Omwille van de Solidariteit

   

Omwille   van  de   Solidariteit   Een  christen-­‐ democratische  visie   op  de   Hypotheekrenteaftrek   Een  rapport  van  de  CDJA-­‐ werkgroep  Sociaal-­‐ economische  zaken  

Onder  redactie  van:   Wouter  Bac   Hans  Van  den  Heuvel    

 

INHOUDSOPGAVE     Voorwoord  .............................................................................................................................................................................  2       De  huidige  situatie  vanuit  financieel  perspectief  ..................................................................................................  3       Christendemocratische  overwegingen  ......................................................................................................................  5       Nuancering  bij  behandeling  ............................................................................................................................................  6       Aanpassen  hypotheekrenteaftrek  binnen  het    huidige  belastingstelsel  .....................................................  8       Conclusie  ..............................................................................................................................................................................  11       Overzicht  uitspraken  ......................................................................................................................................................  12                

     

1    

 

VOORWOORD     Met  de  laatste  verkiezingen  nog  vers  in  het  geheugen,  wil  de  werkgroep   Sociaaleconomische  Zaken  kritisch  kijken  naar  het  standpunt  dat  het  CD(J)A  heeft   aangenomen  ten  opzichte  van  de  hypotheekrenteaftrek.  Aan  de  hand  van  het   christendemocratisch  gedachtegoed  wordt  gekeken  naar  de  huidige  toepassing  van  de   hypotheekrenteaftrek.  Vervolgens  wordt  betwijfeld  of  het  behouden  van  de  huidige   hypotheekrenteaftrek  wel  in  lijn  is  met  de  grondbeginselen  van  onze  partij.  Opties  voor   de  geleidelijke  aanpassing  van  deze  fiscale  maatregel  worden  vervolgens  ook  gegeven.   Om  enig  gevoel  te  krijgen  voor  de  werking  van  de  hypotheekrenteaftrek  in  zijn  huidige  vorm,   eerst  een  (reken)voorbeeld:     De  rente  die  men  betaalt  voor  een  hypothecaire  lening  kan  over  30  jaar  volledig  worden   afgetrokken  van  het  belastbare  inkomen  uit  box  1  van  de  inkomstenbelasting.  Wanneer  men   bijvoorbeeld  een  spaarhypotheek  van  €300.000  met  5%  rente  afsluit,  moet  men  jaarlijks  €15.000   aftrekbare  rentelasten  betalen.     Iemand  met  een  inkomen  van  €70.000  heeft  daardoor  een  belastbaar  inkomen  van  55.000    euro.   Dit  verlaagt  de  belasting  met  52%  *  €15.000  =  €7.800  (zonder  bijtelling  van  eigenwoningforfait).   Voor  een  inkomen  vanaf  €54.367    geldt  namelijk  een  belastingtarief  van  52%.       In  2008  financierden  bijna  3,5  miljoen  huishoudens  in  Nederland  hun  woning  met  een   hypotheek.  De  kosten  bedroegen  gemiddeld  680  euro  per  maand,  waarvan  deze  huishoudens   gemiddeld  240  euro  terug  kregen  door  de  hypotheekrenteaftrek.  Terecht  mag  de  vraag  worden   opgeworpen  in  hoeverre  deze  situatie  zich  verhoud  tot  de  eigen  verantwoordelijkheid  van  de   burger  voor  zijn  eigen  woning.         De  hypotheekrenteaftrek  is,  in  principe,  een  sympathieke  maatregel.  Het  is  in  het  leven  geroepen   om  eigen  woning  bezit  te  stimuleren,  met  name  onder  starters  die  doorgaans  nog  niet  zoveel   kapitaal  hebben  opgebouwd.  Wat  echter  is  gebeurd,  is  dat  de  hypotheekrenteaftrek  door  de   hogere  inkomensgroepen  te  heftig  wordt  gebruikt,  binnen  de  wet.  Door  de  hypotheekrenteaftrek   wordt  het  namelijk  aantrekkelijk  om  een  hoge  uitstaande  hypotheekschuld  te  hebben,  zeker  als   je  een  hoog  inkomen  hebt.  Hoe  hoger  je  marginale  belastingtarief,  hoe  gunstiger  de   hypotheekrenteaftrek  immers  voor  je  is.  Eigenaren  van  dure  huizen  die  ook  een  hoog  salaris   hebben  profiteren  dan  dus  dubbelop:  Ze  kunnen  veel  hypotheekrente  aftrekken  en  ze  kunnen   het  ook  nog  eens  van  een  hoog  tarief  aftrekken  (52%).  Aan  die  situatie  zal  een  einde  moeten   komen.  En  dat  is  exact  wat  wij  in  dit  visiestuk  bepleiten!       Namens  de  werkgroep  SEZ  en  de  schrijvers  van  dit  stuk,   Den  Haag,  september  2011     H.P.L.  (Hans)  Van  den  Heuvel   Voorzitter  Werkgroep  Sociaaleconomische  Zaken  CDJA    

  2    

 

DE  HUIDIGE  SITUATIE  VANUIT  FINANCIEEL  PERSPECTIEF     In  Nederland  was  in  2009  de  totale  uitstaande  hypotheekschuld  groter  dan  het  bruto   binnenlands  product  in  dat  jaar,  zo  blijkt  uit  cijfers  van  het  CBS.  Dat  is  een  uitzonderlijke  situatie.   Uit  vergelijkend  Europees  onderzoek  in  20101  blijkt  namelijk  dat  alleen  Ierland     (90,3  %  van  het  BBP)  en  het  Verenigd  koninkrijk  (87,6  %  van  het  BBP)  enigszins  in  de  buurt   komen  van  de  Nederlandse  hypotheekschuld  van  maar  liefst  105,6%  van  het  BBP…                                       De  Nederlandse  hypotheekrenteaftrek  behoort,  zoals  hierboven  duidelijk  te  zien,  tot  de   allerhoogste  van  Europa.  Dat  is  een  zorgelijke  situatie.   Het  huidige  volkshuisvestingsbeleid  heeft  dan  ook  grote  gevolgen  voor  de  overheidsfinanciën.   Volgens  berekeningen  van  het  CPB  “subsidieert”  de  overheid  het  eigenwoning  bezit  met  11.75   miljard  euro  door  gederfde  belastinginkomsten.2  In  de  huidige  financiële-­‐  en  economische   situatie  met  een  oplopend  begrotingstekort  en  een  toenemende  vergrijzing  is  een  aanpassing   noodzakelijk.  Zonder  aanpassingen  blijft  de  hypotheekrenteaftrek  in  de  huidige  vorm  een  groot   beslag  leggen  op  de  schatkist.  Het  aandeel  koopwoningen  zal  naar  verwachting  nog  verder   toenemen  en  als  gevolg  daarvan  zullen  nog  meer  mensen  gebruik  maken  van  de   hypotheekrenteaftrek.       Daarnaast  zijn  de  kosten  van  hypotheekrenteaftrek  moeilijk  te  voorspellen  omdat  de  kosten   gekoppeld  zijn  aan  de  hypotheekrente.  De  hypotheekrente  kan  namelijk  sterk  variëren  en  is   moeilijk  te  voorspellen.  Wanneer  bijvoorbeeld  een  hoge  hypotheekrente  betaald  moet  worden  is   het  beslag  van  de  hypotheekrenteaftrek  op  de  schatkist  groter  dan  bij  een  lage  hypotheekrente       De  hypotheekrenteaftrek  is  in  de  verkiezingstijd  bekend  geworden  als  het  ‘breekpunt’  van  het   CDA.  Het  is  onwaarschijnlijk  dat  dit  ‘breekpunt’  gebaseerd  is  op  eventuele  negatieve   economische  gevolgen  van  de  hypotheekrenteaftrek.  De  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek                                                                                                                           1

Toussaint, J. Elsinga, M., De woning als pensioenvoorziening In: ESB, 95 (2010) 4592 (3 sep), 525-526. 2 CPB (2010) Hervorming van het Nederlandse woonbeleid, No 84, april 2010.

3    

  leidt  volgens  het  CPB  rapport3  namelijk  tot  een  algehele  welvaartstoename.  Volgens  hetzelfde   CPB  rapport  leidt  beperking  van  de  hypotheekrente  zelfs  tot  een  structurele  welvaartswinst  van   4  tot  7  miljard  euro.  En  dat  terwijl  de  huidige  hypotheekrenteaftrek  resulteert  in  ‘het   rondpompen  van  geld’:  eerst  wordt  belasting  geheven  en  vervolgens  worden  deze  inkomsten   weer  gedeeltelijk  teruggegeven  via  de  huursubsidies  en  hypotheekrenteaftrek.    De  argumenten   voor  aanpassing  van  de  hypotheekrenteaftrek  moeten  dan  met  name  gelegen  zijn  geweest  in   electorale  overwegingen.         Uitspraak 1:   De  hypotheekrenteaftrek  is  omslachtig.  Bij  nieuwe  gevallen  is   aanpassing  daarom  zowel  om  financiële  redenen  als  vanuit  het  oogpunt     van  de  woningmarkt  noodzakelijk.            

 

               

                                                                                                                        3

 CPB (2010) Hervorming van het Nederlandse woonbeleid, No 84, april 2010.  

4    

 

CHRISTENDEMOCRATISCHE  OVERWEGINGEN     Het  CD(J)A  kiest  momenteel  in  de  discussie  rondom  de  hypotheekrenteaftrek  steevast  voor  een   volledige  bescherming  van  deze  fiscale  maatregel.  Gemorrel  aan  hypotheekrenteaftrek  is  uit  den   bozen  en  zorgt  voor  onverantwoorde  onrust  op  de  woningmarkt.  Het  CDA  formuleerde  de   regeling  zelfs  als  “breekpunt”.  Sommige  mensen  grappen  inmiddels  al  dat  eigenlijk  niemand   meer  weet  waar  de  christendemocratie  voor  staat,  behalve  dan  voor  de  hypotheekrenteaftrek.   Tegenover  deze  huidige  situatie  kunnen  drie  hoofdbezwaren  worden  ingebracht.  Dit  zijn   puntsgewijs:     *   De  huidige  werking  van  de  hypotheekrenteaftrek  kent  enkele  perverse  prikkels.  De         regeling  is  te  ver  doorgeschoten,  haar  oorspronkelijke  en  lovenswaardige  doel         voorbij.       *   Door  de  hypotheekrenteaftrek  lijkt  de  woningmarkt  te  stagneren,  zijn  de           huizenprijzen  enorm  gestegen  en  wordt  het  hebben  van  schuld  gestimuleerd.  Alle         drie  zijn  onwenselijk,  met  name  de  laatste  ook  vanuit  christendemocratisch  oogpunt.     *   De  hypotheekrenteaftrek  legt  een  enorm  beslag  op  de  rijksbegroting  en  dreigt  haast         onbetaalbaar  te  worden.  Dit  dient  zonder  enige  twijfel  ook  een  rol  te  spelen  in  de         afweging  rondom  de  omgang  met  de  hypotheekrenteaftrek.  Ook  hier  speelt  wederom         een  accurate  christendemocratische  overweging  een  rol.     Dit  alles  in  overweging  genomen,  kan  er  geen  andere  conclusie  zijn  dan  dat  het   onvoorwaardelijk  steunen  van  de  huidige  hypotheekrenteaftrek  tegen  belangrijke   christendemocratische  waarde  indruist.           Uitspraak 2:   Het onvoorwaardelijk steunen van de hypotheekrenteaftrek is niet in   overeenstemming met belangrijke christendemocratische waarden.                                   5    

 

NUANCERING  BIJ  BEHANDELING     In  dit  document  besteden  we  als  werkgroep  uitsluitend  aandacht  aan  de  hypotheekrenteaftrek.   Daarbij  dienen  we  voor  de  goede  orde  wel  vooraf  enkele  nuanceringen  te  maken.  Deze  hebben   betrekking  op  facetten  die  we  in  dit  document  niet  behandelen  maar  die  wel  van  belang  zijn   binnen  het  totaalperspectief  van  de  woningmarkt.       Huurmarkt     Wonen  in  Nederland  kan  in  een  koop-­‐  of  huurhuis.  Aanpassingen  in  de  fiscale  regeling  bij  de   koopmarkt  leidt  ontegenzeggelijk  tot  veranderingen  op  de  huurmarkt  Bij  aanpassing  van  de   hypotheekrenteaftrek  is  bijvoorbeeld  de  kans  aanwezig  dat  de  huizenprijzen  dalen,  zo  heeft  ook   het  CPB  berekend.4  Dit  kan  weer  gevolgen  hebben  voor  de  beweging  op  de  huurmarkt,  zeker   wanneer  de  overheid  de  vastgestelde  wettelijke  maximumhuurprijs  verhoogd.  Dan  wordt  huren   ten  opzichte  van  kopen  immers  relatief  duurder.  Die  situatie  is  echter  weer  gevaarlijk  voor  de   betaalbaarheid  van  een  huurwoning,  met  name  voor  de  lagere  inkomens.  Dat  is  dus  een   “discussie  apart”,  die  echter  zoals  aangegeven  nauw  samenhangt  met  de  discussie  rondom  de   hypotheekrenteaftrek.  We  zullen  er  desondanks  niet  op  ingaan  in  dit  stuk.       Uitspraak 3:   Door de veranderingen in de hypotheekrenteaftrek zullen er ook grote veranderingen op de huurmarkt optreden. Het CDJA vindt het   essentieel dat deze worden opgevangen en in het beleid worden mee   genomen.         Lastenverzwaring     De  aanpassing  van  de  hypotheekrenteaftrek  kan  eveneens  niet  los  worden  gezien  van  het   huidige  Nederlandse  belastingstelsel.  De  werkgroep  Sociaaleconomische  zaken  is  geenszins   voorstander  van  verdere  lastenverzwaring  of  progressiviteit  van  het  belastingstelsel.  Dat  dreigt   met  de  hypotheekrenteaftrek  echter  wel  te  gebeuren,  omdat  een  van  de  weinige  maatregelen  die   het  progressivisme  in  het  belastingstelsel  enigszins  temperen  wordt  beperkt.  Wij  pleiten  er  dan   ook  voor  dat,  ter  compensatie  van  het  beperken  van  de  hypotheekrenteaftrek,  andere  fiscale   maatregelen  worden  genomen  ter  compensatie  van  de  hypotheekrenteaftrek.  Dit  punt  werken   we  echter  in  dit  visiestuk  niet  verder  uit  omdat  dit  voorbij  het  onderwerp  gaat.  Desondanks   dient  ook  hiermee  rekening  te  worden  gehouden  bij  behandeling.                                                                                                                                           4

CPB (2010) Hervorming van het Nederlandse woonbeleid, No 84, april 2010

6    

  Sociale  vlaktaks     Het  CDJA  heeft  zich  in  het  raadsstuk  overheidsfinanciën  uit  2010  voorstander  verklaard  van  de   sociale  vlaktaks.  Deze  uitspraak  blijft  overeind  en  leidraad  voor  het  CDJA.  Immers  kent  deze   vorm  van  belastingheffing  grote  voordelen,  zoals  ook  recent  door  het  Wetenschappelijk  Instituut   van  het  CDA  bepleit5.  Desondanks  nemen  we  deze  voorkeur  voor  de  sociale  vlaktaks  verder  niet   mee  in  dit  visiestuk.  De  reden  is  dat  verdere  uitwerking  en  explicitering  van  deze  principe-­‐ uitspraak  voor  de  vlaktaks  uit  2010  noodzakelijk  is.  Dat  past  niet  in  dit  visiestuk.  Tot  die  tijd   blijft  de  sociale  vlaktaks  een  ideaal,  een  referentiepunt  aan  de  horizon.  Politiek  biedt  ons  echter   niet  de  luxe  om  halsstarrig  de  werkelijkheid  tot  dat  referentiepunt  is  bereikt  te  negeren.  Daarom   geeft  dit  stuk  een  actueel  antwoord  op  de  hypotheekrenteaftrek,  binnen  de  huidige  kaders  en   wetgeving.  Desondanks  is  het  goed  om  de  voorkeur  van  het  CDJA  voor  de  sociale  vlaktaks,  ook  in   dit  stuk,  te  onderstrepen.             Uitspraak 4:   De uiteindelijke stip aan de horizon voor het CDJA is een sociale vlaktaks. Bij deze uitgebreide herziening van het belastingstelsel zal   de hypotheekrenteaftrek op termijn, net als alle andere aftrekposten,   geheel verdwijnen in ruil voor uniformering van de   belastingschrijven.   Tot  die  tijd  zal  de  stellingnamen  dat  de  hypotheekrenteaftrek  beperkt  zal  moeten  worden,  zoals   in  dit  visiestuk  bepleit,  geldig  zijn.       Samenhang,  timing  en  prudentie       Beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  is  gunstig  en  gewenst  voor  het  vitaliseren  van  de   woningmarkt6.  Deze  maatregelen  moeten  echter  zorgvuldig,  in  samenhang  met  andere   beleidsterreinen  en  vooral  ook  op  het  juiste  moment  doorgevoerd  worden.  Wanneer  dit  niet   gebeurt  zullen  er  immers  significante  inkomens-­‐  en  welvaartsverschuivingen  optreden,  die  de   verschillen  tussen  sociale  bevolkingsgroepen  onnodig  zou  vergroten.  Bovendien  kan  een  slechte   timing  een  enorm  beslag  leggen  op  de  ontwikkeling  in  de  woningmarkt  en  zelfs  een  recessie  tot   gevolg  hebben.  Dit  toont  de  aanpassing  van  de  hypotheekrenteaftrek  in  Zweden  ook  aan.7  Als   rode  draad  en  wellicht  overheersend  element  zullen  we  dus  in  dit  document  benadrukken  dat   een  juiste  samenhang,  timing  en  prudentie  met  de  omgang  van  aanpassing  gewenst  is.     Uitspraak 5:   Het is essentieel dat de beperking van de hypotheekrenteaftrek plaatsvindt in een economisch gunstige tijd via een goed uitgezet   plan waarbij samenhang, timing en prudentie centraal staat.                                                                                                                           5

Zie het uitvoerige rapport via: http://www.cda.nl/Upload/wi/2009%20JUN%20Een%20sociale%20vlaktaks6.pdf Zie Elsevier, Dossier Wonen. Onder andere bereikbaar via http://www.elsevier.nl/web/1085132/Dossiers/Huizenmarkt-1/De-hypotheekrenteaftrek/Eigen-huis-Morrelen-aande-aftrek.htm 7 Zie wederom Elsevier, Dossier Wonen. Onder andere bereikbaar via http://www.elsevier.nl/web/1085132/Dossiers/Huizenmarkt-1/De-hypotheekrenteaftrek/Eigen-huis-Morrelen-aande-aftrek.htm 6

7    

 

AANPASSEN  HYPOTHEEKRENTEAFTREK  BINNEN  HET     HUIDIGE  BELASTINGSTELSEL   Met  voornoemde  nuanceringen  in  ogenschouw  genomen  kiest  de  werkgroep  voor  een  scenario   waarbij  de  huidige  belastingmethodiek  wordt  gehandhaafd.  Binnen  deze  bestaande  methodiek   vindt  vervolgens  wel  een  beperking  van  de  aftrekbaarheid  van  de  hypotheekrente  plaats.   Essentieel  is  daarbij  de  drie  elementen  zoals  genoemd  onder  ‘Nuancering  bij  behandeling’  ook  in   het  achterhoofd  mee  te  nemen.         De  context   Binnen  het  huidige  belastingstel  is  de  werkgroep  SEZ  geen  voorstander  van  het  volledig   afschaffen  van  de  hypotheekrenteaftrek.  Wel  zal  de  werkgroep  pleiten  voor  een  beperking  van   de  hypotheekrenteaftrek.   De  reden  dat  de  werkgroep  geen  voorstander  is  van   volledige  afschaffing  is  gelegen  in  het  feit  dat  de   invloed  op  het  netto  besteedbaar  inkomen  voor  met   name  gezinnen  dan  te  groot  is.  Bij  een  volledige   afschaffing  van  de  hypotheekrenteaftrek  is  de   verwachting  dat  de  woonlasten  uiteindelijk  zullen   stijgen  tot  270,-­‐  euro  per  maand.  Voor  een  gezin  met   een  inkomen  van  driemaal  modaal  kan  dit  zelfs   oplopen  tot  1.000  euro  per  maand.8  In  het  huidige   belastingstelsel  kunnen  deze  bedragen  slechts   beperkt  worden  gecompenseerd.  Het  gevaar  is  dan  dat  een  eigen  woning  onbetaalbaar  dreigt  te   worden,  met  name  voor  starters.  Bovendien  brengt  het  met  name  gezinnen  met  kinderen  in   moeilijkheden,  iets  wat  voor  het  CDJA  onaanvaardbaar  is.  Immers;  ouders  worden  dan  welhaast   gedwongen  om  beide  fulltime  te  gaan  werken  om  de  hoge  vaste  lasten  te  kunnen  ophoesten.  Dat   is  nu  al  vaak  het  geval;  met  een  stijging  van  270  euro  in  de  maand  zal  dat  dus  alleen  nog  maar   erger  worden.  Doordoor  wordt  de  hoeksteen  van  de  samenleving  volledig  “ge-­‐economiseerd”.   Daarom  kiest  het  CDJA  voor  een  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek,  zonder  volledige   afschaffing  ervan.  Bovendien  hebben  we  bij  uitspraak  6  reeds  gesteld  dat  er  compensatie  in  wat   voor  vorm  dan  ook  dient  plaats  te  vinden  voor  de  beperkingen  die  worden  voorgesteld.      

Uitspraak 6:   Van volledige afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in het huidige belastingstelsel kan geen sprake zijn. De vaste lasten voor   huishoudens neemt dan onaanvaardbaar toe.                                                                                                                             8

Zie voor overzicht financiële gevolgen hypotheekrenteaftrek volgens Financiële Info op: http://financieel.infonu.nl/hypotheek/56288-financiele-gevolgen-van-afschaffing-hypotheekrenteaftrek.html

8    

  De  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  in  twee  stappen  

 

De  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  zal  gebeuren  in  twee  stappen.  Deze  twee  stappen   dienen  na  nader  onderzoek  gefaseerd  te  worden  ingevoerd.  Belangrijk  hierbij  is  in  ieder  geval   dat  dit  op  een  manier  gebeurd  waarbij  de  markt  en  de  burgers  met  een  hypotheek  adequaat  op   de  veranderingen  kunnen  anticiperen.     De  basis  van  ons  voorstel  tot  beperking  in  twee  stappen  is  de  huidige  wetgeving.  In  ons  voorstel   dus  zo  min  mogelijk  geschuif  met  boxen  of  fiscale  regels.  Dit  scheelt  veel  tijd,  overheidsgeld  en   arbeidskracht.       Stap  1:  Eigen  positie  voor  het  eigen  huis  in  Box  1   Momenteel  valt  het  eigen  huis  in  box  1  van  het  huidige  belastingstelsel  (Inkomsten  uit  werk  en   woning).  Verplaatsen  naar  box  3  (Inkomsten  uit  sparen  en  beleggen)  is  fiscaal  wellicht  het  meest   zuiver.  Immers,  het  huis  kan  beter  als  “eigendom”  dan  als  “inkomsten”  worden  gezien.  Maar   deze  omschakeling  vergt  behoorlijk  wat  aanpassingen,  zeker  ook  fiscaaltechnisch  voor   huizenbezitters.     Makkelijker  is  het  om  in  box  1  het  eigen  huis  een  eigen  positie  te  geven.  Je  zou  dit  “Box  1-­‐Huis”   kunnen  noemen.  Het  tarief  van  de  inkomstenbelasting  van  “Box  1-­‐Huis”  krijgt  voor  ieder   eenzelfde  tarief,  ongeacht  het  lage  of  hoge  inkomen.  Dit  tarief  kan  vast  worden  gesteld  rond  de   40%.  Dat  betekent  dat  zowel  hoge  als  lage  inkomens  40%  van  de  hypotheekrente  kunnen   aftrekken.  Dit  is  met  name  ook  voor  de  lagere  inkomens  een  voordeel,  omdat  zij  meestal  uit   lagere  boxen  volgens  hun  inkomsten  kunnen  aftrekken.           Stap  2:  Beperken  hypotheekhoogte  voor  aftrekbaarheid   Na  het  ondergebracht  hebben  van  het  eigen  huis  in  een  aparte  box  binnen  box  1,  is  het  goed  om   de  aftrekbaarheid  op  termijn  te  beperken.  Een  redelijk  bedrag  zou  450.000  euro  zijn.  Van  alle   bedragen  die  daar  boven  vallen  is  de  rente  niet  meer  aftrekbaar.       Uitspraak 7: Het eigen huis dient in belastingbox 1 een eigen, zelfstandige positie   te krijgen met een vast tarief van 40%.     Uitspraak 8: De aftrekbaarheid van de woning dient beperkt te worden tot   maximaal 450.000 euro. Van alle bedragen die daar boven vallen is de rente niet meer aftrekbaar.     9    

  Definitief  afschaffen  overdrachtsbelasting   De  overdrachtsbelasting  is  een  onnodige  drempel  die  de  beperkte  mobiliteit  op  de  woningmarkt   verder  doet  afnemen.  Het  zou  daarom  goed  zijn  wanneer,  naast  de  beperkende  maatregelen   inzake  de  hypotheekrenteaftrek,  de  overdrachtsbelasting  definitief  wordt  opgeheven.         Uitspraak 9:   De tijdelijke opschorting van de overdrachtsbelasting zoals ingesteld door het kabinet Rutte/Verhagen dient permanent te worden. De   overdrachtsbelasting dient definitief te worden afgeschaft.   Gevolgen  van  de  beperking  via  twee  stappen  

 

1.  Positieve  effecten  voor  starters   De  grote  groep  starters  zal  in  een  veel  toegankelijkere  huizenmarkt  komen  omdat  zij  (ongeacht   hun  inkomen)  40%  mogen  aftrekken.  Nu  trekken  zij  meestal  slechts  33,45%  af,  omdat  de  meeste   starters  in  de  lagere  inkomstenboxen  zitten.  Met  een  uniform  tarief  worden  starters  fiscaal   bevoordeeld,  wat  gezien  hun  lastige  positie  in  de  woningmarkt  alleszins  redelijk  is.     2.  Extra  kosten  voor  bestaande  eigenwoningbezitters   De  aftrek  van  de  hypotheek  wordt,  zoals  reeds  bij  1  vermeld,  vastgesteld  op  40%.  Dat  betekent   dat  huidige  woningbezitters  die  een  hoger  salaris  hebben  en  veelal  in  schijf  3  zitten  minder   kunnen  gaan  aftrekken.  Zij  mogen  nu  dus  42%  van  hun  hypotheekrente  aftrekken,  in  dit  voorstel   nog  maar  40%.  Zij  mogen  dus  2%  minder  aftrekken.  Voor  diegene  in  schijf  4  bedraagt  de  daling   12%,  omdat  zij  nu  geen  52%  meer  mogen  aftrekken  maar  “nog  maar”  40%.  Wij  verdedigen  deze   nadelen  met  het  argument  dat  de  nadelen  direct  omgezet  worden  in  voordelen  voor  starters,  die   immers  een  betere  positie  krijgen  op  de  woningmarkt  krijgen.  Zij  bevinden  zich  vaak  in  lagere   schijven,  maar  mogen  desondanks  voor  hun  hypotheekrente  40%  aftrekken.   3.  Rust  voor  reeds  afgeloste  woningen   Diegene  die  hun  huis  reeds  hebben  afgelost  hebben  geen  last  van  deze  maatregelen.  Zou  het   eigen  huis  echter  naar  box  3  worden  verhuist  (en  dus  vanaf  dat  moment  worden  beschouwd  als   bezit),  zouden  ook  zij  moeten  gaan  betalen  voor  hun  eigen  woning.  Dat  zou  bijna  lijken  op  het   straffen  van  diegene  die  snel  hun  hypotheek  hebben  afgelost.  Dit  kan  vanuit  het  principe  van   rechtvaardigheid  niet  worden  verdedigd.     4.  Meer  flexibiliteit  op  de  woningmarkt,  bezuiniging  voor  overheid   Met  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  vindt  er  enige  flexibilisering  op  de  woningmarkt   plaats.  Bovendien  wordt  door  de  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  het  bedrag  wat  de   overheid  aan  inkomsten  kwijt  is  sterk  verminderd.  Dat  is  voor  het  duurzaam  op  orde  krijgen  van   zowel  de  woningmarkt  als  voor  het  op  orde  krijgen  van  de  rijksbegroting  een  belangrijk  facet   van  de  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek.    

10    

 

CONCLUSIE   Sinds  het  voorjaar  van  2011  is  de  werkgroep  SEZ  volop  bezig  geweest  met  dit  visiestuk.  Het   onderwerp  hypotheekrenteaftrek  ligt  gevoelig  in  geheel  christendemocratisch  Nederland,  zo   ook  in  onze  werkgroep.  Dankzij  goede  discussie  en  afstemming  zijn  we  er  uiteindelijk  in   geslaagd  dit  afgewogen  stuk  te  produceren.     Ook  in  de  conclusie  wil  ik  benadrukken  dat  een  belangrijk  hoofdstuk  binnen  dit  visiestuk  het   hoofdstuk  ‘Nuancering  bij  behandeling’  is.  In  dit  hoofdstuk  wordt  de  hypotheekrenteaftrek  in   groter  geheel  geplaatst.  Derhalve  wordt  in  dit  hoofdstuk  verwezen  naar  de  gevolgen  voor  de   huurmarkt  wanneer  de  hypotheekrenteaftrek  wordt  beperkt.  Ook  wordt  het  gehele   belastingstelsel  aangehaald,  waarbij  onze  werkgroep  nadrukkelijk  wil  stellen  dat  van  verdere   lastenverzwaring  of  toenemende  progressiviteit  van  het  belastingstelsel  door  de  aftrek  van  de   hypotheekrenteaftrek  geen  sprake  kan  zijn.  Tenslotte  sprake  we  over  timing  en  prudentie  bij  de   aanpassing  van  de  hypotheekrenteaftrek.  Al  deze  facetten  zijn  van  groot  belang  alvorens   inhoudelijk  op  het  voorstel  tot  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  in  te  gaan.     Het  doel  van  dit  rapport  is  uiteindelijk  verdere  aanscherping  van  de  hypotheekrenteaftrek.  Dat   is  een  scherpe  aanpassing  in  het  tot  nu  toe  altijd  gevolgde  beleid  inzake  de  hypotheekrenteaftrek   bij  het  CD(J)A.  Aanpassing  van  de  hypotheekrenteaftrek  is  echter  zeer  nodig  Omwille  van  de   solidariteit,  zoals  ons  visiestuk  is  getiteld.  Omwille  van  de  solidariteit  tussen  de  generaties,   omwille  van  een  verantwoorde  omgang  met  de  gestagneerde  woningmarkt  en  zeker  ook   vanwege  een  duurzame  rijksbegroting.  Gezien  al  deze  facetten  is  het  van  essentieel  belang  om   zelfs  het  “H-­‐woord”  aan  een  diepgaande  discussie  te  onderwerpen  en  er  op  een  open  manier   mee  om  te  gaan.  

   

                    11    

 

OVERZICHT  UITSPRAKEN   Uitspraak  1:     De  hypotheekrenteaftrek  is  omslachtig.  Bij  nieuwe  gevallen  is  aanpassing  daarom  zowel  om   financiële  redenen  als  vanuit  het  oogpunt  van  de  woningmarkt  noodzakelijk.     Uitspraak  2:     Het  onvoorwaardelijk  steunen  van  de  hypotheekrenteaftrek  is  niet  in  overeenstemming  met   belangrijke  christendemocratische  waarden.   Uitspraak  3:     Door  de  veranderingen  in  de  hypotheekrenteaftrek,  zullen  er  ook  grote  veranderingen  op  de   huurmarkt  optreden.  Het  CDJA  vindt  het    essentieel  dat  deze  worden  opgevangen  en  in  het   beleid  worden  mee  genomen.     Uitspraak  4:     De  uiteindelijke  stip  aan  de  horizon  voor  het  CDJA  is  een  sociale  vlaktaks.  Bij  deze  uitgebreide   herziening  van  het  belastingstelsel  zal  de  hypotheekrenteaftrek  op  termijn,  net  als  alle  andere   aftrekposten,  geheel  verdwijnen  in  ruil  voor  uniformering  van  de  belastingschrijven.     Uitspraak  5:     Het  is  essentieel  dat  de  beperking  van  de  hypotheekrenteaftrek  plaatsvindt  in  een  economisch   gunstige  tijd  via  een  goed  uitgezet  plan  waarbij  samenhang,  timing  en  prudentie  centraal  staat.     Uitspraak  6:   Van  volledige  afschaffing  van  de  hypotheekrenteaftrek  in  het  huidige  belastingstelsel  kan  geen   sprake  zijn.  De  vaste  lasten  voor  huishoudens  neemt  dan  onaanvaardbaar  toe.     Uitspraak  7:     Het  eigen  huis  dient  in  belastingbox  1  een  eigen,  zelfstandige  positie  te  krijgen  met  een  vast   tarief  van  40%.       Uitspraak  8:     De  aftrekbaarheid  van  de  woning  dient  beperkt  te  worden  tot  maximaal  450.000  euro.  Van  alle   bedragen  die  daar  boven  vallen  is  de  rente  niet  meer  aftrekbaar.4     Uitspraak  9:     De  tijdelijke  opschorting  van  de  overdrachtsbelasting  zoals  ingesteld  door  het  kabinet   Rutte/Verhagen  dient  permanent  te  worden.  De  overdrachtsbelasting  dient  definitief  te  worden   afgeschaft.    

12