Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO het vervolg

Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO)

Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO – het vervolg

Petra Fischer, Els Scheringa, Willem Hoekstra en Gerrit Kuik Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Hans Zloch, Hoofd Afdeling Voortgezet Onderwijs 19 november 2008

vrije Universiteit amsterdam

© 2008 Vrije Universiteit, Amsterdam

Projectvoorstel – Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO

Status

Definitief

Versie

1.0

Vervolgproject

Looptijd

Vervolg op EMP-project 2007-2008 2008-2010

Auteur

Els Scheringa

Datum

19 november 2008

Opdrachtgever

Projectleider

Bestandsnaam

Versiehistorie

Hans Zloch, hoofd lerarenopleiding, [email protected] Els Scheringa, coördinator bètacluster [email protected] Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO – het vervolg

Versienummer 1.0

Datum 20 maart 2008

Auteur Els Scheringa

Opmerking Vervolg project aangevraagd voor 2 jaar (sept.2008 –aug 2010)

Contactpersonen Onderwijscentrum VU: Procedure en overige vragen: mevr. drs. C.M.J. Peters (E: [email protected] T: 020 – 598 9221) ICT&Onderwijs: dhr. drs. G.J. Los (E: [email protected] T:020 – 598 5493) Digitaal Portfolio: mw. drs J. Poortinga (E: [email protected] T: 020 - 598 5481) Kwaliteitszorg: dhr. dr. W. van Os (E: [email protected] T: 020- 598 5480) Onderwijsvisie: dhr. drs. G.J. Los (E: [email protected] T:020 – 598 5493)

2


3

1. Samenvatting Bij dit aangevraagde EMP-project gaat het duidelijk om een vervolgproject op het huidige project “Verbreding en Verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO (zoals digitale video toepassingen)”. Op dit moment wordt bij de universitaire lerarenopleiding (ULO) gewerkt aan het EMP-project “Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO”. Dit project is een vervolg op het EMP project van 2006-2007 “Implementatie ICT-werkplan in de lerarenopleiding”. In het kader van het huidige project worden – net als in het vorige project delen van het ICT-werkplan in de lerarenopleiding geïntegreerd (verdieping en verbreding van eerder opgestarte activiteiten en een aantal nieuwe impulsen en projecten). De hoofdlijnen van het huidige project zijn vertaald in een aantal deelprojecten: 1. Begeleiden en beoordelen van de ontwikkeling van de dio’s met betrekking tot verschillende competenties/ rollen (Blackboard Portfolio en DiViDossier) 2. Professionaliseren opleiders (studiedag en vervolgactiviteiten) 3. Community of Learners (Kennisnet Project) a. ICT-verdieping studenten (nieuw: Moodle) b. opzetten etalage met Good Practices van dio’s in Moodle c. nieuwe ICT-pilots met studenten in samenwerking met stagescholen 4. Digitaal beeldmateriaal: Podcasting en videogebruik (Workshop podcasting tijdens studiedag; Video-workshops voor dio’s en instructie Streaming video/ Surfnet Videoportal/ Ning) 5. Samenwerken in Sharepoint (de ICT projectgroep en de clustercoördinatoren van de ULO werken samen in een teamsite van Surfgroepen) Voortbouwend op de ervaringen en activiteiten van dit jaar heeft de ULO de volgende plannen voor een vervolg: 1. Community of Learners en Kennisnetproject (pilots en verdieping etc.; verwerken van het advies van dio’s in curriculum ULO) 2. Etalage van Good Practices in Moodle (verder uitbreiden en vullen) 3. Verbreding en verdieping professionalisering opleiders (studiedag en aanvullende workshops/ werkgroepen) 4. Pilot Sharepoint als leeromgeving bij de vakdidactiek van het béta cluster (hierbij wordt ook aansluiting gezocht bij het NAP2 project over” Sharepoint als Leeromgeving”, waarin de VU als projectpartner van plan is te participeren; in april 2008 wordt bekend gemaakt of deze aanvraag gehonoreerd wordt; mocht dit NAP 2 project niet doorgaan is het de bedoeling deze pilot geheel binnen het EMP project uit te voeren, zo nodig aangevuld met een aantal ‘strippenkaart-uren’) 5. Versnellen van doorstroom en verminderen van uitval dio’s door aanpakken van het probleem dat een deel van de dio’s heeft met het aantonen en in beeld brengen van de vorderingen op hun competenties. • Ontwikkelen van een nieuwe aanpak begeleiding van: a) Niet ervaren dio’s (doorstromers vanuit de master); b) Ervaren docenten zonder bevoegdheid met ruime leservaring (in beeld brengen van EVC’s); • Video-opnames maken van mentorgesprekken; • Etalage met Good Practices van opnames mentorgesprekken in Moodle; • Dio’s brengen middels podcasting hun ontwikkeling gedurende een jaar ULO in beeld


4

2. Rechtvaardiging van het project Motivatie De afgelopen twee jaar heeft de ULO belangrijke stappen gezet qua kwaliteitsverbetering van de opleiding en wat betreft het beter toerusten van dio’s en lerarenopleiders met de benodigde didactische ICT-competenties. Dit is gerealiseerd door de succesvolle implementatie van delen van het eerder opgestelde ICT-werkplan. Hoofddoelen van dit plan zijn: 1. het uitrusten van de dio’s met de didactische ICT-competenties die een startbekwame leraar dient te bezitten en waar de beroepspraktijk om vraagt; 2. kwaliteitsverbetering van de opleiding (mede ondersteund door ICT realiseren van het nieuwe (flexibele) curriculum). 3. uitrusten van lerarenopleiders met de didactische ICT-competenties waar de opleidingspraktijk om vraagt. Binnen het EMP-project 2008-2010 beoogt de ULO een verbreding en verdieping van de activiteiten die de afgelopen twee jaar opgestart en uitgevoerd zijn in een Community of Learners bestaande uit: opleiders, dio’s, docenten en leerlingen op school. Vanaf het studiejaar 2008/2009 is deze Community uitgebreid met de waardevolle inbreng van alumni van ULO. Van deze expertise zal binnen het EMP -vervolg project in toenemende mate gebruik worden gemaakt. De ICT- didactische activiteiten worden binnen de ULO steeds breder ondersteund en steeds enthousiaster ontvangen door de opleiders van de ULO. Zo is de ICT studiedag van 20 november 2007, waar ULO-opleiders diverse ICT-workshops konden volgen (zie ook hoofdstuk ‘resultaten’) zeer positief geëvalueerd en zijn er door de aanwezige opleiders verschillende wensen geuit om zich verder te professionaliseren en activiteiten uit te voeren op ICT didactisch gebied. Voorbeelden van geuite wensen en plannen: • deelname aan OC VU interne en externe workshops en studiedagen, bijvoorbeeld op het gebied van podcastig, gebruik van videomateriaal in het onderwijs via Teleblik, werken met webquests, wiki en weblog’s; • opzetten van een website voor MVT; • De medewerkers van het huidige EMP ICT werkteam (kleine projectgroep) worden steeds vaker gevraagd om ICT workshops te verzorgen voor de dio’s. Voorbeeld is een videoworkshop die tijdens een clusterdag gegeven is voor een groep gemotiveerde dio’s van het alfa cluster. De ICT projectgroep, waar naast de leden van de ICT werkgroep opleiders van alle drie clusters van de ULO in vertegenwoordigd zijn, komt een aantal keren per jaar bijeen om de voortgang te bespreken en nieuwe activiteiten uit te zetten. Op deze manier is een structurele aanpak van problemen en verbeteren van de kwaliteit van het ULO onderwijs gewaarborgd. Ook op management niveau wordt er geparticipeerd in de ICT -activiteiten. De directeur van de ULO en alle clustercoördinatoren werken sinds februari 2008 samen in een teamsite van Surfgroepen.

Bijdragen aan facultair onderwijsbeleid Het EMP project draagt op veelvuldige manieren bij aan het realiseren van het facultaire onderwijsbeleid: • Implementatie van ICT werkplan 2006 t/m 2009 (goedgekeurd door de opleidingscommissie); • ICT -activiteiten ondersteunen het competentiegericht onderwijs van de ULO (werken met de ‘rollen’ en met het Digital Blackboard Portfolio/ DiViDossier; • Inspelen op flexibel opgezet curriculum; • Realiseren van de onderwijsvisie: Community op Learners;

Aansluiting bij EMP-thema’s • •

Thema 1. Onderwijsvisie VU: Community of learners Thema 3: Experimenteren met verbeteren van kwaliteit van het onderwijs met ondersteuning


5

van ICT Bijna alle hierbij genoemde voorbeelden komen terug in de EMP plannen van de ULO: bijvoorbeeld podcasting (activiteiten met opleiders en dio’s); streaming media (dio’s); wireless en mobile learning (ICT pilot Kennisnet en verdieping).

3. Projectdefinitie Projectdoelstellingen Binnen het EMP-project 2008-2010 beoogt de ULO een verbreding en verdieping van de activiteiten die de afgelopen twee jaar opgestart en uitgevoerd zijn in een Community of Learners bestaande uit: opleiders, dio’s, docenten en leerlingen op school. Vanaf het studiejaar 2008/2009 is deze Community uitgebreid met de waardevolle inbreng van alumni van de ULO. Van deze expertise zal binnen het EMP-vervolg project in toenemende mate gebruik worden gemaakt. (zie ook de drie hoofddoelstellingen, zoals genoemd onder hoofdstuk 2 onder de kop “motivatie”). Inhoudelijk zullen bestaande inhoudelijke modules verder worden ontwikkeld en zullen er nieuwe activiteiten opgestart worden die aansluiten bij de actuele ontwikkelingen van het didactische ICT-gebruik in het voortgezet onderwijs. Voorbeelden van bestaande modules zijn: • Didactisch gebruik van Digital Whiteboard; • Werken met webquests in de klas; • Ontwerpen en inzetten van digitaal toetsen in de les; • Didactisch gebruik van een ELO (zoals Moodle) • Werken met en inzetten van (digitaal) videomateriaal in de klas (bijvoorbeeld podcasting; streaming video); • Gebruik van PDA en GPS Een nieuw centraal aandachtspunt binnen het vervolgproject is het ontwikkelen van een verbeterde aanpak bij het begeleiden van de dio’s bij het in beeld brengen van hun vorderingen op de verschillende competenties door middel van een Digitaal Portfolio in Blackboard en DiViDossier en door de inzet van videomonitoring en podcasting (zie ook punt 5 van ‘plannen voor een vervolg’ in de samenvatting over het ‘versnellen van doorstroom en verminderen van uitval dio’s’). Eerste voorbereidende pilots zullen plaatsvinden in het studiejaar 2008-2009 in het kader van het EMP-project. In het studiejaar 2009-2010 zal vervolgens ULO-breed aan dit punt worden gewerkt in het kader van het NAP3 opschalingsproject (opvolger van het NAP-project DiVidossier), waar de ULO afgelopen studiejaar in participeerde (afronding in december 2007). De voorbereidende activiteiten voor het formuleren van een NAP3-aanvraag samen met minimaal 6 projectpartners zijn begin 2008 al opgestart. Mocht de NAP 3 aanvraag niet gehonoreerd worden zullen de geplande activiteiten doorgang vinden, maar dan wellicht kleinschaliger in de vorm van een aantal pilots.

Projectbereik Primair is het project gericht op het uitvoeren en begeleiden van activiteiten die voortvloeien uit de implementatie van het ICT-werkplan, het Kennisnet project in 2007-2008 en het opschalings project van het NAP-project DiViDossier. Training en begeleiding van opleiders en dio’s maken hier deel van uit. De didactisch zinvolle inbedding van nieuwe applicaties, zoals podcasting, zal ondersteund en begeleid moeten worden. Er zullen geen nieuwe applicaties worden ontwikkeld. Wel zal er wellicht software, die nodig is voor het realiseren van ICT-activiteiten, aangeschaft (moeten) worden. (dit soort middelen kunnen vanuit het Kennisnet project en door de ULO aangeschaft worden).

Projectresultaten • •

Kennisdisseminatie door een studiedag en workshops voor opleiders; presentaties op verschillende conferenties (zie ook hoofdstuk 4); Good Practices Etalage gevuld met digitaal lesmateriaal van dio’s van alle drie ULOclusters;


• • • • •

• •

6

Minimaal twee good practices van een Digitaal Portfolio in Blackbaord (en/of DiViDossier); Good Practices van portfoliogesprekken (video-opnames); Verbeterde doorstroom en vermindering in uitval van dio’s (nulmeting en vervolgmeting); Verder ontwikkelde ICT-verdiepingsmodule; Verder ontwikkelde en nieuwe trainingen en handleidingen (o.a. Digitaal Blackboard Portfolio; opnemen en bewerken van video en podcasting; Streaming Video en Surfnet Videoportal; DiViDu en en DiViDossier); Opleiders kunnen dio’s adequaat begeleiden in het verwerven van de benodigde ICT competenties die een startbekwame docent dient te bezitten (voorbeeldfunctie) Dio’s zijn in staat ICT didactiek in te zetten hun onderwijs.

Relaties met andere projecten Zoals eerder beschreven is dit EMP-project een vervolgproject op eerdere EMP-projecten van de ULO. Verder worden er activiteiten ontwikkeld, verdiept en verbreed, die in het kader van het Kennisnetproject en het NAP-project 1 (DiViDossier) zijn opgestart en die naar verwachting een vervolg zullen krijgen in een nieuw Kennisnetproject en in het NAP3-opschalingsproject (vervolg van DiViDossier). Ook wordt er aansluiting gezocht bij het NAP2 project over het gebruik van Sharepoint als Leeromgeving (zie ook ‘Projectbereik’).

4. Kwaliteit en disseminatie • • • • • • • •

Online Educa Berlijn in december 2008 (presentatie en publicatie in het Book of Abstracts) I&I conferentie najaar 2008 Regionale en landelijke dagen Kennisnet; EMP studiedag Lunchbijeenkomsten Onderwijscentrum Artikelen in Wisselwerk, Onderwijs Centraal; Kennisnet in Druk etc.; Publicatie Good practices op de Websites van Kennisnet en op de ULO Moodle Etalage; Studiedagen en workshops voor opleiders en voor dio’s.

Kwaliteitseisen • • • •

Minder uitval en verbeterde doorstroom van dio’s (nulmeting; vervolgmeting en evaluatie); ICT-werkplan is geïmplementeerd in curriculum ULO; Dio’s zijn uitgerust met de didactische ICT-competenties die de beroepspraktijk vraagt van een startbekwame docent; Opleiders zijn uitgerust met de nodige didactische ICT-competenties om de dio’s hierbij adequaat kunnen begeleiden.

Borging van kwaliteit van de resultaten Kwaliteitsbewaking heeft in dit project het karakter van monitoring door de projectgroep van de uitvoering van de geplande activiteiten en te bereiken doelen/ resultaten. Bij aanvang van het project zal het projectplan voorgelegd worden aan de stuurgroep (=opleidingscommissie). Er zal evenals bij eerdere projecten regelmatig - op minimaal vier tijdstippen - een evaluatie van het project plaatsvinden: twee keer in het eerste jaar en twee keer in het tweede jaar, waarvan een keer aan het einde van het project. Alle evaluaties zullen worden besproken in de stuurgroep. Gebruikersevaluaties maken onderdeel uit van het project (bijvoorbeeld van studiedagen en workshops voor dio’s en opleiders; Blackboard Portfolio; ICT verdiepingsmodule) en worden teruggekoppeld naar de projectdoelstellingen. Daarnaast vinden er ook (tussentijdse) evaluaties plaats binnen de projecten van Kennisnet en NAP2 en NAP 3, waardoor een extra borging van de kwaliteit gegeven is. Binnen het NAP 3 project zal de nadruk van de effectmeting liggen op het bereiken van de doelen: verminderen van uitval en verbeteren van doorstroom als gevolg van een verbeterde aanpak van begeleiding dio’s bij het in beeld brengen en presenteren van hun competentiegroei


7

(=nulmeting 2008/09, meting verschil 2009/10)

Bruikbaarheid van de resultaten Zie ook bij hoofdstuk 3 (projectresultaten) en bij hoofdstuk 4 (kwaliteit en disseminatie). In de genoemde hoofdstukken wordt uitgebreid beschreven op welke manier gebruik en disseminatie van de resultaten plaats zal vinden. Ontwikkelde cursussen, workshops en handleidingen worden binnen het project gebruikt en ontwikkelde Good Practices worden onder ander gepubliceerd op de landelijke Etalage Websites van Kennisnet, de Moodle Etalage van de ULO en in het kader van het NAP3-project “Versoepelen doorstroom en verminderen uitval van dio’s tijdens hun opleiding, door verbeterde aanpak digitaal portfolio”, zodat ze voor een breder publiek als goed voorbeeld kunnen dienen. Ook kan het gepubliceerde digitale lesmateriaal hergebruikt en verder ontwikkeld worden. Door de verwachte aansluiting bij het NAP2-project over het gebruik van “Sharepoint als leeromgeving” lijkt het kunnen gebruiken van de ULO resultaten door andere faculteiten gewaarborgd.

5. Projectstructuur Projectgroep Naam Functie Afdeling

Projectrol

Uren p/w

Telefoon

Email

Els Scheringa Coördinator bètacluster

projectleider

6

020 598908

[email protected]

Gerrit Kuik vakdidactiek natuurkunde

projectmedewerker

4

020-598902

[email protected]

Willem Hoekstra

projectmedewerker

4

020-598909

[email protected]

Opleiders van de ULO afhankelijk van taak in curriculum ULO Ondersteuner Onderwijscentrum VU

projectmedewerker

2

Zie onderstaande punt

8 2

Ondersteuning vanuit Onderwijscentrum VU De gevraagde ondersteuning betreft aanvullende onderwijskundige expertise bij het in beeld brengen en aantonen van de groei op verschillende competenties door dio’s in het Blackboard Portfolio en in DiViDossier, didactische expertise betreffende digitale didactiek, technische onderwijskundige expertise omtrent ICT&O tools en het trainen van opleiders en dio’s in het effectief in het onderwijs inzetten van tools zoals podcasting, (streaming) video, ELO’s (Moodle) Ondersteuning ICT -didactisch gebied: 0,2 fte Ondersteuning met ICT -technische expertise: 0,05 tte


8

Stuurgroep (voorheen begeleidingscommissie) Opdrachtgever is Hans Zloch, hoofd van de Universitaire Lerarenopleiding De stuurgroep zal bestaan uit: Hans Zloch; hoofd universitaire lerarenopleiding Hans Goudsmit, vakdidacticus economie, clustercoördinator Yke Meindersma, vakdidacticus Nederlands, clustercoördinator Remko van der Vos, beleidsmedewerker en stagecoördinator lerarenopleiding Student-leden van de huidige begeleidingscommissie: (van elk cluster minimaal 1 lid)

Facultair commitment Zoals in hoofdstuk 2 onder de paragraaf ‘ Motivatie’ reeds toelicht, is er binnen de ULO een breed commitment wat betreft de nodige inzet voor het succesvol implementeren van het ICT werkplan. De ICT (didactische) activiteiten worden binnen de ULO steeds breder ondersteund en genieten een steeds breder draagvlak, zowel op management niveau als ook onder de opleiders. Dit uitte zich bijvoorbeeld in de zeer positief ontvangen studiedag voor opleiders (november 2007). Het hoofd van de lerarenopleiding en de opleiders hebben tijdens deze dag talrijke wensen uitgesproken voor vervolgactiviteiten, zoals workshops, studiedagen en ICTdidactische vervolgprojecten, bijvoorbeeld op het gebied van: • Gebruik van video in het onderwijs • Podcasting; • Webquest; • Digital Whiteboard; • Wiki en weblog; De vervolgactiviteiten worden deels al binnen het EMP-project 2007-2008 opgestart, maar ze verdienen zeker de komende twee jaar verdere aandacht en ondersteuning door middel van het hierbij aangevraagde vervolgproject. De ICT -werkgroep is inmiddels geïnstitutionaliseerd binnen de lerarenopleiding. Vertegenwoordigers van alle drie clusters hebben plaats in deze groep. Daardoor is een structurele ondersteuning van ICT -didactische activiteiten binnen de ULO gewaarborgd. Tenslotte kan opgemerkt worden dat ook het hoofd van de opleiding en de clustercoördinatoren inmiddels niet alleen praten over ICT, maar daadwerkelijk in een digitale teamsite binnen Sharepoint (Surfgroepen) samenwerken.


9

6. Projectaanpak Activiteiten Hoofdactiviteit

Omschrijving

1 Opstellen projectplan Gedetailleerd overzicht maken van met werkplan

2 Bijeenkomst 3

stuurgroep Opstarten deelwerkzaamheden Sept. 2008 –Aug. 2009

werkzaamheden incl. planning Gezamenlijk insteek bepalen, draagvlak garanderen a. pilots ict en verdieping (dio’s) b. etalage met good practices c. verbreding en verdieping professionalisering opleiders d. sharepoint als leeromgeving e. versnellen van doorstroom en verminderen uitval

4 Opstellen 5

tussenrapportage Vervolg Deelwerkzaamheden Sept 2009- Aug 2010

a. pilots ict en verdieping (dio’s) b. etalage met good practices c. verbreding en verdieping professionalisering opleiders d. sharepoint als leeromgeving (verbreding) e. versnellen van doorstroom en verminderen uitval

6 Opstellen eindrapport

8

projectresultaten tijdens de universitaire EMPmiddag Kennisdisseminatie

Opstart werkzaamheden Fiat werkplan monitoren voortgang;

voorbereiden NAP3 aanvraag met projectpartners; eerste voorbereidende pilots binnen ULO, nulmeting, Eerste resultaten

Op grond van de tussentijdse evaluatie en ontwikkelingen op ICT didactisch gebied worden deel activiteiten nader geformuleerd

7 Presentatie van

Relatie met resultaten

Presentatie op de universitaire EMP-middag

Presentatie op verschillende studiedagen en conferenties

(Pilots van) activiteiten en digitale producten

monitoren voortgang activiteiten en digitale producten, effectmeting

Beschrijven resultaten en conclusies In beeld brengen van project (tussen) resultaten

Disseminatie van projectuitkomsten


10

Planning sept.

okt.

nov.

dec.

2008

Conf.

6 7 8

mrt.

april

mei

juni

juli aug

okt.

nov.

dec.

200

A,c,d,e A,d,e

A,c,d,e A,c,d A,b,c,d

A,b,c, d

x

X

Publicaties Bijv: Onderwijs centraal

jan.

febr.

Educa Studenten presentatie verdieping

2009

1 2 3 4 5 A,de

febr.

2009

1 X 2 x 3 A,d,e A,b,d A,b,c A,b,c,d,e d,e 4 5 6 7 x 8 I en i Online

sept.

jan.

X

mrt.

april

Kennisnet

x

e (nu x

juli

aug

Studenten presentatie

mei

juni

2010

Abd, e

A,b,c, d,e

A,b,c,d,e

A,c,d,e

201

x A,d,e

A,c,d, e

A,c, d,e

A,b,c,d,e

A,b,c,d,e

x I en i Conf.

Online Educa,, Studenten Presentatie Verdiepin g

X

Publicaties Bijv: Onderwijs centraal

X

Kennisnet

7. Materiële kosten De te verwachten materiele kosten -zoals bijvoorbeeld nieuwe videocamera’s en pda’skunnen worden gefinancierd vanuit het beschikbaar budget van het al lopende Kennisnetproject en ULO.

8. Ondertekening en datum Drs Hans Zloch Hoofd Afdeling Voortgezet Onderwijs

Amsterdam,

Studenten presentatie

e

e

x

x

Onderwijscentrum VU, Universitaire Lerarenopleiding (ULO) Verbreding en verdieping van de implementatie van digitale didactiek in de ULO het vervolg

Recommend Documents