Omwille van de leesbaarheid is gekozen voor de 'hij'-vorm. Daar waar 'hij' staat, wordt ook 'zij' bedoeld

Postadres Radboud Universiteit Nijmegen Faculteit der Theologie Postbus 9103 6500 HD Nijmegen Receptie Erasmusplein 1, 6525 HT Nijmegen, 15e verdieping, kamer 15.30 Tel. 024- 361 21 68 Fax. 024- 361 18 02 E-mail: [email protected] Internet: http://www.ru.nl/theologie Studentenadministratie Theologie Mw. Marianne Peters Erasmusplein 1, 15e verdieping, kamer 15.26 Tel. 024-3615532 E-mail: [email protected]

Aan de in deze studiegids geleverde informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in deze studiegids is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Na het tijdstip van publicatie kunnen zich echter ontwikkelingen voordoen waardoor de tekst op onderdelen is achterhaald. Voor de meest recente informatie (over ondermeer roostering) wordt u verzocht de facultaire website te raadplegen: http://www.ru.nl/theologie. Omwille van de leesbaarheid is gekozen voor de 'hij'-vorm. Daar waar 'hij' staat, wordt ook 'zij' bedoeld. Er bestaan ook studiegidsen voor de volgende opleidingen: Master Intercultural Theology (gelijk aan het gelijknamige hoofdstuk in deze studiegids). Bachelor Religiestudies, Master Religiestudies & Master Interreligieuze Spiritualiteitsstudies.

Voorwoord Deze studiegids betreft de bacheloropleiding theologie, de masteropleiding Intercultural Theology en de masteropleiding theologie. De studiegids behandelt de toelatingseisen, de opzet en de inhoud van de opleidingen. Daarnaast wordt beknopte informatie gegeven over de organisatie van de faculteit en de voorzieningen voor studenten. De Onderwijs- en Examenregelingen (OER) en de "Regels en richtlijnen voor examens" vormen het juridische kader voor het onderwijs dat door de Faculteit wordt aangeboden. De volledige tekst hiervan kunt u vinden op de website van de Faculteit der Theologie: http://www.ru.nl/theologie, onder 'onderwijs' > 'studiegidsen en OER'. De Faculteit der Theologie van de Radboud Universiteit Nijmegen kan zich de laatste jaren verheugen in een groeiend aantal studenten en een internationale studentenpopulatie. Na de ingrijpende herziening van het curriculum in 2006/2007 weet de inhoud van onderwijs zich nog meer verrijkt met gerenommeerd theologisch onderzoek. Samen met de inbedding van de opleiding in de Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen en in het geheel van de Radboud Universiteit Nijmegen, levert dit een uitdagende studieomgeving op. Ik ben er van overtuigd dat de Faculteit er in is geslaagd om een stimulerend en studeerbaar programma aan te bieden. Welkom en veel studiegenot! Prof. dr. Ben Vedder, Decaan Faculteit der Theologie

1 Inhoudsopgave Voorwoord........................................................................................................................3 Profiel van de Faculteit der Theologie..............................................................................1 Inschrijving, examenregelingen en kwaliteitszorg............................................................2 2.1 Vooraanmelding en inschrijving.................................................................................2 2.2 Examen, tentamen- en cursusregelingen.....................................................................3 Algemeen...................................................................................................................3 Cursusregelingen.......................................................................................................5 Tentamenregelingen...................................................................................................6 Examenregelingen: Aanmelden voor propedeuse-, bachelor- of masterexamen........7 2.3 Kwaliteitszorg............................................................................................................8 3 Bestuur en organisatie......................................................................................................9 3.1 Bestuurlijke organisatie..............................................................................................9 3.2 Medezeggenschap....................................................................................................10 3.3 Soeterbeeck Programma...........................................................................................11 4 Voorzieningen voor studenten........................................................................................13 4.1 Informatievoorziening..............................................................................................13 4.2 Studentenadministratie.............................................................................................14 4.3 Studieadviseur..........................................................................................................14 4.4 Commissie studieadvies eerste jaar..........................................................................15 4.5 Loopbaanbegeleiding en beroepsvoorbereiding........................................................15 4.6 Studeren in het buitenland........................................................................................16 4.7 Studievoorzieningen.................................................................................................18 4.8 Studentenorganisaties...............................................................................................19 4.9 Dienst Studentenzaken.............................................................................................20 4.10 Studentenkerk.........................................................................................................21 5 Bachelor Theologie........................................................................................................22 5.1 Profiel, doelstellingen en eindtermen.......................................................................22 5.2 Toelatingseisen en instroomregelingen.....................................................................23 5.3 Structuur...................................................................................................................24 5.4 Propedeuse...............................................................................................................25 5.5 Invulling vrije ruimte bachelor 2 en 3.......................................................................26 5.6 Talenonderwijs.........................................................................................................26 5.7 Bachelorscriptie........................................................................................................27 5.8 Bachelordiploma......................................................................................................28 5.9 Curriculum...............................................................................................................28 Bachelor 1 (propedeuse)..........................................................................................28 Bachelor 2................................................................................................................29 Bachelor 3................................................................................................................29 5.10 Curriculum verkorte programma's..........................................................................30 Verkorte bachelor Theologie 120 EC voltijd............................................................30 Verkorte bachelor Theologie 90 EC voltijd.............................................................31 Schakelprogramma Theologie 60 EC voltijd...........................................................31 Deficiëntieprogramma Theologie 20 EC voltijd......................................................32

1 2

6

7

8

9 10

11

5.11 Beschrijvingen van programmaonderdelen..............................................................32 Bachelor jaar 1.........................................................................................................32 Bachelor jaar 2.........................................................................................................40 Binnenminor Bachelor jaar 2...................................................................................47 Bachelor jaar 3.........................................................................................................51 Binnenminor Bachelor jaar 3...................................................................................59 Master Intercultural Theology........................................................................................62 6.1 Radboud University Nijmegen.................................................................................62 6.2 Faculty of Theology.................................................................................................64 6.3 Organization and Regulations...................................................................................67 Organization............................................................................................................67 Regulations and Guidelines.....................................................................................68 6.4 Participating Institutes and Chairs............................................................................70 6.5 Student facilities.......................................................................................................74 6.6 Master Intercultural Theology..................................................................................75 Profile and objectives of the M.A. Programma........................................................75 Admission to the M.A. Programme..........................................................................77 Structure of the Curriculum.....................................................................................78 Master thesis............................................................................................................78 Curriculum...............................................................................................................79 Description of the modules offered in the M.A. programme....................................80 Master Theologie jaar 3: Geestelijke Verzorging...........................................................87 7.1 Profiel, doelstellingen en eindtermen.......................................................................87 7.2 Toelatingseisen en instroomregelingen.....................................................................88 7.3 Structuur...................................................................................................................89 7.4 Masterdiploma..........................................................................................................90 7.5 Curriculum...............................................................................................................90 7.6 Beschrijvingen van programmaonderdelen...............................................................91 Master Pastorale Studies..............................................................................................105 8.1 Algemene oriëntatie van de opleiding....................................................................105 8.2 Overzicht programma's...........................................................................................108 8.3 Curriculum 2007-2008 (Pastorale Studies 3)..........................................................109 Curriculum Pastorale Studies 3..............................................................................109 Werkervaring (stage).............................................................................................109 De training Klinische Pastorale Vorming (KPV-training)......................................110 8.4 Beschrijving van de programmaonderdelen............................................................114 Opleidingen aan gelieerde instituten of faculteiten.......................................................118 9.1 Lerarenopleiding Instituut voor Leraar en School..................................................118 9.2 Masteropleiding wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied........................118 Overig cursusaanbod....................................................................................................120 10.1 Overig onderwijs op bachelorniveau....................................................................120 Talenonderwijs op bachelorniveau.........................................................................120 Overig onderwijs op bachelorniveau......................................................................124 10.2 Overig onderwijs op masterniveau.......................................................................144 10.3 Cursussen in het kader van NOSTER...................................................................146 Engelstalig aanbod / English courses............................................................................147 11.1 Language courses.................................................................................................147

12 13 14 15 16 17

11.2 Bachelor courses...................................................................................................149 11.3 Master courses......................................................................................................155 English courses master Intercultural Theology......................................................155 Academisch jaarrooster 2008-2009..............................................................................158 Evenementenkalender Facultaire Unie 2008-2009.......................................................160 Academic Calendar 2008-2009....................................................................................162 Calendar of Events 2008-2009.....................................................................................164 Medewerkers- en docentenoverzicht............................................................................166 16.1 Bureau Facultaire Unie Filosofie en Theologie....................................................166 16.2 Docentenlijst........................................................................................................167 Vakkenindex................................................................................................................169

1 PROFIEL VAN DE FACULTEIT DER THEOLOGIE

1 Profiel van de Faculteit der Theologie Het onderwijs in de Faculteit der Theologie is gericht op de wetenschappelijke studie van de christelijke geloofspraktijk in haar diverse contexten, met bijzondere aandacht voor de roomskatholieke traditie. Het onderwijs in de Faculteit der Theologie heeft een doelstelling waarin drie aspecten zijn te onderscheiden: deskundigheid in de theologie, initiële bekwaamheid tot onderzoek in de theologie en een academische houding, blijkend uit het systematisch en analytisch aanpakken van problemen in de theologie. Het onderwijs in de faculteit theologie leidt in tot en steunt op onderzoek dat verricht wordt in onderzoeksprogramma's die zijn ondergebracht in het Nijmegen Research Institute for Religious Studies and Theology in de Faculteit der Religiewetenschappen en op het onderzoek in de met de faculteit verbonden instituten Titus Brandsma Instituut, Instituut voor Oosters Christendom en het Nijmeegs Instituut voor Missiologie. Inhoudelijke oriëntatie De Faculteit der Theologie ontwikkelde zich sinds haar oprichting in 1923 tot een wereldwijd bekend centrum van hoogwaardig theologisch onderzoek en onderwijs ten dienste van de wereldwijde rooms-katholieke gemeenschap. Het onderzoek en onderwijs 'staat op de schouders' van degenen uit wier theologisch werk gedurende de vorige halve eeuw een vernieuwing van de rooms-katholieke gemeenschap is voortgekomen en het ziet de theologische uitdagingen voor de komende tijd onder ogen. Het onderwijsprogramma biedt inzicht in de historische, leerstellige en praktische dimensie van het christelijke geloof in verschillende culturele, religieuze en maatschappelijke contexten. Deze oriëntatie geeft het programma een fundamenteel karakter waarin veel aandacht is voor de plaats van de theologie en de rol van de theologie in de ontwikkelingen van de wetenschappen. Het programma laat zich sterk uitdagen door en in gesprek met theologische tradities in een breed mondiaal en oecumenisch perspectief. Als programma binnen een theologische faculteit van een - in historisch opzicht - moderne universiteit in de Europese geschiedenis laat het zich uitdagen door wijsgerige en levensbeschouwelijke tradities die funderingen bieden voor de menselijke vrijheid, voor culturele diversiteit en voor menselijke waardigheid. Het is een programma dat zich door deze oriëntatie (inter)nationaal onderscheidt van andere opleidingen in de christelijke theologie. Deze oriëntatie maakt het programma nationaal en internationaal uitdagend voor studenten.

1

FACULTEIT DER THEOLOGIE 2008-2009

2 Inschrijving, examenregelingen en kwaliteitszorg 2.1 Vooraanmelding en inschrijving Centrale inschrijving Ieder die zich voor het eerst wil inschrijven voor een volledige opleiding, dient zich aan te melden bij de Informatie Beheer Groep (IBG), via studielink: www.studielink.nl. Ook voor studiefinanciering meldt men zich aan bij Studielink. Studenten die zich voor het eerst inschrijven voor een verkorte bacheloropleiding, dienen zich aan te melden via een aanmeldingsformulier op de RU-website: http://www.ru.nl/aanmeldformulier. Universitaire inschrijving De Centrale Studentenadministratie van de Radboud Universiteit verzorgt de inschrijving van alle studenten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Wanneer men zich voor het eerst heeft aangemeld voor een opleiding van de faculteit theologie via de IBG, wordt begin juli automatisch een inschrijvingspakket van de Centrale Studentenadministratie toegestuurd. Voor aanvang van het collegejaar ontvangt iedereen die het voorgaande jaar al student aan de Radboud Universiteit was informatie over herinschrijving. Herinschrijving kan alleen digitaal, via http://www.ru.nl/studenten/inschrijven_en/herinschrijven Doorgaans wordt de collegekaart 6 weken na ontvangst van de (her-) inschrijving verstuurd. Om tijdig in het bezit te komen van een collegekaart dient het ondertekende (her-) inschrijvingsformulier vóór 15 juli te worden geretourneerd. Meer informatie over inschrijving staat in het Vademecum en op www.ru.nl/studentenzaken. Indien u zich voor het eerst inschrijft voor een master dient u toestemming te hebben van de examencommissie, die een bewijs van toelating kan uitschrijven. Dit bewijs van toelating dient u met de universitaire inschrijfpapieren mee te sturen. Facultaire inschrijving Behalve de (jaarlijkse) universitaire inschrijving vindt er ook elk jaar inschrijving bij de faculteit plaats. Iedere student wordt jaarlijks verzocht een 'facultair inschrijvingsformulier' in te vullen. De facultaire inschrijving kan alleen worden verwerkt wanneer de universitaire inschrijving is afgerond. Studenten die op basis van een HBO- of WO-diploma in aanmerking komen voor een verkort programma of een deficiëntieprogramma, dienen een gewaarmerkte kopie van het desbetreffende diploma in te leveren. U kunt uw originele diploma gratis laten kopiëren en waarmerken bij Dienst Studentenzaken, Comeniuslaan 4. U krijgt het formulier voor de facultaire inschrijving thuisgestuurd, maar desgewenst kunt u het herinschrijvingsformulier ook downloaden op Blackboard, onder 'formulieren'.

2

2 INSCHRIJVING, EXAMENREGELINGEN EN KWALITEITSZORG

2.2 Examen, tentamen- en cursusregelingen Algemeen Huiscode Als vanzelfsprekend wordt van studenten in algemene zin verwacht dat ze met eventuele klachten over bejegening door personeel, indien mogelijk eerst contact opnemen met de persoon in kwestie. Van personeel wordt hetzelfde verwacht bij klachten over bejegening door studenten. Indien niet in goed overleg tot een oplossing kan worden gekomen, kan men schriftelijk melding maken van het probleem bij de directeur onderwijs. Deze zal betrokkenen horen en in de regel binnen twee weken advies uitbrengen. Onderwijs en Examenregeling (OER) Elke opleiding van de Faculteit der Theologie kent een eigen Onderwijs- en Examenregeling, afgekort OER, waarin de toelatingseisen, de doelen en eindtermen en de inhoud van de opleiding zijn gespecificeerd. Daarnaast zijn er de 'Regels en Richtlijnen' (R&R) ten behoeve van het handelen van de examinatoren en de examencommissie . Al deze documenten zijn beschikbaar op http://www.ru.nl/theologie, onder 'onderwijs' > 'studiegidsen en OER'. Examencommissie De Faculteit der Theologie heeft één examencommissie voor de opleidingen die zij verzorgt. De examencommissie is belast met het toezicht op de toepassing van de Onderwijs- en Examenregeling (OER) en de met de organisatie en coördinatie van de examens in de opleidingen. Meer specifiek is de examencommissie belast met: - de beoordeling of voldaan is aan de toelatingseisen; - de aanwijzing van de examinatoren; - het vaststellen van een regeling voor een goede gang van zaken tijdens tentamens; - het vaststellen van richtlijnen en aanwijzingen aan de examinatoren met betrekking tot de vaststelling van de uitslag van tentamens; - het vaststellen van de uitslag van het afsluitend examen; - toewijzen van vrijstellingen en beoordelen van vrijstellingsaanvragen. Het afnemen van tentamens en het beoordelen van de prestatie (lees: het geven van een cijfer) is gedelegeerd aan de docent die het betreffende vak geeft en daarmee examinator van het examenonderdeel is. De scriptie wordt als apart examenonderdeel verdedigd ten overstaan van en beoordeeld door een zogenoemde commissie van examinatoren, die daartoe door de examencommissie is aangewezen. De leden van de examencommissie theologie worden benoemd door de decaan. Voorzitter: prof. dr. C. Hermans Vice-voorzitter: prof. dr. G. Essen Secretaris: mw. drs. J. Wolff Overige leden: prof. dr. E. Eynikel, dr. J. Schilderman

3


De standaardtermijn waarbinnen de examencommissie beslissingen neemt over verzoeken van studenten ten aanzien van o.a. hun programma is twee maanden. De commissie probeert alle verzoeken zo spoedig mogelijk na ontvangst af te handelen, maar kan niet uitsluiten dat het in sommige gevallen toch twee maanden duurt. Het is daarom van belang dergelijke verzoeken tijdig in te dienen. Post bestemd voor de examencommissie kan worden afgegeven bij de studentenadministratie of worden verstuurd naar het facultaire postadres, ter attentie van de secretaris mw. drs. J. Wolff. Inzagerecht en beroepsmogelijkheden Inzagerecht De student heeft het recht om inzage te krijgen in het beoordeelde tentamen (schriftelijk tentamen of werkstuk), gedurende ten minste zes weken na bekendmaking van de uitslag. Wanneer men het niet eens is met een tentamenuitslag, een beslissing van de examencommissie of zich onbillijk behandeld voelt, kan de student contact opnemen met de betrokken docent of met de secretaris van de examencommissie, mw. drs. J. Wolff. Beroepsmogelijkheden Wanneer het meningsverschil blijft bestaan, kan beroep worden aangetekend tegen een beschikking (een tentamenuitslag) of behandeling bij het College van Beroep voor de Examens (CBE). De beschikking/behandeling moet in strijd zijn met de Onderwijs- en Examenregeling (OER), danwel in strijd met de redelijkheid of billijkheid. Het beroep dient schriftelijk te worden ingediend binnen 4 weken nadat de beschikking is bekendgemaakt of de behandeling heeft plaatsgevonden. Bij de Dienst Studentenzaken is een modelberoepschrift verkrijgbaar. Bovendien kunnen de studentendecanen helpen bij het opstellen van een beroepschrift. Wanneer het beroep ontvankelijk wordt verklaard, bekijkt het CBE of een oplossing of compromis mogelijk is. Is dat niet het geval, dan zal uiteindelijk het CBE - na beide partijen te hebben gehoord - een bindende uitspraak doen. Meer informatie over het College van Beroep kan verkregen worden bij de studieadviseur en is te vinden in het Studentenstatuut (Vademecum). Studiepunten en studielast De studielast van een opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten. Een studiepunt volgens het European Credit Transfer System (ECTS) staat voor 28 uur studiebelasting. De studielast van elk programmaonderdeel staat in de studiegids vermeld bij de cursusbeschrijving. Studiebelastingsuren omvatten contacturen, voorbereidings- en verwerkingstijd van de collegestof (zoals het lezen van teksten, maken van opdrachten, voorbereiden van een presentatie en het uitwerken van collegeaantekeningen) en voorbereidingstijd op het tentamen of het schrijven van een werkstuk. Met betrekking tot de studiebelasting van te bestuderen literatuur (naast de literatuur besproken in de colleges), geldt de volgende verdeelsleutel: 1 studiebelastingsuur = 5 à 7 pagina's literatuur (afhankelijk van de moeilijkheidsgraad), exclusief de literatuur behandeld in de colleges. Voltijdstudie Een voltijds studiejaar omvat 60 studiepunten. Voor een voltijdstudent bedraagt de studieduur van de bacheloropleiding religiestudies 3 jaar en van de masteropleiding religiestudies of

4


spiritualiteit 1 jaar. De onderwijscontacturen van de voltijdse bacheloren masteropleiding zijn gedeeltelijk samen met de deeltijdopleiding op dinsdag- en woensdagavond geroosterd. De overige contacturen zijn over de hele week verdeeld. Voltijdstudenten moeten rekening houden met 40 uren studiebelasting per week. Deeltijdstudie Een deeltijds studiejaar omvat 34 à 40 studiepunten. Voor een deeltijdstudent bedraagt de studieduur van de bacheloropleiding religiestudies 4,5 jaar en van de masteropleiding religiestudies of spiritualiteit 1,5 jaar. De onderwijscontacturen voor de deeltijdse bacheloren masteropleiding vinden plaats op dinsdag- en woensdagavond van 17.45 tot 21.15 uur. Deeltijdstudenten moeten rekening houden met 8 contacturen en 16 à 19 uren zelfstudie per week. Cursusregelingen Verplicht aanmelden voor cursussen U dient zich uiterlijk 7 dagen voor de aanvang van iedere cursus elektronisch aan te melden via KISS (Internetdiensten voor studenten): www.ru.nl/kiss. Inschrijving via KISS voor cursussen is verplicht en noodzakelijk. Wanneer u zich niet tijdig/volgens de regels inschrijft heeft dit consequenties voor u. Indien u te laat bent met inschrijven dient u een boete van 5 euro te betalen bij de studentenadministratie. Pas na betaling van de boete zult u worden ingeschreven in de cursus en krijgt u toegang tot Blackboard. Bij onvoldoende aanmeldingen kan een cursus worden geschrapt of kunnen de contacturen van een specifiek programmaonderdeel worden gereduceerd. Studenten die zich niet aan de aanmeldingstermijn houden, lopen bovendien het risico dat er voor hen geen studiehandleiding, reader of ander lesmateriaal beschikbaar is. Studenten die zich niet hebben ingeschreven voor het college ontvangen als laatst een cursushandleiding. Voor meer informatie over inschrijving via KISS, zie de paragraaf 'Studievoorzieningen' in het hoofdstuk 'Voorzieningen voor studenten'. Met vragen over aanmeldingen voor cursussen kunt u terecht bij de studentenadministratie. Inschrijven deeltijd- en voltijdonderwijs Bij het samenstellen van het programma geldt in beginsel dat voltijd-studenten moeten kiezen voor het voltijd-programma en dat deeltijd-studenten moeten kiezen van het deeltijdprogramma. Deze regel geldt m.u.v. reeds gemaakte individuele afspraken c.q. nog te maken afspraken tussen student en de studentenadministratie. Van deze regel kan worden afgeweken in een overgangsperiode die maximaal drie jaren duurt en die duurt van 1 september 2007 - 31 augustus 2010. Studenten die van deze regel willen afwijken dienen daartoe bij de studentenadministratie een beargumenteerd verzoek in; deze beoordeelt het verzoek; bij twijfel wordt advies gevraagd aan de opleidingscoördinator.

5


De volgende redenen zijn o.a. geldig: 1. Er zijn afspraken met een werkgever die gemaakt zijn voor een periode binnen de duur van deze overgangstijd (bewijs overleggen). 2. Er zijn gezinsomstandigheden die toepassing van deze regel belemmeren, omstandigheden betreffende de gezondheid van een of meer gezinsleden die bekend zijn bij de faculteit (studieadviseur) en waardoor tot dusverre reeds is 'gemixed' tussen het deeltijd- en het voltijd-programma. Inschrijven voor masteronderwijs U mag zich pas voor mastercursussen inschrijven als uw bachelor heeft afgerond en ingeschreven staat in de master of als u in uw bachelor 20 EC of minder moet behalen voor afronding van de betreffende bachelor. Indien dit laatste het geval is kunt u bij de studentenadministratie een aanvraag tot het volgen van masteronderwijs indienen. De deadline voor het indienen van het formulier is 15 mei 2008 (voor het eerste semester) en 15 oktober 2009 (voor het tweede semester). Het formulier waarmee u dit kunt aanvragen, kunt u downloaden op Blackboard, onder 'formulieren'. Aanwezigheidsplicht Bij werkcolleges en practica geldt een aanwezigheidsplicht van tenminste viervijfde van het aantal bijeenkomsten. Voor programmaonderdelen waar zelfstudie centraal staat, is aanwezigheid verplicht bij die onderdelen die als werkcollege of werkgroep zijn omschreven. Bij hoorcolleges is geen aanwezigheidsplicht, al wordt aanwezigheid wel met klem aangeraden. Vrijstellingen Vrijstellingen voor examenonderdelen zijn mogelijk als de student elders in het hoger onderwijs een onderdeel heeft voltooid dat qua inhoud, niveau en studielast overeenkomt met dat in de opleiding aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Aanvragen voor vrijstelling kunnen pas in behandeling worden genomen wanneer de student is ingeschreven aan de RU. Voor de beoordeling van vrijstellingsaanvragen kan de examencommissie advies inwinnen bij de betreffende vakdocent of de opleidingscoördinator. Het formulier waarmee u een vrijstelling kunt aanvragen, kunt u downloaden op Blackboard > 'formulieren'. Tentamenregelingen Verplicht aanmelden voor tentamens en werkstukken Studenten dienen zich minimaal 7 dagen vóór het (her)tentamen of de inleverdatum van het werkstuk of take-hometentamen aan te melden via KISS (Internetdiensten voor studenten): www.ru.nl/kiss. Indien men te laat is voor inschrijving en toch aan het tentamen wil deelnemen/het werkstuk wil indienen, dan kan de docent de student toevoegen aan de deelnemerslijst. Na afloop van het tentamen/na indiening van het werkstuk dient de student een boete van 5 euro te betalen bij de studentenadministratie. Pas wanneer de boete is betaald, wordt het resultaat administratief verwerkt.

6


De (her-)tentamens vinden plaats in de tentamenweken zoals in het academisch jaarrooster achterin de gids aangegeven. Datum en tijdstip van tentamens worden tijdig op de website bekend gemaakt. Heeft zich 7 dagen vóór de geplande datum van het tentamen niemand aangemeld, dan vindt het tentamen geen doorgang. Dit betekent dat het hertentamen de enige tentamenmogelijkheid in het betreffende academisch jaar is. Werkstukken die niet bij de eerste inleverdatum worden ingeleverd, kunnen bij de tweede datum worden ingeleverd. Werkstukken die in de tussenliggende periode bij de docent worden ingeleverd, worden pas na de tweede inleverdatum nagekeken. Voor alle programmaonderdelen zijn twee tentamengelegenheden. De student wordt met klem aangeraden om van de eerste tentamengelegenheid gebruik te maken. Indien men enkel gebruik maakt van de tweede tentamengelegenheid, is dit tevens de enige gelegenheid. Indien in één semester zowel een voltijd als een deeltijdvak van eenzelfde cursus wordt aangeboden zullen de hertentamens van dit vak plaatsvinden op het deeltijdtijdstip. Tijdstip en lokatie van tentamens kunt u vinden op de website, onder 'roosters'. Beoordeling tentamens en werkstukken De beoordeling van tentamens en werkstukken wordt in cijfers uitgedrukt op een schaal van 1 tot 10 (met een nauwkeurigheid van 1 cijfer na de komma). De minimale score voor een voldoende is 5,6. Uiterlijk drie weken na het tentamen wordt de beoordeling door de examinator aan de studentenadministratie bezorgd. De beoordeling van tentamens en werkstukken wordt in cijfers uitgedrukt op een schaal van 1 tot 10 (met een nauwkeurigheid van 1 cijfer na de komma). De minimale score voor een voldoende is 5,6. Uiterlijk drie weken na het tentamen wordt de beoordeling door de examinator aan de studentenadministratie bezorgd. Examenregelingen: Aanmelden voor propedeuse-, bachelor- of masterexamen Propedeuse Nadat men alle onderdelen van de propedeuse succesvol heeft afgewikkeld, krijgt men het propedeusegetuigschrift uitgereikt. De studenten worden verzocht zich te melden bij de studentenadministratie zodra ze verwachten aan de eerstkomende diploma-uitreiking te kunnen deelnemen, uiterlijk 6 weken voor die uitreiking. Doorgaans vindt tweemaal per jaar een uitreiking plaats, in het academisch jaar 2008-2009 op 13 november 2008 en 16 april 2009. De namen van alle studenten die bij de uitreiking een diploma ontvangen, worden gepubliceerd op de agenda van de website en op blackboard. Bachelor De student meldt zich bij de facultaire studentenadministratie nadat hij het laatste onderdeel van de (verkorte) bachelor heeft behaald, uiterlijk 6 weken voor de eerstvolgende diplomauitreiking. De examencommissie stelt vast of aan alle eisen is voldaan en besluit tot toekenning van het diploma. De studentenadministratie verzorgt de aanvraag bij Bureau Examens. De student ontvangt te zijner tijd een uitnodiging voor de uitreiking die tweemaal

7


per jaar plaatsvindt, te weten op 13 november 2008 en 16 april 2009. De namen van alle studenten die bij de uitreiking een diploma ontvangen, worden gepubliceerd op de agenda van de website en op blackboard. Master De student houdt ten alle tijde rekening met een minimale afstudeertermijn van twee maanden en meldt zich ruim vóór aanvang van deze termijn bij de studieadviseur/studentenadministratie. Voordat de student aan zijn scriptie begint, dient deze een afspraak te maken bij de studieadviseur, mw. Jeannette Wolff. Daar ontvangt de student een uitgebreide werkwijzer t.b.v. de procedures. De examencommissie start de beoordelingsprocedure en besluit tot toekenning van het diploma wanneer aan alle eisen is voldaan. De student meldt zich vervolgens met de verklaring van de examencommissie bij het Universitair Bureau Examens (Comeniuslaan 4, op werkdagen geopend van 10.00-12.00 uur). Naast deze verklaring moet de student zijn collegekaart overleggen. Het examen waarbij de scriptie wordt verdedigd vindt plaats minimaal vier weken na aanmelding bij Bureau Examens. De namen van alle studenten die bij de uitreiking een diploma ontvangen, worden gepubliceerd op de nieuwsberichten van de website en op blackboard. Judicium De examencommissie beoordeelt of aan getuigschrift van het propedeutisch, bachelor- of masterexamen een onderscheiding wordt toegekend. Hierbij kunnen de volgende judicia worden toegekend: bene meritum, cum laude en summa cum laude. Voor meer informatie over de regels ten aanzien van het toekennen van de judicia, zie de website onder 'informatie voor studenten' > 'studiegidsen en OER'.

2.3 Kwaliteitszorg Het onderwijs wordt onder verantwoordelijkheid van de directeur onderwijs regelmatig getoetst op kwaliteit middels een aantal evaluatieprocedures. Deze omvatten evaluaties van de afzonderlijke modules door studenten; semesterevaluaties van de opleiding met studenten; en monitorbijeenkomsten met docenten. De resultaten van de evaluaties worden besproken in de opleidingscommissie. Eventuele knelpunten of problemen worden, eventueel vergezeld van een advies, ter kennis gebracht van de onderwijsdirecteur en de opleidingscoördinatoren. De opleidingscoördinator houdt toezicht op de kwaliteit van het onderwijs, met name met het oog op de samenhang tussen de onderdelen. Hij draagt zorg voor een goede uitvoering van het onderwijs en neemt initiatieven gericht op de verdere ontwikkeling en verbetering van het onderwijs. De opleidingscoördinator stelt jaarlijks een onderwijsjaarverslag op, dat de basis vormt van de te vervaardigen 'zelfstudie' voor de periodieke onderwijsvisitatie waarbij de opleidingen in een bepaalde discipline landelijk worden beoordeeld. Directeur onderwijs theologie en opleidingcoördinator: dr. Christoph Hübenthal

8

3 BESTUUR EN ORGANISATIE

3 Bestuur en organisatie 3.1 Bestuurlijke organisatie Faculteit der Theologie De faculteit wordt geleid door de decaan. Deze is belast met de algehele leiding van de faculteit, in het bijzonder met het toezicht op de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek. De faculteit werkt nauw samen met de Faculteit der Religiewetenschappen. De beide decanen stemmen hun beleid daarom in nauw overleg vast. De decanen oefenen het bestuur uit in een wekelijks overleg, het dagelijks bestuur, waarvoor zij gezamenlijk de agenda vaststellen. Aan dit overleg nemen behalve de beide decanen de directeur bedrijfsvoering, de secretaris en de studentassessor deel. Dit dagelijks bestuur overlegt periodiek met de directeuren onderwijs, de directeur onderzoek en de communicatiemedewerker. Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen De Faculteit der Religiewetenschappen vormt samen met de Faculteit der Theologie en de Faculteit der Filosofie de Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. De unie is een samenwerkingsverband, gericht op: de bevordering van wetenschappelijk onderzoek en dienstverlening op het raakvlak van filosofie, theologie, religiewetenschappen en andere wetenschappen. één doelmatige bedrijfsvoering. De unie heeft daarom één gezamenlijk bureau. Het Soeterbeeck Programma (www.ru.nl/soeterbeeck) ressorteert direct onder de Facultaire Unie en is ondergebracht in het Bureau. Voor meer informatie over het Soeterbeeck Programma, zie de gelijknamige paragraaf verder in dit hoofdstuk. De faculteiten zijn autonoom op gebied van onderwijs en onderzoek. Het bestuur van de unie wordt gevormd door de drie decanen, van wie er één voorzitter en een ander vice-voorzitter is, de directeur bedrijfsvoering, de beide studentassessoren en de secretaris. Decaan Faculteit der Theologie: prof. dr. B.H. Vedder Vice-decaan bedrijfsvoering: drs. C.M.J. Herwijn Secretaris: mr. A.J.M. Hustinx Leerstoelen De wetenschappelijke activiteiten van de faculteit zijn langs disciplinaire lijnen verdeeld in een aantal vakgebieden. Deze vakgebieden zijn ondergebracht in kernleerstoelen die bestaan uit een aantal verwante leeropdrachten. Een kernleerstoel omvat gewone, persoonsgebonden en bijzondere leeropdrachten, en bestaat uit de hoogleraren en overige medewerkers van het wetenschappelijk personeel op een bepaald vakgebied of combinatie van vakgebieden. Een overzicht van de kernleerstoelen en de leeropdrachten vind je op www.ru.nl/theologie, onder 'faculteit' > 'leerstoelen'.

9


3.2 Medezeggenschap De medezeggenschap krijgt gestalte in de onderdeelcommissie, de facultaire studentenraad, de Facultaire Gezamenlijke Vergadering en de opleidingscommissie. Voor de Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen is er één onderdeelcommissie, één studentenraad en één Facultaire Gezamenlijke Vergadering, met drie kiesgroepen: filosofie, theologie/ religiewetenschappen, bureau. De Facultaire Studentenraad De Facultaire Studentenraad (FSR) wordt gekozen door de studenten die bij de faculteit staan ingeschreven. De Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen kent één gemeenschappelijke studentenraad bestaande uit twee kiesgroepen: de kiesgroep filosofie (4 leden) en de kiesgroep theologie/religiewetenschappen (4 leden). De FSR oefent zijn bevoegdheden uit in een overlegvergadering met de decaan. De FSR heeft instemmingsrecht op de volgende punten: a. de uitvoering van de kwaliteitszorg op het gebied van het onderwijs b. het beleid met betrekking tot de studenten en de studentenvoorzieningen in de faculteit. Daarnaast is de FSR bevoegd standpunten kenbaar te maken en voorstellen te doen met betrekking tot de uitvoering van het onderwijs en de aangelegenheden als hierboven bedoeld. De FSR oefent daarnaast, samen met de Onderdeelcommissie (vertegenwoordigers van personeel), een aantal medezeggenschapsrechten uit in de zogenaamde Facultaire Gezamenlijke Vergadering (FGV). De Facultaire Unie kent één gemeenschappelijke FGV, met vier kiesgroepen: filosofie (8 leden), theologie/religiewetenschappen (8 leden), en bureau van de Facultaire Unie (3 leden). De FGV bespreekt het algemene beleid van de faculteit met de faculteitsleiding (decaan). De FGV heeft instemmingsrecht op elke wijziging van de Onderwijs- en Examenregeling en de wijze waarop de kwaliteit van onderwijs binnen de faculteit wordt bewaakt. De medezeggenschap wordt uitgeoefend in een overlegvergadering met de betrokken decanen. In de praktijk komt de FSR niet afzonderlijk bijeen maar wordt er steeds overlegd in de bredere context van de FGV. De agenda wordt in overleg met o.a. de FSR opgesteld door de decanen. Voor een overzicht van de leden van de FSR, zie de website, onder 'bestuur en inspraak' > 'overlegorganen'. Opleidingscommissie De faculteit heeft één opleidingscommissie. In de opleidingscommissie wordt iedere opleiding vertegenwoordigd door een docent (benoemd door de decaan) en een student (gekozen door de studenten). Namens de decaan voert de directeur onderwijs overleg met de opleidingscommissie. In praktijk wordt gezamenlijk vergaderd met de opleidingscommissie theologie.

10

3 BESTUUR EN ORGANISATIE

De opleidingscommissie kent de volgende taken en bevoegdheden: advies uitbrengen over de onderwijs- en examenregeling; jaarlijks beoordelen van de uitvoering van de onderwijs- en examenregeling; kwaliteitszorg op het gebied van onderwijs; advies uitbrengen aan decaan en/of directeur onderwijs betreffende alle onderwijsaangelegenheden. Voor een overzicht van de leden van de opleidingscommissie, zie de website, onder 'bestuur en inspraak' > 'overlegorganen'. Vergoeding bestuurs- en commissiewerk De Facultaire Unie kent een regeling voor vergoeding voor bestuurswerk door studenten. Deze regeling kent de volgende bedragen toe: de studentassessoren van de Facultaire Unie ontvangen een geïndexeerde honorering van 1/4 van de maximale studiefinanciering voor een alleenstaande uitwonende student. Studentassessoren die gebruikmaken van een bestuursbeurs kunnen geen aanspraak maken op deze honorering; 1. leden van de Facultaire Studentenraad ontvangen een geïndexeerde honorering van 1/20 van de maximale studiefinanciering voor een alleenstaande uitwonende student, plus een onkostenvergoeding van 147,48 per jaar; 2. student-leden van de Opleidingscommissie ontvangen een vergoeding van 37,50 per bijgewoonde vergadering 3. studenten die aanspraak kunnen maken op verschillende honoreringen en/of vergoedingen op grond van deze regeling hebben slechts recht op de hoogste honorering en/of vergoeding.

3.3 Soeterbeeck Programma Het Soeterbeeck Programma is onderdeel van de Facultaire Unie Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Met activiteiten op het raakvlak van wetenschap, samenleving en levensbeschouwing stimuleert het het Soeterbeeck Programma het wetenschappelijke en maatschappelijke debat. Daarmee biedt het programma aan studenten en medewerkers van de Radboud Universiteit Nijmegen en aan het algemene publiek een verdiepende kijk op actuele maatschappelijke en wetenschappelijke ontwikkelingen. In lezingen, symposia, debatten en filmgesprekken gaat het programma in op de filosofische en levensbeschouwelijke kant van bijvoorbeeld grensverleggend onderzoek, politiek, religie en kunst en cultuur. Onder meer in samenwerking met studie- of studentenverenigingen en de Faculteiten Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen of maatschappelijke organisaties komen activiteiten tot stand met verrassende benaderingen van actuele maatschappelijke en wetenschappelijke thema's. De inhoud van de activiteiten van het Soeterbeeck Programma wordt vaak versterkt door de inbreng vanuit film, muziek of literatuur. Een activiteit van het Soeterbeeck Programma staat

11


garant voor een inspirerende middag of avond. Voor een overzicht van de activiteiten van het Soeterbeeck Programma: kijk op www.ru.nl/soeterbeeckprogramma. Geef u op voor de emailnieuwsbrief zodat u als eerste op de hoogte bent van het programma-aanbod: www.ru.nl/soeterbeeckprogramma/contact/aanmelden. Studenten en medewerkers van de universiteit hebben gratis of tegen sterk gereduceerde prijzen toegang tot de activiteiten.

12

4 VOORZIENINGEN VOOR STUDENTEN

4 Voorzieningen voor studenten 4.1 Informatievoorziening Communicatie met studenten Mededelingen over onderwijs of aankondigingen over algemene facultaire zaken worden zoveel mogelijk via blackboard (http://blackboard.ru.nl/) gecommuniceerd. Zorg ervoor dat u regelmatig blackboard raadpleegt. Om er voor te zorgen dat de berichten u bereiken, bent u verplicht om gebruik te maken van uw universitaire email account ([email protected]). Studenten worden geacht deze account te gebruiken of berichten van de universitaire mail naar een ander adres te laten doorsturen. Nadere informatie hierover is te vinden op www.ru.nl/kiss onder 'Veelgestelde vragen'. Voor vragen en problemen met het KISS-account, contacteer de Centrale Studentenbalie (024- 361 23 45) of e-mail: [email protected]. Website www.ru.nl/theologie Informatie over de faculteiten de opleiding is te vinden op de facultaire website www.ru.nl/theologie. Alle onderwijsinformatie vindt u onder 'onderwijs'. Receptie De receptie van de faculteit is te vinden op de 15e verdieping van het Erasmusgebouw. Hier kan men terecht voor algemene informatie. Studenten met meer specifieke vragen kunnen bij de receptie worden doorverwezen naar de studentenadministratie. Telefoon: 024 - 3612168 E-mail: [email protected] Openingstijden: Maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur Post en postvakken Post voor docenten kunt u afgeven bij de receptie, van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 17.00u. De postvakken van studenten zijn geplaatst in de gang voor de studentenadministratie op de 15e verdieping. Bulletin Iedere maand brengt de faculteit een bulletin uit, bestemd voor alle studenten en medewerkers. Alle medewerkers en studenten ontvangen het bulletin in hun postvak. Het bulletin biedt actuele informatie over onder meer verslagen en aankondigingen van symposia, studiereizen en andere bijeenkomsten, bestuursaangelegenheden, studentenzaken en activiteiten van faculteitsvereniging Awaz.

13


4.2 Studentenadministratie De studentenadministratie zorgt voor de registratie van de studievoortgang (behaalde tentamens en examens) van elke student. Studenten kunnen bij de studentenadministratie terecht met vragen over de studievoortgang, cursussen, examens, de studiegids etc. De studentenadministratie is tevens de plaats voor het maken van een afspraak met de studieadviseur. Geopend: Maandag 09.00-16.30 Dinsdag en woensdag 10.00-18.00 Donderdag 09.00-16.30 Medewerker: Mw. Marianne Peters-Boekhoorn E-mail: [email protected] Bezoekadres: Erasmusplein 1 (Erasmusgebouw) Kamer 15.26 Tel. 024- 361 55 32 Fax 024- 361 18 02 Postadres: Studentenadministratie Theologie en Religiestudies Postbus 9103 6500 HD Nijmegen Met vragen over collegeroosters en tentamenroosters (voor zover niet op de facultaire website of in de vitrinekasten bij de studentenadministratie beschikbaar) kunnen studenten terecht bij mw. Maïté Tjon A Hie. Medewerker: Mw. Maïté Tjon A Hie E-mail: [email protected] Kamer 15.27 Tel. 024- 361 21 46

4.3 Studieadviseur De studieadviseur is beschikbaar voor algemene vragen over de studie, keuzetrajecten met betrekking tot vervolgstudie en beroep, voortgangsproblemen, studiemotivatie, etc. De studieadviseur werkt nauw samen met de centrale Dienst Studentenzaken van de universiteit, vooral met de studentendecanen. Informatie uit de gesprekken met de studieadviseur wordt vertrouwelijk behandeld. Studieadviseur: Mw. drs. Jeannette Wolff, e-mail: [email protected] Erasmusplein 1 (Erasmusgebouw - kamer 15.22A)

14


6525 HT Nijmegen Tel. 024- 361 55 32 Spreekuur: Dinsdag en woensdag van 15.00-18.00 uur. Afspraken dienen via de studentenadministratie gemaakt te worden. Bij uitzondering is op andere tijdstippen dan hierboven vermeld een afspraak mogelijk. Studenten kunnen het hele jaar door hun studievoortgang bewaken via Kiss. Als de studievoortgang achterblijft worden studenten met klem geadviseerd zo spoedig mogelijk contact op te nemen met de studieadviseur. Ook kan de studieadviseur studenten oproepen voor een gesprek om struikelblokken te bespreken.

4.4 Commissie studieadvies eerste jaar De "commissie studieadvies eerste jaar" brengt aan alle voltijd eerstejaars propedeusestudenten twee studieadviezen uit in de loop van het academisch jaar. Deze studieadviezen zijn dringend, maar niet bindend. Vóór 1 maart wordt een voorlopig studieadvies uitgebracht. Zo snel mogelijk na het bekend worden van de resultaten van de hertentamens in augustus wordt een tweede (definitief) studieadvies gegeven. Deze studieadviezen zijn bedoeld om de student te ondersteunen in de studiekeuze en in een vroeg stadium inzicht te verschaffen in de studiemogelijkheden en de te verwachten voortgang. De commissie baseert zich op de behaalde studieresultaten en eventuele persoonlijke omstandigheden die van invloed zijn geweest op de voortgang van de studie. In aansluiting op dit advies vindt doorgaans een gesprek plaats tussen de student en de studieadviseur. Studenten in de post-propedeutische fase van de bachelor en in de master ontvangen jaarlijks in het tweede semester een voortgangsformulier. Naar aanleiding van dit formulier én door monitoring van de studievoortgang, kan de studieadviseur een student uitnodigen voor een gesprek.

4.5 Loopbaanbegeleiding en beroepsvoorbereiding De Faculteiten der Theologie en der Religiewetenschappen bieden een hoogwaardige opleiding in uiteenlopende afstudeervarianten. De formele beroepsuitgangen zijn die van leraar, geestelijk verzorger, beleidsconsulent diversiteit en cultuuradviseur. Onderzoek naar de beroepsperspectieven laat zien dat de beroepskansen groot maar ook divers zijn. Gezien de verschillende masters bestaat er onder studenten behoefte om meer begeleiding te krijgen in het krijgen van helderheid over hun loopbaanopbouw en de daarvoor vereiste voorwaarden. Daarbij komt dat veel studenten reeds beschikken over een HBO- of universitaire opleiding, maar hun carrière op grond van de opleiding theologie of religiestudies een wending willen geven. In dat verband bieden de Faculteiten der Theologie en der Religiewetenschappen de mogelijkheid om op deze punten begeleiding en ondersteuning in de vorm van 'vocational counselling' te krijgen. Het doel van 'vocational counselling' is: Het bij studenten helpen verhelderen van beroepsgebonden posities, rollen, activiteiten en ervaringen met het oog op de aansluiting van de studie op de arbeidsmarkt.

15


Het aanbod van 'vocational counselling' kent verschillende vormen. De groepsgebonden vorm is die van een drietal bijeenkomsten waarin een kleine groep van ca. 8 personen een programma doorloopt waarin op grond van een inventarisatie van dimensies van loopbaankeuze gezamenlijk wordt besproken hoe ieder zich de eigen loopbaan voorstelt. De groepsgebonden vorm maakt het mogelijk om verwachtingen duidelijker te expliciteren en te verantwoorden terwijl ook steun en brede feedback gegeven kan worden. Bovendien komt meer informatie over alternatieven beschikbaar en kan voorbeeldleren ('modelling') plaatsvinden. De individuele werkvorm kan op de groepsvorm volgen indien persoonlijke omstandigheden - of een gebrekkig zicht op eigen interesses en capaciteiten - dit vergen. In een beperkt aantal sessies worden specifieke omstandigheden, verwachtingen, capaciteiten en problemen van de student besproken, eventueel aan de hand van de methode van 'vocational assessment'. Tenslotte is er nog de incidentele en extra-curriculaire vorm, waarbij alumni van de faculteit inleidingen verzorgen over hun huidige werkkring en waarin zij terugblikken op hun studententijd. Een dergelijke werkvorm biedt uitstekende mogelijkheden tot informatie, zichtverwerving op netwerken, 'modelling' en feedback. Loopbaanconsulent: Dr Hans Schilderman Erasmusplein 1 (Erasmusgebouw 14.20) T: 024 - 3612728 E: [email protected] Stage Studenten Religiestudies worden in het derde jaar van de Bachelor geïnformeerd over stagemogelijkheden binnen de verschillende mastervarianten. Stage is de meest concrete vorm van loopbaanbegleiding en beroepsvoorbereiding omdat de studenten tijdens de stageperiode kennis maken met het werkveld en beroepsperspectieven. Alumnipanel Een keer per jaar vindt een alumnipanel plaats. Tijdens deze bijeenkomst vertellen oudstudenten over hun ervaringen in de verschillende werkvelden. Werkveldportaal Op Blackboard is een werkveldportaal ingericht waarin studenten belangrijke informatie over de verschillende werkvelden kunnen vinden waarbinnen zij als afgestudeerden theologie of religiestudies kunnen solliciteren. U kunt de informatie vinden bij de algemene course voor studenten theologie en religiestudies.

4.6 Studeren in het buitenland Er bestaan verschillende mogelijkheden om na de propedeuse een deel van de studie in het buitenland door te brengen. Naast motieven als zelfstandigheid, verbreding en verdieping van ervaring, contact met andere culturen en talen, heeft studeren in het buitenland het voordeel dat men met andere tradities van theologiebeoefening of met andere godsdiensten in aanraking komt. Daarnaast kan het thema van afstuderen een aanleiding zijn om een

16


buitenlandse universiteit op te zoeken waar specialisten terzake te vinden zijn. De docent bij wie men wil afstuderen, kan hierover advies verstrekken. De behaalde studiepunten aan de buitenlandse universiteit kunnen worden erkend door de opleiding in Nijmegen. Neem hiervoor ruim vóór vertrek contact op met de studieadviseur. Het buitenlandse vakkenpakket dient te worden goedgekeurd door de examencommissie. De duur van de studieperiode in het buitenland is minimaal 3 maanden en maximaal 1 academisch jaar. Erasmus / Life Long Learning Programma Studenten kunnen via het Erasmus/Life Long Learning Programma naar een universiteit in Europa waarmee de faculteit een uitwisselingsovereenkomst heeft. Studenten ontvangen bovenop eventuele studiefinanciering- een beurs die tegemoetkomt in de reiskosten en mogelijk hogere kosten van levensonderhoud. Erasmusstudenten blijven ingeschreven aan de Radboud Universiteit Nijmegen, waar men ook het collegegeld betaalt. Aan de buitenlandse instelling hoeft geen collegegeld te worden betaald. De faculteit heeft overeenkomsten met de theologische faculteiten van de volgende universiteiten: Katholieke Universiteit Leuven, België Universität Bern, Zwitserland Université de Fribourg, Zwitserland Universität Luzern, Zwitserland Univerzita Karlova, Praag, Tsjechië Jihoceská Univerzita v Ceskych Budejovicich, Tsjechië Universitatea 'Babes-Bolyai' din Cluj-Napoca, Roemenië Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawla II, Lublin, Polen Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza, Poznan, Polen Uniwersytet Jagiellonski, Krakow, Polen Katholisch-Theologische Privatuniversität Linz, Oostenrijk Hogeskolen i Agder, Kristiansand, Noorwegen Istanbul Üniversitesi, Istanbul, Turkije Uludag University, Bursa, Turkije Eberhard-Karls-Universität Tübingen, Duitsland Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg , Duitsland Albert-Ludwigs-Universität Freiburg in Breisgau, Freiburg, Duitsland Ruhr Universität Bochum, Duitsland Université Marc Bloch - Strasbourg II, Frankrijk Victoria University of Manchester, Groot-Brittannië University of Edinburgh, Groot-Brittannië Overige beurzenprogramma's Ook voor een studieverblijf buiten Europa zijn er beursmogelijkheden. Kijk hiervoor op de website van de faculteit www.ru.nl/theologie > 'Onderwijs' > 'Studeren in het buitenland' of kijk op de website van het centrale International Office van de universiteit: www.ru.nl/io/internationalisering.

17


Meer informatie Studenten die graag een periode in het buitenland zouden studeren, dienen eerst contact op te nemen met de studieadviseur om toestemming van de examencommissie aan te vragen. Voor meer informatie over uitwisselingsmogelijkheden en beurzenprogramma's kan men contact opnemen met het International Office van de Facultaire Unie: mw. drs. G. de Jong kamer 15.25 tel. 024-3612737 [email protected]. Mw. drs. G. de Jong verwijst eventueel door naar de facultaire coördinator internationalisering prof. dr. E. Eynikel; kamer 14.03a; Tel. 024- 361 56 04; [email protected]. In samenwerking met de Faculteit der Filosofie wordt er jaarlijks in april of mei een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd over studeren in het buitenland. De bijeenkomst wordt tijdig aangekondigd via de website.

4.7 Studievoorzieningen Universiteitsbibliotheek De boekencollecties van de faculteiten Letteren, Filosofie en Theologie (de Humanioracollecties) zijn open opgesteld te vinden in "De Verdieping" (-1) van de Centrale Bibliotheek, Erasmuslaan 36. Studenten van de Radboud Universiteit Nijmegen kunnen boeken lenen met hun collegekaart. Niet uitgeleend worden: tijdschriften, losbladige publicaties en boeken met gekleurd etiket. De bibliotheek beschikt over uitstekende computerfaciliteiten (met toegang tot internet, printer en scanner) en werkkamers. Voor meer informatie over leenreglement, zoeksystemen, catalogi, openingstijden en andere vestigingen van de universiteitsbibliotheek, zie www.ru.nl/ubn of bel met 024- 361 24 37 (uitleen). Computervoorzieningen Studenten religiewetenschappen kunnen op verschillende plekken op de campus terecht voor computerfaciliteiten: Op kamer 12.23 van het Erasmusgebouw is een computerruimte beschikbaar die exclusief is bestemd voor studenten van de faculteiten theologie, religiewetenschappen en filosofie. Openingstijden zijn gelijk aan die van het Erasmusgebouw. Het Multimedia Studiecentrum op de eerste etage van het Erasmusgebouw. Computers hebben toegang tot internet en (kleuren-)printer. Tevens is een scanner beschikbaar. Elke gebruiker heeft met een MMS-account beschikking over 20 MB persoonlijke schijfruimte op de server. Het centrum is van maandag tot met donderdag geopend van 9.00 tot 19.00 uur, op vrijdag tot 17.00 uur. Voor meer informatie www.ru.nl/mms. De benedenverdieping (-1) van de Centrale Bibliotheek aan de Erasmuslaan 36. Openingstijden zijn gelijk aan die van de Humaniora Bibliotheek.

18


Dictatencentrale Bij de dictatencentrale in het Erasmusgebouw, E 02.31A, worden dictaten verkocht. De dictatencentrale is van maandag tot en met vrijdag geopend van 09.00 tot 16.30 uur. Voor meer informatie en voor een overzicht van de beschikbare readers, zie www.ru.nl/dictaten. KISS (internetservice voor studenten): www.ru.nl/kiss Iedere student van de Radboud Universiteit Nijmegen heeft toegang tot KISS. Via KISS kunnen studenten tentamenuitslagen raadplegen, inschrijven voor cursussen en tentamens, een adreswijziging doorgeven, e-mailen en een eigen webpagina maken. Ook wordt via KISS de maandelijkse nieuwsbrief van de Radboud Universiteit Nijmegen verzonden. Aan het begin van het eerste jaar krijgt iedere student informatie over de KISS-account toegestuurd met een persoonlijk activeringswachtwoord. Ben u uw wachtwoord vergeten, dan kan een nieuw wachtwoord op vertoon van de collegekaart bij de Centrale Studentenbalie worden aangevraagd. E-mail Alle communicatie per e-mail van de faculteit en de universiteit wordt naar het @student.ru.nl-adres verzonden. Indien u een ander e-mailadres (vaker) gebruikt, stel dan via KISS in dat alle berichten vanaf het universitaire e-mailadres worden doorgestuurd naar uw persoonlijk e-mail adres. Anders kunt u veel informatie missen! Zie www.ru.nl/kiss > 'over KISS' > 'Veelgestelde vragen'. Voor vragen en problemen met het KISS-account, neem contact op met de Centrale Studentenbalie (024- 361 23 45) of e-mail: [email protected]. Blackboard Blackboard is de digitale leeromgeving van de Radboud Universiteit Nijmegen waar iedere student toegang toe heeft. Blackboard is een hulpmiddel ter ondersteuning van de studie. Blackboard biedt onder meer plaats voor presentaties van lesmateriaal, bronverwijzingen, (Powerpoint) presentaties van colleges, achtergrondinformatie en verwijzingen naar internetsites elders. Meer informatie is terug te vinden op de Blackboardpagina: http://blackboard.ru.nl/ Studiegidsen Op de site http://www.studiegids.science.ru.nl zijn alle studiegidsen van alle opleidingen aan de Radboud Universiteit te raadplegen. Ook de studiegidsen van de faculteiten Theologie en Religiewetenschappen kunt u hier vinden.

4.8 Studentenorganisaties Awaz Awaz is de faculteitsvereniging van studenten en docenten aan de Faculteit der Theologie en de Faculteit der Religiewetenschappen. 'Awaz' betekent in verschillende talen 'geluid', 'gerucht', 'muziek' en 'dat wat gaande is'. Een toepasselijke naam voor een sprankelende vereniging die leeft onder studenten en medewerkers. Omdat studeren meer is dan colleges volgen, werkstukken maken en tentamens afleggen, wil Awaz voorzien in die extra dingen die het studeren leuk maken. Dit doen we door het organiseren van verschillende activiteiten

19


zoals gesprekken met docenten over hun eigen religiositeit en drijfveren, filmavonden, excursies, debatavonden, studiereizen, het jaarlijkse Open Podium en natuurlijk de maandelijkse Awazborrels. Voor meer informatie over Awaz, zie www.awaz.nl. Mentoraat Voor bachelorstudenten (voltijd en deeltijd) is het mentoraat ingericht met het oog op de motivatie voor de studie en de cohesie binnen de studentenpopulatie. Het mentoraat vindt plaats onder leiding van een lid van de staf. Er worden regelmatig bijeenkomsten en uitstapjes georganiseerd, vaak in samenwerking met Awaz. Het mentoraat vervult een signaalfunctie inzake vragen en behoeften met betrekking tot de opleiding. Activiteiten worden aangekondigd op de facultaire website www.ru.nl/theologie en op www.awaz.nl.

4.9 Dienst Studentenzaken De Universitaire Dienst Studentenzaken geeft informatie op het gebied van studentenadministratie, studentenbegeleiding en studentencultuur. Het omvat diensten van studentendecanen, studentenpsychologen, de vertrouwenspersoon ongewenst gedrag, studievaardigheidstrainingen en het Informatiecentrum Bachelor/Master. Het aanmeldpunt is de Centrale Studentenbalie. Bij de Centrale Studentenbalie kunt u terecht voor informatie over of een afspraak met de studentendecanen en de studentenpsychologen. Ook kunt u zich aanmelden voor een studievaardigheidstraining. Verder kunt u bij de Centrale Studentenbalie terecht voor alle vragen met betrekking tot in- of uitschrijving aan de Radboud Universiteit Nijmegen, informatie over en aanvraag van het Afstudeer- of het Noodfonds, melding van studievertraging wegens bijzondere omstandigheden, informatie over studeren met een functiebeperking of chronische ziekte, basisinformatie over studiefinanciering, aanvragen van het afsluitend examen via het Examenbureau, en voor diverse folders, formulieren en brochures. De Centrale Studentenbalie is dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur, met uitzondering van de eerste vrijdagmiddag van elke maand. Adres: Comeniuslaan 4; Postbus 9102; 6500 HC Nijmegen. Tel. 024- 361 23 45 (van 8.30 tot 12.30 uur en 13.30 tot 17.00). E-mail: [email protected]. Zie ook: www.ru.nl/studentenzaken. Meer informatie over universitaire voorzieningen voor studenten vindt men in het Vademecum van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het is verkrijgbaar bij de Centrale Studentenbalie van de Dienst Studentenzaken, Comeniuslaan 4; bij alle dictatencentrales; en in beperkte oplage bij de balie van de faculteit. De informatie is ook beschikbaar op de website: www.ru.nl/studentenzaken.

20


4.10 Studentenkerk De studentenkerk ontwikkelt activiteiten ten dienste van de persoonlijke en religieuze vorming van studenten. Het studentenpastoraat is beschikbaar voor zinvragen met betrekking tot levenshouding, geloof, studie en toekomstperspectief. De studentenkerk organiseert onder andere introducties, liturgische vieringen, ontmoetingen, gespreksgroepen, bezinningen en individuele hulp- en begeleidingsgesprekken. Contacteer het team van de studentenkerk voor meer informatie: Erasmuslaan 15, 6525 GE Nijmegen, Tel. 024- 361 91 88. Zie ook: www.ru.nl/studentenkerk.

21


5 Bachelor Theologie 5.1 Profiel, doelstellingen en eindtermen De opleiding is gericht op vorming van kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes op het gebied van de wetenschappelijke bestudering van de christelijke traditie in haar diverse contexten. Dit gebeurt op een zodanig niveau dat afgestudeerden in staat zijn om onder begeleiding wetenschappelijk onderzoek te verrichten dan wel om hun wetenschappelijke kennis adequaat te benutten in uiteenlopende professionele contexten (of functies). De studie van de christelijke traditie gebeurt vanuit een interdisciplinaire benadering die zich aan de methodologische standaarden van de betrokken vakdisciplines oriënteert. Binnen de theologische benadering is er een aantal methoden dat de nadruk op het binnenperspectief legt, waarbij echter ook het buitenperspectief een belangrijke rol speelt. Binnen de 'interne' benadering wordt de christelijke traditie bestudeerd vanuit haar zelfarticulatie (a) in de bronteksten, (b) in dogmatische, niet-leerstellige en wetenschappelijk gearticuleerde geloofsuitingen (inclusief een kritische toetsing van de daarbij behorende waarheidsaanspraken), (c) in de religieuze praktijken. Binnen de 'externe' benaderingen wordt de christelijke traditie wetenschappelijk bestudeerd vanuit de dominante godsdienstwetenschappelijke, geesteswetenschappelijke, sociaalwetenschappelijke en filosofische disciplines. Daarbij wordt vooral de wisselwerking tussen de christelijke traditie en haar diverse maatschappelijke, culturele en religieuze contexten gethematiseerd. De bacheloropleiding theologie richt zich op een grondige inleiding in de christelijke traditie, waarbij ook aandacht wordt geschonken aan andere godsdiensten. Tegelijkertijd dient ze als voorbereiding op een specialisatie op het gebied van literaire, historische, systematische, empirisch-praktische of religiewetenschappelijke disciplines. Ze geeft dus toelating tot de masteropleiding theologie. De opleiding is gericht op de volgende eindtermen: 1. a. Kennis van en inzicht in de bronnen, de ontstaansgeschiedenis en de actuele situatie van de christelijke traditie. b. Kennis van en inzicht in maatschappelijke, culturele en religieuze contexten van de christelijke traditie en hun wisselwerkingen. c. Kennis van en inzicht in de onderzoeksmethoden en -technieken van onderscheiden wetenschappelijke disciplines binnen de theologie (kwantitatieve en kwalitatieve, hermeneutische en literaire, historische en comparatieve methoden). d. Kennis van en inzicht in de geschiedenis van de filosofie en haar belangrijkste aandachtsgebieden. 2. Toepassen van kennis en inzicht om een theologische kwestie in een wetenschappelijk essay of een wetenschappelijke presentatie op voldoende manier te beantwoorden. 3. Oordeelsvorming aangaande maatschappelijke, kerkelijke en/of theologische ontwikkelingen op grond van een beredeneerde en synthetiserende synopsis van de onder 1a-1d genoemde kennis en inzichten. 4. Mondeling en schriftelijk kunnen communiceren over theologische thema's, problemen en oplossingen met een gespecialiseerd en een niet-gespecialiseerd publiek.

22

5 BACHELOR THEOLOGIE

5. Beschikken over de leervaardigheden om relatief zelfstandig (nieuwe) informatie aangaande theologische kwesties te reproduceren, begrijpen, interpreteren en evalueren.

5.2 Toelatingseisen en instroomregelingen Voor de bacheloropleiding Theologie gelden de volgende toelatingseisen: Tot de propedeuse worden toegelaten 1. Zij die in het bezit zijn van het getuigschrift eindexamen/staatsexamen Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs (VWO). 2. Bezitters van het getuigschrift eindexamen van een erkende instelling voor Hoger BeroepsOnderwijs (HBO), alsmede bezitters van een verklaring van onvoorwaardelijke overgang naar het tweede cursusjaar van een erkende instelling voor HBO met betrekking tot het studiejaar 1985-1986 of later, worden toegelaten onder dezelfde condities als bezitters van het VWO-getuigschrift. Hetzelfde geldt voor bezitters van een akte van bekwaamheid, verkregen aan een zgn. Nieuwe Leraren Opleiding (NLO) dan wel een akte van bekwaamheid tot het geven van Middelbaar Onderwijs (MO-akte); 3. Personen die de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt, kunnen - ongeacht hun eerdere opleiding - middels een 'colloquium doctum' toegang verkrijgen. Aanvragen daartoe moeten worden ingediend bij het College van Bestuur. Een brochure met de exacte regeling en procedure van het colloquium doctum voor de bacheloropleiding Theologie is verkrijgbaar bij de studievoorlichter Drs. I. de Haes. Het colloquium doctum geldt slechts voor de opleiding waarvoor het colloquium doctum is aangevraagd. Toelating tot het onderwijs in de postpropedeutische fase: 1. Toelating wordt verleend aan personen die een propedeutisch examen hebben behaald in de theologie aan een Nederlandse universiteit. 2. De bachelor Theologie kent een instroomregeling voor studenten die reeds in het bezit zijn van specifieke diploma's. Voor studenten die een WO propedeusediploma of een HBO-diploma bezitten, is een verkort bachelorprogramma mogelijk van 120 EC. Voor studenten met een bachelor- of masterdiploma van een WO-opleiding is er een verkort bachelorprogramma van 90 EC. Een vakkenoverzicht van de verkorte bachelorprogramma's ist de vinden in de studiegids. De examencommissie stelt het uiteindelijke instroomprogramma voor de betreffende student vast. Hiertoe dient de student een verzoek om toelating (met kort dossier over de gevolgde opleidingen elders) bij de examencommissie in. 3. De examencommissie kan voor delen van het curriculum vrijstellingen verlenen aan studenten die examenonderdelen hebben behaald in enige andere opleiding in het hoger onderwijs. Het overzicht van de verkorte bachelorprogramma's vindt u verderop in dit hoofdstuk, in de paragraaf 'Curriculum verkorte programma's'.

23


5.3 Structuur Voor de curriculumstructuur zijn domeinspecifieke criteria te noemen die voortkomen uit de huidige taakstelling van de theologie. Deze taakstelling kan worden aangeduid als systematisch-hermeneutische en normatief-kritische reflectie op de christelijke geloofspraktijk in haar diverse contexten. De geloofspraktijk op haar beurt is gegrond in het historische Christusgebeuren en in de daardoor gestichte traditie. Vandaar is het curriculum enerzijds gestructureerd volgens de verschillende materiële dimensies en aspecten die de geloofspraktijk als zodanig kenschetsen. Anderzijds dient het curriculum ook volgens de formele methodologische zienswijzen gestructureerd te worden waarmee naar deze materiële dimensies en aspecten wordt gekeken. Beide indelingscriteria laten zich niet altijd streng van elkaar scheiden, want elke wetenschappelijke thematisering van de materiële dimensies veronderstelt al bepaalde methoden, en omgekeerd dient ook elke methode op bepaalde materiële inhouden betrokken te worden. Om die reden wordt de wederzijdse verwevenheid van materiële aspecten en methodologische zienswijzen ook aanvullend toegelicht aan de hand van concrete thema's die uit de facultaire onderzoeksclusters voortkomen. Met betrekking tot de materiële aspecten van de huidige geloofspraktijk laat zich een aantal primaire voltrekkingen onderscheiden, en wel de continue vergewissing van het openbaringsgebeuren en de overlevering van zijn gehaltes; de eigentijdse duiding en belijdenis van deze gehaltes; de eigentijdse expressie, naleving en toepassing van deze gehaltes. Vandaar kan de huidige geloofspraktijk in drie materiële dimensies opgedeeld worden, en wel in een historische, een leerstellige en een dimensie van praktische uitvoering. De theologie reflecteert op deze materiële dimensies, zoals gezegd, op een systematischhermeneutische en normatief-kritische manier. In de loop der geschiedenis heeft zich daaromtrent een bepaalde vakkencanon uitgekristalliseerd (vgl. Sapientia Christiana, art. 51 toepassingsnormen), met betrekking tot de historische dimensie: exegese Oude Testament, exegese Nieuwe Testament, patristiek en kerkgeschiedenis; met betrekking tot de leerstellige dimensie: wijsbegeerte, fundamentele theologie, dogmatische theologie en theologische ethiek; met betrekking tot de dimensie van praktische uitvoering: pastoraaltheologie, liturgie, spiritualiteit en kerkelijk recht. Naast de materiële dimensies die betrekking hebben op de primaire voltrekkingen van de geloofspraktijk, kunnen nog andere materiële aspecten verdisconteerd worden die te maken hebben met het verschijnsel religie als zodanig en met specifieke aspecten van de huidige geloofspraktijk. Op dergelijke aspecten wordt theologisch gereflecteerd op basis van vakken zoals godsdienstwetenschap, godsdienstpsychologie, godsdienstsociologie, missiologie, oosters christendom en feministische theologie. Ten opzichte van de formele aspecten kunnen drie types van methoden worden onderscheiden waarmee naar de materiële dimensies en aspecten wordt gekeken: kwantitatieve en kwalitatieve methoden, literaire en hermeneutische methoden, historische en comparatieve methoden. In het curriculum dienen de verschillende methoden die onder deze kopjes vallen, afzonderlijk onderwezen te worden. Vanwege de nauwe wederzijdse verwevenheid van materiële aspecten en dimensies enerzijds en formele methodologische zienswijzen anderzijds komen in het curriculum ook concrete theologische thema's aan bod die uit het facultaire onderzoek voortkomen. Binnen de Faculteit der Theologie is onderzoek in vijf onderzoeksclusters gehuisvest, te weten in een literair, een historisch, een systematisch, een praktische en een religiewetenschappelijk

24


onderzoekscluster. De concrete thema's die in het curriculum behandeld worden, worden ieder jaar opnieuw vastgelegd om de actualiteit te kunnen waarborgen. De structuur van het curriculum vertoont een zinvolle combinatie van zowel materiële als formele en thematische aspecten. 1. In het eerste jaar en voor een groot deel ook in het tweede jaar, komen vooral de materiële dimensies en aspecten aan bod. Hier is sprake van een reflectie op bepaalde primaire voltrekkingen van de geloofspraktijk. Deze reflectie geschiedt in inleidende cursussen waar de studenten kennis maken met de verschillende theologische vakken. Bepaalde inleidingen worden in verdiepende cursussen voortgezet. 2. Al in het eerste jaar, maar versterkt vooral in het tweede, maken de studenten kennis met methodologische kwesties. 3. Nadat de studenten toereikende kennis van de materiële en formele aspecten hebben verworven maken zij kennis met alle vijf onderzoeksclusters.

5.4 Propedeuse De propedeuse is het eerste jaar van de bachelorfase en heeft een drietal specifieke en nauw met elkaar samenhangende functies: een oriënterende functie: de propedeuse dient de student een goed beeld te geven van de gehele opleiding en de mate waarin de opleiding aansluit bij de capaciteiten en interesses van de student; een (tweeledige) selecterende functie: enerzijds beoordelen studenten zelf op basis van hun studie-ervaringen in het eerste jaar of ze al dan niet geschikt zijn voor de opleiding, anderzijds worden studenten door de opleiding beoordeeld op basis van hun studieresultaten, die steeds worden bezien in het licht van motivatie, studiehouding en persoonlijke omstandigheden; een verwijzende functie: studenten die, om welke reden dan ook, gedurende het eerste jaar van de opleiding tot de conclusie komen dat zij niet op de voor hen juiste plek zijn gestart, worden in de gelegenheid gesteld een weloverwogen overstap te maken naar een eventueel andere opleiding. Tussentijds en definitief studieadvies De beoordeling door de opleiding krijgt voor de voltijdstudenten gestalte in het vóór 1 maart uitgebrachte tussentijdse en aan het eind van het academisch jaar, zo snel mogelijk na het bekend worden van de uitslagen van de hertentamens, verstrekte definitieve propedeuseadvies. Zie voor meer informatie over het propedeuseadvies de paragraaf 'Commissie studieadvies eerste jaar' in het hoofdstuk 'Voorzieningen voor studenten'. Uitreiking propedeusegetuigschriften Nadat men alle onderdelen van de propedeuse succesvol heeft afgewikkeld, krijgt men het propedeusegetuigschrift uitgereikt. De studenten gelieve zich te melden bij de studentenadministratie zodra ze verwachten aan de eerstkomende diplomauitreiking te kunnen deelnemen. Doorgaans vindt tweemaal per jaar een uitreiking plaats. In het academisch jaar 2008-2009 op 13 november 2008 en 16 april 2009.

25


Tutoraat Voltijd propedeusestudenten dienen deel te nemen aan tutorgroepen. Het tutoraat is bedoeld om deze studenten te begeleiden in hun studie onder leiding van een ouderejaars student. Het tutoraat heeft tot doel (1) de studiestof met een ouderejaarsstudent te kunnen bespreken; (2) te informeren over praktische zaken en wegwijs te maken binnen de faculteit; (3) de mogelijkheid te bieden aan de studie gerelateerde zaken te bespreken; (4) de mogelijkheid te bieden problemen met de jaargroep en het programma te signaleren. Voor deeltijdstudenten worden apart enkele bijeenkomsten aangeboden.

5.5 Invulling vrije ruimte bachelor 2 en 3 In het tweede en het derde jaar van de bacheloropleiding dienen studenten studiepunten te halen in modulen die niet tot het vastgestelde curriculum behoren. In totaal zijn er in de bacheloropleiding 10 EC aan andere vakken te besteden. Studenten worden geacht jaarlijks in overleg met de studieadviseur een pakket met vakken samen te stellen. Studenten dienen hiertoe gebruik te maken van een formulier dat bij het onderwijssecretariaat wordt ingediend en jaarlijks kan worden bijgesteld. Het formulier is te downloaden op Blackboard > 'formulieren'. Het pakket dient te bestaan uit onderdelen van verdiepend of gevorderd niveau. Het pakket dient een samenhangend geheel te vormen en aan te sluiten bij de ontwikkeling en belangstelling van de student. De Faculteit der Theologie biedt met betrekking tot de invulling van de vrije ruimte een programma met overig onderwijs aan. Zie voor alle overig onderwijs van de faculteit het hoofdstuk 'Overig cursusaanbod' in deze studiegids.

5.6 Talenonderwijs Een basispakket Grieks/Latijn en Hebreeuws maakt deel uit van het reguliere onderwijsprogramma in de bachelor. Studenten met Grieks en Latijn in hun eindexamenpakket van het VWO kunnen van (een aantal) van deze programmaonderdelen worden vrijgesteld. Hiertoe dient een aanvraag te worden ingediend bij de examencommissie. Met betrekking tot de talen, vereist voor een bestudering van bronteksten die voor de theologiebeoefening van belang zijn, wordt een onderscheid gemaakt tussen een verplicht basispakket (BA1) en supplementaire pakketten die in het kader van binnenminoren (BA2 en BA3) afgelegd kunnen worden. Het verplichte talenpakket in jaar 1 bestaat uit een inleiding Grieks/Latijn van 5 EC en een inleiding Hebreeuws van 5 EC. In jaar 2 kunnen de studenten voor een binnenminor talen van 10 EC kiezen, en in jaar 3 voor een binnenminor talen van 5 EC. Daarnaast kan een deel van de niet verplichte talenpakketten ook in de vrije ruimte afgelegd worden.

26


5.7 Bachelorscriptie De bacheloropleiding wordt afgesloten met een bachelorscriptie. Het werkstuk bestaat uit een verhandeling over een thema dat binnen de vakken valt die in het bacheloronderwijs aan de orde worden gesteld. De bachelorscriptie omvat een studiebelasting van 10 studiepunten (280 uur = 7 voltijd weken). De bachelorscriptie biedt de student de mogelijkheid om zich te verdiepen in een specialistische theologische vraagstelling en vormt een goede academische onderzoeks- en schrijfoefening ter voorbereiding op de afstudeerscriptie in de masteropleiding. De student kiest zelf een onderwerp en bepaalt het vakgebied waarbinnen het werkstuk geschreven wordt. Tijdens de startbijeenkomst maakt de student het onderwerp bekend en spreekt zijn voorkeur uit voor een begeleidende docent. De student kan starten in het eerste semester en in het tweede semester. In beide semesters vinden starten vervolgbijeenkomsten voor alle bachelorscriptie-kandidaten samen plaats onder leiding van de onderwijscoördinator. Na de start-bijeenkomst neemt de student contact op met een begeleidende docent. Het is de bedoeling dat de student in een periode van vier à zes maanden het bachelorwerkstuk afrondt. De begeleidingstijd per student is maximaal 10 uur. In de regel worden vier begeleidingsgesprekken gehouden. Tijdens de startbijeenkomst wordt de student nader geïnstrueerd over de te volgen procedure. Er worden goede voorbeelden van bachelorscripties besproken. Daarnaast wordt een eerste inventarisatie gemaakt van onderwerpen. Indien nodig wordt bekeken welke docent (op basis van specifieke expertise) het beste als begeleider kan optreden. De coördinator heeft daarbij de opdracht dat begeleiding zo veel mogelijk verdeeld wordt over verschillende leerstoelgroepen. Na de startbijeenkomst neemt de student contact op met de begeleidend docent. Met de docent wordt het onderwerp vastgesteld en een werkplan opgesteld. In de vervolgbijeenkomst wordt getoetst of de student tot goede afspraken met de begeleidend docent heeft kunnen komen. De vervolgbijeenkomst is vooral bedoeld om onnodige studievertraging bij de student te voorkomen. Nadat de student de startbijeenkomst heeft gevolgd, neemt hij contact op met de begeleidend docent. Samen met de docent wordt het onderwerp vastgesteld en een werkplan opgesteld (= afspraken over tussentijdse begeleiding en datum van afronding). Wanneer de afspraken met de docent zijn gemaakt, geeft de student tijdens de vervolgbijeenkomst aan met wie welke afspraken zijn gemaakt. De student start met het schrijven van een opzet van het werkstuk (vraagstelling, literatuur, voorlopige inhoudsopgave) en legt deze ter goedkeuring voor aan de begeleidend docent. Na de goedkeuring van de opzet wordt de bachelorscriptie geschreven. Als de bachelorscriptie klaar is, wordt het ter eindbeoordeling voorgelegd aan de begeleider. Bij voldoende beoordeling schrijft de docent een tentamenbriefje uit en geeft dit af bij de studentenadministratie, inclusief één exemplaar van de scriptie. De student dient derhalve twee exemplaren van de bachelorscriptie bij de docent in te leveren (één voor de docent ter beoordeling en één voor de studentenadministratie). Voor meer informatie over de start en vervolgbijeenkomsten, de procedure en de in acht te nemen eisen, zie www.ru.nl/theologie > informatie voor studenten > bachelorscriptie

27


5.8 Bachelordiploma Nadat de student het driejarige bachelorprogramma heeft afgewerkt, en de vereiste 180 studiepunten heeft behaald, wordt overgegaan tot uitreiking van het bachelordiploma. Dit diploma is een vereiste voor doorstroming naar de masteropleiding. Doorgaans vindt tweemaal per jaar een uitreiking plaats. Dit jaar is dat op donderdag 13 november 2008 en donderdag 16 april 2009. De student meldt zich bij de facultaire studentenadministratie nadat hij het laatste onderdeel van de (verkorte) bachelor heeft behaald. De examencommissie stelt vast of aan alle eisen is voldaan en besluit tot toekenning van het diploma. De studentenadministratie verzorgt de aanvraag bij Bureau Examens. De student ontvangt te zijner tijd een uitnodiging voor de uitreiking. Judicium Voor meer informatie over de regels ten aanzien van het toekennen van de judicia, zie de website onder 'informatie voor studenten' > 'studiegidsen en OER'.

5.9 Curriculum Bachelor 1 (propedeuse) Vak Inleiding Oude Testament en Nieuwe Testament Inleiding geschiedenis van kerk en theologie Inleiding fundamentele theologie Inleiding theologische ethiek Inleiding spiritualiteit Inleiding pastoraaltheologie Inleiding methoden en wetenschapstheorie Inleiding wijsbegeerte Encyclopedie van de religies van de wereld Inleiding Hebreeuws Inleiding Grieks/Latijn Academische vaardigheden Totaal

Vakcode BTH100 BTH101 BTH102 BTH103 BTH104 BTH105 BTR100 BTR101 BTH106 BTH107 BTH108 BTR102

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 60

NB. Voltijd propedeusestudenten dienen deel te nemen aan tutorgroepen. Zie voor meer informatie de paragraaf 'Tutoraat' in dit hoofdstuk.

28


Bachelor 2 Vak Inleiding dogmatiek Inleiding liturgiewetenschap Inleiding kerkelijk recht Exegese Oude Testament Inleiding wereldchristendom Geschiedenis van de wijsbegeerte Kwantitatieve en kwalitatieve methoden Hermeneutische en literaire methoden Historische en comparatieve methoden Binnenminor, keuze uit: - Grieks/Latijn I - Hebreeuws I - Inleiding Jodendom - Inleiding Islam - Metafysica - Sociale en politieke filosofie Vrije ruimte Totaal

Vakcode BTH200 BTH201 BTH202 BTH203 BTH204 BTH205 BTR200 BTR201 BTR202 BTH207 BTH206 BRS103 BRS104 BTH209 BTH210

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5 10

5 60

Bachelor 3 Vak Exegese Nieuwe Testament Capita selecta uit de geschiedenis van kerk en theologie Dogmatiek Theologische ethiek Pastoraaltheologie Godsdienstsociologie Inleiding in de godsdienstpsychologie Recente onderzoeksthema's I Binnenminor, keuze uit: - Hebreeuws II - Grieks/Latijn II - Genderstudies theologie Vrije ruimte Bachelorscriptie Totaal

Vakcode BTH300 BTH301 BTH302 BTH303 BTH304 BTR203 BPSCP30 BTR301 BTH305 BTH306 BTH309 BTH350

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5

5 10 60

29


5.10 Curriculum verkorte programma's Verkorte bachelor Theologie 120 EC voltijd Verkort programma voor studenten met een HBO-diploma of een WO-propedeusediploma. Studenten met een diploma HBO-theologie kunnen in aanmerking komen voor vrijstellingen. Jaar 1 Vak Inleiding Oude Testament en nieuwe Testament Academische vaardigheden Inleiding Grieks/Latijn Inleiding Spiritualiteit Inleiding Hebreeuws Inleiding methoden en wetenschapstheorie Inleiding wijsbegeerte Inleiding geschiedenis van kerk en theologie Inleiding fundamentele theologie Inleiding pastoraaltheologie Inleiding theologische ethiek Totaal

Vakcode BTH100 BTR102 BTH108 BTH104 BTH107 BTR100 BTR101 BTH101 BTH102 BTH105 BTH103

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 55

Vakcode BTH200 BTR201 BTR301 BTH201 BTR200 BTH204 BTH202 BTR202 BTH205

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5

BTH207 BTH206 BRS103 BRS104 BTH209 BTH210 BTH350

10

Jaar 2 Vak Inleiding dogmatiek Hermeneutische en literaire methoden Recente onderzoeksthema's I Inleiding liturgiewetenschap Kwantitatieve en kwalitatieve methoden Inleiding wereldchristendom Inleiding kerkelijk recht Historische en comparatieve methoden Geschiedenis van de wijsbegeerte Binnenminor, keuze uit: - Grieks/Latijn I - Hebreeuws I - Inleiding Jodendom - Inleiding Islam - Metafysica - Sociale en politieke filosofie Bachelorscriptie Totaal

30

10 65


Verkorte bachelor Theologie 90 EC voltijd Verkort programma voor studenten met een WO-bachelordiploma of een WO-masterdiploma. Jaar 1 Vak Inleiding Oude Testament en nieuwe Testament Inleiding Grieks/Latijn Inleiding Spiritualiteit Inleiding Hebreeuws Inleiding wijsbegeerte Inleiding geschiedenis van kerk en theologie Inleiding fundamentele theologie Inleiding pastoraaltheologie Inleiding theologische ethiek Totaal

Vakcode BTH100 BTH108 BTH104 BTH107 BTR101 BTH101 BTH102 BTH105 BTH103

EC 5 5 5 5 5 5 5 5 5 45

Vakcode BTH200 BTR301 BTH201 BTH204 BTH202

EC 5 5 5 5 5

BTH207 BTH206 BRS103 BRS104 BTH209 BTH210 BTH350

10

Jaar 2 Vak Inleiding dogmatiek Recente onderzoeksthema's I Inleiding liturgiewetenschap Inleiding wereldchristendom Inleiding kerkelijk recht Binnenminor, keuze uit: - Grieks/Latijn I - Hebreeuws I - Inleiding Jodendom - Inleiding Islam - Metafysica - Sociale en politieke filosofie Bachelorscriptie Totaal

10 45

Schakelprogramma Theologie 60 EC voltijd Schakelprogramma voor studenten met een WO-bachelordiploma of WO-masterdiploma religiewetenschappen. Vak Inleiding dogmatiek Inleiding Oude Testament en Nieuwe Testament Inleiding geschiedenis van kerk en theologie Recente onderzoeksthema's I Inleiding spiritualiteit

Vakcode BHT200 BTH100 BTH101 BTR301 BTH104

EC 5 5 5 5 5

31


Inleiding liturgiewetenschap Inleiding wereldchristendom Inleiding kerkelijk recht Inleiding wijsbegeerte Inleiding fundamentele theologie Inleiding pastoraaltheologie Inleiding theologische ethiek Totaal

BTH201 BTH204 BTH202 BTR101 BTH102 BTH105 BTH103

5 5 5 5 5 5 5 60

Deficiëntieprogramma Theologie 20 EC voltijd Deficiëntieprogramma voor studenten met een diploma eerstegraads theologie. Vak Inleiding Oude Testament en Nieuwe Testament Recente onderzoeksthema's I Dogmatiek Inleiding wereldchristendom Totaal

Vakcode BTH100 BTR301 BTH302 BTH204

EC 5 5 5 5 20

5.11 Beschrijvingen van programmaonderdelen Bachelor jaar 1

Inleiding OT/NT

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving Literatuur

32

BTH100 5 dr. E.M.M. Eynikel, dr. J.L.H. Krans Hoorcolleges plus excursie naar Rijksmuseum van Oudheden, Leiden. schriftelijk tentamen Inzicht in de kwesties van de geschriften van het Oude en Nieuwe Testament. De ontstaansgeschiedenis van het Oude en Nieuwe Testament in een historisch-cultureel, respectievelijk theologisch-exegetisch kader kunnen plaatsen. Op inleidend niveau kennis van methoden van bijbellezen en -interpretatie. Beschrijving en bestudering van de klassieke kwesties in het Oude en Nieuwe Testament - betreffende 'auteur', 'tijd en plaats van ontstaan van bijbelboeken', 'doelstellingen', 'adressaten' en 'theologie'. Syllabus en reader. Voor het onderdeel NT geldt als standaardboek: Bart D. Ehrman , The New Testament. A Historical Introduction to the Early Christian


Writings, fourth edition, New York etc., Oxford University Press, 2008. Het is van belang inderdaad de vierde editie te hebben en niet een eerdere.

Inleiding geschiedenis van kerk en theologie Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving Literatuur

BTH101 5 dr. C.M.A. Caspers Hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen De belangrijkste ontwikkelingen, stromingen, begrippen en personen uit de geschiedenis van de Christelijke kerken en de theologie in hun historische context kunnen herkennen en verklaren. Overzicht van de historische ontwikkelingsgang van het Christendom, met bijzondere aandacht voor de geschiedenis van de theologie, de spiritualiteit en het Christendom in Nederland. Verplichte literatuur: Linda Woodhead, An Introduction to Christianity (ISBN 052178655X). Dit boek dient voor aanvang van de cursus te worden aangeschaft.

Inleiding Fundamentele Theologie

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving

BTH102 5 prof. dr. A.J.M. van den Hoogen Hoorcollege, met mogelijkheid tot discussie schriftelijk tentamen Aan het einde van deze inleiding in de fundamentele theologie hebt u een eerste introductie in dit wetenschapsgebied achter de rug. U kunt dan in een aantal voorbeelden uit praktijksituaties herkennen en ordenen welke typen redenen gelovig-religieuze mensen gebruiken voor hun 'communicatieve handelen'. U kunt deze redenen in aanvankelijke zin ordenen en verantwoorden door ze naar drie aspecten te identificeren: het contextuele aspect, het hermeneutische aspect en het religieuze aspect. In de Inleiding Fundamentele Theologie ontvangt u een introductie in de fundamentele vragen die vanuit de theologie gesteld worden over de 'goede redenen' die gelovig-religieuze mensen aanvoeren voor hun 'communicatieve handelen' (in de breedste zin) en heeft als doel deze redenen te evalueren als een vorm van 'denken naar God toe'.

33


Inleiding Theologische Ethiek

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

Literatuur

BTH103 5 dr. C. Hubenthal Hoor- en responsiecolleges Schriftelijk tentamen Geen Studenten maken kennis met (a) bronnen van de christelijke moraal, (b) posities uit de wijsgerige ethiek, (c) posities m.b.t. de verhouding van moraal en religie. Naast de historische en de praktische vakken kent de theologie ook disciplines die zich bezighouden met de leerstellige dimensie van het christelijke geloof. Deze disciplines - die ook de systematische vakken worden genoemd - zijn de fundamentele theologie, de dogmatiek en de theologische ethiek. Terwijl de fundamentele theologie en de dogmatiek de doctrinele kant van het christelijk geloof belichten, probeert de theologische ethiek een antwoord te vinden op de vraag, wat het goede en juiste handelen van individuen en instituties is. Daartoe is onder meer een grondige bezinning nodig op de fundamenten en bronnen van moreel inzicht, alsmede een reflectie op de verhouding van moraal en religie. In de cursus worden vooral deze vragen aan de orde gesteld. De aanschaffing van het volgende boek wordt aanbevolen: Arie Leijen, Profielen van ethiek. Van Aristoteles tot Levinas. Bussum: Coutinho 1998 (wij zullen er enkele hoofdstukken uit lezen). Bovendien wordt vóór het begin van het college een reader met de overige relevante teksten ter beschikking gesteld.

Inleiding Spiritualiteit

Christelijke spiritualiteit en haar kwaliteitseisen Vakcode BTH104 Studiepunten 5 Docent prof. dr. F.A. Maas Onderwijsvorm Hoor- en werkcollege. Toetsvorm Opdrachten en take home-tentamen Doelstelling Doelstelling van deze inleidende cursus is studenten kennis te laten maken met de levensvormende component van het theologisch nadenken. Deze spirituele vorming als een integraal moment van een theologiestudie verloopt via de daar geëigende wegen van informatie, reflectie en toe-eigening. Studenten verwerven kennis van spirituele vormingsprocessen en krijgen inzicht in hun samenhang met opvattingen over God, mens en wereld. Daardoor zijn zij in staat in zekere mate onderscheid te maken ten aanzien van de kwaliteit van het aanbod op het gebied van spiritualiteit.

34


Beschrijving

Literatuur

Een definitie van spiritualiteit wordt voorgesteld, die enerzijds ruimte geeft voor ontwikkeling in de breedte en anderzijds voorziet in de mogelijkheid tot afbakening. In dit kader komt ook de verhouding van spiritualiteit met andere disciplines aan bod, evenals het onderscheid tussen de geleefde spiritualiteit en spiritualiteit als vak. Vervolgens komen een aantal thematieken aan de orde, die mede gestalte en vormende kracht van christelijke spiritualiteit bepalen: gemeenschap en persoon, authenticiteit, de culturele context van secularisatie en nieuwe religiositeit, ervaring, Godsrelatie, confessionele gestalten van spiritualiteit, mystiek, geestelijke begeleiding. Deze thematieken worden ook concreet aangewezen in het leven en het spreken van concrete spirituele figuren, uit de christelijke traditie in verleden en heden. Op de achtergrond speelt steeds de vraag mee naar kwaliteit in verband met spiritualiteit. Reader en teksten op Blackboard

Inleiding Pastoraaltheologie Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

Literatuur

BTH105 5 prof. dr. C.A.M. Hermans Hoorcollege Schriftelijk examen Inzicht in de praktische theologische discipline binnen het geheel van de theologie. Deze inleidende cursus plaatst de praktische theologie binnen het geheel van de theologische encyclopedie. In dit overzicht zullen de volgende thema's aan bod komen: - het ontstaan van de pastoraaltheologie als zelfstandige discipline en een overzicht van de historische ontwikkeling; - het materieel object van de praktische theologie; - praktisch-theologische grondbegrippen zoals kerk, religie, religieuze praktijk, religieus handelen en religieuze communicatie; - structuurkenmerken van de praktische theologie als empirisch, hermeneutisch, normatief en strategisch; - het formeel object van de praktische theologie in relatie tot de menswetenschappen; - handelingsvelden van de praktische theologie. Reader

35


Inleiding Methoden en Wetenschapstheorie Vakcode Studiepunten Docenten Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving

Literatuur

BTR100 5 prof. dr. G.A. Wiegers, prof. dr. C.A.M. Hermans, dr. E.M.M. Eynikel, dr. C.M.A. Caspers, dr. C. Hubenthal Schriftelijk tentamen Student heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste methodische oriëntaties in het religiewetenschappelijk onderzoek en is in staat om deze op inleidend niveau van elkaar te onderscheiden en hun waarde voor het onderzoek te beoordelen In dit college staan de verschillende methodische benaderingen die gebruikt worden in het onderzoek naar religieus gedrag en voorstellingen centraal. Telkens twee colleges van twee uur worden gewijd aan de zes belangrijkste methodische oriëntaties: de hermeneutische, literaire, historische, comparatieve, kwantitatieve en kwalitatieve methoden, en aan hun wetenschaptheoretische achtergronden. Het gebruik van deze methoden zal door de docenten aan de hand van concrete, praktische voorbeelden van het gebruik ervan in hun onderzoek aan de orde worden gesteld. Reader

Inleiding Wijsbegeerte


Beschrijving

36

BTR101 5 dr. A.C.M. Vennix Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen Kennis van en inzicht in de uitgangspunten en de werkwijze van de wijsbegeerte; Kennis van en inzicht in de centrale begrippen uit de belangrijke filosofische stromingen; Kennis van en inzicht in de diverse gestalten die de idee van de filosofie in verleden en heden aanneemt. De cursus is opgezet rondom een centraal thema, namelijk de geleerde onwetendheid, die beschouwd wordt als het hart of de motor van de filosofie. Na een globale periodisering van de geschiedenis van de westerse filosofie worden - uitgaande van het door Kant gemaakte onderscheid tussen 'laakbare' en 'onlaakbare' onwetendheid - enkele op het eerste gezicht zeer uiteenlopende filosofen (zoals Socrates, Aristoteles, Descartes, Thomas, Kant en Augustinus) en zeer uiteenlopende filosofische posities (zoals die m.b.t. metafysische zekerheid en sceptische twijfel, geloven en weten, vrijheid en determinisme) met elkaar in verband gebracht en geëvalueerd.


Literatuur

Telkens wordt daarbij de desbetreffende filosofische positie gepresenteerd als een welonderscheiden en betekenisvolle variant van geleerde onwetendheid. (1) Syllabus (via Blackboard). (2) Aanvullende primaire en secundaire teksten.

Encyclopedie van de religies van de wereld


Beschrijving

Literatuur

BTH106 5 dr. F.P.M. Jespers Hoorcollege Schriftelijk tentamen en een paar korte papers tijdens de cursus Kennis van en inzicht in: (1) de actuele situatie van de grote en regionale godsdiensten over de hele wereld; (2) de fundamentele gegevens met betrekking tot ontstaan en geschiedenis van het Jodendom, de Islam, het Hindoeïsme en het Boeddhisme; (3) de achtergronden, verschijningsvormen en actuele situatie van inheemse godsdiensten; (4) hetzelfde voor nieuwe religieuze bewegingen; (5) gevolgen van de modernisering voor de godsdiensten in de verschillende werelddelen. De cursus begint met een positiebepaling van godsdienstwetenschappen, o.a. tegenover theologie. Dan starten we met een korte terugblik op enige belangrijke religies uit de oudheid, van Latijns-Amerika, het Middellandse-Zeegebied en Noord-Europa. Vervolgens komen verschillende inheemse religies over de gehele wereld aan de orde. Daarna worden uitvoeriger de grote godsdiensten buiten het Christendom behandeld (o.a. met behulp van documentaires): Hindoeïsme, Boeddhisme, Jodendom, Islam, Daoïsme, en iets korter Jaïnisme, Sikhisme, Zoroastrisme en Baha'i. We kijken naar de praktijken, de leer, de ethiek en andere aspecten van deze godsdiensten tegen de achtergrond van hun wordingsgeschiedenis. Speciale aandacht gaat uit naar het functioneren van al deze godsdiensten in de moderne wereld. Ook nieuwe religieuze stromingen en ontwikkelingen komen aan de orde. Verplichte, aan te schaffen literatuur: C. Partridge (red.), Handboek van de wereldgodsdiensten, Kampen, Kok, 2006.

37


Inleiding Hebreeuws Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving Literatuur

BTH107 5 dr. W.C. Delsman Werkcollege Mondeling tentamen Begrijpend lezen van gepunctueerde (Bijbels) Hebreeuwse teksten. Kennis van de belangrijkste elementen van de grammatica van het Bijbels Hebreeuws met name wat betreft de klankleer en de morfologie. Het verkrijgen van een minimale woordenschat en het kunnen vertalen van eenvoudige zinnen/teksten. Summiere behandeling van de grammatica van het Bijbels Hebreeuws; achtereenvolgens: alfabet, klankleer, het nomen, het verbum. Verder enige oefeningen uit de grammatica van Lettinga. Verheij A. (2002 of 2005, Tweede verbeterde druk) Basisgrammatica van het bijbels Hebreeuws. Delft. Lettinga J.P. & Muraoka T. (2000). Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. 11e, gecorrigeerde editie [of 10e, herziene editie: 1996]. Leiden. Lettinga J.P. & Muraoka T. (2000). Hulpboek bij de Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. Negende, gecorrigeerde editie. Leiden.

Inleiding Grieks en Latijn Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm

Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

38

BTH108 5 dr. E.A. de Boer De cursussen zijn werkcolleges. Na het afronden van zes lessen maak je telkens een tussentijdse schriftelijke toets, die voor 1/3 meetelt voor je eindcijfer. Na de laatste les volgt de eindtoets. Voor deze cursussen hoef je geen specifieke vooropleiding te hebben. Een elementaire kennis van grammaticale termen is wel gewenst. Kennis van een aantal belangrijke elementen van de grammatica van het nieuwtestamentisch Grieks en het kerk Latijn, plus de beheersing van een beknopte woordenschat. De cursussen Grieks en Latijn omvatten een beschrijving van de voornaamste grammaticale verschijnselen die je nodig hebt om met name Nieuw-Testamentisch Grieks en Latijn op het niveau van de Vulgaat (de Latijnse versie van het Nieuwe Testament) te kunnen begrijpen en, met hulpmiddelen, zelf te kunnen vertalen. Voor de cursussen gaan we meteen al uit van de authentieke teksten. Het is noodzakelijk dat je zoveel mogelijk zelf vertaalt en aanwezig


Literatuur

bent bij de werkcolleges. De opbouw van je grammaticale kennis en woordenschat in Grieks en Latijn richt zich uitsluitend op bovengenoemde teksten, maar is gemakkelijk uit te bouwen naar andere, moeilijkere, teksten. Reimund Bieringer, Inleiding tot het Grieks van het Nieuwe Testament, Uitgeverij Petters, Leuven, 1998. John F. Collins, A Primer of Ecclesiastical Latin. The Catholic University of America Press, Washington D.C., 1988.

Academische Vaardigheden Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving

Literatuur

BTR102 5 dr. J.E.A. Ackermans, dr. M. Scherer - Rath Werkcollege Presentatie en werkstukken Ontwikkelen van vaardigheden om na een introductie academische teksten zelfstandig te kunnen lezen en presenteren. Verwerven van kennis van en inzicht in de opzet van het schrijven van academische teksten. Ontwikkelen van vaardigheden om zelfstandig (nieuwe) informatie op te zoeken m.b.v. juiste bronnen om deze informatie te reproduceren en in te zetten bij het schrijven van academische teksten. In de Bachelor Religiestudies zullen studenten regelmatig werkstukken, essays en papers maken, onder andere ter voorbereiding op de bachelorscriptie. Tijdens de cursus Academische Vaardigheden worden kennis en vaardigheden voor het vervaardigen van deze teksten en het presenteren hiervan aangereikt. Ook het leren lezen van academische teksten zal centraal staan. In de bijeenkomsten worden de vaardigheden geoefend. In het tweede en derde jaar van de bachelor zullen deze vaardigheden in bepaalde cursussen expliciet aan bod komen en verder worden getraind. De propedeuse studenten nemen vervolgens deel aan tutoraatsbijeenkomsten. Jespers, F. (2005). Handleiding voor het schrijven van een werkstuk of scriptie. RU Nijmegen.

39


Bachelor jaar 2

Inleiding Dogmatiek Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm

Ingangsvoorwaarden Doelstelling

Beschrijving

Literatuur

BTH200 5 prof. dr. G. Essen Hoor- of werkcollege, afhankelijk van het aantal deelnemers. 1. Presentatie van een cluster 2. Schriftelijk tentamen De bronteksten veronderstellen tenminste passieve kennis van het Engels en het Duits. De cursus wil een grondige inleiding in de dogmatische theologie presenteren. Op basis van discussies tijdens de colleges en een nauwkeurige lectuur van de bronteksten verwerven de studenten kennis van in inzicht in de grondslagen van de dogmatiek. De studenten moeten in staat zijn om met centrale theorieën, concepten en begrippen van de dogmatiek zelfstandig om te gaan. Binnen het geheel van de christelijke theologie is de dogmatische theologie de kritische en constructieve reflectie op de waarheid van de door de christelijke geloofstraditie gedragen overtuiging. Zeker in onze tijd gebeurd dat in een pluralistische cultuur. Daarin is wederzijds gesprek en dialoog, maar ook kritische uiteenzetting van groot belang. Tegen deze achtergrond komen aan de orde: (1) de vraag waarover dogmatische theologie handelt. Deze wordt besproken van de grondwaarheid van het christelijke geloof - de zelfopenbaring van God als de betekenis van de geschiedenis van Jezus van Nazareth; (2) de vraag hoe dogmatische theologie haar onderwerp benadert. Hier is van belang dat en hoe de dogmatiek haar onderwerp als een systematische discipline benaderd. Tegelijk wordt een overzicht geboden over de centrale dogmatische vraagstukken. Het zwaartepunt van deze inleiding in de dogmatische theologie zijn (a) openbaring en rede en (b) de godsleer (I): schepping en geschiedstheologie. Reader en syllabus

Inleiding Liturgiewetenschap Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

40

BTH201 5 dr. T.H. Quartier Hoor-/werkcollege Schriftelijk tentamen Kennis van en inzicht in de zelfvoltrekking van de kerk naar rituele aspecten in de geschiedenis en in de moderne maatschappij. In deze cursus staat de vraag centraal hoe de liturgie een constitutief element voor geloof en religie kan vormen en door welke


Literatuur

omstandigheden dit wordt bepaald. Een hoofd aandachtspunt is daarbij de wisselwerking tussen liturgie en haar culturele context. Daarvoor zal het ontstaan van de liturgie in de loop van de kerkgeschiedenis worden besproken. De hedendaagse situatie van de liturgie en de feitelijke praktijk wordt door middel van theorieën uit de Ritual Studies in kaart gebracht. Een reflexief perspectief biedt tenslotte de theologische hermeneutiek van de liturgie. Pecklers Keith F. (2003). Worship. A Primer in Christian Ritual. Collegeville, Minnesota. Reader

Inleiding Kerkelijk Recht Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

Beschrijving

BTH202 5 A.J.M. van der Helm Hoorcollege Mondeling tentamen Kennis en situering van het recht in de rooms-katholieke kerk. Studie van de rechtspositie van religie in de profane samenleving. In het bijzonder kennis van en inzicht in: 1. algemene normen van het kerkelijke recht; 2. mensenrechten in de kerk; 3. leiderschap en parochie; 4. de paus en de curie; 5. arbeidsrecht; 6. sacramentenrecht; 7. kerkfinanciering; 8. religie in het Europese recht. Introductie en globaal overzicht van verschillende belangrijke aspecten binnen het canonieke recht Materies die aan bod komen zijn de betekenis en draagwijdte van de bestuursmacht, haar uitoefening in de praktijk, evenals haar verdeling onder de verschillende actoren die van het godsvolk deel uitmaken. Een centrale positie is ook weggelegd voor het ambt in de kerk, de manier waarop het wordt verkregen en verloren gaat. Begrippen die het gehele kerkelijk recht doordringen, zoals rechtspersoonlijkheid, domicilie en verjaring komen ook aan de orde. Een ander onderwerp dat aan bod komt is mensenrechten in de kerk: gelijkheid, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vereniging, recht op privacy en behoorlijk proces zijn aan de orde. De organisatie van de kerken op het Romeinse en locale niveau, wordt eveneens behandeld. Bijzondere aandacht gaat uit naar de toekomst van de parochie en het statuut van de pastoraal werkers; Sacramentenrecht gaat onder meer over kerk en lidmaatschap, alsook over de eucharistie, de wijding en de ziekenzorg. Tenslotte is er aandacht voor problemen op het snijpunt van religie en

41


Literatuur

samenleven, zoals het geld van de kerk, godsdienstvrijheid, religie in de Europese en internationale ruimte. Reader.

Exegese OT

Thora en Historische Boeken Vakcode BTH203 Studiepunten 5 Docent dr. E.M.M. Eynikel Onderwijsvorm Hoor-/werkcollege Ingangsvoorwaarden Bijbels Hebreeuws voltooid. Doelstelling Kennis van en inzicht in de ontwikkeling van Israëls geloofsgeschiedenis, de geschiedenis van en huidige theorieën van de exegetische discussies betreffende de vorming van de Pentateuch (Thora) en de Historische boeken (Vroege Profeten). Bekwaamheid in het toepassen van exegetische methoden op narratieve teksten uit de Pentateuch en de Historische boeken. Beschrijving Geschiedenis van de exegese van de Pentateuch en de Historische boeken en een Exemplarische analyse van een aantal teksten, op basis van de Hebreeuwse grondtekst, uit de Pentateuch: Gen. Exod, Deut. en uit de Historische boeken: Jozua, Recht. en Koningen. Literatuur Reader

Inleiding Wereldchristendom

Oosters en westers Christendom Vakcode BTH204 Studiepunten 5 Docenten dr. J.E. Castillo Guerra, prof. dr. H.G.B. Teule Onderwijsvorm Hoorcollege, met actieve participatie door studenten. Toetsvorm Schriftelijk tentamen. De actieve participatie van de student tijdens de bespreking van de literatuur - de student doet mee aan discussies en verricht de opdrachten - weegt mee in de beoordeling. Schriftelijke opdrachten worden per e-mail naar docent toegestuurd. De verworven kennis en vaardigheden worden vervolgens getoetst aan de hand van een combinatie van tentamenvragen en een essay. Doelstelling Na afloop van deze colleges kunnen studenten de ontwikkeling van het Christendom relateren aan diverse culturele contexten en tradities, met name de globalisering van de wereld en de eenwording van Europa. Beschrijving We beginnen met een inleiding op de globalisering van het Christendom in de tradities van Oost en West. Hierin maken de studenten als eerste kennis met de betekenis van het oosterse en westerse Christendom. Het oosterse en westerse Christendom worden hier niet opgevat als geografische categorieën maar als verschillende

42


vormen van het Christendom met een eigen specifieke culturele context én theologische traditie. Het college bestaat uit drie delen. In het eerste deel verwerft de student inzicht in het Christendom in de oosterse tradities: de Byzantijnse traditie (met aandacht voor Constantinopel en Moskou, het tweede en derde Rome) en het Midden-Oosten (met nadruk op de betrekkingen met de Islam). Het tweede deel van de colleges behandelt de actuele situatie van het Christendom in Afrika, Azië en Latijns Amerika, alsmede die van Afrikaanse, Aziatische en LatijnsAmerikaanse Christenen in Europa. In de slotcolleges besteden we aandacht aan de betrekkingen tussen het Latijnse en het oosterse Christendom en aan de culturele diversiteit van het Christendom in Europa. Opbouw van de cursus College 1: Inleiding; probleemstelling; Oost en West

Literatuur

Deel I Oosters Christendom College 2: Byzantijnse traditie: Constantinopel, het grote schisma (1054) College 3: Byzantijnse traditie: Moskou, Russische orthodoxie (Dr W. van den Bercken) College 4: christenen in het Midden-Oosten: nationale kerken en het eerste contact met de islam College 5: Arabische christenen; van meerderheid naar minderheid Deel II Globalisering van het "westers"christendom College 6: christendom in het koloniale tijdperk College 7: christendom in het postkoloniale tijdperk in LatijnsAmerika College 8: christendom in het postkoloniale tijdperk in Azië College 9: christendom in het postkoloniale tijdperk in Afrika Deel III East is East and West is West.... College 10: contextualiteit en interculturaliteit College 11: migrantenkerken in Europa College 12: conclusie Ph. Jenkins, The Next Christendom: The coming of global Christianity, Oxford Univ. Press, Oxford 2007. H. Teule & A. Wessels (red.), Oosterse Christendom binnen de wereld van de Islam, Kok, Kampen 1997.

Geschiedenis van de wijsbegeerte Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

BTH205 5 dr. P.J.J.M. Bakker, dr. C.R. Palmerino-Luthy Hoorcollege. Schriftelijk tentamen (twee deeltentamens). De student verkrijgt inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen van de

43


Beschrijving

Literatuur Bijzonderheden

geschiedenis van het westerse filosofische denken. Deze cursus geeft een inleiding in de geschiedenis van het westerse denken, vanaf zijn ontstaan in de klassieke Oudheid tot aan de twintigste eeuw. Doel van de cursus is om de student vertrouwd te maken met een selectie van belangrijke denkers en hun gedachtengoed, alsmede met een aantal filosofische grondbegrippen die nu ingeburgerd zijn in het vakjargon van menige academische discipline, in het bijzonder de theologie. J. Bor, E. Petersma, J. Kingma (eds.), De verbeelding van het denken. Geïllustreerde geschiedenis van de westerse en oosterse filosofie, Amsterdam, Antwerpen: Contact, 2000 (of later). Inlichtingen: dr P.J.J.M. Bakker ([36]12756 of [email protected]) en dr C.R. Palmerino ([36]15750 of [email protected]).

Kwantitatieve en kwalitatieve methoden

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

44

BTR200 5 dr. M. Scherer - Rath, dr. J.B.A.M. Schilderman Hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen Inleiding methoden en wetenschapstheorie Kennis en inzicht in kwantitatieve en kwalitatieve methoden van onderzoek naar religie in religiewetenschappen en praktische theologie Theorievorming over religie kan geschieden op basis van empirisch onderzoek naar de geleefde religie van mensen. Verschillende bronnen kunnen de basis vormen van geleefde religie: praktijken (rituelen, devotie, pelgrimages), biografische verhalen, documenten (van religieuze instituties), feitelijke communicatie (binnen religies of tussen mensen van verschillende religies), vragenlijsten. Deze bronnen vormen de gegevens (data) die verbonden worden met begrippen (theorie). Deze verbinding kan op twee wijzen worden gelegd: op deductieve of inductieve wijze. Bij een deductieve onderzoeksstrategie spreken we over een kwantitatieve methode van onderzoek: uitgaande van begrippen uit de religiewetenschap/theologie wordt de geleefde religie onderzocht. Bij een inductieve onderzoeksstrategie spreken we over kwalitatieve methoden van onderzoek: uitgaande van waarnemingen (data) worden begrippen gevormd. Bij kwantitatieve methoden zullen verschillende benaderingen worden behandeld (survey, quasi-experiment). Bij kwalitatieve methoden staat de gefundeerde theoriebenadering centraal. Studenten verwerven een initiële bekwaamheid in het kritisch-zelfstandig kunnen lezen van artikelen gebaseerd op empirisch onderzoek naar religie.


Literatuur

Verplichte literatuur: Baarde, D.B. en Goede, de M.P.M. (2006). Basisboek Methoden en Technieken van Onderzoek (vierde druk), Groningen. Boeije, H. (2002). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Denken en doen (tweede druk), Boom onderwijs.

Historische en comparatieve methoden Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

BTR202 5 dr. C.M.A. Caspers, prof. dr. H.J.M. Venbrux Hoor- en werkcollege. Aanwezigheid is verplicht! Referaat + schriftelijk tentamen De doelstelling van het college is de studenten met de historische en comparatieve methodologie vertrouwd te maken. I. Historische methoden: Vormen en uitingen van religie worden mede bepaald door hun historische situering: de traditie waarvan zij deel uitmaken, de taal waarin zij worden uitgedrukt of beschreven, de culturele, politieke, economische en sociale omstandigheden waarin zij tot stand komen. Die historische situering wordt bestudeerd met de wetenschappelijke methoden van de geschiedwetenschap. Die methoden worden ook toegepast in de religie-, en kerkgeschiedenis. In de cursus zal de aandacht uitgaan naar theoretische en praktische aspecten van de historische methoden: heuristiek, bronnenkritiek, paleografie, editietechniek, methodiek van het archiefonderzoek en hermeneutiek of historische interpretatie. Vervolgens worden enkele historiografische vraagstukken, zoals het probleem van de originaliteit, het belang van de contextualiteit en het dilemma van continuïteit en discontinuïteit behandeld. De module wordt afgesloten met enkele schriftelijke opdrachten. II. Comparatieve methoden: Religie als een aspect van cultuur wordt vaak als een universeel verschijnsel opgevat. Uiteenlopende religieuze verschijnselen lenen zich goed voor vergelijking en binnen de culturele antropologie bestaat een lange traditie op dit terrein. In deze cursus zullen we de verschillende vormen van vergelijking behandelen uit de geschiedenis van de antropologie tot en met de hernieuwde belangstelling voor comparatieve benaderingen in het teken van de mondialisering die aan het begin van de 21ste eeuw opgeld doen. In aansluiting op theoretische en methodologische verhandelingen in de vorm van hoorcolleges zullen we in werkgroepverband zelf concrete vergelijkingen maken met behulp van etnografisch materiaal over de omgang met de dood in verschillende culturen en religies, met name de religieuze praktijken en opvattingen, uit heden en/of verleden (d.w.z., synchronische en diachronische vergelijkingen). Ieder mens dient met de dood in het reine te komen, maar de dood

45


Literatuur

vormt ook een centraal probleem in elke religie. We stellen ons de vraag naar de verschillen en overeenkomsten. De module wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen over de verplichte literatuur, de collegestof en de werkopdracht. Voor historische methoden: W. Prevenier, M. Howell en M. Boone, Uut goede bron. Introductie tot de historische kritiek (Leuven/Apeldoorn, 2000 of latere editie). Voor comparatieve methoden (verplicht): A. Gingrich & R.G Fox (eds) (2002) Anthropology, by Comparison. London/New York: Routledge. Aanbevolen: P. Metcalf & R. Huntington (1991) Celebrations of Death: The Anthropology of Mortuary Ritual. Second Edition. Cambridge: Cambridge University Press. N. Barley (1997) Grave Matters: A Lively History of Death Around the World. New York: Henry Holt [eerder verschenen als: N. Barley (1995) Dancing on the Grave: Encounters with Death. London: John Murray.]

Hermeneutische en literaire methoden Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm


Beschrijving

Literatuur

46

BTR201 5 dr. C. Hubenthal, dr. E.A. de Boer Hoor- en werkcolleges. Schriftelijk tentamen (hermeneutische methoden) en werkstuk (literaire methoden) Studenten hebben het college Inleiding methoden en wetenschapstheorie gevolgd. Studenten hebben kennis van methoden waarmee literaire en religieuze fenomenen op een wetenschappelijke manier bestudeerd kunnen worden. Ze kunnen deze methoden in een ruimere context plaatsen en één daarvan op beginniveau toepassen. Het literaire gedeelte biedt een overzicht van methoden die bij de interpretatie van religieuze en andere teksten worden gebruikt en ontstaan zijn rond de bestudering van bijbelteksten. Het hermeneutische gedeelte stelt een aantal methoden voor die belangrijk zijn voor de systematische benadering van religieuze en andere verschijnselen. Udo Schnelle. Einfuehrung in die neutestamentliche Exegese. Vandenhoeck & Ruprechth, 6e druk, 2005. De verdere relevante literatuur wordt via Blackboard (studiehandleiding) op tijd bekend gemaakt.


Binnenminor Bachelor jaar 2 In het tweede jaar van de bachelor theologie dient u één van de volgende binnenminoren te volgen: de binnenminor talen, de binnenminor religies of de binnenminor filosofie.

Hebreeuws I (binnenminor) Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving Literatuur

BTH206 5 dr. W.C. Delsman Werkcollege Mondeling tentamen Inleiding Hebreeuws Zelfstandig kunnen vertalen van narratieve teksten. Zelfstandig Bijbels-Hebreeuwse teksten grammaticaal kunnen verklaren. Nadere bestudering van de paradigmata. - Nadere studie van de functie van de diverse werkwoordtijden. - Gemeenschappelijke lezing van teksten (vooral proza). Lettinga J.P. & Muraoka T. (2000). Grammatica van het Bijbels Hebreeuws. 11e, gecorrigeerde editie [of 10e, herziene editie: 1996]. Leiden.

Grieks/Latijn I (binnenminor) Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden

Doelstelling Beschrijving

Literatuur

BTH207 5 dr. E.A. de Boer Hoor-/werkcollege Schriftelijk tentamen Het met een voldoende afgerond hebben van de Inleiding Grieks of Latijn. Of het kunnen overleggen van een bewijs dat je je in het verleden aan middelbare school of anderszins voldoende basiskennis hebt eigengemaakt om de lessen met vrucht te kunnen volgen. Het verder eigenmaken van het Nieuw Testamentisch Grieks dan wel het kerk Latijn, voldoende om eenvoudige zinnen uit het Nieuwe Testament en de Latijnse liturgie te vertalen. Evenals bij de Inleiding Grieks en Latijn wordt uitgegaan van de Inleiding Nieuw Testamentisch Grieks van R. Bieringer en van de Latijnse grammatica van J.F. Collins. We behandelen de grammatica en vertalen eenvoudige teksten uit het Nieuwe Testament en de Latijnse liturgie. De nadruk ligt op het verder bestuderen van het Grieks. R. Bieringer, Inleiding tot het Grieks van het Nieuwe Testament, uitgeverij Peeters, Leuven, 1998. John F. Collins, A Primer of Ecclesiastical Latin, The Catholic University of America, Washington DC, 1988.

47


Inleiding Jodendom (binnenminor)

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

Literatuur

BRS103 5 drs. A.N.J. Looijen Hoor- en responsiecollege Schriftelijk tentamen Kennis en inzicht in de leer, het leven, de sociale situatie, de godsdienstgeschiedenis, de rituelen en de symbolen van het jodendom. De theorie van de joodse identiteit: wie is jood? Wat maakt dat iemand zich als jood identificeert? De geschiedenis van het joodse volk zoals we die kunnen kennen via de literair- historische bronnen van de joodse traditie. De ontwikkelingen die de joodse godsdienst heeft doorgemaakt en de stromingen die bestaan binnen het hedendaagse jodendom: de orthodoxe stromingen, de conservatieve, de liberale en de reconstructieve. De theoretische basis van het jodendom: Halacha en ethiek. De levenspraktijk van de joden: collectief en individueel. Hoe leeft de hedendaagse jood. Welke rituelen en symbolen spelen een rol in zijn/haar leven en wat zijn de achtergronden? Het jodendom en de interreligieuze dialoog. Het jodendom door A. van de Heide, Kok, Kampen, 2005 of recentere druk, ISBN 9043503622. Verdere literatuur wordt opgegeven tijdens de colleges.

Inleiding Islam (binnenminor)

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm

Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

48

BRS104 5 drs. N.A. Boekhoff-van der Voort Hoorcollege. Bij dit college wordt ter ondersteuning gebruik gemaakt van Blackboard. Schriftelijk tentamen Voor dit college is geen voorkennis vereist. Hoofddoelstelling: de student heeft kennis van en inzicht in de geschiedenis van de islam op hoofdlijnen, inclusief bronnen van de islam, instituties, leer en stromingen. De islam is in het nieuws. Toch blijft de berichtvorming over deze religie eenzijdig en sterk negatief van toon. De inhoud van dit college stelt de student in staat een zelfstandig wetenschappelijke oordeel te vormen over deze religie door het verwerken van wetenschappelijke kennis op initieel niveau en daarmee de aanzet te geven tot een verdere wetenschappelijke bestudering van deze religie en uiteindelijk tot de zelfstandige studie ervan. Eerst wordt op hoofdlijnen de inhoud van de belangrijkste canonieke bronnen (de Koran en Traditieliteratuur) besproken. Vervolgens


Literatuur

wordt een overzicht van de geschiedenis van de islam geschetst en komen het ontstaan van islamitische instituties, de godsdienstgeschiedenis alsmede politieke geschiedenis en de verschillende stromingen binnen deze religie aan de orde. De student maakt kennis met primair bronnenmateriaal, zowel in de vorm van teksten als beeldmateriaal. Hierdoor komt men direct in aanraking met de visie van moslims zelf, de zogenaamde visie van binnenuit, die wezenlijk is voor de wetenschappelijke studie van de islam en met de wetenschappelijke studie van deze religie. Wordt nader bekend gemaakt.

Inleiding Metafysica (binnenminor)


Literatuur

BTH209 5 dr. G.J. van der Heiden Hoorcollege Schriftelijk tentamen Kennis verwerven van en inzicht verkrijgen in de betekenis van metafysische vragen en problemen. Centraal staat de vraag naar het zijn: Wat is de betekenis van het woord 'zijn'? Is de eenheid van het zijn te bepalen? In hoeverre is de metafysica een kenleer en in hoeverre is zij een wijsgerige godsleer? Hoe hangen zijn en zin samen? In de cursus worden enkele klassieke metafysische posities besproken aan de hand van Aristoteles, Anselmus en Thomas van Aquino. Vervolgens wordt het probleem van de metafysica in de moderne tijd verkend: de antropologisering van de metafysica, de kritiek op de metafysica, de aankondiging van het einde van de metafysica. Tenslotte worden zowel de actualisering van de zijnsvraag bij Martin Heidegger als de vraag naar de zin van zijn geanalyseerd. Verplichte literatuur: De syllabus Metafysica van prof.dr. B. Vedder (code nr. 6.03.012) en de reader bij de cursus Metafysica (code nr. 6.03.015).

Inleiding sociale en politieke filosofie (binnenminor)

Religiekritiek en politieke orde Vakcode BTH210 Studiepunten 5 Docent dr. M.J. Terpstra Onderwijsvorm Deels hoorcollege, deels bespreking van teksten. Toetsvorm Meeneemtentamen Doelstelling - Kennismaking met de sociale en politieke filosofie, in het bijzonder wat betreft het denken over de verhouding tussen politiek en religie. - Inzicht in de samenhang tussen religiekritiek en de moderne

49


Beschrijving


50

politieke orde (liberaal-democratische rechtsstaat). De antieke Griekse wijsbegeerte stelt voor het eerst vragen bij de samenhang tussen religie en politieke orde. Deze religiekritiek kent vanaf het begin twee richtingen: een poging de religie te boven te komen en een poging de religie tot haar kern of wezen terug te brengen, kortom afwijzing en zuivering. Het christendom zal vervolgens blijken een religie te zijn die mede op religiekritiek steunt: "la religion de la sortie de la religion" (Gauchet). Het uiteindelijke resultaat is de moderne scheiding tussen religie en politiek. We zullen deze geschiedenis volgen aan de hand van een selectie van wijsgerige teksten (onder andere van Plato, Augustinus, Spinoza, Marx, Luhmann) om te ontdekken wat de rol van de filosofische religiekritiek is in de (moderne) politieke orde. Een keuze uit basisteksten (Plato, Augustinus, Hobbes, Spinoza, Marx en anderen) over het onderwerp in overleg met de groep. Informatie over de cursus is te vinden op Blackboard.


Bachelor jaar 3

Exegese NT

Evangelie naar Johannes Vakcode BTH300 Studiepunten 5 Docent dr. J.L.H. Krans Onderwijsvorm hoorcollege/werkcollege Toetsvorm schriftelijk tentamen Ingangsvoorwaarden Inleiding Grieks en inleiding OT/NT. Doelstelling Kennis van en inzicht in verschillende wijzen waarop belangrijke teksten uit het NT (Johannesevangelie) kunnen worden gelezen. Beschrijving Exegese van belangrijke teksten uit het evangelie naar Johannes. Literatuur Nestle-Aland, Novum Testamentum Graece, 27ste editie (1991 of later). Bijzonderheden Toetsing vindt plaats door middel van een werkstuk over een in overleg met de docent gekozen pericoop van het evangelie naar Johannes.

Capita Selecta uit de geschiedenis van kerk en theologie

Introductie in enkele bijzondere hoofdstukken van de Geschiedenis van Kerk en Theologie Vakcode BTH301 Studiepunten 5 Docent prof. dr. J. van Oort Onderwijsvorm Hoorcollege, werkcollege naar aanleiding van papers van studenten, afrondend werkstuk Toetsvorm Een paper geschreven tijdens en ter voorbereiding op een van de college-onderwerpen. Een eindpaper over een van de onderwerpen die de student naar eigen keuze graag uitdiept. Ingangsvoorwaarden Voorafgaande cursus geschiedenis van kerk en theologie is afgerond. Doelstelling Aan de hand van enkele samenhangende paradigmata wordt gepoogd een voortgaand inzicht te bieden in de ontwikkeling van de westerse geestesgeschiedenis, toegespitst op de geschiedenis van Kerk en Christendom in hun diverse variaties. Beschrijving Deze cursus wil inleiden in enkele bijzondere ontwikkelingen in de geschiedenis van het Christendom. Gekozen zijn enkele themata die enerzijds van groot belang zijn om de ontwikkelingsgeschiedenis van het Christendom en van de Kerk te begrijpen, die daarmee ook van bijzondere relevantie zijn voor de hedendaagse vorming van de aankomende theoloog, en die anderzijds ook nauw samenhangen met de onderzoeksspecialismen van de docent, zodat tegelijkertijd voor de student enig inzicht ontstaat in de samenhang tussen onderzoek en onderwijs. Aandacht zal daarom achtereenvolgens worden gevraagd voor: 1. Wat is gnostiek? Wat zijn de eventuele Joodse en algemene

51


Literatuur

Grieks-Romeinse wortels hiervan en hoe hebben deze oorsprongen doorgewerkt op het ontstaan van de gnostische beweging? Er wordt hierbij gestart bij Joodse en Christelijke geschriften die dateren uit de tijd rond het begin van onze jaartelling (inclusief diverse passages uit het Nieuwe Testament). Vervolgens valt de focus al spoedig op de geschriften van Nag Hammadi (inclusief bijv. het intussen befaamde Evangelie van Thomas). 2. Wat is manicheïsme? Het bovenstaande wordt nader geïllustreerd en bestudeerd aan de hand van de Keulse Mani-Codex die het eerste ontstaan van de gnostische wereldkerk van Mani (216-277) beschrijft. 3. Wie was precies de kerkvader Augustinus (354-430)? Augustinus was jarenlang manicheeër en daarmee een gnosticus. Wanneer en op welke wijze was hij dat? Heeft dat wellicht repercussies gehad voor zijn denkwijzen? Hoe dan? 4. Augustinus is in veel opzichten te beschouwen als de persoon die de grootste invloed heeft gehad op onze Westerse geestesgeschiedenis, vanaf zijn eigen tijd, gedurende de gehele Middeleeuwen, in de tijd van de protestantse en de katholieke reformatie(s), in de zeventiende eeuw en vandaag bij gezaghebbende theologen (bijv. Ratzinger) of filosofen (bijv. Martha Nussbaum). Hoe is die invloed gegaan; hoe is zij er vandaag nog? Teksten voor een door de student samen te stellen reader worden tegen kostprijs ter beschikking gesteld. Sterk aanbevolen worden daarnaast: J. van Oort en G. Quispel, De Keulse Mani-Codex. Vertaald, ingeleid en toegelicht, Amsterdam 2005; P. van Geest en J. van Oort (red.), Augustiniana Neerlandica. Aspecten van Augustinus' spiritualiteit en haar doorwerking, Leuven - Parijs - Dudley, MA 2005.

Dogmatiek

Vakcode Studiepunten Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

52

BTH302 5 Hoor- of werkcollege, afhankelijk van het aantal deelnemers. 1. Presentatie van een cluster 2. Werkstuk - Deelname aan de cursus Inleiding Dogmatiek - De bronteksten veronderstellen tenminste passieve kennis van het Engels en het Duits De cursus wil - voortbouwend op het college Inleiding in de Dogmatiek - een grondige inleiding tot verdere centrale dogmatische tractaten presenteren. Op basis van discussies tijdens de colleges en


Beschrijving

Literatuur

een nauwkeurige lectuur van de bronteksten verwerven de studenten kennis van en inzicht in vraagstukken over centrale dogmatische onderwerpen. De studenten moeten in staat zijn zelfstandig om te gaan met centrale theorieën, concepten en begrippen uit de dogmatiek. De cursus is opgezet rondom centrale onderwerpen van de dogmatiek. Na een (herhalend) overzicht over de doelstelling van de dogmatische theologie worden - uitgaande van de zelfopenbaring van God als betekenis van de geschiedenis van Jezus - verschillende tractaten bestudeerd: (1) Godsleer II: triniteitstheologie; (2) Ecclesiologie; (3) Eschatologie. Reader met bronteksten.

Theologische Ethiek

Geselecteerde vraagstukken uit de toegepaste ethiek Vakcode BTH303 Studiepunten 5 Docent dr. C. Hubenthal Onderwijsvorm Hoorcolleges en werkcolleges. Toetsvorm Werkstuk Ingangsvoorwaarden Afronding van het college Inleiding Theologische ethiek. Doelstelling Studenten maken kennis met geselecteerde vraagstukken uit de biomedische ethiek en de sociale ethiek. Aan de hand daarvan verwerven ze kennis over hoe inzichten uit de fundamentele ethiek toegepast kunnen worden op actuele morele kwesties. Beschrijving De theologische ethiek probeert een antwoord te vinden op de vraag, wat het goede en juiste handelen van individuen en instituties is. Om dit exemplarisch toe te lichten, worden in het eerste deel van het college vraagstukken uit de bio-medische ethiek behandeld die van oudsher tot de individuele ethiek wordt gerekend. In het tweede gedeelte gaat het om sociaal-ethische kwesties als voorbeeld van een institutionele ethiek. Literatuur Een reader met de relevante teksten wordt vóór het begin van het college ter beschikking gesteld.

Pastoraaltheologie

Empirische Ecclesiologie Vakcode BTH304 Studiepunten 5 Docent dr. C.J.A. Sterkens Onderwijsvorm Hoorcollege Toetsvorm Schriftelijk tentamen Ingangsvoorwaarden BA Theologie. Doelstelling Kennis van en inzicht in de empirische betekenis van kernbegrippen

53


Beschrijving

Literatuur

54

uit de ecclesiologie en de relevantie van empirisch onderzoek in de kerkopbouw. Dit programmaonderdeel biedt een overzicht van de theorievorming en de stand van onderzoek in de empirische ecclesiologie. Daarbij wordt uitgegaan van een macro-, meso- en microniveau van analyse. Het macroniveau van empirische ecclesiologie betreft het culturele bewustzijn, dat wil zeggen de religieuze, morele en levensbeschouwelijke oriëntaties die het handelen van mensen beïnvloeden en die op enigerlei wijze het referentiepunt vormen van religieuze gemeenschappen. Het mesoniveau van empirische ecclesiologie betreft de structuur van de kerk, dat wil zeggen haar institutionele functies en de religieuze codes waarin deze in de theologie bestudeerd worden. Het microniveau van empirische ecclesiologie tenslotte, betreft het handelen in de kerk, in het licht van de ecclesiologie, waarbij het macroniveau aan de hand van empirisch onderzoek zal worden toegelicht. Daarbij komt zowel het religieus bewustzijn van kerkleden als dat van niet-kerkelijken in de context van de geseculariseerde Nederlandse samenleving ter sprake. De aandacht gaat vooral uit naar de recente situatie van de Nederlandse kerken. Bernts T., Dekker G., de Hart J. (2007). God in Nederland 19662006. Kampen: Ten Have. Becker J.W. & De Wit J.S.J. (2000). Secularisatie in de jaren negentig. Kerklidmaatschap, veranderingen in opvattingen en een prognose. Den Haag: Sociaal Cultureel Planbureau. Casanova J. (1994). Public Religions in the Modern World. Chicago: University of Chicago Press. p. 11-66; 211-234. Sterkens C. (2004). Challenges for the Modern Church in Empirical Ecclesiology. In: Hermans C.A.M. Moore M.E., (ed.). Hermeneutics and Empirical Research in Practical Thology. The Contribution of Empirical Theology by Johannes A. van der Ven. Leiden: Brill. p. 295-328. Sterkens C. (2007). Contemporary church in the Netherlands. Current challenges and Opportunities for Dutch Roman Catholic Parishes in 2008. In: Melintas. Jurnal Filsafat dan Teologi 23 (2007-2). p. 181-201. Taylor C. (2007). A Secular Age. Cambridge/London: Harvard University Press. p. 1-24 [Introduction]; p. 423-472 [The Age of Mobilization].


Godsdienstsociologie

Een inleiding voor religiewetenschappers Vakcode BTR203 Studiepunten 5 Docent dr. P.A.D.M. Vermeer Onderwijsvorm Hoor- en werkcollege Toetsvorm Schriftelijk tentamen Doelstelling Kennis van en inzicht in enkele klassieke en meer recente theoretische benaderingen in de godsdienstsociologie. Inzicht in de mate van bruikbaarheid van deze verschillende benaderingen voor het kunnen verstaan en verklaren van de huidige religieuze situatie in Nederland. Beschrijving Ook al zijn we sinds William James gewend om de individuele, religieuze ervaring als de kern van religie te zien, religie is daarnaast ook een sociaal fenomeen. Dat wil zeggen, religie manifesteert zich ook altijd als deel van de sociale werkelijkheid en is zo ook van invloed op het sociale leven van groepen en collectieven. En omgekeerd beïnvloeden veranderingen en ontwikkelingen in het sociale leven van deze groepen en collectieven ook weer de wijze waarop en de vorm waarin religie zich als sociaal fenomeen kan manifesteren. Het bestuderen van religie als sociaal fenomeen is de taak van de godsdienstsociologie, waarbij twee grote vragen overheersen. Allereerst, waarom neemt religie binnen bepaalde culturen en samenlevingen zo'n prominente plaats in en waarom is religie binnen weer andere culturen en samenlevingen juist zo marginaal? En ten tweede, waarom neemt religie binnen verschillende culturen en samenlevingen zoveel verschillende vormen aan? Vragen die op uiteenlopende wijze beantwoord worden afhankelijk van het theoretisch perspectief op religie dat de godsdienstsocioloog inneemt. In deze cursus worden nu enkele klassieke voorbeelden van deze theoretische perspectieven (Marx, Weber en Durkheim) alsmede enkele meer recentere benaderingen (Berger, Luckmann, Bruce, Stark en Bainbridge) toegelicht en vervolgens toegepast op de huidige religieuze situatie in Nederland. Zo wordt tijdens de cursus tevens verhelderd welke perspectieven en benaderingen juist in de Nederlandse situatie bruikbaar zijn om religie als sociaal fenomeen te kunnen verstaan. Literatuur Hamilton, M.B. (2001). The Sociology of Religion. Theoretical and Comparative Perspectives. Second Edition. Abingdon: Routledge Dekker, G., De Hart, J. & Bernts, T. (2007). God in Nederland. Baarn: Ten Have.

55


Inleiding in de godsdienstpsychologie

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Beschrijving

Literatuur

Bijzonderheden

BPSCP30 6 dr. H.J. Zondag hoorcollege schriftelijk tentamen alleen met propedeuse (psychologie of anderszins) De cursus geeft een overzicht van de bevindingen van de hedendaagse empirische godsdienstpsychologie. Daarbij komen ook belangrijke theoretische discussies die vanouds spelen in de godsdienstpsychologie aan de orde. De belangrijkste thema's die achtereenvolgens aan de orde komen, zijn: recente sociaal-culturele ontwikkelingen op het gebied van religie en levensbeschouwing; de psychologische benadering van religie; religie in de levensloop; religie en dood; religieuze en mystieke ervaringen; bekering; psychologische aspecten van religieuze organisaties; religie en moreel gedrag; religie en coping; religie en (geestelijke) gezondheid. De student krijgt een overzicht van de 'state of the art' van de hedendaagse empirische godsdienstpsychologie en kan hedendaagse religieuze verschijnselen in een psychologisch kader interpreteren. Hood, R., Spilka, B., Hunsberger, B., & Gorsuch, R. (2003). The psychology of religion. An empirical approach. New York: Guilford, 3nd ed Janssen, J. (1998). Nederland als religieuze proeftuin. Nijmegen: KSGV voor studenten theologie 5 ects

Recente onderzoeksthema's I Vakcode Studiepunten Docenten

Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling

56

BTR301 5 prof. dr. C.A.M. Hermans, prof. dr. J.P. Wils, prof. dr. A.J.M. van den Hoogen, dr. J.E.A. Ackermans, dr. E.M.M. Eynikel, prof. dr. G.A. Wiegers HC/WC Schriftelijk tentamen Verwerven van kennis van en inzicht in recente onderzoeksthema's uit het onderzoeksprogramma van de Faculteit der


Beschrijving

Religiewetenschappen Het onderzoeksprogramma van Theologie en Religiewetenschappen (Religion and Transformation in Context) kent vijf onderzoeksclusters: tradition and transformation (Wiegers) transformation and modernity (Essen) biblical studies (Eynikel) reframing spirituality and mysticism (Maas) transformation of religious identity and interaction (Hermans) Studenten worden geïntroduceerd in recente thema's uit het onderzoeksprogramma. Deze introductie vindt plaats in relatie tot het kunnen ontwikkelen van een onderzoeksontwerp. Daardoor krijgen studenten inzicht in de wijze waarop nieuwe kennis wordt ontwikkeld. Een onderzoeksontwerp bevat een beschrijving van twee soorten van activiteiten: (1) begripsmatige activiteiten binnen het conceptueel ontwerp, en (2) activiteiten gericht op het uitvoeren van het onderzoek in het onderzoekstechnisch ontwerp. Beide onderdelen worden nog nader onderverdeeld. Het conceptueel ontwerp geeft een antwoord op de volgende vragen: Probleemstelling/doelstelling: welke bijdrage wil het onderzoek leveren aan een meer omvattend probleem? Onderzoeksmodel: welke stappen worden gezet om de doelstelling van het onderzoek te bereiken? Vraagstelling: op welke vraag (of vragen) moet het onderzoek een antwoord bieden? Begripsbepaling: wat zijn de belangrijkste begrippen in de doelen vraagstelling? Het onderzoekstechnisch ontwerp geeft een antwoord op de volgende vragen: Onderzoeksmateriaal: welke bronnen (teksten; handelingen; archieven; narratieven; etc) worden in het onderzoek benut? Onderzoeksstrategie: op welke wijze (hermeneutisch, literair, historisch, comperatief, kwantitatief, kwalitatief) worden de bronnen ontsloten? Onderzoeksplanning: welke stappen ga je zetten in de uitvoering van het onderzoek? De colleges vanuit het onderzoeksprogramma Transformation of Religions in the Frameworks of Modernity (kort: Transformation and Modernity) zijn gericht op de effecten van sociale en culturele transformatie op de normatieve strekking van religieuze interpretatieve systemen. Want de manieren waarop religieuze interpretatieve systemen zich positioneren in de pluralistische samenleving van Europa en daarbuiten, vereist een 'cognitieve dissonantie' en heeft in veel gevallen tot gevolg dat religieuze instituties en gemeenschappen zich opnieuw bezinnen op hun

57


Literatuur

58

zelfverstaan. Het programma kent twee hoofdlijnen: Chronology and Topography en Conflict and cohesion. Uit beide onderzoekslijnen zal een voorbeeld van recent onderzoek worden toegelicht in het licht van de zeven aspecten van een onderzoeksontwerp. De colleges vanuit het programma "Biblical Studies" richt zich op het lopende onderzoek hoe specifieke bijbelteksten (voornamelijk de boeken Rechters, Samuël en Koningen uit de deuteronomistische geschiedenis) een religieuze transformatie weerspiegelen binnen specifieke contexten. Deze contexten zijn de historische contexten waarin de teksten zijn geredigeerd (pre-exilisch, exilisch, postexilisch). Ook de interpretaties van deze teksten zijn contextueel bepaald (historisch, religieus en hermeneutisch) en aan bepaalde transformaties gebonden. In de colleges over het onderzoeksprogramma Traditions and Transformation worden onderzoeksprojecten gepresenteerd over transformatieprocessen van islamitische praktijken en voorstellingen onder invloed van de westerse seculiere samenleving nader besproken. Het eerste college start met een casus betreft het opzetten van een onderzoekje over de islam in hedendaags West-Europa. In het tweede college zal worden ingegaan op onderzoek naar rituele praktijken van moslims, toegespitst op uitvaartriten. De introductie van het programma 'Refraiming spirituality and mysticism' biedt eerst een overzicht van de uitgangspunten, thema's en gevarieerde benaderingen in het programma. Vervolgens wordt een thema nader uitgewerkt: veranderingen in de professionele en spirituele identiteit van priesters en (mannelijke en vrouwelijke) religieuzen in de rooms-katholieke kerk vanaf het midden van de negentiende eeuw. De colleges van het programma "Transformation of Religious Identity in Context" (TRIC) geven een inleiding in de centrale begrippen van het programma, namelijk religieuze identiteit, transformatie en context. Twee thema's zullen uitgebreid worden besproken naar probleemstelling, doelstelling, theoretisch kader, vraagstelling en onderzoeksstrategie. Het eerste thema betreft religieuze socialisatie binnen het gezin. Het tweede thema betreft onderzoek naar de reconstructie van de spirituele biografie van mensen in levensbedreigende situaties. 1. Ackermans, G. (2007) 'De postume appreciatie van de spirituele cultuur van twintigste-eeuwse Nederlandse Minderbroeders', in: Mannen Gods. Clericale identiteit in verandering, red. Gian Ackermans & Marit Monteiro, Hilversum pp. 85-104. 2. Eynikel, E. (capita selecta over Rechters, Samuël en Koningen) 3. M. de Haardt, New Urbanisation and the construction of sacred space (research paper, 2007) 4. T. van den Hoogen, Human dignity. The birthright of the destitute. Between social deontology and individual preferences (in: D.Loose en S. Waanders, Work and Human Dignity in the


context of Globalisation. Best: Damon, 2007, 155-168). 5. Hermans, C.A.M. et.al (2007). Contingentie, zelftranscendentie, en ultimate concerns (intern onderzoekspaper). 6. Orsi, R. (2005). Between Heaven and Earth: The Religious Worlds People Make and the Scholars Who Study them, Princeton & Oxford; Ch. VI: 'Snakes Alive: Religious Studies between Heaven and Earth', pp. 146-176 7. Wiegers, G. (capita selecta uit Encyclopedia of Islam and the Muslim World.) 8. Vermeer, P. (2007) Longitudinale effecten van religieuze socialisatie (intern paper) 9. Verschuren, P. & H. Dooreweerd (2002 (vierde druk). Het ontwerpen van een onderzoek [pp.15-24]. Utrecht: Lemna Binnenminor Bachelor jaar 3 In het derde jaar van de bachelor theologie dient u in uw binnenminor één van de onderstaande vakken te volgen.

Hebreeuws II (Binnenminor) Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

Literatuur

BTH305 5 dr. W.C. Delsman Werkcollege. Mondeling tentamen. Hebreeuws I (Binnenminor). Het met behulp van woordenboek en grammatica zelfstandig kunnen vertalen van Hebreeuwse teksten uit de Bijbelse periode. - Nadere bestudering van de grammatica van het Bijbels Hebreeuws. - Gemeenschappelijke lezing van teksten (vooral moeilijker proza en poëzie). - Kennismaking met de wetenschappelijke grammatica's en woordenboeken van het Hebreeuws. - Kennismaking met Hebreeuwse epigrafische teksten uit de Bijbelse periode. - Kennismaking met buitenbijbels Hebreeuws (Jezus Sirach; de Dode Zeerollen). Capita selecta die in kopie ter beschikking zullen worden gesteld.

Grieks/Latijn II (Binnenminor) Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm

BTH306 5 dr. E.A. de Boer Hoor-/werkcollege

59


Toetsvorm Ingangsvoorwaarden

Doelstelling Beschrijving

Literatuur

Schriftelijk tentamen Om zinvol aan deze cursus deel te nemen moet je Grieks/Latijn I (binnenminor) met een voldoende hebben afgerond, danwel aan kunnen tonen dat je op andere wijze aan voldoende achtergrondkennis gekomen bent om deze cursus met vrucht te kunnen volgen. Centraal staat het zich eigen maken van het Grieks of Latijn, voldoende om authentieke, ook moeilijkere teksten te kunnen vertalen. Tijdens de cursus wordt de laatste hand gelegd aan de grammatica en de syntaxis van het Grieks, dan wel Latijn. Centraal staan het vertalen van de teksten zoals die te vinden zijn in het Nieuwe Testament (editie: Nestlé-Aland). Woordenboek (oud-)Grieks - Nederlands en Latijn - Nederlands (Wolters of Kramers). Nestlé-Aland, Novum Testamentum Graece et Latinum (Stuttgart 1983 of jonger). Reimund Bieringer, Inleiding tot het Grieks van het Nieuwe Testament, Peeters, Leuven, 1998. John F. Collins, A Primer of Ecclestical Latin, The Catholic University of America Press, 1988.

Genderstudies theologie (binnenminor)

Lichaamsbeelden, heilsymboliek en gender in de katholieke traditie Vakcode BTH309 Studiepunten 5 Docent dr. M.J.M. Dresen Onderwijsvorm Hoor/werk college Toetsvorm Actieve deelname (in college en op Blackbord), tussentijdse presentatie en eindopdracht. Ingangsvoorwaarden Post-propedeuse (resp. elementaire theologische voorkennis). Doelstelling Kennis van en inzicht in de conceptualisering (en daarmee samenhangende waardering) van de lichamelijkheid in de christelijke traditie en de doorwerking daarvan in de moderne westerse cultuur. Inzicht in de wijze waarop de verbeelding en waardering van de lichamelijkheid in de christelijke traditie (en, in het verlengde daarvan: in de moderne westerse cultuur) samenhangt met de verbeelding van heil en onheil in de betrefffende traditie en cultuur. Inzicht in de mogelijke (uit)werking van 'gender' binnen de bestudeerde voorstellingen en praktijken. Beschrijving Waarom speelt het lichaam vaak zo'n centrale rol in de voorschriften en symbolen waarmee religies - in dit college vooral: de katholieke traditie - hun identiteit afbakenen? En hoe is te begrijpen dat het lichaam en zeker het vrouwenlichaam daarbij enerzijds gelden als bron van ontregeling en onheil, maar dat anderzijds de heilsymboliek

60



vaak verwijst naar het lichaam als drager van heil (in belangrijke geloofsinzichten als dat van de Menswording van God, de transsubstantiatie, de verrijzenis van het lichaam, het maagdelijk moederschap van Maria of het beeld van de kerk als lichaam van Christus)? Wat wordt in de lichamelijkheid vooral gevreesd, en onder welke theologische condities kan het lichaam of de lichamelijkheid teken van heil zijn? En wat gebeurt er als vrouwen (mystieke vrouwen in de katholieke traditie, maar ook vrouwen uit onze eigen tijd: schrijfsters, popsterren als Madonna, of andere godzoeksters) zich gaan mengen in de traditionele religieuze symboliek die aangrijpt bij het lichaam? Welke verschuivingen worden dan zichtbaar in de articulatie en verbeelding van het onheilige, resp. het heilige lichaam? Toelichting: Alle religies reiken voorschriften aan om het lichaam en de seksualiteit vorm te geven. In de katholieke traditie werden die voorschriften gedefinieerd vanuit het perspectief en de ervaringswereld van mannelijke woordvoerders. De 'begeerten van het lichaam' en vooral de seksuele begeerte golden, vanwege hun opstandig en ontregelend karakter, in eerste instantie als hindernis voor de nadering tot het heil. Om de geest vrij te hebben voor God, moest het 'vlees' (de eigen begeerten) beheerst worden. Die beheersing van de eigen lust werd niet zelden op het vrouwenlichaam geprojecteerd of ingeschreven, in de vorm van (moraal)theologische richtlijnen en heilsymboliek die het vrouwenlichaam negeerden, diffameerden, of juist onwerkelijk ophemelden (dat laatste met name in de Mariaverering). Het aldus ingetoomde vrouwenlichaam kon zo gaan gelden als teken voor de rechtzinnigheid van de gemeenschap en de beheersing van ontregelende lust, daarbinnen. In dit college bezien we: 1. hoe deze toeschrijving vorm kreeg in theologie en symboliek binnen de katholieke traditie; 2. òf - en hoe - de ambivalente lichaamsbeelden en de nadruk op zelfbeheersing in de katholieke traditie nog doorwerken in de moderne theologie en de moderne westerse (beeld)cultuur, en 3. hoe het aandeel van vrouwen in de gesignaleerde transformaties inhoudelijk uitwerkt: op welke wijze brengen vrouwen beelden van heil en onheil in verband met het lichaam, en (hoe) zijn hun associaties nog schatplichtig aan de christelijke traditie? Voor deze laatste vraag kijken we niet alleen naar werk van vrouwelijke theologen en mystica's, maar ook naar literaire of andere kunstproducties van vrouwen (naar keuze, in het kader van de eindopdracht). G. Dresen, Is dit mijn lichaam? Visioenen van het volmaakte lichaam in katholieke moraal en mystiek. Nijmegen: Valkhof Pers 1998 (uitverkocht) en overige artikelen. Alle via reader. Afhankelijk van het aantal deelnemers worden de werkvormen aangepast.

61


6 Master Intercultural Theology 6.1 Radboud University Nijmegen Foundation The Radboud University Nijmegen was established in 1923. It was founded as a result of the longstanding wish of the Dutch Catholic community to have a university of its own. Indeed, its opening on October 17 of that year can be regarded as a major step in the emancipation process of the Catholics in the Netherlands. Today, with 17,000 students, the Radboud University ranks among the country's medium-sized universities. A modern, attractively located university, it boasts nine faculties offering courses in about 50 disciplines, which together constitute a very extensive teaching programme. The university also houses many research projects, which received national and international acclaim. University and the City of Nijmegen The development and expansion of the Radboud University has turned Nijmegen into a real university town. As the largest local employer, the Radboud University eaves a distinct mark on Nijmegen, as do the 17,000 university students. As a result of the large numbers of young people who study at the university or other institutes of higher education, Nijmegen has become a very lively town. The city centre is characterized by a flourishing social and cultural life. There are ten museums, dozens of art galleries, a concert hall, theatre and cinemas. But Nijmegen has more to offer: as the oldest city in the Netherlands, it features a great number of historical monuments, the most famous one being the Valkhof, Charlemagne's former residential palace. Historical too, are the St. Stevenskerk and the 17th century Waaggebouw, one of the most beautiful weighing-houses in the Netherlands. Equally characteristic of Nijmegen is the Waalboulevard, the promenade along the river Waal, with its cosmopolitan atmosphere. Finally, there is the green countryside around Nijmegen that offers ample opportunity for sports and relaxation. A wide range of courses The Radboud University Nijmegen has over 50 disciplines, organized in nine faculties. Courses are continually renewed and adapted to developments in society (e.g. the new Environmental Studies programme). In teaching, it is quality that comes first. Apart from providing factual knowledge, the university encourages students to develop their skills in identifying, formulating and solving problems. It creates the necessary preconditions for a stimulating educational experience. In its programmes it tries to combine scientific training with broad ethical, cultural and social education. To achieve maximum compatibility between various educational programmes, the university cooperates closely with institutions of higher vocational education. At the heart of society One of the university's objectives, in addition to conducting fundamental research, is to make scientific expertise available to society. Research and education are to a large extent geared to needs that exist in society. Furthermore, there are special forms of education for specific groups (e.g. senior citizens), which make academic education accessible to a larger number of

62

6 MASTER INTERCULTURAL THEOLOGY

people. There is also a Science Shop: social groups that lack the necessary funds and seek to improve their position in society through research can appeal to the Science Shop for help (e.g. those who conduct research on issues such as labour, health, women, the environment or minorities). Catholic background The Radboud University Nijmegen is a scientific institution where innovative research and the transfer of knowledge are essential. Indeed, in scientific research, the Radboud University is guided solely by considerations of a methodological and ethical nature. It is autonomous in setting its tasks and priorities, and the members of its scientific staff enjoy full academic freedom. As a Catholic university, it is an open-minded and critical think-tank within the Catholic community, paying attention to the relation between science and faith and the dialogue between the church and the world at large. Since its foundation, the Radboud University has therefore been promoting the study into the mutual relevance of scientific study and religion. This study receives its impetus from the desire for understanding and the realization that scientific knowledge and religious insights have a great influence on society and the role that people play in it. The University has a special interest in the history and current state of the Christian tradition and the importance of this tradition for future generations. To achieve these aims, the Radboud University Nijmegen has established a number of institutions, which, both individually and collectively, are dedicated to teaching and research concerning the relation between scientific study and Christian religion, with a particular focus on Catholic tradition. These institutions, through which the university's identity is expressed, can be divided into three levels. The first level seeks to promote the university's aims and identity to the general public, and includes the Catholic Documentation Centre, Catholic Study Centre, Image and Identity Project and the Religion and the Meaning of Life Project. The second level of institutions is aimed at furthering the university's objectives 'in depth'. Here, we would like to single out the Study Centre Soeterbeeck and the Heyendaal Institute, in which the dialogue between theology / philosophy and the other disciplines is pursued at an academic level. The third level concerns itself with expressing the university's identity within the various faculties. Interdisciplinary institutions that fall into this category are the Centre for Ethics of the Radboud University Nijmegen in which the faculties of Medicine, Philosophy and Theology, and the Christian Cultural Heritage Programme participate, bringing together the Faculties of Arts, of Philosophy and Theology, and the Centre for Medieval Studies, which draws on the faculties of Arts, Law, Philosophy and Theology. In addition, there are special chairs in the Faculty of Arts and the Faculty of Social Sciences, which contribute to the study of religion, the Christian religion in particular. These include the chairs in Cultural and Religious Sociology, Cultural and Religious Psychology, Medieval History, and History of Catholicism. Finally, the School of Philosophy devotes particular attention to the Catholic tradition in philosophy, especially in the history of philosophy, metaphysics and ethics. International orientation The Radboud University Nijmegen is international in its orientation: it tries to internationalize education, seeks international recognition for its research, cooperates with foreign universities, participates in international research programmes and provides development aid. The internationalization of the Nijmegen curriculum becomes evident in a number of newly

63


started courses. The Faculty of Law, for instance, offers a course called 'Law in Europe', which focuses on the constitutional, administrative and penal levy systems in the EC countries. The faculty also has a chair in European Law. Some other examples are American Studies, German Studies and Middle-East Studies. Biochemical lens research is one of the areas in which the Radboud University has acquired international recognition: members of the research group have won international awards. The university is also world-famous for its Laboratory for High Magnetic Fields, boasting one of the four strongest magnets in the world. The Radboud University cooperates with the universities of Leuven (Belgium), Münster (Germany), Rikkyo (Japan), Lima (Peru), and Poitiers (France). Furthermore, it participates in approximately 30 Erasmus projects and a number of other EC projects that allow students to study or train abroad. In addition, there are various other support facilities (e.g. The University Fund) that enable students to acquire teaching and research experience abroad. Each year, hundreds of students make use of these possibilities. The university's Catholic background was the basis for its contacts with universities in Third World countries such as Indonesia and Peru. In addition, there are contacts with Tanzania and Cameroon. Each year, some 30 to 35 medical students complete part of their practical training in the tropics. The Institute coordinates these educational and research activities for International Health. For more than 20 years now, the Radboud University has been involved in the development of the University of Dar-Es-Salaam. Currently, this support involves training the scientific staff of its Faculty of Medical Sciences. Furthermore, assistance was rendered in the development of the infrastructure required for its Faculty of Science and its medical library. A major research programme in the tropics concerns malaria. The Parasitological section of the Department of Medical Microbiology is cooperating closely with the Department of Molecular Biology and Cell Biology (Faculty of Science) to develop a vaccine that will prevent humans from becoming infected by other humans through mosquitoes.

6.2 Faculty of Theology Scholarly reflection on Christian tradition Chief among the institutions of the Radboud University Nijmegen devoted to the study of Christian religion is the Faculty of Theology, established in 1923 at the same time as the faculties of Law and Arts. Together, these three faculties formed the original core of the Radboud University Nijmegen, which at that time was called the Roman Catholic University. Later it became Catholic University of Nijmegen. As of September 1st, 2004, the University of Nijmegen is named Radboud University Nijmegen. From the very beginning, this broadly based university has formed the natural and unquestioned environment for the Faculty of Theology. At each of the aforementioned three levels, the Faculty of Theology constitutes an integral element in the university's attempt to further the understanding of the relation between science and the Christian tradition. At the first level, it contributes to the promotion of the university's identity towards the general public. At the second level, it participates in the academic dialogue between theology, philosophy and the other disciplines. At the third level, it is an active participant in interdisciplinary institutions. At this level, the Faculty also collaborates with the aforementioned chairs in other faculties that focus on the study of religion. Here a special mention must be made of the Faculty of Religious Studies which was founded September 1st 2006. Within this broad framework, the Faculty occupies a special

64


position. First and foremost, it concerns itself with the scholarly, i.e. hermeneutic-systematic and critical-normative, reflection on the Christian praxis of faith in diverse cultural, societal and religious contexts. Methodological and systematic reflection The methodical nature of this reflection consists in the gathering, ordering and processing of data concerning Christian religion, using research procedures, methods and techniques borrowed from philosophy, literary, historical, hermeneutical and empirical methodologies. The systematic aspect encompasses the explicitation, clarification, analysis and evaluation of these data with the help of a variety of paradigms, concepts and metaphors, with a view to critical and constructive theological theory formation that will clarify and deepen the significance of Christian religion for present and future generations. A secularized and multicultural society As part of this scholarly reflection on Christian praxis of faith, the Faculty of Theology devotes particular attention to two processes that profoundly influence today's society and also shape the present and future of Christian religion, viz. secularization and multiculturalization. With regard to secularization, the faculty also considers processes that directly or indirectly influence secularization or accompany it, such as the rationalization, pluralization, individualization and privatization of religions, worldviews and moral values. It concerns itself with the cultural aspects of secularization that are expressed in the transformation, and even disappearance, of traditional beliefs in matters of faith and morality, as well as with corresponding structural aspects that become manifest in the deinstitutionalization of religion and the decline in church participation and church membership. The objective of the reflection on the relation between Christian religion and secularization lies in the inculturation of the Christian religion into today's secularized society. The phenomenon of growing groups of minorities in Western society, in particular in Europe, and the attendant phenomenon of multiculturalization, constitute the second major area of interest. Research and teaching focus on the ways in which this demographic movement affects culture, particularly those aspects of culture that are shaped by Christianity, as well as its effects on the structure of society, particularly the growing underclass that is made up to an increasing degree of minorities, or immigrants. The goal is to contribute to an intercultural and interreligious dialogue, which is also a dialogue of liberation, with a view to deepening the meaning of Christian religion. Core activities As part of the Radboud University Nijmegen, and as an institution proceeding from the above-mentioned principles, the Faculty of Theology has been recognized both by the state and church authorities. From the perspective of this dual legal status, the faculty is engaged in three core activities: 1. University education 2. Theological research 3. The provision of services to society and the Church 1. University education The faculty provides theological education, focusing on the scholarly study of theology with the aim to train theologians. This is of paramount importance for the continuation of the

65


theological practice in the future as well as for the practice of professions and functions that require an academic and theological education The education provided by the faculty should be understood against the background of a theology that means to be a well-considered discourse on God and salvation, for the benefit of the Church and society. In this theological education, the emphasis is on the practice of theology interpreted as a hermeneutic and systematic as well as critical and normative reflection on the Christian praxis of faith in diverse cultural, societal and religious contexts. Within the context of the educational programme of Theology, the faculty offers students the opportunity to qualify themselves further for the labour market. The Faculty of Theology develops its teaching and research in close cooperation with the Faculty of Religious Studies, founded by the Board of Radboud University to foster the comparative study of the world religions and new religious movements in the context of contemporary global social and cultural developments. This new Faculty of Religious Studies started in September 2006. It shares its teaching staff with the Faculty of Theology. The Faculty of Religious Studies continues the activities of the former Institute of Religious Studies, especially in its bachelor and master courses in religious studies. 2. Theological research Since 1 January 2005, the scientific research at the faculty is carried out within the framework of a research programme entitled "Religions and Transformation in Contexts" (RaTiC). Religions develop their self-understanding in interaction with socio-cultural contexts and with other religions. This interaction leads to different forms of transformation of religions in various contexts. Interactions with the socio-cultural context regard the tension between assimilation and accommodation in dealing with processes of pluralization and individualization. Interactions between religions regard the tension between assimilation and accommodation in the exchange between religions. Transformations of religions are investigated in terms of the way religions express their self-understanding in their semantics (i.e. the symbol-systems) and practices. Religions are studied both on the macro-level of society at large with regard to the influence of religion on societal problems of inequality versus equality, social cohesion versus division, the meso-level of religious institutions and the micro-level of patterns and processes of religious and moral identity formation of individuals and communities. The research program aims at fundamental theory development of transformations in four clusters, namely the literary-historical, systematic-theoretical, practical-empirical and the one of the science of religion. The programme includes both intradisciplinary and inter-disciplinary research within theology and religious studies. 3. The provision of services to society and the Church In addition to education and research, the faculty's theological services consist of initiating and guiding the development of processes and structures, and advising and educating individuals and groups in a way that will deepen the meaning of the Christian tradition in the church, in institutions associated with the church, and in other societal institutions. As has already been stated, the faculty's core activities also involve a close cooperation with the Faculty of Religious Studies and several university and para-university institutes associated with the faculty (the Institute for Eastern Christian Studies, the Nijmegen Institute for Missiology, the Titus Brandsma Institute, the Edward Schillebeeckx Foundation, the Institute for Catholic Education and the Special Chair for Religion and Gender), as well as with departments of other faculties such as the departments of History of Philosophy,

66


Metaphysics and Epistemology, Philosophical Ethics in the Faculty of Philosophy, Medieval History and History of Catholicism, Middle Eastern Languages and Cultures of the Faculty of Arts, and Cultural and Religious Sociology and Cultural and Religious Psychology in the Faculty of Social Sciences.

6.3 Organization and Regulations Organization The administration officers The Graduate School has a separate organizational structure within the Faculty of Theology, in which those who hold a function have their own responsibilities. The Dean of the Faculty of Theology, Prof. dr. Ben Vedder, is ultimately responsible for the Graduate School. The Director of Education, dr. Christoph Hübenthal, is responsible for the M.A. programme. The Course Coordinator Intercultural Theology, dr. Christoph Hübenthal, is responsible for the implementation of the admission procedure and for the implementation of the curriculum. The director of management of the Faculty of Theology, Charles Herwijn, MSc, is responsible for all extra-curricular facilities and services. The coordinator of the Graduate School, Ms. Godelief de Jong, M.A., is responsible for the day-to-day administration of the Graduate School. The student advisor of the Graduate School, Ms. Jeannette Wolff, M.A., is responsible for study advice and registration of study results. Examination committee for Intercultural Theology The examination committee is in charge of organizing and coordinating the examinations. Its duties in this regards are as follows: 1. appointing the examiners; 2. laying down rules for the smooth conduct of preliminary examinations; 3. laying down guidelines and instructions for examiners for determining the results of preliminary examinations; 4. determining the results of the examination; In addition the examination committee fulfills certain functions regarding the admission of M.A. courses. In the case of incompatible bachelor's courses, for example, the committee judges whether admission requirements for a M.A. course have been satisfied. Examination Committee: Chairman: prof. dr. Chris Hermans Secretary: ms. Jeannette Wolff, M.A.

67


Regulations and Guidelines Tuition and Examination Regulations (T.E.R.) For the complete T.E.R., please visit our website: www.ru.nl/theology > education > Tuition and Examination Regulations Communications As far as possible, students will receive most of the essential information through Blackboard (http://blackboard.ru.nl/). Blackboard offers a special service to which every student is connected. You will therefore receive information on education and general information on faculty matters by means of this service. Make sure therefore that you consult Blackboard on a regular basis. To ensure that you receive all the information, you are obliged to use your university email account ([email protected]). Students should either use this account or have university email messages forwarded to another address. Further information on this can be found at www.ru.nl/kiss under 'FAQ'. If you have any questions or problems with your KISS account, please contact the Central Student Desk (024 361 23 45) or send an email to: [email protected]. Penalty stipulation Registration through KISS for courses, papers/projects and all interim exams (including resits) is compulsory. If you do not register in time or according to the regulations, this may have consequences for you. a) Registration for lectures You should register electronically through KISS no later than 7 days before the start of each course at: www.ru.nl/kiss. If you register too late, you need to pay a 5 fine to the student administration office. Your enrollment will be processed only after you have paid this fine. If there is insufficient enrolment, courses may be cancelled or the number of face-to-face instruction hours of a specific programme component may be reduced. Students who do not comply with registration regulations also run the risk that they will not be able to obtain a study guide, reader or other instructional materials. Students who have not registered for lectures will be the last to receive a course guide. b) Registration for interim exams and papers Students must register at least 7 days before an interim exam (or resit) or the submission date of a paper/project or take-home interim exam at: www.ru.nl/kiss. If you register too late and still want to take the interim exam, the teacher may add your name to the list of participants. After completion of the interim exam, you will then need to pay a 5 fine to the student administration office. The exam result will be processed only after you have paid this fine. Interim exams and resits take place in the examination weeks specified in the academic year timetable in the back of the guide. Dates and times of the interim exams will be posted on the website well in advance. If no candidates have registered 7 days before the date on which the interim exam is scheduled to take place, the interim exam will be cancelled. This will mean that the resit will be the only possibility for taking the interim exam in the academic year

68


concerned. Papers/projects that are not submitted on the first submission date may be submitted on the second submission date. Papers/projects submitted to the teacher in the interim period, will only be assessed after the second submission date. There will be two opportunities for taking interim exams; this applies to all programme components. Students are strongly advised to take advantage of the first interim exam opportunity. If you take only the second opportunity, you will have no opportunity to do a resit. Registration for full-time and part-time education As a rule, full-time students are required to take courses from the full-time study programme and part-time students are required to take courses from the part-time study programme. This rule applies except when individual arrangements have been made or will be made with the student administration office. This rule may be waived in a transitional period that lasts no longer than three years, from 1 September 2007 to 31 August 2010. Students who want this rule to be waived should submit a well-reasoned request to the student administration office to this end. The student administration office will evaluate the request, and when in doubt, will seek advice from the study programme coordinator. Valid reasons are for example: 1. When arrangements have been made with an employer for a period of time that falls within the term of this transitional period (proof required). 2. When family circumstances prevent the application of this rule, i.e. when circumstances relating to the health of one or more family members, which are known to the faculty (student advisor), have already made it necessary for the student to opt for a 'mix' of the part-time and full-time programmes. Registration for Master's degree programmes You can only enrol for Master's degree courses if you have completed your Bachelor's degree programme and have been registered for the Master's degree programme or if you still have only 20 ECs or less to obtain to complete your Bachelor's degree programme. If the latter is the case, you may submit an application to the student administration office for permission to take the Master's degree programme. The required application form can be downloaded on Blackboard > 'formulieren'. Attendance obligation As far as tutorials and practicals are concerned, students are obliged to attend at least 4/5 of the number of meetings. With regard to programme components in which independent learning is central, attendance is obligatory for those components that have been described as tutorials or seminars. Attendance of lectures is strongly advised. Regulations for optional components In the second and third years of the Bachelor's degree programme in Theology and Religious Studies, in the research specialization of the Master's degree programme in Religious Studies, and in the Master's degree programme in Intercultural Theology, students need to acquire credits in modules that are not part of the fixed curriculum.

69


Each year, students are required to choose a combination of courses in consultation with the student advisor. To this end, they should use a form that can be submitted to the educational secretariat and may be adjusted annually. The form can be downloaded on Blackboard > 'formulieren'. Students need to choose courses at an intermediate or advanced level, which together constitute a coherent whole and correspond with the students' development and interest. The Faculty of Religious Studies offers a special programme of optional courses. One option is, for example, studying the basic language of one of the world religions. (see also the chapter on 'other courses' in the course catalogue for all optional courses offered by the faculty.) Exemptions Exemption from a particular examination subject is possible if a student has taken this subject at another institute of higher education, and if the content, level and study load of this subject corresponds with the content, level and study load of this subject offered by Radboud University Nijmegen. For proper assessment of exemption applications exemption, the Examining Board may seek advice from the subject teacher concerned or the study programme coordinator. The exemption application form can be downloaded on Blackboard > 'formulieren'. The completed and signed form should be submitted to the student administration office. Examination regulations Master's degree programme The student should always keep in mind that the graduation process will take at least two months and should visit the student advisor or student administration office well in advance of this two-month period. The student will receive extensive information on the procedures involved. The Examining Board will start the assessment procedure and will ultimately decide to grant the diploma if all requirements have been met. The student should subsequently submit the written statement from the Examining Board, together with his/her student card, ID and Bachelor's diploma (or any other diploma on the basis of which he/she was admitted to the Master's degree programme), to the University Examinations Office (Comeniuslaan 4; opening hours on weekdays: 10.00-12.00 hrs). The final examination during which the Master's thesis needs to be defended will take place about four weeks after the application has been submitted to the Examinations Office.

6.4 Participating Institutes and Chairs The Titus Brandsma Institute (TBI) The Titus Brandsma Institute is a research institute for spirituality. It was established in 1968 by the Order of the Carmelites and the Radboud University Nijmegen. Approximately thirty staff members work at the Institute. The aim of the Institute is 'the promotion of the scientific practice and study of the theory of religious experience and spiritual life'. The Institute has a private legal status. It is an independent foundation embedded as a parauniversity institute in the organizational structure of the university. The university guarantees the availability of accommodation and the use of its facilities.

70


The institute cooperates with several departments of the university. With a view to education and research in spirituality, the institute has agreed to collaborate with the Faculty of Theology. Titus Brandsma The institute was founded to foster the scientific activities of Titus Brandsma in the field of spirituality and mysticism. From the moment that the Radboud University Nijmegen was founded in 1923 until his death in Dachau in 1942,Titus Brandsma, Carmelite and journalist, was Professor of Philosophy and History of Spirituality, specialized in the Mysticism of the Low Countries. From 1932 to 1933, he was rector of the university. Because of his efforts to keep the Catholic education and press free from the influences of national socialism, he was arrested by the Nazi regime in 1942 and deported to the concentration camp at Dachau. Here he died as a martyr of the Church. Titus was a striking personality who gave a courageous testimony of an enlightened and selfless faith in the dramatic years of the Second World War. As a result, his office and work has gained special significance. In 1985, he was beatified by the Church. Academic Research Research at the Titus Brandsma Institute concerns the following areas: the Principles of Spirituality, Spirituality of the Old Testament, Spirituality of the New Testament, Spirituality in Liturgy, History of Christian Spirituality, Spirituality Sources of Religious Life, Modern Spirituality, and Spiritual Direction. Teaching and services The staff of the Titus Brandsma Institute provide teaching in spirituality at several universities and institutes of higher education. The institute has its own three-year course in spiritual direction. In addition, a study week for Mysticism is organized each year and introductory courses in Spirituality and Mysticism are taught all over the Netherlands. Library and Publications To support research and teaching, the institute has a large specialized library on spirituality (approx. 90,000 volumes). The institute has its own international journal called Studies in Spirituality (with a series of supplements) and cooperates with Speling, a Dutch journal on spirituality. In addition, the institute edits several series: Psalmschrift (on the spirituality of the Psalms), Mystieke teksten en thema's (an edition of important mystic texts), the series Herbronning - Ad fontes - Kembali Pada 92. Asal (on spiritual sources) in several languages, and Fiery Arrow (a series on spirituality in English). Director: prof. dr. K.Waaijman Institute of Eastern Christian Studies (IVOC) The Institute of Eastern Christian Studies (IVOC) was established on November 1991, at the time of the major political changes in Eastern Europe. The institute aims to be a multidisciplinary centre of knowledge for Eastern Christian studies. Research and education at the institute are focused on the current developments within the churches of the Byzantine and Oriental traditions, in response to the forces of a multicultural and multiform society in Eastern Europe and the Middle East. The Institute realizes its objectives by means of scholarly research and education, by establishing special chairs in the sub-disciplines of

71


Eastern Christian Studies, by offering supplementary academic education, by its specialized library (25.000 volumes and 400 reviews), by its academic exchange programme Prospekt 2002, by publishing research methods and results in its review Het Christelijk Oosten and its monography series Eastern Christian Studies , as well as educational figures in its other series and periodicals. The Institute offers courses aimed at both graduate and postgraduate students, and people on early retirement in the framework of permanent education. The Institute works in close cooperation with other academic institutions at the Radboud University Nijmegen, and also with the Universities of Utrecht, Leiden, Lille, Leuven, Münster and Oxford, with the Keston Institute, with the Netherlands-Flemish Institute in Cairo, with a number of institutions in Eastern Europe and in the Middle East. The Institute offers introductory courses, doctoral workshops and lectures on Byzantine art, liturgy, spirituality, history, ecumenism, interreligious dialogue, theology, literature and language courses. Director: Prof. dr. Herman Teule The Nijmegen Institute for Missiology (NIM) Fully in line with the missionary study institutions of religious orders in the past, the Nijmegen Institute for Missiology presents itself as a centre of knowledge in the field of nonWestern Christianity, more particularly the history and current situation of the church and theology in Africa, Asia and Latin America, its principal aims being: 1. developing knowledge, by means of fundamental and applied research into the church and theology in Africa, Asia/Pacific and Latin America/Caribbean 2. transmitting knowledge by means of teaching and training, Internet and library, publications and documentation, as well as policy counseling and management. As an extension of these activities it concerns itself with development and transmission of knowledge about African, Asian and Latin American Christians in Europe, including such issues as globalization, migration, migrant churches and migrant theology. The Nijmegen Institute for Missiology is an independent foundation, instituted by the private initiative of some missionary institutes. It is, however, affiliated to the Radboud University Nijmegen, where it is also located. The institute is financed by means of long-term donations from religious institutes and funds acquired on a project basis. • At present the research programme being carried out concerns the relation between indigenous spirituality and sustainable development. • The courses given concern non-Western Christianity and North-South dialogue in Church and Theology. The library of the Nijmegen Institute for Missiology is fully integrated into the University Library of the Radboud University Nijmegen. The Nijmegen Institute for Missiology publishes a Newsletter, Occasional Papers and an own book series entitled Church and Theology in Context. See for more information: www.ru.nl/nim Director: Prof. dr. Frans Wijsen

72


Special Chair for Religion and Gender The Special Chair for Religion and Gender was established in 1983 as the Chair for Feminism and Christianity. It was the first chair for feminist theology worldwide and Catharina Halkes was the first person to hold that chair. In 2001 the Chair was renamed into Catharina Halkes Unie NKV Chair for Religion and Gender. The general aim of the chair is to offer courses in the field of feminist theology on graduate, undergraduate and PhD level and to coordinate and stimulate research in feminist studies in all the different subdisciplines of theology and religious studies. Special attention is given to the intercultural perspective and the relation between theological reflection and the actual situation of women in their different religious traditions and churches and societies worldwide. The Chair is related to the department of Systematic Theology and has a good cooperation with the other specializations so that students do have the possibilities to integrate the gender and feminist perspective in the other specializations too. Chair: Ms. prof. dr. Maaike de Haardt Chair for Catholic Schooling and Institute for Catholic Education In 1993 the 'Foundation the Catholic School' (Stichting de Katholieke School) established a chair for the study of possibilities and legitimation of catholic schooling, especially religious education, at the Faculty of Theology of the Radboud University Nijmegen. In close relation to this chair the Confederation for Catholic Primary Education (KBO) established the IKO (Institute for Catholic Education) as an institute for the innovation of education in 2001. The IKO has a twofold task, namely the development and implementation of knowledge about identity and religious education in catholic schools for primary education. The IKO is related to the Radboud University Nijmegen, where it is also located. It has been maintained by the Confederation KBO and the University. See for more information www.ru.nl/iko At present the research projects carried out by the IKO and the Chair for Catholic Schooling concern the collective and organizational aspects of school identity, normative professionalism in and curriculum renewal of the training of teachers for primary education, learning to understand biblical narratives in a realistic learning environment, partnership between catholic schools and parents, inspiring practices in catholic schools in the Netherlands and interreligious learning in catholic schools. The modules given on behalf of the chair concern the professional ethics of teachers (for the students of the teacher training centre of the Radboud University (ILS)) and interreligious education in catholic schools (for the students of the Graduate School of the Faculty of Theology). Director of IKO: prof. dr. Chris Hermans Professor for Catholic Schooling: prof. dr. Aad de Jong

73


6.5 Student facilities Office of the Graduate School The coordinator of the office of the Graduate School provides information about criteria and procedures of admission and mediates in obtaining residence permits, housing, student grants and insurances and refers students, if necessary, to other offices of the faculty or university. Coordinator: Ms. Godelief de Jong, M.A. Residence permit 1. For residents of countries outside the European Community, the External Relations Office of the University will start the appropriate procedure for obtaining an authorization for temporary stay. These applicants are strongly advised not to contact the Dutch embassy or consulate in their country. 2. To be eligible for this authorization, one must hold a valid passport, prove that one is accepted by the university, have sufficient financial resources, a legalized birth certificate, have a doctor's certificate of good health, be insured against medical risks and have sufficient financial means to pay for a return ticket home. 3. Students arriving in the Netherlands without an authorization for temporary stay will immediately be forced to return to their country of residence. Coordinator: Ms. Godelief de Jong, M.A. Student grants The master programme Intercultural Theology is recognized by the Netherlands Fellowship Programme, which is part of the Dutch Government's Development Cooperation. Applicants from 56 developing countries or countries in transition may apply for fellowships through the Dutch Embassy or body representing the Netherlands in the country concerned. Further information about the Netherlands Fellowship Programme can be obtained from the embassy or from the NUFFIC website: www.nuffic.nl. Coordinator: Ms. Godelief de Jong, M.A. Tutor system All students are assigned a personal tutor who will remain their personal tutor during the first year. The personal tutor is a member of the academic staff, usually from the chosen field of specialization. As a rule tutor and tutee meet twice per period (six weeks). Additional meetings can be arranged at the request of either tutor or tutee. The tutorials will focus on the progress of the tutee's studies and any factors that may impede progress. The tutor will advise the tutee on all matters and will help the student to overcome his or her difficulties. If necessary, the tutor will act as an intermediary between the tutee and any of the university agencies to arrange specialist help in certain areas. In the second year students' tutorials are conducted by their respective departments. In the case of Ph.D. students their supervisors will act as tutors. Coordinator: dr. Gian Ackermans

74


The Nijmegen College The Nijmegen College offers accommodation primarily for members of religious institutes and dioceses. It functions complementary to the programmes of the Nijmegen Graduate School of Theology in the sense that its members not only study theology from an intercultural perspective but also try to build an intercultural community. Moreover, the Nijmegen College understands itself as a school of 'religious life' in a strongly secularized society. For this purpose it offers communal prayer, spiritual direction and personal supervision. Mutual help with respect to the study and shared responsibility in housekeeping are presupposed. Bishops and religious superiors who choose for the Nijmegen Graduate School of Theology for the further study of their students are requested to consider participation in the Nijmegen College. This, of course, does not apply to religious institutes that have religious communities in Nijmegen or its surroundings. To be admitted to the Nijmegen College, students make a request together with the admission to the Nijmegen Graduate School of Theology. The coordinator of the Graduate School will decide on the admission, after consultation with the rector of the Nijmegen College. Rector: dr. Joop Vernooij Coordinator: Ms. Godelief de Jong Student pastors The student pastors envisage providing activities for students' personal and religious guidance. The pastors are also available to advise students on questions and choices regarding their attitude to life, faith, studies and future plans. These duties are incorporated into the induction period, masses, discussion groups, meditation, individual assistance and guidance. Coordinator: dr. Elisabeth Hense, T.O. Carm. Counsellor Since 1985 the Radboud University Nijmegen has provided counsellors on sexual intimidation for both staff and students. The student counsellor is one of the student deans. The counsellor's task is to listen to complaints, help to find solutions, and report annually to the College of Management. In 1992 the College of Management compiled rules for cases of sexual intimidation. These rules are contained in an appendix to the Vademecum for Radboud University students. The College of Management has also appointed a counsellor for minority groups. The student counsellor is one of the student deans. The counsellor's task is to have talks with individuals who feel that they are victims of discrimination and to find a solution in collaboration with the affected party. Counsellors: Ms. R. Stuut, Mr. A. Buiks

6.6 Master Intercultural Theology Profile and objectives of the M.A. Programma The aim of the two-year M.A. programme is to develop advanced knowledge, skills, and attitudes necessary for the scholarly study of Christian religion in a globalized world. The programme is accessible for students possessing a B.A. degree in theology or an equivalent qualification. Emphasis is laid on the study of Christian religion in its contemporary societal, intercultural, religious, and global contexts, as well as on Christianity's interaction with these

75


contexts. The study of Christian religion maintains an interdisciplinary approach and orientates itself on the methodological standards of the corresponding scholarly disciplines. Some of these theological methods are intended to develop better insight of Christianity's internal perspective, others shed light on the Christian religion from a more external perspective. The internal perspective focuses on the self-articulation of the Christian tradition as it appears in (a) the authoritative texts, (b) the dogmatic, non-doctrinal and scholarly expressions of faith (including a critical examination of the corresponding truth claims), (c) religious practices. The external perspective portrays the Christian tradition by using current methods taken from religious studies, humanities, social sciences, and the philosophy of religion. In that respect especially the societal, intercultural, religious and global contexts of Christianity are the subject of discussion. Since the M.A. programme aims at a careful study of the Christian tradition in its contemporary contexts, knowledge of literal, systematic, and empirical-practical theology has to be deepened as well as knowledge of religious studies. These goals are achieved by studying specific issues taken from the history or the contemporary situation of the Christian religion. The M.A. programme qualifies for the career of a theological researcher or for diverse professional functions. The programme aims to reach: 1. a. Thorough insight into the history of origin and the contemporary situation of Christianity, with regard to its authoritative texts, its doctrinal content, its religious practices as well as to its societal, intercultural, religious, and global contexts. b. Thorough insight into specific topics of the history of Christianity or its contemporary situation in relation to fields of research within the literal, historical, systematic, and empirical-practical disciplines as well as disciplines of religious studies. c. Thorough insight into methods and techniques of research in diverse fields of research. 2. Differentiated and (relatively independent) application of the aforementioned insights in describing, analyzing, and synthesizing a new problem within the framework of (guided) research. 3. Independent judgement with regard to societal, ecclesiastical and/or theological trends on the base of a well-reasoned and synthesizing synopsis of the attainments 1a.-1c. The judgement is to be developed by collecting, interpreting, and evaluating relevant information in the light of internal and external criteria that are independent and academically sound. 4. Oral and written communication with a specialized and a non-specialized public about the analysis, synthesis, and evaluation of specific phenomena within Christian tradition and its contexts. 5. Having the learning skills for independently reproducing, understanding, interpreting, analyzing, and evaluating new information about the Christian tradition in its contexts, and that within the specific professional setting of a theological researcher or within diverging professional functions.

76


Admission to the M.A. Programme Admission requirements for the M.A. Programme 1. The applicant for the M.A. programme should have the degree of Bachelor in Theology from the Radboud University Nijmegen or an equivalent degree from another Dutch university. Students that do not meet these requirements should have taken a set of courses that corresponds to the Nijmegen B.A. programme. The Examination Committee will determine whether or not this requirement is satisfied. 2. An adequate command of English is required for participation in the tuition and preliminary examinations. This requirement is satisfied if the student can submit a testimonial of a TOEFL test, certifying a minimum score of 550 (paper test) or 213 (computer test), plus an Essay Rating of at least 4.5, or an IELTS with a minimum required overall score of 6 and 5,5 for Writing. a. Applicants will be exempt from providing an English language test score if they are native speaker of English or if they have a university degree in English Literature. Applicants are considered to be a native speaker of English if they are from Australia, Canada, Ireland, New Zealand, Singapore, UK, USA or South Africa. b. Applicants who have obtained their Bachelor degree in an English taught program are considered to be proficient in English and do not need to provide an English language test score. c. Applicants who have completed a three years Bachelor program at a Dutch university are considered to be proficient in English and do not need to provide an English language test score. Admission procedure for M.A. applicants 1. Applicants must submit a completed application form to the coordinator of the Graduate School, together with certified photocopies of their degree certificates and diplomas, a photocopy of their passport, a doctor's certificate of good health, and the documents requested above. If these documents are not in English, an authorized translation should be provided. 2. These documents will be sent to the members of the Examination Committee of the M.A. programme. They will determine whether or not the admission requirements are met. 3. The Examination Committee will formulate an advice concerning the admissibility of the candidate. On the basis of this advice the Dean of the faculty decides whether or not the applicant can be accepted. 4. If the applicant is accepted, he or she will receive an Admission Letter from the Dean of the faculty. Note: Students applying for student grants must submit their application before December 1st. Students applying for admission (without applying for a grant) must submit their application before May 1st.

77


Structure of the Curriculum The master programme is arranged in conformity with two principles: the intercultural profile of the master programme and the close interplay between research and education. Since the Faculty of Theology maintains five research-clusters, all of them are to be represented in the programme, in fact in an intercultural way. The first principle is the intercultural practice of theology. Whereas the twentieth century was a period of decolonization, localization, contextualization, and, thus, inculturation, the twenty-first century, due to globalization, will be a period of growing interaction between the cultures and thus an intercultural one. In other words: a mono-cultural perspective doesn't suffice anymore for the practice of theology. In that way, intercultural theology is practicing theology out of more than one culture. On condition that students on the B.A. level have already acquired sufficient knowledge of the contextual theology of their country, their culture, and their ethnicity, on the M.A. level they have to learn practicing theology from an intercultural perspective. For that purpose they have to make use of interactive methods. Culture, in that sense, is to be understood very broadly as a shared system of meaning. Theology out of more than one culture can refer to national, ethnic, and religious cultures. There are two requirements that the modules of the programme have to fulfill: The intercultural perspective: the subject matter is to be treated from the perspective of the 'interdependence / interconnectedness' of cultures, not from the perspective of one culture ('dependence', 'mono-cultural', 'identity model'). The diatopical method: the subject matter is to be treated not merely by a comparison of correspondences and differences between cultures, but also by an investigation of their specific interactions. When combining the two aforementioned principles, it proves to be sensible to present the five research-clusters under the following overarching headings: Old Testament and New Testament in their Cultural Settings (Biblical Studies) Spirituality / Mysticism (Reframing Spirituality) Theism and Ethics (Transformations of Religions in the Frameworks of Modernity) Social Cohesion / Religion and Violence (Religious Identity Transformations) Transformation and Tradition / Secularism (Traditions and Transformation) Note: These headings are not the titles of specific modules, but rather overarching topics that have to be filled in anew each year. Master thesis With his or her thesis the student shows the skills necessary to carry out academic research. This means that the student is able to think and write independently, critically, methodically and systematically. The student has to demonstrate by means of a logically structured argument that he or she has insight in the theme under consideration and one or more methods necessary for an academic approach of this theme. Thesis requirements are divided

78


into (formal) requirements and (evaluative) requirements. This distinction affects the evaluation procedure. The requirements stipulate minimum standards that have to be met before the dissertation will be considered for (further) substantive evaluation. If in the permanent examiner's view the dissertation fails to meet (one of) the requirements, it must first be amended in that respect. The criteria determine the substantive evaluation and the eventual mark assigned to the dissertation. In contrast to the requirements, they are such that a dissertation can comply with them to a greater or lesser degree. The master thesis has to be completed not later that 8 weeks before the final exam takes place. The workload (including both preparations and the actual writing of the thesis) is estimated to 700 hours, which is equivalent to 20 EC. In the first semester of the year 2008-2009 a course on thesis writing will be offered. For more information on this course, see the paragraph 'Desciption of the modules offered in the M.A. propgramme'. For more information on the master thesis (e.a. the aim, the requirements, the criteria), see www.ru.nl/theology > 'education' > 'M.A. thesis'. Curriculum Year 1 Course Intercultural Theology I Intercultural Philosophy Mastercourse I Mastercourse II Elective courses Total

Code MTH100 MTH101 MTH102 MTH103

EC 10 10 10 10 20 60

Code MTH200 MTH201 MTH202 MTH203 MTH250

EC 10 10 10 10 20 60

Year 2 Course Intercultural Theology II Mastercourse III Mastercourse IV Mastercourse V Masterthesis Total

79


Description of the modules offered in the M.A. programme Master year 1

Intercultural Theology I

World Christianity and Human Rights Course ID MTH100 Credits 10 Lecturers prof. dr. F.J.S. Wijsen, prof. dr. J.A. van der Ven Teaching method Lecture & seminar. Examination Class papers & written exam. Prerequisites B.A. in Theology. Objectives The student is able to describe and comprehend the relations between the main concepts regarding world Christianity and inter-religious relations in a pluralizing and globalizing world, apply them to the functions and dysfunctions, ideological use, misuse and violations of human rights in various continental contexts, and analyze and evaluate them from the perspective of the dialectics between particularity and universality. Contents This module offers an introduction to intercultural studies in religion and theology. The first part deals with relations between Western and non-Western forms of Christianity and with relations between Christianity and other religions in the context of a globalizing and pluralizing world. The second part deals with human rights in a globalizing and pluralizing world, their ideological use, misuse and violations in world Christianity and other religions. Bridging the two parts is the perspective of the dialectics between particularity and universality. Literature Part One Wijsen, F. & R. Schreiter eds., Global Christianity. Contested Claims, Amsterdam - New York: Editions Rodopi, 2007. Hannerz, U., Cultural Complexity. Studies in the Social Organization of Meaning, New York: Columbia University Press, 1992. Krieger, D., The New Universalism. Foundations for a Global Theology, Eugene: Wipf & Stock Publishers, 2006. Part Two J.A. van der Ven, J.S. Dreyer, H.J.C. Pieterse, Is There a God of Human Rights, Brill, leiden 2004, 642pp. J.A. van der Ven, F.-A. Vincent, The Impact of Religion on Social Integration in a Empirical Human Rights Perspective, Salesianum 2007 (in print) J.A. van der Ven, Religious Rights for Minorities: A Way Out of the Multicultural Drama? (in print). J.A. van der Ven, Secular Rights and Sacred Rules, Nijmegen 2007 (manuscript).

80


Intercultural Philosophy

Heidegger's Philosophy of Religion Course ID MTH101 Credits 10 Lecturer prof. dr. B.H. Vedder Teaching method 12 lectures and seminar with text reading. Examination Participation in lectures and text reading. Paper presentation and written paper. Prerequisites Bachelor in Philosophy, Religious Studies or Theology. Contents In various texts, Martin Heidegger speaks of god and the gods, but the question of how exactly Heidegger's thought relates to theology and religion in a broad sense remains unclear and in need of careful philosophical excavation. In this master course we trace Heidegger's relation to the philosophy of religion. It involves topics such as Heidegger's interpretation of Saint Paul and Augustine, Nietzsche and the death of God, ontotheology, and Heidegger's discussion of the 'last god', taking into account the early, midst and latter texts of Heidegger. Literature Ben Vedder, Heidegger's Philosophy of Religion, From God to the Gods, Duquesne University Press, 2006. Reader with basic texts of Heidegger.

Mastercourse I

Ethnicity and Universality in the OT / Research of the Historical Jesus Course ID MTH102 Credits 10 Lecturers dr. E.M.M. Eynikel, dr. J.L.H. Krans Teaching method Part 1: Lectures Part 2: Lectures and presentations by the students followed by discussion. Objectives Part 1: Insight in how the Israelites during the Old Testament times defined their group identity through ethnic distinctions. Part 2: To gain thorough knowledge of and insight into the important themes and methods of the Historical Jesus research in past and present. Contents Part 1: Exegesis in recent years shows strong awareness that biblical traditions are integral to existential experience in past times and places. The concepts of nation and people play an important role in many biblical texts, but there are also many overlooked passages where these concepts of particularity are broadened by those of universality. The particularity of one creator of the one and only creation in the Old Testament is followed by the universal significance of the suffering servant. Part 1 will coincide with the course "History and Archeology of Palestine". See the chapter 'English courses' for more information on

81


Literature

Extra information

Mastercourse II

the latter. Part 2: Research of the Historical Jesus: themes, history and methods. Part 1: K. Sparks, Ethnicity and Identity in Ancient Israel. Prolegomena to the Study of Ethnic Sentiments and Their Expression in the Hebrew Bible, Eisenbrauns, Winona Lake (IN), 1998. Part 2: Gerd Theißen and Annette Merz, The Historical Jesus. A Comprehensive Guide, Minneapolis, Fortress, 1998 (German original: Der historische Jesus. Ein Lehrbuch, Göttingen, Vandenhoeck & Ruprecht, 3. Auflage, 2001). Other literature will be indicated during the course. Part 1: part 1 will coincide with the course "History and Archeology of Palestine". See the chapter 'English courses' for more information on the latter. Part 2: The students will write a 10 page paper on a theme related to the Life of Jesus research, to be established with the lecturer.

“Der garstig breite Graben” (Lessing) – Christology in the frameworks of modernity Course ID MTH103 Credits 10 Lecturer prof. dr. G. Essen Teaching method Lectures, presentations, discussion- and workgroups Examination presentation of a seminar paper, active participation, writing an essay Prerequisites Students should have some basic knowledge in dogmatic theology. Objectives 1. Students acquire insight in the central problems of Christology in the framework of modernity. They become familiar with one ambitious attempt to solve epistemological and methodological problems concerning this topic. 2. Students have an initial skill to apply systematic-theological methods to a specific field of study. Contents Christology is in fact a sustained and disciplined engagement with questions about the meaning and significance of Jesus Christ. This course invites its participants to probe that meaning for today. The structure of the course follows (1) a pattern of recovery in which we will analyse some traditional topics of Christology, (2) a consideration of special problems concerning methodological questions and (3) a reconstruction of distinctive case studies of Christology in the modern and contemporary context. Strictly speaking the goal of this course - negotiating traditional and contemporary Christological issues in the frameworks of modernity entails engagements with the complete range of our most torturing and pressing religious and cultural concerns. Literature A reader will be handed out to the participants in good time!

82


Master year 2

How to write a thesis

Course ID Credits Lecturer Contents

Extra information

0 drs. A.F.A. Baars In the process of writing a thesis one can be confronted with a variety of problems; "I can't get a grasp on the subject", "I blink once and the week is already over", "What do I write?". "When is it good enough?". Often at the base of these problems is the underlying assumption that writing a thesis is basically choosing a subject and just writing about it page after page. In reality the thesis should be seen as a project in which the student is project leader. As project leader the student is responsible for a large number of activities other than writing, such as orientating on a subject, meeting with experts, making a project plan, gathering and structuring information etc. The objective of this course is to define the thesis project and make clear what activities the student should undertake and what dangers he should be weary of. Specific theory is combined with practical exercises to help the student become a good project leader. This course will be given on the following dates: 18th and 25th of September, the 2nd and 9th of October, the 6th, 13th and 20th of November.

Intercultural Theology II

Construction of theology in a postcolonial and intercultural key Course ID MTH200 Credits 10 Lecturer prof. dr. G.M.F. Troch Teaching method Lecture and seminar Examination Paper and written exam Prerequisites Bachelor in Theology Objectives The student is able to describe and comprehend the construction and origin of theology from different cultural and intercultural perspectives, to analyse these critically in the perspective of a fast changing global and religious context and to relate particular histories with global situations in the construction of new identities and their consequences for theological reflection. Contents This module offers an exploration of ongoing cultural and intercultural studies in theology and religion. It explores new ways of dealing theologically with the challenges of globalisation and cultural-religious pluralism and reflects on the creation of a 'third

83


Literature

Mastercourse III

space'. It deals especially with the 'ecumenical' construction of theological and religious concepts as developed in discussion with postcolonial, intercultural and critical empire studies. In the globalized, pluricentric and multireligious world the tension between the local and the global gives rise to different theological responses and to processes of transformations in religions which serve diverse interests. In order to describe, analyse and evaluate theological concepts and processes, notions are used as the margin and the centre, border thinking, hybridism, subaltern and dominant knowledge. They are studied in their epistemological and conceptual potential for theology in local histories and global designs. The course will deal with work of authors from different continents. Will be provided at the beginning of the course.

Empirical Studies in Religion and Theology Course ID MTH201 Credits 10 Lecturers prof. dr. F.J.S. Wijsen, dr. T.H. Quartier Teaching method Seminar. Examination Class papers & written exam. Prerequisites B.A. in theology / religious studies. Objectives The student has insight into themes and methods of empirical research in religion / theology. The student has an initial skill to apply empirical methods to a specific field of study. Contents This module offers an introduction into themes and methods of empirical research in theology and religion. After a brief overview of the research program of the department of empirical theology / empirical religious studies we will deal with themes and methods of liturgical / ritual studies (part 1) and mission / interreligious studies (part 2). We will conclude by giving guidelines for doing empirical research in view of the master thesis. Literature Wijsen Frans (2007. Seeds of conflict in a haven of peace. Amsterdam - New York: Editions Rodopi. Fairclough, Norman (2007). Discours and social change. Cambridge: Polity Press (10th reprint). Quartier, Thomas (2007). Bridging the Gaps. An Empirical Study of Catholic Funeral Rites. Münster: LIT. Grimes, Ronald L. (2000). Deeply into the Bone. Re-inventing Rites of Passage. Berkeley: University of California Press.

84


Mastercourse IV

World Christianity in the 20th Century Course ID MTH202 Credits 10 Lecturer dr. J.E.A. Ackermans Teaching method Lectures and presentations Examination Written exam and paper Prerequisites BA Theology Objectives The aim is to provide students with knowledge of and insight into the development of global Christianity in the second half of the 20th century. Contents By studying various continental and national contexts, the students will be helped to understand variations and parallel developments in the churches in recent decades. They will be encouraged to reflect on the historical development of Christianity in the cultural context of their own country and other countries. By doing so, students will gain insight into the historical background of intercultural theology and comparative church history. Contexts to be discussed include Latin America (Brazil), North America (USA), Central Africa (Congo/Zaïre), East Africa (Tanzania), South-East Asia (Indonesia), East Europe (Russia and Poland) and Western Europe (Netherlands). Literature Alister McGrath, Historical theology: An Introduction to the History of Christian thought, Oxford, 1998. A reader will be available.

Mastercourse V

Islam, Asian religions, New Religious Movements, and Indigenous Religions in the West Course ID MTH203 Credits 10 Lecturers prof. dr. G.A. Wiegers, dr. F.P.M. Jespers, prof. dr. H.J.M. Venbrux Teaching method Presentations, work groups, practical assignments Prerequisites Ba in Religious Studies, Theology, and BA in Arts or Social Sciences with specialisation in Religious Studies/Islamic Studies Objectives Advanced knowledgde in Matters and Principles of Religious Studies Contents The MA course Methods and Research Themes has a two pronged, viz. thematic and methodological perspective. The course takes its point of departure in the thematic specialisations of the teaching staff/researchers involved it, as well their current research interests. All instructors are members of the staff of the research group Religious Trajectories: Islam, Asian religions, New Religious Movements, and Indigenous Religions in the West. First of all courses are given by individual instructors about their current research themes in the field of the religious traditions in which they have specialized. Studies prepare classroom presentations

85


Literature

86

related to these themes, which are assigned to them in advance. In addition the instructors involved engage in advanced courses in the research methods used by the Nijmegen Research Group, viz. the comparative-systematic, historical and qualitative methods. Moreover attention is paid to interview techniques, meant for those students who in the framework of their MA thesis wish to do field work. Current research themes that will be dealt with are: Fatwas of the European Council for Fatwa and Research, 1997-2007) (Wiegers, alSaify), Upaya and Navayana (Western Buddhism), New Religious Movements in the West (Jespers) and the reconfiguration of death rites in the Netherlands (Venbrux). In addition, a recent theory oriented handbook is studied in class. This year, we will study Thomas Tweed's Dwelling and Crossing (2006) (see below) Students who are considering to follow this course are kindly requested to contact Prof. Wiegers as soon as possible so that their own research interests may be taken into consideration in planning the course. The instructors aim at a high level of interaction between the research of the students and instructors viz. senior researchers of the faculty. T. A. Tweed: Crossing and Dwelling. A Theory of Religion. Cambridge, Mass and London 2006 (Handbook). Reader (made available at the beginning of the course)

7 MASTER THEOLOGIE JAAR 3: GEESTELIJKE VERZORGING

7 Master Theologie jaar 3: Geestelijke Verzorging 7.1 Profiel, doelstellingen en eindtermen De masteropleiding Theologie is een driejarige, Engelstalige (met één jaar Nederlandstalige beroepsoriëntatie) opleiding gericht op de ontwikkeling van gevorderde kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes die van belang zijn voor de wetenschappelijke bestudering van de christelijke traditie in een geglobaliseerde wereld. Ze is toegankelijk voor bachelors in de theologie (of daarmee vergelijkbare bacheloropleidingen). De nadruk ligt op de studie van de christelijke traditie in haar huidige maatschappelijke, interculturele, religieuze en mondiale contexten en haar wisselwerking met deze contexten. De studie van de christelijke traditie gebeurt vanuit een interdisciplinaire benadering die zich aan de methodologische standaards van de betrokken vakdisciplines oriënteert. Binnen de theologische benadering is er een aantal methoden dat de nadruk op het binnenperspectief legt, waarbij echter ook het buitenperspectief een belangrijke rol speelt. Binnen de 'interne' benadering wordt de christelijke traditie bestudeerd vanuit haar zelfarticulatie (a) in de bronteksten, (b) in dogmatische, niet-leerstellige en wetenschappelijk gearticuleerde geloofsuitingen (inclusief een kritische toetsing van de daarbij behorende waarheidsaanspraken), (c) in de religieuze praktijken. Binnen 'externe' benaderingen wordt de christelijke traditie wetenschappelijk bestudeerd vanuit de dominante godsdienstwetenschappelijke, geesteswetenschappelijke, sociaalwetenschappelijke en filosofische disciplines. Daarbij wordt vooral de wisselwerking tussen de christelijke traditie en haar diverse maatschappelijke, interculturele, religieuze en mondiale contexten gethematiseerd. De masteropleiding theologie richt zich op een grondige bestudering van de christelijke traditie in haar huidige contexten. Dit geschiedt vooral door een verdieping op het gebied van de literaire, historische, systematische, empirisch-praktische en religiewetenschappelijke disciplines en door de wetenschappelijke bestudering van specifieke thema's uit de geschiedenis of de actuele situatie van de christelijke traditie. De masteropleiding theologie kwalificeert voor het beroep van een wetenschappelijke onderzoeker op het terrein van de theologie of voor uiteenlopende professionele functies. De opleiding is gericht op de volgende eindtermen: 1. a. Grondige kennis van en inzicht in de ontstaansgeschiedenis en de actuele situatie van de christelijke traditie, en dit met betrekking tot haar bronteksten, doctrinele inhoud, religieuze praktijken, alsook de wisselwerking met haar maatschappelijke, interculturele, religieuze en mondiale contexten. b. Grondige kennis van en inzicht in specifieke thema's uit de geschiedenis of uit de actuele situatie van de christelijke traditie in relatie tot onderzoeksvelden binnen de literaire, historische, systematische, empirisch-praktische of religiewetenschappelijke disciplines.

87


2. 3.

4. 5.

c. Grondige kennis van en inzicht in de onderzoeksmethoden en -technieken van de verschillende onderzoeksvelden. Gedifferentieerd en (relatief zelfstandig) toepassen van de onder 1a-1c genoemde kennis en inzichten door een nieuwe probleemsituatie adequaat te beschrijven, te analyseren en synthetiseren, binnen een (begeleid) onderzoek. Zelfstandige oordeelsvorming aangaande maatschappelijke, kerkelijke en/of theologische ontwikkelingen op grond van een beredeneerde en synthetiserende synopsis van de onder 1a-1c genoemde kennis en inzichten door relevante informatie te verzamelen en interpreteren, en deze te evalueren tegen de achtergrond van zelfstandig wetenschappelijk verantwoorde interne en externe criteria. Mondeling en schriftelijk kunnen communiceren over de analyse, de synthese en de evaluatie van specifieke verschijnselen binnen de christelijke traditie en haar contexten met een gespecialiseerd en niet-gespecialiseerd publiek. Beschikken over leervaardigheden om zelfstandig nieuwe informatie aangaande de christelijke traditie en haar contexten te reproduceren, begrijpen, interpreteren, analyseren en evalueren, en wel binnen de specifieke professionele context van een theologisch onderzoeker of binnen uiteenlopende professionele functies.

7.2 Toelatingseisen en instroomregelingen 1. Tot de opleiding wordt toegelaten de student die in bezit is van een bachelordiploma in de theologie behaald aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Het vakkenpakket van de student die niet aan deze eis voldoet, dient in beginsel overeen te komen met het Nijmeegse vakkenpakket, zulks ter beoordeling van de examencommissie. 2. Tot de opleiding wordt eveneens toegelaten degene die in het bezit is van een bewijs van toelating als bedoeld in art. 4.2 van OER. 3. Om het onderwijs te kunnen volgen en aan de examina deel te kunnen nemen, is voldoende beheersing van het Engels vereist. Aan deze eis is voldaan wanneer de student een certificaat van een TOEFL test kan voorleggen waaruit blijkt dat hij een score van minimaal 550 (paper test) of 213 (computer test) alsmede een Essay Rating van ten minste 4.5 heeft behaald. Aan deze eis is ook voldaan wanneer de student een certificaat van een IELTS test kan voorlegen met een minimaal vereiste totale score van 6 en een 5,5 voor writing. a. Studenten met Engels als moedertaal of studenten met een universitair diploma in English Literature hoeven geen certificaat voor te leggen. Studenten uit Australië, Canada, Ierland, Nieuw-Zeeland, Singapore, het Verenigde Koninkrijk, de Verenigde Staten of Zuid-Afrika worden geacht Engels als moedertaal te hebben. b. Studenten die een bachelordiploma van een opleiding hebben behaald die in het Engels wordt verzorgd, worden geacht over een voldoende beheersing van het Engels te beschikken en hoeven dus geen certificaat voor te leggen. c. Studenten die een driejarig bachelor-programma aan een Nederlandse universiteit hebben gevolgd, worden geacht over een voldoende beheersing van het Engels te beschikken en hoeven dus geen certificaat voor te leggen.

88


7.3 Structuur Het curriculum is volgens twee indelingsbeginselen gestructureerd. Het eerste indelingsbeginsel is het streven naar een interculturele theologiebeoefening. De twintigste eeuw was de eeuw van dekolonisatie, lokalisering, contextualisatie, en dus inculturatie. Maar vanwege globalisering en toegenomen interactie tussen culturen zal de 21e eeuw een eeuw van interculturatie zijn. Anders gezegd: een monocultureel perspectief volstaat niet meer voor theologiebeoefening in de 21e eeuw. Interculturele theologie zo verstaan is: theologie vanuit méér dan één cultuur. Gezien het feit dat het master-programma naar een nauwe vervlechting van onderzoek en onderwijs streeft, vormen de onderzoeksclusters het tweede indelingsbeginsel, dat dan ook ondergeschikt is aan de interculturaliteit. Bovendien volgt hieruit dat de vakken Interculturele theologie en filosofie op de eerste plaats staan in jaar 1 en 2. Er wordt van uit gegaan dat de studenten op bachelor-niveau voldoende zijn ingeleid in de contextuele theologie van hun land, hun cultuur, hun etnische groep. Wat zij op MA niveau dienen te leren is te theologiseren vanuit intercultureel perspectief. Daarbij dient een interactieve methode gebruikt te worden. Cultuur wordt daarbij zeer breed verstaan als gedeeld betekenissysteem. Theologie vanuit méér dan één cultuur kan betrekking hebben op nationale culturen, etnische culturen, religieuze culturen. Er zijn twee criteria te noemen waaraan modulen dienen te voldoen: een intercultureel perspectief: de stof wordt behandeld vanuit het gezichtspunt van de 'interdependence / interconnectedness' van culturen, niet vanuit het gezichtspunt van één cultuur ('dependence', mono-cultureel, 'identity model') of meerdere afzonderlijke culturen ('independence', multicultureel, 'alterity model'). een 'diatopische' methode: de stof wordt niet alleen behandeld door het vergelijken van overeenkomsten en verschillen ('comparative'), maar ook door interactie in de zin van het op elkaar betrekken van culturele perspectieven. Bij een combinatie van de twee indelingsbeginselen lijkt het verstandig om in de verschillende onderzoeksclusters de volgende overkoepelende thema's op interculturele wijze aan bod te laten komen: Old Testament en New Testament in their Cultural Settings (Biblical Studies) spiritualiteit/mystiek (Reframing Spirituality) theïsme en ethiek (Concepts of Theism and Ethics) sociale cohesie/religie en geweld (Religious Identity Transformation) transformation in tradition/secularism (Traditions and Transformations) Op te merken valt dat het hierbij niet om titels van specifieke modulen gaat, maar om omvattende thema's waarbinnen elk jaar een nieuwe module zal worden aangeboden. In het derde jaar van de driejarige opleiding kunnen de studenten kiezen tussen twee profielen. Het eerste profiel omvat een beroepsoriëntatie die gericht is op de christelijke geestelijke verzorging waarin een aantal thema's en kerntaken centraal staat. Het tweede profiel omvat de leraren-opleiding voor een docent godsdienst/levensbeschouwing.

89


7.4 Masterdiploma De masteropleiding kan worden afgerond nadat alle verplichte onderdelen zijn afgerond, waarmee de student heeft bewezen de vereiste academische vorming te hebben verworven, en de student het master (scriptie) examen met goed gevolg heeft afgelegd. Aan de student wordt de graad Master of Arts (M.A.) verleend, welke op het getuigschrift van het examen wordt aangetekend. De student houdt te allen tijde rekening met een minimale afstudeertermijn van twee maanden en meldt zich ruim vóór aanvang van deze twee maanden termijn bij de studieadviseur/studentenadministratie. De student ontvangt een uitgebreide werkwijzer t.b.v. de procedures. De examencommissie start de beoordelingsprocedure en besluit tot toekenning van het diploma wanneer aan alle eisen is voldaan. De student meldt zich vervolgens met de verklaring van de examencommissie bij het Universitaire Bureau Examens (Comeniuslaan 4, werkdagen geopend van 10.00-12.00 uur). Naast deze verklaring moet de student zijn collegekaart, stamkaart en bachelordiploma (of een ander diploma op basis waarvan hij is toegelaten tot de master) overleggen. Het examen waarbij de scriptie wordt verdedigd vindt plaats minimaal vier weken na aanmelding bij Bureau Examens. Judicium Voor meer informatie over de regels ten aanzien van het toekennen van de judicia, zie de website onder 'informatie voor studenten' > 'studiegidsen en OER'.

7.5 Curriculum Vak Onderzoeksthema's en methoden II keuze uit: - Traditions and Transformations - Transformation and Modernity - Biblical Studies - Reframing Spirituality and Mysticism - Religious Identity and Interaction Geestelijke verzorging in multiculturele context Zingevingsdiagnostiek Religieuze counseling Ethische advisering Rituele expressie Stage + supervisie Vrije ruimte Totaal

90

Vakcode MTR100 MTR101 MTR102 MTR103 MTR104 MTH300 MTH301 MTH302 MTH303 MTH304 MTH325

EC 10

5 5 5 5 5 15 10 60


7.6 Beschrijvingen van programmaonderdelen Onderzoeksthema's en Methoden II: Traditions and Transformation

Islam, Asian religions, New Religious Movements, and Indigenous Religions in the West Vakcode MTR100 Studiepunten 10 Docenten dr. F.P.M. Jespers, prof. dr. H.J.M. Venbrux, dr. C. van Nieuwkerk, prof. dr. G.A. Wiegers Onderwijsvorm Hoor- en werkcollege Toetsvorm Werkstuk Doelstelling Kennis van de betreffende religies op gevorderd niveau Kennis van de belangrijkste onderzoeksmethoden op gevorderd niveau Kennis van en initiële participatie in lopend onderzoek Beschrijving De colleges Methoden en onderzoeksthema's II kennen evenals de colleges Methoden en Onderzoeksthema's III (zie elders) een thematisch-methodische invalshoek vanuit de thema's van het onderzoek van de docenten die verbonden zijn aan de leerstoelgroep. Vanuit de verschillende specialisaties wordt ingegaan op deelthema's uit het lopend onderzoek waarvan de inhoud aansluit op de scriptieonderwerpen. De studenten bereiden deelpresentaties voor. Hiernaast volgen zij op gevorderd niveau het in dit kader aangeboden methodenonderwijs, waarbij met name comparatief-systematische, historische en kwalitatieve methoden aan de orde komen. Deze methodencolleges worden verbonden met de bestudering van casussen die ontleend worden aan het lopend onderzoek van de leerstoelgroep. Tevens zal aandacht worden besteed aan interview technieken voor die studenten die interviews willen gebruiken tijdens hun master onderzoek. Het lopend onderzoek waaraan kan worden deelgenomen omvat met name de volgende deelterreinen: de fatwa's van de Europese Raad voor Fatwa en Onderzoek (Wiegers, al-Saify), Upaya en Navayana (Westers Boeddhisme) Hindoeïsme in het Westen (Van der Velde), Nieuwe Religieuze Bewegingen in een lokale, Nederlandse, context (Jespers) en Veranderingsprocessen in hedendaagse uitvaartrituelen (Venbrux). Tenslotte zal ook aandacht worden besteed aan theorievorming in de godsdienstwetenschap. Dit jaar zal het boek van Tweed, Crossing en Dwelling (2006) ter discussie staan. Studenten die belangstelling hebben deze cursus te volgen wordt aangeraden zich zo spoedig mogelijk te melden bij Prof. Dr G.A.Wiegers. Zij kunnen dan tevens hun spcifieke onderzoeksbelangstelling bekend maken, zodat hiermee rekening kan worden gehouden bij de specieke invulling van de colleges.

91


Literatuur

T. A. Tweed: Crossing and Dwelling. A Theory of Religion. Cambridge, Mass and London 2006 (Handboek). Reader

Onderzoeksthema's en Methoden II: Transformation and Modernity


Literatuur

MTR101 10 prof. dr. G. Essen Werkcollege. Aanwezigheid is verplicht! 1. Presentatie van een cluster 2. Werkstuk Verwerving van kennis en inzicht in de epistemologie en methodologie van systematisch religieonderzoek (deel II) Dit college omvat een inleiding in de epistemologie en methodologie op het gebied van systematisch religieonderzoek. Vervolgens worden de gangbare systematische methoden toegepast op de voorgenomen specialisatierichting van de student(e). Moderne religie- en cultuurtheorieën fungeren als de "rode draad", om aan de hand van dit onderwerp centrale probleemstellingen van het systematische religieonderzoek aanschouwelijk te maken. Centraal staat de vraag naar de plaats van religie in de moderne kennissamenleving en cultuur. Een reader met bronteksten en basisliteratuur wordt tijdens het college ter beschikking gesteld. Tenminste passieve kennis van het Duits en het Engels wordt verondersteld.

Onderzoeksthema's en Methoden II: Biblical Studies

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

92

MTR102 10 dr. E.M.M. Eynikel, dr. E.A. de Boer werkcollege Werkstuk Kennis van, inzicht in en bekwaamheid m.b.t. de gangbare methoden in de bijbelwetenschap In de colleges worden aan de hand van voorbeelden uit het Oude en Nieuwe Testament de methoden van historisch-kritische bijbelwetenschap toegepast: tekstkritiek, literaire kritiek, Formgeschichte, redactiekritiek, traditiekritiek. Ook komen aan bod de literatuurwetenschappelijk georiënteerde methoden: narratologie, structuralisme, intertextualiteit en de feministische benadering. De theorie wordt geboden in de verplichte literatuur. Te behandelen Bijbelgedeelten:


Literatuur

Oude Testament (deuteronomistische literatuur): voornamelijk teksten uit 1-2 Samuël en 1-2 Koningen. Nieuwe Testament (opstandingsverhalen): voornamelijk de interpretatie van de opstandingsboodschap van Maria Magdalena. H. Jagersma en M. Vervenne (red.), Inleiding in het Oude Testament, Kok, Kampen, 1992, 25-171; E. A. de Boer, De geliefde discipel: Vroegchristelijke teksten over Maria Magdalena, Meinema, Zoetermeer, 2006. Verder enkele artikelen die worden opgegeven tijdens de colleges.

Onderzoeksthema's en Methoden II: Reframing Spirituality and Mysticism

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling Beschrijving

MTR103 10 prof. dr. F.A. Maas, dr. E.H. Hense De cursus zal bestaan uit een combinatie van hoor- en werkcollege. Tentamen en werkstuk Toelating tot de MA Spiritualiteit, MA Religiestudies of MA Theologie. Studenten krijgen verdiepend inzicht in het ontwerpen van een onderzoek in relatie tot thema's uit het lopende onderzoeksprogramma. Studenten krijgen verdiepend inzicht in het lopende onderzoeksprogramma. Vier onderzoeksthema's zullen in het bijzonder worden uitgewerkt. Het eerste thema (dr. E. Hense) betreft uitgaven van, inleidingen op en analysen van spirituele teksten. Wat komt in de inleiding van een teksteditie aan bod? Hoe ziet een technisch verantwoorde teksteditie eruit? Welke vragen worden bij een tekstanalyse beantwoord? Aan de hand van illustratiemateriaal uit o.a. Sources Chrétiennes, Corpus Christianorum, The Classics of Western Spirituality, Harvard Oriental Series, Bibliotheca Islamica, Middelnederlandse tekstedities e.a. wordt geïnventariseerd, hoe wetenschappelijke tekstuitgaven, inleidingen op en analysen van spirituele teksten eruit kunnen zien. In het bijzonder wordt ingegaan op de uitgave van een Middelnederlands Pseudo-Eckhart-traktaat uit de veertiende eeuw. Het tweede thema (dr. E. Hense) betreft vormen van spiritualiteit en theater in het publieke domein van de westerse seculiere samenleving. Welke vormen van spiritualiteit komen hier voor? Welk documentatiemateriaal kan worden bestudeerd? Hoe kan descriptiefexploratief onderzoek naar vormen van spiritualiteit en theater eruit zien? Aan de hand van illustratiemateriaal uit o.a. The Journal of Religion and Theatre, Scena, Theater & Educatie (Theater en religie: naar een nieuwe kritische spiritualiteit) e.a. wordt geïnventariseerd,

93


hoe wetenschappelijke verslagleggingen van spirituele theaterproducties eruit kunnen zien. In het bijzonder wordt er ingegaan op een vormbeschrijving van "Die Kammer der Andacht". Het derde thema (prof. Dr. F. Maas) betreft mystiek en levenskunst. Aan de hand van teksten van de middeleeuwse mysticus Meister Eckhart en van het boek van Eckhart-lezer Dietmar Mieth (Meister Eckhart. Mystik und Lebenskunst, PatmosVerlag, Düsseldorf, 2004) maken we kennis met de spiritualiteit /mystiek van Eckhart en bevragen die met het oog op enige items in het hedendaagse thema uit de praktische filosofie: levenskunst, bijvoorbeeld identiteit en zelfverwerkelijking liefde, zijn en handelen, openheid naar andere levensbeschouwingen/religies, lijden, enz.

Literatuur

Het vierde thema (prof. Dr. F. Maas) gaat over de (on)mogelijke presentie van het Heilige in symbolen en kunst. Zijn religieuze symbolen en afbeeldingen enkel een verwijzing naar het zelf afwezige Heilige of komt het Heilige werkelijk aanwezig. Hoe wordt in dat geval magie en fundamentalisme vermeden? We volgen godsdienstwijsgerige, psychologiche, religiewetenschappelijke en theologische benaderingen van de kwestie. Literatuur: P. Moyaert, De mateloosheid van het christendom. Over naastenliefde, betekenisincarnatie en mystieke liefde, Nijmegen 1998 (deel II, De zin voor symbolen 107-172); Id, Iconen en beeldverering. Godsdienst als symbolische praktijk, Amsterdam , 2007; Erik Borgman, Metamorfosen. Over Religie en moderne cultuur, Kampen 2006, (hst.3 ,4 en 12, blz 57-96; 230-245). Een reader zal ter beschikking zijn aan het begin van de cursus Verder hoort bij de verplichte literatuur: P. Moyaert, Iconen en beeldverering. Godsdienst als symbolische praktijk, Amsterdam , 2007.

Onderzoeksthema's en Methoden II: Religious Identity and Interaction

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

94

MTR104 10 dr. C.J.A. Sterkens, prof. dr. C.A.M. Hermans, prof. dr. F.J.S. Wijsen Hoor-/werkcollege Schriftelijk tentamen Gevorderde kennis van en inzicht in het ontwerpen en uitvoeren van empirisch onderzoek binnen het (lopende) onderzoeksprogramma van het onderzoeksinstituut voor theologie en religiewetenschappen Drie onderzoeksthema's worden binnen dit college uitgewerkt. Het eerste thema betreft de invloed van religieuze betekenissystemen op de legitimatie van verschillende vormen van geweld (ten opzichte van andere religieuze groepen in verschillende maatschappelijke domeinen) en 'generalized trust'. Religieuze betekenissystemen


Literatuur

bevatten descriptieve opvattingen (over het zelf, de wereld/ anderen en de relatie tussen beiden, en over omstandigheden en verwachtingen) en prescriptieve opvattingen (over levensdoelen, praktijken en emoties). Om inzicht te krijgen in de invloed van religieuze betekenissystemen (binnen christendom, islam en Hindoeïsme) op geweld en/of sociale cohesie, is het nodig om de interne complexiteit van religieuze betekenissystemen in kaart te brengen. Meer specifiek wordt ingegaan op religiewetenschappelijk onderzoek over dit thema onder studentenpopulaties in India en Indonesië. Het tweede thema betreft de spirituele biografie. Centraal in spirituele biografie staat de dynamiek van individuen rond de constructie van hun levensdoelen rond ingrijpende levensgebeurtenissen (positief of negatief), het vermogen tot verankering van deze levensdoelen in een uiteindelijke grond (zelftranscendentie) en de beleving van levensgebeurtenissen als contingent. Studenten maken kennis met een handleiding voor onderzoek naar spirituele biografie die binnen de empirische religiewetenschap is ontwikkeld. Met behulp van dit instrument kunnen transformatieprocessen in de religieuze identiteit van mensen in kaart worden gebracht. Het derde thema is gericht op de transformatie van religieuze identiteit door interreligieuze interactie. We doen dit vanuit postkoloniaal perspectief en met gebruik van kritische discourse analyse. Aan de hand van lopend onderzoek in Tanzania en Indonesië laten we zien hoe taal gebruikt wordt om sociale (religieuze) groepen te creëren en daardoor cohesie in de samenleving te bevorderen of juist conflicten te veroorzaken. Kritische discours analyse gaat ervan uit dat taal geen reflectie is van de werkelijkheid die ze beschrijft maar juist de werkelijkheid constitueert. Door discourse te analyseren als sociale praktijk en vooral ook de belangen die erachter zitten op te sporen kan deze methode laten zien hoe religieuze identiteiten verwateren of juist verharden ten opzichte van elkaar en hoe taal de status quo consolideert of juist transformeert. De genoemde thema's worden aan de hand van (verdiepende) kwantitatieve en kwalitatieve methoden van religiewetenschappelijk onderzoek bestudeerd. Binnen het eerste onderzoeksthema worden met name kwantitatieve methoden en technieken gebruikt. Studenten oefenen indicering en operationalisering van theoretische begrippen, en worden ingeleid in de beschrijvende statistiek (centrummaten; spreidingsmaten, en samenhangsmaten) en factoranalyse. Bij de kwalitatieve analyse zullen studenten worden ingeleid in de methode van discourse analysis, en de afname en analyse van interviews. In de analyse van interviews zullen we gebruik maken van de vier fasen van codering die worden gehanteerd in de gefundeerde theoriebenadering. Deze fasen worden doorlopen aan de hand van concrete interviews naar de spirituele biografie van individuen. Baarda, D.B. en M.P.M. de Goede (2006), Basisboek Methoden

95


en Technieken van Onderzoek (vierde druk). Groningen: Stenfert Kroese. p. 286-328 [hfdst. 10]. Fairclough, Norman (2007). Discourse and Social Change (10th reprint). Cambridge: Polity Press. Miles, M.B. & Huberman, A.M. (1994). Qualitative Data Analysis. An Expanded Sourcebook. London: Sage. [chapter 7]. Strauss, A. & Corbin, J, (1998). Basics of Qualitative Research, Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. London: Sage. p. 123-163 [chapters 9 & 10].

Geestelijke Verzorging in multiculturele context


Beschrijving

96

MTH300 5 dr. J.B.A.M. Schilderman Hoorcollege Schriftelijk tentamen De student heeft kennis van en initieel inzicht in de disciplinaire en conceptuele grondslagen van geestelijke verzorging en kan de professionele betekenis ervan aantonen voor de veranderende rol van religie in het publieke domein van de Nederlandse multiculturele samenleving. Deze cursus biedt een inleiding in de begripsvorming over geestelijke verzorging. Daarbij wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van geestelijke verzorging als een religieus en levensbeschouwelijk specialisme binnen verschillende buitenkerkelijke verbanden, als die van justitie, krijgsmacht en zorg. De opkomst van de geestelijke verzorging houdt nauw verband met het ontzuilings- en professionaliseringsproces in de Nederlandse samenleving, vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw. In deze historische en instititionele ontwikkeling wordt inzicht geboden door zowel te verwijzen naar de constitutionele uitgangspunten als naar het transformatieproces van religie in het publieke domein, dat wordt gekenmerkt door zowel nieuwe mogelijkheden als typerende problemen. Vanuit een actor-analyse wordt duidelijk dat het beroepsveld van de geestelijke verzorging door verschillende belanghebbenden, als achtergrondgenootschappen, arbeidsorganisaties, beroepsorganisaties, clientverbanden, overheden, verzekeraars, opleidingen etc. vanuit de actorspecifieke taken en verantwoordelijkheden op eigen wijze beoordeeld wordt. Afhankelijk van de taxaties die daarbij gemaakt worden, kunnen ook verschillende scenario's opgesteld worden van de geestelijke verzorging. Binnen deze arena van actoren en beleidsstrevingen wordt het religiewetenschappelijk specialisme van geestelijke verzorging geschetst zoals dat aansluit op de functies die religie in institutioneel opzicht vervult. De professionele uitgangspunten van dat specialisme worden geschetst en toegelicht aan de hand van taakbeschrijvingen en kwaliteitsstandaarden. De


Literatuur

Bijzonderheden

muliculturaliteit en multireligiositeit van de verschillende clientèles vertegenwoordigt daarbij telkens een bijzonder aandachtspunt. P. van den Akker; S. van Wersch (2003). Naar meer pluriformiteit in de geestelijke verzorging in zorginstellingen. Tilburg, IVA. 2003. 7-29. H. Schilderman (2005). Religion as a Profession. Leiden, Brill. H. Schilderman (2006). Kwalificaties van Geestelijke Verzorging. Studierapport in opdracht van het Bestuur van de Faculteit der Theologie/Religiestudies, Radboud Universiteit Nijmegen. Nijmegen, intern rapport. H. Schilderman (2006). Religie en Zorg. In: W. van de Donk; A. Jonkers; G. Kronjee en R. Plum (red). Geloven in het publieke domein. Verkenningen van een dubbele transformatie. Amsterdam, Amsterdam University Press (WRR-rapport). 395416. Abr. de Swaan (2004). Zorg en de Staat. Amsterdam, Bakker. 226-264. De cursus vindt plaats in blok 1 en in blok 4

Zingevingsdiagnostiek Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

Beschrijving

MTH301 5 drs. W. Smeets Werkcollege Een werkstuk (10 pagina's) Studenten mogen alleen deelnemen aan het practicum wanneer zij gelijktijdig stage lopen. Inzicht in de betekenis van levensbeschouwing in gezondheidszorg Kennis van en inzicht in de betekenis van diagnostiek in de gezondheidszorg. Het kunnen noemen van de elementen van enkele modellen van levensbeschouwelijke diagnostiek. Kunnen toepassen van modellen van levensbeschouwelijke diagnostiek of anamnese in een gesprek met een cliënt in een zorginstelling. De vaardigheid blijkt uit een uitgeschreven verbatimverslag van het gesprek. Kunnen reflecteren op de mogelijkheden van de gehanteerde modellen voor de praktijk van de geestelijke verzorging. Deze reflectie blijkt uit a) een schriftelijke evaluatie aan het einde van het verbatimverslag en b) de participatie aan de groepsbespreking. Cliënten in de gezondheidszorg worden op bijzondere wijze geconfronteerd met cruciale gebeurtenissen in hun levensloop ('life events'). Deze cruciale levensgebeurtenissen kennen doorgaans een

97


Literatuur

verloop van: confrontatie en taxatie, het omgaan met deze levensgebeurtenissen en de integratie ervan in het eigen bestaan. Dergelijke cruciale levensgebeurtenissen doen een beroep op zingeving en levensbeschouwing, waarbij de medische benadering aan een grens komt. Op twee manieren kan levensbeschouwing een functie vervullen bij deze cruciale gebeurtenissen: een intrinsieke en een extrinsieke; een voorbeeld van de laatste is de 'religious coping'. In het werk van beroepsgroepen in de gezondheidszorg neemt diagnostiek een belangrijke plaats in, waarbij de medische diagnostiek als referentie fungeert. Het begrip diagnostiek en het diagnostisch proces worden verhelderd. In de geestelijke verzorging zijn een aantal modellen ontwikkeld voor levensbeschouwelijke diagnostiek. Deze worden op hun eigen aard en mogelijkheden onderzocht. In het tweede gedeelte van deze cursus wordt in elke bijeenkomst aandacht besteed aan één verslag van een gesprek met een cliënt uit de instelling waar de student stage loopt en waarin hij/zij één van de gepresenteerde modellen van diagnostiek of anamnese toegepast heeft. Elke student wordt geacht twee gesprekken volgens twee verschillende modellen in te brengen. Tijdens het werkcollege wordt gekeken naar de wijze waarop de rapportant het model in de praktijk heeft gebracht en wordt aan de hand daarvan gereflecteerd op de betekenis van het gehanteerde model voor de geestelijke verzorging. Reader Bouwer, J. (2000). Met meer dan hart en ziel. Levensbeschouwelijke diagnostiek, geestelijke zorgverlening en context. Gorinchem: Ekklesia. Smeets, W. (2006). Spiritual care in a hospital setting. Leiden: Brill.

Religieuze counseling Vakcode Studiepunten Docenten

Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

Beschrijving 98

MTH302 5 prof. dr. M.H.F. van Uden, dr. J.E. Castillo Guerra, dr. M. Scherer Rath Werkcollege Schriftelijk tentamen en logboek Voorwaarde voor deelname is het beschikken over mogelijkheden tot het opdoen van werkervaring tijdens de duur van het practicum. Aan de hand van de methodiek van de religieuze counseling - waar interculturele aspecten aan de orde zijn-, leert de student te reflecteren op het begeleidingsproces van mensen. Met hulp van deze methodiek ontwikkelt de student een professionele houding en vaardigheden met betrekking tot het voeren van een religieus counseling- en begeleidingsgesprek Het college omvat een inleiding in de basisvaardigheden van de


Literatuur

interculturele gespreksvoering en schetst een raamwerk voor de individuele professionele toepassing van de methodiek van het religieuze counseling- en begeleidingsgesprek in de praktijk van de geestelijke verzorging. Daarbij wordt stilgestaan bij de betekenis van de toe-eigening van een methodiek en de verdere ontwikkeling ervan. Vervolgens staat de inhoud van het religieuze counseling- en begeleidingsgesprek centraal, met name de zorgvragen zoals die door patiënten in zorginstellingen ervaren en verwoord worden. Deze worden belicht en geconceptualiseerd vanuit een antropologisch vertrekpunt in een interreligieus perspectief. Hoorcollege (blok II): inleiding in de theorie van de gespreksvoering en de theorie van religieuze counseling centraal staat. Practicum (blok II en IV): In het practicum wordt gewerkt met en vanuit de twee bronnen: 1. probleemgerichte gesprekken die de studenten van te voren hebben gevoerd en op video hebben opgenomen. Deze video-opnames worden tijdens het practicum in het licht van een te ontwikkelen eigen methodiek voor religieuze counseling- en begeleidingsgesprekken geanalyseerd. Ieder student dient twee gesprekken te voeren. De student krijgt op zijn gesprek feedback met oog op de gespreksvaardigheden, de leiding en structurering van het gesprek en de inhoudelijke interventies. 2. (recente) praktijkervaringen die de student als geestelijke verzorger in opleiding op zijn stageplek opdoet. De voorbereiding op elke bijeenkomst bestaat erin dat de student reflecterend over zijn recente ervaringen als geestelijke verzorger in opleiding (op zijn stageplek of in het voorafgaande practicum) nagaat welke ervaringen in aanmerking komen voor een inbreng in het practicum om er zodoende verder aan te leren. Dat houdt in dat de student zijn werkervaringen problematiseert tot leerdoelen m.b.t. religieus-existentiele counseling. Dat wil zeggen dat de student zijn werkervaringen beziet vanuit het perspectief van het leerproces (een bekwame) geestelijke verzorger te worden. Tijdens het practicum wordt een probleemgericht gesprek besproken dat een student van te voren heeft gevoerd en op video heeft opgenomen. Met behulp van deze gesprekken wordt nagegaan in hoeverre de methodiek en de betreffende vaardigheden zijn ontwikkeld en toegepast. Voorwaarde voor deelname is het beschikken over mogelijkheden tot werkervaring tijdens de duur van het practicum. Verplichte literatuur: J. Dijkstra, Gespreksvoering bij geestelijke verzorging: een methodische ondersteuning om betekenisvolle gesprekken te voeren, Nelissen, Soest 2007. Teksten op Blackboard Aanvullende literatuur: T.H. Lohse, Het bondige gesprek. Praktische hulp bij advisering en pastoraat, Heerenveen 2003.

99


Ethische advisering Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm


Beschrijving

100

MTH303 5 dr. C. Hubenthal, dr. M.J.M. Dresen Hoorcollege en practicum De stof van het hoorcollege wordt door middel van een werkstuk getoetst. Voor het practicum dient aan de volgende eisen voldaan te worden: Aanwezigheid bij en actieve bijdrage aan de bijeenkomsten; Algemene voorbereiding per keer (waaronder soms kleine opdrachten, zoals formulering leerdoelen), i.c. via Blackboard; Eenmaal presentatie van casus en/of referaat. Voorwaarde voor deelname is actuele stage- of praktijkervaring. De studenten: maken kennis met een specifiek ethisch adviseringsmodel. verwerven inzicht in de theoretische verantwoording van de verschillende stappen van dat model. zijn in staat om het model op een (reële of fictieve) casus uit de praktijk toe te passen. leren situaties en dilemma's - zowel binnen de praktijk van de geestelijke verzorging als binnen andere disciplines en (beleids-) niveaus van de instelling - waarbinnen een ethische benadering zinvol en verhelderend kan zijn, te herkennen en helder te verwoorden. zijn in staat om de betreffende situaties en/of dilemma's te kunnen beschrijven, analyseren en verhelderen vanuit het perspectief van een beargumenteerd gekozen ethische benadering. beschikken over de communicatieve vaardigheid en sensibiliteit om voornoemde kundigheid zowel actief als interactief, in gespreksvoering en institutionele settings, vruchtbaar te kunnen inzetten. verwerven inzicht in de praktische en organisatorische voorwaarden voor, en obstakels bij de organisatie van moreel beraad in een instelling. verwerven kennis van, en enige vaardigheid in het hanteren van specifieke overlegmethoden voor moreel beraad in de instelling, op instellingsniveau of binnen (multi-)disciplinair overleg. De ethische advisering van individuele cliënten heeft als doel de cliënt in staat te stellen om in een bepaalde praktische probleemsituatie zelfstandig een verantwoorde beslissing te kunnen nemen. Daartoe dient in de eerste instantie rekening te worden gehouden met de specifieke, identiteitsbepalende waardekaders van de cliënt. Vaak moeten daarnaast echter ook algemene morele inzichten verdisconteerd worden. Gezien beide normatieve kaders soms haaks op elkaar kunnen staan, dienen beide in een zinvolle balans gebracht te worden. Tijdens het hoorcollege wordt een ethisch


Literatuur

adviseringsmodel ontwikkeld dat recht doet aan deze vereisten. Het practicum is dan vooral gericht op het aanleren van vaardigheden. Dat wil zeggen: het practicum is bedoeld voor het - in de praktijk van de geestelijke verzorging in brede zin - leren toepassen van de kennis en inzichten opgedaan in het hoorcollege. Kennis en inzichten uit het hoorcollege worden daartoe aangevuld met literatuur gericht op de toepassing van ethiek in de praktijk van de instelling; toepassing zowel op het niveau van de persoonlijke gespreksvoering en advisering, als op instellingsniveau (zoals: organisatie van moreel beraad; interveniëren en adviseren op beleidsniveau; inhoudelijke bijdragen leveren op het gebied van ethische reflectie in de context van de instelling, bijv. in de vorm van een 'klinische les', een voordracht voor specifieke beroepsgroepen of management, een column in het instellingsblad, etc.) Voor het hoorcollege wordt een reader met relevante teksten ter beschikking gesteld. Voor het practicum gebruiken wij enkele artikelen uit: Henk Manschot & Hans van Dartel (red.), In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in de praktijk, Amsterdam: Boom 2003.

Rituele expressie Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm


Beschrijving

MTH304 5 dr. T.H. Quartier Hoorcollege en practicum. Schriftelijk tentamen en presentatie van een viering die de student heeft voorbereid Studenten mogen alleen deelnemen wanneer zij gelijktijdig stage lopen. Kennis van en inzicht in de hoofdthema's van ritueel handelen in verschillende contexten binnen de geestelijke verzorging in het perspectief van de rituologie. Inzicht en vaardigheid ten aanzien van bepaalde rituele handelingen, bijvoorbeeld het voorbereiden en uitvoeren van een woorddienst. Het verschijnsel 'liturgisch ritueel' wordt in dit college beschreven aan de hand van rituologische, antropologische, liturgiewetenschappelijke en religieus-theologische concepten. Het hermeneutisch model van ritueel handelen wordt door middel van 'rituele kritiek' (R. Grimes) uitgediept en toegepast op verschillende contexten. Daarbij wordt ingegaan op verschillende rituele rollen binnen de context van de geestelijke verzorging. Speciale aandacht wordt besteed aan riten van de verschillende godsdiensten - in het bijzonder de christelijke traditie - en aan interculturele ritualiteit. In het praktische gedeelte van het college wordt geoefend hoe een rituele viering binnen verschillende contexten van de geestelijke

101


Literatuur

verzorging tot stand kan komen. Daarvoor bereiden studenten een woorddienst voor. Ze kiezen een passende religieuze tekst (uit verschillende tradities), schrijven een overweging, en zoeken beargumenteerd naar adequate symbolen. Deze oefening gebeurt in een rituele "laboratoriumsetting" waar studenten de door hun voorbereide woorddienst uitvoeren. Reader. Aanbevolen achtergrondliteratuur: Grimes R. (1990). Ritual Criticism. Case Studies in its Practice. Essays in its Theory. Columbia: University of South Carolina Press (selectie). Quartier T. & Voskuilen C. (2004). Samen voor God afscheid vieren. Vrijwilligers binnen de uitvaartliturgie. In: Sterkens C. & Van der Meer J. (ed.). Kerk aan de stadsrand. Budel: Damon. p. 123-146. Scheer A. (1993). Dienst aan woord en gemeente. De hermeneuse als liturgisch handelingsmodel. In: Tijdschrift voor Liturgie 77. p. 396-415. Chauvet, L.-M. (2001). The Sacraments. The Word of God and the Mercy of the Body. Collegeville. Dingemans G.D.J. (1991). Als hoorder onder de hoorders ... Een hermeneutische homiletiek. Kampen. Grimes R. (1990). Ritual Criticism. Case Studies in its Practice. Essays in its Theory. Columbia: University of South Carolina Press. (selectie) Quartier T. e.a. (2003). Katholieke uitvaartriten in het spanningsveld tussen traditie en moderniteit. In: Boeve L, van den Bossche S, Immink G. & Post P. (ed.). Levensrituelen en sacramentaliteit tussen continuïteit en discontinuïteit. Meander Reeks 5. Kampen. p. 199-216. Van Endt-Meijing, M. (2006). Rituelen en gewoonten. Geboorte, ziekte en dood in de multiculturele samenleving. Amsterdam: Uitgeverij Coutinho.

Stage en Supervisie Master Theologie Vakcode Studiepunten Docenten

Onderwijsvorm Toetsvorm

102

MTH325 15 dr. M. Scherer - Rath, dr. F.P.M. Jespers, dr. P.A.D.M. Vermeer, dr. C.J.A. Sterkens Supervisie Tussen- en eindevaluatie; beoordeling op basis van opleidingscriteria. Meer informatie over de supervisie is beschikbaar in de Gids voor Stages, Supervisie en Coaching. De supervisie leidt tot een afzonderlijke deelverklaring van de supervisor waarin de supervisie wordt geëvalueerd. De waardering in cijfers van de supervisie wordt



Beschrijving

Bijzonderheden

uitgedrukt in één gezamenlijk punt voor stage én supervisie. Dit cijfer wordt opgesteld door supervisor en stagecoördinator. Student loopt stage binnen het werkveld geestelijke verzorging De student heeft kennis van en inzicht in supervisie als didactische methode voor de verdere professionalisering van het eigen professionele handelen en de eigen beroepsgroep. Hij ziet tevens het belang van het supervisorisch leerproces voor de ontwikkeling van een professionele beroepsidentiteit. De student beschikt over reflectieve vaardigheden en houdingen om de persoonlijke en beroepsmatige kant van zijn beroepsidentiteit te verhelderen. De student is in staat om kennis, inzicht, vaardigheden en houdingen (opgedaan tijdens de opleiding) zodanig te integreren dat ze dienstig kunnen zijn voor een zelfkritische reflectie in en op de hermeneutisch communicatieve praxis van de geestelijk verzorger. Om de student in staat te stellen vanuit zijn eigen persoon meer zicht te krijgen op de toekomstige werkvelden van de geestelijke verzorging en op de eisen, verwachtingen en mogelijkheden die binnen deze werkvelden spelen, leert hij op een bepaalde manier naar zichzelf in deze werkvelden en naar deze werkvelden als dusdanig te kijken. In dit verband staan vier integratieprocessen centraal: in een meer inhoudelijk leerproces wordt ernaar gestreefd om de in de hoor/werkcolleges en practica opgedane kennis, inzichten, vaardigheden en houdingen zodanig te integreren dat zij voor de stagiair als toekomstige professional van dienst kunnen zijn. Verder wordt in dit verband gepoogd tot een integratie van het persoonlijke (denken, voelen, willen en handelen), van het beroepsmatige (de persoon als professional, het beroep en de concrete werkervaring) en tot een integratie tussen het persoonlijke en beroepsmatige bij te dragen. Deze integratieprocessen hebben betrekking op en zijn gericht op de uitoefening van het beroep in een concrete werksituatie. Deze werksituatie wordt tijdens iedere bijeenkomst door de student steeds geïntroduceerd door een schriftelijk verslag van een relevante werkervaring. De studiebelasting van één supervisietraject is 2 EC, waarbij de contacttijd bestaat uit 10 supervisiebijeenkomsten van 1 (individueel) of 1.5 (triade of groep) uur. Binnen de Masteropleiding Theologie vinden deze bijeenkomsten plaats tijdens de periode van de stage. Deze bijeenkomsten worden begeleid door één van de volgende aan de Faculteit der Theologie verbonden supervisoren: dr. F. Jespers, dr. M. Scherer-Rath, dr. W. Smeets en dr. P. Vermeer. Stagecoördinator: dr. P. Vermeer Informatie over de stage staat in de Gids Stages, Supervisie en Coaching. Neem vroegtijdig contact op met de stagecoördinator ter

103


voorbereiding van de stage en volg de aanwijzingen in de zojuist genoemde gids.

104

8 MASTER PASTORALE STUDIES

8 Master Pastorale Studies 8.1 Algemene oriëntatie van de opleiding Context van het pastoraat vandaag Drie ontwikkelingen zijn van groot belang voor de context van het pastoraat in de kerk van vandaag: de secularisering, de multiculturalisering en de pluralisering op religieus gebied. Deze ontwikkelingen en de complexiteit waarin de religie zich in onze tijd bevindt, maken een eenduidig referentiekader, een eenduidige koers en een eenduidig beleid voor het handelen van de pastor bij voorbaat onmogelijk. De huidige context vereist een optreden van de pastor dat gebaseerd is op flexibiliteit, wendbaarheid en gevoeligheid voor steeds nieuwe situaties. Ze veronderstelt bij de pastor de wil tot zelfverantwoordelijkheid en de bekwaamheid tot zelfsturing, waardoor de eigenheid van de christelijke religie wordt behouden, voortgezet en ontwikkeld en tegelijkertijd bij de inzichten en verlangens van de mensen in de huidige samenleving wordt aangesloten. De opleiding Pastorale Studies tracht rekening te houden met de genoemde ontwikkelingen, zowel op het macroniveau als op het meso- en microniveau. Op het macroniveau van de samenleving is weliswaar geen sprake van een radicale secularisering, maar wel van een differentiële secularisering, daar zich in de onderscheiden maatschappelijke systemen (economisch, politiek, sociaal, cultureel) onderscheiden functies van religie voordoen. De multiculturalisering heeft geleid tot een grote pluraliteit aan religieuze opvattingen. Op het mesoniveau van de kerk is er sprake van een duidelijke daling van het aantal kerkleden, van kerkelijke participatie en van deelname aan de 'rites de passage', zonder dat dit noodzakelijk leidt tot de verhoging van de deelname aan alternatieve religieuze bewegingen en groepen. Op het microniveau van het individu heeft het beeld van dé gelovige of dé christen plaatsgemaakt voor de vrijheid en de zelfstandigheid van ieder individu om zijn religieuze c.q. christelijke weg door het leven zelf te bepalen. Dit alles vraagt van de pastor een volwassen en sensitieve omgang met de christelijke traditie en met de kerk die hij vertegenwoordigt en tegelijkertijd een flexibele en creatieve benadering en begeleiding van de individuele persoon die wordt gekenmerkt door vrijheid en zelfstandigheid. De opleiding Pastorale Studies kan en wil op deze vragen en problemen niet met een voorgegeven recept antwoorden. Ze is echter wel in staat deze vragen en problemen mede vanuit de christelijke traditie te helpen verhelderen en vervolgens naar antwoorden te leren zoeken en vaardigheden te doen verwerven die noodzakelijk zijn om het pastoraat, dat plaatsvindt in de huidige kerk, zinvol in te vullen. De pastor dient de professionele competentie te ontwikkelen om adequaat met problematische situaties om te kunnen gaan, daarin religieuze problemen te ontdekken, te formuleren en te analyseren. Hij moet de vaardigheden hebben om alternatieve oplossingen te bedenken en tegen elkaar af te wegen, al experimenterend tot een oordeel en al handelend tot een besluit te komen. De pastor moet er oog voor hebben dat in de pastorale praktijk steeds weer nieuwe religieuze vragen en problemen opduiken, en dit steeds ook weer in verband met de oplossingen waartoe hij eerder besloten heeft. Deze complexiteit vraagt om reflectief pastoraat. Reflectief pastoraat voltrekt zich niet in wat een pastorale cirkel wordt genoemd, maar in een pastorale cyclus, waarin iedere probleemoplossing andere problemen genereert. Pastoraat is een reflectief, iteratief en cyclisch proces.

105


De huidige context die wordt gekenmerkt door grote en snelle veranderingen op religieus gebied, leidt ertoe dat het pastoraat vooral is gericht op de bevordering van de religieuze communicatie. De aard van het pastoraat is wezenlijk hermeneutisch communicatief. De hermeneutische dimensie van het pastorale werk bestaat erin dat inhouden (in teksten en traditie) uit het verleden worden vertaald naar het heden en betekenisvol worden gemaakt voor de huidige context. Deze 'vertaling' kan op verschillende manieren gebeuren. Zo zijn er verschillende hermeneutische theorieën te onderscheiden die reflecteren op de wijze waarop deze vertaalslag tot stand komt. De pastor dient kennis van en inzicht in deze theorieën te hebben om zijn functie te kunnen vervullen. Het hermeneutisch proces waarin wordt getracht om inhouden uit het verleden betekenisvol over te dragen naar het heden kan natuurlijk leiden tot een veelvoud aan 'betekenissen'. De hermeneutische vertaling leidt nooit logisch dwingend tot de enig juiste interpretatie. Vandaar dat de communicatieve dimensie onontbeerlijk is in het moderne pastoraat. Het maakt wezenlijk deel uit van het hermeneutisch proces zelf. Hierbij gaat het om de dialoog tussen pastor en pastorant(en) die in gezamenlijkheid het hermeneutische proces voortzetten om samen naar betekenissen te zoeken. Communicatie is in zichzelf al betekenisverlenend, en kan zowel inter- als intrapersoonlijk zijn. De communicatieve dimensie van het pastorale werk kan gericht zijn op (1) uitwisseling van informatie, (2) perspectiefwisseling en (3) de reflectie met het oog op de zoektocht naar waarheid op religieus gebied. Echter, deze hermeneutische communicatie vindt niet zomaar in het luchtledige plaats, maar is altijd ingebed in één van de zes functies of taken die de pastor vervult: ritueel-liturgische expressie, catechese, kerkopbouw, missionair-diaconaal pastoraat, pastorale counseling en geestelijke begeleiding. Het algemene doel van de opleiding is gericht op de (verdere) ontwikkeling van de hermeneutisch communicatieve competentie van de pastor in relatie tot de zes taken of functies die de pastor vervult en dit vanuit een reflectief perspectief. Dit algemene doel kan als volgt worden omschreven: De pastor is in staat tot religieuze hermeneutische communicatie op het terrein van de ritueelliturgische expressie, de catechese, de kerkopbouw, het missionair-diaconaal pastoraat, de pastorale counseling en de geestelijke begeleiding en verwerft tevens de competentie tot reflectie en metareflectie op deze hermeneutisch communicatieve praxis. De systematiek in de verbinding tussen de pastorale praxis enerzijds en de reflectie van de student anderzijds komt naar voren in de doelen voor Pastorale Studies 3 (specialisatie pastorale wetenschappen). Pastorale Studies 1 en 2 worden niet meer aangeboden. Pastorale Studies 3 wordt voor de laatste keer in het studiejaar 2007-2008 opgestart. Het is de bedoeling dat in 2008-2009 een nieuwe masteropleiding Religie en Zorg in de Faculteit der Religiewetenschappen wordt aangeboden. Doelen van de Pastorale Studies 3 De doelen van het curriculum van de Pastorale Studies 3 zijn de volgende: a. Meta-kennis Meta-kennis als doel van het curriculum heeft betrekking op de reflectieve reproductie van de structuren van de eigen kennis vanuit de reflectie in het pastoraat en de reflectie op het pastoraat, door gebruik te maken van concepten uit de theologie en de sociale wetenschappen. Dit veronderstelt dat de student expliciet op de hoogte is van de structuur van de betreffende

106


concepten van waaruit hij zelf werkt en reflecteert (subjectieve zijde: ambachtelijke kennis) alsook van de structuur van de betreffende concepten in de theologie en de sociale wetenschappen (objectieve zijde: 'expert'-kennis). De structuur van zowel de ambachtelijke kennis als van de 'expert'-kennis dient daartoe te worden gerepresenteerd en gecodificeerd. Bij de reproductie van de structuren van de eigen kennis gaat het om de explicitering van waargenomen feiten, processen, situaties, en verder van assumpties, (hypo)theses, argumenten, contra-argumenten, verwachte resultaten, verwachte consequenties, standaarden, normen en waarden. In de interactie tussen de subjectieve zijde en de objectieve zijde van de kennis ontstaat de professionele meta-kennis. Meta-kennis als doel van het curriculum geldt vooral in de hoorcolleges. Bijvoorbeeld: de formulering van de structuren van de opvattingen die men hanteert in het eigen catechetisch handelen aan de hand van theorieën uit de theologisch-catechetische literatuur. b. Meta-inzicht Meta-inzicht als doel van het curriculum bestaat in de reflectieve evaluatie van de gereproduceerde structuren van eigen kennis, waardoor die kennis wordt uitgebreid, gedifferentieerd en verdiept, en waardoor nieuwe eigen kennis worden geproduceerd. De productie van deze nieuwe kennis is nodig, daar er geen 'master narratives' noch 'master models' (meer) bestaan, en de pastor alleen door creatief experimenteren nieuwe oplossingen voor nieuwe problemen moet zien te vinden. Deze nieuwe kennis kan slechts worden geproduceerd door bestaande structuren van kennis met andere structuren aan te vullen, die structuren met andere structuren te combineren en ze in andere structuren te transformeren. Voor de productie van nieuwe kennis zijn naast conventies ook inventies noodzakelijk, en is naast logisch denken ook analogisch denken nodig. Meta-inzicht als doel van het curriculum geldt vooral in de werkcolleges. Bijvoorbeeld: de evaluatie van de vooronderstellingen van het eigen pastoraal handelen in de liturgie en de bijstelling daarvan op grond van onderzoek over het veranderde godsbeeld bij de pastoranten. c. Meta-vaardigheden Meta-vaardigheden als doel van het curriculum bestaat in de kritische reflectie op het gebruik van sociale methoden en technieken in het pastoraat. Ook hier is weer sprake van een subjectieve zijde, de reflectie op de 'ambachtelijke' vaardigheden, en een objectieve zijde, de reflectie op de 'expert'-vaardigheden. In de reflectieve interactie tussen de inzichten betreffende de 'ambachtelijke' en de 'expert'-vaardigheden ontstaat de eigen keuze van de student: hij- of zijzelf is reflectief verantwoordelijk voor de selectie der vaardigheden en voor het eigen gebruik ervan. Meta-vaardigheden als doel van het curriculum gelden vooral in de practica. Bijvoorbeeld: de kritische evaluatie van de gesprekstechnieken die men hanteert in de pastorale counseling, vanuit wetenschappelijke studies en vanuit criteria van authenticiteit, empathie en religieuze bewogenheid - om van daaruit tot bijstelling te komen van het gebruik van de gespreksvaardigheden.

107


d. Meta-houdingen Meta-houdingen als doel van het curriculum bestaat in de kritische reflectie op de eigen affectief-evaluatieve, interpersoonlijke en intrapersoonlijke oriëntaties van waaruit de student zijn pastorale taak vervult. Het gaat om de kritische reflectie op het zelf en de ander als coconstructeurs van de betreffende houdingen met het oog op de zelfregulatie van deze houdingen, waarbij de contingentie en de uniciteit van de concrete situatie waarin men zich bevindt alsook die van de bredere context waarin men zijn werk verricht worden verdisconteerd. Dit alles resulteert in een geleidelijke en tegelijk permanente autobiografiereconstructie waarin de dialectiek tussen het zelf en de ander, alsmede de dialectiek in het zelf àls de ander centraal staan. Meta-houdingen als doel van het curriculum gelden vooral in de practica. e. Integratie van meta-kennis, -inzicht, -vaardigheden en -houdingen Drie programma-onderdelen zijn speciaal gericht op de integratie van meta-kennis, metainzichten, meta-vaardigheden en meta-houdingen: de supervisie, de theologische reflectie en de action research. Bij de supervisie gaat het om de integratie van meta-kennis, -inzicht, -vaardigheden en -houdingen in de pastorale professional. Bij de theologische reflectie en de action research gaat het om de integratie van meta-kennis, -inzicht, -vaardigheden en -houdingen in de pastorale theoloog en de pastorale onderzoeker (zie verder).

8.2 Overzicht programma's In academisch jaar 2008-2009 worden programma-onderdelen van de master Pastorale Studies 3 voor de laatste keer aangeboden. Studenten Pastorale Studies 3 schrijven zich in als deeltijd student. Het volledige programma van Pastorale Studies 3 (twee specialisaties + KPV-training) kost 4.550 (exclusief eventuele overnachtingen en maaltijden tijdens de KPV-training). Studenten dienen er van uit te gaan per studiejaar 150 tot 200 aan boeken aan te schaffen. Het volgen van de KPV-training zonder u in te schrijven voor het volledige programma is niet mogelijk via de opleiding Pastorale Studies. Wenst u enkel een KPV-training te volgen (in Nijmegen of elders), dan kunt u via de Raad voor Klinische Pastorale Vorming informatie bekomen: Raad voor Klinische Pastorale Vorming Postbus 3051 3800 DB Amersfoort Tel.: 033- 460 96 41

108


8.3 Curriculum 2007-2008 (Pastorale Studies 3) Curriculum Pastorale Studies 3 Vak Code Werkvorm Action Research (wordt niet meer PS301 practicum aangeboden) KPV-training PS302 training Supervisie PS303 supervisie Theologische reflectie PS304 practicum Masterscriptie Twee disciplines. Van iedere discipline wordt een hoorcollege (3 EC), een werkcollege (3 EC) en een practicum (3 EC) gevolgd: Geestelijke begeleiding Totaal

PS3HCGB PS3WCGB PS3PRGB

hoorcollege werkcollege practicum

EC 4 18 6 4 20 18

70

Werkervaring (stage) Voor deelname aan de Pastorale Studies 3 is het noodzakelijk dat men tijdens de duur van de opleiding pastorale werkervaring opdoet. De pastorale werkervaring kunnen pastores opdoen in de parochie of de instelling waarin ze werkzaam zijn. De pastorale werkervaring dient aan te sluiten op de gekozen specialisaties (pastorale counseling of geestelijke begeleiding), en dient als als dusdanig te worden erkend door de opleidings-coördinator. Indien deze laatste functioneert als supervisor van de betreffende student, gebeurt de erkenning door een andere docent. De pastorale werkervaring is noodzakelijk om zinvol te kunnen deelnemen aan supervisie, de theologische reflectie, maar ook aan de werkcolleges en de practica. Wanneer de student niet over pastorale werkervaring beschikt (of wanneer deze in een uitzonderlijk geval niet erkend is door de opleiding), zal de opleidingscoördinator of diens plaatsvervanger samen met de betreffende student volgens de procedure zoals beschreven in de gids 'Stages, Supervisie, Theologische Reflectie' op zoek gaan naar een stageplek. De student van PS 3 blijft zelf de verantwoordelijkheid houden voor de realisering van de pastorale werkervaring. Studenten die de volledige opleiding Pastorale Studies 3 volgen (inclusief KPV-training) doen tevens werkervaring op tijdens de KPV-training. Voor de driemaandentraining KPV gebeurt deze werkervaring bij voorkeur in het Universitair Medisch Centrum St. Radboud te Nijmegen (1). Voor de gebroken KPV-training gebeurt pastorale arbeid in een parochie of een andere pastorale (territoriale) setting die wordt vastgesteld of goedgekeurd door de opleidingscoördinator (2). (1) In specifieke omstandigheden is voor de driemaandentraining KPV een andere werkervaringsplek dan het Universitair Medisch Centrum mogelijk. Een dergelijk (schriftelijk) verzoek is ter beoordeling van de screeningscommissie. Dit geldt bijvoorbeeld

109


voor personen die er voor kiezen om in het kader van de specialisatie 'missionair-diaconaal pastoraat' hun werkervaring in het buitenland op te doen. Duitstalige studenten kunnen hun werkervaring opdoen in een zorginstelling in Duitsland. (2) Voor de gebroken KPV-training kan deze werkplek, na goedkeuring door de opleidingscoördinator, de eigen parochie van de betreffende pastor zijn. In bepaalde gevallen kan voor aan andere werkervaringsplek dan een parochie worden gekozen. Een dergelijk (schriftelijk) verzoek legt men ter beoordeling voor aan de opleidingscoördinator. De training Klinische Pastorale Vorming (KPV-training) In samenwerking met het KPV-centrum van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud worden er twee trainingen aangeboden, de zogeheten 'driemaandentraining KPV' en een 'gebroken KPV-training'. De gebroken KPV-training is speciaal ontwikkeld voor cursisten die werkzaam zijn in het basispastoraat (parochies, gemeenten, stadspastoraat...). In de hierna volgende beschrijving wordt de vormgeving van beide trainingen toegelicht of voor pastores die niet in de gelegenheid zijn zich gedurende drie maanden vrij te maken uit hun eigen pastorale praktijk. Voor zover er specifieke verschillen tussen beide trainingen zijn, worden deze telkens toegelicht. Om te beginnen worden het algemene doel en de specifieke doelen van de KPV-training voorgesteld. Deze doelen komen aan de orde in de tien onderdelen waaruit de KPV-training bestaat. De deelname aan deze training resulteert in de verkrijging van het certificaat van de Raad voor Klinisch Pastorale Vorming in Nederland, terwijl de deelname-met-goed-gevolg resulteert in een desbetreffende verklaring vanwege de opleiding Pastorale Studies en het Centrum voor Klinische Pastorale Vorming. Het algemene doel De (explicitering van de) reflectie in het pastoraat, de reflectie op het pastoraat en de metareflectie op het pastoraat zoals die in de hoorcolleges, de werkcolleges en practica binnen de Pastorale Studies worden voorop gesteld, resulteert in een voortgaande verheldering van het zelf van de pastor onderscheiden naar diens professionele en theologische identiteit. De verheldering van de identiteit van de pastor is belangrijk, omdat de pastor zelf het subject is van zijn handelen, zelf de verantwoordelijkheid ervoor draagt en zelf de bron is van voortgaande reflectie en meta-reflectie, hoezeer deze laatste ook van buitenaf kan worden bijgestuurd en gevoed. Om de identiteit van de pastor vanuit een psychodynamische invalshoek tot ontwikkeling te brengen, voorziet het curriculum van de Pastorale Studies 3 in een driemaandentraining Klinische Pastorale Vorming (KPV). Onder de psychodynamische aspecten van de reflectie in, de reflectie op en de meta-reflectie op het pastoraat wordt hier verstaan: de explicitering, de verheldering, de analyse en de evaluatie van de in de autobiografie en in de diepte van de pastor gelegen kennis, inzichten, vaardigheden en houdingen met het oog op de ontwikkeling van zijn/haar professionele en theologische identiteit. De specifieke doelen Een nadere specificering van het algemene doel vindt plaats in twee richtingen. Enerzijds kan het algemene doel nader worden ingevuld naar haar formele aspecten, anderzijds kan het

110


worden gespecificeerd naar haar materiële aspecten. Formele en materiële aspecten hangen onderling samen, maar worden hieronder met het oog op een heldere presentatie onderscheiden. De drie formele aspecten zijn het intrarelationele, het interrelationele en het institutionele aspect. De twee materiële aspecten zijn het morele en het religieuze aspect. Het intrarelationele aspect Bij de psychodynamische (meta-)reflectie op het intrarelationele aspect gaat het om de (her-) beleving, (her-)structurering en (her-)waardering van de gevoelens die in de autobiografie en in de diepte van de persoon verankerd liggen en die de wortels vormen van in de student aanwezige kennis, inzichten, vaardigheden en houdingen betreffende de omgang met zichzelf. Het interrelationele aspect De psychodynamische (meta-)reflectie op de omgang van de persoon met zichzelf is niet los te maken van de psychodynamische (meta-)reflectie op de eigen gevoelens in de omgang van de persoon met anderen, vooral significante anderen, die in de autobiografie en in de diepte van de eigen persoon een sleutelrol vervullen, en die evenzeer de voedingsbodem vormen van in de student aanwezige kennis, inzichten, vaardigheden en houdingen. Het institutionele aspect De psychodynamische (meta-)reflectie op de omgang van de persoon met zichzelf en met anderen is eveneens verbonden met de psychodynamische (meta-)reflectie op de eigen gevoelens met betrekking tot het functioneren in sociale instituties, waarbinnen de persoon bepaalde rollen heeft, en die de basis vormen van in de student aanwezige kennis, inzichten, vaardigheden en houdingen. Het morele aspect De belevingen die betrekking hebben op intrarelationele, het interrelationele en het institutionele aspect worden in de KPV-training naar hun morele dimensie verhelderd en ontleed. Idealen, wensen, waarden en normen hebben hun psychodynamische oorsprong immers in de intrarelationele, de interrelationele en de institutionele ervaringen die men vroeger heeft opgedaan en die nog altijd vanuit de diepte van de eigen persoon de morele gevoelens, gedachten, inzichten, gedragingen en houdingen bepalen. Door de psychodynamische benadering wordt het morele zelf van de pastor tot voorwerp van diens eigen (meta-)reflectie gemaakt. Het religieuze aspect Ook de religieuze ervaringen en belevingen, inzichten en houdingen hebben hun wortels in de geschiedenis van de wijze waarop de persoon met zichzelf, met significante anderen en met instituties omging en nog altijd omgaat en in de ervaringen en belevingen die daarin besloten liggen. Niet zelden gaan de door de persoon zelf waargenomen 'roeping' tot pastor of althans de motivatie tot het pastoraat op zulke emoties terug. Ze verdienen dan ook tot voorwerp van eigen (meta-)reflectie te worden gemaakt. De specifieke doelen die betrekking hebben op de intrarelationele, interrelationele, institutionele, morele en religieuze aspecten, kunnen worden ingevuld vanuit een cognitieve

111


en een affectieve dimensie. Er zijn met andere woorden zowel cognitieve als affectieve doelstellingen verbonden aan de KPV-training. De cognitieve dimensie De cognitieve dimensie van de (meta-)reflectie omvat de volgende aspecten: kennis, inzicht, toepassing, evaluatie. Deze hebben betrekking op de morele en religieuze inhouden op intrarelationeel, interrelationeel en institutioneel vlak. De affectieve dimensie De affectieve dimensie van de (meta-)reflectie omvat de volgende aspecten: bereidheid, openheid en waardering. Ook deze hebben betrekking op de morele en religieuze inhouden op intrarelationeel, interrelationeel en institutioneel vlak. De specificering van het algemene doel van de driemaandentraining Klinische Pastorale Vorming kan in de volgende matrix worden uitgedrukt: Formeel Intrarelationeel Interrelationeel Institutioneel

Moreel Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering

Religieus Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering Kennis, inzicht, toepassing, evaluatie Bereidheid, openheid, waardering

De onderdelen van de KPV-training In de tien onderdelen van de driemaandentraining Klinische Pastorale Vorming worden bovengenoemde specifieke doelen verder ontwikkeld, zij het met een verschillend accent. Zoals uit het volgende overzicht blijkt, komt de tijdsinvestering voor de tien onderdelen van de driemaandentraining KPV uit op gemiddeld 48 uren per week en voor de gebroken training op minimaal 24 uren per week. Hierin is de voorbereidingstijd voor de verschillende onderdelen niet inbegrepen. Onderdelen van de training

Gemiddeld aantal uren per week 3 maanden (12 weken) 1. Vrij groepsgesprek 10 2. Dyadische pastorale communicatie 6 3. Pastorale communicatie in groep 3 4. Pastorale gespreksvoering 2 5. Bibliodrama 2

112

Aantal sessies Gebroken (24 weken) 5 3 1,5 1 1

46 32 11 8 11


6. Religieuze ontwikkeling 7. Morele ontwikkeling 8. Professionele en theologische identiteit 9. Pastorale arbeid 10. Individuele supervisie

3 3 2

1,5 1,5 1

10 10 3

16 1 48

8 (minimaal) 0,5 24 (minimaal)

-3

Certificering Aan het einde van de training ontvangen de cursisten een deelname-certificaat van de Raad voor Klinische Pastorale Vorming in Nederland. Echter, evenals bij de andere onderdelen van de opleiding volstaat een bewijs van deelname niet, maar behoeft de student een verklaring te ondertekenen door de opleider(s) van het KPV-centrum, de opleidingscoördinator en de leerstoelhouder pastoraaltheologie dat hij of zij in voldoende mate of in meer dan voldoende mate de doelen van de KPV-training heeft bereikt ("zeer onvoldoende", "onvoldoende", "voldoende", "ruim voldoende" en "goed"). Voor het verkrijgen van de verklaring vanwege de opleiding Pastorale Studies dient de student aan elk onderdeel te hebben voldaan. De beoordeling gebeurt ondermeer op basis van een portfolio dat de cursist indient binnen drie maanden na afloop van de training. Literatuur KPV-training Heitink G. (1998). Pastorale zorg. Theologie, differentiatie, praktijk (Handboek Praktische Theologie). Kampen. Hermans C. (2001). Participerend leren. Grondslagen van religieuze vorming in een globaliserende samenleving (IKO reeks,1). Budel. p. 219-282. Iersel B. van (1997). Marcus uitgelegd aan andere lezers. Baarn/Averbode. Smeets W. (ed.) (2000). Geestelijke verzorging en klinische pastorale vorming, millenniumbestendig. Nijmegen. Ven J.A. van der (1999). Het morele zelf. Vorming en ontwikkeling. Kampen. Ven J.A. van der (2000). Pastoraal perspectief. Kampen.

113


8.4 Beschrijving van de programmaonderdelen Geestelijke begeleiding (hc)

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Beschrijving

Literatuur

114

PS3HCGB 3 prof. dr. C.J. Waaijman Hoorcollege Schriftelijk tentamen Voldoende werkervaring als pastor of geestelijk verzorg(st)er In dit college gaat het om prolegomena voor de theorie van de geestelijke begeleiding binnen het kader van de praktische/empirische theologie. De volgende onderwerpen komen aan de orde. 1. Het godmenselijk betrekkingsgebeuren. Besproken worden het godsbeeld (JHWH), het mensbeeld (nefesj), het betrekkingsmoment (imago Dei) en de rootmetaphor van de weg (derek). Gefocust wordt op de betrekking en de weg, omdat die in de geestelijke begeleiding het belangrijkste zijn. 2. Het omvormingsproces. Het godmenselijk betrekkingsproces wordt getematiseerd onder het oogpunt van de belangrijkste overgangsmomenten op de geestelijke weg: de overgang van niet-zijn naar zijn, van vervorming naar hervorming, van ongevormdheid naar gelijkvormighied, van zelfbetrokkenheid naar liefde, van ongevormdheid naar gelijkvormigheid, van ikbetrokkenheid naar liefde, van begrensdheid naar volkomenheid. 3. De onderscheiding der geesten (diakrisis). Geestelijke begeleiding wordt in de theorievorming o.a.gezien als de 'operationalisering van de onderscheiding der geesten'. Behandeld worden de vier belangrijkste onderscheidingen: het twee-wegen-motief, de dieptelezing, de intersubjectieve toetsing en het onderkennen van de bestemming. 4. De verstandigheid (fronesis), die een centrale rol speelt in de praktische filosofie van Aristoteles, in zijn nokomachische ethiek en die de epistemologische brug slaat naar de praktische/empirische theologie, en in het bijzonder naar het veld van de geestelijke begeleiding daarbinnen. 5. Bespreking en evaluatie van Reflective ministry van Van der Ven. Kees Waaijman, Spiritualiteit. Vormen, Grondslagen en Methoden, Kampen 2000.


Geestelijke begeleiding (pr)


Beschrijving

PS3PRGB 3 dr. H.H. Blommestijn Practicum Deelname aan practica en beoordeling aan de hand van vooropgestelde criteria. Ontwikkeling van vaardigheden in het ondersteunen van de ontwikkeling en bewustwording van de geestelijke weg bij pastoranten, gedurende een langdurig proces. Ontwikkeling van vaardigheden in het faciliteren van processen van onderscheiding. Leren kritisch te reflecteren op de eigen rol als begeleider in het spirituele proces. De systematische verkenning van modellen van groei op de geestelijke weg aan de hand van casussen uit de eigen pastorale praktijk, video-opnames en rollenspelen. De reflectie op het eigen handelen en de eigen perceptie. Hoe omgaan met de eigen rol als begeleider in geloof, in het spanningsveld van theologisch denken en moreel handelen enerzijds en de niet-organiseerbaarheid van de geestelijke weg anderzijds?

Geestelijke begeleiding (wc) Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

Beschrijving

PS3WCGB 3 dr. H.H. Blommestijn Werkcollege Werkstuk. Voldoende werkervaringen als pastor of geestelijk verzorger. Kennis van en inzicht in de structuur van de geestelijke weg en de perspectiefwisselingen die fungeren als signalen van de ontwikkeling van de geestelijke weg in het leven van verschillende soorten pastoranten. Kennis van en inzicht in de rol van de pastor als geestelijk begeleider in een variëteit van situaties. Theoretische inzichten en literatuur worden doordacht op hun toepasbaarheid in de praktijk van de pastor. Dit gebeurt doordat aan de hand van vragen en in confrontatie met theoretische inzichten casussen uit de praktijk geanalyseerd, gepresenteerd en besproken worden. De colleges zullen cirkelen rond de volgende thema's: de mogelijkheden en kansen van de geestelijke begeleiding in de pastorale relatie de blokkades en stagnaties op de geestelijke weg de weerstanden en ontkenningen die de bewustwording verhinderen de verschillen en overeenkomsten tussen pastoral counseling en

115


Literatuur

geestelijke begeleiding het omgaan met de geruisloze en subtiele overgangen het mystagogische karakter van de overweging en het liturgisch voorgaan de momenten van geestelijke begeleiding in processen van ziekte en sterven de momenten van geestelijke begeleiding in rouwverwerking ten gevolge van scheiding en dood, werkeloosheid en WAO, pensionering en ouder worden enz. intense ervaringen van omvorming, naar voren komend in de praktijk van de geestelijke begeleiding. Kees Waaijman, Spiritualiteit. Vormen, Grondslagen en Methoden, Kampen 2000. Tjeu van Knippenberg, Tussen Naam en Identiteit, Kampen 1998. Tjeu van den Berk, Mystagogie. Inwijding in het symbolisch bewustzijn, Zoetermeer 1999. Hein Blommestijn e.a., Gaan waar geen weg meer is. Verkenningen in de mystiek, Zoetermeer 2002. Wouter Deruwe, Tot léven geroepen.Crisisbegeleiding en spiritualiteit, Tielt 2002.

Theologische reflectie


Beschrijving

Literatuur

116

PS207 4 dr. C.J.A. Sterkens Practicum Werkstuk Studenten zijn in staat tot reflectie, zowel ín het pastoraat als óp het pastoraat, op de eigen evaluatie, het eigen handelen en de eigen algemene handelingstendenties met betrekking tot de algemene functie van het pastoraal handelen, te weten de hermeneutische en communicatieve structuren en processen. Uitgangspunt in de theologische reflectie vormen (1) de gewaarwordingen, gevoelens, beelden en processen in de geest van de pastor - voor zover deze betrekking hebben op zijn pastorale handelen -, en (2) de handelingen welke hij in het verlengde hiervan, heeft ondernomen dan wel heeft nagelaten, en (3) de vraag naar welk religieus 'focal self' (d.w.z. de (zeer) bewuste zelfervaring van de pastor) en/of religieus 'matrix self' (d.w.z. de zelfervaring van de pastor als een meer onbewuste onderstroom) in het pastorale handelen aan de orde zijn. Van der Ven, J.A. Education for Reflective Ministry. Peeters Press. Leuven (1998). Nederlandse vertaling: Pastoraal Perspectief. Vorming tot reflectief pastoraat. Kok, Kampen (2000).


Uitgebreide opgave van literatuur per thema in de Gids Stages, supervisie, theologische reflectie.

Supervisie

Vakcode Studiepunten Docent Toetsvorm Doelstelling Beschrijving

Literatuur

PS303 6 prof. dr. G. Essen Tussen- en eindevaluatie; beoordeling aan de hand van opleidingscriteria. Leren reflecteren op concrete werkervaringen om beter in het pastoraat op geïntegreerde manier te kunnen functioneren. De supervisie is gericht op de hermeneutische communicatie die in de zes functies van de pastor op verschillende manier tot gestalte komt. Twee leerprocessen staan centraal: bij het meer functionele supervisorische leerproces gaat het om de meta-reflectie in en op het pastoraat in de vorm van persoonlijke werkervaringen om beter als pastor vanuit een professionele pastorale houding te kunnen functioneren. In supervisie wordt op het niveau van de metareflectie gestreefd naar de integratie van het persoonlijke (denken, voelen, willen en handelen) en het beroepsmatige (de persoon als professional, het beroep en de concrete werkervaring). Hierbij staan vooral de op de werkplek opgedane ervaringen en de metareflectie daarop centraal. Bij het meer inhoudelijke pastorale leerproces wordt ernaar gestreefd die in de hoorcolleges en practica opgedane metakennis, -inzicht, -vaardigheden en -houdingen zodanig te integreren dat zij voor de pastor als pastorale professional van dienst kunnen zijn, en wordt ernaar gestreefd op deze pastorale competenties te reflecteren vanuit een zelfkritisch perspectief op de eigen praktijk. Meer informatie over de supervisie staat beschreven in Gids Stage, Supervisie, Theologische reflectie. Deze gids is verkrijgbaar bij de opleidingscoördinator. Regouin W. (19994). Supervisie. Gids voor supervisanten. Assen.

117


9 Opleidingen aan gelieerde instituten of faculteiten 9.1 Lerarenopleiding Instituut voor Leraar en School Lerarenopleiding De inrichting van de eerstegraads lerarenopleiding gebeurt in nauwe samenwerking met de universitaire lerarenopleiding van het Instituut voor Leraar en School (ILS): www.ru.nl/ils. De vakdidactiek, de supervisie en de beoordeling van de stage gebeuren in ieder geval door een docent van de Faculteit der Theologie en de Faculteit der Religiewetenschappen. Een brochure en een studiegids van de universitaire lerarenopleiding zijn afzonderlijk verkrijgbaar. Voor meer informatie over de lerarenopleiding kunt u contact opnemen met de opleidingscoördinatoren.

9.2 Masteropleiding wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied Specialisatie filosofie van de godsdienstwetenschappen De Faculteit der Filosofie heeft een geaccrediteerde masteropleiding Wijsbegeerte van een bepaald wetenschapsgebied. Binnen het kader van deze tweejarige masteropleiding is er een speciale afstudeerspecialisatie Filosofie van de godsdienstwetenschappen, onder leiding van de hoogleraar godsdienstfilosofie prof.dr. B. Vedder. Studenten met een bachelordiploma theologie of religiewetenschappen kunnen rechtstreeks instromen in deze masteropleiding, inzake de specialisatie Filosofie van de godsdienstwetenschappen. Het eerste jaar van de opleiding bestaat uit een algemeen wijsgerig gedeelte, waarin studenten theologie en religiewetenschappen vertrouwd worden gemaakt met de geschiedenis van de filosofie en met de hoofdthema's uit de systematische filosofie. Het tweede jaar is specialistisch van aard. De nadruk ligt op het terrein van de filosofie van de godsdienst. Op dat terrein wordt ook de afstudeerscriptie geschreven. Doel van de opleiding is dat de student zich specialiseert op het terrein van de wijsgerige reflectie van de godsdienst. Het gaat om de filosofie van religieuze fenomenen en om de wijsgerige godsleer. Kernvragen zijn: Wat is het wezen van de godsdienst? Wat betekent het wanneer we proberen het religieuze geloof in formele zin te verstaan? Hoe verhoudt zich dit formele, wijsgerige verstaan ten opzichte van de reëel bestaande godsdiensten. Wat is de verhouding tussen filosofie, theologie en godsdienstwetenschappen? Is het bestaan van God te bewijzen? Hoe moeten we de traditionele godsbewijzen verstaan? Welke vormen van religiekritiek zijn er in de wijsgerige traditie? Wat is de zaak van de religiekritiek? Is de religiekritiek in staat de godsdienst te denken?

118

9 OPLEIDINGEN AAN GELIEERDE INSTITUTEN OF FACULTEITEN

Studenten die belangstelling hebben voor deze opleiding kunnen zich wenden tot de studieadviseur van filosofie, drs. W. van der Kuijlen ([email protected]). Via de studentenadministratie kan een afspraak met de studieadviseur worden gemaakt. Meer informatie over deze opleiding is te vinden in de studiegids van filosofie.

119


10 Overig cursusaanbod 10.1 Overig onderwijs op bachelorniveau Talenonderwijs op bachelorniveau

Arabisch I


Beschrijving

Literatuur

120

ORS703 5 drs. N.A. Boekhoff-van der Voort werkcollege met 4 contacturen per week schriftelijk tentamen Intensief leren van de Arabische taal tot het niveau dat men zeer eenvoudige Arabische teksten (in Arabisch schrift) kan vertalen naar het Nederlands en kennis heeft van de belangrijkste regels van de Arabische grammatica. Deze cursus is het eerste onderdeel van een cursus die tot einddoel heeft zelfstandig teksten uit de Koran te lezen, zodat men in staat is bestaande vertalingen op hun juistheid te beoordelen. Leren van Arabisch kost veel tijd. De studenten dienen zoveel mogelijk bij de colleges aanwezig te zijn en de stof telkens intensief voor te bereiden. In de cursus wordt eerst begonnen met het leren van het Arabische schrift; spoedig daarna volgen de eerste grammaticale regels. Door veel te oefenen raakt men geleidelijk vertrouwd met de Arabische lettertekens en de regels van de grammatica. Omdat de cursus gericht is op het leren lezen van Koranteksten, ligt de nadruk op het vertalen uit het Arabisch naar het Nederlands. Vanaf de tweede week leren de studenten Arabische teksten (in Arabisch schrift) hardop te lezen en daarna in het Nederlands te vertalen. Bij iedere les worden voorbeeldzinnen uit de Koran gegeven. In 2008-2009 wordt Arabisch I aangeboden. In 2009-2010 wordt de vervolgcursus Arabisch II aangeboden. Verplicht: Herman Talloen en Abied Alsulaiman, Ayyuhâ t-tâlib...! Handboek voor het Modern Standaard Arabisch, Antwerpen-Apeldoorn: Garant, 2007 (3e druk). ISBN13 978-90-441-2131-5. Aanbevolen: Herman Talloen en Abied Alsulaiman, Ayyuhâ t-tâlib...! Handboek voor het Modern Standaard Arabisch, 5 cd's, Antwerpen-Apeldoorn: Garant, 2002. ISBN 90-441-1277-5. Herman Talloen en Abied Alsulaiman, Ayyuhâ t-tâlib...! CDteksten - Oplossingenboek - Geïntegreerde woordenlijst, Antwerpen-Apeldoorn: Garant, 2007 (2e druk). ISBN13 978-90441-2132-2.

10 OVERIG CURSUSAANBOD

Sanskrit I

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Beschrijving

Literatuur

ORS700 10 dr. P.J.C.L. van der Velde hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen Sanskrit is een van de oude cultuurtalen van India. De taal kent een enorme literatuur op velerlei gebied, er is wereldse literatuur, er zijn theaterstukken, grote epische werken en werken van religieuze en filosofische aard. Aangezien de Indiase cultuur in de loop van de geschiedenis een grote uitstraling heeft gehad naar andere delen van Azië vindt men ook in die gebieden veel Sanskrit literatuur en inscripties. Voor studenten Religiestudies is het leren van Sanskrit van belang als men kennis wil nemen van de grondteksten van hindoeïsme, boeddhisme en jainisme of als men vertalingen van grondteksten wil controleren. Hoewel de hier vermelde religies ook andere heilige talen kennen heeft Sanskrit binnen deze religies een centrale functie. De leringen van een religieuze groepering worden in Zuid- en Zuidoost Azië vaak pas dan door opponenten daadwerkelijk serieus genomen wanneer de leringen in het Sanskrit zijn verwoord. Bovendien draagt een vertaling van de werken in het Sanskrit bij aan een verdere verbreiding van deze leringen. Dit heeft tot gevolg dat kennis van Sanskrit de toegang biedt tot een groot aantal grondteksten uit de Aziatische religies. In 2008-2009 wordt Sanskrit I aangeboden. In 2009-2010 worden de vervolgcursussen Sanskrit II en III aangeboden. Sanskrit I bestaat uit een inleiding in de grammatica, elementaire kennis van het schrift en het lezen van enkele eenvoudige teksten (bijvoorbeeld Hitopadesha, Pancatantra, Vetalapancavimshatika, Mahabharata). J. Gonda, Kurze Elementar-grammatik der Sanskrit-Sprache. E.J. Brill, Leiden. 1963. Er zijn latere drukken verkrijgbaar, ook in Engels en Frans.

Syriac I

Introduction to script and grammar Course ID OTR704 Credits 5 Lecturer prof. dr. H.G.B. Teule Teaching method seminar Examination Oral exam Prerequisites Initial knowledge of Hebrew, Aramaic or Arabic Objectives Translation of simple biblical and historical texts including grammatical explanation. Contents Syriac is a semitic language, used by different Christian communities of the Middle East for their liturgy and as a means of literary 121


Literature Extra information

Syriac II

Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents Literature Extra information

expression. Knowledge of Syriac gives access to a rich spiritual and theological literature. Some important authors: Ephrem the Syrian, Isaac of Nineveh, Gregory Bathebraeus. Will be indicated during 1st lecture, depending on prior training of student. The course is offered in the first and second semester and will be scheduled after discussing preferences with the students. To enroll, contact the teacher.

OTR705 5 prof. dr. H.G.B. Teule seminar Oral exam Syriac I Translation and grammatical explanation of Syriac historiographical and theological texts of intermediate degree of difficulty. Reading of theological and historical texts, grammatical explanation. Introduction to Eastern and Western Syriac scripts. Reader The course is offered in the first and second semester and will be scheduled after discussing preferences with the students. To enroll, contact the teacher.

Coptic I

Introductory Sahidic Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

122

OTR724 5 prof. dr. J. van der Vliet Seminar. Written examination. None. Some basic knowledge of Greek and grammatical analysis (on a secondary school level) are an asset, but are not required. Students who follow this course will obtain a working knowledge of Sahidic Coptic that allows them to read simple narrative texts in Coptic. Coptic was the vernacular of Christian Egypt in Late Antiquity, and survives as the liturgical language of the present-day Coptic Orthodox Church. Knowledge of Coptic gives access to a wide variety of religious sources, including Manichaean, Hermetic and Gnostic texts (such as the Gospel of Thomas or the Gospel of Judas), some of the



early versions of the Old and New Testament, and many interesting apocryphal and hagiographical texts. Non-literary Coptic sources (such as papyri and ostraca) shed direct light upon early monasticism and the social life of the Egyptian church. This course provides an introduction to script, grammar and vocabulary of Sahdic Coptic, the most important written dialect of Coptic. The course is basically text-oriented, however, and from the outset original Coptic texts will be read. A brief introduction to the development of Coptic literature in its historical context is part of the course. Course book: B. Layton, Coptic in 20 Lessons: Introduction to Sahidic Coptic, Louvain: Peeters, 2007. No classes in week 38 & 39 (15-26 September 2008).

Coptic II

Advanced reading of Coptic texts. Course ID OTR725 Credits 5 Lecturer prof. dr. J. van der Vliet Teaching method Seminar. Examination Oral examination. Prerequisites Coptic I. Objectives Obtaining familiarity with the language and the idiom of more complicated texts written in Sahidic or other varieties of Coptic. Contents For students who attended the preparatory course Coptic I, Coptic II is devoted to reading more ambitious Coptic texts with attention both for their contents and for their grammatical and dialectical peculiarities. As for the nature of the texts that will be read, the preferences of the individual students will be taken into account as far as possible. Literature To be announced.

123


Overig onderwijs op bachelorniveau

Dostojevski en de religieuze verleiding

De christelijke thematiek in de roman De broers Karamazov Vakcode OTR719 Studiepunten 5 Docent prof. dr. W.P. van den Bercken Onderwijsvorm Hoor- en werkcolleges. De literaire tekstgedeelten worden groepsmatig besproken en daarnaast maakt iedereen een paper met voordracht op basis van nader aan te wijzen secundaire literatuur. Toetsvorm Werkstuk (3000 woorden) Ingangsvoorwaarden Bachelorstudenten religiestudies, theologie, letteren en filosofie zijn van harte welkom. Doelstelling Inzicht in de relatie literatuur - theologie en in de interpretatie van de romans van Dostojevski. Beschrijving Dostojevski is de eerste schrijver geweest die christelijke thema's tot onderwerp van romans heeft gemaakt. Hij heeft ze behandeld in een existentiële oppositie van geloof en ongeloof, goed en kwaad, ethiek en ideologie, en bovendien in een boeiende literaire context van misdaad en liefdesperikelen. Dostojevski is geen eenduidig christelijke auteur maar daagt uit tot reflectie, roept enerzijds twijfel op en verleidt anderzijds tot een ontraditioneel Christusgeloof. De levensbeschouwelijke spanning in het werk van Dostojevski maakt hem tot op de dag van vandaag tot een fascinerend auteur, die door zowel atheïsten als gelovigen geclaimd wordt als inspiratiebron en die door de kerkelijke confessies verschillend beoordeeld wordt. Hij is allerminst een typisch vertegenwoordiger van de Russische orthodoxie, zoals vanuit westerse perceptie vaak wordt gedacht. In de cursus zal vooral Dostojevski's beroemdste roman De broers Karamazov worden geanalyseerd maar ook verwante thema's in De idioot en De demonen worden besproken. Literatuur F.M. Dostojevski, De broers Karamazov. Bij voorkeur de recente vertaling van A. Langeveld, uitgegeven in de serie Russische Bibliotheek bij Van Oorschot, Amsterdam, 2005. Bijzonderheden De broers Karamazov dient van te voren door iedereen gelezen te zijn. Dit boek staat centraal in de eerste acht colleges. Twee andere romans van Dostojevski, De idioot en De demonen worden in de laatste vier colleges behandeld. De relevante gedeelten daaruit kunnen in copievorm verstrekt worden, maar persoonlijke aanschaf en lezing vooraf verdienen de voorkeur. Gezien de omvang van de romans is het zaak tijdig met lezen te beginnen.

124


Conflict? Contrast? Contact? Confirmation? The Interaction of Science and Religion Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

Literature

OTR706 5 prof. dr. W.F.C.M. Derkse Lecture and seminar Paper No preliminary knowledge needed: students from all departments welcome To get acquainted with the rapidly expanding academic field in which the interaction between the natural sciences and religion/theology is investigated 1. A first investigation of the basic attitudes in the interaction of science and religion: conflict, contrast, contact, confirmation 2. A hermeneutical investigation of the concept of science 3. A hermeneutical investigation of the concept of religion 4. Similarities and differences between the domains of science and religion 5. The pursuit of beauty and other esthetical motivations in science and religion 6. Moral evaluation in science and technology 7. Morality and religion 8. Science and religion as human phenomena and activities 9. An anthropology to bridge and unify the domains of science and religion Prescribed reading: Ian Barbour, Religion and Science, 1997 Advised reading: Christopher Southgate (ed.), God, Humanity and Cosmos: A Textbook in Science and Religion, Edinburgh 1999

The Rule of St Benedict: A Mirror for Contemporary Culture Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives

OTR707 5 prof. dr. W.F.C.M. Derkse Lecture and seminar, including text-reading The presentation of a paper proposal, the writing of a paper, discussion of the paper with the lecturer No preliminary knowledge needed: students from all faculties welcome Introduction to the Rule of St Benedict and Benedictine spirituality; gaining an insight in the implicit anthropology involved; gaining an insight in the applicability of Benedictine spirituality for contemporary non-monastic social and cultural contexts.

125


Contents

Literature

Benedict of Nursia (c. 480 - 550) wrote his Rule as an abbot of a group of monks living together in the rural Italian countryside at Monte Cassino. After nearly 1500 years this little book regulating monastic life for people living in late Antiquity is still a useful and fruitful guide for tens of thousands of contemporary monks and nuns, as well as for many laypeople associated with their communities. Apparently Benedict's Rule is supple and adaptable enough to regulate the boundary conditions and structures in which people and communities of all times and cultures can grow and flourish. The aim of living together in a monastic communities is to 'experience good days', as Benedict states in the Prologue of his Rule. Also for people who do not work and live within monastic communities the Rule has been used as a useful guide since the early Middle Ages. Especially the chapters on the abbot and other monks with special responsibilities have often and by many been read as a toolkit for fruitful leadership. Main subjects of this course: The Rule in its historical and religious context; An philosophical investigation of the Rule's implicit anthropology; A comparison with the anthropolgy developed by Bernard Lonergan S.J. An investigation of the meaning of the monastic vows of stability, conversion of life and obedience, as well of their applicability in contemporary non-monastic contexts An investigation of the monastic virtues of restraint of speech, humility, the cultivation of labour and study, hospitality, frugality, and the cultivation of mutual respect - attitudes rather at odds with contemporary culture, yet attractive and appealing for change. The Rule of St Benedict (English translation online availabe through www.osb.org) A secondary book commenting on the Rule: a number of commentaries and monographs will be suggested at the beginning of the course

Globalization and Human Dignity

An Interdisciplinary Course Course ID OTR708 Credits 5 Lecturer prof. dr. W.F.C.M. Derkse Teaching method Lecture and seminar Examination The presentation of a paper proposal, the writing of a paper; discussion with the lecturer

126


Prerequisites Objectives

Contents

Literature

No preliminary knowledge needed: students from all faculties welcome. The aims are to get acquainted with the many dimensions of globalization processes as well as with a number of reflections on these from various disciplines (economics, law, Catholic social thought, medical ethics, technology, theology). In this course the participants will study the social, economical, political, cultural and ideological dimensions of globalization processes and their interactions with the endeavour to maintain and promote human dignity. The course starts with the careful study of a number of chapters (which will be provided) selected from Wil Derkse, Jan van der Lans, Stefan Waanders (Eds): In Quest in Humanity of a Globalising World (Leende, 2000). The aims are to get acquainted with the many dimensions of globalization processes as well as with a number of reflections on these from various disciplines (economics, law, Catholic social thought, medical ethics, technology, theology). This will be connected with a recent Dutch research project concerned with globalization and human dignity (Prof Wim van de Donk, Dr Marjolijn Drenth von Februar, Dr Onno Ruding and others). Subsequently the course theme will be enlightened from the perspective of Jewish theology as developed by the Chief Rabbi Jonathan Sacks in his book The Dignity of Difference: How to avoid the clash of civilizations (London, 2003) - which is further obligatory reading (especially the Prologue, Chapters 4, 6, 8,10) as well as from the perspective of the thinking of Thomas Aquinas. Furthermore are recommended: Manfred Steiger, Globalization: A Very Short Introduction (Oxford, 2003) and Ian Linden, A New Map of the World, London 2003. A number of chapters (which will be provided) selected from Wil Derkse, Jan van der Lans, Stefan Waanders (Eds): In Quest in Humanity of a Globalising World (Leende, 2000). Chief Rabbi Jonathan Sacks The Dignity of Difference: How to avoid the clash of civilizations (London, 2003) - which is further obligatory reading (especially the Prologue, Chapters 4, 6, 8,10) as well as from the perspective of the thinking of Thomas Aquinas. To be acquired. Furthermore are recommended: Manfred Steiger, Globalization: A Very Short Introduction (Oxford, 2003) Ian Linden, A New Map of the World, London 2003.

127


Russian Orthodoxy under the Soviet Regime

Conflicts and controversies Course ID OTR727 Credits 5 Lecturer A. Bruening Examination Paper Prerequisites The course will be read in English. It is yet on introductory level, and will be accessible for interested bachelor students. Objectives Knowledge of: 1. Orthodox churches: Basics. 2. Russian Orthodoxy before the Revolution 3. Revolution and early 1920s 4. Stalinism 5. Second World War 6. The Russian Orthodox Church abroad 7. The 1960s and 1970s (until "perestroika") 8. Perestroika 9. After 1991: Russia (1) 10. After 1991: Russia (2) 11. After 1991: Ukraine (eventually also: Poland, Baltic States) 12. Recent developments, relationship to other Churches (Catholics, Protestants etc.) Contents Orthodox Christendom by its very nature does not allow experiments. How, then, to face new and even dangerous situations in the world, in state and society? The history of Russian Orthodoxy from about 1900 till now is illustrative for all the strengths and risks in Eastern Christianity. It was quite much that it had to face. In the revolutionary years of 1917/18 the Russian Orthodox Church, despite its own simultaneous efforts for reform, lost its formerly dominating position in Russia and in the Orthodox World. What came up instead, were years of severe persecution, splitting, and in parts, collaboration. The latter in particular was later to be a most problematic heritage in the post-Soviet period. After the breakdown of the atheist Soviet state, search for a position in World's Christianity began anew. Striving to overcome the shadows of the immediate past, Orthodoxy in Russia entered a process that might be called an "invention of tradition" with multiple results. Literature Literature will be announced on occasion.

128


Gnostiek: Nag Hammadi, Judas en Mani

Inleiding in gnostiek en manicheïsme Vakcode OTR712 Studiepunten 5 Docent prof. dr. J. van Oort Onderwijsvorm Individuele begeleiding elke woensdag tijdens of Indien nodig: volgens afspraak) zo mogelijk direct na het ingeroosterde college-uur op woensdag. Toetsvorm Gesprekken over bestudeerde literatuur. Het uiteindelijke eindcijfer wordt bepaald aan de hand van het eindpaper Ingangsvoorwaarden In het algemeen wordt verondersteld dat een student niet alleen Nederlandse (en in het Nederlands vertaalde antieke teksten, zoals uit de bibliotheek van Nag Hammadi), maar ook Engelse teksten en zo mogelijk (in nader onderling overleg) Duitse en Franse teksten kan lezen. Doelstelling De cursus wil tegemoet komen aan zowel de mondiaal als zeker ook in Nederland sterk toegenomen belangstelling voor 'de gnostiek'. Doel van de cursus is een grondige en wetenschappelijke kennismaking met het fenomeen Gnostiek. Daarbij zal de student enerzijds geattendeerd worden op de joodse, de vroeg-christelijke en de grieks-romeinse culturele context van de te bestuderen gnostische teksten. Anderzijds kan de student er ook voor kiezen extra aandacht te besteden aan de (mogelijke) relevantie van deze oude teksten voor de spiritualiteit van vandaag. Beschrijving In het academische jaar 2008-2009 wordt niet -zoals in de voorgaande jaren- een ´gewoon´ hoor- en werkcollege gegeven. Dit jaar is gekozen voor een begeleide literatuurstudie waarbij vooral de meer gevorderden extra gelegenheid krijgen hun kennis te verdiepen. Dat houdt in dat ieder die wil op het ingeroosterde uur met de docent kan overleggen over een eigen studie-object binnen de gnostiek, zoals een analyse van een van de geschriften van Nag Hammadi (bijv. het Evangelie van Thomas, het Evangelie van Philippus) of van de Berlijnse Codex (bijv. het Evangelie van Maria), van het recent ontdekte Evangelie van Judas of van een van de manichese geschriften (bijv. het manichese Psalmenboek). Maar uiteraard kan ook gekozen worden voor een meer thematisch onderwerp zoals bijv. wat is eigenlijk Gnostiek?; welke plaats neem Jezus in bepaalde gnostische geschriften in?: wat is de positie van de vrouw in gnostische kring?+ wie was Valentinus? wat leerde Marcion en welke betekenis heeft hij gehad in onze westerse geestesgeschiedenis? enz. Over een zelfgekozen onderwerp dat helemaal past in je eigen belangstellingssfeer kan een gedegen paper worden geschreven. Elke woensdag gedurende het eerste semester kan daarover een gesprek plaatsvinden. Wij bespreken dan individueel de literatuur die voor het

129


Literatuur

onderwerp het meest geschikt is, de beste aanpak om je in het onderwerp te verdiepen en daarover te schrijven, enz. Voor een geslaagd eindpaper -idealiter in te leveren voor of uiterlijk op de tentamendatum- verdient ieder vijf punten. PS.: Naar alle waarschijnlijkheid wordt een volgend jaar (eerste semester 2009-2010) weer een 'gewone' cursus gegeven voor studenten van alle niveau's tegelijk. Wie dus nog geen enkele voorkennis heeft van ´gnostiek´, kan er rekening mee houden dat de meer algemeen inleidende cursus in het eerste semester van 20092010 weer wordt aangeboden. Boeken en andere literatuur worden in overleg met de student besproken op hun betekenis voor de begeleide literatuurstudie en het afrondende paper. In het algemeen aanbevolen zijn voor elk van de drie deelonderwerpen Nag Hammadi, Evangelie van Judas en Mani: J. Slavenburg en W. Glaudenmans, De Nag Hammadi Geschriften. Tweede druk, Deventer 2004 (of eventuele latere maar niet een eerdere druk) J. van Oort en G. Quispel, De Keulse Mani-Codex, Amsterdam 2005 J. van Oort, Het Evangelie van Judas, Kampen 2007 (derde of vierde druk van de 'gewone' en niet van de 'kleine editie').

De wijsheidsliteratuur van het Oude Israël

Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

Beschrijving

Literatuur

130

OTR715 5 dr. E.M.M. Eynikel Hoorcollege/werkollege Presentatie en werkstuk Inleiding in het Oude en Nieuwe Testament (Theologie)/Inleiding Christendom (Religiestudies) voltooid Elementair Bijbels Hebreeuws voltooid. De student(e) krijgt inzicht in en neemt kennis van de verschijningsvormen van en ontwikkelingen in Israëls geloof en geloofsgeschiedenis; de geschiedenis en de huidige standpunten inzake exegetische en theologische discussies over de geschriften en de wijsheidsliteratuur; de belangrijke methoden van exegese en hun onderlinge complementariteit. De wijsheidsliteratuur van het Oude Israël heeft haar wortels in het oude Nabije Oosten. In deze literatuur gaat het vooral om de grote levensvragen van toen en u. Wat is de zin van het leven? Waarom is er lijden? Hoe kan ik gelukkig worden binnen de grenzen van het bestaan? Bijzondere aandacht wordt gegeven aan het probleem van de rechtvaardige in het boek Job en enkele psalmen. Verplicht:


Bijzonderheden

E. Eynikel (red.), Wie Wijsheid zoekt, vindt het Leven, Leuven, 1991. Gedeelten uit: E. Eynikel e.a., (red.), Internationaal Commentaar op de Bijbel, Kampen, 2001. Aanbevolen: Th. C. Vriezen en A. S. van der Woude, Oudisraëlitische en vroegjoodse literatuur (10de, geheel herziene druk, Kampen, 2000. Er wordt gewerkt vanuit de grondtekst (Hebreeuws en eventueel Grieks).

Gender en Religie: Thematische Open Studiedagen

Religieuze heilssymbolen en lichaamsbeelden Vakcode OTR700 Studiepunten 5 Docenten prof. dr. M.A.C. de Haardt, dr. M.J.M. Dresen Onderwijsvorm Hoorcollege, lezingen en discussie, aangeboden op drie studiedagen, 30 januari, 20 maart en 5 juni 2009. Voor het overige zelfstudie. Aanwezigheid op studiedagen verplicht. Toetsvorm Per dag een kleine opdracht. Afsluiting met paper of tentamen (naar keuze), a.d.h.v. opgegeven literatuur, in overleg Ingangsvoorwaarden Vanaf Bachelorjaar 2. Doelstelling Kennis van en inzicht in actuele ontwikkelingen, thema's en auteurs op het terrein van vrouwenstudies binnen de religiewetenschappen en theologie Beschrijving Feministische theologes wijzen steeds opnieuw op de complexe betekenis van het lichaam, met name het vrouwelijk lichaam, in de diverse religies. Het vrouwelijk lichaam heeft in de meeste religies een negatieve invulling gekregen en wordt gezien als teken van onheil. Vrouwen, zo sprak reeds de kerkvader Tertullianus, zijn 'de poort tot de hel' . Lichamen van vrouwen en mannen worden via religieuze praktijken gedisciplineerd, gevreesd en vergeestelijkt. Tegelijkertijd is geen enkel symbool zo krachtig als het lichaam om het heil binnen de religie tot uitdrukking te brengen. Of het nu gaat om de geboorte van de Zoon van God of om de opstanding van het lichaam, steeds is het lichaam de drager en het voertuig van het heil. Het heil lijkt pas werkelijkheid te worden als het belichaamd is.


Tijdens deze Open Studiedagen onderzoeken we de relatie tussen heilssymbolen en lichaamsbeelden en kijken daarbij speciaal naar de functies en betekenissen van vrouwen - en mannenlichamen in relatie tot heilssymboliek. De literatuur wordt per studiedag aangegeven. Zie onderwijsvorm: de cursus wordt aangeboden in de vorm van drie studiedagen (30 januari, 20 maart en 5 juni 2009) , aangevuld met begeleide literatuurstudie.

131


Gender en religies: literatuurstudie

Thematische literatuurtentamens Vakcode LTR702 Studiepunten 5 Docent dr. M.J.M. Dresen Onderwijsvorm Individuele, begeleide literatuurstudie. Toetsvorm In overleg, naar keuze: 1. Mondeling tentamen; of: 2. Samenvatting van de gelezen literatuur, af te sluiten met vragen voor eindgesprek; of: 3. paper, uitgaande van zelf te formuleren vraagstelling. Ingangsvoorwaarden Vanaf het tweede Bachelorjaar Doelstelling Door zelfstudie kennis nemen van belangrijke literatuur rond het betreffende onderwerp. Kunnen weergeven van de belangrijkste kwesties en discussies in de bestudeerde literatuur. Kennis en begrip van de belangrijkste uitgangspunten, benaderingen en inzichten die in de literatuur worden uitgewerkt. Beschrijving In overleg literatuur te kiezen rond een van de volgende onderwerpen: Gender en (zorg)ethiek Lichamelijkheid in de christelijke traditie Liefde (agapè; caritas) in de christelijke traditie Vrouwen en mystiek Psycho-analyse, religie en gender Voortplantingstechnologie, ethiek en gender In overleg met de docent kunnen thema en literatuur nader toegespitst of aangepast worden. Literatuur Naar keuze, in overleg met de docent (suggesties aanwezig). Bijzonderheden Dit thematisch literatuurtentamen kan bij uitzondering ook voor 3 ECTS gevolgd worden. Neem hiervoor contact op met de docent.

Extreme Makeover - Perfecte lichamen, gender en cultuur Vakcode Studiepunten Docent Onderwijsvorm Doelstelling

132

VSB9205 6 dr. M.J.M. Dresen hoorcollege Kennis van en inzicht in de historische en culturele verschijningsvormen van verhalen over en praktijken van zelfverbetering via lichaamstransformaties. Kennis van en inzicht in gender-aspecten die samenhangen met conceptualiseringen en realisaties van het ideale lichaam en daarmme beoogde 'zelf'. Vermogen om de gepresenteerde voorstellingen en praktijken van lichaamstransformatie en de daarmee samenhangende gender-normen cultuurhistorisch te situeren en te problematiseren.


Beschrijving

De mogelijkheden om het lichaam te verfraaien of zelfs te verbouwen nemen snel toe. De schoonheidsindustrie draait op volle toeren, en als schouwspel scoort streven naar schoonheid hoge kijken oplagecijfers. Avond aan avond vergapen miljoenen kijkers zich aan Makeover-shows en Next Top Model-verkiezingen in vele varianten. Nu is de droom van zelfverbetering op zich niet nieuw. Iedere cultuur kent eigen idealen van schoonheid. De verbeelde schoonheid wordt vaak - zo al door de Griekse filosoof Plato - geassocieerd met goedheid, of gezien als een promesse de bonheur, een belofte van geluk. Religieuze mythen, sprookjes, romans en wetenschappelijke tractaten laten zien dat mensen door de eeuwen heen gefascineerd werden door de droom van zelftransformatie, opgevat of verbeeld als perfectionering van het lichaam. Maar waar men zich in eerder eeuwen moest beperken tot de kracht van verbeelding en geloof, of tot verfraaiende middelen die duur of niet zonder risico waren, lijkt de vervolmaking van het lichaam nu binnen ieders handbereik. Plastische chirurgie, cosmetische industrie en modebladen beloven ieder die bereid is geld in zichzelf te investeren het uiterlijk van een prinses. Of van een popster naar keuze. Kenmerkend voor de huidige beeldcultuur rond lichaamsverbetering is wel, dat de verschillen tussen de seksen zeer uitdrukkelijk worden aangezet. Vrouwen zijn bij voorkeur rondborstig, sexy en glamorous, mannen stralen - nog steeds - kracht en overwicht uit, zij het verzacht door een 'vrouwelijk' accent hier en daar. Met behulp van make-up, mode, sportschool en zo nodig het mes worden de verschillen tussen de seksen geaccentueerd en uitvergroot; soms zelfs letterlijk, in de vorm van borstvergroting, penisverlenging, kincorrectie en schaamlipplastiek. Tegelijkertijd zijn jonge westerse vrouwen vrijer en qua mogelijkheden meer gelijk aan mannen dan ooit. Gaat het bij het uiterlijk benadrukken van de sekse-identiteit dan om een spel; een spel dat met des te meer overgave gespeeld kan worden in een cultuur waarin mannen en vrouwen feitelijk gelijk zijn, en de accentuering van de verschillen tussen hen een kwestie van persoonlijke smaak en keuzevrijheid is geworden? Of is er meer aan de hand, en gaat er van de stortvloed aan (hetero)seksueel getinte ideaalbeelden wel degelijk een invloed uit die ons zelfbeeld bepaald, omdat we ons bewust of onbewust meten aan de beelden die worden aangereikt? Zijn er, kortom, toch regels bij het spel? En als die regels of normen er zijn, wie bepaalt deze dan? Waar komt de overweldigende nadruk op uiterlijke schoonheid en het geprononceerd 'seksueren' ervan op dit moment vandaan in onze westerse (beeld)cultuur? Welke invloeden werken hier in door? En welke invloeden gaan er van uit, op ons zelfbeeld en ons dagelijks leven? Hebben we inderdaad meer vrijheid dan ooit in het kiezen van onze (gender)identiteit en het uiterlijk vormgeven daaraan? Of onderscheiden we ons van andere tijden en culturen misschien vooral door die illusie?

133


1) Het volmaakte lichaam: Ideaal, product en project. Inleiding 2 september 2008, dr. Stefan Dudink (Seksualiteitsstudies) 2) Het volmaakte lichaam als heilsvisioen 9 september 2008, dr. Grietje Dresen (Religiewetenschappen/Ethiek) Vervolmaking van het lichaam is geen moderne droom. Ook de meeste religies beogen een restyling van het lichaam, gekoppeld aan hun heilsopvatting. In de traditionele godsdiensten en zeker in het christendom stond die omvorming van het lichaam in het teken van de verwachting dat het ware geluk, het ware heil nà dit aardse leven komt. De belangrijkste rituelen, maar ook alledaagse religieuze praktijken waren bedoeld om het lichaam om te vormen en aldus voor te bereiden op het uiteindelijk heil. Het lichaam werd in dit proces van religieuze omvorming dus niet genegeerd. Integendeel: het ideale, zondeloze lichaam werd als het ware 'ingeschreven' in het eigen zondige vlees. Na de dood wachtte de vervolmaking hiervan, in de vorm van de wederopstanding van het lichaam. Het eeuwig leven werd dus uitdrukkelijk als een - beter - lichamelijk bestaan gezien. In onze tijd geloven de meeste westerse mensen niet meer in een dergelijk lichamelijk voortbestaan. En ons 'heil' zien we liever vandaag dan morgen tegemoet. Maar nog steeds wordt geluk geassocieerd met het verwerven van het juiste, ideale lichaam. Die verplaatsing van het vervolmaakte lichaam van de hemel naar de aarde maakt de praktijken van disciplinering en omvorming echter niet minder zwaarwegend. Wat nu bedwongen moet worden, is het 'stof' waaruit we gemaakt zijn. En dat blijkt een minstens zo geduchte tegenstander als voorheen de duivel! 3) Revisiting Feminist Debates on Cosmetic Surgery: Some reflections on suffering, agency, and embodied difference. 16 september, dr. Kathy Davis (Cultuurgeschiedenis, Universiteit van Utrecht) Kathy Davis doet sinds lange tijd onderzoek naar de motieven van vrouwen voor cosmetische chirurgie, en naar de (gender- en/of machts-)verhouding tussen artsen en patiënten. Zij publiceerde hierover verschillende boeken en tal van artikelen. In haar engelstalige gastlezing presenteert zij enkele fundamentele en recente resultaten uit haar onderzoek. Zie voor nadere info over haar onderzoek: www.beperkthoudbaar.info/Kathy%20Davis/&keepNav=8&child=28 , en: www.let.uu.nl/~Kathy.Davis/personal/. 4) Genes, Jeans & The Radical Makeover. Homoseksualiteit en de Dictatuur van Stijl 23 september 2008, dr. Stefan Dudink (Geschiedenis/Seksualiteitsstudies) De populair-wetenschappelijke opvatting dat 'het in genen zit' moet

134


wel tot het uiterste worden opgerekt om de leidinggevende positie van homoseksuele mannen in de hedendaagse straatmode en modeindustrie te kunnen begrijpen. De mode-zoals-wij-die-kennen is immers een maatschappelijk systeem dat pas sinds de late negentiende eeuw bestaat, en ook de-homo-zoals-wij-die-kennen dateert van dezelfde periode. Het historische karakter van zowel de mode als de homo staat op gespannen voet met de eeuwige waarheid die ons genetisch materiaal verondersteld wordt te vertellen. In dit college bespreken we de historische ontwikkeling van de verhouding tussen homo's en mode, en van homo's en mode op zich. In het bijzonder gaan we in op stylering - van het zelf en van anderen - als een historisch specifieke activiteit die moderne homoseksualiteit heeft gedefinieerd, maar niet noodzakelijkerwijs met haar verknoopt is. Is er leven na Queer Eye for the Straight Guy? 5) Impressiemanagement of de maakbaarheid van het werkende zelf 30 september 2008, prof. dr. Yvonne Benschop (Nijmegen School of Management) In dit college staat het fenomeen van impressiemanagement in de context van organisaties centraal. Daarbij gaat het om het gedrag dat mensen ten toon spreiden om de indruk die anderen van hen hebben gunstig te beïnvloeden, bijvoorbeeld door netwerken en zelfpromotie, maar ook door vriendelijkheid en betrokkenheid bij de ander. Hoewel dat doorgaans niet graag openlijk wordt toegegeven in organisaties die zich graag beroepen op meritocratische principes ('alleen kwaliteit telt'), maken de politieke vaardigheden van het impressiemanagement deel uit van het dagelijkse werk in organisaties. Dat begint bij de kleding die wordt uitgezocht voor het sollicitatiegesprek, en de houding die men zich daarin aanmeet en zet zich voort in de interactie met collega's, leidinggevenden en klanten. Impressiemanagement in organisaties heeft zowel een duidelijke materiële en lichamelijke component als een meer discursieve kant en beide kanten worden in het college belicht. Bijzondere aandacht gaat uit naar de verschillen en overeenkomsten in het impressiemanagement van mannelijke en vrouwelijke organisatieleden. Welke rol speelt gender in het proces van impressiemanagement; maken vrouwen en mannen gebruik van dezelfde impressiemanagementtactieken, en wordt dat door anderen ook op dezelfde manier gepercipieerd? Welke betekenis geven zij aan impressiemanagement en wat betekent dat voor de maakbaarheid van het werkende zelf? 6) Macho-anorexia enzo. 7 oktober 2008, dr.Tatjana van Strien (Psychologie) Voor de vrouw die haar uiterlijk belangrijk vindt volgt het ene schoonheidsideaal het andere op. Het lijkt wel of het lichaam maakbaar is.

135


Evenals de meisjes in Ghana kunnen we ons vetmesten, maar we kunnen ook onszelf uithongeren tot aan of tot over de rand van de dood of juist streven naar een gespierd lichaam. Dit college gaat over de verschillende betekenissen van slanke en gespierde schoonheidsidealen en waarom deze vooral nu en vooral voor vrouwen gelden. 7) De virtualisering van het lichaam 14 oktober 2008, prof. dr. Anneke Smelik (Cultuurwetenschappen) Het 21e eeuwse lichaam wordt steeds meer een mens/machine, oftewel een cyborg met een hard en blinkend lichaam. Deze lezing onderzoekt beelden van cyborgs in digitale kunst en in sciencefiction film. De vraag is of de figuur van de cyborg mogelijkheden schept voor nieuwe man- en vrouwbeelden. Daarbij wordt specifiek aandacht geschonken aan het ideaal van een perfect lichaam zonder lichaamshaar. De tendens naar ontharing is te zien als een beweging weg van de natuur. Haar en andere menselijke zwakheden zoals rimpels en vetrolletjes zijn taboe. Strak & sterk, glad & glanzend: metaal is het nieuwe ideaal. 8) De lichaamloosheid van de ballerina 28 oktober 2008, dr. Liedeke Plate (Algemene cultuurwetenschappen) 'Alle dans, ook ballet', zo schrijft Anna Aalten, 'kan worden beschouwd als een stilering van de lichaamscultuur van een samenleving'. Ballet is een domein waarin het geloof in de maakbaarheid van het lichaam centraal staat. Door zware en jarenlange training wordt het lichaam gevormd naar de idealen van de klassieke theaterdans en de vormen van de uitdraai. Maar waar de danser allerlei vormen van krachtinspanning, lichaamscontrole en fysiek excelleren ten toon mag stellen, behoort de ballerina juist de illusie van lichaamloosheid te geven. Dit college gaat in op de wijze waarop het lichaam van de ballerina cultureel dominante ideeën over de maakbaarheid van het lichaam inschrijft. Bijzondere aandacht gaat uit naar het paradoxale gegeven dat ballerina's vrouwen zijn die vrouwelijkheid verbeelden met lichamen die ze trainen om een effect van lichaamloosheid te sorteren. 9) Kun je Gender maken? Over het opereren van hermafrodieten tot 'man' of 'vrouw' 4 november 2008, dr. Geertje Mak (Geschiedenis) Hermafrodieten, mensen van wie het lichamelijk geslacht twijfel oproept, zijn er al sinds mensenheugenis. Natuurlijk hadden zulke mensen het vaak helemaal niet gemakkelijk. Uit de klassieke tijd zijn verhalen bekend over het verdrinken van hermafrodieten omdat zij als

136


slecht voorteken golden. Ook werden hermafrodieten, die verplicht werden een eenduidige sekse-identiteit aan te nemen, in het geval ze van gedachte veranderden streng gestraft. Met de opkomst van verbeterde medische technieken ontstond een nieuwe manier om hermafroditisme te doen verdwijnen: verander de hermafrodiet in een man of een vrouw. Dit gebeurde aanvankelijk vaak op verzoek van de hermafrodieten zelf. Naarmate men vanaf het einde van de negentiende eeuw beter operatief kon ingrijpen, vroegen hermafrodieten steeds vaker hulp bij artsen om hun lichamelijke sekse ambiguïteit minder zichtbaar te maken. Maar móchten artsen wel zomaar iemand tot 'man' of 'vrouw' maken als niet zeker was tot welke sekse de hermafrodiet eigenlijk behoorde? Legitimeerde je zo niet bijvoorbeeld homoseksualiteit? De kwestie van sekse-identiteit werd gedurende de twintigste eeuw steeds prangender, terwijl de technische mogelijkheden steeds beter werden (hormoonbehandelingen, vaststellen van chromosomale sekse bij baby's). In de jaren vijftig van de twintigste eeuw leidde dit tot een radicale omslag: er kwam een protocol waarbij de 'gender' van een hermafrodiet vanaf zijn of haar geboorte medisch en psychisch 'gemanaged' werd. Operaties, hormoonbehandeling en het zorgvuldig geheimhouden van het 'probleem' voor het kind moesten ertoe leiden dat hij of zij als volwassene een stabiele gender-identiteit met bijbehorend lichaam had. Maar werkte dat ook echt? 10) Chirurgische schoonheid. De radicale vleeskunst van Orlan 11 november 2008, drs. Louis van den Hengel(Seksualiteitsstudies) [O.v.; e.v. te vervangen door documentaire] Performancekunstenaars of body artists zijn 'extreem' in de meest letterlijke zin van het woord: zij verkennen fysieke en mentale uitersten, en leggen zo de grenzen bloot niet alleen van het menselijk lichaam, maar ook van de kunstzinnige verbeelding per se. Dus snijden deze kunstenaars zichzelf open (Pane, Abramovi ), laten zich kruisigen (Burden), maken sculpturen van hun eigen bloed (Quinn), of hongeren zichzelf uit (LA Raeven). Weinig kunstenaars hebben echter de (ver)maakbaarheid van het lichaam - en de grenzen daarvan - zo meedogenloos onderzocht als de Franse 'vleeskunstenares' Orlan. Onder de noemer 'The Reincarnation of St. Orlan' (1990-1993) liet zij haar gezicht chirurgisch stileren naar verschillende canonieke beelden uit de Westerse kunstgeschiedenis. Mode, esthetica, wetenschap en plastische chirurgie staan centraal in negen theatrale operaties/performances, die te beschouwen zijn als een radicale kritiek op vrouwelijke schoonheidsidealen en lichamelijke maakbaarheid. In dit college gaan we nader in op het complexe werk van Orlan: welke positie bekleedt haar 'carnal art' in de eigentijdse performancekunst? Met welke theoretische middelen kunnen we de wetenschappelijke waarde van haar project begrijpen? En hoe relevant is Orlans 'reïncarnatie' vandaag de dag nog, nu plastische

137


chirurgie en extreme makeovers meer dan ooit binnen handbereik lijken te liggen? 11) Schaamtevolle lippen 18 november 2008, prof.dr. Willy Jansen (Culturele Antropologie) In Zimbabwe krijgen jonge meisjes les in hoe ze hun schaamlippen kunnen verlengen, in Sudan daarentegen snijdt men dit lichaamsdeel het liefst weg terwijl Nederlandse vrouwen het steeds vaker willen laten corrigeren. Het zijn uiteenlopende reacties op lippen die vaak als schaamtevol worden ervaren. In dit college wordt behandeld hoe en waarom juist dit lichaamsdeel uiteenlopende betekenissen krijgt in verschillende culturen, welke ingrepen men toepast om het te maken zoals men wil, en hoe dit nauw verbonden is met plaatselijke opvattingen over seksualiteit en gender. In het eerste uur worden antropologische theorieën behandeld die meer inzicht kunnen geven in de schaamte rond dit lichaamsdeel (Douglas) en de achtergronden van besnijdenis (Boddy). Daarbij komt ook de vergelijking met mannen-besnijdenis aan de orde. In het tweede uur zal een film getoond worden en praten we verder n.a.v. de film. 12) Afsluitend debat (door studenten zelf via fora op Blackboard voor te bereiden, en als zodanig geldend als verplichte opdracht, voorwaarde voor deelname aan tentamen) 25 november 2008, dr. Grietje Dresen e.a. Tijdstip: 1e semester, vanaf 2 september 2008, dinsdagmiddag 15.45 tot 17.30 uur. Plaats: CC 5 Aantal studiepunten: 6 ECTS Onderwijsvorm: hoorcollege Onderwijsniveau: post-propedeuse Toetsingsvorm: bijdrage aan voorbereiding debat (verplicht), en schriftelijk tentamen Literatuur: artikelen staan op cd-rom, deze kan geleend worden (na inlevering van studentenkaart) op het Documentatiecentrum van het Instituut voor Genderstudies, Th.v.A. 2.01.27 Coördinatie: dr. G. Dresen, Facultaire Unie Filosofie, Theologie & Religiewetenschappen, Erasmusplein 1, k. nr. 15.17, tel. 0243612488, e-mail [email protected]. Inschrijving : via KISS, SOCW, code: VSB 9205 Tentamendata: 2 december 2008; herkansing: 20 januari 2009

138


Christianity in the Middle East

Eastern Christian Communities within the World of Islam: History and Perspectives Course ID OTR703 Credits 5 Lecturer prof. dr. H.G.B. Teule Teaching method lecture Examination Written examination Prerequisites Bachelor Religious Studies, Theology, History, Semitic Studies, Arts. Objectives Insight into the plurality of the Christian traditions of the Middle East, the place of the Christians in the world of Islam and their contribution to Islamic culture, philosophy and theology; the process of inculturation and adoption of Arabic and Islamic cultural modes of expression as well as of alienation and the contacts with European Christianity. Contents 1. Christianity in the Middle East: A Semitic form of Christianity. 2. The first divisions and christological dissensions: christology, language and communal identity 3. The early spread of Islam and its consequences for the Christian communities. 4. The contribution of the Christians towards the emergence of a Muslim philosophy, culture and theology. 5. Interreligious dialogue and polemics 5. The period of the Syriac Renaissance: ecumenism and adoption of Arabic and Islamic cultural patterns. 6. Contacts with the West I: the Crusaders 7. Decline 8. Contacts with the West II: Missionaries from Rome and the creation of Uniate Churches 9. Contribution of Christians to the Arabic Renaissance and Arabic nationalism. 10. Recent Developments. 11. Casus: Iraq and Turkey. Literature reader

Godsdienstpedagogiek


Beschrijving

ITR101 5 dr. P.A.D.M. Vermeer Hoor- en werkcollege Schriftelijk tentamen Kennis van en inzicht in processen van primaire en secundaire religieuze socialisatie in de context van het gezin, de religieuze gemeenschap en de school tegen de achtergrond van de huidige geseculariseerde en plurale religieuze situatie in Nederland. Voor hun voortbestaan is het van groot belang dat religies voortdurend nieuwe gelovigen aan zich weten te binden. Dit betekent, 139


Literatuur

Bijzonderheden

140

dat vertegenwoordigers van religies voor de opgave staan om hun centrale geloofsovertuigingen, hun religieuze praktijken, hun religieus-normatieve oriëntaties e.d. over te dragen op deze nieuwe gelovigen. Zodoende hebben vertegenwoordigers van religies, als zij tenminste hun eigen religieuze traditie door willen geven, een belangrijke opvoedende en educatieve taak. Een taak die nader valt te omschrijven vanuit de verschillende educatieve settings en de daaraan gekoppelde actoren die men hier kan onderscheiden. De eerste en wellicht meest belangrijke educatieve setting wordt gevormd door het gezin als de omgeving waarin ouders hun eigen religieus commitment trachten over te dragen op hun kind(eren). Binnen het gezin vindt zo de primaire religieuze socialisatie van kinderen plaats. Daarnaast vormt ook de religieuze gemeenschap zelf een belangrijke plaats waar bijvoorbeeld pastores, rabbijnen, imams, etc. het geloof trachten over te dragen. En tenslotte is ook de school een belangrijke educatieve setting waarin docenten godsdienst een nieuwe generatie gelovigen inwijdt in een bepaalde religieuze traditie. De religieuze gemeenschap en de school zijn zo van belang met het oog op de secundaire religieuze socialisatie van kinderen en adolescenten. In deze cursus zullen nu deze drie educatieve settings (gezin, religieuze gemeenschap en school) nader worden toegelicht, waarbij de nadruk vooral zal komen te liggen op de handelingsstrategieën die de verschillende actoren (ouder, geestelijke en docent) hierbij ter beschikking staan. Daarbij zal tevens aandacht worden besteed aan de wijze waarop de processen van secularisering en pluralisering, die kenmerkend zijn voor de religieuze situatie in Nederland, deze processen van primaire en secundaire socialisatie (kunnen) beïnvloeden. Verplichte literatuur: Hurrelmann, K. (2002). Einführung in die Sozialisationstheorie. Weinheim/Basel: Beltz. Jackson, R. (2004). Rethinking Religious Education and Plurality. Issues in Diversity and Pedagogy. London: RoutledgeFalmer Meijer, W.A.J., Benner, D. & Imelman, J.D. (1997). Algemene pedagogiek en culturele diversiteit. Baarn: Intro. Dit vak is onderdeel van het schakelprogramma Interreligieuze Spiritualiteitsstudies 60 EC lerarenopleiding.


Vensters op de eeuwigheid

Iconen en de westerse traditie Vakcode OTR720 Studiepunten 5 Docenten prof. dr. W.P. van den Bercken, A. Bruening Onderwijsvorm hoor-/discussiecollege Toetsvorm Schriftelijk tentamen Ingangsvoorwaarden De cursus is toegangelijk voor zowel master- als bachelorstudenten. Vakliteratuur is grotendeels in het Engels. Doelstelling De cursus is bedoeld als een uitgebreide inleiding in de iconenkunst. Er zal onder meer gesproken worden over de oorsprong van iconen en het proces van het maken (en de begeleidende gebeden), over theologie en kunsttheorie van de verhouding tussen oerbeeld en beeld, politieke iconen, beroemde kunstschilders. De cursus zal worden geïllustreerd met talrijke afbeeldingen om een levende indruk van een fascinerende vakgebied te ontvangen. Beschrijving Er zijn weinig elementen in het orthodoxe Christendom die voor mensen in het Westen zo karakteristiek zijn als iconen. In haar beweerde - hoedanigheid als "vensters op de eeuwigheid" symboliseren zij veel van de oosterse devotie, die ook voor westerse christenen steeds meer aantrekkelijk lijkt. Bovendien bestaat er een duidelijke markt voor iconen als kunstobjecten, waar kenners van de iconenkunst de artistieke waarde kunnen schatten, en "foute" van "echte" iconen onderscheiden. Niettemin worden iconen ook in een goedkopere vorm in toenemende mate populair onder westerse christenen, en vervangen soms de bekende afbeeldingen van Christus, de godsmoeder enz. Het vraagteken in het opschrift is echter van groot belang. Men kan er terecht over twisten of de uitdrukking "vensters op de eeuwigheid" wel een juiste is omdat het er niet om gaat uit de vensters te kijken, maar andersom. Verder lijken de alledaagse omgang met iconen en bepaalde vormen van verering in de orthodoxie tamelijk vreemd voor buitenstaanders (zoals folkloristische gewoonten en mentale benaderingswijzen). In het algemeen bestaan er vele misverstanden over de spiritualiteit van iconen. Bepaalde voorbeelden zoals politieke iconen met afbeeldingen van tsaren of vorsten kunnen evenwel wantrouwen en de verdenking van bijgeloof oproepen. Bovendien is er relatief weinig bekend over de wederkerige invloed van oosterse en westerse religieuze kunst. Inderdaad heeft een groot aantal belangrijke westerse religieuze beelden zijn oorsprong in de Byzantijnse iconografie.

141


Religie en ontwikkeling

Inheemse spiritualiteit en duurzame ontwikkeling Vakcode OTR722 Studiepunten 5 Docenten prof. dr. F.J.S. Wijsen, dr. J.E. Castillo Guerra, drs. P.F. Dokman Onderwijsvorm Hoor- en werkcollege. Toetsvorm Essay Doelstelling De student is in staat het debat over inheemse spiritualiteit binnen religiestudies te relateren aan het debat over duurzame ontwikkeling in ontwikkelingsstudies. Beschrijving Religie is terug van weggeweest in het debat over ontwikkelingsvraagstukken. Sommige ontwikkelingsdeskundigen zien religie vooral als een hindernis in het streven naar een vreedzame en welvarende samenleving. Anderen zien religie juist als een belangrijke inspiratiebron voor het werken aan een andere, betere wereld. In deze cursus richten wij ons vooral op inheemse spiritualiteit en duurzame ontwikkeling. Aan de ene kant zijn er wetenschappers die het moderne ontwikkelingsmodel kritiseren door te putten uit lokale kennis en inheemse tradities. Kenmerkend voor veel van die tradities is dat ze uitgaan van een holistisch mensen wereldbeeld. Aan de andere kant zijn er wetenschappers die van mening zijn dat duurzame ontwikkeling meer technologische innovatie en internationale samenwerking vergt. Niet minder maar juist meer globalisering is goed voor duurzaamheid. We zullen zien dat inheemse spiritualiteit een ambivalent verschijnsel is en dat duurzame ontwikkeling het op elkaar betrekken van lokale en globale initiatieven vraagt. Literatuur Reader Indigenous Spirituality and Sustainable Development. Gardner, G. (2002). Invoking the Spririt. Religion and Spirituality in the Quest for a Sustainable World. Washington: World Watch Institute. Klein Goldewijk, B. ed. (2007). Religion, International Relations and Development Cooperation, Wageningen: Wageningen Academic Publishers.

Roemenië: cultuur en religie

Vakcode Studiepunten Docenten Onderwijsvorm Toetsvorm Ingangsvoorwaarden Doelstelling

142

OTR721 5 prof. dr. W.P. van den Bercken, dr. E. van der Zweerde Hoorcolleges Werkstuk Voor bachelor-studenten van alle richtingen Culturele kennismaking met een tamelijk onbekend land van de Europese Unie


Beschrijving


Een inleiding in de Roemeense culturele en religieuze geschiedenis en actualiteit. De cursus bestaat uit zes hoorcolleges door verschillende docenten van de RU: 1. Huidige kerkelijke landschap in Roemenië 2. Geschiedenis van de Roemeense orthodoxie 3. kerkelijke architectuur als uitdrukking van nationale identiteit 4. Roemeense filosofen 5. Naoorlogse politieke geschiedenis van Roemenië 6. Korte inleiding in de Roemeense taal Wordt nader bekend gemaakt De cursus is speciaal bedoeld als voorbereiding op een studiereis naar Roemenië in november 2008, maar is ook zonder deelname aan die reis te volgen als studieonderdeel in de vrije ruimte.

Egyptian religious texts

An introduction to Ancient Egyptian religion through texts Course ID OTR723 Credits 5 Lecturer prof. dr. J. van der Vliet Teaching method Lectures / seminar. Examination Written examination. Objectives The aim of the course is to acquire a basic knowledge of Ancient Egyptian religious beliefs and practices, and of the relevant textual genres and their significance. Contents Pharaonic Egypt was a highly ritualized society in which the written word occupied a central place. Both the quantity and the variety of its literary legacy are astonishing. A vast majority of the surviving texts are religious in character, and provide first-hand evidence of the beliefs and the ritual and social practices of the ancient Egyptians. Since most text forms are also found elsewhere in the ancient world (Israel, Mesopotamia) they offer excellent material for cross-cultural comparison. The present course is an introduction to the fascinating world of Egyptian religion through texts. After a brief outline of ancient Egyptian culture and history, actual texts of various genres (funerary, sapiential, magical) will be read and discussed with reference to their context, purpose and literary strategies. All texts will be provided in (English) translation and no knowledge of hieroglyphs or other background is required. Literature Translated texts will be provided in photocopy. For background information, reference will be made to the following handbooks: J. Baines & J. Málek, Cultural Atlas of Ancient Egypt, New York: Facts on file, 2000 (or earlier editions); A. Loprieno, ed., Ancient Egyptian Literature: History and Forms, Leiden (etc.): Brill, 1996.

143


Module Joods Genootschap voor de Wetenschap Vakcode Studiepunten Beschrijving

OTR728 5 In het studiejaar 2008-2009 zullen verschillende modulen vanuit de Joods Genootschap voor de Wetenschap worden aangeboden. De concrete omschrijvingen hiervan zullen ter zijner tijd worden aangekondigd.

10.2 Overig onderwijs op masterniveau Religion and Gender

Gendering the Spirit: Women's religious practices, imagination and reflections Course ID OTR710 Credits 5 Lecturer prof. dr. M.A.C. de Haardt Teaching method seminar (werkcollege) Examination Active participation, presentations and a final paper Prerequisites BA and initial knowledge of gender studies Objectives Students gain insight in actual religious practices of women within different religious traditions and contexts. Students gain insight in the theoretical models and typologies that are used to describe and distinguish this religiosity. Students are able to relate these models and typologies to general theoretical questions concerning the relation religion and gender. Students are able to evaluate these models and to take an argumented position in the debate on 'nature' and 'meaning' of women's religiosity. Contents This course examines, in exemplary ways, women's religious practices and imaginations as well as theoretical reflection on these themes from a genderstudies perspective. We will look into women's religous imagination and practices in different religious traditions and different global contexts. Are there any commonalities? How to characterise them? Are different practices, imaginations and reflections comparative and in which way? Can we speak of a 'specific' women's way of religious practice or knowledge and what do we mean by that? The work and the theoretical models of religous studies scholar Mary Farrell Bednarowki and anthropologist Susan Starr Sered will be studied and critically evaluated.

144


Literature

provisional list : Mary Farrell Bednarowski, The Religious Imagination of American Women, Indiana Univerisy Press, Bloomington and Indianapolis 1999 Susan Starr Sered, Priestess, Mother, Sacred Sister. Religions dominated by Women, Oxford University Press, 1994 Durre S.Ahme (ed.) Gendering the Spirit: Women, Religion and the Post-colonial Response, Zed Books, London 2002

History and Archaeology of Palestine Course ID Credits Lecturers Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

Literature

Extra information

OTR714 5 dr. E.M.M. Eynikel, prof. dr. E.M. Moormann Lectures Written examination Bachelor Theology/Bachelor Religious Studies completed. The students acquire insight in the History and Archaeology of Israel/Palestine from the Palaeolithic to the Byzantine period. In this lecture series the history and archaeology of Israel/Palestine is studied in detail. Attention is devoted to the relation between archaeology and history and between archaeology and "Biblical history" in particular. - Six lectures will cover the period from the Palaeolithic time- Iron Age (by E. Eynikel) - Six lectures will cover the Hellenistic, Roman and Byzantine period (by E. Moormann and M. Erdrich). Amihai Mazar, Archaeology of the land of the Bible : 10,000-586 B.C.E. (The Anchor Bible Reference Library), Garden City (N.Y.): Doubleday, 1990. Helga Weippert, Palästina in vorhellenistischer Zeit (Handbuch der Archäologie. Vorderasien; 2,1), München: Beck, 1988; Hans-Peter Kuhnen, Palästina in griechisch-römischer Zeit (Handbuch der Archäologie. Vorderasien; 2,2), München: Beck, 1990 This course is part of "Mastercourse I" (Master Intercultural Theology), but it can be followed as a separate course.

The struggle between Saul and David begins

Text critical and text semantic analyses Course ID OTR726 Credits 5 Lecturer dr. E.M.M. Eynikel Teaching method lectures/seminar Examination Presentation + paper

145


Prerequisites Objectives Contents

Literature

Extra information

Bachelor Theology or Religious Studies completed. Biblical Hebrew elementary course completed. The student learns to make an independent literary analysis of Old Testament Texts (in the original language: Hebrew). In this lecture series the stories of David's rise are analysed using text semantic methods. Attention is given to the literary genres of the chapters 1 Sam 18-19, about the confrontation between Saul and David. The relation between text syntactic and text semantic analyses and the question of possible deuteronomistic redaction is studied in detail. Campbell A. & O'Brien M. (2000). Unfolding the Deuteronomistic History. Mineapolis. Dietrich A.W.& Naumann T. (1995). Die Samuelbücher (EdF 287). Darmstadt. Fokkelman J.P. (1986). Narrative Art and Poetry in the Books of Samuel.vol. II The Crossing Fates. Assen. p. 112-208. Miscall P & Samuel I. (1986). A Literary Reading. Bloomington. Mommer P. (1991). Geschichte und Überlieferung (WMANT 65). Neukirchen-Vluyn. In this course we analyse the biblical text in the original language: Hebrew.

10.3 Cursussen in het kader van NOSTER De Nederlandse Onderzoekschool voor Theologie en Religiewetenschap (NOSTER) biedt een aantal cursussen aan op Research Master niveau. Deze cursussen staan open voor studenten van geaccrediteerde Research Masteropleidingen en voor promovendi. Onderzoeksgerichte studenten van participerende instellingen die geen eigen Research Masteropleiding hebben, kunnen onder bepaalde condities eveneens worden toegelaten. Neemt u hiervoor contact op met de opleidingscoördinator van NOSTER: [email protected]. In alle gevallen betreft het cursussen van 5 ECTS. Er wordt een cursuscertificaat verstrekt, dat aan de eigen instelling wordt omgezet in studiepunten. Voor meer informatie over deelname en de inhoud van de cursussen, zie http://noster.theo.uu.nl/.

146

11 ENGELSTALIG AANBOD / ENGLISH COURSES

11 Engelstalig aanbod / English courses In dit hoofdstuk is alle Engelstalig onderwijsaanbod van de Faculteit der Theologie opgenomen. Het aanbod is bedoeld voor bacheloren masterstudenten theologie en voor uitwisselingsstudenten van de Radboud Universiteit. Alle studenten moeten voldoen aan de ingangsvoorwaarden die bij de vakken staan vermeld. U kunt alleen deelnemen aan masteronderwijs, indien u ingeschreven staat als masterstudent aan de faculteit. This chapter includes all English courses of the Faculty of Theology. The courses are intended for bachelor- and master students Theology and for exchange students of the Radboud University. Students have to comply with the prerequisites of all courses in which they enroll. You can only enroll for Master's degree courses if you have completed your Bachelor's degree programma and have been registered for the Master's degree programme of the faculty.

11.1 Language courses Syriac I

Introduction to script and grammar Course ID OTR704 Credits 5 Lecturer prof. dr. H.G.B. Teule Teaching method seminar Examination Oral exam Prerequisites Initial knowledge of Hebrew, Aramaic or Arabic Objectives Translation of simple biblical and historical texts including grammatical explanation. Contents Syriac is a semitic language, used by different Christian communities of the Middle East for their liturgy and as a means of literary expression. Knowledge of Syriac gives access to a rich spiritual and theological literature. Some important authors: Ephrem the Syrian, Isaac of Nineveh, Gregory Bathebraeus. Literature Will be indicated during 1st lecture, depending on prior training of student. Extra information The course is offered in the first and second semester and will be scheduled after discussing preferences with the students. To enroll, contact the teacher.

147


Syriac II

Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents Literature Extra information

OTR705 5 prof. dr. H.G.B. Teule seminar Oral exam Syriac I Translation and grammatical explanation of Syriac historiographical and theological texts of intermediate degree of difficulty. Reading of theological and historical texts, grammatical explanation. Introduction to Eastern and Western Syriac scripts. Reader The course is offered in the first and second semester and will be scheduled after discussing preferences with the students. To enroll, contact the teacher.

Coptic I

Introductory Sahidic Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

148

OTR724 5 prof. dr. J. van der Vliet Seminar. Written examination. None. Some basic knowledge of Greek and grammatical analysis (on a secondary school level) are an asset, but are not required. Students who follow this course will obtain a working knowledge of Sahidic Coptic that allows them to read simple narrative texts in Coptic. Coptic was the vernacular of Christian Egypt in Late Antiquity, and survives as the liturgical language of the present-day Coptic Orthodox Church. Knowledge of Coptic gives access to a wide variety of religious sources, including Manichaean, Hermetic and Gnostic texts (such as the Gospel of Thomas or the Gospel of Judas), some of the early versions of the Old and New Testament, and many interesting apocryphal and hagiographical texts. Non-literary Coptic sources (such as papyri and ostraca) shed direct light upon early monasticism and the social life of the Egyptian church. This course provides an introduction to script, grammar and vocabulary of Sahdic Coptic, the most important written dialect of Coptic. The course is basically text-oriented, however, and from the outset original Coptic texts will be read. A brief introduction to the development of Coptic literature in its historical context is part of the course.



Course book: B. Layton, Coptic in 20 Lessons: Introduction to Sahidic Coptic, Louvain: Peeters, 2007. No classes in week 38 & 39 (15-26 September 2008).

Coptic II

Advanced reading of Coptic texts. Course ID OTR725 Credits 5 Lecturer prof. dr. J. van der Vliet Teaching method Seminar. Examination Oral examination. Prerequisites Coptic I. Objectives Obtaining familiarity with the language and the idiom of more complicated texts written in Sahidic or other varieties of Coptic. Contents For students who attended the preparatory course Coptic I, Coptic II is devoted to reading more ambitious Coptic texts with attention both for their contents and for their grammatical and dialectical peculiarities. As for the nature of the texts that will be read, the preferences of the individual students will be taken into account as far as possible. Literature To be announced.

11.2 Bachelor courses Russian Orthodoxy under the Soviet Regime

Conflicts and controversies Course ID OTR727 Credits 5 Lecturer A. Bruening Examination Paper Prerequisites The course will be read in English. It is yet on introductory level, and will be accessible for interested bachelor students. Objectives Knowledge of: 1. Orthodox churches: Basics. 2. Russian Orthodoxy before the Revolution 3. Revolution and early 1920s 4. Stalinism 5. Second World War 6. The Russian Orthodox Church abroad 7. The 1960s and 1970s (until "perestroika")

149


8. 9. 10. 11. 12.

Contents

Literature

Perestroika After 1991: Russia (1) After 1991: Russia (2) After 1991: Ukraine (eventually also: Poland, Baltic States) Recent developments, relationship to other Churches (Catholics, Protestants etc.) Orthodox Christendom by its very nature does not allow experiments. How, then, to face new and even dangerous situations in the world, in state and society? The history of Russian Orthodoxy from about 1900 till now is illustrative for all the strengths and risks in Eastern Christianity. It was quite much that it had to face. In the revolutionary years of 1917/18 the Russian Orthodox Church, despite its own simultaneous efforts for reform, lost its formerly dominating position in Russia and in the Orthodox World. What came up instead, were years of severe persecution, splitting, and in parts, collaboration. The latter in particular was later to be a most problematic heritage in the post-Soviet period. After the breakdown of the atheist Soviet state, search for a position in World's Christianity began anew. Striving to overcome the shadows of the immediate past, Orthodoxy in Russia entered a process that might be called an "invention of tradition" with multiple results. Literature will be announced on occasion.

Christianity in the Middle East

Eastern Christian Communities within the World of Islam: History and Perspectives Course ID OTR703 Credits 5 Lecturer prof. dr. H.G.B. Teule Teaching method lecture Examination Written examination Prerequisites Bachelor Religious Studies, Theology, History, Semitic Studies, Arts. Objectives Insight into the plurality of the Christian traditions of the Middle East, the place of the Christians in the world of Islam and their contribution to Islamic culture, philosophy and theology; the process of inculturation and adoption of Arabic and Islamic cultural modes of expression as well as of alienation and the contacts with European Christianity. Contents 1. Christianity in the Middle East: A Semitic form of Christianity. 2. The first divisions and christological dissensions: christology, language and communal identity 3. The early spread of Islam and its consequences for the Christian communities. 4. The contribution of the Christians towards the emergence of a Muslim philosophy, culture and theology. 5. Interreligious dialogue and polemics 5. The period of the Syriac Renaissance: ecumenism and adoption of

150


Literature

Arabic and Islamic cultural patterns. 6. Contacts with the West I: the Crusaders 7. Decline 8. Contacts with the West II: Missionaries from Rome and the creation of Uniate Churches 9. Contribution of Christians to the Arabic Renaissance and Arabic nationalism. 10. Recent Developments. 11. Casus: Iraq and Turkey. reader

Egyptian religious texts

An introduction to Ancient Egyptian religion through texts Course ID OTR723 Credits 5 Lecturer prof. dr. J. van der Vliet Teaching method Lectures / seminar. Examination Written examination. Objectives The aim of the course is to acquire a basic knowledge of Ancient Egyptian religious beliefs and practices, and of the relevant textual genres and their significance. Contents Pharaonic Egypt was a highly ritualized society in which the written word occupied a central place. Both the quantity and the variety of its literary legacy are astonishing. A vast majority of the surviving texts are religious in character, and provide first-hand evidence of the beliefs and the ritual and social practices of the ancient Egyptians. Since most text forms are also found elsewhere in the ancient world (Israel, Mesopotamia) they offer excellent material for cross-cultural comparison. The present course is an introduction to the fascinating world of Egyptian religion through texts. After a brief outline of ancient Egyptian culture and history, actual texts of various genres (funerary, sapiential, magical) will be read and discussed with reference to their context, purpose and literary strategies. All texts will be provided in (English) translation and no knowledge of hieroglyphs or other background is required. Literature Translated texts will be provided in photocopy. For background information, reference will be made to the following handbooks: J. Baines & J. Málek, Cultural Atlas of Ancient Egypt, New York: Facts on file, 2000 (or earlier editions); A. Loprieno, ed., Ancient Egyptian Literature: History and Forms, Leiden (etc.): Brill, 1996.

151


Conflict? Contrast? Contact? Confirmation? The Interaction of Science and Religion Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

Literature

OTR706 5 prof. dr. W.F.C.M. Derkse Lecture and seminar Paper No preliminary knowledge needed: students from all departments welcome To get acquainted with the rapidly expanding academic field in which the interaction between the natural sciences and religion/theology is investigated 1. A first investigation of the basic attitudes in the interaction of science and religion: conflict, contrast, contact, confirmation 2. A hermeneutical investigation of the concept of science 3. A hermeneutical investigation of the concept of religion 4. Similarities and differences between the domains of science and religion 5. The pursuit of beauty and other esthetical motivations in science and religion 6. Moral evaluation in science and technology 7. Morality and religion 8. Science and religion as human phenomena and activities 9. An anthropology to bridge and unify the domains of science and religion Prescribed reading: Ian Barbour, Religion and Science, 1997 Advised reading: Christopher Southgate (ed.), God, Humanity and Cosmos: A Textbook in Science and Religion, Edinburgh 1999

Globalization and Human Dignity

An Interdisciplinary Course Course ID OTR708 Credits 5 Lecturer prof. dr. W.F.C.M. Derkse Teaching method Lecture and seminar Examination The presentation of a paper proposal, the writing of a paper; discussion with the lecturer Prerequisites No preliminary knowledge needed: students from all faculties welcome. Objectives The aims are to get acquainted with the many dimensions of globalization processes as well as with a number of reflections on these from various disciplines (economics, law, Catholic social thought, medical ethics, technology, theology).

152


Contents

Literature

In this course the participants will study the social, economical, political, cultural and ideological dimensions of globalization processes and their interactions with the endeavour to maintain and promote human dignity. The course starts with the careful study of a number of chapters (which will be provided) selected from Wil Derkse, Jan van der Lans, Stefan Waanders (Eds): In Quest in Humanity of a Globalising World (Leende, 2000). The aims are to get acquainted with the many dimensions of globalization processes as well as with a number of reflections on these from various disciplines (economics, law, Catholic social thought, medical ethics, technology, theology). This will be connected with a recent Dutch research project concerned with globalization and human dignity (Prof Wim van de Donk, Dr Marjolijn Drenth von Februar, Dr Onno Ruding and others). Subsequently the course theme will be enlightened from the perspective of Jewish theology as developed by the Chief Rabbi Jonathan Sacks in his book The Dignity of Difference: How to avoid the clash of civilizations (London, 2003) - which is further obligatory reading (especially the Prologue, Chapters 4, 6, 8,10) as well as from the perspective of the thinking of Thomas Aquinas. Furthermore are recommended: Manfred Steiger, Globalization: A Very Short Introduction (Oxford, 2003) and Ian Linden, A New Map of the World, London 2003. A number of chapters (which will be provided) selected from Wil Derkse, Jan van der Lans, Stefan Waanders (Eds): In Quest in Humanity of a Globalising World (Leende, 2000). Chief Rabbi Jonathan Sacks The Dignity of Difference: How to avoid the clash of civilizations (London, 2003) - which is further obligatory reading (especially the Prologue, Chapters 4, 6, 8,10) as well as from the perspective of the thinking of Thomas Aquinas. To be acquired. Furthermore are recommended: Manfred Steiger, Globalization: A Very Short Introduction (Oxford, 2003) Ian Linden, A New Map of the World, London 2003.

The Rule of St Benedict: A Mirror for Contemporary Culture Course ID Credits Lecturer Teaching method Examination Prerequisites

OTR707 5 prof. dr. W.F.C.M. Derkse Lecture and seminar, including text-reading The presentation of a paper proposal, the writing of a paper, discussion of the paper with the lecturer No preliminary knowledge needed: students from all faculties welcome

153


Objectives

Contents

Literature

154

Introduction to the Rule of St Benedict and Benedictine spirituality; gaining an insight in the implicit anthropology involved; gaining an insight in the applicability of Benedictine spirituality for contemporary non-monastic social and cultural contexts. Benedict of Nursia (c. 480 - 550) wrote his Rule as an abbot of a group of monks living together in the rural Italian countryside at Monte Cassino. After nearly 1500 years this little book regulating monastic life for people living in late Antiquity is still a useful and fruitful guide for tens of thousands of contemporary monks and nuns, as well as for many laypeople associated with their communities. Apparently Benedict's Rule is supple and adaptable enough to regulate the boundary conditions and structures in which people and communities of all times and cultures can grow and flourish. The aim of living together in a monastic communities is to 'experience good days', as Benedict states in the Prologue of his Rule. Also for people who do not work and live within monastic communities the Rule has been used as a useful guide since the early Middle Ages. Especially the chapters on the abbot and other monks with special responsibilities have often and by many been read as a toolkit for fruitful leadership. Main subjects of this course: The Rule in its historical and religious context; An philosophical investigation of the Rule's implicit anthropology; A comparison with the anthropolgy developed by Bernard Lonergan S.J. An investigation of the meaning of the monastic vows of stability, conversion of life and obedience, as well of their applicability in contemporary non-monastic contexts An investigation of the monastic virtues of restraint of speech, humility, the cultivation of labour and study, hospitality, frugality, and the cultivation of mutual respect - attitudes rather at odds with contemporary culture, yet attractive and appealing for change. The Rule of St Benedict (English translation online availabe through www.osb.org) A secondary book commenting on the Rule: a number of commentaries and monographs will be suggested at the beginning of the course


11.3 Master courses English courses master Intercultural Theology All courses in the master Intercultural Theology are in English. For a description of the contents of these courses, see the chapter 'Master Intercultural Theology'.

How to write a thesis

Course ID Credits Lecturer Contents

Extra information

0 drs. A.F.A. Baars In the process of writing a thesis one can be confronted with a variety of problems; "I can't get a grasp on the subject", "I blink once and the week is already over", "What do I write?". "When is it good enough?". Often at the base of these problems is the underlying assumption that writing a thesis is basically choosing a subject and just writing about it page after page. In reality the thesis should be seen as a project in which the student is project leader. As project leader the student is responsible for a large number of activities other than writing, such as orientating on a subject, meeting with experts, making a project plan, gathering and structuring information etc. The objective of this course is to define the thesis project and make clear what activities the student should undertake and what dangers he should be weary of. Specific theory is combined with practical exercises to help the student become a good project leader. This course will be given on the following dates: 18th and 25th of September, the 2nd and 9th of October, the 6th, 13th and 20th of November.

Religion and Gender

Gendering the Spirit: Women's religious practices, imagination and reflections Course ID OTR710 Credits 5 Lecturer prof. dr. M.A.C. de Haardt Teaching method seminar (werkcollege) Examination Active participation, presentations and a final paper Prerequisites BA and initial knowledge of gender studies Objectives Students gain insight in actual religious practices of women within different religious traditions and contexts. Students gain insight in the theoretical models and typologies that are used to describe and distinguish this religiosity. Students are able to relate these models and typologies to general theoretical questions concerning the relation religion and gender. Students are able to evaluate these models and to take an

155


Contents

Literature

argumented position in the debate on 'nature' and 'meaning' of women's religiosity. This course examines, in exemplary ways, women's religious practices and imaginations as well as theoretical reflection on these themes from a genderstudies perspective. We will look into women's religous imagination and practices in different religious traditions and different global contexts. Are there any commonalities? How to characterise them? Are different practices, imaginations and reflections comparative and in which way? Can we speak of a 'specific' women's way of religious practice or knowledge and what do we mean by that? The work and the theoretical models of religous studies scholar Mary Farrell Bednarowki and anthropologist Susan Starr Sered will be studied and critically evaluated. provisional list : Mary Farrell Bednarowski, The Religious Imagination of American Women, Indiana Univerisy Press, Bloomington and Indianapolis 1999 Susan Starr Sered, Priestess, Mother, Sacred Sister. Religions dominated by Women, Oxford University Press, 1994 Durre S.Ahme (ed.) Gendering the Spirit: Women, Religion and the Post-colonial Response, Zed Books, London 2002

The struggle between Saul and David begins

Text critical and text semantic analyses Course ID OTR726 Credits 5 Lecturer dr. E.M.M. Eynikel Teaching method lectures/seminar Examination Presentation + paper Prerequisites Bachelor Theology or Religious Studies completed. Biblical Hebrew elementary course completed. Objectives The student learns to make an independent literary analysis of Old Testament Texts (in the original language: Hebrew). Contents In this lecture series the stories of David's rise are analysed using text semantic methods. Attention is given to the literary genres of the chapters 1 Sam 18-19, about the confrontation between Saul and David. The relation between text syntactic and text semantic analyses and the question of possible deuteronomistic redaction is studied in detail. Literature Campbell A. & O'Brien M. (2000). Unfolding the Deuteronomistic History. Mineapolis. Dietrich A.W.& Naumann T. (1995). Die Samuelbücher (EdF 287). Darmstadt.

156


Extra information

Fokkelman J.P. (1986). Narrative Art and Poetry in the Books of Samuel.vol. II The Crossing Fates. Assen. p. 112-208. Miscall P & Samuel I. (1986). A Literary Reading. Bloomington. Mommer P. (1991). Geschichte und Überlieferung (WMANT 65). Neukirchen-Vluyn. In this course we analyse the biblical text in the original language: Hebrew.

History and Archaeology of Palestine Course ID Credits Lecturers Teaching method Examination Prerequisites Objectives Contents

Literature

Extra information

OTR714 5 dr. E.M.M. Eynikel, prof. dr. E.M. Moormann Lectures Written examination Bachelor Theology/Bachelor Religious Studies completed. The students acquire insight in the History and Archaeology of Israel/Palestine from the Palaeolithic to the Byzantine period. In this lecture series the history and archaeology of Israel/Palestine is studied in detail. Attention is devoted to the relation between archaeology and history and between archaeology and "Biblical history" in particular. - Six lectures will cover the period from the Palaeolithic time- Iron Age (by E. Eynikel) - Six lectures will cover the Hellenistic, Roman and Byzantine period (by E. Moormann and M. Erdrich). Amihai Mazar, Archaeology of the land of the Bible : 10,000-586 B.C.E. (The Anchor Bible Reference Library), Garden City (N.Y.): Doubleday, 1990. Helga Weippert, Palästina in vorhellenistischer Zeit (Handbuch der Archäologie. Vorderasien; 2,1), München: Beck, 1988; Hans-Peter Kuhnen, Palästina in griechisch-römischer Zeit (Handbuch der Archäologie. Vorderasien; 2,2), München: Beck, 1990 This course is part of "Mastercourse I" (Master Intercultural Theology), but it can be followed as a separate course.

157


12 Academisch jaarrooster 2008-2009 Semester 1, periode 1: maandag 1 september 2008 t/m vrijdag 31 oktober 2008 week 34

18-08

Introductie

week 35

25-08

Introductie

week 36

01-09

Collegeweek 1

week 37

08-09

Collegeweek 2

week 38

15-09

Collegeweek 3

week 39

22-09

Collegeweek 4

week 40

29-09

Collegeweek 5

week 41

06-10

Collegeweek 6

week 42

13-10

Uitloopweek

week 43

20-10

Tentamenweek

week 44

27-10

Tentamenweek

Opening Academisch Jaar 0109

Semester 1, periode 2: maandag 3 november 2008 t/m vrijdag 30 januari 2009 week 45

03-11

Collegeweek 7

week 46

10-11

Collegeweek 8

week 47

17-11

Collegeweek 9

week 48

24-11

Collegeweek 10

week 49

01-12

Collegeweek 11

week 50

08-12

Collegeweek 12

week 51

15-12

Uitloopweek

week 52

22-12

Kerstvakantie 22-12 t/m 02-01

week 1

29-12

Kerstvakantie 22-12 t/m 02-01

week 2

05-01

Tentamenweek

week 3

12-01

Tentamenweek

week 4

19-01

Tentamenweek

week 5

26-01

Tentamenweek

158

12 ACADEMISCH JAARROOSTER 2008-2009

Semester 2, periode 3: maandag 2 februari 2009 t/m vrijdag 10 april 2009 week 6

02-02

Collegeweek 1

week 7

09-02

Collegeweek 2

week 8

16-02

Collegeweek 3

week 9

23-02

week 10

02-03

Collegeweek 4

week 11

09-03

Collegeweek 5

week 12

16-03

Collegeweek 6

week 13

23-03

Uitloopweek

week 14

30-03

Tentamenweek

week 15

06-04

Tentamenweek

Carnavalsvakantie 23-02 t/m 27-02

Goede Vrijdag 10-04

Semester 2, periode 4: maandag 13 april 2009 t/m vrijdag 10 juli 2009 week 16

13-04

Collegeweek 7

Tentamenweek

Tweede Paasdag 13-04

week 17

20-04

Collegeweek 8

week 18

27-04

week 19

04-05

Collegeweek 9

Meivakantie 04-05 en 05-05

week 20

11-05

Collegeweek 10

Diesviering 15-05

week 21

18-05

Collegeweek 11

Hemelvaart 21-05 en 22-05

week 22

25-05

Collegeweek 12

week 23

01-06

Uitloopweek

week 24

08-06

Tentamenweek

week 25

15-06

Tentamenweek

week 26

22-06

Tentamenweek

week 27

29-06

Tentamenweek

week 28

06-07

Tentamenweek

Meivakantie 27-04 t/m 01-05

Tweede Pinksterdag 01-06

Zomervakantie: maandag 13 juli 2009 t/m vrijdag 7 augustus 2009 week 33

10-08

Hertentamenweek

week 34

17-08

Hertentamenweek

week 35

24-08

Hertentamenweek

159


13 Evenementenkalender Facultaire Unie 2008-2009 Semester 1, periode 1: maandag 1 september 2008 t/m vrijdag 31 oktober 2008 week 34 18-08 Introductie week 35 25-08 Introductie week 36 01-09 Collegeweek 1 Ma 01-09 Opening academisch jaar RU week 37 08-09 Collegeweek 2 week 38 15-09 Collegeweek 3 Di 16-09 Opening academisch jaar Facultaire Unie week 39 22-09 Collegeweek 4 Wo 24-09 Facultaire lezing filosofie week 40 29-09 Collegeweek 5 week 41 06-10 Collegeweek 6 Internationalisering: Wil-Weg-Week (o.v.) week 42 13-10 Uitloopweek week 43 20-10 Tentamenweek Vrij 24-10 Uitreiking prop- en bach-dipl. filosofie week 44 27-10 Tentamenweek Semester 1, periode 2: maandag 3 november 2008 t/m vrijdag 30 januari 2009 week 45 03-11 Collegeweek 7 week 46 10-11 Collegeweek 8 Do 13-11 Uitreiking prop- en bach-dipl. Theol./Relwts. Masterdag RU week 47 17-11 Collegeweek 9 week 48 24-11 Collegeweek 10 Wo 26-11 Panelbijeenkomst alumni Filosofie week 49 01-12 Collegeweek 11 week 50 08-12 Collegeweek 12 week 51 15-12 Uitloopweek Do 18-12 Kerstborrel Facultaire Unie week 52 22-12 Kerstvakantie week 1 29-12 Kerstvakantie week 2 05-01 Tentamenweek week 3 12-01 Tentamenweek Do 15-01 Nieuwjaarsconcert Facultaire Unie week 4 19-01 Tentamenweek week 5 26-01 Tentamenweek Wo 28-01 Informatiedag B3 en master Theol./Relwts.

160

13 EVENEMENTENKALENDER FACULTAIRE UNIE 2008-2009

Semester 2, periode 3: maandag 2 februari 2009 t/m vrijdag 10 april 2009 week 6 02-02 Collegeweek 1 week 7 09-02 Collegeweek 2 week 8 16-02 Collegeweek 3 Wo 18-02 Facultaire lezing Filosofie week 9 23-02 Carnavalsvak. week 10 02-03 Collegeweek 4 week 11 09-03 Collegeweek 5 week 12 16-03 Collegeweek 6 Vrij 20-03 Uitreiking prop- en bach-dipl. Filosofie week 13 23-03 Uitloopweek Wo 25-03 Faculteitsdag Theologie/Religiewts. week 14 30-03 Tentamenweek week 15 06-04 Tentamenweek Semester 2, periode 4: maandag 13 april 2009 t/m vrijdag 10 juli 2009 week 16 13-04 Collegeweek 7 Do 16-04 Uitreiking prop- en bach-dipl. Theol./Relwts. week 17 20-04 Collegeweek 8 week 18 27-04 Meivakantie week 19 04-05 Collegeweek 9 week 20 11-05 Collegeweek 10 Do 15-05 Diesviering Universiteit week 21 18-05 Collegeweek 11 week 22 25-05 Collegeweek 12 Wo 27-05 Panelbijeenkomst alumni Filosofie week 23 01-06 Uitloopweek Wo 03-06 Panelbijeenkomst alumni Theol./Relwts. week 24 08-06 Tentamenweek Do 09-06 Informatiedag B3 en master Filosofie week 25 15-06 Tentamenweek week 26 22-06 Tentamenweek Vrij 26-06 Slotfeest Facultaire Unie week 27 29-06 Tentamenweek week 28 06-07 Tentamenweek Zomervakantie: maandag 13 juli 2009 t/m vrijdag 7 augustus 2009 week 33 10-08 Hertentamenwk week 34 17-08 Hertentamenwk week 35 24-08 Hertentamenwk

161


14 Academic Calendar 2008-2009 Semester 1, period 1: Monday September 1st 2008 to Friday October 31st 2008 week 35 18-08 Orientation week 35 25-08 Orientation week 36 01-09 Classes-week 1 Sept. 1st: opening academic year week 37 08-09 Classes-week 2 week 38 15-09 Classes-week 3 week 39 22-09 Classes-week 4 week 40 29-09 Classes-week 5 week 41 06-10 Classes-week 6 week 42 13-10 Make-up week week 43 20-10 Exams week 44 27-10 Exams Semester 1, period 2: Monday November 3rd 2008 to Friday January 30th 2009 week 45 03-11 Classes-week 7 week 46 10-11 Classes-week 8 week 47 17-11 Classes-week 9 week 48 24-11 Classes-week 10 week 49 01-12 Classes-week 11 week 50 08-12 Classes-week 12 week 51 15-12 Make-up week week 52 22-12 Christmas holidays week 1 29-12 Christmas holidays week 2 05-01 Exams week 3 12-01 Exams week 4 19-01 Exams week 5 26-01 Exams

162

14 ACADEMIC CALENDAR 2008-2009

Semester 2, period 3: Monday February 2nd 2009 to Friday April 10th 2009 week 6 02-02 Classes-week 1 week 7 09-02 Classes-week 2 week 8 16-02 Classes-week 3 week 9 23-02 Carnival holidays week 10 02-03 Classes-week 4 week 11 09-03 Classes-week 5 week 12 16-03 Classes-week 6 week 13 23-03 Make-up week week 14 30-03 Exams week 15 06-04 Exams Fr. April 10th: Good Friday

week 16 week 17 week 18 week 19 week 20 week 21 week 22 week 23 week 24 week 25 week 26 week 27 week 28

Semester 2, period 4: Monday April 13th 2009 to Friday July 10th 2009 13-04 Classes-week 7 Mon. April 13th: Easter Monday 20-04 Classes-week 8 27-04 May holidays 04-05 Classes-week 9 May 4th and 5th May holidays 11-05 Classes-week 10 Fr. May 15th: Dies Natalis 18-05 Classes-week 11 May 21th and 13th: Ascension holidays 25-05 Classes-week 12 01-06 Make-up week Mon. June 1st: Whit Monday 08-06 Exams 15-06 Exams 22-06 Exams 29-06 Exams 06-07 Exams

Summer holidays: Monday July 13th to Friday August 7th 2009 week 33 10-08 Exams week 34 17-08 Exams week 35 24-08 Exams

163


15 Calendar of Events 2008-2009 Semester 1, period 1: Monday September 1st 2008 to Friday October 31st 2008 week 34 18-08 Orientation week 35 25-08 Orientation week 36 01-09 Classes-week 1 Sept. 1st Opening academic year Radboud University week 37 08-09 Classes-week 2 week 38 15-09 Classes-week 3 Sept. 16th Opening academic year Faculty Union week 39 22-09 Classes-week 4 week 40 29-09 Classes-week 5 week 41 06-10 Classes-week 6 week 42 13-10 Make up week week 43 20-10 Exams Oct. 24th Graduation propaedeutic- and bachelorcandidates PHIL week 44 27-10 Exams Semester 1, period 2: Monday November 3rd 2008 to Friday January 30th 2009 week 45 03-11 Classes-week 7 week 46 10-11 Classes-week 8 Nov. 13th Graduation propaedeutic- and bachelorcandidates TH/RS week 47 17-11 Classes-week 9 week 48 24-11 Classes-week 10 week 49 01-12 Classes-week 11 week 50 08-12 Classes-week 12 week 51 15-12 Make-up week Dec. 18th Christmas small drinks party Faculty Union week 52 22-12 Christmas holidays week 1 29-12 Christmas holidays week 2 05-01 Exams week 3 12-01 Exams Jan. 15th New Year's concert Faculty Union week 4 19-01 Exams week 5 26-01 Exams

164

15 CALENDAR OF EVENTS 2008-2009

Semester 2, period 3: Monday February 2nd 2009 to Friday April 10th 2009 week 6 02-02 Classes-week 1 week 7 09-02 Classes-week 2 week 8 16-02 Classes-week 3 week 9 23-02 Carnival holidays week 10 02-03 Classes-week 4 week 11 09-03 Classes-week 5 week 12 16-03 Classes-week 6 Mar. 20th Graduation propaedeutic- and bachelorcandidates PHIL week 13 23-03 Make up week week 14 30-03 Exams week 15 06-04 Exams

week 16 week 17 week 18 week 19 week 20 week 21 week 22 week 23 week 24 week 25 week 26 week 27 week 28

Semester 2, period 4: Monday April 13th 2009 to Friday July 10th 2009 13-04 Classes-week 7 Apr. 16th Graduation propaedeutic- and bachelorcandidates TH/RS 20-04 Classes-week 8 27-04 May holidays 04-05 Classes-week 9 11-05 Classes-week 10 May 11th Dies Natalis Radboud University 18-05 Classes-week 11 25-05 Classes-week 12 01-06 Make up week 08-06 Exams 15-06 Exams 22-06 Exams June 26th Closing festivities Faculty Union 29-06 Exams 06-07 Exams

Summer holidays: Monday July 13th to Friday August 7th 2009 week 33 10-08 Exams week 34 17-08 Exams week 35 24-08 Exams

165


16 Medewerkers- en docentenoverzicht 16.1 Bureau Facultaire Unie Filosofie en Theologie Directeur Bedrijfsvoering Herwijn RA, drs. C.M.J.

[email protected]

024 3616251 E 15.37

Secretaris Hustinx, mr. A.J.M.

[email protected]

024 3611742 E 15.35

Assistent secretaris Geurts, mw. drs. O.P.

[email protected]

024 3611986 E 15.32b

Hoofd Bureau Onderwijs Linssen, dr. J.A.A.

[email protected]

024 3612717 E 15.20

Bestuurssecretariaat Bergen-Berger, mw. W.H. van Goverse, mw. C.A. Lips, mw. A.M.T. Wellesen-Driessen, mw. B.J.M.

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

024 3611683 024 3611984 024 3611984 024 3616251

E 15.43 E 15.32a E 15.32a E 15.32a

Dienst Personeel en Organisatie-P&O Thoonen, mw. S. [email protected] Tiem, mw. E. van [email protected] Treffers, R. [email protected]

024 3611995 E 15.38 024 3611995 E 15.38 024 3611995 E 15.38

Facilitaire Zaken/Back-Office Leenders, mw. E.L.J.

[email protected]

024 3611743 E 15.31

Facilitaire Zaken/Receptie Geurtz-Knoop, mw. B. Rijnhart, drs. P.E. Vincentie, mw. G.

[email protected] [email protected] [email protected]

024 3612168 E 15.30 024 3612168 E 15.30 024 3612168 E 15.30

[email protected] [email protected]

024 3611983 E 15.38 024 3611983 E 15.38 024 3612011

[email protected]

024 3612737 E 15.25

Financiële Zaken Akin, mw. F. Bollen, A.H. Have, mw. P. ten Internationalisering Jong, mw. drs. G.D. de

166

16 MEDEWERKERS- EN DOCENTENOVERZICHT

Voorlichting Haes, drs. I. de (Theologie/Religiestudies) Korput, drs. J.P.J. van de (Filosofie)

[email protected]

024 3611448 E 15.19

[email protected]

024 3616224 E 15.19

[email protected]

024 3616215 E 15.22

[email protected]

024 3615532 E 15.22a

[email protected]

024 3615532 E 15.26

[email protected] [email protected]

024 3616215 E 15.24 024 3612146 E 15.27

Onderzoeksondersteuning Wolswijk, drs. F.

[email protected]

024 3612998 E 15.18

Soeterbeeck Programma Derkse, prof.dr. W.F.C. Keulemans, mw. drs. E.A.J. Verbeek, mw.drs. M.J.H. Groot, mw.drs. A.C.M. Steenkamer, mw.drs. J. Vugt, dr. J.P.A. van Kooistra-Lubbers, mw. A.F.G. Porskamp, mw. C.M.

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

024 3611362 024 3611969 024 3611990 024 3611992 024 3612080 024 3615959 024 3611596 024 3611991

E 15.17a E 15.14 E 15.17 E 15.16 E 15.12 E 15.13 E 15.15 E 15.15

024 3612729 024 3612345 024 3612756 024 3616036 024 3616016 024 3616118 024 3612479 024 3611806 024 3615478

E 14.15

Studieadviseurs Kuijlen, drs. W.J.F. van der (Filosofie) Wolff, mw. drs. J. (Theologie/Religiestudies) Onderwijsondersteuning Peters-Boekhoorn, mw. M.P.J. (Theologie/Religiestudies) Schouten, mw. P. (Filosofie) Tjon A Hie, mw.drs. M. (Theologie/Religiestudies)

16.2 Docentenlijst Ackermans, Dr. J.E.A. [email protected] Baars, Drs. A.F.A. [email protected] Bakker, Dr. P.J.J.M. [email protected] Bercken, Prof. dr. W.P. van den [email protected] Blommestijn, Dr. H.H. [email protected] Boekhoff-van der Voort, Drs. N.A. [email protected] Boer, Dr. E.A. de [email protected] Bruening, A. [email protected] Caspers, Dr. C.M.A. charles.caspers@ titusbrandsmainstituut.nl Castillo Guerra, Dr. J.E. [email protected]

E 16.04 E 12.09 E 13.12 E 09.04 E 14.04 E 12.08 E 13.18a

024 3611522 E 14.14

167


Delsman, Dr. W.C. Derkse, Prof. dr. W.F.C.M. Dokman, Drs. P.F. Dresen, Dr. M.J.M. Essen, Prof. dr. G. Eynikel, Dr. E.M.M. Haardt, Prof. dr. M.A.C. de Heiden, Dr. G.J. van der Helm, A.J.M. van der

[email protected] 024 3615548 [email protected] 024 3611362 [email protected] 024 3612727 [email protected] 024 3612488 [email protected] 024 3611461 [email protected] 024 3615604 [email protected] 024 3615733 [email protected] 024 3616227 ad.vanderhelm@ law.kuleuven.be Hense, Dr. E.H. [email protected] 024 3616017 Hermans, Prof. dr. C.A.M. [email protected] 024 3616171 Hoogen, Prof. dr. A.J.M. van den [email protected] 024 3615884 Hubenthal, Dr. C. [email protected] 024 3615527 Jespers, Dr. F.P.M. [email protected] 024 3611460 Krans, Dr. J.L.H. [email protected] 024 3612479 Looijen, Drs. A.N.J. [email protected] 024 3612731 Maas, Prof. dr. F.A. [email protected] 024 3612945 Moormann, Prof. dr. E.M. [email protected] 024 3612711 Nieuwkerk, Dr. C. van [email protected] 024 3612889 Oort, Prof. dr. J. van [email protected] 024 3615737 Palmerino-Luthy, Dr. C.R. [email protected] 024 3615750 Quartier, Dr. T.H. [email protected] 024 3616013 Scherer - Rath, Dr. M. [email protected] 024 3611457 Schilderman, Dr. J.B.A.M. [email protected] 024 3612728 Smeets, Drs. W. [email protected] 024 3612482 Sterkens, Dr. C.J.A. [email protected] 024 3616051 Terpstra, Dr. M.J. [email protected] 024 3616229 Teule, Prof. dr. H.G.B. [email protected] 024 3611805 Troch, Prof. dr. G.M.F. [email protected] 024 3612483 Uden, Prof. dr. M.H.F. van [email protected] 024 3611459 Vedder, Prof. dr. B.H. [email protected] 024 3612166 Velde, Dr. P.J.C.L. van der [email protected] 024 3612764 Ven, Prof. dr. J.A. van der [email protected] 024 3612735 Venbrux, Prof. dr. H.J.M. [email protected] 024 3611741 Vennix, Dr. A.C.M. [email protected] 024 3612164 Vermeer, Dr. P.A.D.M. [email protected] 024 3611459 Vliet, Prof. dr. J. van der [email protected] 024 3616092 Waaijman, Prof. dr. C.J. [email protected] 024 3612984 Wiegers, Prof. dr. G.A. [email protected] 024 3611396 Wijsen, Prof. dr. F.J.S. [email protected] 024 3612489 Wils, Prof. dr. J.P. [email protected] 024 3612485 Zondag, Dr. H.J. [email protected] 024 3615682 Zweerde, Dr. E. van der [email protected] 024 3612315

168

E 09.09 E 15.17a E 14.13 E 13.21 E 13.28 E 14.03a E 14.21 E 16.09 E 13.15 E 14.28 E 13.18 E 13.22 E 14.08 E 14.04 E 14.03 E 13.16 E 07.25 E 09.04a E 14.16 E 16.04a E 14.24 E 14.19 E 14.20 E 14.23 E 14.22 E 16.01b E 12.11 E 13.25 E 14.25 E 15.36 E 14.07 E 14.18 E 12.18 E 16.10 E 14.25 E 12.10 E 6.11 E 14.06 E 14.12 E 13.23 A.09.21 E 16.29

17 VAKKENINDEX

17 Vakkenindex Academische Vaardigheden...................................................................................................39 Arabisch I.............................................................................................................................120 Capita Selecta uit de geschiedenis van kerk en theologie.......................................................51 Christianity in the Middle East.....................................................................................139, 150 Conflict? Contrast? Contact? Confirmation? The Interaction of Science and Religion.125, 152 Coptic I........................................................................................................................122, 148 Coptic II.......................................................................................................................123, 149 De wijsheidsliteratuur van het Oude Israël...........................................................................130 Dogmatiek..............................................................................................................................52 Dostojevski en de religieuze verleiding................................................................................124 Egyptian religious texts................................................................................................143, 151 Encyclopedie van de religies van de wereld...........................................................................37 Ethische advisering..............................................................................................................100 Exegese NT............................................................................................................................51 Exegese OT............................................................................................................................42 Extreme Makeover - Perfecte lichamen, gender en cultuur..................................................132 Geestelijke begeleiding (hc).................................................................................................114 Geestelijke begeleiding (pr).................................................................................................115 Geestelijke begeleiding (wc)................................................................................................115 Geestelijke Verzorging in multiculturele context...................................................................96 Gender en Religie: Thematische Open Studiedagen.............................................................131 Gender en religies: literatuurstudie.......................................................................................132 Genderstudies theologie (binnenminor).................................................................................60 Geschiedenis van de wijsbegeerte..........................................................................................43 Globalization and Human Dignity................................................................................126, 152 Gnostiek: Nag Hammadi, Judas en Mani.............................................................................129 Godsdienstpedagogiek.........................................................................................................139 Godsdienstsociologie.............................................................................................................55 Grieks/Latijn I (binnenminor)................................................................................................47 Grieks/Latijn II (Binnenminor)..............................................................................................59 Hebreeuws I (binnenminor)....................................................................................................47 Hebreeuws II (Binnenminor)..................................................................................................59 Hermeneutische en literaire methoden...................................................................................46 Historische en comparatieve methoden..................................................................................45 History and Archaeology of Palestine..........................................................................145, 157 How to write a thesis......................................................................................................83, 155 Inleiding Dogmatiek..............................................................................................................40 Inleiding Fundamentele Theologie.........................................................................................33 Inleiding geschiedenis van kerk en theologie.........................................................................33 Inleiding Grieks en Latijn......................................................................................................38 Inleiding Hebreeuws..............................................................................................................38 Inleiding in de godsdienstpsychologie....................................................................................56 Inleiding Islam.......................................................................................................................48 Inleiding Jodendom................................................................................................................48

169


Inleiding Kerkelijk Recht.......................................................................................................41 Inleiding Liturgiewetenschap.................................................................................................40 Inleiding Metafysica (binnenminor).......................................................................................49 Inleiding Methoden en Wetenschapstheorie...........................................................................36 Inleiding OT/NT....................................................................................................................32 Inleiding Pastoraaltheologie...................................................................................................35 Inleiding sociale en politieke filosofie (binnenminor)............................................................49 Inleiding Spiritualiteit............................................................................................................34 Inleiding Theologische Ethiek................................................................................................34 Inleiding Wereldchristendom.................................................................................................42 Inleiding Wijsbegeerte...........................................................................................................36 Intercultural Philosophy.........................................................................................................81 Intercultural Theology I.........................................................................................................80 Intercultural Theology II........................................................................................................83 Kwantitatieve en kwalitatieve methoden................................................................................44 Mastercourse I........................................................................................................................81 Mastercourse II......................................................................................................................82 Mastercourse III.....................................................................................................................84 Mastercourse IV.....................................................................................................................85 Mastercourse V......................................................................................................................85 Module Joods Genootschap voor de Wetenschap.................................................................144 Onderzoeksthema's en Methoden II: Biblical Studies............................................................92 Onderzoeksthema's en Methoden II: Reframing Spirituality and Mysticism..........................93 Onderzoeksthema's en Methoden II: Religious Identity and Interaction.................................94 Onderzoeksthema's en Methoden II: Traditions and Transformation.....................................91 Onderzoeksthema's en Methoden II: Transformation and Modernity.....................................92 Pastoraaltheologie..................................................................................................................53 Recente onderzoeksthema's I..................................................................................................56 Religie en ontwikkeling.......................................................................................................142 Religieuze counseling............................................................................................................98 Religion and Gender.....................................................................................................144, 155 Rituele expressie..................................................................................................................101 Roemenië: cultuur en religie................................................................................................142 Russian Orthodoxy under the Soviet Regime...............................................................128, 149 Sanskrit I..............................................................................................................................121 Stage en Supervisie Master Theologie.................................................................................102 Supervisie.............................................................................................................................117 Syriac I.........................................................................................................................121, 147 Syriac II........................................................................................................................122, 148 The Rule of St Benedict: A Mirror for Contemporary Culture.....................................125, 153 The struggle between Saul and David begins...............................................................145, 156 Theologische Ethiek...............................................................................................................53 Theologische reflectie..........................................................................................................116 Vensters op de eeuwigheid...................................................................................................141 Zingevingsdiagnostiek...........................................................................................................97

170

Omwille van de leesbaarheid is gekozen voor de 'hij'-vorm. Daar waar 'hij' staat, wordt ook 'zij' bedoeld

Recommend Documents