Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer
Ede, 10 april 2014
Inhoud presentatie
Wat en hoe van afkoppelen
Wat zegt de wet over hemelwater op particulier terrein
Waar moet je bij ontwerp en aanleg op letten
Wat is afkoppelen
Bij een gemengd rioolstelsel wordt afvalwater vermengd met regenwater gecombineerd afgevoerd naar de rioolwaterzuivering.
Gevolgen hevige bui bij gemengd stelsel
Overstorting van vuil water op oppervlaktewater
Water op straat, water overlast
Gezondheidsrisico: vuil water op straat.
Afkoppelen
Bij afkoppelen wordt de afvoer van regenwater van het riool afgehaald en geïnfiltreerd in de bodem of geloosd op oppervlaktewater.
Voordelen:
het oppervlaktewater wordt minder belast met rioolwater uit overstorten;
er hoeft minder water getransporteerd en gezuiverd te worden;
bij infiltratie in de bodem wordt de grondwatervoorraad aangevuld.
Wetgeving
Wet gemeentelijke watertaken (2008)
Zorgplicht hemelwater = Zorg voor doelmatige inzameling van afvloeiend hemelwater
Perceeleigenaar is primair verantwoordelijk voor inzameling op eigen terrein
Redelijkerwijs niet mogelijk? Dan is het de taak van de gemeente om het afstromende hemelwater verder af te voeren vanaf de grens van het particuliere perceel.
Grondwaterzorgplicht:
Particulier perceel: Perceeleigenaar
Openbare ruimte: Gemeente
Wetgeving (2)
Gemeente verantwoordelijk voor inzameling op openbaar terrein
Zorgplicht = inspanningsverplichting
Beleidsvrijheid voor gemeenten (vGRP): gemeente kiest voor de meest doelmatige aanpak. gemeente bepaald wanneer het redelijkerwijs niet meer van een perceeleigenaar is te eisen om zelf het hemelwater te verwerken. aspecten van redelijk: • afstand tot oppervlaktewater of regenwaterriool
• doorlatendheid en grondwaterstand • ruimte op het perceel
Wetgeving (3)
Nieuwe zorgplicht geldt met name voor nieuwbouw situaties.
Verplichting tot afkoppelen bestaande situaties mogelijk? Ja, maar……
In bestaande situaties geldt ook het gewoonterecht van een burger.
Dus afkoppelen (en hemelwater verwerken op eigen terrein) kan je niet afdwingen van de ene op de andere dag.
Middels een verordening kan afkoppelen in bestaande situaties worden verplicht. Het moet dan wel: een duidelijk doel/reden hebben . Het moet dus redelijk en doelmatig (baten > kosten) zijn om dat van de burger te eisen. de termijn waarbinnen dat moet gebeuren moet redelijk zijn.
Afkoppelen particulier oppervlak
Voorkeur voor verleiden in plaats van verplichten
Goede voorlichting en communicatie
Korte lijntjes
Ontzorgen en netjes werk leveren
Beperkte kosten of geen extra kosten voor burger
Hemelwater binnen perceelgrens 1.
Hemelwaterberging en -infiltratie
2.
Hemelwaterbenutting
Bron: www.riool.net
Methoden voor berging en infiltratie
Infiltratieveld
Infiltratie put
Infiltratie buis
Infiltratie krat
Wadi
Methoden voor benutting
Verschillende doelen
Benutten: Doel: Water opvangen als het valt en dat later nuttig gebruiken in huis. Water zo lang mogelijk vasthouden zodat het water beschikbaar is als het droog is.
Infiltreren: Doel: Ontlasten rioolstelsel en aanvullen grondwater. Water zo snel mogelijk zien te infiltreren. Berging zo snel mogelijk leeg zodat het beschikbaar is voor de volgende bui.
Doelen staan dus haaks op elkaar!
Hemelwater binnen perceelgrens = Vak apart want:
Aanleg met beperkte overlast voor bewoners
Systeem moet eenvoudig onderhoudbaar zijn.
Groot risico op schade bij wateroverlast
Wat kan er mis gaan? Onvoldoende rekening gehouden bij ontwerp met hevige buien:
Te kleine voorzieningen (berging en afvoercapaciteit)
Geen overloop aangebracht
Te kleine capaciteit overloop
Geen berging op perceel terugloop de woning in.
Wat kan er mis gaan? (2)
Complexe samengestelde voorzieningen (bijv. Infiltratiekrat die overloopt naar een infiltratieriool die weer een overloop heeft op een watergang)
Schijnveiligheden ingebouwd (noodoverloop naar gemengd riool bijvoorbeeld)
Met als gevolg wateroverlast en/of schade
Bewuster ontwerp
Ontwerp minimaal op T = 10
Baseer op goede (gemeten) k-waarde en GWS standen
Ontwerp toevoerbuizen en overloop met voldoende capaciteit.
Overloop aansluiten op aparte bergingsmogelijkheid.
Zoek goede locatie voor de overloop, op voldoende afstand van gevel.
Bewuster ontwerp (2)
Juiste reliëf op het perceel (van gevel af)
Voldoende ruimte voor water op het perceel / in de tuin (voor de hoeveelheid die vrij komt bij T = 50)
Definities en ontwerpnormen
ISSO publicatie 70.1
Hulp bij afweging wat te doen met het vrijkomende hemelwater
Richtlijnen voor ontwerp en beheer van de voorzieningen
Ontwerptool infiltratievoorzieningen
Ontwerptool
Gebaseerd op reeksberekeningen
Alle typen voorzieningen te selecteren
Ontwerp voor regulier functioneren benodigde afmetingen voorziening
Check voor extreem functioneren volume dat geborgen moet worden op perceel
Vragen en discussie
