Onderwijssysteem
Albanië
Het Albanees onderwijssysteem beschreven en vergeleken met het Nederlandse
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Dit document geeft informatie over het onderwijssysteem van Albanië. Ook wordt uitgelegd wat het Nederlandse equivalent is van diploma’s uit Albanië. Dit met het oog op toelating tot en inpassing in opleidingen in het Nederlands hoger onderwijs.
Op deze publicatie, met uitzondering van het beeldmateriaal, is de Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel 3.0 Unported-licentie van toepassing. Ga naar www.nuffic.nl/ccl voor meer informatie over het hergebruik van deze publicatie. Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
2
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Onderwijssysteem Albanië Doktor/Shkencave (PhD)
L5
undergraduate
postgraduate
3-5
Diplomë e Nivelit të Dytë (higher education)
L4
1-2
Diplomë e Nivelit të Parë (higher education)
L3
3-4
L3
Dëftesë Pjekurie (maturity examination)
Diploma (secondary general education)
L2
3
Deftesë Lirimi (basic education)
Diploma/Vocational Qualification (vocational education)
L2
3-4
L1
9
L0
Onderwijsniveau
0
Duur van de opleiding
Klik hier voor een voorbeeld van het diploma
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
3
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Waarderingstabel In onderstaand schema is aan de linkerkant het buitenlandse diploma opgenomen. Het rechter gedeelte geeft de Nederlandse waardering weer met de overeenkomstige niveaus in het Nederlandse en Europese kwalificatieraamwerk. Buitenlands diploma
Nederlandse waardering en NLQF niveau
EQF niveau
Diploma beroepsopleiding
havo-diploma voor het algemeen
3-4
3-4
(4 jaar)
vormende deel en mbo-diploma (kwalificatieniveau 3 of 4) voor het beroepsgerichte deel
Dëftesë Pjekurie
vwo-diploma
4+
4
Diplomë e Nivelit të Parë
graad van bachelor in het hbo of
6
6
7
7
wo Diplomë e Nivelit të Dytë /Master
graad van master in het hbo of wo
Profesional/ Integruar i Ciclit të Dytë
NB • Het betreft hier een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. • NLQF = Nederlands kwalificatieraamwerk. EQF = Europees kwalificatieraamwerk. • Informatie over de Nederlandse waarderingen is beschikbaar in het onderwijssysteem Nederland. Zie: http://www.nuffic.nl/bibliotheek/onderwijssysteemnederland.pdf • De uitspraken over buitenlandse opleidingen op vmbo- en mbo-niveau worden afgegeven door SBB, de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
4
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Inleiding Albanië (in het Albanees: Shqipëria of Shqipnija), heet officieel de Republiek Albanië. Het is een land in het westen van het Balkanschiereiland, grenzend aan de Adriatische en de Ionische Zee, Griekenland, Macedonië, Kosovo en Montenegro. Op 28 april 2009 heeft Albanië officieel het EU-lidmaatschap aangevraagd. Albanië is lid van de Verenigde Naties, de NAVO, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, de Raad van Europa en de Wereldhandelsorganisatie. Albanië is een parlementaire democratie. De Albanese hoofdstad Tirana is de thuisbasis van ongeveer 900.000 van de 3,6 miljoen inwoners van het land. Volgens de Grondwet bepalen de regering en het parlement de doelstellingen en de vorm van onderwijs. Het dagelijks toezicht en bestuur vallen toe aan het ministerie van Onderwijs, provinciale en gemeentelijke overheden. De wet op het Hoger Onderwijs dateert uit 2007, met amendementen uit latere jaren. Algemeen uitgangspunt is het Albanese onderwijssysteem in te richten naar West-Europees model. Hoger onderwijs wordt aangeboden door een 13-tal openbare universiteiten en 38 privé-instellingen en faculteiten. Het hoger onderwijssysteem is in hoofdzaak unitair. De voertaal in het onderwijs is Albanees. Het academisch jaar loopt van oktober tot en met juni. Het onderwijs is verplicht voor kinderen in de leeftijd van 6 tot 15 jaar.
Basis en voortgezet onderwijs Basisonderwijs Basisonderwijs (basic education) begint op 6-jarige leeftijd en duurt 8 jaar. Het is verplicht en leerlingen leggen een afsluitend examen af. Na deze 8 jaar ontvangen leerlingen een bewijs van voltooiing van de lagere school (Dëftesë Lirimi ). Vanaf het schooljaar 2008/2009 is er een 9-jarige basisschool. Met de verlenging van het basisonderwijs is ook de leerplicht met 1 jaar verlengd. Deze bedraagt nu 9 jaar. Algemeen vormend voortgezet onderwijs Na de 9-jarige basisschool volgen doorgaans opleidingen van 3 tot 4 jaar. Algemeen vormend onderwijs wordt gegeven aan middelbare scholen (shkollë e mesme) en leerlingen worden voorbereid op het maturiteitsexamen (matura-examen) waarbij het uiteindelijke maturiteitsdiploma (Dëftesë Pjekurie) kan worden behaald waarmee toegang tot hoger onderwijs mogelijk is. Ook leerlingen van 3-jarige beroepsopleidingen kunnen maturiteitsexamens afleggen.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
5
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Het niveau van het Dëftesë Pjekurie is vergelijkbaar met dat van een vwo-diploma.
Beroepsgerichte opleidingen na de basisschool duren 3 tot 4 jaar en leiden op tot verschillende beroepen op het niveau van voortgezet middelbaar onderwijs. Na afronding van de opleidingen wordt meestal een beroepskwalificatie verkregen. Deze middelbare beroepsopleidingen omvatten met name bij de 4-jarige opleidingen in de eerste jaren van de opleiding voldoende algemeen vormend onderwijs, zodat naast de behaalde beroepskwalificatie ook een niveau in algemene vorming van een havo-diploma wordt behaald.
Het niveau van het diploma van beroepsopleidingen na een nominaal 4jarige opleiding is vergelijkbaar met dat van een havo-diploma voor het algemeen vormende deel en dat van een mbo-diploma op kwalificatieniveau 3 of 4 voor het beroepsgerichte deel, afhankelijk van de richting.
Toelating tot hoger onderwijs Toelating tot hoger onderwijs vereist het Dëftesë Pjekurie, het diploma van het maturiteitsexamen. Toelating tot staatsinstellingen vereist het slagen voor de twee vereiste matura- (maturiteits-) vakken wiskunde en literatuur, plus twee keuzevakken uit een maximum van tien. Voor privé-instellingen gelden de extra examens in keuzevakken niet. Wel kennen de meeste instellingen naast de matura-examens nog aparte toelatingsexamens.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
6
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Hoger onderwijs Albanië volgt met de Law on Higher Education uit 2007 (en aanvullingen uit 2010) in beginsel het Bologna model. Instellingen van hoger onderwijs zijn publiek of privé en bieden naar aard van de instelling één, twee of drie niveaus (bachelor, master, PhD) van hoger onderwijs aan. Universiteiten en academies kunnen tot en met PhD-niveau aanbieden, hogescholen en beroepscolleges bieden vaak alleen het eerste of de eerste twee niveaus aan. Het systeem van hoger onderwijs is in hoofdzaak unitair, een systematisch onderscheid tussen instellingen die beroepsopleidingen en die welke klassieke onderzoeksopleidingen aanbieden, bestaat niet. Hoger onderwijs wordt aangeboden door 13 publieke universiteiten en 38 particuliere instellingen. Tevens kent Albanië niet-universitaire instellingen waar programma’s van 2 jaar worden aangeboden.
Universitair en hoger beroepsgericht onderwijs Hoewel er instellingen bestaan die enkel hoger beroepsonderwijs aanbieden, leiden de meeste instellingen van hoger onderwijs zowel voor beroepen als voor verder onderzoek op. Bachelor De eerste fase van hoger onderwijs duurt ten minste 3 jaar en leidt tot het Diplomë e Nivelit të Parë (Diploma van het Eerste Niveau – Bachelor). Aan veel instellingen wordt de eerste graad ook na 4 jaar uitgereikt. De wet van 2007 gaat uit van een studieduur van 3 jaar voor graden van bachelorniveau (180 ECTS). Desondanks worden ook 4jarige graden aangeboden (240 ECTS). Afhankelijk van de oriëntatie is de opleiding bedoeld voor de uitoefening van een beroep (en daarmee eindonderwijs), dan wel gericht op een vervolgopleiding op masterniveau, meestal voor specialisatie- of onderzoeksdoeleinden.
Het niveau van het Diplomë e Nivelit të Parë is vergelijkbaar met dat van een bachelorgraad in het hoger beroepsonderwijs of in het wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
7
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Master Voltooiing van het eerste niveau leidt tot toelating tot opleidingen voor het Diploma e Nivelit të Dytë (Diploma van het tweede niveau – master). Als dit masteropleidingen van 2 jaar (120 ECTS) zijn, wordt toegang tot verdere studie (doctoraatstudie en specialisaties) mogelijk. Er bestaan ook professionele masteropleidingen (Master Profesional) van 1 tot 1,5 jaar (60-90 ECTS). Waarschijnlijk gaat het hierbij om verdere verdieping in specifieke beroepen en maakt onderzoek in de vorm van een scriptie geen deel van de opleiding uit. Albanië kent ook geïntegreerde studiegangen waarbij een volledige studie van het tweede niveau wordt gevolgd: Program i Integruar i Ciclit të Dytë – Geïntegreerd Programma van de Tweede Cyclus, voornamelijk in studies als geneeskunde, diergeneeskunde, farmacie en architectuur. Deze opleidingen hebben een nominale duur van 5-6 jaar (300-360 ECTS).
Het niveau van het Diplomë e Nivelit të Dytë/Master Profesional/Integruar i Ciclit të Dytë is vergelijkbaar met dat van een mastergraad in het hoger beroepsonderwijs of in het wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding.
Ph.D. De derde fase bestaat uit verder specialisaties (Doktoratura), zoals in de geneeskunde, rechten en economie die doorgaans 2 tot 4 jaar duren, en de eigenlijke promotietrajecten die minimaal 3 en maximaal 5 jaar duren. Toelating tot specialisaties en doctoraatsstudies vereist een masterstudie van nominaal ten minste 2 jaar. Voor kortere masteropleidingen, zoals die voor de professionele masteropleidingen, lijken er aparte toelatingstrajecten te zijn. De afsluitende titel van het promotietraject is Doktor I Shkencave (Doctor of Sciences). Deze wordt verleend na het schrijven en verdedigen van een proefschrift.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
8
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Beoordelingssystemen Voor het voortgezet en hoger onderwijs wordt doorgaans een cijfersysteem van 1 tot 10 gebruikt. In cijfers
Letter grade
Omschrijving
10
Dhjetë
Excellent
9
Nëntë
Very Good
8
Tetë
Good
7
Shtatë
Average
6
Gjashtë
Satisfactory
5
Pesë
Lowest passing grade
4-1
Kater, tre, dy, një
Fail
Albanië hanteert eveneens het ECTS systeem. Nadere informatie over het ECTS systeem is beschikbaar in de ECTS gebruikershandleiding van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc/ects/guide_en.pdf.
Bolognaproces Albanië heeft in 2003 de Bologna Verklaring ondertekend en is bezig met de implementatie van de afspraken. Informatie over de huidige stand van zaken is te vinden op de officiële website van de Europese Hoger Onderwijsruimte (EHEA): www.ehea.info/countrydetails.aspx?countryId=2
Kwalificatieraamwerken Albanië heeft in beginsel besloten een kwalificatieraamwerk te implementeren maar is in de organisatie daarvan nog niet zover dat men al tot een sluitend raamwerk is gekomen.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
9
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Kwaliteitszorg en accreditatie De Public Agency of Accreditation for Higher Education (PAAHE) is verantwoordelijk voor de interne kwaliteitscontrole en accreditatie. Nadere informatie over accreditatiebesluiten voor de opleidingen van de verschillende instellingen is beschikbaar op de website van PAAHE (zie onder Adressen).
Internationale Verdragen Albanië heeft de Lissabon Conventie in 1999 ondertekend en in 2002 geratificeerd. Verder zijn er bilaterale verdragen op het gebied van onderzoek en hoger onderwijs met onder meer Oostenrijk, Duitsland, Italië, Polen, Bulgarije, Griekenland, Roemenië, Slovenië en Turkije.
Adressen www.mash.gov.al Website van het ministerie van Onderwijs. www.aaal.edu.al/index.php Website van de Public Agency of Accreditation for Higher Education (PAAHE). www.s-bb.nl Website van SBB, de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Diplomasupplement Op dit moment is nog niet bekend of het Diploma Supplement wettelijk verplicht is voor hoger onderwijsinstellingen in Albanië. Nadere informatie over het Diploma Supplement is beschikbaar op de website van de Europese Commissie: http://ec.europa.eu/education/lifelong-learningpolicy/doc1239_en.htm
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
10
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Samenstelling dossier Bij afronding van een opleiding in het hoger onderwijs worden gewoonlijk twee documenten verleend: één getuigschrift waarop de resultaten van de tentamens en informatie over de opleiding zijn vermeld en een getuigschrift waarmee de graad wordt verleend. Minimale dossiereisen: ieder dossier afkomstig uit Albanië dient te bestaan uit een gewaarmerkte kopie van het Albanese originele diploma en eventueel een gewaarmerkte vertaling. Hetzelfde geldt voor een bijbehorend vakkenoverzicht.
Lijst hoger onderwijsinstellingen www.albranking.com/web/index.php?option=com_content&view= article&id=72&Itemid=99 Website van de Public Agency of Accreditation for Higher Education met een lijst van publieke instellingen. www.albranking.com/web/index.php?option=com_content&view= article&id=126&Itemid=100 Website van de Public Agency of Accreditation for Higher Education met een lijst van particuliere instellingen. Opmerking: in beide lijsten zijn accreditatiebesluiten voor de opleidingen van de verschillende instellingen ondergebracht.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
11
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Dëftesë Pjekurie
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
12
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Diplomë e Nivelit të Parë (pagina 1)
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
13
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Diplomë e Nivelit të Parë (pagina 2)
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
14
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Diplomë e Integruar e Nivelit të Dytë
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
15
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Diplomë e Integruar e Nivelit të Dytë – cijferlijst
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
16
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Getuigschrift Albanië Dëftesë Pjekurie
• diploma maturiteitsexamen • biedt in eigen land toegang tot het gehele hoger onderwijs
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met een vwodiploma. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
17
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Getuigschrift Albanië Diplomë e Nivelit të Parë
• 1e cyclus diploma hoger onderwijs • biedt in eigen land doorgaans toegang tot de masteropleiding • heeft een nominale studieduur van 3-4 jaar
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met de graad van master in het hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
18
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Albanië
Getuigschrift Albanië Diplomë e Nivelit të Dytë
• 2e cyclus diploma hoger onderwijs • biedt in eigen land toegang tot het promotietraject, indien de opleiding een • nominale studieduur van 2 jaar heeft
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met de graad van master in het hoger beroepsonderwijs of wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Albanië | EP-Nuffic | 1e editie oktober 2012 | versie 1, januari 2015
19