Onderwerp Vaststellen projectplan HOV en vrijgeven investeringsbudgetten HOV

Collegevoorstel

Openbaar

Onderwerp

Vaststellen projectplan HOV en vrijgeven investeringsbudgetten HOV

Openbare 18 december 2007 Programma /besluitenlijst Programmanummer Collegevergadering no 47 Mobiliteit / 9710

BW-nummer

01046

Portefeuillehouder

H. Beerten

Aanwezig: Samenvatting Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. Th. de Graaf Voorzitter Een belangrijke ambitie in ons coalitie-akkoord is het voorbereiden van P320, P.Matthieu 9299 P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, Wethouders Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) in onze stad. Hiertoe is een Datum ambtelijk voorstel P. Lucassen, J. van der Meer projectorganisatie van start gegaan. In het programma Mobiliteit zijn P. Eringaom de plankosten in 2010 en 2011 2 december 2010 Gemeentesecretaris investeringsmiddelen gereserveerd Registratienummer A. Kuil Communicatie ter voorbereiding van het HOV te betalen. In het raadsbesluit van 15 juli 10.0031451 M.het Sofovic Verslag 2009, waarin de kaders voor HOV worden vastgelegd, is bepaald dat deze plankosten beschikbaar komen, nadat het projectplan HOV is vastgesteld door het College. Dit treft u bijgaand aan. Wij stellen voor om in te stemmen met het projectplan HOV, de financiering conform de begroting in het plan vrij te geven en vanuit het programma Mobiliteit een bijdrage te doen aan het programma Grondbeleid, project HOV.

Aldus vastgesteld in de vergadering van:

Ter besluitvorming door het college

Paraaf

1. Het projectplan HOV vast te stellen. 2. Voor de uitvoering van het projectplan HOV van het eerder gereserveerde budget van 2 x € 1 miljoen uit het programma Mobiliteit Bedrijfsvoering respectievelijk voor 2010 € 0,63 miljoen en voor 2011 € 1.346 milTh. Peters joen (in totaal € 1,98 miljoen) afgerond € 2 miljoen vrij te geven van De voorzitter, De secretaris, K00144 naar I002223 HOV voor uitvoering van de plankosten. Programma manager 3. Bijgevoegde begrotingswijziging BW 01046 vast te stellen. S. Ruta 4. Bijgevoegde brief aan de Raad vast te stellen. Leidinggevende W. van Hees

akkoord

Datum

Directeur P. Steijn Bedrijfsvoering E. van Aalzum

 Alleen ter besluitvorming door het College  Actief informeren van de Raad Besluit B&W d.d. 14 december 2010 nummer: 3.33  Conform advies

 Aanhouden  Anders, nl.

Paraaf akkoord

Datum

1

Bestuursagenda

Gemeentesecretaris

Portefeuillehouder

covo projectplan HOV definitief nilva.doc

Collegevoorstel

1

Probleemstelling

Een belangrijke ambitie in ons coalitie-akkoord is het voorbereiden van Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) in onze stad. Hiertoe is een projectorganisatie van start gegaan. In het programma Mobiliteit zijn investeringsmiddelen gereserveerd om de plankosten in 2010 en 2011 ter voorbereiding van het HOV te betalen. In het raadsbesluit van 15 juli 2009, waarin de kaders voor het HOV worden vastgelegd, is bepaald dat deze plankosten beschikbaar komen, nadat het projectplan HOV is vastgesteld door het College. Dit treft u bijgaand aan. Wij stellen voor om in te stemmen met het projectplan HOV, de financiering conform de begroting in het plan vrij te geven en het budget over te hevelen van het programma Mobiliteit naar het programma Grondbeleid. 2

Juridische aspecten

Niet van toepassing. 3

Doelstelling

Met dit voorstel geven we uitvoering aan het eerder vastgestelde beleid en verankeren we de projectorganisatie binnen de gemeente Nijmegen. Het doel is om het HOV-project weer een stap verder te brengen en ervoor te zorgen dat we, door middel van het HOV, beter tegemoet komen aan de toenemende mobiliteitsvraag. Daardoor leveren we een belangrijke bijdrage aan de bereikbaarheid van Nijmegen als centrumgemeente en aan haar economische vitaliteit. Ambitie HOV Nijmegen: • Het op schone en duurzame wijze faciliteren van de bereikbaarheid van de stad • Door betere bereikbaarheid vitaal houden van Nijmegen als centrumstad in de (Eur-)regio op het gebied van wonen, werken, leren en recreëren. • Het versterken van de economische knooppunten (Heyendaal, CS, Centrum, Plein 44 – Knoop Lent) • Het verbinden van Nijmegen Noord i.c. de Waalsprong en het centrum van Nijmegen: de ongedeelde stad! • Met het HOV uiting geven aan de profilering van Nijmegen als ‘duurzame stad’ Centrale doelstelling HOV Nijmegen:  De HOV-lijn Heyendaal-Waalsprong dient een krachtige noord-zuid verbinding te zijn die: o de bereikbaarheid van de stad op lange termijn garandeert o de Waalsprong bindt aan de bestaande stad o kan concurreren met autoverkeer o aanvullend en ondersteunend is op Regiorail o snel, betrouwbaar en comfortabel is  Met het HOV zal het aantal reizigerskilometers i.c. mobiliteit per OV procentueel toenemen ten opzichte van die per auto.  Het HOV vervult de functie van (gebieds-)katalysator bij de diverse projecten die worden ‘geraakt’ door het HOV-tracé en voor de economische knooppunten in het bijzonder.

Collegevoorstel

Vervolgvel

2

Met het instellen van een projectorganisatie willen we het resultaat bereiken van een goed functionerend, betaalbaar en toegankelijk HOV-systeem in de modaliteit tram of bus op vrijliggende infrastructuur op het tracé Bemmel / Elst - Ovatonde-Knoop Lent-CS-Heijendaal (eventueel uit te breiden tot Kleve).

4

Argumenten

Project HOV Nijmegen De gemeente Nijmegen is primair verantwoordelijk voor het uitwerken en inpassen van lijn 1 op Nijmeegs grondgebied, als onderdeel van het totale HOV netwerk van de stadsregio Arnhem en Nijmegen: 

Heyendaal - Centraal Station - Plein 44 - Traianusplein - Knoop Lent Voor het deeltraject Heijendaal - knoop Lent – Ovatonde – Bemmel / Elst worden tracévarianten uitgewerkt tot een Schetsontwerp. Na het besluit (go, no-go) op de Startnotitie wordt het gekozen voorkeurstracé uitgewerkt tot een Voorlopig Ontwerp. De modaliteit HOV bus voorbereid op HOV tram wordt hier uitgewerkt.



Knoop Lent - Bemmel Tussen knoop Lent en Bemmel wordt een geoptimaliseerd SO gemaakt, omdat hier de snelheid nog niet op HOV-niveau ligt. Dat betekent dat kritisch moet worden gekeken naar het aantal haltes, het aantal scherpe bochten, de doorstroming en wellicht zelfs naar een alternatief tracé. De gemeente Lingewaard zal tevens deelnemen aan deze projectgroep, omdat een deel van dit tracé over hun grondgebied loopt. Ook hier wordt zowel de modaliteit HOV bus als HOV tram uitgewerkt.

Vanuit de Stadsregio blijft er coördinatie bestaan voor een goede afstemming tussen de HOV projecten van het HOV-netwerk, de planning daarvan, de contacten met de provincie Gelderland en voor de agendering en afstemming bij het Rijk. Het dossier HOV is complex, zowel inhoudelijk als vanwege de verwevenheid met andere dossiers (structuurvisie, ontwikkeling knooppunten, verstedelijkingsafspraken, MIRT, mobiliteitsvisie Centraal Station etc.). Bovendien vindt de bestuurlijke besluitvorming op meerdere ‘tafels’ plaats, zoals gemeente, de Stadsregio Arnhem - Nijmegen, Provincie en Rijk. Ook in technisch opzicht is het project niet eenvoudig. De ruimtelijke en stedebouwkundige inpassing in Nijmegen Centrum en de fysiek/organisatorische inpassing in het ontwikkelgebied Waalsprong zorgen voor extra uitdagingen. Het project is in het bestuursakkoord 2010-2014 gekenmerkt als strategisch opgave en wordt door het Ontwikkelingsbedrijf uitgevoerd als Planexploitatie in Ontwikkeling (PIO). Deze status veranderd nadat het project in de volgende fase komt. Het besluit daartoe zal in 2012 kunnen worden genomen, nadat de financiële haalbaarheid – met of zonder gebiedsprogramma - is aangetoond. Gegeven de complexiteit van de opgave, is het voorstel om de verdere organisatie van dit initiatief op te zetten conform het integraal projectmanagement model (IPM) en als leidende werkwijze risicomanagement volgens de methodiek van Systems Engineering (SE). Keuze voor IPM en SE heeft consequenties zowel voor de manier van organiseren, als voor de manier van faseren / aanpakken. Sturing en inrichting gaan risico-gestuurd. Er wordt gekozen voor opdeling van het project in de volgende fases:

Collegevoorstel

Vervolgvel

3

1. Verkenning en keuze voorkeurstracé en modaliteit (incl. Nijmegen centrum) 2. Planontwikkeling 3. Realisatiefase Het project HOV Nijmegen bevindt zich op dit moment in de verkenningsfase. Functionele eisen op hoofdlijnen zijn nagenoeg bekend, er ligt een (formeel goedgekeurd) ruimtelijke verkenning voor het traject Heyendaal - Knoop Lent en de tracés op hoofdlijnen voor het gehele traject zijn bepaald. De eerstvolgende fase is de planontwikkelingsfase. Iedere fase in het project zal worden afgesloten met een beslisdocument. Een beslisdocument in het project HOV markeert het moment waarop het project overgaat naar een nieuwe fase. Daarom worden dergelijke documenten ter besluitvorming (go / no go) voorgelegd aan de ambtelijk en politiek-bestuurlijke opdrachtgevers. Projectorganisatie De wethouder Mobiliteit is voor het project HOV Nijmegen de bestuurlijk opdrachtgever. Omdat het project veel raakvlakken heeft met andere beleidsterreinen en portefeuilles vindt naar behoefte collegiale consultatie plaats in een bestuurlijk overleg HOV, als onderdeel van het bestuursteam Mobiliteit. Deelnemers aan het bestuurlijk overleg HOV zijn:  Portefeuillehouder Mobiliteit, H. Beerten  Portefeuillehouder Stedelijke Ontwikkeling, H. Kunst  Portefeuillehouder Stadsregio en Financiën, B. Jeene  Portefeuillehouder Waalsprong, J. van der Meer (agendalid) De portefeuillehouder Mobiliteit onderhoudt op bestuurlijk niveau de bilaterale contacten met zijn collega portefeuillehouders van de gemeente Lingewaard, Overbetuwe en Arnhem. De ontwikkelaar HOV is ambtelijk opdrachtgever. Voor de uitvoering van het project wordt gewerkt met een integraal projectteam en twee deelprojecten, te weten omgevingsmanagement en techniek. Voor de aansturing van het projectteam is een projectleider geworven. De projectleider treedt op als ambtelijk opdrachtnemer. Tenslotte wordt er gewerkt met een ambtelijk programmateam HOV voor de integrale borging van de diverse belangen. In het programmateam nemen deel: directeur DWS, directeur DGG, programmamanager Mobiliteit, programmamanager Ruimte en Bouwen, programmamanager Economie en de programmamanager Grondbeleid. Hierdoor kunnen directe relaties worden gelegd tussen de doelstellingen van de programma’s en de te behalen resultaten van het project HOV. 5

Klimaat

Het versterken van de positie van duurzame vervoersmiddelen als het hoogwaardig openbaar vervoer, is gunstig voor de ontwikkeling van het klimaat (milieu, luchtkwaliteit, leefbaarheid etc). Niet alleen verleiden we mensen om hun hele reis met het openbaar vervoer af te leggen, maar door de koppeling aan het autowegennet, de combinatie van transferia aan de randen van de stad en parkeergarages direct grenzend aan het stadscentrum, zorgen we er tevens voor dat de automobiliteit verminderd, de uitstoot van schadelijke gassen wordt verlaagd en de leefomgeving een positieve impuls krijgt.

Collegevoorstel

Vervolgvel

4

Met het steeds schoner worden van het openbaar vervoer wordt het ook een steeds aantrekkelijker alternatief. Als gekozen wordt voor de tram, is de uitstoot langs de route zelfs nul. Van belang is dan ook om groene stroom te gebruiken. 6

Financiën

In het raadsbesluit van 15 juli 2009 heeft de Raad besloten om de plankosten tot en met december 2009 te dekken vanuit de PIO HOV/tram van het programma Grondbeleid. Voor de periode daarna, te weten 2010 en 2011, is een andere dekking nodig. In de begroting van het programma Mobiliteit is voor 2010 en 2011 twee x € 1 miljoen gereserveerd op K000144 HOV voor de plankosten HOV. In deze Verkenningsfase tot 1-1-2012 worden de plankosten als volgt geraamd, te weten voor 2010 € 0,63 miljoen en voor 2011 € 1.346 miljoen (in totaal € 1,98 miljoen) afgerond € 2 miljoen. Investeringskosten zijn pas aan de orde nadat de Raad een Go-besluit neemt voor de planontwikkelingsfase. Destijds is door de raad besloten dat deze kosten zullen worden gedragen uit het Fonds Strategische Investeringen. In in het coalitie-akkoord 2010-2014 is de status van het project HOV als strategisch project herbevestigd. Net als eerder voor de Oversteek en Waalfront is besloten om hiervoor te sparen door middel van de Reserve Strategische Investeringen. Op dit moment zit er een kleine € 4,5 mln. in het fonds; de groei van het fonds is afhankelijk van de onderuitputting op de kapitaallasten de komende jaren. Op deze wijze wordt - vooruitlopende op definitieve besluitvorming - geprobeerd een deel van de benodigde financiering voor HOV bus voorbereid op HOV tram, te realiseren. In het Raadsbesluit van 15 juli 2009 is de maximale Nijmeegse bijdrage aan het project HOV/tram bepaald op € 32,5 miljoen, in de veronderstelling dat de overige bijdrage tot € 112,5 miljoen gedekt kan worden door de partners. En als volgt verdeeld in de verhouding: 25% Stadsregio, 25% Provincie, 25% gemeenten en 25% marktpartijen. Voor de meerkosten boven € 112,5 miljoen is de strategie om volledig in te zetten op MIRT-financiering van het Rijk. Het financiële perspectief en de haalbaarheid van het HOV zal behalve de omvang van het het fonds Strategische Investeringen ook vooral worden bepaald door het wel/niet verkrijgen van MIRT subsidie, de businesscase externe marktpartijen en de mogelijkheid om de te maken kosten te faseren. Dit alles wordt voorbereid ten behoeve van het Go/ No Go besluit eind 2011. Aanvankelijk leek MIRT-financiering in de huidige Kabinetscoalitie niet zeer kansrijk.Tot 2020 heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu geen aanvullende gelden beschikbaar. Echter recent – 7 december 2010 - hebben in de 2e Kamer de fracties van D'66, GL, PVDA en Christenunie een motie ingediend om in lijn met de MIRT-spelregels de mogelijkheid te onderzoeken het HOV project Nijmegen voor een Verkenningsfase op te nemen in het MIRTprojectenboek. De Minister van Infrastructuur en Milieu heeft hierop direct gereageerd en aangegeven de motie te ondersteunen. Naar verwachting zal de 2e Kamer dinsdag 14 december 2010 de motie aannemen. Al eerder is in de projectorganisatie de keuze gemaakt om alle HOV-projectactiviteiten en documenten MIRT-proof uit te voeren en op te stellen. Bij een feitelijke plaatsing van het project HOV in de Verkenningsfase van het MIRT, zullen we daarom inzetten op financiële compensatie door het Rijk van de reeds door Nijmegen gemaakte plankosten. Bij de risicoparagraaf komen we terug op financiering.

Collegevoorstel

Vervolgvel

5

De plankosten in 2010 bedragen € 0,63 miljoen. In het voorjaar van 2010 heeft besluitvorming over het onderhavige projectplan door omstandigheden geen voortgang gevonden. Desalniettemin werd in het Bestuursteam Mobiliteit/ HOV prioriteit gegeven aan de verdere uitvoering van het project, gegeven haar strategische waarde voor de stad in combinatie met het gegeven dat de financiële risico’s zich in dit stadium beperken tot de plankosten. De geraamde plankosten in 2011 vallen twee keer zo hoog uit als in 2010 en bedragen € 1,2 mln. De reden daarvoor is dat we in 2011 enerzijds de interactie opzoeken met de Nijmeegse samenleving en dus nogal wat middelen begroten voor communicatie en participatie. Anderzijds zullen de nodige onderzoeken moeten plaatsvinden om de haalbaarheid, risico’s en randvoorwaarden voor de deelproducten in kaart te brengen. Hiervoor is (groten)deels externe deskundigheid nodig gezien de specialistische kennis die wordt vereist. Inzet is eind 2011 College en Raad een besluit voor te leggen, waarin het definitieve tracé Bemmel / Elst - Ovatonde – Knoop Lent - Heyendaal (evt. verlengd tot Kleve) wordt bepaald als ook de keuze voor de modaliteit (bus of op tracé onderdelen tram) en de bijbehorende financiering. In 2012 starten wij, na een positief besluit, met de fase van de planontwikkeling.

7

Planning en kostenraming De planning gaat uit van een gefaseerde uitvoering van het HOV in de periode 2014 – 2025. Door eerst aanleg van een vrijliggende HOV-bus op het tracé en in tweede fase vertramming van het tracé gefaseerd over de verschillende trajectdelen. Het huidige bustracé Nijmegen CS – Heijendaal door de Spoorkuil kan in de eerste fase mogelijk al vertramd worden. Het aantal reizigers (in- en uitstappers) is op dit moment al voldoende om een tramverbinding te kunnen exploiteren. Voor de andere tracédelen geldt dat de huidige vervoerswaarde voldoende is voor het exploiteren van een buslijn. De verwachting is dat er pas na 2020 een situatie ontstaat waarbij het aantal reizigers op het totale tracé voldoende is om een tram rendabel te kunnen exploiteren (systeemsprong). Het eindbeeld van dit project gaat uit van een tram op het 14 km lange tracé vanaf Elst / Bemmel – Nijmegen CS – Heijendaal. De kosten voor aanleg van een tram op dit tracé zijn voorlopig geraamd op € 280 mln, prijspeil 2010 met een bandbreedte van + of – 50%. De raming betreft alleen de aanleg van de benodigde vrijliggende infrastructuur. De kosten voor exploitatie, beheer en onderhoud worden gedekt door de bijdrage Brede Doeluitkering (BDU) van de Stadsregio Arnhem-Nijmegen.

Collegevoorstel

Vervolgvel

6

Dit bedrag is als volgt verdeeld over de verschillende trajectdelen:

Trajectdelen HOV I. Heijendaal – Nijmegen Station II + III . Nijmegen Station – Knoop Lent IV + V. Knoop Lent – Bemmel VI. Knoop Lent - Elst

Indicatieve kostenraming1 (kosten infrastructuur in mio Euro, prijspeil 2010, bandbreedte +/- 50%) HOV Bus Tram

Indicatieve planning2 (gewenste openstelling, +/1 jaar) HOV Bus

Tram

10* 40

80 100

2012** 2015

2017 2025

20 20

50 50

2015 2015

2025 2030

* bedragen uit kostenraming Movares per 6 december beschikbaar, genoemde bedragen gebaseerd op kentallen per km ** Bus Heijendaal – Nijmegen Station in eerste instantie uitbreiding huidige bus in nieuwe concessie, zsm overstap naar tram Voor de dekking van de investering wordt uitgegaan van bijdragen van de gemeente Nijmegen, de stadsregio Arnhem-Nijmegen, de provincie Gelderland, het Rijk (MIRT) , Europese subsidies en bijdragen van private partijen.

8

Communicatie

De vorige fase onder regie van de Stadsregio is uitgevoerd zonder uitgebreid overleg met externe belanghebbenden. Nu we de plannen verder gaan concretiseren, is extern draagvlak en overleg wél van groot belang. Het creeëren van een breed draagvlak voor het project in de Nijmeegse samenleving is cruciaal voor het succes. Daarbij denken we aan bewoners, bedrijven, marktkooplieden en winkeliers, hulpdiensten, horeca, RUN, UMC, HAN en andere grote werkgevers, projectontwikkelaars, milieugroeperingen en reizigersorganisatie Rover. In de projectorganisatie HOV zal vanuit het team omgevingsmanagement hiervoor een strategisch communicatieplan worden opgesteld. De raad wordt over de voortgang van het project geïnformeerd met bijgaande brief. 9

Uitvoering en evaluatie

Nadat de budgetten zijn vrijgegeven, kan de projectorganisatie voort met de verdere uitwerking zoals voorgesteld in het projectplan HOV. De gemeente Nijmegen werkt het HOV-traject uit tot een Schetsontwerp/ Voorlopig ontwerp. Samen met de Stadsregio wordt gelijktijdig gewerkt aan de MIRT-verkenning en de gesprekken over de gebiedsagenda met diverse Minis-

1

Indicatieve kostenraming betreft investeringskosten infrastructuur, gebaseerd op globale referentieraming als uitge-

werkt door Movares, … (ntb) 2

Indicatieve planning betreft vanuit vervoerswaarde gewenste openstelling, gebaseerd op faseringsplan HOV als uit-

gewerkt door Goudappel Coffeng, … (ntb)

Bijlage(n): Ter inzage:

Collegevoorstel

Vervolgvel

7

teries. Binnen Nijmegen wordt gespaard voor de benodigde gemeentelijke bijdrage aan het project. Eind 2011 volgt een nieuw go-/no-go moment om al dan niet weer een fase verder te gaan. Dan zal het college een besluit nemen over de Startnotitie HOV en daarmee de start van de planontwikkelingsfase.

In 2011 worden de volgende producten opgeleverd om te komen tot een Go/ No Go besluit voor de volgende fase: Communicatie / omgevingsmanagement 

Communicatie strategie, communicatieplan, Informatie-en participatiebijeenkomsten + diverse communicatieproducten (waaronder social media), klanteisen specificatie (wensen en randvoorwaarden stakeholders) en beeldkwaliteitsplan

Techniek - inhoud 

Topspecificatie – programma van eisen HOV Nijmegen, dossier basisgegevens en belemmeringenkaart, digitale objectendatabase (informatiesysteem), ingenieursdiensten – uitwerking en onderzoek alternatieven, vervoerswaarde berekeningen, multi criteria analyse ter onderbouwing voorkeursalternatief, haalbaarheidsonderzoek Waalbrug

Startnotitie – eindrapport ter besluitvorming voorkeurstracé en modaliteit 

Schetsontwerpen alternatieven (tracédelen Heyendaal – Bemmel/Elst en knelpunten analyse



Systeemalternatieven: Bus, Bus voorbereid op tram, Tram



Vervoerswaarden en milieu effecten



Kostenramingen, Maatschappelijke Kosten Baten alternatieven



Businesscase



Inkoopstrategie



Financieringsplan



Risico dossier



Projectplanning



Projectraming

Collegevoorstel

Vervolgvel

8

10 Risico’s

De projectorganisatie werkt conform de systematiek van het IPM (Integraal Projectmanagement). Deze werkwijze wordt ook gehanteerd bij andere complexe ruimtelijke projecten, zoals de tweede Stadsbrug en Ruimte voor de Rivier. Het zo goed mogelijk beheersen van risico’s staat centraal bij deze aanpak. Hiertoe wordt SE (system engineering) gehanteerd, waardoor keuzes maximaal kunnen worden geobjectiveerd. Toch kleven er aan een project van dergelijke omvang de nodige risico’s. Deze staan uitvoerig omschreven in het projectplan. Wij geven hier een aantal belangrijke risico’s weer. 1. Risico: financiering van externe partners komt onvoldoende af. Dat er een HOV-netwerk moet komen om de bereikbaarheid van de stadsregio te garanderen, is voor alle partijen wel duidelijk. Ook is duidelijk dat de HOV as Arnhem - Huissen - Bemmel Knoop Lent - Nijmegen in het HOV netwerk de centrale verbinding vormt. Echter welke modaliteit - HOV bus of HOV tram - de as in dat netwerk definitief krijgt, is afhankelijk van een aantal factoren, waarvan de rijksbijdrage één van de belangrijkste is. De aanleg van de infrastructuur voor een tram (rails en bovenleiding) is alleen te realiseren met behulp van een forse rijksbijdrage vanuit de zogeheten MIRT gelden. Daarbij doen zich 3 scenario’s voor, te weten: o o o

Rijksbijdrage van alle infrastructurele kosten boven € 112,5 miljoen Rijksbijdrage van een gedeelte van alle infrastructurele kosten boven € 112,5 miljoen Geen rijksbijdrage

In de afgelopen maanden en de nog komende periode tot en met medio 2011 vindt in het zogeheten landsdelig overleg met het ministerie van Infrastructuur & Milieu overleg plaats, om aan de hand van een gebiedsvisie het HOV netwerk op de MIRT-agenda geplaatst te krijgen. Mocht dit worden gehonoreerd, dan volgt de MIRT verkenningsfase, waarin het Rijk uiteindelijk zijn financiële bijdrage bepaalt. Insteek van de Stadsregio is dat de gemeenten straks verantwoordelijk zijn voor de realisatie van de deelprojecten en dus ook voor de budgetten. Uitgangspunt is dat de (eventuele) MIRTbijdrage wordt verdeeld in vaste bijdragen per deelproject, zodat overschrijding in het ene project niet ten koste gaat van het andere project. Om dat risico te beperken, is het van groot belang dat het ontwerp van zeer goede kwaliteit is en dat daarin alle kostenposten zijn meegenomen. Ook moet niet te krap begroot worden. Definitieve afspraken over de hoogte van de bijdragen per partij en over de risico’s worden overigens eind 2011 verwacht. Mocht t.z.t. blijken dat de benodigde financiering boven de € 112,5 miljoen vanuit het MIRT niet volledig of geheel kan worden bekostigd, dan zal de gehele HOV as op Nijmeegs grondgebied als HOV bus worden uitgevoerd. Dat is ook de reden waarom in deze verkennende fase van het project HOV in Nijmegen zowel het tracé voor tram als voor bus wordt uitgewerkt, en wel zodanig dat in beide modaliteiten er altijd een sterke samenhang blijft bestaan met de verstedelijkingsopgave van de Stadsregio in het algemeen en de ruimtelijke ontwikkelingen in Nijmegen in het bijzonder. Wij hanteren daarbij als uitgangspunt het principe: HOV bus op vrijliggende infrastructuur voorbereid op de kwaliteitssprong naar HOV tram, mits onderbouwd kan worden dat er sprake is van inhoudelijke meerwaarde (meer vervoerswaarden cq in- en opstappers per etmaal) en financiële haalbaarheid.

Collegevoorstel

Vervolgvel

9

Voorts is in de uitvoering gekozen voor een gefaseerde projectmatige aanpak. Dat wil zeggen dat iedere keer een expliciet Go/ No Go besluit voorligt om de volgende fase in te gaan. In project HOV Nijmegen zijn we in 2010 voortgegaan met de afronding van de verkenningsfase. In deze fase worden nog geen besluiten genomen, waaraan grote financiële consequenties en investeringsopgaven zijn verbonden. Het financiële risico in deze fase beperkt zich daarom tot de kosten verbonden aan de voorbereiding van het project HOV en de bemensing van de projectorganisatie (tezamen de plankosten van in totaal ca. € 2 miljoen). 2. Risico: inhoudelijke haalbaarheid Het HOV zal in Nijmegen immers nogal wat ingrijpende gevolgen hebben en aanleg ervan brengt de nodige inhoudelijke vragen met zich mee. We noemen er een aantal:  ruimtelijke inpassing van de tracés: hoe kunnen deze stedenbouwkundig worden vertaald, wat zijn de gevolgen voor de openbare ruimte, welke keuzes kunnen er daarbij gemaakt worden?  de Waalbrug: is het mogelijk en zo ja, onder welke condities, om twee vertrambare busbanen over deze uit 1936 stammende burg te leggen?  plek van de weekmarkt in de stad: kunnen we een goede alternatieve locatie bieden?  complexiteit van het project: slagen we erin om alle deelaspecten en de integraliteit goed in beeld te brengen en te houden? Houden we voortdurend oog voor hoe het HOV ingrijpt op andere gemeentelijke programma’s en vertalen we dat op een goede manier in het project? 3. Risico: extern draagvlak Zoals we boven reeds aangaven, is het voor het slagen van het project van groot belang dat we duidelijk en effectief communiceren met externe partners, hen verbinden op het plan en goed meenemen op de voortgang, zodat we in de stad en daarbuiten voldoende draagvlak opbouwen. 4. Risico: overschrijding van de planning Vertraging van de huidige planning kan ontstaan doordat onderzoeken langer duren, we te maken krijgen met juridische procedures, bestuurlijke besluitvorming (zowel van gemeente, stadsregio, provincie, rijk) tijd nodig heeft, er wijzigingen komen in weten regelgeving, etc.

Directie Wijk & Stad Ontwikkelingsbedrijf Projectontwikkelaars

Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen

Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47 Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Aanwezig: Voorzitter Wethouders Gemeentesecretaris Communicatie Datum Verslag 14 december 2010

Telefoon

14024

Telefax

(024) 329 96 10

E-mail

[email protected]

Postadres Postbus 9105

Th. de Graaf 6500 HG Nijmegen P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, P. Lucassen, J. van der Meer P. Eringa A. Kuil Ons kenmerk Contactpersoon M. Sofovic P320/10.0031346 Paul Matthieu

Onderwerp

Datum uw brief

Doorkiesnummer

Projectplan HOV en werkzaamheden 2011

(024) 3299299

Geachte leden van de Raad,

Aldus vastgesteld in de vergadering van: In deze brief informeren wij u over de stand van zaken van het project HOV, zoals eerder aan u toegezegd door de portefeuillehouder mobliiteit, Henk Beerten. Inleiding De Stadsregio Arnhem Nijmegen heeft in 2008 het initiatief genomen om voor de regio De voorzitter, secretaris, Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) te ontwikkelen. Onder HOV De verstaan we een vorm van openbaar vervoer, gepositioneerd tussen de traditionele bus en de regiotrein, waarbij passagiers snel, frequent, comfortabel en betrouwbaar kunnen reizen op (voornamelijk) vrijliggende infrastructuur in en naar de stad Nijmegen. In samenwerking met de gemeente Arnhem, Nijmegen, Lingewaard, Overbetuwe en de Provincie Gelderland zijn een zestal assen benoemd voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) op vrijliggende infrastructuur. De realisatie van dit HOV-netwerkperspectief met eindbeeld tram heeft een doorlooptijd van 20 jaar. Nijmegen kiest voor een gefaseerde aanpak, waarin wordt gestart met de aanleg van HOV-lijn I op vrijliggende infrastructuur voor bus voorbereid op tram.

1 HOV-netwerkperspectief Arnhem - Nijmegen

www.nijmegen.nl

2010 12 01 - 10.0031346 - Raadsvoorstel projectplan HOV def.doc

Gemeente Nijmegen Directie Wijk & Stad Ontwikkelingsbedrijf Projectontwikkelaars

Vervolgvel

1

Opgave De afgelopen jaren is er sprake van een toename van het aantal vervoersbewegingen van en naar Nijmegen en dit neemt alleen maar verder toe door de woningbouwproductie in het kerngebied tussen Arnhem en Nijmegen. Vooral bij de rivieroverschrijdingen met de Waal leidt de toename van het autoverkeer tot knelpunten in de bereikbaarheid. Met de uitbreiding van het wegennet ten noorden van de Waal en de aanleg van een tweede stadsbrug zet Nijmegen in op verdere verbetering van de bereikbaarheid per auto. Maar alleen een ‘asfalt-agenda’ komt onvoldoende tegemoet aan de wens om op een duurzame, robuuste en toekomstgerichte wijze de stad bereikbaar te houden. En past onvoldoende bij de ambitie van Nijmegen om in 2032 een klimaat neutrale gemeente te zijn.Immers de uitstoot van kooldioxide heeft een negatieve invloed op het klimaat en de leefbaarheid in de stad. Er zijn meer klimaatneutrale alternatieven nodig om te zorgen dat bewoners, forensen en bezoekers op een snelle en comfortabele manier hun bestemming kunnen bereiken. Daarom zet Nijmegen volop in op een bredere mix van vervoerssystemen. In de ‘oude stad’ zien we volop ontwikkelingen op en rondom de universiteitscampus, knooppunt Winkelsteeg, Heijendaal, het Centraal Station en de historische binnenstad. Dat zijn de economische dragers van de stad, waar dagelijks veel mensen van binnen en buiten de stad werken, studeren, winkelen en recreëren. Voor het vitaal houden van de centrumfunctie van Nijmegen is een goede bereikbaarheid essentieel. Het invoeren van HOV is daarom een belangrijk speerpunt. Project HOV Voor de verdere voorbereiding op realisatie van het HOV, is het project HOV gestart en per 1 januari 2010 een projectorganisatie ingericht. Het project heeft de volgende ambitie en doelstellingen meegekregen: Ambitie HOV Nijmegen: • Het op schone en duurzame wijze faciliteren van de bereikbaarheid van de stad • Door betere bereikbaarheid vitaal houden van Nijmegen als centrumstad in de (Eur-)regio op het gebied van wonen, werken, leren en recreëren. • Het versterken van de economische knooppunten (Heyendaal, CS, Centrum, Plein 44 – Knoop Lent) • Het verbinden van Nijmegen Noord i.c. de Waalsprong en het centrum van Nijmegen: de ongedeelde stad! • Met het HOV uiting geven aan de profilering van Nijmegen als ‘duurzame stad’ Centrale doelstelling HOV Nijmegen:  De HOV-lijn Heyendaal-Waalsprong dient een krachtige noord-zuid verbinding te zijn die: o de bereikbaarheid van de stad op lange termijn garandeert o de Waalsprong bindt aan de bestaande stad o kan concurreren met autoverkeer o aanvullend en ondersteunend is op Regiorail o snel, betrouwbaar en comfortabel is

www.nijmegen.nl



Vervolgvel

2

 Met het HOV zal het aantal reizigerskilometers i.c. mobiliteit per OV procentueel toenemen ten opzichte van die per auto.  Het HOV vervult de functie van (gebieds-)katalysator bij de diverse projecten die worden ‘geraakt’ door het HOV-tracé en voor de economische knooppunten in het bijzonder.

Planproces De Stadsregio Arnhem Nijmegen en de gemeenteraad Nijmegen hebben in 2009 besloten om voor het regionale Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) te starten met de uitwerking van de as Heijendaal – Bemmel / Elst. Het HOV komt aan de noordzijde van Nijmegen bij de Ovatonde de stad binnen en verlaat via de knooppunten Station Lent, Plein ’44, Station Nijmegen en Campusterrein Heijendaal de stad weer aan de zuidzijde. Op dit 14 km lange traject doen zich allerlei mogelijkheden voor ten aanzien van gebiedsontwikkeling, inrichting van de openbare ruimte en functioneren van de stad. Hierin vervult het HOV de rol van katalysator. Naast het HOV is de Stadregio initiatiefnemer voor het reactiveren van de verbinding Nijmegen – Kleve / Weeze (project Sintropher).

Schema trajectdelen HOV Nijmegen

De stadsregio is als concessieverlener verantwoordelijk voor de exploitatie van het HOV. Gemeente Nijmegen is verantwoordelijk voor de technische uitwerking, ruimtelijke en stedenbouwkundige inpassing van het HOV.

www.nijmegen.nl



Vervolgvel

3

Projectresultaat / fasering Het beoogde projectresultaat is een gefaseerde aanleg van het HOV in de periode 2014 – 2025. Eerst aanleg van HOV-bus op vrijliggende infrastructuur, in tweede fase uitbouw op onderdelen van het tracé van HOV-bus naar HOV-tram en in de laatste fase vertramming van het totale tracé, gefaseerd uitgevoerd over de verschillende trajectdelen. Om tot dit projectresultaat te komen is gekozen voor opdeling van het project in de volgende fases: 1. Verkenning en keuze voorkeurstracé en modaliteit (incl. Nijmegen centrum); 2. Planontwikkeling; 3. Realisatiefase. Producten en resultaten in 2011 Het project HOV Nijmegen bevindt zich op dit moment in de verkenningsfase. Inzet is eind 2011 College en Raad een besluit go-/no-go moment voor te leggen, waarin het definitieve tracé Bemmel / Elst - Ovatonde – Knoop Lent - Heyendaal (evt. verlengd tot Kleve) wordt bepaald als ook de keuze voor de modaliteit (bus of op tracé onderdelen tram) en de bijbehorende financiering. De projectorganisatie HOV werkt conform de systematiek van het IPM (Integraal Projectmanagement). Deze werkwijze wordt ook gehanteerd bij andere complexe ruimtelijke projecten, zoals de tweede Stadsbrug en Ruimte voor de Rivier. Het zo goed mogelijk beheersen van risico’s staat centraal bij deze aanpak. Hiertoe wordt SE (system engineering) gehanteerd, waardoor keuzes maximaal kunnen worden geobjectiveerd. Om te komen tot een Startnotitie HOV - eindrapport ter besluitvorming voorkeurstracé en modaliteit - dienen onder andere de volgende (deel)resultaten in de periode januari – september 2011 worden behaald:     

Communicatie strategie, communicatieplan, informatie-en participatiebijeenkomsten; Schetsontwerpen alternatieven; tracédelen Heyendaal – Bemmel/Elst en knelpunten analyse; Systeemalternatieven: bus, bus voorbereid op tram, tram; Vervoerswaarden en milieu effecten; Kostenramingen, Maatschappelijke Kosten Baten alternatieven en Businesscase.

Communicatie De vorige fase onder regie van de Stadsregio is uitgevoerd zonder uitgebreid overleg met externe belanghebbenden. Nu we de plannen verder gaan concretiseren, is extern draagvlak en overleg wél van groot belang. Het creeëren van een breed draagvlak voor het project in de Nijmeegse samenleving is cruciaal voor het succes. Daarbij denken we aan bewoners, bedrijven, marktkooplieden en winkeliers, hulpdiensten, horeca, Radboud Universiteit, UMC, HAN en andere grote werkgevers, projectontwikkelaars, milieugroeperingen en reizigersorganisatie Rover.

www.nijmegen.nl



Vervolgvel

4

In de projectorganisatie HOV zal vanuit het team omgevingsmanagement ten behoeve van de communicatie en participatie een strategisch communicatieplan worden opgesteld. Over dit plan zult u nader worden geïnformeerd.

Risico's In deze Verkenningsfase van het project tot en met 31-12-2011 beperken de risico's van het project HOV zich tot de plan-en organisatiekosten. Bij een Go besluit voor de volgende fase, te weten de planontwikkelingsfase, kunnen de volgende risico's voordoen. Hieronder volgt een beknopte samenvatting. Financiering De aanleg van de infrastructuur voor een tram (rails en bovenleiding) is alleen te realiseren met behulp van een forse rijksbijdrage vanuit de zogeheten MIRT gelden. Drie scenario's: 1. Rijksbijdrage van alle infrastructurele kosten boven € 112,5 miljoen; 2. Rijksbijdrage van een gedeelte van alle infrastructurele kosten boven € 112,5 miljoen; 3. Geen rijksbijdrage. Inhoudelijke haalbaarheid Het HOV zal in Nijmegen ingrijpende gevolgen hebben. De aanleg ervan brengt de nodige inhoudelijke vragen met zich mee. We noemen er een aantal:  ruimtelijke inpassing van de tracés: hoe kunnen deze stedenbouwkundig worden vertaald, wat zijn de gevolgen voor de openbare ruimte, welke keuzes kunnen er daarbij gemaakt worden?  de Waalbrug: is het mogelijk en zo ja, onder welke condities, om twee vertrambare busbanen over deze uit 1936 stammende burg te leggen?  complexiteit van het project: slagen we erin om alle deelaspecten en de integraliteit goed in beeld te brengen en te houden? Extern draagvlak Voor het slagen van het project is het van groot belang dat we duidelijk en effectief communiceren met externe partners, hen verbinden op het plan en goed meenemen op de voortgang. Zodat we in de stad en daarbuiten op een interactieve wijze voldoende draagvlak opbouwen. Overschrijding van de planning Vertraging van de huidige planning kan ontstaan doordat onderzoeken en planvorming langer duren. Bijvoorbeeld doordat we te maken krijgen met juridische procedures, bestuurlijke besluitvorming (zowel van gemeente, stadsregio, provincie, rijk) meer tijd nodig heeft, er wijzigingen komen in weten regelgeving, etc. Voor een uitgebreide risicoanalyse verwijzen wij u naar het projectplan HOV. Daarin zijn ook de beheersmaatregelen benoemd om de effecten van de risico's tot een minimum te beperken.

www.nijmegen.nl



Vervolgvel

5

Financiën In het raadsbesluit van 15 juli 2009 heeft de Raad besloten om de plankosten tot en met december 2009 te dekken vanuit de PIO HOV/tram van het programma Grondbeleid. Voor de periode daarna, te weten 2010 en 2011, is een andere dekking nodig. In de begroting van het programma Mobiliteit is voor 2010 en 2011 twee x € 1 miljoen gereserveerd voor de plankosten HOV. In de huidige verkenningsfase tot 1-1-2012 zijn louter plankosten geraamd. Investeringskosten zijn pas aan de orde nadat de Raad – naar verwachting eind 2011 - een Go-besluit neemt voor de planontwikkelingsfase. Destijds is door de raad besloten dat mogelijke investeringskosten zullen worden gedragen uit het Fonds Strategische Investeringen. Met het vaststellen van het projectplan HOV door ons College, hebben wij tevens de middelen beschikbaar gesteld voor verdere uitvoering in 2011 en dekking van de plankosten.

Wij gaan ervan uit u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen,

De Burgemeester,

De Gemeentesecretaris,

mr. Th.C. de Graaf

drs. B. van der Ploeg

Aantal bijlagen:

www.nijmegen.nl


Aanleveren begrotingswijziging Steller

Paul Matthieu

BW Soort wijziging

BW-01046 proj.pian. H Let op, lees eerst de WERKINSTRUCTIE die op het intranet staat Verbijzondering Investeringen BESL-COLL 201012 proj.pian. HOV

Soort besluit Besluitpenode Omschrijving

Verrekeningen debet Verrekeningen credit Saldo Totaal debet Totaal credit Saldo

0,00 0,00

goed 630.000,00 630 000,00 goed

goed 1.346.000,00 1.346.000,00 goed

goed

goed

goed

goed

2010 2011 product specificatie soort Cred Sodft tnutdf^lt:*^»l%*%l2?i-,'l ¥'"' v t # « l * i v ^ x . # # « » ¥ * fNV-lnvestering INV-Investering Document soort VERBIJZ-INV VERBIJZ-INV K000144 AAOOO 43009 D 630.000,00 C 1.346.000,00 1002223 AAOOO 43009 D D 1.346.000,00 630.000,00

2012

2013

2014

kpl/

product

kosten-

wijk

functie

0,00 0,00

0,00 0,00

0,00 0,00

0,00 0,00 goed

goed 0,00 0.00

0,00 0,00

0,00 0,00

Deb/

Pagina 1 van 1

•j t 14 1i\

Omschrijving

^

'' ^^^•:cf^^^::^i'^r: naarl van K000144

Onderwerp Vaststellen projectplan HOV en vrijgeven investeringsbudgetten HOV

Recommend Documents