De základní škola (algemeen vormend onderwijs) combineert het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs en is verplicht. De duur van de opleiding is 9 jaar. De opleiding is verdeeld in een eerste fase die 5 jaar duurt (leeftijd 6-11 jaar) en een tweede fase die 4 jaar duurt (leeftijd 11-15 jaar). Na voltooiing van het primair en lager voortgezet onderwijs hebben de leerlingen het niveau van het základní vzdělání (lager onderwijs) bereikt. Er wordt alleen een Vysvědčení (eindrapport) verleend. Dit is geen diploma. Leerlingen die een základní škola speciální (speciale basisschool) hebben voltooid, ontvangen eveneens een základy vzdělání (eindrapport). Normaliter volgen leerlingen na de onderbouw de 4-jarige bovenbouw van een Základní Škola (lager onderwijs of algemeen vormend onderwijs). Leerlingen kunnen ook de overstap maken naar een Gymnázium (gymnasium) of een Střední (odborná) škola (algemeen vormend en beroepsonderwijs). Gymnázium Na afronding van de eerste fase kunnen leerlingen die zijn geslaagd voor het toelatingsexamen overstappen naar het Gymnázium (gymnasium). Het Gymnázium heeft het karakter van het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs; Er zijn drie instapmomenten voor het Gymnázium: • vanaf 11 jaar volgt men het 8-jarige Gymnázium • vanaf 13 jaar volgt men het 6-jarige Gymnázium • vanaf 15 jaar volgt men het 4-jarige Gymnázium In de praktijk volgen de meeste leerlingen het 4-jarige Gymnázium. Het 6-jarige en 8jarige traject is bedoeld voor begaafde kinderen. Het gemiddelde percentage van een leeftijdsgroep dat naar een Gymnázium gaat ligt rond de 15 procent. Er bestaat ook de mogelijkheid om tijdens een opleiding aan een 8-jarig Gymnázium na het vijfde jaar, het zesde jaar of het zevende jaar een overstap te maken naar een (dans)conservatorium en aldaar het verplichte onderwijs voltooien.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
8
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Er wordt in vier of vijf vakken eindexamen gedaan met Tsjechisch en een vreemde taal als verplichte vakken. De leerlingen kunnen ook een profiel kiezen. De school is hoofdverantwoordelijk voor de inhoud en het afnemen van het eindexamen. Na het slagen voor het eindexamen wordt het Vysvědčení o maturitní zkoušce (eindexamencertificaat) uitgereikt. Dit diploma wordt ook kortweg Maturita genoemd.
Het niveau van het Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een Gymnázium is vergelijkbaar met dat van een vwo-diploma.
Het Vysvědčení o maturitní zkoušce of Maturita geeft in Tsjechië niet automatisch toelating tot alle instellingen van het hoger onderwijs. Voor toelating tot sommige instellingen is een toelatingsexamen vereist. Dit getuigschrift wordt ook verleend door de Střední odborné školy of de Střední odborné učiliště (zie hieronder) en heeft dezelfde rechtsgeldigheid als het Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan het Gymnázium. Leerlingen zijn normaliter 19 jaar wanneer ze eindexamen doen en hebben dan in totaal 13 jaar onderwijs genoten. Střední školy Střední školy bieden onderwijs (bovenbouw) aan op drie niveaus, alsmede postsecundair onderwijs a. Střední vzdělání (middelbaar beroepsonderwijs) met een nominale duur van 1-2 jaar, wordt verzorgd aan de scholen voor middelbaar beroepsonderwijs. Dit zijn de Odborná škola of Odborné učiliště of Praktické školy (vakscholen). Deze opleidingen zijn gericht op leerlingen die het lager onderwijs niet succesvol hebben voltooid of die alleen beschikken over het Základy vzdělání. b. Střední vzdělání s výučním listem (middelbaar beroepsonderwijs) met een nominale duur van 2-3 jaar, wordt doorgaans verzorgd aan de Střední odborné učiliště (middelbaar beroepsonderwijs), afgekort SOU. Na voltooiing wordt een algemene- of technische beroepskwalificatie verleend. c.
Aan het Střední vzdělání s maturitní zkouškou (algemeen vormend en beroepsonderwijs met het Maturitní zkouška) kan men een opleiding in het algemeen voortgezet onderwijs volgen of een opleiding in het middelbaar beroepsonderwijs. Duur van de opleidingen is ten minste 4 jaar, volgend op 9 jaar lager onderwijs. Na voltooiing wordt het Maturitní zkouška (maturita certificaat) verleend waarmee men toelating heeft tot het hoger onderwijs, al dan niet na het behalen van een toelatingsexamen.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
9
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Het middelbaar beroepsonderwijs op dit niveau wordt doorgaans verzorgd aan de Střední odborné školy (middelbaar beroepsonderwijs, afgekort SOŠ) of de Střední odborná učiliště (middelbaar beroepsonderwijs,afgekort SOU). Leerlingen zijn na voltooiing gekwalificeerd om bepaalde technische en economische beroepen uit te oefenen of andere functies waarvoor een hoge technische deskundigheid is vereist. Střední odborné školy zijn scholen waar een gedeelte van de lesstof bestaat uit algemeen vormende vakken en een deel uit beroepsvakken. Men doet eindexamen in vijf vakken: twee algemeen vormende vakken en drie praktijkvakken (praktijk en theorie). Dit schooltype leidt op voor de arbeidsmarkt. Een groot aantal leerlingen stroomt door naar het hoger onderwijs. Een veel voorkomende school in dit systeem is de Obchodní akademie (School voor de handel). Andere soorten scholen binnen het SOŠ-systeem zijn: • Střední zemědělská škola (Agrarische middelbare school) • Střední odborná škola gastronomická (Middelbare school voor de gastronomie) • Střední zdravotnická škola (Middelbare school voor de gezondheid) • Střední pedagogická škola (Middelbare school voor pedagogiek) • Střední průmyslová škola (SPŠ) (Middelbare industrieschool) De nominale duur van een SOŠ-opleiding is doorgaans 4 jaar, maar er zijn ook 2- en 3jarige opleidingen. Deze laatste worden afgesloten met het Vysvědčení o závěrečné zkoušce (Getuigschrift van het eindexamen). Alleen de 4-jarige opleiding wordt afgesloten met het Vysvědčení o maturitní zkoušce. Dit diploma heeft dezelfde rechtsgeldigheid als een Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een Gymnázium en geeft toegang tot de toelatingsexamens van het hoger onderwijs.
Het niveau van het Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een Střední odborná škola is vergelijkbaar met dat van een havodiploma voor het algemeen vormende deel en met dat van een mbo-diploma op kwalificatieniveau 3 of 4 voor het beroepsvormende deel, afhankelijk van de richting.
De Střední odborné učiliště (SOU) komen naar doel en niveau overeen met het voormalige Nederlandse leerlingwezen, waarbij het leren van een vak het hoofddoel is. De nominale duur van de opleiding is 2 tot 4 jaar. Leerlingen die het 4-jarige programma volgen kunnen het Vysvědčení o maturitní zkoušce behalen en daarmee meedingen naar een plaats in het hoger onderwijs. Leerlingen die het 2- of 3-jarige programma volgen krijgen de Výuční list (getuigschrift van leerlingwezen).
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
10
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Het niveau van het Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een Střední odborné učiliště is vergelijkbaar met dat van een mbo-diploma op kwalificatieniveau 3 of 4, afhankelijk van opleidingsduur en richting.
Het niveau van de Výuční list behaald na een nominaal 2- of 3-jarige opleiding aan een beroepsschool (SOU) is vergelijkbaar met dat van een mbo-diploma op kwalificatieniveau 2 of 3, afhankelijk van opleidingsduur en richting.
Het SOŠ en SOU zijn soms samengevoegd in eenzelfde school, de zogeheten Integrovaná střední škola (afgekort ISŠ) oftewel geïntegreerde middelbare school. Leerlingen van een SOŠ of SOU kunnen verder studeren aan een Vyšši odborna škola (hogere beroepsschool, afgekort VOŠ) of aan een Vysoká škola (hogeschool of universiteit). Ook bestaat er de mogelijkheid voor SOŠ en SOU leerlingen die niet het Vysvědčení o maturitní zkoušce hebben behaald en die dit later alsnog willen halen om een Nástavbové studium (bovenbouwstudie) te volgen. Dit is een 2-jarige studieperiode die is bedoeld ter voorbereiding op het behalen van het Vysvědčení o maturitní zkoušce. Houders van een Vysvědčení o maturitní zkoušce behaald aan een SOŠ of SOU hebben dezelfde rechten, maar het onderwijsniveau aan een SOŠ is hoger dan dat aan een SOU. De diploma’s geven geen automatische toelating tot het hoger onderwijs: leerlingen moeten een toelatingsexamen afleggen voor toelating tot een faculteit.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
11
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Kunstonderwijs Conservatoria bieden in het middelbaar beroepsonderwijs programma’s aan op het gebied van kunstonderwijs. De opleidingen hebben een nominale duur van 6-8 jaar en bestaan uit een combinatie van algemeen vormende vakken en beroepsvormende vakken op het gebied van muziek, dans, zang en drama en bereiden de leerlingen voor op een artistieke carrière, al dan niet gecombineerd met het docentschap. De dansvakopleiding heeft een nominale duur van 8 jaar. Leerlingen hebben toegang tot deze opleiding na het vijfde jaar aan de Základní škola (algemeen vormend onderwijs) en volgen naast de beroepsvormende vakken dezelfde algemeen vormende vakken als hun leeftijdgenoten in het algemeen voortgezet onderwijs. De andere studierichtingen op het conservatorium hebben een nominale duur van 6 jaar. Leerlingen hebben toegang tot deze studierichtingen na voltooiing van het verplichte Základní vzdělání (lager onderwijs). In het algemeen worden de studies voltooid met het absolutorium examen van conservatoria, waarmee leerlingen het Vyšší odborné vzdělání (het hogere conservatoire beroepsonderwijs) hebben bereikt. Ook is het mogelijk de opleiding af te sluiten met het Maturitní zkouška.
Het Absolutorium behaald aan een conservatorium is vergelijkbaar met dat van ten hoogste 2 jaar hoger beroepsonderwijs.
Het Maturitní zkouška behaald aan een conservatorium is vergelijkbaar met dat van een havo-diploma voor het algemeen vormende deel en met dat van een mbodiploma op kwalificatieniveau 3 of 4 voor het beroepsvormende deel.
Základní umělecké školy (basis kunstonderwijs) bestaan naast de gewone scholen en bieden onderwijs op het gebied van special interest. Men doceert basisvaardigheden op diverse terreinen van kunst en muziek en bereidt leerlingen voor op een studie in een van deze studierichtingen op middelbare scholen, conservatoria of universiteiten (afronding van de ene opleiding is niet een voorwaarde voor toelating tot de andere opleiding). De scholen organiseren gestructureerde opleidingen met name voor de leerlingen aan de Základní škola (algemeen vormend onderwijs) of aan de Střední škola (algemeen vormend en beroepsonderwijs). Ook worden cursussen voor volwassenen aangeboden.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
12
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vyšší odborné školy De Vyšší odborné školy (hogere vakscholen/beroepsopleidingen) verzorgen diverse vakopleidingen met een nominale duur variërende van 3 tot 3½ jaar op een hoog technisch niveau (skilled professions) en zijn naar inhoud en doelstelling vergelijkbaar met ten hoogste 3 jaar hoger beroepsonderwijs. Alleen diplomahouders van het Střední vzdělání s maturitní zkouškou (middelbaar beroepsonderwijs met het Maturitní zkouška) hebben toegang tot deze opleiding. Na afronding van dit hoger vakonderwijs (Vyšší odborné vzdělání) ontvangt men het Absolutorium (getuigschrift). Deze vorm van onderwijs behoort officieel niet tot het hoger onderwijs, maar wordt desalniettemin beschouwd als tertiair onderwijs of postsecundair onderwijs. De aanvangsleeftijd van scholieren aan deze instellingen ligt rond de 19 jaar. Sinds 1998 worden alle opleidingen afgerond met het behalen van het Diplom absolventa vyšši odborné školy (met bijbehorend rapport Vysvědčení o absolutoriu) en de nietacademische titel DiS (diplomovaný specialista oftewel gediplomeerd specialist). Het studieboekje dat wordt bijgehouden heet Výkaz o studiu ve vyšši odborné škole (bewijs van studie aan de Hogere Vakschool). Daarin staan alle gevolgde vakken, inclusief beoordeling.
Het niveau van het Diplom absolventa vyšší odborné školy met de titel DiS (diplomovaný specialista) (EHEA-QF 1e cyclus/EQF niveau 5/6) na een nominaal 3- en 3½-jarige opleiding is vergelijkbaar met 2 tot 3 jaar hoger beroepsonderwijs, afhankelijk van de nominale opleidingsduur. Voor een volledige beschrijving van de voor dit niveau relevante leeruitkomsten, zie: http://ec.europa.eu/education/pub/pdf/general/eqf/leaflet_en.pdf.
Postsecundair onderwijs Postsecundair onderwijs wordt ook verzorgd door een Střední skola en is verdeeld in drie typen van studie. Iemand die beschikt over een Výuční list heeft na 3 jaar studie zowel toegang tot de Nástavbové studium (follow-up course) als tot het Maturitní zkouška (middelbare schoolexamen). Slagen voor dit examen is vereiste om te kunnen toetreden tot het tertiair onderwijs (hoger onderwijs).
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
13
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Toelating tot hoger onderwijs Aan toelating tot de sommige studierichtingen aan Tsjechische hoger onderwijsinstellingen gaat een toelatingexamen vooraf. Vaak worden bij toelating de behaalde middelbare schoolresultaten gewogen. Vóór 1990 werd het aantal plaatsen en de toelating centraal geregeld door een speciale commissie van het ministerie van Onderwijs; sinds 1990 zijn instellingen c.q. faculteiten zelf verantwoordelijk voor de hele toelatingsprocedure. Voorwaarde voor toelating tot het hoger onderwijs is het behalen van het Vysvědčení o maturitní zkoušce. Het maakt niet uit of het behaald is aan een Gymnázium, een Střední odborná škola of aan een Střední odborné učiliště. Maar aangezien leerlingen van een Gymnázium voorbereidend wetenschappelijk onderwijs hebben genoten, zijn zij in principe beter voorbereid op het volgen van bepaalde studies in het hoger onderwijs. Het merendeel van de leerlingen die wordt toegelaten tot een universiteit heeft dan ook een Gymnázium afgerond. Leerlingen van een Obchodní akademie die zich gespecialiseerd hebben in bijvoorbeeld handel of economie maken een goede kans om toegelaten te worden tot een economische faculteit van een universiteit of hogeschool. Het toelatingsexamen kan bestaan uit een schriftelijke toets en/of een interview waarin de kandidaat zijn motivatie moet toelichten.
Hoger onderwijs Situatie tot 1989 Gedurende de communistische periode was het hoger onderwijs centraal geregeld en werd gecontroleerd door de staat. Het hoger onderwijs werd uitsluitend door universiteiten verzorgd. Universiteiten waren voor 100% financieel en voor 70% inhoudelijk afhankelijk van de staat. In het onderwijs lag een sterke nadruk op onderwijs in technische vakken. Het doel was om zoveel mogelijk gespecialiseerde en technisch geschoolde vakmensen aan te leveren voor de industrie. Daarnaast maakten 5 tot 6jarige studieprogramma’s in de richting geneeskunde, rechten, natuurwetenschappen, filosofie, farmacie, pedagogiek, sociale- en politieke wetenschappen, landbouw en technologie deel uit van het hoger onderwijs. Het curriculum binnen het hoger onderwijs bestond voor een gedeelte uit vakken op het gebied van de Marxistisch-Leninistische ideologie en economische theorie. Situatie in de post-communistische periode (na 1989) Instellingen beschikken tegenwoordig over een grote academische vrijheid, ook al zijn de staats- en publieke universiteiten financieel afhankelijk van de staat. Vanaf 1989 kwam ook een proces van decentralisatie op gang: meer en meer instellingen vestigden zich in de regio. Ook het aantal studieprogramma’s werd diverser qua aanbod. Een andere belangrijke ontwikkeling is, dat het aantal studenten tussen 1989 en 2004 is verdubbeld. De meest recente en belangrijkste hoger onderwijswet stamt uit 1998 (Nr. 111/1998).
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
14
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Deze is daarna enkele malen gewijzigd, voor het laatst in 2009. Voor nadere informatie over deze wet, zie de website van de Tsjechische ENIC/NARIC onder Adressen. Situatie vanaf 1998 Het hoger onderwijs wordt gegeven aan Vysoké školy. Volgens de wet mogen hoger onderwijsinstellingen zowel academisch als hoger beroepsgericht onderwijs verzorgen. Dit vindt plaats aan de univerzita, akademie, institut of college. De traditionele naam van de instelling verwijst niet altijd naar het type onderwijs dat wordt verzorgd. Zo is de Vysoká škola ekonomická een Universiteit voor Economie. De Vysoké školy bieden zowel geaccrediteerde opleidingen als lifelong learning programmes aan. De universiteiten verzorgen geaccrediteerde studieprogramma’s op bachelor, master en doctoraal niveau. De hogescholen verzorgen voornamelijk geaccrediteerde opleidingen voor het behalen van de graad van bachelor. De hogescholen bieden soms geaccrediteerde opleidingen voor het behalen van de graad van master aan. Dergelijke hoger onderwijsinstellingen zijn niet onderverdeeld in faculteiten. In het Statuut van de instelling is bepaald om welk type onderwijsinstelling het gaat. Hoger onderwijsinstellingen kunnen zowel een publieke als een privé-status hebben. Alleen de Politie Academie van Praag en de Defensie Academie in Brno vallen rechstreeks onder de Tsjechische Staat. Op dit moment zijn er in Tsjechië 27 publieke hoger onderwijsinstellingen, twee hogere staatsinstellingen (de Politie-academie in Praag en de Universiteit voor Defensie te Brno) en 46 particuliere hoger onderwijsinstellingen. Al deze instellingen zijn erkend door de staat. Er is een toename van buitenlandse colleges, zoals het Anglo-American College in Prague. Deze laatste is in Tsjechië geaccrediteerd en maakt formeel deel uit van het Tsjechische hoger onderwijs. Niettemin is het nauwer verwant aan het Amerikaanse onderwijssysteem dan aan het Tsjechische. Deze instelling verzorgt thans elf Engelstalige geaccrediteerde opleidingen. Steeds meer buitenlandse studenten studeren in het Tsjechische hoger onderwijs. Zie ook de informatie onder Lijst hoger onderwijsinstellingen.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
15
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Universitair onderwijs Tot de groep van universitaire instellingen behoren de univerzita, akademie, vysoké učení techické, vysoká škola, etc. De universiteiten bestaan uit verschillende faculteiten, die enige mate van vrijheid en autonomie hebben. Ze bieden Bakalář, Magistr en Ph.D. programma’s aan. Masteropleidingen leiden tot de academische graad van magistr, magistr umění, inženýr, inženýr architekt, doktor medicíny. doktor zubního lékařství of doktor veterinárního lékařstí, afhankelijk van het type studie. Het selectiebeleid van universiteiten is competitief. Er zijn drie breed geörienteerde, traditionele universiteiten: de oudste, de Univerzita Karlova v Praze (Karelsuniversiteit in Praag) is gesticht in 1348, Univerzita Palackého v Olomouci (Palacký universiteit in Olomouc) en de Masarykova Univerzita v Brnĕ (Masaryk Universiteit in Brno). Zie ook het overzicht onder Lijst hoger onderwijsinstellingen.
Niet-universitair hoger onderwijs Tot deze categorie behoren vooral erkende privé-instellingen. Deze bieden bacheloropleidingen aan. Soms wordt tevens een masteropleiding verzorgd. Vysoké Školy Vysoké Školy bieden studieprogramma’s aan in drie fasen: bakalář (bachelor), magistr (master) en de promotie, volgend op de master. Alle drie typen van studie kunnen fulltime, parttime of op basis van distance learning worden gevolgd. Bakalářský program (bacheloropleidingen) Deze opleidingen bestaan sinds het academische jaar 1990 toen ze met de hoger onderwijswet (172/1990) werden ingevoerd. Daarvoor kozen studenten voor een unitaire 4- tot 6-jarige opleiding, afhankelijk van de studierichting: zo duurden lerarenopleidingen voor het lager onderwijs 4 jaar en kenden opleidingen op het gebied van economie, psychologie, werktuigbouwkunde een opleidingsduur van 5 jaar. Geneeskunde opleidingen duurden 6 jaar. De Bakalářský- opleiding heeft als doel de student voor te bereiden op de uitoefening van een beroep en geeft ook toegang tot een studieprogramma in de masterfase. De minimum toegangseis is het Střední vzdělání s maturitní zkouškou en de nominale studieduur is 3 jaar (6 semesters) tot 4 jaar. Het afleggen van een bachelorexamen en het schrijven en verdedigen van een bachelorscriptie behoren doorgaans tot het curriculum. Na het afronden van de opleiding wordt het getuigschrift Diplom uitgereikt en mogen afgestudeerden de titel bakalář (Bc.) voeren. Aan geslaagden van een kunstopleiding wordt de titel van bakalář umění (BcA.) verleend.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
16
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Het niveau van het Diplom met de graad Bakalář (EHEA-QF 1e cyclus/ EQF niveau 6) is vergelijkbaar met dat van een bachelorgraad in het wetenschappelijk onderwijs of in het hoger beroepsonderwijs in een overeenkomstige richting, afhankelijk van de inhoud van het studieprogramma. Voor een volledige beschrijving van de voor dit niveau relevante leeruitkomsten, zie: http://ec.europa.eu/education/pub/pdf/general/eqf/leaflet_en.pdf.
Magisterský program (masteropleidingen) De Magisterské programy (masterprogramma’s) zijn gericht op het verwerven en verdiepen van theoretische kennis gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Magistrprogramma’s kunnen leiden tot de graad van Mgr., Mg.A., Ing., Ing.arch., MUDr. en kunnen worden gevolgd na voltooing van een Bakalář programma. De nominale studieduur is 1-3 jaar. Het is tevens mogelijk om een studieprogramma in het kunstonderwijs te volgen op het niveau van de Magistr. In sommige gevallen heeft een studie in het hoger onderwijs een nominale duur van ten minste 4 jaar en ten hoogste 6 jaar. Na afronding wordt de graad van Magistr verleend zonder dat daar aan voorafgaand een Bakalář programma is voltooid. In dat geval is de minimum toelatingseis het Střední vzdělání s maturitní zkouškou. De nominale duur van de opleiding is 4-6 jaar (gewoonlijk 5 jaar, of 6 jaar indien men de richting geneeskunde of diergeneeskunde volgt). Magistr (kort) Korte Magisterský- opleidingen bestaan sinds 1990, ingesteld als gevolg van de hoger onderwijswet (172/1990). De nominale studieduur van de korte Magistr opleidingen ligt tussen de 1 en 3 jaar. Het eindniveau hiervan is in principe gelijk aan de lange Magistr opleidingen. Toelating geschiedt op basis van een Bakalář diploma. Er is selectie aan de poort: alleen de beste studenten kunnen naar de vervolgopleiding. Studenten sluiten het programma af met een staatsexamen en het verdedigen van een Diplomavá práce (scriptie) of thesis. Na het succesvol afronden van de opleiding, krijgen ze het getuigschrift Diplom en mogen ze de titel Magistr (Mgr.), Magistr umění (MgA.), Inženýr (Ing.),of Inženýr architekt (Ing.arch.), voeren, afhankelijk van de studierichting. Magistr / (lang) De nominale studieduur van de lange, unitaire Magisterský opleidingen is 4, 5, 5½ of 6 jaar. Vijfjarige opleidingen komen het meest voor. De 4-jarige opleidingen zijn bijvoorbeeld opleidingen leraar lager onderwijs en de 6-jarige opleidingen betreffen veelal studies die opleiden tot een gereglementeerd beroep zoals dat van arts of dierenarts. De titel van Magistr wordt verkregen in de geesteswetenschappen, sociologie, natuurkunde, theologie, rechten, farmacie, en kunsten; de titel van Inženýr wordt behaald na het afronden van een opleiding in de richting architectuur (Ing.arch), economie, landbouw,
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
17
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
scheikunde, en civiele techniek, technologie en techniek. Tot 1991 vormden de lange Magistr / Inženýr opleidingen de standaard universitaire programma’s. Hieronder een overzicht van de graden die worden verleend na het succesvol afronden van een Magistr opleiding; het betreft zowel de lange als de korte opleiding; • magistr (Mgr): geesteswetenschappen, sociologie, natuurkunde, theologie, rechten, farmacie, lerarenopleidingen en politieacademie. • magistr umění (MgA): kunsten (muziek, dans schilderkunst etc.) • inženýr (Ing.): economie, techniek, landbouw, bosbouw en defensie • inženýr architect (Ing. arch.): architectuur • doktor medicíny (MUDr.): geneeskunde • doktor zubního lékařství (MDDr.): tandheelkunde • doktor veterinární medicíny (MVDr.): diergeneeskunde
Het niveau van het Diplom met de graad Magistr (EHEA-QF 2e cyclus/ EQF niveau 7) is vergelijkbaar met dat van een mastergraad in het wetenschappelijk onderwijs of in het hoger beroepsonderwijs in een overeenkomstige richting, afhankelijk van de inhoud van de studieprogramma. Voor een volledige beschrijving van de voor dit niveau relevante leeruitkomsten, zie: http://ec.europa.eu/education/pub/pdf/general/eqf/leaflet_en.pdf.
Wetenschappelijke promotie De wetenschappelijke promotie wordt verzorgd door alle erkende universiteiten. De duur van het promotietraject is 3 tot 4 jaar; het accent ligt op het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. Alle Magister opleidingen geven in principe toelating tot de promotie. Kandidaten moeten een toelatingsexamen afleggen of een interview ondergaan. Deze onderzoeksopleiding duurt 3-4 jaar. De promotie behelst het schrijven van een proefschrift en een staatsexamen. De promotie wordt afgerond met de verlening van de graad van doctor (afgekort als Ph.D); uitzondering hierop is de graad van doctor in de theologie (Th.D) (doctor teologie). De titel wordt na de naam vermeld. Het niveau van de graad van Doctor (afgekort als Ph.D of als Th.D) is in Nederlandse termen vergelijkbaar met dat van een wetenschappelijke doctorsgraad.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
18
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Postgraduate onderwijs tot 1990 Tot 1990 bestonden er in Tsjechië drie mogelijkheden om na de Magistr-opleiding een korte specialistische postacademische opleiding te volgen: 1. Een postgraduate opleiding waarna het Examen Rigorosum werd afgelegd en een thesis werd geschreven. Deze opleiding is het best te vergelijken met een verkorte promotie. Men verwierf een wetenschappelijke Doctorsgraad. De volgende graden / titels konden na het Examen Rigorosum worden verkregen: • Doktor práv (JUDr.): rechten • Doktor filozofie (PhDr.): geesteswetenschappen, onderwijskunde, sociale wetenschappen • Doktor přírodních věd (RNDr.): natuurwetenschappen • Doktor farmacie (PharmDr.): farmacie • Doktor teologie (ThDr.): theologie • Doktor pedagogiky (PaeDr.): lerarenopleiding 2. Een postgraduate opleiding van ten minste 3 jaar fulltime bestaande uit wetenschappelijk onderzoek. Men volgde verplicht twee talen (waaronder tot 1990 het vak Russisch) en bestudeerde het Marxistisch-Leninisme. Vervolgens deed men examen en beëindigde hiermee de eerste fase oftewel de Aspirantura. In de tweede fase schreef men de thesis waarna men de wetenschappelijke graad van kandidát věd of CSc. (Candidatus Scientiarum) verwierf. Deze graad werd tot aan 2001 verleend. 3. De graad van Doktor Vĕd DrSc. (letterlijke vertaling: Doctor in de Wetenschappen) was tot aan 1998 de hoogst te behalen wetenschappelijke graad en werd doorgaans verleend aan kandidaten die na het behalen van het CSc. vervolgonderzoek hadden uitgevoerd en een tweede thesis hadden verdedigd. 4. Sinds 1998 zijn de opleidingstitels zoals genoemd in 1) vernieuwd, met uitzondering van de lerarenopleidingen, deze zijn vervangen door de titel PhDr. Het niveau van de hierboven genoemde graden is in Nederlandse termen vergelijkbaar met dat van de graad van doctor.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
19
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Beoordelingssystemen In het Tsjechische onderwijs worden twee beoordelingssystemen gebruikt: één voor het voortgezet onderwijs en één voor het hoger onderwijs. Het volgende systeem wordt in middelbare scholen gebruikt: In cijfers
Omschrijving
Betekenis
1
Výborný
Uitstekend
2
Chvalitebný
Loffelijk
3
Dobrý
Goed
4
Dostatečný
Voldoende
5
Nedostatecný
Onvoldoende
Het eindoordeel op het Vysvědčení o maturitní zkoušce kan luiden: Prospěl/a (Geslaagd) of Prospě/la s vyznamenáním (Geslaagd met lof) of Prospěl/a velmi dobrě (Erg goed geslaagd). De laatste beoordeling is meestal te vinden op oudere diploma’s.
Tot 1990 werd in het hoger onderwijs het onderstaand beoordelingssysteem gebruikt: Omschrijving
Betekenis
Výborně
Uitstekend / Voortreffelijk
Velmi dobře
Zeer goed
Dobře
Goed
Nevyhověl
Onvoldoende
Momenteel is elke hoger onderwijsinstelling verantwoordelijk voor zijn eigen toetsingssysteem. Tot 2006 werd op het Vysvědčení o státni závěrečné zkoušce (Getuigschrift van het Staatsexamen) behorende bij een Diplom, aangegeven hoe de hoofdvakken en de scriptie zijn beoordeeld en wat het eindresultaat was. Soms worden door vertalers of door scholen de bovenstaande waarderingen per vak naar een grade (zoals gebruikt in het Amerikaanse beoordelingssysteem, of ECTS) geconverteerd, bijvoorbeeld Výborný als een grade A of Dobrý als een grade C. Het Vysvědčení o státní závěrečné zkoušce is in 2006 vervangen door het Diploma Supplement.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
20
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
De beoordeling “zeer goed’ of “uitstekend” komt relatief veel voor in het Tsjechisch hoger onderwijs. Het halen van hoge waarderingen is echter gemakkelijker in het voortgezet onderwijs dan in het hoger onderwijs (het eindoordeel velmi dobrě komt veel voor). Bij een eindoordeel “uitmuntend” krijgt de geslaagde het Vysvědčení s vyznamenáním of Merito ei tributum est indien het diploma in het Latijn is opgesteld. Aangezien er maar enkele gradaties zijn in het Tsjechische beoordelingssysteem is een absolute vergelijking met het Nederlandse beoordelingssysteem, dat een waarderingssysteem kent van 1-10, niet mogelijk. Tot 1990 werd geen credit system toegepast. Het aantal credits wordt op oude vakkenoverzichten of rapporten vaak niet vermeld. Tegenwoordig gebruiken de meeste instellingen in Tsjechië het European Credit Transfer System (ECTS). Hierbij bestaat een studiejaar uit 60 credits en een semester uit 30 credits.
De onderstaande tabel geeft aan hoe de ECTS grades (cijfers) in Tsjechië worden aangegeven. ECTS
Punten
In cijfers
Omschrijving
Betekenis
A
100-90
1.0
Výbornĕ
Uitstekend
B
89-80
1.5
Velmi Dobře
Zeer goed
C
79-70
2.0
Dobře
Goed
D
69-60
2.5
Uspokojivě
Ruim voldoende
E
59-50
3
Dostatečně
Voldoende
F
49-0
4
Nedostatečně
Niet voldoende
Nadere informatie over het ECTS systeem is beschikbaar in de ECTS gebruikershandleiding van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/ects/guide_en.pdf.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
21
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Bolognaproces In Tsjechië zijn alle hoger onderwijsinstellingen overgeschakeld op de bachelormasterstructuur. De lange Magistr-opleidingen worden voortgezet voor studenten die reeds zijn begonnen, maar nieuwe studenten worden niet meer aangenomen. Alleen specifieke studieprogramma’s worden nog steeds als 5- of 6-jarige Magistr-opleidingen aangeboden, zoals geneeskunde, diergeneeskunde, rechten, lerarenopleidingen, sommige kunstopleidingen en farmacie. Deze programma’s kennen geen bachelorfase. Informatie over de implementatie van het Bolognaproces in Tsjechië is te vinden op de website van het Tsjechische ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport (zie onder Adressen). Informatie over de huidige stand van zaken is te vinden op de officiële website van de Europese Hoger Onderwijsruimte (EHEA): www.ehea.info/countrydetails.aspx?countryId=13.
Kwalificatieraamwerken Tsjechië heeft in 2005 het Bologna kwalificatieraamwerk ingevoerd. De ontwikkeling van een volledig nationaal kwalificatieraamwerk inclusief kwalificaties die geen deel uitmaken van het hoger onderwijs, is nog aan de gang.
Kwaliteitszorg en accreditatie De website van de NARIC, het Tsjechische National Academic Recognition and Information Centre, is een nuttige bron van achtergrondinformatie (zie onder Adressen). De website bevat informatie in het Engels over de functie van de NARIC, procedures voor erkenning, de erkenning van beroepskwalificaties, relevante wetgeving, een database met hoger onderwijsopleidingen, informatie over het Diploma Supplement, het Tsjechische onderwijssysteem en nuttige links. Tevens is op deze website een overzicht beschikbaar met erkende Tsjechische instellingen (zie onder Lijst Hoger onderwijsinstellingen).
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
22
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Internationale verdragen Tsjechië heeft de Lissabon Erkenningsconventie in 1997 ondertekend en in 1999 geratificeerd. Verder zijn er bilaterale verdragen met onder ander Slowakije, Polen, Hongarije en met sommige van de voormalige Sovjet-staten en Duitsland. Een Memorandum of Understanding betreffende de erkenning van diploma’s behaald in het hoger onderwijs is ondertekend door de ministeries van Onderwijs van Oostenrijk en de Tsjechische Republiek. Daarnaast tekende Tsjechië de Convention on the Recognition of Studies, Diplomas and Degrees concerning Higher Education in the States belonging to the Europe Region, het Protocol of the European Convention on the Equivalence of Diplomas leading to Admission to Universities CETS No.: 049, de European Convention on the Academic Recognition of University Qualifications CETS No.: 032 en de European Convention on the Equivalence of Periods of University Study, CETS No.: 021.
Erkenning van onderwijs gevolgd in landen met bilaterale verdragen (Duitsland, Hongarije, Polen en Slovenië) is te vinden op de website van het ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport: www.muni.cz/study/recognition/countries_with_bilateral_agreements
Adressen www.naric.cz Website van de Tsjechische NARIC, het National Academic Recognition and Information Centre, met onder andere uitgebreide informatie over het Tsjechische onderwijssysteem. www.msmt.cz Website van het Tsjechische ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport. www.bologna.msmt.cz Website van het Tsjechische ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport met informatie over de implementatie van het Bolognaproces in Tsjechië. www.cvut.cz/informace-pro-media/konference-rektoru Website van de Česká Konference Rektorů, de vereniging van Tsjechische hoger onderwijsinstellingen. www.s-bb.nl Website van SBB, de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
23
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diploma Supplement In 1998 is het Diploma Supplement opgenomen in de hoger onderwijswet. Gevolg hiervan was dat een student een Diploma Supplement kon aanvragen. In 2005 is de wet gewijzigd: een student ontvangt automatisch een Diploma Supplement van de betreffende instelling. Steeds meer Tsjechische instellingen gebruiken daarom een Diploma Supplement om de inhoud en beoordeling van de opleiding toe te lichten. Het Diploma Supplement wordt tweetalig afgegeven (Tsjechisch en Engels). De structuur van het DS komt overeen met die van het European Diploma Supplement template. Nadere informatie over het Diploma Supplement is beschikbaar op de website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningpolicy/doc1239_en.htm
Samenstelling dossier Een compleet dossier voor het algemeen vormend en beroepsonderwijs bestaat uit het einddiploma (Vysvědčení o maturitní zkoušce/ Vysvědčení o závěrečné zkoušce/ Výuční list). Aanvullende informatie kan worden gevonden in de jaarrapporten die de vakkenoverzichten en cijferlijsten bevatten. Op elk diploma wordt per examenvak vermeld wat de uitslag is en ook wordt er een gemiddeld eindoordeel gegeven (variërend van geslaagd tot uitmuntend met lof). Centraal onderaan staat altijd een stempel van de school waar het diploma is behaald en linksboven op het diploma staat vermeld op welke type school het diploma is verkregen. Op de bijbehorende jaarrapporten (Vysvědčení ) staan alle vakken (met beoordeling) waarin onderwijs is genoten. Vaak wordt een diploma supplement bijgevoegd, opgesteld door de instelling. Een compleet dossier voor het hoger onderwijs bestaat uit het Diplom, het Osvědčení o statní zkoušce (tot 2006), het Diploma Supplement (vanaf 2006) en eventueel het lesboekje (Výkaz o študiu na vysoké škole). Een cijferlijst hoort bijgevoegd te worden.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
24
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Lijst hoger onderwijsinstellingen www.csvs.cz/_en/structure/cede/Czech_HEI-list.pdf Website van het Centre for Higher Education Studies met een overzicht van alle hoger onderwijsinstellingen. www.naric.cz/docs/Czech_HEI-list.pdf Website van de Tsjechische NARIC met een overzicht van alle instellingen die door de staat erkend zijn. www.msmt.cz/areas-of-work/overview-of-higher-education-institutions Website van het Tsjechische ministerie van Onderwijs, Jeugd en Sport, bevat onder meer een overzicht van erkende hoger onderwijsinstellingen.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
25
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Gymnasium (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
26
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Gymnasium (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
27
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Střední zdravotnická škola (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
28
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Střední zdravotnická škola (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
29
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Střední odborná škola zivnostenská (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
30
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - Střední odborná škola zivnostenská (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
31
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - conservatorium (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
32
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Vysvědčení o maturitní zkoušce - conservatorium (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
33
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Výuční list - voorbeeld van een vakdiploma (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
34
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Výuční list - voorbeeld van een vakdiploma (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
35
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom Absolventa vyšší odborné školy met Vysvĕdčení o Absolutoriu (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
36
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom Absolventa vyšší odborné školy met Vysvĕdčení o Absolutoriu (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
37
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom Absolventa vyšší odborné školy met Vysvĕdčení o Absolutoriu (pagina 3)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
38
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom Absolventa vyšší odborné školy zonder Vysvĕdčení o Absolutoriu (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
39
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom Absolventa vyšší odborné školy zonder Vysvĕdčení o Absolutoriu (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
40
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Bakalář
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
41
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Bakalář - cijferlijst
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
42
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Magistr
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
43
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Magistr - cijferlijst
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
44
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Magistr
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
45
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Magistr Diploma Supplement (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
46
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Magistr Diploma Supplement (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
47
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Magistr Diploma Supplement (pagina 3)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
48
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Magistr Diploma Supplement (pagina 4)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
49
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Inženýr
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
50
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Inženýr - cijferlijst (pagina 1)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
51
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Diplom met de graad Inženýr - cijferlijst (pagina 2)
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
52
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Getuigschrift Tsjechië Vysvědčení o maturitní zkoušce (Gymnázium)
• diploma bovenbouw algemeen vormend voortgezet onderwijs • biedt in eigen land toegang tot het gehele hoger onderwijs
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met het vwodiploma. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
53
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Getuigschrift Tsjechië Diplom absolventa vyšší odborné školy (met de titel DiS)
• 1e cyclus diploma hoger onderwijs (EHEA – Qualifications Framework) • heeft een nominale studieduur van 3-3½ jaar
Dit getuigschrift (EQF 5/6) is in Nederlandse termen vergelijkbaar met 2 tot 3 jaar hoger beroepsonderwijs. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
54
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Getuigschrift Tsjechië Diplom met de graad Bakalář
• 1e cyclus diploma hoger onderwijs (EHEA – Qualifications Framework) • biedt in eigen land toegang tot de masteropleiding • heeft een nominale studieduur van 3-4 jaar
Dit getuigschrift (EQF 6) is in Nederlandse termen vergelijkbaar met de graad van bachelor in het wetenschappelijk onderwijs of in het hoger beroepsonderwijs, afhankelijk van de inhoud van het studieprogramma NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
55
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Tsjechië
Getuigschrift Tsjechië Diplom met de graad Magistr of Master/Inženýr
• 2e cyclus diploma hoger onderwijs (EHEA – Qualifications Framework) • biedt in eigen land toegang tot het promotietraject • heeft een nominale studieduur van 1-3 jaar
Dit getuigschrift (EQF 7) is in Nederlandse termen vergelijkbaar met de graad van master in het wetenschappelijk onderwijs of in het hoger beroepsonderwijs, afhankelijk van de inhoud van het studieprogramma NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Tsjechië | EP-Nuffic | 2e editie februari 2011 | versie 2, januari 2015
56