Onderwijssysteem
Marokko
Het Marokkaanse onderwijssysteem beschreven en vergeleken met het Nederlandse
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Dit document geeft informatie over het onderwijssysteem van Marokko. Ook wordt uitgelegd wat het Nederlandse equivalent is van diploma’s uit Marokko. Dit met het oog op toelating tot en inpassing in opleidingen in het Nederlands hoger onderwijs.
Op deze publicatie, met uitzondering van het beeldmateriaal, is de Creative Commons Naamsvermelding NietCommercieel 3.0 Unported-licentie van toepassing. Ga naar www.nuffic.nl/ccl voor meer informatie over het hergebruik van deze publicatie. Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
2
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Onderwijssysteem Marokko L6
Doctorat (PhD)
L3
3
classes préparatoires
L3
undergraduate
Diplôme d’Ingénieur d’Etat (Ecole d’Ingénieur)
postgraduate
4
L5
Master / Master Spécialisé (university education)
2
Diplôme d’Ingénieur L3 d’Application (higher professional education)
L3 Licence d’Etudes Fondamentales / Licence Professionnelle
1 L3 DEUG/DEUP (university education)
2
4
L2 Attestation du Baccalauréat (senior secondary general education)
2
L2 Diplôme de Technicien (secondary vocational education)
3
Enseignement Fondamental (primary education)
2
Diplôme de Technicien L3 Spécialisé or Diplôme Universitaire de Technologie / Diplôme de Technicien Supérieur (higher professional education)
2-4
Qualifications Professionnelles L2 (professional training programmes) 2-4 L1
9 L0
Onderwijsniveau
0
Duur van de opleiding
Klik hier voor een voorbeeld van het diploma
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
3
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Waarderingstabel In onderstaand schema is aan de linkerkant het buitenlandse diploma opgenomen. Het rechter gedeelte geeft de Nederlandse waardering weer met de overeenkomstige niveaus in het Nederlandse en Europese kwalificatieraamwerk. Buitenlands diploma
Nederlandse waardering en NLQF
EQF niveau
niveau Attestation du Baccalauréat
ten minste havo-diploma
4
4
Attestation du Baccalauréat
havo-diploma met beroepsgerichte
4
4
(with vocational component)
vakken
Diplôme de Technicien
mbo-diploma (kwalificatieniveau 3 of
3/4
3/4
1 á 2 jaar hbo
5
5
Diplôme Universitaire de Technologie (DUT)
ten minste 2 jaar hbo
5
5
Diplôme d’Ingénieur d’Application
graad van bachelor in het hbo
6
6
Licence
ten minste 1 jaar wo
6
6
Master
graad van bachelor in het hbo of het
6/7
6/7
4) Diplôme de Technicien Spécialisé/Brevet de Technicien Supérieur
wo
NB • het betreft hier een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend. • NLQF = Netherlands Qualifications Framework. EQF = European Qualifications Framework. • De waardering van een buitenlandse kwalificatie in termen van EQF/NLQF betekent niet altijd dat de eindtermen van deze niveaus zijn bereikt. • informatie over de Nederlandse waarderingen is beschikbaar in het onderwijssysteem Nederland. Zie: http://www.nuffic.nl/bibliotheek/onderwijssysteemnederland.pdf • de uitspraken over buitenlandse opleidingen op vmbo- en mbo-niveau worden afgegeven door SBB, stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
4
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Inleiding Marokko is een constitutioneel koninkrijk met een staatshoofd dat staatsrechtelijk een sterke positie bekleedt. Het land kent daarnaast een parlement dat uit twee kamers bestaat. Verkiezingen vinden om de 3 jaar plaats. Hoewel de Marokkaanse overheid een beleid voert van regionalisering en delegatie van bevoegdheden, blijft de centrale overheid eindverantwoordelijk. Sinds 1996 kent Marokko één ministerie van Onderwijs, waarin het voormalige Ministère de l’Education Nationale, verantwoordelijk voor wet- en regelgeving in het lager en voortgezet onderwijs, en het Ministère de l’ Enseignement Supérieur et de la Recherche Scientifique, verantwoordelijk voor de regelgeving in het hoger onderwijs, zijn opgenomen. Tot 1996 droeg het Ministère des Travaux Publics, de la Formation Professionnelle et de la Formation des Cadres zorg voor het beroepsonderwijs en opleidingen voor het middenkader maar ook deze verantwoordelijkheid valt nu onder één ministerie: het Ministère de l’Education Nationale et de l’Enseignement Supérieur de la Formation des Cadres et de la Recherche Scientifique. Daarnaast dragen verschillende vakministeries de verantwoordelijkheid voor (hogere) beroepsopleidingen op hun eigen vakgebied, bijvoorbeeld de mijnbouw, sport, en de gezondheidszorg. De bevoegdheden voor het lager en voortgezet onderwijs zijn gedelegeerd naar de onderwijsdistricten (académies). Het hoger onderwijs wordt geregeld in de hoger onderwijswet van 2000 (Dahir nr 01-00). Deze wet is van kracht geworden in 2003 en omvat de invoering van een nieuw systeem in navolging van de bachelor-masterstructuur in Europa en in het bijzonder het LMD (Licence-Master-Doctorat) systeem in navolging van Frankrijk. Het onderwijs in Marokko heeft in de afgelopen decennia verschillende veranderingen ondergaan. De hervormingen in het lager en voortgezet onderwijs in 2000 en in het hoger onderwijs met ingang van 2000 (van kracht geworden in 2003) zijn hiervan de meest recente. In 1985 is begonnen met de gefaseerde verandering van het toenmalige 5+4+3stelsel van lager en voortgezet onderwijs in een 9+3-stelsel. Het lager onderwijs (enseignement primaire) en de onderbouw van het voortgezet onderwijs (enseignement secondaire gegeven aan een collège) werden daarbij samengevoegd tot het 9-jarige enseignement fondamental (basisonderwijs). Deze structuur gold vanaf het cursusjaar 1992-1993 voor alle leerjaren van de Marokkaanse scholen voor basisonderwijs. De bovenbouw van het voortgezet onderwijs (enseignement secondaire, gegeven aan een lycée) bleef ongewijzigd.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
5
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
De leerplicht in Marokko is officieel 9 jaar voor de leeftijdscategorie van 6-14 jaar (enseignement fondamental). Daarna volgt een 3-jarige bovenbouw in algemeen vormend onderwijs, al dan niet met een beroepsvormende component. Daarnaast bestaat er lager en middelbaar beroepsonderwijs met aansluiting op vormen van kort postsecundair beroepsonderwijs. Het hoger onderwijs bestaat uit het universitaire onderwijs en onderwijs aan de zogenaamde kaderopleidingen, Ecoles of Etablissements d’enseignement supérieur ne relevant pas des universités en verschillende vormen van hoger beroepsonderwijs. In het laatste geval worden veel opleidingen aangeboden in de particuliere sector. De onderwijstaal in het voortgezet onderwijs is het Arabisch. Frans is vanaf de leeftijd van 8 jaar een verplicht onderdeel van het curriculum. Engels wordt als moderne vreemde taal in het voortgezet onderwijs aangeboden. In het hoger onderwijs is de onderwijstaal in de bèta-wetenschappen nog altijd het Frans, de alfa- en gammarichtingen worden meestal in het Arabisch onderwezen. Het academisch jaar loopt van begin september tot eind juni.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
6
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Basis en voortgezet onderwijs De leerjaren in het voortgezet onderwijs (enseignement secondaire) worden aangegeven met année secondaire (AS) en worden geteld vanaf het beginjaar van de bovenbouw: 1AS tot en met 3AS. Tot 2000 werd het examen afgelegd in verschillende delen gedurende dit 3-jarige programma. Met de hervormingen van 2000 is er een wijziging ingevoerd met betrekking tot de wijze van afname van het eindexamen. Het examen bestaat uit een (verplicht) regionaal examen, vastgesteld door de académie, en een nationaal schriftelijk examen. De eindcijfers worden bepaald door 3 componenten: 25 procent door de cijfergemiddelden van het laatste schooljaar (soms de laatste twee jaar, afhankelijk van het beleid van de académie), 25 procent door de eindresultaten van het regionale examen en 50 procent door het centraal schriftelijk examen. Het regionale examen wordt afgenomen in het één na laatste jaar, het centraal schriftelijk examen aan het einde van het laatste jaar. De overheid blijft verantwoordelijk voor de eindtermen, maar de afzonderlijke académies hebben een grotere zeggenschap gekregen over de inhoud en het model van het diploma. De nationale inspectie voert regelmatige visitaties uit in de verschillende districten. Het behaalde getuigschrift is een staatsdiploma; Attestation du Baccalauréat (vanaf 2003). De resultaten behaald in het eindexamenjaar zijn doorslaggevend voor het eindresultaat. Deze worden vervat in een eindexamenlijst: Relevé de Notes du Baccalauréat. Het relatieve gewicht van de vakken in een bepaald programma wordt weergegeven in termen van de coëfficiënten die aan het vak worden toegekend. Met de (wettelijke) invoering van gedelegeerde bevoegdheden valt zowel de inhoud van het programma en het eindexamen, de organisatie van het examen, de beoordeling van de resultaten en de verlening van het diploma geheel onder de verantwoordelijkheid van de betreffende académie, het onderwijsdistrict waaronder de betreffende middelbare school ressorteert. Vóór 2003 was het einddiploma genaamd Baccalaureát de l’Enseignement Secondaire. Een Attestation du Baccalauréat was een (soms makkelijk te vervalsen) duplicaat van het originele diploma.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
7
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Baccalauréat programma Het Baccalauréat kent drie typen programma’s met verschillende specialisaties: Algemeen vormend onderwijs: A. Baccalauréat Lettres (talen), onderverdeeld in: • lettres modernes (moderne talen); • lettres originelles (klassieke talen), onderwijs in Arabisch. B. Baccalauréat Sciences (exacte wetenschappen). Het eerste jaar is gemeenschappelijk, daarna onderverdeeld in: • sciences expérimentales (natuurwetenschappen); • sciences mathématiques (wiskunde); • sciences originelles (klassieke variant met extra aandacht voor Arabisch en islamitische wetenschappen), onderwijs in Arabisch.
Het niveau van het Attestation du Baccalauréat is vergelijkbaar met dat van ten minste een havo-diploma. Onderwijs met beroepscomponent: C. Baccalauréat Technique, onderverdeeld in • génie mécanique (werktuigbouwkunde), met verschillende specialisaties; • génie électrique (elektrotechniek), met verschillende specialisaties; • génie civil (bouwkunde), met verschillende specialisaties; • chimie (chemie); • sciences économiques (economische en economisch/administratieve richting); • sciences agronomiques (landbouwkundige richting). Deze beroepsgerichte opleidingen bestaan voor een groot deel uit algemeen vormende vakken, zoals wiskunde, moderne talen en afhankelijk van de beroepsrichting natuurkunde (technische richtingen), scheikunde (chemie), biologie (agrarische richtingen), aardrijkskunde/geschiedenis (economische richtingen). Ongeveer een derde van het studieprogramma wordt besteed aan specifieke beroepsgerichte vaardigheden. De opleidingen tot het Baccalauréat Technique worden in Marokko tot het regulier voortgezet onderwijs gerekend en bieden allemaal doorstroming naar het hoger onderwijs.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
8
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Na 2000 zijn de volgende richtingen ingevoerd: Section littéraire: • série lettres; • série lettres spécialité « langues; Section enseignement originelles : • série lettres orginelles; • série juridiques (la Chariaâ); • série sciences expérimentales originelles; Section sciences: • série sciences expérimentales; • série sciences mathématiques (A); • série sciences mathématiques (B); Section génie mécanique (werktuigbouwkunde): • série industrie mécanique; • série sciences et techniques; • série fonderie; Section génie électrique (elektrotechniek): • série électronique; • série électrotechnique; Section génie civil (weg- en waterbouwkunde): • série conception et bâtiment; • série arts plastiques; • série arts et industries graphiques; Section chimie (chemie): • série chimie industrielle; Section génie économique et gestion (economische en economisch/administratieve richting): • série techniques de gestion administratives; • série techniques de gestion comptable; • série sciences économiques; Section sciences agronomiques (landbouwkundige richting) : • série sciences agronomique.
Het niveau van het Attestation du Baccalauréat met beroepscomponent is vergelijkbaar met dat van een havo-diploma met beroepsgerichte vakken.
Het Attestation du Baccalauréat kan in het reguliere dagonderwijs worden behaald, maar je kunt ook als candidat libre een staatsexamen afleggen. In dat geval spelen alleen de examencijfers van het regionale en het centraal schriftelijk examen een rol bij het bepalen van de eindcijfers.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
9
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Middelbaar beroepsonderwijs Er bestaan op verschillende niveaus vakopleidingen, tot voor kort gecoördineerd door het Office de Formation Professionelles et de Promotion du Travail, een onderdeel van het toenmalige Ministère des Travaux Publics, de la Formation Professionnelle et de la Formation des Cadres. Sinds 1996 ressorteren deze opleidingen onder één ministerie, het Ministère de l’Education Nationale et de l’Enseignement Supérieur de la Formation des Cadres et de la Recherche Scientifique. De hoogste vorm van deze vakopleidingen wordt verzorgd door zogenaamde Instituts de Technologie Appliquée (I.T.A.). Na voltooiing van een vakopleiding wordt het Diplôme de Technicien uitgereikt. Toegang tot een I.T.A. kan worden verkregen op basis van ten minste een overgangsbewijs van 2AS naar 3AS (doorgaans in de vorm van een Certificat de Scolarité, een schoolverklaring). Het Diplôme de Technicien geeft zelf toegang tot bepaalde opleidingen in het kort hoger beroepsonderwijs, na het slagen voor een toelatingsexamen.
Het niveau van het Diplôme de Technicien is vergelijkbaar met dat van een mbo-diploma op kwalificatieniveau 3 of 4, afhankelijk van het gevolgde programma en mits behaald aan een door de staat erkende instelling.
Toelating tot hoger onderwijs Het Attestation du Baccalauréat geldt als toelatingseis voor het hoger onderwijs in Marokko. De opleiding omvat zowel algemeen vormend als algemene vorming met beroepsgericht voortgezet onderwijs. Voor toelating tot specifieke opleiding gelden aanvullende eisen, zowel in de vorm van toelatingsexamens (onder andere voor ingenieursopleidingen en medische studierichtingen) als door middel van eisen in termen van profielen of specialisaties. Daarnaast kan het eindexamengemiddelde een rol bij toelating spelen.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
10
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Hoger onderwijs Marokko kent universitair en niet-universitair hoger onderwijs. Er zijn in totaal 14 (staats)universiteiten en zo’n 200 niet-universitaire hoger onderwijsinstellingen, waarvan 107 in de particuliere sector. Er is daarnaast een (Engelstalige) universiteit met een aparte status, de Al Akhaouayn University in Ifrane. Marokko kent openbare en particuliere instellingen van hoger onderwijs. Openbare instellingen ressorteren grotendeels onder het Ministerie van Hoger Onderwijs, maar kunnen ook ingericht zijn door andere vakministeries, bijvoorbeeld het Ministerie van Landbouw of van Volksgezondheid. Er kunnen twee typen hoger onderwijs worden onderscheiden in Marokko: 1. wetenschappelijk onderwijs verzorgd door de universiteiten; 2. toegepast (technisch) hoger onderwijs verzorgd door écoles, ook wel hoger kaderonderwijs genaamd. In het universitair en het toegepast hoger onderwijs verloopt de opleiding in fasen (cycli), waarna een diploma wordt uitgereikt. De studie kan vervolgens in een aansluitende richting worden voortgezet (ook aan een andere instelling). Daarnaast bestaan er opleidingen tot ingenieurs die aan speciale hogescholen verzorgd worden. Deze instellingen worden soms aangeduid als Grandes Ecoles, maar dit is geen officiële benaming. Toelating geschiedt na een voorbereiding van 2 jaar, de zogenaamde classes préparatoires,die verzorgd worden aan speciaal daarvoor bestemde lycées, en het slagen voor een toelatingsexamen. Onderwijssysteem (vanaf 2003) De basis van het systeem is een indeling van het hoger onderwijs in drie cycli: 3+2+3 jaar. Aan het einde van de eerste cyclus behaalt men het diploma van Licence, na de tweede cyclus het diploma van Master en na de derde cyclus en de openbare verdediging van een proefschrift, het Doctorat. De eerste cyclus bestaat uit een propedeutisch jaar en vervolgens kan men kiezen voor een theoretische richting (études fondamentales) of een beroepsvormende richting (études professionnelles). Na afronding van deze cyclus wordt de Licence d’Etudes Fondamentales of de Licence Professionnelle uitgereikt. De tweede cyclus duurt 2 jaar en kent ook 2 richtingen: één leidt tot het diploma van Master, de ander tot het diploma van Master Spécialisé. Daarnaast bestaat – op verzoek van de student – de mogelijkheid om tussentijds de volgende diploma’s te verkrijgen:
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
11
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
1. in de eerste cyclus na twee jaar hoger onderwijs, het tussentijds diploma Diplôme d’Etudes Universitaire Générales (DEUG) of het Diplôme d’Etudes Universitaire Professionelles (DEUP); 2. in de tweede cyclus na 1 jaar (dus na 3+1 jaar in totaal) een (eind)diploma Maîtrise. Doorstroming naar hogere jaren - na het tweede, derde en vijfde jaar - vindt plaats door middel van een selectieprocedure. De nieuwe structuur kenmerkt zich door een indeling van het studiejaar in semesters en een studieprogramma opgebouwd uit modules. Een semester bestaat uit 16 weken onderwijs inclusief examinering. Een semester bestaat uit tenminste drie modules met een minimum van 360 uur. Het ECTS-systeem wordt toegepast: DEUG/DEUP: 120 studiepunten; Licence: 180 studiepunten en Master: 120 studiepunten na de Licence. Vanaf het studiejaar 2003-2004 is een nieuw systeem van hoger onderwijs ingevoerd in Marokko. Beide systemen zijn enige tijd naast elkaar blijven bestaan. De eerste diploma’s uit het nieuwe systeem zijn in 2006 uitgereikt, in eerste instantie alleen de Licence d’Etudes Fondamentales.
Het niveau van het diploma van Licence is vergelijkbaar met dat van ten minste 1 jaar wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van het gevolgde studieprogramma.
Het niveau van het diploma van Master is vergelijkbaar met dat van ten minste 3 jaar wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van het gevolgde studieprogramma.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
12
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Hoger kaderonderwijs (Ecoles) Naast staatsinstellingen, (grandes) écoles publiques en établissements d’enseignement supérieur ne relevant pas des universités voor hoger kaderonderwijs bestaat er een groot aantal door de staat aangewezen (authorisées) privé-instellingen. Daarnaast zijn er veel particuliere instellingen: établissements d’enseignement supérieur privés. Diploma’s van door de staat aangewezen instellingen zijn geen nationaal erkende diploma’s en bieden geen recht op toelating tot het universitaire onderwijs. De door de staat erkende instellingen voor het hoger kaderonderwijs (genaamd Ecole, Ecole Nationale, Ecole Supérieure, Institut) zijn onder te verdelen in 3 groepen: 1. scholen voor technisch (-wetenschappelijk) onderwijs, inclusief landbouwkundig onderwijs 2. scholen voor economisch, juridisch en sociaal onderwijs 3. lerarenopleidingen In de eerste categorie nemen de Ecoles d'Ingénieurs een vooraanstaande plaats in. Deze scholen verzorgen technisch-wetenschappelijk onderwijs, dat vergelijkbaar is met de opleidingen aan een Nederlandse technische universiteit. Ter voorbereiding op de toelatingsexamens voor deze instellingen volgen aanstaande studenten na de middelbare school 2 jaar onderwijs, voornamelijk in wiskundige vakken, in zogenaamde classes préparatoires. Voor opleidingen in de agrarische richtingen bestaat ook een dergelijke gemeenschappelijke vorming. Deze vorming heet année préparatoire aux études supérieures d'agronomie (A.P.E.S.A.) en duurt 1 studiejaar. De instellingen voor het hoger kaderonderwijs verzorgen diverse typen opleidingen, variërend in lengte. Sommige zijn sterk praktijkgericht. De meeste opleidingen volgen net als de universiteiten de cycli-structuur en hebben een studieduur van 2 of 4 jaar. Uitzonderingen zijn de opleidingen tot dierenarts en architect, deze vergen 6 jaar studie. De opleiding die leidt tot het diploma van Ingénieur d’Etat kent een studieduur van 3 jaar na de classes préparatoires. Het niveau van het diploma van Ingénieur d’Etat is vergelijkbaar met dat van de graad van bachelor in het wetenschappelijk onderwijs of het hoger beroepsonderwijs, afhankelijk van het gevolgde programma. Studenten met een universitaire graad kunnen in bepaalde gevallen doorstromen naar het hoger kaderonderwijs. Hoger beroepsonderwijs In het hoger beroepsonderwijs kent Marokko een aantal typen (kort) toegepast hoger beroepsonderwijs, Ecoles de formations des Cadres, waarvoor wel of geen Baccalauréat als toelatingseis geldt:
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
13
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
1.
Een 2-jarige gespecialiseerde opleiding in een bepaald vakgebied. De minimale toelatingseis is het Diplôme de Technicien. De opleiding leidt tot het Diplôme de Technicien Spécialisé, meestal aangeboden aan een ISTA (Institut Supérieur de Technologie Appliqué) of aan instellingen die in de huidige wetgeving Etablissement d’enseignement supérieur ne relevant pas des universités genoemd worden. Deze opleidingen zijn bedoeld als eindonderwijs en bieden geen toegang tot universitair onderwijs. Daarnaast kent men (meestal) 2-jarige gespecialiseerde vervolgopleidingen die leiden tot een Brevet de Technicien Supérieur of tot een diploma van Adjoint Technique (Specialisé). Soms draagt dit diploma alleen de naam van de betreffende specialisatie, bijvoorbeeld dessinateur (tekenaar), instituteur (docent), technicien de premier grade.
Het niveau van het Diplôme de Technicien Spécialisé en van het Brevet de Technicien Supérieur is vergelijkbaar met dat van 1 á 2 jaar hoger beroepsonderwijs in overeenkomstige studierichting, afhankelijk van het gevolgde programma en mits behaald aan een door de staat erkende instelling.
2.
Een 2-jarige opleiding tot een Diplôme Universitaire de Technologie (DUT), waarvoor het Baccalauréat als toelatingseis geldt en een toelatingexamen wordt afgenomen. De opleidingen worden gegeven aan instituten die verbonden zijn aan universiteiten. De opleidingen zijn bedoeld als eindonderwijs. Doorstroming naar het universitaire onderwijs is een uitzondering.
Het niveau van het Diplôme Universitaire de Technologie (DUT) is vergelijkbaar met dat van ten minste 2 jaar hoger beroepsonderwijs in overeenkomstige studierichting, afhankelijk van het gevolgde programma en mits behaald aan een door de staat erkende instelling.
3.
Een 4-jarige hogere beroepsopleiding die leidt tot het Diplôme d’Ingénieur d’Application. Hiervoor geldt het Baccalauréat diploma als toelatingseis en in sommige gevallen een toelatingsexamen.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
14
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Opleidingen worden zowel aan publieke instellingen als in de particuliere sector aangeboden.
Het niveau van het Diplôme d’Ingénieur d’Application is vergelijkbaar met dat van een bachelorgraad in het hoger beroepsonderwijs, afhankelijk van studieprogramma en inhoud en mits behaald aan een door de staat erkende instelling.
Beoordelingssystemen In het Marokkaanse onderwijs wordt op alle niveaus een beoordelingssysteem op een schaal van 0-20 gehanteerd: In cijfers
Omschrijving
Betekenis
16-20
Très bien
Zeer goed
14-15
Bien
Goed
12-13
Assez bien
Ruim voldoende
10-11
Passable
Voldoende
0-9
Insuffisant
Onvoldoende
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
15
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Kwalificatieraamwerken Marokko werkt momenteel aan het opzetten van een nationaal kwalificatieraamwerk. Het Ministère de l’Emploi et de la Formation Professionnelle ontwikkelt een raamwerk genaamd Cadre National des Certifications au Maroc. Informatie over dit project is te vinden op de volgende websites: www.etf.europa.eu/eventsmgmt.nsf/(getAttachment)/2296CA87927255CAC125758B003 94478/$File/30%20Jan%2004%20Development%20of%20a%20National%20qualifiation %20framework%20(Morocco).pdf www.etf.europa.eu/pubmgmt.nsf/(getAttachment)/4A8D354287EDC383C125761D00592 061/$File/NOTE7V9N5H.pdf Marokko maakt ook deel uit van het MEDA-ETE-project (www.meda-ete.net/meda-eteweb.nsf). Een onderdeel van dit project is het opzetten van een nationaal kwalificatieraamwerk. Het betreft hier vooralsnog alleen technisch en beroepsonderwijs (technical and vocational education and training (TVET) )
Kwaliteitszorg en accreditatie Kwaliteitszorg voor het hoger onderwijs ressorteert onder de inspectie van het ministerie van Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek of van het betreffende vakministerie. De Commission Nationale d’Accreditation et d’Evaluation (CNAE) adviseert de minister in geval van aanvragen voor het aanbieden van opleidingen in de derde cyclus of de bevoegdheid tot het verrichten van wetenschappelijk onderzoek. De kwaliteitszorg in het lager en voortgezet onderwijs valt grotendeels onder de verantwoordelijkheid van de académies. De Mission de Coordination de l'Enseignement privé accrediteert recent opgerichte particuliere instellingen.
Internationale verdragen Er bestaan op het gebied van erkenning geen internationale overeenkomsten tussen Nederland en Marokko.
Adressen www.dfc.gov.ma en www.men.gov.ma Website van het Ministère de l’Education Nationale, de l’Enseignement Supérieur, de la Formation des Cadres et de la Recherche Scientifique. www.s-bb.nl/ Website van SBB, stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
16
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Samenstelling dossier De getuigschriften in het voortgezet onderwijs bestaan uit het Baccalauréat diploma met een officiële eindexamenlijst (niet handgeschreven). In het hoger onderwijs wordt een diploma uitgereikt met vakkenoverzichten en cijferlijsten van alle studiejaren met (eventueel) tussentijdse getuigschriften.
Lijst hoger onderwijsinstellingen www.enssup.gov.ma/ Website van het ministerie van Onderwijs met een overzicht van (staats)universiteiten. www.dfc.gov.ma Website van het ministerie van Onderwijs met een overzicht van (particuliere) instellingen van hoger onderwijs. Sommige instellingen zijn erkend door de staat.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
17
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Baccalauréat de l’enseignement secondaire - voor 2003
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
18
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Baccalaureat de l'enseignement secondaire - voor 2003 (vakkenoverzicht)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
19
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Attestation du Baccalaureat - na 2003
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
20
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Attestation du Baccalaureat - vanaf 2000/2003 (vakkenoverzicht)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
21
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Diplôme de Technicien
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
22
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Diplôme Universitaire de Technologie
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
23
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Diplôme Universitaire de Technologie – vakkenoverzicht
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
24
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Certificat Universitaire d’Etudes Scientifiques
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
25
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Certificat Universitaire d’Etudes Scientifiques vakkenoverzicht
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
26
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
27
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Diplôme d’etudes supérieures approfondies
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
28
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales – 2008 (diploma)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
29
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales – 2008 (vertaling diploma)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
30
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 1)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
31
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 2)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
32
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 3)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
33
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 4)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
34
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 5)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
35
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Licence en Etudes Fondamentales - 2008 (vakkenoverzicht) (pagina 6)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
36
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master diploma 2010
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
37
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master – 2010 (vertaling diploma)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
38
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master – 2010 (cijferlijst) (pagina 1)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
39
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master – 2010 (cijferlijst) (pagina 2)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
40
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master – 2010 (cijferlijst) (pagina 3)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
41
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Master – 2010 (cijferlijst) (pagina 4)
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
42
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Getuigschrift Marokko Attestation du Baccalauréat
• diploma algemeen vormend voortgezet onderwijs • biedt in eigen land toegang tot het gehele hoger onderwijs na het afleggen van een toelatingsexamen
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met ten minste het havo-diploma. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
43
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Getuigschrift Marokko Licence
• 1e cyclus diploma hoger onderwijs • biedt in eigen land toegang tot de masteropleiding • heeft een nominale studieduur van 3 jaar
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met ten minste 1 jaar wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van het gevolgde studieprogramma. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
44
Onderwijssysteem
| Waarderingstabel
Onderwijssysteem Marokko
Getuigschrift Marokko Master
• 2e cyclus diploma hoger onderwijs • biedt in eigen land toegang tot het promotietraject • heeft een nominale studieduur van 2 jaar
Dit getuigschrift is in Nederlandse termen vergelijkbaar met ten minste 3 jaar wetenschappelijk onderwijs, afhankelijk van het gevolgde studieprogramma. NB: Het betreft een globaal advies waaraan geen rechten kunnen worden ontleend.
Onderwijssysteem Marokko | EP-Nuffic | 1e druk oktober 2005 | versie 5, januari 2015
45