Oncologie en Fysiotherapie Voorprogramma Regionale Ledenvergadering RGF Maasvallei
Hub Dautzenberg & Piet Slangen, 19 mei 2010
• Wat gebeurt er achter de schermen. • Wat gebeurt er voor de schermen.
• IKL • IKL- werkgroep fysiotherapie • IKC-net
Werkgroep Oncologie en Fysiotherapie -
overleg 3 a 4 x per jaar
- kennisoverdracht / deskundigheids-bevordering voor eerste lijn en tweede lijn - ontwikkelen leidraad voor handelen van de fysiotherapeut (mammacarcinoom, longcarcinoom io) - netwerken met verpleegkundigen, artsen / specialisten en instanties (IKLwerk-groepen, ziekenhuizen Toon Hermans-huizen, patiëntenverenigingen, HsZuyd e.a.)
Landelijke werkgroep overleg 2x per jaar - informatieoverdracht over beleid en activiteiten - nieuws uitwisselen vanuit landelijk overleg VIKC, KNGF / NPI en NVFL - bespreken ontwikkeling richtlijnen
Programma Herstel en Balans - multidisciplinair - in Adelante Hoensbroek en AZM www.herstelenbalans.nl Richtlijn herstel na kanker Richtlijn oncologische revalidatie (concept) Psychosociale nazorg www.ikcnet.nl
‘er komt een moment in je leven’ • als mens • als fysiotherapeut • als fysiotherapeut
‘komt een vrouw bij de dokter’ • vrouw 36 jaar, ‘knobbeltje in haar borst’ • triple diagnostiek • TNM indeling • diagnose
• Ductaal (adeno) carcinoom; (melkgangen) • T2 – N1 – M0
TNM-systeem T
Grootte en uitgebreidheid van de primaire tumor
N
Status van de lymfkliermetastasen
M
Aan- of afwezigheid van metastasen op afstand
Therapie Chirurgie: • Borstklieren en inhoud verwijderd, spierfascie weggenomen • Okselklierdissectie.
Behandeling • Chemotherapie; Taxanen • Hormonale therapie; Tamoxifen • Immunotherapie ; Herceptin.
Bijwerkingen chemo • http://www.ikcnet.nl/sib
Vermoeidheid Ik weet het, ik ken het, maar hoe kom ik er vanaf?!!
Definitie ‘een subjectief gevoel van uitputting dat gerelateerd is aan kanker of kankerbehandeling, dat niet in proportie is met een recente activiteit en dat het dagelijks leven beïnvloedt.’
Vermoeidheid en kanker • 25- 99% gedurende de behandeling •17-30% na behandeling
NIPO onderzoek (1999): • 69% vermoeid • 49% meest gevreesde bijwerking • 61% erger dan pijn.
Vermoeidheid komt plotseling en snel opzetten, duurt langer en is uitputtender, heviger en intensiever dan ‘normale’ of ‘gezonde’ vermoeidheid De exacte oorzaak van de vermoeidheid is onbekend.
Vermoeidheid
• • • •
Normaal tijdelijk voldoening gevend ontspannend verklaarbaar
• • • •
Ergerlijk aanhoudend frustrerend ontmoedigend onverklaarbaar
Invloed van type operatie Vrouwen waarbij mastectomie gedaan werd scoren slechter dan vrouwen bij wie een lumpectomie uitgevoerd was. Radiotherapie had ook een negatieve invloed op
Vermoeidheid behandelen • Balans fysieke activiteiten en rust • Spreiding van de activiteiten en prioriteiten stellen • Training • Psychosociale ondersteuning
Welke meetinstrumenten?
• CIS • MVI • VVV
Oorzaken van pijn bij kanker • Tumor groei / metastasen • Kanker therapie – chirurgie – radiotherapie – chemotherapie • Niet kanker pijn – o.a. fysieke achteruitgang
Soorten pijn • Nociceptieve pijn (somatisch / visceraal) – zeurend, dof, knagend – verergering is bewegingsafhankelijk – momenten zonder pijn • Neuropatische pijn – brandend, knijpend, stekend, speldenprikken – aanvalsgewijs ‘schietende’ pijn – pijn is continu – vaak niet beïnvloedt door beweging • Bij kankerpijn vaak mengvormen!!
PMPS( Vilholm 200) • Lokatie pijn – litteken 56% – borstkas 35% – schouder 40% – oksel/arm 80% – elders 21% – > 1 locatie 70% • Aard van de pijn – schietend 50% – brandend 23% – stekend 42% – geen verschil met ref groep • Hyperalgesie / Allodynie
Patiënt 1. Hoe gaat patiënt
4. Motivatie
om met; coping stijl
2. Zijn gedachten over; beliefs
5. Welke fysiotherapeut: Welke competenties? Welke rol?
3. Zijn verwachtingen; Pers.doelen; Realistisch? 27
2. Gedachten & beliefs Ziekte inzicht van de patiënt zelf Hoe realistisch is dat beeld? Cave; http://www.ziekteperceptie.nl/ 28
3.Verwachtingen Bandura -De verwachtingen van de uitkomst van de therapie/ interventie -De eigen verwachting om de interventie succesvol te kunnen uitvoeren. 29
3.Verwachtingen Realistische inschatting? -Stellen van persoonlijke doelen. -Doelen formuleren die toetsbaar/ meetbaar zijn. - SMART geformuleerd. 30
Doen en blijven doen Open staanbegrijpenwillenkunnendoen
Blijven doen 31
De rol van de fysiotherapeut
De trainer
De medemens
De leider
De begeleider De coach 32
Rol van de fysiotherapeut Signaleren pluis/ niet pluis Gevolgen medische behandeling op het fysiotherapeutisch handelen Do and dont’s
Wat verwacht patiënt van de fysiotherapeut?
Modulaire Opleiding Oncologische Fysiotherapeut
3 modules
Module 1:
Medische oncologie
Module 2;
Fysiotherapeutische vaardigheden
Module 3;
diagnostiek en communicatie in de psychosociale oncologische zorg
Samenwerking met RGF Deskundigheid bevorderen op oncologisch gebied Verwijzen naar / inzetten van oncologisch geschoolde fysiotherapeuten
