2011 BROEDERS ALEXIANEN Psychiatrische kliniek Tienen
Jaarverslag 2011
Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen
Liefdestraat 10 3300 Tienen
tel. 016/80.75.11 fax 016/82.13.08 e-mail:
[email protected]
website:
www.alexianentienen.be
De kliniek behoort tot de vzw provincialaat der
Broeders van Liefde
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 1
Omdat een missie pas leeft wanneer ze ook
vertaald wordt in concrete realisaties, werden deze zes thema’s als
uitgangspunten voor dit jaarverslag opgenomen.
2 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Voorwoord
Geachte lezer, Elke organisatie moet zich regelmatig bezinnen over haar fundamenten, haar missie. Onze kliniek deed dit in 2010 waarbij de missie vertaald werd naar 6 kernbegrippen: expertise, verantwoordelijkheid, overleg, verbondenheid,
gezoendheid en traditie. Maar omdat een missie pas leeft wanneer ze ook vertaald wordt in concrete realisaties, werden deze zes thema’s als
uitgangspunten voor dit jaarverslag opgenomen. Aan u om te oordelen of onze missie leeft...
Hét thema van de geestelijke gezondheidszorg in 2011 was natuurlijk de
vermaatschappelijking van de zorg via artikel 107. Onze kliniek participeert in het project Leuven-Tervuren. Samen met de partners uit de Tiense regio werd
gebouwd aan een stevig netwerk. Deze vernieuwingsbeweging brengt heel wat dynamiek teweeg en medewerkers zijn behoorlijk enthousiast over de (eerste) resultaten.
Maar, het blijft mijn hoop dat deze beweging slechts een aspect is van de geestelijke gezondheidszorg: GGZ is meer dan vermaatschappelijking. Het
moet onze ambitie blijven om mensen met psychische problemen niet alleen in te passen in onze samenleving, we moeten hen ook genezen. Daarom
moeten we onze kennis van de verschillende ziektebeelden uitbreiden en moeten we efficiëntere en betere behandelmethodes uitwerken. Dat is
specialistenwerk, daarvoor zijn expertisecentra nodig waar men zich in de
diepte kan specialiseren in specifieke problematieken. In Tienen doen wij dit voor alcoholverslaafden en eetstoornissen. Ook dit soort expertisecentra moeten hun plaats krijgen in het totale landschap van geestelijke gezondheidszorg.
G. Rector
Directeur
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 3
▌Inhoudstafel
▌Algemeen
Voorstelling
6
Gerealiseerde opnamen
8
Gerealiseerde ligdagen ▌Expertise
Afdeling Prisma
Afdeling Ter Dennen
Afdeling Ter Linden
9 11
12
16
18
Afdeling Ter Berken
22
Stafdienst
26
Sociale dienst
30
Afdeling Pathways
Psychologische dienst
Vakgroep verpleegkunde
Vakgroep ergo ▌Verantwoordelijkheid
Algemeen beleid
Administratief en financieel beleid
24 28
32
34 36
37
42
Kwaliteitsbeleid
44
Personeelsbeleid
45
Facilitair beleid (diensten) ▌Overleg
Organogram
Denkdagen
Skip-level
Patiëntenrechten ▌Verbondenheid Interne communicatie Feestcomité
Kinderopvang
4 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
46
50
52
53
54
54
55 56
58
59
▌Gezondheid
Gezondheidsweek
Rookstopbeleid
Vakgroep beweging, kine & vrije tijd
Vakgroep voeding ▌Traditie
Pastorale werkgroep
Pastorale dag
Sint Alexiusfeest
▌BVL
61 62
64
65
68 70
71
72
74
76
Een belangrijk jaar
76
Verbeterprojecten
77
Het Vlinderakkoord Asster
▌Praktische info en links Praktische info
Links
76 77
78
78
80
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 5
Algemeen ▌Voorstelling ERKENNING Om haar doelstellingen te bereiken, beschikt de organisatie over volgende erkenning: 90 A 73 T
2 tn
35 td
2 kn
3 kd
20 Sp 15 K
2 K crisis
ALGEMENE PSYCHIATRIE
Prisma
Ter Linden
72 bedden (A, T en Tn)
23 bedden (Sp en A)
volwassenen 20 stoelen (Td)
ouderen
5 stoelen (Td)
SPECIALISTISCHE PROGRAMMA’S
Ter Dennen
Ter Berken
volwassenen
volwassenen/jeugd
afhankelijkheid 55 bedden (A en T) 10 stoelen (Td)
eetstoornissen
35 bedden (A en T)
Pathways Jeugd
afhankelijkheid/psychiatrie 19 bedden(K, Kn en crisis)
6 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
3 stoelen (Kd)
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 7
▌Gerealiseerde opnamen op 31/12/2011 Per dienst
Opnamen per dienst 1200
1000
800
600
Totaal gerealiseerde
400
opnamen op
31/12/2011
200
0
1313
Dienst
A
T
Sp
Td
Tn
K
Kd
Kn
994
128
32
85
1
52
21
0
Opnamen per afdeling (volledig)
Per afdeling (bedden)
600
500
400
300
200
100
A = bedden voor acute opname
0
T = bedden voor mensen in thera-
Afdeling
Ter Dennen
Prisma
Ter Berken
Pathways
Ter Linden
515
396
139
53
105
peutische behandelprogrammas tn = nachtverblijf td = dagverblijf
Sp = bedden voor speciale zorgen
Per afdeling (stoelen)
Opnamen per afdeling (partieel) 35 30
(ouderen in ons geval)
25
K= bedden voor minderjarigen
20
Crisis = bedden voor crisisopname
15 10 5 0 Afdeling
Ter Dennen
Prisma
Ter Berken
Pathways
Ter Linden
26
21
1
20
31
8 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Gerealiseerde ligdagen op 31/12/2011 Per dienst
Ligdagen per dienst 35000
Totaal gerealiseerde
30000
ligdagen op 31/12/2011
25000
70841
20000 15000 10000 5000 0 Dienst
A
T
Sp
Td
Tn
K
Kd
Kn
29946
23181
7054
5942
431
4223
64
0
Per afdeling
Ligdagen per afdeling (volledig)
(bedden)
25000
20000
15000
10000
5000
0 Afdeling
Ter Dennen
Prisma
Ter Berken
Pathways
Ter Linden
19030
23571
9885
4230
8126
Ligdagen per afdeling (partieel)
Per afdeling (stoelen)
3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Reeks1
Ter Dennen
Prisma
Ter Berken
Pathways
Ter Linden
1917
3062
419
57
544
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 9
10 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Expertise
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 11
▌Afdeling Prisma De afdeling Prisma richt zich naar volwassenen uit de regio met een
enkelvoudig of meer complex probleem. Deze afdeling bestaat uit twee
eenheden: Prisma 1 en Prisma 2 waarbij Prisma 1 een acute observatieafdeling voor crisisopvang, diagnostiek en therapeutische oriëntering is en Prisma 2 een behandelafdeling waar vooral groepstherapeutisch wordt gewerkt.
De afdeling Prisma 1 focust zich op algemene acute psychiatrische problematieken waarbij een (spoed) opname is aangewezen en op patiënten bij wie een
tijdelijk verblijf in een gestructureerde en beveiligde omgeving aangewezen is. De begeleiding wordt hier afgestemd op de zorgmaat, die kan gaan van een
enkelvoudige tot een meer complexe problematiek. Er zijn twee leefeenheden binnen Prisma 1 met elk een aparte living en keuken. In 2011 werd de afde-
ling verder uitgebouwd. Zo sloot het daghospitaal op 1 mei en kreeg Prisma 1 8 bedden meer. De werking wordt verfijnd en afgestemd per doelgroep.
Prisma organiseerde in 2011 twee denkdagen voor het personeel, Waarvan één in
samenwerking met Hestia . De
samenwerking met
Hestia werd intensiever
o.a. door deelname van de trajectcoördinator aan stuurgroepen en teamoverleg. Samen werd de kennis en
expertise rond functie 2B en 3 verbreed en uitgebouwd.
12 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Prisma 2 bestaat uit 4 behandelgroepen waarin vooral groepstherapeutisch wordt gewerkt:
GROEP A: “Psychose en aanverwante aandoeningen”
Dit is een behandelgroep voor (jonge) mensen met een psychotische stoornis en aanverwante aandoeningen. Het behandelprincipe is “leren kennen van de kwetsbaarheid voor psychose en opbouwen van een aangepaste woon- en
werksituatie (of een andere activiteit)”. De behandeling gebeurt onder toezicht van Dr. Asia Mierzejewska.
GROEP B: “Stemmingsstoornissen”
In Groep B gaat Dr. Joris Van Roy met zijn team aan de slag met mensen met
een depressieve stoornis en aanverwante aandoeningen. Het behandelprincipe is “de negatieve spiraal stoppen door terug actief te worden en leren omgaan met niet-helpende gedachten”.
Prisma staat als piloot
voor onze kliniek voor heel wat
organisatorische
veranderingen in het
kader van art. 107. In
2011 werd in het kader van het ESF-project
‘Stevige fundamenten voor lagere muren’ een
eerste beleidsnamiddag georganiseerd over de
noden die deze nieuwe aanpak met zich mee zal brengen. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 13
GROEP C: “Middelenmisbruik en samengaande problemen”
Hier worden mensen met een afhankelijkheidsprobleem in combinatie met
een psychologisch en sociaal probleem behandeld o.l.v. beleidsarts Dr. Peter Joostens. Het gaat bijvoorbeeld om een alcoholafhankelijkheid in combinatie met een depressie of een medicatieafhankelijkheid in het kader van een
angststoornis. Het behandelprincipe is “leren inzicht krijgen in en omgaan met risicosituaties die herval kunnen veroorzaken”. GROEP FACET: “Rehabilitatie”
Dit is een behandel- en leefgroep voor mensen die na een korte of
middellange behandeling nog onvoldoende toekomstperspectief hebben om
naar ontslag te werken. De groep wordt opgevolgd door Dr. Peter Joostens en Dr. Asia Mierzejewska. Het traject bij deze mensen dient gericht te zijn op
stabilisatie en/of rehabilitatie. Het behandelprincipe is “leren rekening houden en omgaan met beperkingen op psychisch en sociaal vlak”. Deze
behandelmodule heeft als doel: optimaliseren van het dagdagelijkse functioneren en/of voorbereiding voor de arbeidsmarkt.
Gezien de beperkte opnameduur voorziet men op deze afdeling een uitgebreid nazorgprogramma.
Aantal Aantal Aantal plaatsen opnames ligdagen Volledig
72
396
23441
Partieel
11
21
1725
Gemiddelde Bedverblijfsbezettingsduur graad 59 dagen 87,02% 82 dagen
62,48%
14 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Meest voorkomende diagnose
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 15
▌Afdeling Ter Dennen Afdeling voor afhankelijkheidsproblemen De afdeling staat open voor mannen, vrouwen en jongeren met problemen gekoppeld aan misbruik of afhankelijkheid van alcohol, medicamenten of illegale drugs.
Familieleden, huisartsen of andere hulpverleners kunnen deze dienst
contacteren voor advies of overleg. Een opname gebeurt in principe na evaluatie en rechtstreekse bespreking met de betrokkene zelf.
Er is een observatie- en crisiscentrum met 14 plaatsen en een residentiële behandeling met 4 specifieke doelgroepen. Daarnaast omvat het aanbod ambulante therapievormen en partiële hospitalisatie, waaronder
daghospitalisatie, nachthospitalisatie, K.O.A.P.-groepen (programma voor kinderen van ouders met middelenmisbruik), oudergroepen, nazorg en didactische seminaries.
Deelname aan AA of andere zelfhulpgroepen wordt gestimuleerd. Het gespecialiseerde behandelteam is multidisciplinair samengesteld onder leiding van Dr. Hendrik Peuskens en Dr. Els Santens. Dr. Stan Ansoms is als geneesheer consulent aan de afdeling verbonden.
Aan het therapeutisch programma werken psychologen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers, ergotherapeuten, muziektherapeuten, bewegingstherapeuten en een diëtiste mee. Op de studiedag ‘Chef,
ik red het even niet’ op
28 april 2011 stelde dr. Peuskens het nieuwe kortlopende
programma ‘Face it,
work it’ van de afdeling voor. Met dit aanbod wil de afdeling
tegemoet komen aan
de stijgende vraag uit
het bedrijfsleven voor
een snelle en efficiënte behandeling van
verslavingen op de werkvloer.
16 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Afhankelijkheid wordt beschouwd als een vicieuze cirkel. Het is een negatief
verlopend proces met ernstige gevolgen op lichamelijk, sociaal, psychologisch en spiritueel vlak. Het wordt een levensprobleem, een impasse waarbij men een fundamentele beslissing moet nemen: het vluchtgedrag stoppen en kiezen voor een positief leven.
De therapie stimuleert tot inzicht, aanvaarding, motivering en
gedragsverandering. Deze psychotherapeutische hulpverlening wordt vooral
gedragen door de groepswerking en een klimaat van openheid, eerlijkheid en onderlinge betrokkenheid. De familieleden worden actief bij dit proces betrokken.
Aantal Aantal Aantal plaatsen opnames ligdagen Volledig Partieel
Gemiddelde Bed-bezettings- Meest voorkomende verblijfs-duur graad diagnose
55
515
19030
37 dagen
95,04%
9
26
1917
74 dagen
84,86%
In het najaar van 2011
werd Michelle Van Looy aangeworven om het
project ‘Face it, work it’ concreet vorm te geven en het domein te verkennen.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 17
▌Afdeling Ter Linden Afdeling ouderenpsychiatrie Ter Linden staat in voor de diagnosestelling en behandeling van ‘Ouderen met psychische zorgen’. Dit gebeurt in samenwerking met de eerste lijnszorg en kan ambulant, dagklinisch of residentieel.
Ter Linden 1 is voor ouderen met geheugenproblemen.
Ter Linden 2 is voor ouderen met psychische en psychosociale problemen zoals verslaving, depressie, rouw, sociale problemen, psychose, … Er is een aparte module voor ouderen met een verslavingsprobleem.
Binnen de afdeling ouderenpsychiatrie kan men beroep doen op een gespecialiseerd team onder leiding van Dr. An Haekens.
De afdeling beschikt over 23 bedden en 5 plaatsen voor daghospitalisatie. In Ter Linden 1 komen hoofdzakelijk patiënten met een hersenaandoening
terecht. Deze hersenaandoening kan verschillende oorzaken hebben. Meestal gaat het om een of andere vorm van dementie.
Dit hersenlijden zorgt voor ernstige moeilijkheden op gebied van denken, zich organiseren en het gevoelsleven. Een patiënt van Ter Linden 1 krijgt zijn of
haar leven niet meer zelf georganiseerd en heeft daarvoor hulp van buitenaf nodig. Onder andere een voorspelbaar dagverloop is daarom belangrijk. De
patiënt wordt vooral aangemoedigd om te blijven doen wat hij/zij nog kan. Dit neemt niet weg dat op ieders maat mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling opgespoord en benut worden. Dr. Haekens ging tij-
Het therapeutisch klimaat is met andere woorden overwegend ondersteunend
narie ‘Geen eind aan
Op Ter Linden 1 worden therapieën en activiteiten voorzien die op maat zijn
dieper in op de pro-
restfuncties bekrachtigd en gestabiliseerd.
dens het middagsemi-
en bevestigend. Dit bevordert het zelfwaardegevoel van de patiënten.
mijn pijn’ op 26 april
van ouderen met geheugenproblemen. In deze therapieën worden de
blematiek van het ondraaglijk psychisch lijden. “Kan een
palliatieve benadering een meerwaarde betekenen voor
mensen met een
psychiatrische aandoening?”
In de leefgroep van Ter Linden 2 komen patiënten terecht die, ondanks hun
problemen, toch nog in staat zijn om zelfstandig invulling te geven aan hun
leven. Zelfs op oudere leeftijd is volledig herstel mogelijk. We kunnen hierbij
bijvoorbeeld denken aan depressie, rouw, verslaving of relatiemoeilijkheden. Het (opnieuw) opnemen van verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor de sociale omgeving is een belangrijke doelstelling.
Het therapeutisch klimaat in Ter Linden 2 kunnen we daarom sociaal
therapeutisch noemen. Doorheen het samenleven in groep ontwikkelen de 18 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
patiënten sociale vaardigheden en leren ze zichzelf, met hun mogelijkheden en beperkingen, ook beter kennen.
Deze leerervaring geeft hen een betere basis om verantwoorde keuzes te
maken aangaande hun verdere leven. Het is belangrijk dat deze keuzes tot stand komen in overleg met alle betrokken hulpverleners en belangrijke
familieleden en/of vrienden. Deze benadering van de patiënten als partners in de behandeling doet het meeste recht aan hun mogelijkheden.
Op Ter Linden 2 worden therapieën en activiteiten voorzien die op maat zijn van ouderen met diverse psychiatrische ziektebeelden. Hierbij is er speciale aandacht voor mensen met een verslavingsprobleem.
Het algemene doel is het functioneren te verbeteren of te stabiliseren in combinatie met het benutten van de inzichtelijke mogelijkheden.
Aantal Aantal Aantal Gemiddelde Bedbezettings- Meest voorkomende plaatsen opnames ligdagen verblijfsduur graad diagnose Volledig Partieel
23
105
8126
77 dagen
96,80%
5
31
544
18 dagen
29,81%
De voortzetting van de contextuele opleiding van May Michielsen,
gestart in 2010, was
een hoogtepunt voor de afdeling. De
opleiding werpt zijn vruchten af: het team kan casussen vanuit
contextuele invalshoek bekijken en er wordt meer en meer
nagedacht over de
context van het eigen team. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 19
In 2011 werd op Ter Linden gestart met de verbouwingswerken die moeten leiden tot een opsplitsing van TL1 en TL2 zodat zij volwaardige en
onafhankelijke leefeenheden worden. Door de verbouwingen zal TL2 een afdeling met een open deur worden waardoor er nog meer beroep kan worden gedaan op de autonomie en eigen verantwoordelijkheid van de patiënten. Terwijl de gesloten deuren van TL1 veiligheid blijven bieden.
In 2011 kreeg TL1 een nieuwe badkamer én keuken. De positieve gevolgen van deze veranderingen op de werking en dynamiek van de afdeling, bleven niet uit. Enerzijds worden patiënten meer betrokken bij het eetgebeuren: het rammelen van potten en pannen en
de aromatische geuren maken het
dagelijkse leven aanwezig, prikkelen de zintuigen en geven de hoognodige structuur aan het leven op de afdeling.
Anderzijds ondervindt de begeleiding een positieve invloed van de nieuwe inrichting:
toezicht
wordt
vergemakkelijkt
en
teamleden
voelen
zich
gemotiveerd om extraatjes te voorzien. Zo worden er ’s avonds regelmatig smoothies gemaakt.
2011 was een jaar van personeelswissels op TL. Ook al is het
telkens moeilijk om afscheid te nemen van vertrouwde gezichten,
tegelijk stellen we vast dat de komst van nieuwe en jonge
teamleden ook zorgt voor een nieuwe en frisse dynamiek en
betekent dit ook een kans voor het team. 20 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 21
▌Afdeling ter Berken Therapieafdeling voor adolescenten en jong volwassenen De afdeling is gespecialiseerd in de behandeling van vrouwen tussen 15 en 45 jaar met eetstoornissen (anorexia nervosa, boulimia nervosa en varianten) en aanverwante problemen, zoals negatief lichaamsbeeld, negatief zelfbeeld en
gebrek aan zelfvertrouwen, perfectionisme, zelfverwonding, negatieve levenservaringen en persoonlijkheidsproblemen (obsessioneel, dwangmatig, afhankelijk, onzeker, angstig, wisselvallig, impulsief,…). De afdeling beschikt over 35 bedden. Er zijn 4 groepen: één motivatie- en
oriëntatiegroep en drie behandelingsgroepen. Het aanbod omvat eveneens nazorg, familievergaderingen en een eigen doorgangshuis.
De behandeling wordt verzekerd door een gespecialiseerd multidisciplinair team onder leiding van Prof. Dr. Walter Vandereycken.
Het afdelingsconcept is gebaseerd op de principes van de directieve therapie met een doorgedreven groepswerking. De behandeling is actief en
doelgericht: er wordt concreet gewerkt aan doelstellingen die de patiënt zelf
moet bepalen. De behandeling krijgt voorrang. Voor werkende of studerende patiënten wil dit zeggen dat werk of studie gedurende een bepaalde tijd
volledig opzij worden gezet om alle aandacht aan de eigen behandeling te wijden. Voor schoolgaande jongeren uit het secundair onderwijs wil dit De teamleden van
afdeling Ter Berken
zetten een sportieve prestatie neer op de
loopwedstrijd Brussels Ekiden op 15 oktober.
zeggen dat zij kunnen inschakelen in de ziekenhuisschool die verbonden is
aan onze afdeling, waarbij tijdstippen, duur en intensiteit van het onderwijs individueel geregeld worden in overleg met het behandelingsteam. Er wordt zo weinig mogelijk met medicatie en zoveel mogelijk
psychotherapeutisch gewerkt, waarbij de patiënten zelf verantwoordelijkheid leren dragen over hun behandeling. De behandeling is groepstherapeutisch.
Het samenleven in een groep medepatiënten (8 à 12), het onderlinge contact en de groepstherapie vormen de grondslag van de behandeling. Aantal Aantal Aantal plaatsen opnames ligdagen Volledig Partieel
35
139
9885
1
1
419
Gemiddelde Bed-bezettings- Meest voorkomende verblijfs-duur graad diagnose 71 dagen
77,38%
419 dagen
166,93%
22 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 23
▌Afdeling Pathways Zorgprogramma voor kinderen en jongeren met psychosociale moeilijkheden en problematisch druggebruik
De behandeling is gericht op kinderen en jongeren tussen 12 en 18 jaar. Deze jongeren kampen met psychologische, relationele en sociale moeilijkheden én met problematisch gebruik van verslavende middelen (alcohol, medicamenten en drugs).
Pathways beschikt over 2 leefgroepen van max. 8 jongeren. Na de aanmelding en een kennismakingsgesprek, wordt de opnamevraag geëvalueerd en komt
een jongere al dan niet op de wachtlijst voor opname. Zodra er plaats is, komt de jongere in de leefgroep terecht en participeert hij/zij aan het orthopedagogisch en jeugdpsychiatrisch behandelprogramma.
Het leven op Pathways is als een overgangsfase, waarin we de jongere en
zijn/haar gezin laten oefenen om zichzelf als competenter te ervaren. De jongere en zijn/haar gezin gaat over van een status van verstrikt zitten, van
vastgelopen zijn, van machteloosheid, naar een andere status van terug vat hebben op het leven, van zich terug machtig voelen.
Tijdens de observatieperiode (eerste 8 weken na opname) gebeurt er een uitgebreid assessment van verschillende domeinen: het druggebruik, de
jeugdpsychiatrische problematiek, de adolescentaire ontwikkeling, het gezin, In maart deelde Mark
Frederickx zijn expertise rond sociale media
(Facebook) tijdens een middagseminarie. Hij start bovendien met
een project Jongeren en Internet op de afdeling Pathways.
de school, vrije tijd en vrienden.
Tijdens de verdere behandeling op Pathways worden conclusies uit de observaties voortdurend bijgestuurd en diagnostiek wordt gezien als een
dynamisch proces. Het behandelplan wordt aangepast volgens de noden van de jongere. Hierbij staat de therapeutische relatie centraal en het
behandelteam o.l.v. dr. Karen Volckaert investeert actief in het opbouwen van die therapeutische relatie.
Tijdens de behandeling wordt een optimale samenwerking met de ouders nagestreefd. Hun inzet is evenzeer noodzakelijk bij de ontwikkeling van diagnose en therapie.
24 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Verder wordt samengewerkt met belangrijke betrokkenen zoals scholen,
centra voor leerlingenbegeleiding, centra voor geestelijke gezondheidszorg, JAC’s, andere K-diensten, centra voor bijzondere jeugdzorg, justitieassistenten en huisartsen.
Sinds 2010 kwam er bovendien een intensieve samenwerking met de
ziekenhuisschool op gang. Door de oprichting van een afdeling van de ziekenhuisschool in ons ziekenhuis en de afstemming van de
therapieprogramma’s op dit schoolaanbod, zijn we in staat om opgenomen jongeren optimale kansen te geven.
Aantal Aantal Aantal Gemiddelde Bedbezettings- Meest voorkomende plaatsen opnames ligdagen verblijfsduur graad diagnose Volledig Partieel
17
53
4230
80 dagen
77,26%
3
20
57
3 dagen
7,57%
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 25
▌Stafdienst Nieuwe structuur In 2011 heeft de stafdienst een transformatie ondergaan. De stafdienst en de SWOV (Stuurgroep Wetenschappelijk onderzoek en Vorming) komen nog
steeds maandelijks samen maar daarnaast werkt de stafdienst ook op een
operationele niveau samen op basis van een wekelijks kernoverleg. Op deze manier kan men zijn beleidsondersteunende functie beter waarmaken op gebied van kwaliteit, projecten, communicatie, preventie, onderzoek,
databanken en ondersteunende processen/systemen. Met de hervorming wil
de stafdienst meer zichtbaar worden en een merkbare meerwaarde bieden aan afdelingen en directie: Het geheel is meer dan de som van de delen.
Uitkomstenonderzoek Hoewel 2011 voor de stafdienst kan gezien worden als een stabilisatiejaar
waarin enkele nieuwe medewerkers werden aangetrokken en het kernoverleg werd opgestart met een bescheidener groep waardoor de
stafdienstvergadering eerder een ‘denktankfunctie’ op zich kon nemen, werd er heel wat aandacht besteed aan het monitoren en samenbrengen van
cijfergevens en resultaten. Ook voor het komende jaar is het oplijsten van
indicatoren en het verzamelen en samenbrengen van betrouwbare data een
belangrijke prioriteit. Een snelle terugkoppeling van de gegevens zoals aantal De stafdienst werd in 2011 versterkt door Annelies Adam,
stafmedewerker
opnames, diagnoses, gemiddelde behandeltijd, ontslagen tegen advies,
incidenten e.a. maken het mogelijk het beleid en de behandelingen beter af te stemmen op de noden van de patiënt.
communicatie en
VTO
stafmedewerker
Door interne verschuivingen en technische problemen kwam het
Berlinde Coel, kwaliteit.
Liesbeth Delsiene
(rechts) startte met de opleiding
preventieadviseur. In
2012 zal zij de functie van Geert Thyssen overnemen.
vormingsbeleid in al zijn aspecten hoog op de agenda van de stafdienst. Er werd een behoeftenanalyse gemaakt teneinde het VTO-registratieprogramma te optimaliseren en het terrein werd verkend voor de definitieve vervanging
van het registratieprogramma. Daarnaast was 2011 opnieuw een jaar waarin onze organisatie op het voorplan trad als expertisecentrum in tal van
studiedagen en seminaries zoals “Chef, ik red het even niet” en de studiedag rond “Psychodiagnostiek, saai of sexy?”.
26 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 27
▌Psychologische dienst Diagnostiek In 2011 werd er sterk geïnvesteerd in psychodiagnostiek. Een belangrijk
aspect hier is de samenwerking met het Nederlandse bedrijf Vital Health voor de ontwikkeling en implementatie van het programma Questmanager in de diagnostiek in onze kliniek. Niet enkel wordt door deze evolutie de
diagnostiek efficiënter en sneller uitgevoerd, de data die in dit programma
worden verzameld geven aanleiding tot uitgebreid resultatenonderzoek. Deze
gegevens kunnen op afdelingsniveau en zelfs op algemeen beleidsniveau belangrijke indicatoren vormen. Het psychodiagnostische team van ons
ziekenhuis organiseerde naar aanleiding van de implementatie een studiedag voor Vlaamse collega’s psychologen en psychiaters rond het uitwerken van
therapie-ondersteunende diagnostiek. Hier werden alvast de eerste resultaten voorgesteld.
Positieve psychologie De psycholoog heeft een belangrijke functie op afdelingsniveau. De
uitwisseling tussen de psychologen onderling, maar ook naar de rest van het personeel is een belangrijk punt voor de werkgroep. Het drukbezochte
middagseminarie rond Positieve Psychologie is hier een mooi voorbeeld van.
Het
psychodiagnostische team van ons ziekenhuis
organiseerde naar aanleiding van de
implementatie een
studiedag voor Vlaamse collega’s psychologen
en psychiaters rond het
uitwerken van therapieondersteunende diagnostiek.
28 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Het drukbezochte middagseminarie rond Positieve Psychologie
werd smakelijk (en zeer positief) afgesloten.
Om de uitwisseling op gebied van
psychodiagnostiek te stimuleren en te
optimaliseren lanceerde de psychologische
dienst een website en facebookpagina rond psychodiagnostiek. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 29
▌Sociale dienst Binnen de Sociale dienst werd er dit werkjaar aandacht besteed aan een optimalisatie van de werkorganisatie binnen het team. Het team werd
bovendien versterkt met een nieuwe sociaal assistente: Dorien Daems. Zij ruilde Kortenberg (UZ St. Jozef) in voor Tienen.
Daarnaast stond de dienst in voor de organisatie van een 5-daagse taalcursus Dorien Daems kwam de Sociale dienst van onze
kliniek versterken. Ze is actief op de afdeling Prisma.
(Frans) met deelnemers van sociale diensten uit Tienen, Bierbeek en Kortenberg.
Het project ‘Ontslagmanagement in psychiatrische ziekenhuizen’ werd verder
opgevolgd en geëvalueerd. Er werd een brochure ontworpen rond gedwongen opnamen en de procedure patiëntenvervoer wordt vereenvoudigd en
aangepast. Ook werden er op verschillende momenten Praatcafés rond dementie georganiseerd.
Het praatcafé is een initiatief als vorm van begeleiding voor de zorgdrager.
Het praatcafé kende een constante aanwezigheid van een 30-tal deelnemers. Het concept werkt met vertrouwde elementen zoals voorlichting en advies,
informeel ondersteunende gesprekken, uitwisselen van ervaringen… maar dan in een entourage die meer alledaags is en ongedwongener dan in de reguliere
hulpverlening. Deze vruchtbare combinatie maakt ook mensen mondiger. Via 7 jaar praatcafé’s bereiken we nu op regelmatige basis deze groep
zorgdragers en voelen aan dat wij hen op deze manier ondersteunen en hun een stem geven. Op 22 november 2011 bezocht het team naar aanleiding van hun
teamdag het nieuwe
Sociaal Huis in Tienen. Tijdens de teamdag
werd aandacht besteed aan de werk(re)-
organisatie van de vakgroep.
30 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 31
▌Vakgroep Verpleegkunde In de vakgroep verpleegkunde brengt enkele referentieverpleegkundigen
samen rond specifieke vakdomeinen. Jaarlijks staan zij in voor de organisatie van o.a. de dag van de verpleegkundigen, de griepvaccinaties en de verpleegoefendagen.
Tijdens de verpleegoefendagen (op drie verschillende dagen aangeboden) worden een aantal basisopleidingen aangeboden waaraan mensen uit de
begeleiding jaarlijks moeten deelnemen. Ook de rest van het personeel krijgt
op deze gelegenheden de mogelijkheid om zich een aantal basisvaardigheden eigen te maken. O.a. de werking van het AED-toestel, reanimatietechnieken, basiskennis rond diabetes en rampenplanning.
Jaarlijks wordt er door
Naa
vakgroep verpleging
mei
de directie en de
zorg
stilgestaan bij de ‘dag
verp
van de verpleging’
een
jaarlijks op 12 mei met
voo
o.a. een ‘lekkere’
beg
attentie.
De w
De vakgroep
inge
verpleegkunde zorgt
grie
jaarlijks voor het
orga
uitdelen van de
aan pers
griepvaccins.
32 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 33
▌Vakgroep
Ergo
De vakgroep ergotherapie neemt een belangrijke rol op zich in het vormgeven van de nieuwe transmurale werking in ons ziekenhuis, met name rond art. 107. Dit was in 2011 het thema van de jaarlijkse denkdag waarbij de
werkgroep heel concreet de opdracht kreeg om hier vanuit hun verbindende
functie mee aan de slag te gaan. Inmiddels krijgen steeds meer voorstellen en ideeën concrete vorm. Ook in 2012 zal worden verdergewerkt rond deze thematiek.
Naast de optimalisatie van de eigen werking vindt de vakgroep het belangrijk om contacten met de ergotherapie-opleidingen te onderhouden en zo de
vinger aan de pols te houden van recente ontwikkelingen in het vakdomein. Ook de organisatie en opvolging van stages en eindwerken blijft belangrijk. Namens onze kliniek volgt Rik Loenders dat nauw op. Tevens zorgt hij ook voor de vertegenwoordiging bij WEP (RIZIV-erkenning). Voor 2012 wordt gekeken naar opvolging.
34 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 35
Verantwoordelijkheid
36 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Algemeen beleid Het algemeen beleid in onze organisatie spitst zich meer en meer toe op drie belangrijke pijlers: Betaalbare en innovatieve ouderenzorg, expertisevorming en uitkomstenonderzoek.
Innovatieve ouderenzorg: Park Passionisten Steeds meer worden we geconfronteerd met de toenemende vergrijzing van
de samenleving. O.a. vanuit onze gespecialiseerde afdeling Ter Linden is het onze plicht om de vinger aan de pols te houden en mee te werken aan de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve en betaalbare initiatieven rond
ouderenzorg. Concreet is op dit gebied het project Park Passionisten ontstaan
vanuit de zorg en ambitie van de Broeders Alexianen om de bestaande diensten zorgverlening voor de bewoners en de kwetsbare doelgroepen in de regio
Tienen en Hageland te verzekeren en verder uit te bouwen voor de toekomst. Om dit te verwezenlijken gaat vzw Provincialaat der Broeders van Liefde (waartoe de Broeders Alexianen behoren) samen met de
sociale Huisvestingsmaatschappij Huisvesting Tienen een woonzorgwijk
bouwen in een parkstructuur. Dit project is vernieuwend in zijn opzet en is gebaseerd op de principes van het woonzorgdecreet. Hieraan worden
projecten zoals de bouw van sociale huur- en koopwoningen, een rustoord,
serviceflats, lokaal dienstencentrum, kinderopvang, tewerkstellingsprojecten, e.a. gekoppeld.
Begin mei startte Anneleen Giedts als projectcoördinator, ondersteund door een coördinatiecomité. In een eerste fase zal het comité zich inwerken in het concept, de verschillende mogelijkheden en opportuniteiten
exploreren, afspraken maken, het overleg opstarten en vooral interactief samenwerken met de begeleidingscomissie. Na dit studiewerk zal het comité trachten om het concrete project: wijkgebeuren,
zorgaanbod, wonen, werk en vrije tijd uit te bouwen, rekening houdend met de psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 37
eigenheid van de regio.
Dit is een ideale gelegenheid om een aangepaste organisatie van diensten te waarborgen om zo de aanwezige kwetsbare doelgroepen te ondersteunen.
Inhoudelijk is het project onder andere gebaseerd op het behoeftenonderzoek van prof. dr. Verté (VUB) en prof. dr. Dierckx (VUB). Bovendien wordt de
implementatie en ontwikkeling opgevolgd door een expertenpanel o.l.v. Roel Van De Wygaert (Zorgnet Vlaanderen). Onder hun impuls wordt het project
Park Passionisten naast een kwalitatieve woonzorgzone, een proeftuin voor
sociale projecten zoals stadstuintjes of andere buurtinitiatieven voor inclusie en cohesie in het kader van de toenemende vraag naar levenscomfort voor jonge en oude mensen.
Niet alleen de bouw, maar ook de inhoud van het project Park Passionisten krijgt meer en meer vorm. Het project kreeg subsidies van de provincie
Vlaams Brabant en daarmee ging het inhoudelijke project concreet van start. Begin mei startte Anneleen Giedts als projectcoördinator, ondersteund door
een coördinatiecomité. In een eerste fase zal het comité zich inwerken in het concept, de verschillende mogelijkheden en opportuniteiten exploreren,
afspraken maken, het overleg opstarten en vooral interactief samenwerken met de begeleidingscomissie. Na dit studiewerk zal het comité trachten om
het concrete project: wijkgebeuren, zorgaanbod, wonen, werk en vrije tijd uit te bouwen, rekening houdend met de eigenheid van de regio.
Concreet werd een eerste bouwfase eind 2011 afgerond. Met de plechtige
inhuldiging van het nieuwe klooster van de Zusters Passionisten is de nieuwe
wijk alvast voorzien van een stevige basis voor de opbouw van sociale cohesie in de wijk.
Broeders Alexianen Tienen als expertisecentrum Meer en meer legt onze organisatie duidelijke accenten. Onze
expertiseafdelingen komen aan bod in vormingsprogramma’s en publicaties. Vanuit het algemeen beleid worden zij hier ten volle in ondersteund en aangemoedigd.
Zo start afdeling Ter Dennen met de lancering van een kortlopend
programma voor werknemers met een middelenafhankelijkheid. Met deze
korte formule worden werkgevers en arbeidsgeneesheren aangesproken om hun werknemers in te schrijven en zo een snelle opvolging en minimale
38 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
weerslag op de arbeidsorganisatie te garanderen. Stafmedewerker Michelle Van Looy werd aangetrokken om dit terrein te verkennen.
Door de creatie van een halftijdse versterking van de stafdienst wordt bekeken of een accrediteringstraject mogelijk is voor de bestendiging van onze gespecialiseerde afdelingen Ter Berken en Ter Dennen.
Artikel 107 De geestelijke gezondheidszorg is in volle evolutie en dat zullen we geweten
hebben. Door de implementatie van ‘Artikel 107’ van de ziekenhuiswetgeving
vraagt de overheid aan de ziekenhuizen om hun financiële middelen anders te gaan besteden. De overheid streeft naar een ‘vermaatschappelijking van de
zorg’, met andere woorden naar een meer gemeenschapsgerichte Geestelijke Gezondheidszorg.
Vanuit het arrondissement Leuven en zorgregio Tervuren werd hiertoe een project ingediend waarbij de verschillende psychiatrische ziekenhuizen
bedden gaan afbouwen ter ondersteuning van enkel ambulante projecten die zullen worden opgericht.
De bedoeling is dat er een multidisciplinair netwerk uitgebouwd wordt met flexibele interventiemogelijkheden voor vijf functies.
Centraal in deze beweging staat de mogelijkheid op een terugkeer naar de thuisomgeving en een zo groot mogelijke integratie in de maatschappij.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 39
Voor regio Tienen betekent dit o.a. dat Hestia zal fungeren als
rehabilitatiecentrum met verschillende multidisciplinaire teams voor de
uitbouw van: Functie 2B: FACT (Functie Assertive Community Threatment)werking (PZT werking), Functie3: Psychosociale Rehabilitatie
(Activiteitencentrum / Ontmoetingscentrum / Arbeidscentrum / individuele trajecten) en Functie 5: Beschut Wonen.
De uitwerking van het rehabilitatiecentrum gebeurt in samenwerking met het ziekenhuis. Een aantal personeelsleden van het ziekenhuis worden in dit kader gedetacheerd naar Hestia.
De zorgvernieuwingen binnen functie 4 (behandeling) vragen om op zoek te
gaan naar alternatieve behandelmodules en het intensifiëren van de
residentiële gespecialiseerde zorg. M.a.w. het verkorten van de verblijfsduur
in gespecialiseerde centra. Deze functie is bedoeld voor personen die zich in
een zodanige ernstige fase van hun problematiek bevinden dat hulpverlening in de eigen leef- of woonomgeving tijdelijk niet aangewezen is.
Met ons ziekenhuis willen we ons zo goed mogelijk voorbereiden op deze
beweging. We willen in dit kader beter leren samenwerken en inspelen op de andere functies. De veranderingen in de geestelijke gezondheidszorg zullen op de inrichting van ons ziekenhuis en op de organisatie van onze
zorgverlening een belangrijke impact hebben. We kunnen niet anders dan er voor te zorgen dat we ‘mee’ zijn en -doen met deze zorgvernieuwingen.
We hopen dat deze verandering een succes zal worden, wetende dat we tijd nodig hebben om hierin onze weg te zoeken. O.a. aandacht voor- en
opbouwen van samenwerkingsverbanden met bestaande netwerken, constante communicatie met andere functies en linken behouden met het sociale netwerk van de patiënt, zullen grote uitdagingen worden.
Heel concreet zijn er sinds maart 2011 27 dagpatiënten overgegaan naar het circuit 107. Ze zijn niet meer ‘de patiënt’, maar een burger, ‘een cliënt’, die gebruik maakt van de zorgverlening buiten de muren van het ziekenhuis.
Om de samenwerking tussen het ziekenhuis en Hestia meer op elkaar af te stemmen werd alvast een overkoepelende stuurgroep ‘langdurige zorg’
opgericht. Deze stuurgroep is samengesteld uit de stuurgroep van Hestia, een afgevaardigde van het arbeidscentrum en de stuurgroep van Prisma afdeling regionale psychiatrie van het ziekenhuis.
40 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Het inspelen op de veranderingen in het vernieuwde landschap van de
geestelijke gezondheidszorg is voor ons ziekenhuis en in het bijzonder voor PRISMA een hele uitdaging. Het is daarbij van onschatbaar belang dat de
vernieuwingen en veranderingen gedragen worden door alle medewerkers. Een goede, heldere communicatie staat daarbij centraal en daar zal ook in worden geïnvesteerd. Onder het motto ‘Stevige fundamenten voor lagere muren’ zal er gewerkt worden aan communicatie en inspraak rond deze vernieuwing. Het project dat we in dit verband hebben ingediend bij het
Europees Sociaal Fonds en dat inmiddels werd goedgekeurd, zal ons helpen om dit voornemen optimaal te realiseren.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 41
▌Administratief en financieel beleid In december 2010 werd de nieuwbouw van de 22 A-bedden in gebruik genomen. Alle kosten en opbrengsten met betrekking tot deze nieuwbouw
werden dan ook in 2011 opgenomen in de boekhouding. In 2011 werd in het
kader van de nieuwe VIPA-regeling (subsidies worden niet meer éénmalig betaald, doch gespreid over een periode van 20 jaar) de derde bouwsubsidie ontvangen van €211.783.
In september 2011 werd officieel gestart met het project art. 107. Hiervoor
werden 10 T-bedden buiten gebruik gesteld. Dit zal echter geen weerslag hebben op de jaarrekening, aangezien er budgetgarantie is en de ingezette medewerkers nog steeds op hun oorspronkelijke kostenplaats zijn blijven staan. De meerkosten die gemaakt zijn voor dit project zijn anderzijds
volledig ten laste van de vzw Hestia, zij maken dan ook aanspraak op de extra-opbrengsten.
Het aantal opnames bedroeg 1.313 (1.215 in 2010) en het aantal
gerealiseerde ligdagen bedroeg 70.841 (73.907 in 2010). Het quotum werd dus met 5.264 dagen overschreden. Het ziekenhuis realiseerde een bezetting van 80,87% (84,37% in 2010).
Door de nieuwbouw van de 22 A-bedden werd er in 2009 en 2010 nog fors geïnvesteerd. In 2011 werd er voor een bedrag van € 974.344 geïnvesteerd.
42 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
De totale bedrijfsopbrengsten bedragen € 20.463.722 en zijn gestegen met 4,34% in vergelijking met vorig boekjaar. Binnen deze opbrengsten is vooral het budget der financiële middelen (verpleegdagprijs) belangrijk. Dit bedraagt
€ 16.025.014, of 78,31% van de totale bedrijfsopbrengsten. De andere opbrengsten hebben betrekking op de RIZIV-forfaits, de apotheek, de artsen-
honoraria en de overige opbrengsten (o.a. subsidies IBF, sociale maribel, projecten, verrekeningen WZC Sint-Alexius,…). Ten opzichte van vorig boekjaar zijn de uitzonderlijke opbrengsten sterk gestegen. Dit is te wijten aan de definitieve boeking van de herziening van het budget der financiële middelen van 2002-2003-2004. Daarnaast zijn de financiële opbrengsten eveneens sterk
gestegen ten opzichte van 2010. Ten eerste doordat de afschrijvingen van de kapitaalsubsidies gestegen zijn en ten tweede doordat in 2011 voor de eerste keer het intrestgedeelte van de bouwsubsidie in resultaat genomen werd.
De totale bedrijfskosten bedragen € 20.033.656 en zijn gestegen met 4,83%. De voornaamste kosten zijn de personeelskosten. Deze bedragen €
14.002.904 en vertegenwoordigen 69,90% van de totale kosten. De andere kosten
hebben
o.m.
betrekking
op
aankopen
(apotheek,
keuken,
administratie, energie,…), de diensten en bijkomende leveringen (honoraria, facturen labo-onderzoeken, onderhoudscontracten,…) en de afschrijvingen.
Het verschil tussen de bedrijfsopbrengsten en de bedrijfskosten is het bedrijfsresultaat, nl. € 430.066. Indien dit bedrijfsresultaat vermeerderd wordt met het financieel resultaat (€ 507.014) en het uitzonderlijk resultaat (€
598.152), wordt een totaal resultaat van € 1.535.233 bekomen (€ 1.047.363 in 2010).
Concluderend kan gesteld worden dat voor het boekjaar 2011 mooie resultaten voorgelegd kunnen worden. Toch moeten we waakzaam blijven voor het feit dat ook dit boekjaar de bedrijfskosten sneller stijgen dan de
bedrijfsopbrengsten. Los van de financiële resultaten is de structuur van de
balans minstens even belangrijk. Vastgesteld wordt dat zowel de liquiditeit
(de mate waarin het ziekenhuis op korte termijn tegemoet kan komen aan
haar betalingsverplichtingen), de solvabiliteit (de mate waarin het ziekenhuis beschikt over voldoende eigen middelen ten opzichte van de totale middelen)
als de rentabiliteit (de mate waarin het ziekenhuis rendabel, winstgevend is) goed tot zeer goed kunnen worden beoordeeld.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 43
▌Kwaliteitsbeleid 2011 was ook op het gebied van kwaliteit een overgangsjaar.
Kwaliteitscoördinator Nico Deblaere werd in november opgevolgd door
stafmedewerker Berlinde Coel. Zij heeft een voorstudie gemaakt voor de
opstart van een accrediteringstraject. Daar zal de komende jaren het accent op komen te liggen.
In 2011 werd opnieuw een cultuurmeting gehouden. Deze meting gebeurt vanuit een contract met de overheid en heeft tot doel de patiëntveiligheid te verbeteren. Het was reeds de 2de meting, de eerste dateert van 2008. Slechts 37% van de medewerkers hebben eraan deelgenomen. Bovendien waren er heel wat eerder neutrale antwoorden. Er waren weinig verschillen tussen de afdelingen. De onderliggende doelstelling is er de medewerkers zoveel mogelijk toe aan te zetten om fouten te melden. Toch ervaart 98% van hen dat een cultuur waarin fouten en zwakke punten kunnen vermeld worden als iets positief. Bij een volgende meting zal dan ook meer geïnvesteerd worden in het aanmoedigen van iedereen om aan de meting deel te nemen. In het kader van het project patiëntveiligheid werden de indicatoren verder geactualiseerd. En worden er voorbereidende stappen gezet naar de
introductie van een meld- en leersysteem voor de registratie en analyse van (bijna-)incidenten. 2011 was ook op het gebied van kwaliteit een overgangsjaar.
Kwaliteitscoördinator
Nico Deblaere werd in november opgevolgd
door stafmedewerker
Berlinde Coel. Zij heeft een voorstudie
gemaakt voor de opstart van een
accrediteringstraject.
44 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Personeelsbeleid Focus op verzuimbeleid Hoe meer stress op het werk, hoe meer verzuim. Hoe meer motivatie en
tevredenheid, hoe minder verzuim. In deze filosofie kaderen alle HR acties die reeds ondernomen werden of gepland zijn: conclusies uit het
tevredenheidsonderzoek aanpakken, juiste personeelsbezetting, opleiding
van de leidinggevenden, vorming rond stresshantering, communicatiecultuur, attentiebeleid en optimale werkorganisatie met zoveel mogelijk autonomie. Maar in 2011 werd ook een gericht verzuimprotocol uitgewerkt door mevr. Marleen Koninckx, directeur patiëntenzorg.
Startpunt was een grondige analyse van het verzuim in de instelling.
Cijfergegevens, analyse van mogelijke oorzaken, huidige aanpak werden in kaart gebracht. In overleg met de werknemersdelegatie werd een gericht
stappenplan opgesteld. De concrete implementatie van het verzuimprotocol wordt gepland voor januari 2012. Het protocol is gebaseerd op enkele
kernelementen: in de eerste plaats definities en indicatoren van verzuim (wat is verzuim, welke vormen pakken we aan, ...)en daarnaast ondersteuning van leidinggevenden bij de nodige interventies.
Voorstel is om in eerste instantie in te zetten op een stabilisering van de
cijfers door zieke medewerkers te laten merken dat ze gemist worden en
regelmatig met hen contact op te nemen. Bedoeling is een klimaat creëren dat “wel-zijn” op het werk bevorderd.
Ziekteverzuim heeft veel negatieve gevolgen: kosten voor de
organisatie, problemen met vervanging op de
vloer, ongenoegen bij patiënten en collega’s, ... Het verzuim blijkt
bovendien in stijgende
lijn te gaan in België sinds 2002 tot 2009, zeker ook in de social profit. In
2011 werd daarom een
gericht verzuimprotocol uitgewerkt door directeur patiëntenzorg, Marleen Koninckx. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 45
▌Facilitair beleid Onderhoud en nutsvoorzieningen In juni 2011 werd in onze organisatie opnieuw ‘de dag van het onderhoud’ georganiseerd. Hiermee willen we stilstaan bij de meerwaarde die deze vakgroep biedt aan onze werking, maar wordt er ook een gelegenheid
gecreëerd als ‘denkdag’ voor deze groep. Ook hier is immers afstemming een belangrijk aspect van de werkorganisatie.
Halverwege 2011 startte Elke Brosens als diensthoofd onderhoud in opvolging van Nico Deblaere. Zij introduceerde alvast een uitbreiding van het onderling overleg op de dienst en maakte een inventaris van het electriciteitsverbruik per afdeling. In de toekomst willen we als organisatie meer en meer oog
hebben voor verantwoord energieverbruik. Zo werd er in 2011 geïnvesteerd in zonnepanelen op het dak van de afdeling Prisma.
Technische dienst De technische dienst staat onder leiding van Bruno Laermans in voor het
beheer en onderhoud van alle gebouwen, toestellen en installaties van het ziekenhuis,WZC Sint-Alexius en Hestia. Ook nieuwbouw- en
renovatieprojecten maken deel uit van deze opdracht. Zo werd er in 2011
meegewerkt aan de bouw en opening van het nieuwe klooster voor de zusters Passionisten in het kader van het woonzorgproject Park Passionisten en werd het nieuwe huis van Hestia gerenoveerd.
46 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
De technische dienst werkt ook nauw samen met aannemers,leveranciers en onderhoudsbedrijven. Samen met de dienst onderhoud werken ze aan maatregelen voor efficiënter energieverbruik.
De groep is zeer gemotiveerd. De technische dienst heeft 12 personeelsleden voor verschillende technische disciplines. Deze dienst staat in voor het
dagelijks onderhoud in en om het gebouw, de installaties en toestellen, de afvalomhaling, intern en extern transport. De plantsoenen worden
onderhouden door arbeiders van TWI. Na de diensturen en tijdens de
weekends wordt de goede werking van de infrastructuur gegarandeerd door een technische wachtdienst.
De dienst informatica, tevens onderdeel van de technische dienst, heeft zich in 2011 toegelegd op de finalisatie van het vernieuwde intranet, de
voorbereiding op de overgang naar Windows 2007 en de aansluiting van Hestia op het netwerk van de organisatie.
Keuken De keuken van het ziekenhuis levert dagelijks 360 warme maaltijden, 50
warme dieetmaaltijden en 35 warme vegetarische maaltijden. Elke dag zijn er
ook nog koude schotels, broodjes en beleg. Hier mee levert onze keuken in de regio Tienen het grootste aantal maaltijden.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 47
Sinds twee jaar nemen twee van onze medewerkers deel aan de stuurgroep
‘HACCP’ (Hazard Analysis and Critical Control Points: een risico-inventarisatie
voor voedingsmiddelen) van de Broeders Van Liefde. De procedures,
werkinstructies en registratieformulieren (met uitzondering van deze typisch voor de eigen instelling) werden op 25 mei 2011 voorgesteld aan alle instellingen van de Broeders van Liefde.
Op deze studiedag hebben we de traceerbaarheid en de werking met DBFact toegelicht. Voor ons ziekenhuis zijn een aantal van de procedures al
geïmplementeerd en de verantwoordelijke stelt een planning op om de overige procedures volgens belangrijkheid in te voeren.
In het voorjaar was er een controle door het Federaal Agentschap voor
Veiligheid in de Voedselketen. Deze controle verliep goed en er werden geen
grote fouten vastgesteld. Aan een aantal kleinere opmerkingen werd al gevolg gegeven. De keuken stelt zichzelf tot doel om in de komende jaren het kwaliteitslabel ‘Smiley’ te behalen.
Bouwprojecten Na de finalisatie van het nieuwe gebouw voor de 22A-bedden (Prisma), werden belangrijke stappen ondernomen in het bouwproject rond Park
Passionisten aan de Aarschotsesteenweg. In december 2011 werd de eerste
bouwfase afgerond met de plechtige inhuldiging van het nieuwe klooster. De volgende fase in dit project wordt gepland voor 2014-2015.
In tussentijd werden de plannen voor de bouw van een nieuwe K-dienst verder uitgewerkt.
Een sterk staaltje
techniek tijdens de
inzegening van het
nieuwe klooster voor
de zusters Passionisten aan de
Aarschotsesteenweg.
48 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 49
Overleg
50 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 51
▌Organogram
Vzw Provincialaat der Broeders van Liefde
Psychiatrische Kliniek Broeders Alexianen - Tienen
Directeur G. Rector
Hoofdarts Dr. A. Haekens
Directeur patiëntenzorg M. Koninckx
Administratief directeur S. Engelbosch
Adj. dir. patiëntenzorg Hoofd verpleegk. dep. J. Hermans
In 2011 werd ook de
Mobiele Equipe (ver-
pleegkundige vlinders) samengebracht voor
Facilitair directeur J. Delahaye
- Directiesecretariaat - Kwaliteitscoörd. - MPG verantw.
een denkdag.
- Pastorale dienst Stafmedewerker patiëntenzorg
- Apotheek - Bouwwerken techn. coördinator - Preventieadviseur - Ziekenhuishygiënist
Medisch departement - Medische staf - Med. techn. diensten - Med. secretariaat
Departement patiëntenzorg - Verpleegafdelingen - Paramedische diensten - Dienst vrije tijd - Receptie en onthaal - Logistieke diensten
Administratief departement - Boekhouding - Facturatie - Pat.-administratie - Personeelsdienst
52 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Facilitair departement - Huishoudelijke dienst - Keuken en cafetaria - Technische dienst - Aankoopdienst - Dienst informatica
▌Denkdagen
De directie geeft elk
team jaarlijks de kans om een ‘denkdag’ te
organiseren. Dit biedt
hen de kans om samen hun beleid te
herbekijken, te
herbronnen en aan
teambuilding te doen.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 53
▌Skip-level Uit de medewerkerenquête (2010) bleek dat er vraag was naar meer rechtsreeks contact van de directie met de medewerkers. De directie wilde tege-
moetkomen aan deze vraag met een nieuw en integraal communicatiebeleid enerzijds, maar ook met overleg en inspraak. Met als doel alle medewerkers
zoveel mogelijk te betrekken bij het beleid wil de directie op regelmatige tijdstippen overlegmomenten plannen met een selectie van medewerkers. De agenda van dit overleg wordt vooraf ter beschikking gesteld en zal vooral
draaien om beleidsthema’s. Maar de medewerkers kunnen ook zelf thema’s
aandragen voor de agenda. De vergadering vindt vier keer per jaar plaats. Het is een unieke gelegenheid om rechtstreeks van gedachten te wisselen met de
directie. Op dit overleg worden geen leidinggevenden uitgenodigd. Zij krijgen immers de kans om te overleggen met de directie via de geijkte kanalen
(diensthoofdenoverleg, stuurgroepen, ...). Om het overleg efficiënt te houden, worden telkens 15 (willekeurig gekozen) personeelsleden uitgenodigd. Het is
nuttig dat deze medewerkers de gedachten en ideeën van hun (rechtstreekse) collega’s rond de voorgelegde thema’s verzamelen, teneinde hen ook te vertegenwoordigen in dit overleg. Er werd een eerste ‘Skip-level meeting’ gehouden op dinsdag 22 november. Eind 2012 zal deze formule worden geëvalueerd.
▌Patiëntenrechten Cliënten hebben een
belangrijke stem in onze organisatie. In de maandelijkse
patiëntenraad kunnen ze al hun aandachtspunten
bespreken. Daarnaast buigt de werkgroep
patiëntenrechten zich over hun belangen. In 2011
organiseerde de interne en externe ombudsdienst een middagseminarie voor patiënten en
personeelsleden.
54 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Verbondenheid
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 55
▌Interne communicatie De interne communicatie werd in de medewerkersbevraging (2010) naar voren geschoven als een van de zwakke punten van de organisatie. Heel wat
medewerkers geven aan dat ze, ondanks inspanningen van directie en
diensthoofden, niet of onvoldoende op de hoogte zijn van nieuwe informatie.
Daarnaast geven ze ook aan dat ze aanvoelen dat de directie onvoldoende op
de hoogte is van ‘wat er leeft op de vloer’. In het verleden werd vooral ingezet op interne communicatie via het ‘watervalsysteem’, m.a.w. overdracht van
informatie via diensthoofden en leidinggevenden. In 2011 introduceerde de
stafdienst en directie een communicatieplan met enkele bijkomende kanalen die zich richten op alle medewerkers, zonder hiërarchisch onderscheid. Hiermee wil men de dialoog tussen leidinggevenden en werknemers optimaliseren.
B@bl@ In de eerste plaats werd het huidige personeelsblad (Objectief – Subjectief) tegen het licht gehouden. Er werd een redactieraad samengesteld en het
gehele personeel werd bevraagd om een nieuwe naam voor het blad te vinden. Uiteindelijk werd gekozen voor BATBLAD of B@Bl@.
Met de publicatie van een personeelsblad willen we in de eerste plaats
betrokkenheid creëren en werken aan de communityvorming. Daarnaast is het ook een uitgelezen kanaal voor het verspreiden van (informelere) informatie.
Voor het nieuwe
personeelsblad werd geopteerd voor een kwalitatieve
vierkleurendruk, en wordt continuïteit benadrukt. Het
personeelsblad zal vier keer per jaar worden uitgebracht op vaste momenten. In 2011
verschenen de eerste drie exemplaren.
56 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Infoschermen en -zuilen Om een uitbreiding te bieden aan de digitale communicatie werden er twee informatieschermen aangekocht. Op deze schermen wordt een loop van slides vertoond rond thema’s als VTO, vergaderingen, studiedagen, voeding en andere activiteiten en nieuwigheden. De loop wordt minimaal wekelijks
geüpdate zodat verouderde informatie tijdig wordt verwijderd en vervangen. De slides hebben een herkenbare lay-out.
Waar de informatieschermen zeer flexibele middelen zijn, worden ze
ondersteund door informatiezuilen die meer statischer informatie verspreiden. De informatiezuilen bevatten standaard de recente jaarverslagen van de drie
entiteiten en zijn daarnaast verspreidingspunten voor inschrijvingsformulieren voor activiteiten zoals kinderopvang en pastorale dag. Ook algemene
informatie rond bv handhygiëne of sportactiviteiten krijgen hier een plaats.
Nieuwsbrief Om op regelmatige basis hoofdzaken te communiceren wordt er sinds mei 2011 een interne nieuwsbrief verspreid. Deze nieuwsbrief werkt
complementair met het intranet en zorgt voor een systematische ontsluiting van informatie die daar terug te vinden is. Zei het met wisselende accenten. In 2012 zal er in dit kader verder gewerkt worden aan een uniforme huisstijl en een vernieuwd intranet.
De nieuwsbrief wordt zowel digitaal als in print verspreid. De printversie wordt
verspreid samen met
de loonbriefjes om een optimaal bereik te
garanderen. Digitaal
staat de nieuwsbrief in verbinding met het
intranet, waar steeds uitgebreidere
informatie terug te vinden is. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 57
▌Feestcomité
De activiteiten van het feestcomité werden ook in 2011
drukbezocht. Van de familie-uitstap naar Planckendael tot de jaarlijkse
bowlingavond, het
Latino-personeelsfeest tot het ludieke
Sinterklaasfeest. Na
een laatste succesvolle feestcomitéjaar neemt David Sebastiani afscheid van het voorzitterschap.
58 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Kinderopvang
.
Tijdens de
vakantiemaanden bieden we
budgetvriendelijke
kinderopvang aan voor de (klein-) kinderen
van personeelsleden.
Dit initiatief kan op veel bijval rekenen. Elke vakantieperiode
schrijven 40 à 65
kinderen in om één of meerdere dagen deel te nemen. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 59
60 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Gezondheid
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 61
▌Gezondheidsweek Begin juni stond onze organisatie nog meer dan anders in het teken van de
gezondheid. Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk en een
brede groep enthousiastelingen hadden opnieuw hun schouders gezet onder een breed aanbod van leerrijke, plezante en vooral gezonde activiteiten tijdens de jaarlijkse gezondheidsweek.
Op de eerste dag hadden héél wat collega’s met hun voeten laten spelen én het deed zelfs deugd! De dinsdag startte met het traditionele
gezondheidsontbijt waar, door een verstrooide koekoek, wat minder volk aanwezig was.
Je bij Dr. Vanden Borre aanmelden met een goed gevulde maag was geen
goed idee! Streng, maar rechtvaardig maakte ze met haar team een balans op van je gezondheid. Een unieke kans, waar gretig gebruik van gemaakt is.
62 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
In de sporthal woedde er heel de week een spannende strijd… Het was soms een echt slagveld met jammer genoeg 1 gesneuvelde van de stafdienst! (Eva Dierckx) Luc De Brabandere stak er, zoals steeds, met kop en schouders
bovenuit… en won het BATmintontoernooi. Hij is nu de trotse bezitter van een start-to-move T-shirt!
Ter afkoeling stonden de brandweerlui buiten klaar met hun brandslang. De ernstige noot tijdens de gezondheidsweek werd dit jaar verzorgd door Dr. Peuskens, die een boeiende toelichting gaf over het alcohol- en
middelenbeleid in de organisatie. En, je zou het niet verwachten, maar ook
pastoor Dirk kwam bitter ernstig over tijdens een gesprek over werkvreugde. Zonder Dirk zijn zegen, werd er in de medische bibliotheek gestript… . Voor het derde jaar op rij, kon men genieten van de magische handen van Anne
Huysecom. Onze stramme nek- en rugspieren waren deze keer aan de beurt. Met het Start-To-Move team is de psychomotorische dienst, meer dan ooit, alive and kicking! Dagelijks kregen we een nuttige gezondheidstip. Voor de echte durvers was er in de fitnessruimte een inspanningstest. De start-to-
movers streven naar een actieve levensstijl in onze kliniek, zowel bij patiënten
als bij het personeel, omwille van de positieve uitwerking die beweging op ons lichaam en brein heeft.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 63
▌Rookstopbeleid Door het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) wordt
ook een rookbeleid uitgewerkt. Tabakologe Nicole Brandts is gestart met een
open groep (met 4 sessies) elke dinsdagavond. Deze mensen worden begeleid bij het stoppen met roken. Ook personeelsleden en ex-cliënten zijn hier welkom.
Voor personeelsleden is het niet toegelaten te roken tijdens de werkuren,
noch op het terrein van de kliniek. Cliënten mogen in principe enkel roken in
de doorvoor bestemde glazen cabines. In december werd hiervoor extra aandacht gevraagd tijdens een ludieke actie van het CPBW.
64 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Vakgroep beweging, kine & vrije tijd In februari startte het ‘Start to move’ project op de afdeling Ter Dennen in
onze kliniek met de steun van het Fonds voor Wetenschappelijk onderzoek
van de Broeders Van Liefde. In de loop van het jaar werden een 90-tal patiën-
ten geïncludeerd waarvan er 40 het totaal traject doorliepen. Het project werd gedurende het jaar uitgebreid naar het personeel. Wekelijks wordt er een sportactiviteit aangeboden waaraan personeelsleden kunnen deelnemen. Zumba, Pilates en Massala Bhangra kwamen al aan bod.
Daarnaast werd er, om cliënten en personeel extra aan te moedigen om in beweging te blijven, in het parkje aan de sportzaal buitenfitnesstoestellen
geplaatst. Het gaat om een Belgische primeur. Ook op de afdelingen Prisma en Ter Linden werden vijf nieuwe (indoor-) hometrainers geplaatst.
Ook de sportzaal werd opgefrist met een verfbeurt en plaatsing van nieuwe verlichting.
In het kader van het project ‘Cultuur Proeven’ werd er deelgenomen aan tien culturele activiteiten waaronder drie concerten van Jeugd & Muziek, twee activiteiten in CC De Kruisboog en 5 eigen organisaties.
Wekelijks wordt er een sportactiviteit
aangeboden waaraan personeelsleden
kunnen deelnemen. Zumba, Pilates en Massala Bhangra
kwamen al aan bod.
Voordracht ‘Sport als
levenskunst’ van prof.
filosofie Mark Van den Bosche op dinsdag 6 december. psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 65
In de centrale gang en de cafetaria van het
ziekenhuis werden er in 2011 vier
tentoonstellingen
georganiseerd met
schilderijen, aquarellen en kalligrafie.
De ziekenhuis-
bibliotheek werd
aangevuld met een gulle schenking vanuit de
openbare bibliotheek van Alken-Terkoest. Nadat de dienst een
grondige selectie had gemaakt werden de
overige boeken op 2 middagen in de zomervakantie
aangeboden aan
patiënten en personeel tijdens een heuse ‘boekenmarkt’.
66 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 67
▌Vakgroep voeding De overheid wil dat de Belgische bevolking kan genieten van gecoördineerde acties op nationaal niveau, die toelaten door betere voedingsgewoontes, het risico op ziekten te verminderen, de gezondheidstoestand te optimaliseren, en de levenskwaliteit te verhogen. Personen in een ziekenhuis zijn extra
kwetsbaar. Daarom is de preventieve aanpak van dit publiek een belangrijk aandachtspunt bij een opname. Door de oprichting van klinische voedingsteams kan de opvolging hiervan vlotter verlopen. Doelstelling van dit project is het aanstellen van een
voedingsverantwoordelijke en een voedingsteam om in interdisciplinair
verband risicopatiënten op vlak van voeding op te sporen. En hen dan op een
veilige, gecontroleerde manier de meest aangepaste adequate therapeutische en kosteneffectieve voeding te geven. Het voedingsteam is een
interdisciplinaire overlegstructuur. Iedereen werkt samen: directie, medici, verpleegkundigen, keukenpersoneel, diëtistes, etc…
In Tienen hebben we een project aangevraagd en een specifieke werking opgezet voor onze afdeling verslavingszorg Ter Dennen.
68 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
We zien dit project in een ruimer geheel: we willen dit integreren in een volledige werking waar gezondheid centraal staat. Een gezonde geest in een ge-
zond lichaam, dat is een keuze die in onze organisatie een meerwaarde kunnen betekenen.
Het aanbieden van fitness, rookstopbegeleiding, extra fruit ter beschikking stellen op de afdelingen, zijn allemaal initiatieven die hierbij aansluiten. (project start to move)
Na Ter Dennen is afgelopen jaar ook de afdeling Ter Berken (eetstoornissen) mee ingestapt in het voedingsproject.
Volgend jaar zal ook afdeling Prisma instappen. We zijn medio van vorig jaar opgestart met de vakgroep voeding. Al de diëtistes, de hoofddiëtiste, alsook de koks van de keuken maken hier deel van uit. Jill Hermans, adjunct-directeur patiëntenzorg, is voorzitter van de vakgroep.
De algemene doelstellingen van de vakgroep zijn: Optimaliseren van de communicatie van de afdeling naar de keuken over diëten, duidelijke richtlijnen voor iedereen beschikbaar stellen (bv. diabetes), een goede samenwerking met verpleegkundigen, elektronisch ter beschikking stellen van up to date
informatie en een forum creëren voor patiënten en collega’s i.v.m. voeding. Per jaar stellen we een aantal werkpunten voorop. Deze evalueren we op het
einde van het jaar. We laten ons inspireren door het beleid, de actualiteit, de vragen van de medewerkers, en eigen visie.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 69
Traditie
70 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌Pastorale werkgroep
De pastorale werkgroep vergadert maandelijks en organiseert
traditioneel enkele activiteiten zoals
pannenkoeken bij Lichtmis, de
Paasbrunch, De
Pastorale dag en is
verantwoordelijk voor
de invulling van het St. Alexiusfeest.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 71
▌Pastorale dag Werk en Vreugde – pastorale dag donderdag 31 maart 2011 De Regel van Benedictus heeft heel wat te vertellen over dagindelingen en
werk. Zo begint het hoofdstuk over werk met een negatieve formulering: ‘Ledigheid is de vijand van de ziel’. Werk wordt gezien als een medicijn tegen lusteloosheid, een noodzakelijk goed. Het gaat er niet om vrij te zijn van werk, maar vrij te zijn in de context van alles wat je doet.
Benedictus heeft ook aandacht voor de balans tussen onderbelasting en
overbelasting: Iedereen moet nog iets te ‘reiken’ hebben om te kunnen groeien, maar niemand mag gebukt gaan. Iedereen die hulp nodig heeft, moet dit kunnen krijgen. Overbelasting heeft meestal te maken met geen maat weten te houden of te putten uit troebele bronnen zoals perfectionisme,
concurrentie en eerzucht. Al deze energie en tijd die naar jezelf gaat, ben je verloren voor je werk en voldoening. Je werken moet ex-centrisch zijn. Deze ware deemoed werkt bevrijdend en ontstrest je enorm.
Verder helpt een duidelijke dagorde om geen tijd en energie te verliezen. Het principe van het werken ‘tussen de klokjes door’. Er is een tijd om alleen aan
je verslag te werken, een gesprek te voeren met een patiënt of collega, thee te drinken, te vergaderen, te ontspannen of op te ruimen, ... Als het klokje gaat, laat je even vlijtig je werk los dan dat je vol nieuwe concentratie je volgende taak opneemt. Dit betekent niet dat je vorige taak al volledig afgewerkt is,
maar wanneer een nieuwe taak roept is dat ‘de wil van het moment’. Het gaat
om een meteen beginnen en meteen loslaten. Zo kan een overvolle en Met plezier werken! Hoe doe je dat? In vele gevallen zetten we onze automatische piloot aan en schuiven we stapvoets mee in de file. Jammer! Want hoe aangenamer we de werktijd kunnen maken, hoe gelukkiger we in het leven kunnen staan! Vandaar het thema van deze pastorale
dag: ‘werk met plezier!’. Het zou toch veel fijner zijn ervoor te zorgen dat onze arbeidstijd niet als een noodzakelijk kwaad wordt aangevoeld, maar als een
drukbezette dag toch voldoening geven en mat hij je niet af. Je houdt maat en bent geconcentreerder bezig met wat je doen moet in het nu.
Tenslotte heeft Benedictus nog een zeer ernstige waarschuwing die hij in zijn regel wel tot twaalfmaal toe herhaalt. Hij noemt de ‘murmuratio’ de meest ernstige zonde. Mopperen, ‘murmelen’ tegen en met elkaar is als een gevaarlijke kanker die van geen ophouden weet en die vooral ook niets oplost.
Integendeel. Daarbij benadrukt hij het belang van goed gesproken woorden: Tracht goede, schone en ware dingen tegen elkaar te zeggen, waar iets uit kan groeien.
Om in kracht en positiviteit te blijven staan is het belangrijk om tijd te nemen
voor voedende bronnen. We hebben vrije ruimtes nodig om ‘alleen te zijn’.
ruimtes om stil te vallen, onze kleinheid onder ogen te zien en te ontvangen.
boeiend onderdeel van ons leven. Tine Schellekens reikt ons in dit verband enkele Benedictijnse principes aan.
72 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Dit kan op vele manieren: maak bijvoorbeeld een korte wandeling tijdens de pauze of neem een langere toiletpauze.
Het lijkt wel of mensen denken gelukkiger te zullen zijn wanneer ze een grotere rol hebben gespeeld in de wereld en de maatschappij. Zo wordt je leven echter één groot scorebord waar je waarde op af te lezen valt. Dit maakt
je onzeker want ‘ga je wel kunnen voldoen aan de verwachtingen die je gecreëerd hebt na je laatste succes?’ Je zelfkennis en zelfrespect worden zo
afhankelijk van de resultaten van je handelingen. Dit zorgt voor een slopend minderwaardigheidsgevoel die er mee voor zal zorgen dat je je medemensen
meer als een vijand dan als een deelgenoot gaat zien. Een hebberige en
afwerende houding zijn het resultaat. Wanneer je in het stil zijn, het alleen zijn, alleen kan zijn, ontdek je in Gods liefde dat je veel meer waard bent dan
het resultaat van je inspanningen. Zijn is veel belangrijker dan hebben. Zo ontdek je dat het leven geen bezit is om te verdedigen, maar een gave om te delen. Onze waarde is niet gelijk aan onze nuttigheid.
Ook in ons hulpverleningswerk staat dit werkelijke zijn centraal. Het gaat er in
de eerste plaats om het leven en het verdriet met anderen te kunnen delen, om bezorgd zijn: niet om kennis of expertise, maar om het werkelijk
aanwezig zijn. Je openstellen en de ander echt welkom te heten. Wanneer je zo kan openstaan, kan je het leven echt ontvangen en delen.
De weg naar vreugde is concreet het werk doen dat voor ons ligt. Door dit
werken en handelen vanuit een vrije en dappere wil verdiept de vreugde meer en meer. Van werken wordt je hart blij en met een goed gemoed doe je je werk goed.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 73
▌Sint- Alexiusfeest
Als pastor word je door
de plaatselijke bisschop gezonden om in naam van de gelovige
gemeenschap zorg te dragen voor de
spirituele en religieuze noden van ouderen en zieken. Op zondag 17 juli, op het St.
Alexiusfeest, werd Sylvie Vermeren
gezonden voor het WZC en de kliniek (Ter Linden).
74 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 75
Broeders van Liefde ▌Een belangrijk jaar in de geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg De psychiatrische centra van de Broeders van Liefde hebben zich ten volle
geëngageerd in de uitbouw van de toepassing van artikel 107. De Interministriële Conferentie Gezondheidszorg keurde immers de opstart goed van 10 projecten die moeten zorgen voor de implementatie van het in 2010 uitge-
werkte hervormingsplan voor de sector. In deze 10 projecten zijn o.a. de P.C. Sint-Amandus (Beernem), P.C. Dr. Guislain (Gent), P.C. Sint-Jan-Baptist
(Zelzate), U.P.C. Sint-Kamillus (Bierbeek), Psycho-Sociaal Centrum en Nakuurhome Papiermoleken (Leuven), P.K. Broeders Alexianen (Tienen), Asster (SintTruiden) en C.P. Saint-Martin (Dave) betrokken.
In deze projecten streeft men naar een betere geestelijke gezondheidszorg via enerzijds een vermaatschappelijking van de zorg en anderzijds het inbedden van deze zorg in een voorzieningen- en dienstenoverstijgend zorgcircuit en
netwerk. Via de toepassing van artikel 107 van de ziekenhuiswet bouwen de in de projecten betrokken psychiatrische ziekenhuizen de exploitatie van een
deel van hun bedden af. Ze wenden de aan deze afbouw verbonden middelen
voornamelijk aan voor de creatie van nieuwe zorgvormen, met name intensieve thuisbehandelingsteam en/of rehabilitatieteams, en ook deels voor de in-
tensifiëring van de intramurale werking. Zo zal het jaar 2011, net als 2010, als een belangrijk jaar de geschiedenis van de geestelijke gezondheidszorg ingaan.
▌ Het Vlinderakkoord: een overdracht van bevoegdheden Het Vlinderakkoord, het resultaat van de lang aanslepende federale regeringsvorming, voorziet de overdracht van een aantal belangrijke bevoegdheden van
het federale niveau naar het niveau van de gemeenschappen. Het gaat hier om de volgende materies: de psychiatrische verzorgingstehuizen en de initiatie-
ven beschut wonen, verschillende revalidatieconventies (o.a. verslavingszorg), de overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg, de financiering van de ziekenhuisinfrastructuur en de opmaak van de erkenningsnormen van de ziekenhuizen.
De precieze betekenis en de gevolgen van deze belangrijke bevoegdheidsoverdracht zijn nog niet meteen duidelijk.
76 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
▌ Verbeterprojecten en verfraaiingswerken Zowel centraal als lokaal werd terug actief ingezet op diverse verbeterprojec-
ten: de verdere opbouw van het elektronisch patiëntendossier, een onderzoek naar de mogelijkheden van verdere automatisering van de werking van de
ziekenhuisapotheek, de invoering van een meld- en leersysteem in het kader
van het project patiëntveiligheid, een initiatief rond permanente vorming voor
zorgkundigen, …. Er werden ook opnieuw heel wat inspanningen geleverd tot verfraaiing van de infrastructuur. Dit bracht de opening van diverse nieuw-
bouwprojecten met zich mee: o.a. therapiegebouw Asster (Sint-Truiden); PVT De Leilinde (Dendermonde).
▌ P.C. Ziekeren en P.Z. Sancta Maria worden ASSTER In Sint-Truiden werd uitvoering gegeven aan het in 2010 afgesloten raamakkoord met de vzw P.Z. Sancta Maria. De werking van het P.C. Ziekeren en van
het P.Z. Sancta Maria worden geïntegreerd en ondergebracht in een vzw waarin zowel de regionale verankering als de verankering in de organisatie Broeders van Liefde verzekerd is. Met deze integratie ging een kanteling van de
organisatie gepaard waarbij de voorziening gestructureerd word, vertrekkend vanuit de primaire zorgprocessen. Diverse veranderingsprocessen werden
opgestart met een betere zorg als gedeelde doelstelling. Inspirerend hiervoor nam de voorziening een nieuwe naam aan: ASSTER.
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 77
Praktische info en links ▌Praktische info Plan
78 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
Coördinaten Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Liefdestraat 10 3300 Tienen
tel. 016/80.75.11 fax 016/82.13.08
e-mail:
[email protected] www.alexianentienen.be
Directie Gust Rector Directeur
016/80.75.05
[email protected] Dr. An Haekens Hoofdarts
016/80.76.01
[email protected] Marleen Koninckx
Directeur patiëntenzorg 016/80.75.06
[email protected] Stany Engelbosch
Administratief directeur 016/80.75.03
[email protected] Jan Delahaye
Facilitair directeur 016/80.75.02
[email protected] Jill Hermans
Adjunct directeur patiëntenzorg 016/80.75.17
[email protected] psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 79
▌Links www.fracarita.org
Website van de Broeders van Liefde.
www.vormingscentrumguislain.be
Website van het Vormingscentrum Guislain.
www.museumdrguislain.be
Website van het Museum Dr. Guislain te Gent.
www.caraes.org
Website van de NGO Caraes van de Broeders van Liefde.
www.brothersofcharity.org
Website van de Broeders van Liefde wereldwijd.
www.alexianbrothers.org
Website van de Congregatie der Broeders Alexianen
www.alexianentienen.be Hier vind je algemene informatie over de Broeders Alexianen Tienen. Vanaf de portaalsite kan je doorklikken naar de drie verschillende bedrijfseenheden:
1. Psychiatrische kliniek Broeders Alexianen Tienen, www.alexianentienen.be/kliniek
2. Woonzorgcentrum Sint-Alexius www.wzcsintalexius.be
3. Vzw Hestia - Beschut Wonen www.hestiatienen.be
80 | psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011
psychiatrische kliniek broeders alexianen tienen - jaarverslag 2011 | 81