ambitie / ijver / vuur
Mei 2014 - Nr. 2 - Jaargang 6
Van/voor en door de Delftse techniekstudent
Offshore windenergie heeft de toekomst • Koningsdag • Groen ondernemersplan • Ulstein • Roeiregatta • Zonneboot
• Breenhoos • Slopend • VSMC • ASML • Atomen
• Zonnewagen • Van Oord • Sailing Arabia • Windenergie • Student International
HET NLR is dé organisatie in Nederland op het gebied van lucht- en ruimtevaart. Zo doen we onderzoek naar veiliger, milieuvriendelijker en efficiënter vliegverkeer. Met hypermoderne faciliteiten en excellente medewerkers. Medewerkers die aan de frontlinie willen staan van de technologische innovatie. Je krijgt bij het NLR alle ruimte om je talenten te benutten en je persoonlijk te ontplooien. Het NLR is dé plek voor medewerkers met een passie voor techniek.
TRAINEE PER DIRECT, FULLTIME, AMSTERDAM Ben je net afgestudeerd (L&R) en wil je als Trainee aan de slag? Bij het NLR ben je als trainee werkzaam op de verschillende afdelingen van de divisie Air Transport. Je wordt gedurende een periode van twee jaar ingezet op zeer uiteenlopende projecten. Wat ga je doen? Je zult meewerken aan concrete projecten van de vijf verschillende afdelingen van de divisie Air Transport. We verwachten van jou dat je door je brede inzetbaarheid kansen leert te signaleren in de markt en dat je uiteindelijk zelf een belangrijke rol speelt om ze te verzilveren. Je ontwikkelt je in korte tijd van projectmedewerker naar projectleider. Werken bij het NLR betekent aan de frontlinie staan van technologische innovatie. Wil jij dat ook? Kijk dan eens op: www.nlr.nl
Nationaal Lucht- en Ruimtevaar tlaboratorium / Amsterdam / Flevoland
Win € 500.000,-
voor jouw groene businessplan! Winnaar 20 1 1
Winnares vorig jaar!
Winnares 2012
Heb jij een innovatief idee waar de wereld groener, duurzamer en beter van wordt? Doe dan mee met de Postcode Lottery Green Challenge. Wie weet win jij € 500.000,- voor het realiseren van je plan!
www.greenchallenge.info
NPL GC adv Breen Magazine_190x135_01.indd 1
2
5MEI 2014
01-04-14 17:16
BreenIntro
Offshore windenergie heeft de toekomst!
HOOFDARTIKEL
DUOHNIINHOUD
Van/voor en door de Delftse techniekstudent
04 Minor Offshore windenergie
REPORTAGE 09 Baggeren 18 Raceroeien
04
windenergie de toekomst. De fraaie omslagfoto is er een bewijs van en een aantal artikelen in deze Breen ook. Eigenlijk is die toekomst al begonnen.
UITGELICHT
08 ASML 11 Atomen 12 VSMC 22 International Student
WEDSTRIJD
07 Sailing Arabia 10 Nuon Solar Team 17 TU-Solar Boat
BREENHOZEN 15 Jet Tuitert
09
Zoals de kop op de omslag van deze nieuwe Breen al aangeeft: heeft Offshore
Professor Van Bussel hebben we uitgebreid geïnterviewd over de minor die in september van start gaat: Offshore Windenergie. Volgens Van Bussel een van de meest veelbelovende energiebronnen. Hij verwijt de politiek dat er weinig toekomstgericht gedacht wordt! Boeiend zijn uitdagende mening. Uitdagend is ook het werk van Ruud Beindorff bij VSCM. Hoe leg je kabels op twee meter diep onder de zeebodem!? Wat dacht je van studeren en werken in de halfgeleidersindustrie? Wat dacht je van het baggeren van een toegangskanaal naar de haven van Soerabaja? Wordt jij uitgedaagd door een van de Dreamteams? Weet jij hoe IBM de kleine wereld groot maakt? Je leest er alles over in deze Breen.
INFORMATIE 14 Slopend 19 Ulstein
Zegt Slopend jou iets of niets? Wie staat centraal in de Breenhoos? Wat hebben gratis picknickmanden met roeien te maken? Hoe kan je een half miljoen euro win-
SPRAAKMAKEND
16 Zomerfestival 20 Green Challenge 21 Koningsdag
nen? Meer, meer en nog eens meer lees je weer in deze Breen. Breen daagt je uit. De toekomst is nu begonnen.
Veel leesplezier, Namens alle medewerkers, Ron Labordus (redacteur/mede-uitgever)
12
Colofon Breen verschijnt 5x per jaar en is gratis verkrijgbaar op de campus van de TU Delft, bij Inholland en de HTS van de Haagse Hogeschool. Het is het enige studentenblad dat zich exclusief richt op de techniekstudent in Delft. Breen heeft als motto: ambitie, passie en vuur. Breen is een blad van/voor en door studenten. Foto cover: Carel Cramer / VSMC Ontwerp: Theo van Vliet Uitgever: SandeDruk – Nootdorp
14
Reactieadres: Ambachtshof 1 2632 BB Nootdorp Telefoon: 015 310 92 94 E-mail:
[email protected] [email protected] Redactie:
17
Eric van Houten Ron Labordus Hans van de Sande
Medewerkers: Julia Cramer Elise Mooijman Fotografie:
Eric van Houten
Zeal
Vormgeving:
Jolanda de Koning Colinda van de Sande
Acquisitie:
Monique van de Sande
Druk: Drukkerij Van de Sande, Nootdorp Internet: www.breenmagazine.nl Verantwoording: De redactie werkt met zorg aan de inhoud van de artikelen. Uitgever noch redactie zijn verantwoordelijk voor de inhoud ervan of de gevolgen en zijn derhalve niet aansprakelijk.
ZeaL
Vuur
Breen Meed
nee/nee sticker Breen Magazine wordt zeer op prijs gesteld zo horen we van veel van onze lezers. Breen vind je op alle faculteiten en bij studie- en studentenverenigingen in onze bekende presentatiezuil. Breen wordt ook huis-aan-huis bezorgd in studentenflats. Ook als er een nee-nee sticker op de bus zit, krijg je een Breen in de bus. Wil je Breen echt niet ontvangen, mail dan je adres naar de redactie dan wordt Breen niet meer ongeadresseerd bij je bezorgd.
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
33 55
Professor Van Bussel over belang minor Offshore Wind Energy:
“Windenergie is een van de meest veel
interview
re
wedstrijd
m
wedstrijd
m
“De ‘politiek’ heeft de afgelopen 20 jaar verkeerde keuzes gemaakt.”
In september 2014 start op TU Delft de minor Offshore Wind Energy. Coördinator en initiatiefnemer is prof. dr. Gerard van Bussel van de leerstoel Windenergie op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek. Met gepaste passie praat hij over windenergie, offshore windenergie en de minor: “Windenergie is een van de meest veelbelovende duurzame energiebronnen.” BEELD:ERIC VAN HOUTEN
4
5MEI 2014
belovende, duurzame energiebronnen!”
TEKST: RON L A BORDUS
BEELD : T U DELF T EN GER A RD VAN BUSSEL
Werkgelegenheid Gerard van Bussel: “Een van de grootste drijfveren van ons onderzoek op de TU
Fossiele grondstoffen raken op enig moment uitgeput. Hernieuwbare energiebron-
Delft is het omlaag brengen van de investerings- en onderhoudskosten van off-
nen zijn een must. Een verplichting van onze generatie voor generaties na ons om
shore windparken. Andere bouwtechnieken, andere materialen, andere opstelling
daar serieus werk van te maken en er dus mee aan de slag te gaan. Voor Gerard
van de windturbines zijn enkele opties. Het omkeren van de toren en de wieken
van Bussel is windenergie een van de meest logische en voor de hand liggende
ten opzichte van elkaar en het nuttig effect daarvan op de kosten zijn zaken die
oplossingen. Naast ‘windmolens’ op het land zet hij zich in voor windmolenparken
bestudeerd worden. Ook het integraal ontwerpen van offshore windparken inclu-
op zee: “Duurzaam en veelbelovend dus. Het genereren van windstroom van zee
sief installatie en onderhoud. Zoals speciale schepen die blijvend aanwezig zijn in
met offshore windparken vormt een nieuwe, uitdagende en duurzame ontwikke-
een windmolenpark wordt onderzocht of de ontwikkeling van speciale offshore
ling. Als iets de toekomst heeft, zo niet dé toekomst, dan is het volgens mij deze
windturbines met twee wieken. Tal van zaken die kosten drukken en kosten sparen.
vorm van industrie wel.”
Uitdagend om te onderzoeken waar grenzen liggen. Welke hoogte en omvang van windturbines zijn nog effectief, enzovoort. Voorwaar een enorme uitdaging deze
Slag verloren
nieuwe offshore-industrie. Met veel kansen voor gespecialiseerde, Nederlandse
Volgens Van Bussel is er momenteel en de komende jaren een grote en groei-
bedrijven. Kansen niet alleen in nieuwe noodzakelijke vormen van energie maar
ende vraag naar ‘windenergie-professionals’ op zowel technisch, economisch als
ook in kansen voor de werkgelegenheid.”
management vlak: “Specialisten die ook generalisten zijn. We lopen het risico dat ons land de slag om de windenergie industrie aan het verliezen is of al verloren heeft naar ik vrees. Kijk maar wat bijvoorbeeld Engeland, Noorwegen en Duitsland al verwezenlijkt hebben. Onze windturbine industrie was er tien jaar geleden bij wijze van spreken klaar voor. De “politiek” heeft de afgelopen 20 jaar de verkeerde keuzes gemaakt en ik ben bang dat het met de offshore-windenergie dezelfde foute kant opgaat.”
Duurkoop Van Bussel: “Elektriciteit uit windenergie op het land is bijna even duur als stroom uit kolen en gas. Dan begrijp je de kortzichtigheid van de politiek niet, die blijft hechten aan ‘goedkope’ energie, zoals de nieuwe kolencentrales op de Maasvlakte en in de Eemshaven. Maar goedkoop blijkt daar nu al duurkoop te zijn! Nederland zou een voorbeeld kunnen nemen aan het Duitse Bremerhaven. Daar zijn door private partijen miljarden euro’s geïnvesteerd en is de infrastructuur nu gereed om honderden offshore windturbines te bouwen en te transporteren. Waarom hebben we in Nederland niet
Europa loopt voorop Gerard van Bussel: “Windenergieonderzoek is een zeer internationale aangelegenheid, waardoor ik vaak naar het buitenland reis. Om onderzoek gefinancierd te krijgen is veelal internationale samenwerking vereist. Het mooie van onderzoek gefinancierd door de EU is dat je bij elkaar in de keuken kijkt. Op conferenties hoor je alleen de mooie resultaten, maar in de praktijk zie je ook de fouten die er worden gemaakt. Dat is een uitstekend leerproces en tevens een van de belangrijkste redenen waarom de Europese windenergie-industrie voorop loopt in de wereld.”
hetzelfde gedaan in en om bijvoorbeeld Den Helder of IJmuiden?”
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
55 55
vervolg van pagina 5 “Het mooie van onderzoek gefinancieerd door de EU is dat je bij elkaar in de keuken kijkt.”
Diepgaand inzicht De minor Offshore Wind Energy is volgens professor Van Bussel een kans voor studenten om de nieuwe tak van de offshore windindustrie te verkennen en een diepgaand inzicht in de technische, financiële en politieke aspecten van offshore windenergie te verwerven. De cursus richt zich op het verband tussen de ontwikkeling van nieuwe technologie en de relatie met de sociale context. De minor is bedoeld voor bachelorstudenten van de TU Delft van LR, 3mE, EWI en CiTG en is ook een interessante optie voor studenten van buiten de TU Delft met de nodige voorkennis zoals basiskennis van wiskunde, natuurkunde en werktuigbouwkunde. Dit jaar worden al bijna alle modules gegeven in het Engels, vanaf 2015 is het een complete Engelstalige minor.
Leerdoelen “Na het voltooien van de minor zullen studenten kennis hebben van de belangrijkste technische en economische aspecten van offshore windenergie. Ze zullen ervaren wat er komt kijken bij het realiseren van een grootschalig infrastructureel project op zee. Ook zullen ze in staat zijn om de nieuwste technologische ontwikkelingen met betrekking tot (offshore) windenergie, smart grids en energiemarkten in een maatschappelijke context te plaatsen. Het minimum aantal deelnemers is vijftien en het maximum aantal is vijftig.”
6
5MEI 2014
Van windmolen naar windturbine Gerard van Bussel: “Eind jaren zeventig ben ik op de TU begonnen als wetenschappelijk assistent. De eerste moderne windturbine die er werd gebouwd was bijna net zo groot als een oude windmolen, met een doorsnede van 25 meter. Dat was in die tijd een hele prestatie. Ter vergelijking: momenteel zijn er windturbines in productie met een rotordiameter van 150 meter. In al die jaren heb ik de windturbinetechniek zien uitgroeien van de kinderschoenen tot de geavanceerde technologie die het nu is. Geweldig mooi om dat mee te mogen maken! Waar ik ook erg blij mee ben, is dat we als windenergieonderzoeksgroep zijn ‘teruggeland’ bij L&R, de faculteit waar het ooit begonnen is.” “Na onze beginjaren moesten we hier weg, omdat men windenergie niet vond passen bij LR. Ik heb toen een paar jaar bij Wiskunde gezeten, en later bij Civiele Techniek. Sinds 2005 zijn we terug op het L&R-honk en draaien we volledig mee in onderzoek èn onderwijs. Heel trots ben ik op onze Open Jet Facility (OJF), een grote windtunnel die speciaal gemaakt is voor het testen van modellen van windturbine rotoren. Dankzij deze unieke open-straaltunnel kan de luchtstroom vrij om de meetopstelling bewegen. Dat is ideaal voor onderzoek aan windturbines, maar ook voor veel andere experimenten. Zo komen er ook wielrenners, schaatsers en bobsleeërs om onderzoek te doen naar het verlagen van de weerstand, is de Senz paraplu in deze windtunnel ontwikkeld en wordt ook iedere Nuna zonneauto erin getest.”
interview
repo
wedstrijd
me
Podiumplaats voor Team Delft Challenge in Sailing Arabia The Tour Na een half jaar voorbereiding vertrok Team Delft Challenge op 3 februari naar Bahrein om als enige Nederlandse team deel te nemen aan een 15 dagen durende zeilmarathon in het MiddenOosten, Sailing Arabia The Tour (SATT). De tour kende veel hoogteen dieptepunten.
Dat was een flinke klap en een grote teleurstelling. Van het een op het andere moment ging het team van de tweede positie naar de vijfde positie in het klassement. Maar er was geen tijd om verdrietig te zijn, want de volgende dag stonden weer inshore races op het programma.
Diskwalificatie
TEKST: COEN BOUHU YS
het verschil gemaakt worden met het beste strategi-
Het team heeft de diskwalificatie uit het hoofd gezet
BEELD : L LOY D IM AGES/ M A RK LLOYD
sche plan. Alle teams weten namelijk wel hoe ze zo’n
en onthouden dat ze toch wel snel waren! De vol-
bootje rond de boeien moeten varen!
gende dag heeft het team de gehele vloot het nakijken
Vorig jaar is het team net naast het podium geëindigd,
gegeven door allebei de inshore races te winnen!
dit jaar waren ze vastberaden om wel op het podium
Hoogte- en dieptepunten
te komen. Dat was wel een behoorlijke uitdaging.
De tour kende veel hoogte en dieptepunten. Zo heeft
team stabiel gevaren. Daarom was het tot aan de
Tijdens de SATT komt de gehele zeilwereld bij elkaar,
Delft Challenge bijvoorbeeld de tweede en langste
laatste etappe spannend. Delft Challenge moest voor
van studententeams tot professionals. Dit geeft de
offshore gewonnen. Als eerste over de eindstreep
de damesboot van Bank Muscat blijven, dan zouden ze
jongens uit Delft de kans om zich te meten aan ster-
na 160 mijl gevaren te hebben tegen zo’n sterk veld
derde worden. Het team heeft in deze laatste etappe
ren van de America’s Cup en de Volvo Ocean Race.
geeft een goed gevoel en dat betekende dat er zeker
nog een keer laten zien wat ze waard waren. Ze heb-
Alle teams varen in precies dezelfde boten, waarmee
potentie was om op het podium te eindigen. Bij de
ben niet alleen de vrouwenboot achter zich gelaten,
zowel korte inshore wedstrijden als lange offshore
laatste boeironding ontstond een bakboord stuur-
maar ook de rest van de vloot! Wat een prachtige
wedstrijden gevaren worden. Tijdens de tot wel 36 uur
boord situatie met als gevolg een protest tegen het
manier om deze zeilmarathon af te sluiten! Eindresul-
durende offshores worden uithoudingsvermogen en
team door Tourfavoriet EFG Bank (Monaco). Toen
taat: Overall 3e, inshore race klassement: 1e! (Auteur
concentratie getest, bij de korte inshore races moet
kwam de uitslag van het protest… BAM… Verloren!
Coen Bouhuys is TU student Maritieme Techniek)
Wat een comeback! De rest van de tour heeft het
MEI 2014
7 5
Marijn Wouters: “De ontdekkingstocht is nog niet beeindigd.”
Marijn Wouters over zijn afstuderen in de halfgeleiderindustrie:
‘ASML is de andere kant van het spectrum’ “Ik weet nu dat ik later geen onderzoeksfunctie ambieer. Ik ben er de mens niet naar om jaren op eenzelfde fenomeen te blijven studeren. Bij ASML heb ik kennisgemaakt met de andere kant van het spectrum. Ontwikkeling gaat hier razendsnel. Ik hadinnovatie vooraf interview reportage recept review niet gedacht in deze industrie terecht te komen, maar hier liggen duidelijke vragen op mijn vakgebied.” Aan het woord is Marijn Wouters, Masterstudent Lucht- en Ruimtevaarttechniek richting Aerodynamica aan TU Delft. TEKST EN BEELD : ASML
wedstrijd
Voor degenen die ASML nog niet kennen een kleine toelichting. In Veldhoven maakt ASML lithografiemachines voor de productie van computerchips. Het bedrijf levert aan alle grote chipproducenten ter wereld - zoals Intel en Samsung - en tart met zijn producten de grenzen van wat fysisch mogelijk is. Zo is ASML in staat om met de nieuwste generatie machines, lijnen en onderdelen te printen van 20 nanometer. Dat is te vergelijken met het printen van een complete roman van 500 pagina’s op één centimeter van een menselijke haar.
Immersiehoed Bij ASML werkt Marijn aan het optimaliseren van de ‘immersiehoed’. Deze ring houdt een kleine hoeveelheid water gevangen tussen de lenzenkolom en de snel bewegende wafer (basismateriaal voor chips) eronder. ASML gebruikt water om een gunstigere brekingsindex van het licht te krijgen en zodoende nog kleinere lijnen en onderdelen te kunnen projecteren op chips. Voor een proces dat zich afspeelt op enkele nanometers is het van groot belang dat het water zo homogeen mogelijk is. Marijn: “De immersiehoed
8
5MEI 2014 MAAND 2012
medisch
onderzoek
heeft vele minuscule aan- en afvoerkanaaltjes. Nu is gebleken dat het afvoeren van het water kleine drukfluctuaties oplevert. Daar richt ik mijn onderzoek op. Ik breng de fluctuaties in kaart en probeer vast te stellen welke stoorkrachten ze opleveren. Idealiter kan ik straks een aantal goed onderbouwde design recommendations opleveren voor een volgende generatie van de immersiehoed waarmee ASML de machine verder kan optimaliseren.”
Aerodynamica “Ik heb voor Lucht- en Ruimtevaarttechniek gekozen omdat het me aantrok. Het is een brede studie waarin je bezig bent met een groot aantal technische disciplines. Uiteindelijk koos ik voor een Master in aerodynamica. Een pittig en razend interessant vakgebied: complexe vergelijkingen, veel modelleren én werken vanuit aannames. De technologie, computersimulatie in aerodynamica, loopt nog achter. Veel van de berekeningen die je zou willen doen, kun je nog niet uitvoeren omdat die eenvoudigweg teveel rekenkracht vergen. Dus moet je aannames doen. Dat levert meteen een aantal onzekerheden op. Wat voor een precisie krijg je in je resultaten? En als je simplificeert, hoe doe je dat dan? Ga je thermische effecten verwaarlozen? En
uitgaan
evenement
uitgelicht
project
wat is dan het gevolg? Heb je andere keuzes? Het zijn complexe vraagstukken die vragen om een gezonde dosis common sense bij het interpreteren. En dat is behoorlijk vergelijkbaar met de praktijk van ASML.”
Snelheid Om in deze industrie voorop te blijven lopen moet je voortdurend innoveren, de volgende stap zetten. Marijn: “Dus ook hier vindt ontwikkeling plaats op basis van aannames. Uit het oogpunt van een wetenschapper worden er soms voorbarige beslissingen gemaakt, die niet goed met berekeningen, modellen of experimenten onderbouwd kunnen worden. Toch denk ik dat er voor ASML geen andere manier is. En het is ook wat het werk interessant maakt. In mijn tijdelijke rol als onderzoeker sta ik een beetje buiten de mallemolen van deadlines. Ik heb de tijd en vrijheid om de dingen in kaart te brengen en goed te beargumenteren. ASML heeft een open cultuur en ook naar stagiaires wordt goed geluisterd en meegedacht. Met een studie Lucht- en Ruimtevaarttechniek denk je niet direct aan de halfgeleiderindustrie, maar ik ben bijzonder blij dat ik deze wereld beter heb leren kennen. En de ontdekkingstocht is nog niet beëindigd, want sinds 15 april werk ik echt bij ASML.”
Column Boeiend project in Indonesië
interview
reportage
Van Oord baggert breder en dieper toegangskanaal naar haven Soerabaja wedstrijd
medisch
recept
review
innovatie
Rust Vakantie. Voor mij bestaat er geen mooier woord. uitgaan evenement onderzoek Vrijheid komt op een tweede plek, na vakantie, want in vakantie zit het woord vrijheid verstopt. En je weet pas hoe vrijheid voelt na een lange werkzame periode. Wie niet meer studeert (of werkt) kent het gevoel niet. Vrij van je werkzaamheden, je dagelijkse beslomme-
Baggeraar Van Oord heeft begin april jl. definitief de opdracht verworven voor het bagger- en onderhoudscontract voor het
ringen, colleges, tentamens, werk. Noem maar op. Helemaal mooi is het om op vakantie te gaan. Weg van je vaste plek, op reis naar nieuwe
westelijk toegangskanaal naar de haven van Soerabaja in
bestemmingen, nieuwe mensen ontmoeten, andere
Indonesië. Opdrachtgever is het havenbedrijf PT Pelabuhan
pas vakantie. Warmte. Plek drie in mijn lijstje van
Indonesia III (Persero). Het contract heeft een waarde van ruim
Goh.
50 miljoen euro. De uitvoering start in deze maand en duurt 10 maanden gevolgd door een onderhouds-periode van twee jaar.
culturen in warme landen. Want dat is voor mij dan mooie woorden.
Toch hoef je niet op reis te gaan voor een mooie vrije tijd. Vorig jaar augustus bleven we thuis. De zomer begon laat, maar brak in juli en augustus menig warmte record. Vroeg opstaan en dan in mijn korte
TEKST EN BEELD : VAN OORD
box op de fiets naar de kust voor een espresso aan de Scheveningse boulevard. Mountainbiken naar de
Het project omvat het verbreden tot 150 meter en
Succesvolle missie
verdiepen tot -13 meter van het bestaande kanaal. In
Het nieuwe contract is getekend tijdens de succes-
zomer door het centrum van Den Haag gewandeld?
totaal wordt ruim 10 miljoen kubieke meter slib ver-
volle missie begin april van minister Melanie Schultz
Gewoon vergelijkbaar met een wandeling door de
wijderd en op zee gelost. Daarnaast dienen één of
van Haegen van Infrastructuur en Milieu. Deze dele-
Barri Gotic.
twee scheepswrakken verwijderd te worden. Voor
gatie bezocht begin april Jakarta en Soerabaja. Het
de uitvoering van het werk zet Van Oord een grote en
bezoek was een vervolg op de missie naar Jakarta
Of ben je we eens verknetterd aan de waterkant, hen-
middelgrote sleephopperzuiger in. Soerabaja is de
onder leiding van premier Mark Rutte in november
gel in de steun, volle koelbox ernaast en daarna met
hoofdstad van Oost-Java en de op één na grootste
2013 en had tot doel de bestaande samenwerking
vrienden afpilsen in je tuin tijdens het barbecuen? Het
stad van Indonesië. De stad ligt aan de monding van
tussen beide landen op het gebied van waterma-
zijn de dingen die je onderneemt als je lekker veel tijd
de rivier de Kalimas aan de noordkust van het eiland
nagement en havenontwikkeling te intensiveren. Van
hebt en geen midden twintig meer bent. Er was een
en is een belangrijke havenstad. De verbreding en
Oord al sinds 1911 (!) in de haven van Soerabaja
periode dat ik voor altijd dertig wilde zijn.
verdieping van het toegangskanaal zullen een bijdrage
waterbouwkundig actief. Een eerder project betrof
leveren aan de verdere economische ontwikkeling van
onder andere het toegankelijk maken van de haven
Dat is lang geleden. Ondertussen zie ik de onzin
de haven. Dit contract is de tweede opdracht voor Van
voor schepen met grotere diepgang en de aanleg
daarvan in. Ouder worden heeft namelijk ook veel
Oord in Soerabaja. Vorig jaar november werd het con-
van kademuren.
voordelen. Die drang om te presteren, je grenzen op te
Rottemeren om er te lunchen. Heb je weleens hartje
tract getekend voor de aanleg van een industriepark.
zoeken, zoveel mogelijk op reis te moeten en constant “belangrijke” dingen te ondernemen is weg en dat geeft een behoorlijke rust. Ook een prachtig woord overigens. Rust.
Eric van Houten
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
uitge
MAAND APRIL APRIL 2012 2012 2012 MAAND MEI 2014 2012
99 55
proj
BEELD : H ANS PE TER VAN V ELT HOV EN
Nuon Solar Team zoekt wereldkampioen (m/v)! De selectie voor het nieuwe Nuon Solar Team is begonnen.
gebied van sponsoring, logistiek en PR om dit alles
Het doel is duidelijk: de wereldtitel verdedigen tijdens de
van je leven bij je draagt. Uiteindelijk komt het er in
World Solar Challenge 2015 in Australië. Deze titel win je niet zomaar: enkel met de juiste combinatie van team en techniek kom je als eerste over de streep.
te bereiken. Een zeer leerzame ervaring die je de rest Australië op aan en race je een week lang als geolied raceteam naar de finish!
Durf jíj het aan? Het Nuon Solar Team is op zoek naar gemotiveerde studenten die uitblinken in techniek, sponsoring,
Elke twee jaar werkt een team van ongeveer 13
Ervaring voor het leven
studenten full-time aan het ontwerpen, testen en
Dit nieuwe team staat aan het begin van het avon-
In teamverband zul je meer dan een jaar optimaal
racen van de snelste zonneauto ter wereld, Nuna.
tuur van hun leven! Naast het toepassen van de
moeten samenwerken om te bouwen aan het grootste
Aankomend collegejaar zal een nieuw team Nuna8 dit
technische studie in de praktijk bij het ontwerpen,
avontuur van je leven.
avontuur aangaan. Maar voordat dat zover is, moet
bouwen, testen en racen van een zonneauto, zal ook
Nuna! Durf jij het aan? Stuur voor 17 mei je CV en
dit nieuwe team geselecteerd worden.
samengewerkt moeten worden met bedrijven op het
motivatiebrief naar
[email protected]!
management, logistiek en PR.
Meerdere sollicitatierondes Het solliciteren voor het Nuon Solar Team komt grotendeels overeen met solliciteren voor een baan binnen een technisch bedrijf. Het begint allemaal met het opsturen van een motivatiebrief en CV. Een aantal kandidaten zullen vervolgens uitgenodigd worden voor een assessment, waarin aan de hand van cases wordt gekeken of een kandidaat geschikt is voor een plek in het team. Aan de hand van deze resultaten gaan een aantal van hen door voor een persoonlijk gesprek. Eerst worden de teamleider en technisch manager geselecteerd, vervolgens worden in samenspraak met deze twee kersverse Nuna8 leden de ove-
BEELD : JORRIT LOUSBERG
rige teamleden geïnterviewd en geselecteerd. De World Solar Challenge is een tweejaarlijkse race waar alleen auto’s die op zonne-energie rijden aan mogen meedoen. Uit zo’n dertig landen doen teams mee. De race gaat dwars door Australië van noord naar zuid over een parcours van meer dan 3000 kilometer. Het Nuon Solar Team is in deze race al jaren succesvol: het team heeft de race vijf keer gewonnen en is tweemaal als tweede over de streep gekomen.
10
5MEI 2014
Een klein stapje voor een atoom
Hoe IBM de kleine wereld groot maakt Vorig jaar verscheen een filmpje gemaakt door wetenschappers van IBM, het kleinste stop-motion filmpje ter wereld. Inmiddels is de film ‘A Boy and His Atom’ opgenomen in het Guinness Book of Records. Bijzonder? Nogal, het filmpje is namelijk gemaakt door atomen interview reportage recept review innovatie van plek te veranderen, en daar steeds een plaatje van te maken. En hoewel de meeste foto’s en films gemaakt worden met behulp van licht, zijn deze atomen vele malen kleiner dan de golflengte van licht. Voor het verplaatsen en weergeven van de atomen wordt een apparaat gebruikt dat zogeheten tunnelstroompjes meet. Breen wilde dat verder uitzoeken. uitgaan evenement medisch onderzoek wedstrijd TEKST: JULIA CR A MER
BEELD : IBM
uitgelicht
project
door barrières heen. Door de stroom te meten terwijl de naald over het oppervlakte beweegt, krijg je een
Het filmpje ‘A Boy and His Atom’ is een 90 seconden
beeld van het oppervlak, waarin je niet alleen atomen
durend verhaaltje over een jongetje dat vriendschap
maar zelfs elektronengolven kunt onderscheiden.
sluit met een atoom, ze dansen samen, het jongetje lacht, en dan raakt het atoom verstrikt tussen andere
Enkele atomen verplaatsen
atomen. Je kunt bijzonder goed meeleven met dit film-
Voor het stop-motion filmpje moesten de onder-
pje op nanometer schaal. Terwijl de schaal eigenlijk
zoekers nog een stap verder gaan: ze moesten de
het belangrijkste van dit filmpje is: de atomen die we
atomen niet alleen weergeven, maar ook steeds op
in het filmpje bekijken zijn zo vaak vergroot, dat je de
een andere plaats zetten. Ook dit is mogelijk met
hele aarde nodig zou hebben om een sinaasappel te
de STM, in een andere modus. Hiervoor brengen
kunnen bekijken!
ze de naald nog iets dichter naar het oppervlak, en
Kleine platenspeler
leggen dan kort een voltage aan. Dit zorgt ervoor dat het atoom loskomt van het oppervlak, en aan de
Er bestaat dus een manier om atomen zichtbaar te
naald blijft hangen. Ook hiermee kun je nog steeds
maken, en dat niet alleen: om ze ook nog eens te ver-
het oppervlak bekijken: de naald bestond immers
plaatsen! Het blijkt dat hetzelfde apparaat beide kan:
al uit één atoom. Door de tip te verplaatsen naar
de scanning tunnelling microscope (STM). Het principe
de nieuwe plek, en een omgekeerd voltage toe te
is gebaseerd op een platenspeler: met een naaldje
passen, valt het atoom op de goede plek, en kan de
scan je over een oppervlak en afhankelijk van wat de
volgende verplaatst worden.
naald tegenkomt, krijg je een signaal. De uitvinding
Meer weten?
van de STM in 1981 leverde de Zwitserse onderzoe-
Alles op je iPhone
kers in 1986 een Nobelprijs op, zo snel was duidelijk
Zo’n filmpje laat het grote publiek zien waar de nano-
wat de STM betekende voor de nanotechnologie.
technologie op dit moment staat, maar wat kun je er
Kwantum tunnelen
Bekijk het filmpje hier of op YouTube:
nu verder mee. Een van de toepassingen is natuurlijk het bekijken van oppervlakken op atomaire schaal. Een
Ook in Delft wordt er onderzoek gedaan met
De naald van de STM is zo dun, dat er aan het uiteinde
andere belangrijke toepassing is het volgen van de wet
behulp van de STM:
slechts één atoom zit. De naald wordt op een afstand
van Moore: bits moeten steeds kleiner worden. Op dit
van enkele tientallen nanometers van het te bekijken
moment bestaat een bit uit een miljoen atomen, terwijl
oppervlak gehouden, en dan gebeurd er iets bijzon-
de wetenschappers er al in geslaagd zijn met behulp
ders: afhankelijk van de afstand tot het oppervlak
van deze techniek een bit van 12 atomen te maken.
Spelen met atomen, naar aanleiding van dit
en de eigenschappen, gaat er een stroompje lopen,
Dat is nogal een stap! Op dit moment werkt dit alleen
filmpje:
terwijl de naald en het oppervlak elkaar helemaal niet
op hele lage temperaturen, maar we wachten op het
raken. Dit heet een tunnelstroom, en is een kwantum-
moment dat je iPhone een bijna oneindige hoeveelheid
mechanisch effect. Vergelijk het met Harry Potter
dataopslag heeft.
die door de muur heen rent: de elektronen kunnen
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
11 55 11
Ruud Beindorff, naval architect:
“VSMC, specialist in totaal kabelinstallatie op de zee VSMC, een gezamenlijke onderneming van bouwbedrijf VolkerWessels en maritiem dienstverlener Boskalis, is marktleider in het leggen, aansluiten, begraven en onderhouden van ‘subsea power cables’ voor – met name – offshore windmolenparken. Het bedrijf heeft een indrukwekkend track record in Europa maar de ambities reiken ook ver daarbuiten. TEKST: RON LABORDUS
Ruud Beindorff (27) is afgestudeerd in 2011: “Maritieme
BEELD: CAREL KRAMER & VSMC
Techniek als bachelor en voor mijn master switchte ik naar Offshore Engineering, een combinatie van mari-
“Zeer arbeidsintensief en verantwoordelijk werk. We
tiem, civiel en werktuigbouwkunde. Ik richtte me spe-
werken met geavanceerde tools en ons specialisme
cifiek op baggertechnieken. Afgestudeerd ben ik op het
is de kracht van het bedrijf”, vertelt Ruud Beindorff,
onderwerp offshore kabelploegen in zandgrond en zo
naval architect. Sinds zijn studie aan de TU Delft werkt
kwam ik in contact met VSMC. Van jongs af aan heeft
hij naar grote tevredenheid bij VSMC. “We bieden
kabelleggen me geboeid. Fascinerend hoe die enorme
totaaloplossingen op het gebied van kabelinstallaties
kabels precies op hun plek komen te liggen op grote
offshore maar ook onshore. Kabels met een doorsnede
waterdieptes. Niet minder interessant zijn de ondiepe
van 30 centimeter en een lengte van ruim 40 kilometer,
wateren. Hierbij trekt het kabellegschip zich voort door
die op een waterdiepte van meer dan 30 meter gelegd
middel van haar eigen ankersysteem. Een werk dat erg
moeten worden, mogen geen probleem zijn. Om een
nauwkeurig wordt voorbereid. Mijn afstudeeronderzoek
idee te geven van gewichten en krachten: de kabelcar-
spitste zich toe op het gedrag van de kabelploeg in zand.
rousels op onze kabellegschepen de Ndurance en de
Kabels moeten namelijk veelal anderhalf tot twee meter
Stemat Spirit wegen elk bijna 5000 ton. Een kabel van
diep worden begraven. Ook speelt de stroming een rol
30 centimeter doorsnede heeft een gewicht van circa
en soms gelden er specifieke milieueisen (thermische
100 kilo per meter en een maximale lengte van soms 50
isolatie van de grond etc.). In dat geval moeten we nog
kilometer. Reken dus maar uit. Wanneer we een kabel
dieper ingraven.”
in een harde grondsoort installeren gaat dat met een
12
5MEI 2014
snelheid van nog geen 100 meter per uur, terwijl we
Begraafstrategie
onder andere omstandigheden tot enkele kilometers
Na zijn afstuderen is Ruud Beindorff bij VSMC aan het
per dag kunnen halen. Elk project is anders maar altijd
werk gebleven. Wat houdt zijn werk in? “Alle facetten
boeiend en uitdagend. Dat maakt werken bij VSMC zo
van mijn studie aan de TU Delft en mijn ervaringen uit
fascinerend.”
de opleiding en stage vallen samen. In mijn eerste jaar
oplossingen voor bodem” bij VSMC heb ik me voornamelijk bezig gehouden met
teerd. Het schip mag dus niet uit positie raken; er moet
het bepalen en berekenen van de meeste geschikte
namelijk voortdurend gewerkt kunnen worden. Ook het
begraafstrategie voor de kabelroute. Enkele van mijn
maken van noodscenario’s is dus inherent verbonden
werkzaamheden: op basis van de route bekijken we
aan een project. Wat doe je bij storm? Hoe lang blijf
welke begraaftool het meest geschikt is; waterjet ont-
je ter plekke? Blijft een schip aan haar ankers liggen
graven, ploegen of mechanisch ontgraven (lees: ketting-
of moet ze een veilige haven zoeken? Wat doe je dan
zaag voor harde grondsoorten). We berekenen welke
met de kabel die deels in zee ligt en die je deels nog
krachten daarbij zijn vereist. Soms stuiten we op staal
aan boord hebt?”
van een wrak of moeten we de route wijzigen door de aanwezigheid van explosieven op de zeebodem, vooral
Samenwerking
in de Noordzee nabij de Engelse kust.”
“De samenwerking tussen de medewerkers die op kantoor de projecten begeleiden en de crew die het
Naval architect
werk uitvoert, is erg goed. De ervaring en specifieke
Ruud Beindorff herondekte aan boord van de schepen
kennis van onze medewerkers vormen een enorme
zijn liefde voor de operationele kant van zijn vak: “Ik
toegevoegde waarde voor onze klanten”, aldus een
concentreer me nu meer op het doorrekenen van anker-
enthousiaste Ruud Beindorff. “Wij als engineers bepa-
plannen en het berekenen en analyseren van bewe-
len weliswaar met onze berekeningen de capaciteit en
gingsgedrag aan boord van onze schepen. Voorafgaand
limieten van een werk; de crew op het schip gaat er
aan een project bepaal ik onder andere de deklast en
daadwerkelijk mee aan de slag. Voor alle betrokkenen
maak ik de berekeningen die te maken hebben met het
een grote verantwoordelijkheid. Het teamwerk is een
dynamisch gewicht van de lading aan dek. Ik bepaal de
buitengewoon boeiend en een voor mij erg belangrijk
acceleratie die het schip en lading krijgen te verduren
aspect van mijn werk bij VSMC.“
door de scheepsbewegingen. Deze extra belasting is van cruciaal belang voor zeevasten en hijsoperaties aan dek. Doordat we meestal in ondiep water wer-
VSMC
ken, kunnen we niet altijd met het Dynamic Positio-
Rietgorsweg 4
ning Systeem manoeuvreren en positie houden. We
3356 LJ Papendrecht
bewegen de schepen en bakken dan voort op ankers
www.vsmc.nl
en berekenen voordat we gaan uitvoeren de capaciteit van verschillende ankerpatronen, meestal zes tot acht ankers. Ieder ankerpatroon moet doorgerekend worden; op basis van lokale condities zoals stroming, golfhoogte, golfspectrum en windsnelheden. De krachten op de ankers worden bekeken en op basis van deze kracht kan een geschikt review ankertype en gewichtinnovatie worden geselecrecept
onderzoek
uitgaan
evenement
uitgelicht
student
project MEI 2014
13 5
S.B.V. Slopend’s Survival Strijd 2014 weer enerverend verlopen
Op 1 mei vond de jaarlijkse Survival Strijd van buitensportvereniging Slopend plaats. Dit is een survivalrun die over de campus van de TU Delft loopt. De run is speciaal opgezet voor studenten en wordt ook georganiseerd door studenten. TEKST: M A RIJN V ERLINDE BEELD : E RIC VAN HOU TEN
weg sprintten, kwamen velen er al snel achter dat niet alle hindernissen even makkelijk te overwinnen
Het idee van deze run is om studenten in aanraking
waren. Veel deelnemers eindigden in het water bij
te laten komen met de survival sport. De run is een
het overstappen op een hindernis met kartbandjes
stedelijke versie van een survival run die we ook
en ook de triangels werkten bij velen niet mee. Hal-
enigszins studentikoos hebben proberen te maken.
verwege moest je nog tegen een muur opklimmen,
Daarnaast liepen er ervaren individuele lopers mee
onder een net door kruipen en helemaal bij L&R
waarvan sommigen een heel snelle tijd neergezet
stond een grote installatie waar je een combinatie
hebben. Gelukkig waren ook zij moe aan het einde van
hindernis uit moest voeren. Als beloning mocht je
de route. Tijdens de run hebben 320 deelnemers het
direct daarna door een baggersloot kruipen!
parcours van 6,5 kilometer door het Mekelpark afgelegd. Hierbij moesten zij 26 hindernissen overwinnen,
Speciale outfits
door meerdere sloten baggeren en een stuk parcours
Voor de teams was er ook een prijs voor beste
met een boomstam op de schouder afleggen.
outfit. Deze is uitgereikt aan het team Destiny`s
Hindernissen
14
5MEI 2014
Child, bestaande uit twee mannen, die het aandurfden om in glimmend roze tights het parcours
De eindhindernis was een grote steiger waar hele
af te leggen. Daarnaast liepen er deelnemers in
boomstappen in gehangen waren en waarin je aan
panter- en tijgerprints mee in de run en was er
bierkratjes moest enteren. Aan het einde van de
bijvoorbeeld een groot team van Oras die in hun
hindernis hing een bel. Na het luiden van de bel
bekende kleuren geschilderd waren. Zij waren erg
was je officieel gefinished! Het parcours begon
blij met onze kleurkeuze voor wedstrijdshirt. Dit
en eindigde op het sportcentrum van de TU Delft.
was al de derde editie van de Survival Strijd. Heb
De route liep langs bijna alle faculteiten. Vooral
je dit jaar niet mee kunnen doen en lijkt dit je wel
van het water voor Industrieel Ontwerpen is goed
wat? Houd dan vooral volgend jaar in de gaten,
gebruik gemaakt! Waar deelnemers bij de start nog
dan zijn we er vast weer met een vierde editie!
Hoos Naam: Jet Tuitert Studie: Aerospace Engineering TU Delft Delft: Delft, hoewel kleinschalig, maar groot in techniek, combineert voor mij zowel de gezelligheid van een kleinere stad met de bereikbaarheid van andere steden. Ik voel mezelf thuis in Delft, maar had ik weinig keus, aangezien mijn studie alleen hier aangeboden wordt binnen de Benelux. Struikelvak: Applied Numerical Analysis, een vak dat ik persoonlijk interessant vind, maar de wekelijkse tentamens waren erg vervelend, aangezien je minpunten ontving voor verkeerde antwoorden. Na een tweede poging heb ik het vak nét gehaald. Food and Drinks: Ik ben dol op de Aziatische keuken. Met een lekkere curry, Vietnamese spring rolls of pho maak je mij gelukkig. En waterijsjes. Seizoen: Ik krijg ontzettend veel energie van die onrustige, stormachtige dagen in de herfst. Vakantieland: Laos is een prachtig land met heel vriendelijke mensen, niet altijd even begaanbaar, maar inspanning wordt beloond. Ik heb daar enkele gelukkige momenten mogen aanschouwen en meegemaakt. In de toekomst staan Myanmar en Madagaskar op de agenda. Hier word ik blij / gelukkig van: De mogelijkheid om al mijn energie en enthousiasme te kunnen steken in bijvoorbeeld studie gerelateerde projecten. (Wild)kamperen in de zomer en rondrijden op mijn vaders DKW Hummel uit 1958. Sport / hobby: Naast mijn studie ben ik bijna ieder moment van de dag bij het DUT Racing Team te vinden, waar ik werk aan het chassis. Verder ga ik weleens een dagje windsurfen bij Oostvoorne of ’s zomers naar ZuidFrankrijk met windsurfvereniging Plankenkoorts. Uitgaan: In Delft, de wekelijkse borrel van Plankenkoorts in de Ciccionina of een andere avond in de Ruif/Oude Jan. Een terrasje pakken in Rotterdam vind ik ook altijd een goed idee. Bijbaan: Ik werk iedere week bij ‘Cafe de V’ hier in Delft en geef daarnaast vakdidactische en examentrainingen wiskunde via Lyceo. Lijfspreuk: ‘Le vent nous portera.’ Ambitie: (Over 5 jaar ben ik): Samenwonend met mijn vriend in een huis met hoge plafonds en grote ramen, met een hond en werkend bij een internationaal erkend bedrijf binnen de luchtvaart- of auto-industrie als project manager of design engineer.
Zeal
Vuur
Breen BEELD: ERIC VAN HOUTEN Meed
ZeaL
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
15 55 15
TRAINEESHIPS. FOR INGENIOUS PEOPLE. “Ingenuity is crucial to turning any project into a success, and that includes during your traineeship. It means you’ll be expected not just to put theory into practice, but to actually (especially) come up with your own ideas as well. With the challenging national and international projects, with training and education we provide, you’ll find yourself growing and developing every day.” Ingenious technology students with a passion for hydraulic engineering visit vanoord.com/careers
ZOMERfestival
Historisch Delft podium voor muziek, techniek, spoken words, art en food
23 - 24 - 25 MEI ZOMERfestival strijkt dit jaar neer op verschillende locaties in Delft: Bastiaansplein, Botanische Tuin, Kanaalweg, Science Centre en Schie-oevers. Zie: www.zomerfestival.nl
16
5MEI 2014
Vuur
Kolom Column
NLR
Breen Meed
Kop Tekst
Delftse zonneboot wil de titel Het TU Delft Solar Boat Team doet deze zomer
Werken op het grensvlak van research en bedrijfsleven
mee aan de DONG Energy Solar Challenge. Het is een race voor zonneboten over
interview
reportage
200 kilometer en vindt plaats in Friesland. TEKST: R ON L A BORDUS
BEELD : PR
dit principe kunnen de draagvleugels extreem klein zijn. De boot heeft hierdoor evenveel waterweer-
Een jaar lang werkten 32 studenten van de TU
medisch wedstrijd stand als een mensenhand die in het water steekt.
Delft aan de meest geavanceerde zonneboot van
De boot heeft een enorm lage weerstand en weegt
dit moment. De zonneboot is uniek door toepassing
slechts 100 kilo. De topsnelheid ligt tussen 40 en 45
van een simpel Nederlands principe: fietsen. De
kilometer per uur.
boot heeft geen klassiek roer achterop, maar maakt gebruik van fietsstabiliteit.
Hoog zwaartepunt
Sinds 2005 doet een nieuw team van de TU Delft elke 2 jaar mee aan deze race. Dit jaar varen de teams van Blauwestad naar Leeuwarden over een parcours van
tepunt is de boot niet stabiel. De bestuurder com-
200 kilometer. Het TU Delft Solar Boat Team heeft de
penseert dit, net als bij een fiets, door de richting
race al twee keer gewonnen en is daarmee record-
in te sturen waarin de boot dreigt te vallen. Door
houder. De race vindt plaats van 28 juni t/m 5 juli.
review
innovatie
Vanaf mijn binnenkomst bij het NLR in juni 2013 ben ik volop bezig met een project voor Fokker Elmo. Zij houden zich bezig met bekabeling in vliegtuigen waarbij het essentieel is dat zogenaamde overspraak tussen kabels tot een minimum wordt beperkt. Ongewenste elektromagnetische koppeling tussen draden zorgt voor storing inevenement de kabels onderling. uitgaan onderzoek Gezien de hoeveelheid kabels in een vliegtuig is deze overspraak een kritiek punt.
Recordhouder
Door de kleine draagvleugels en het hoge zwaar-
recept
Naast dit project ben ik betrokken geraakt bij de modellering van een F-16 radar antenne. Hierbij is Defensie geïnteresseerd in wat eventuele beschadigingen aan de neus van een F16 kunnen betekenen voor de prestaties van de radar. Twee uiteenlopende projecten binnen het elektrotechnische vakgebied, terwijl mijn vooropleiding Technische Wiskunde is. Het is juist deze achtergrond die mij geleerd heeft mijn analytische vaardigheden in te zetten in tal van andere vakgebieden. Enorm interessant is het dan ook om in deze multidisciplinaire omgeving te sparren met collega’s van andere vakgebieden, om te zien of resultaten vanuit verschillende invalshoeken verklaard kunnen worden. Dat levert tot dusverre mooie resultaten, waardoor er zelfs al publicaties aan zitten te komen. En dat is nou precies het mooie aan dit werk; vaak krijg je de vrijheid om je op iets interessants te storten, en tegelijkertijd is er het contact met een klant die om de toepassing vraagt. In mijn ogen een perfecte combi van research en bedrijfsleven. Het pikt van beide de krenten uit de pap en werken op dit grensvlak is voor mij iets behoorlijk unieks! Jesper Lansink-Rotgerink is 24 jaar en werkt sinds juni 2013 bij het NLR als R&D Engineer op de afdeling Avionica Technologie.
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
Deze gastcolumn wordt geschreven door telkens wisselende jongeren die werkzaam zijn bij het NLR. MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
17 55 17
uitgel
proje
Damen Raceroei Regatta op Willem-Alexander Baan groot succes
Masseren, picknickmanden, pastalunches, in de watten gelegd en honderd fietsen
Met grote touringcars vanaf station Rotterdam Alexander
waarin alles staat over roeien. Kinderen kregen bij
en pendelbusjes vanaf de parkeerplaats werden in het
roeihalen maken in een Volans kinderskiff.
de infostand een speurtocht en konden hun eerste
weekend van 3 en 4 mei alle roeiers, coaches, sponsoren,
Boulevard
VIP’s, vrijwilligers en toeschouwers afgezet op de
Bovendien was de roeibaan voorzien van een Regatta
Willem-Alexander Baan in Zevenhuizen. De nieuwe
projecten konden bewonderen van de TU Delft. Op
Olympische baan fungeerde wederom als strijdtoneel voor de tweede editie van de Damen Raceroei Regatta. TEKST: S OPHIE CR A MER
BEELD : JELMER DE VISSER
Blik Waar de eerste editie wat roeigeweld betreft vooral
De eerste editie was afgelopen jaar de allereerste offi-
een pilot was waar nog niet heel veel ploegen op
ciële tweekilometerwedstrijd die op de gloednieuwe
afkwamen, kon de tweede editie rekenen op een
roeibaan verroeid werd. Een wedstrijd waarbij hard
ruime stijging van het aantal inschrijvingen: ruim
roeien centraal staat. De eerste editie is door roei-
250 ploegen tekenden zich in om te strijden voor de
end Nederland goed ontvangen en in november door
blikken, tegenover de 170 van vorig jaar. Hierdoor
de KNRB tot nationale wedstrijd benoemd, iets wat
waren er dit jaar voor het eerst vele bloedstollende
reglementair eigenlijk pas na drie jaar kan gebeuren.
finales, waar de winnaars met gepaste trots hun prijs in ontvangt konden nemen.
Topprestatie Ook dit jaar heeft de commissie hard gewerkt om de
Vuur
roeiers en coaches optimaal te ondersteunen in het
Zo werd roeivedettes Mitchel Steenman en Rogier
neerzetten van een topprestatie. Roeiers hadden de
Blink het vuur aan de schenen gelegd in de finale van
mogelijkheid om gemasseerd te worden en konden
het hoofdnummer, de Senioren A-tweezonder: de
gratis pastalunch ophalen in de roeierslounge. In de
Nederlands kampioenen konden geen moment rus-
loods stonden 100 fietsen klaar om uit te lenen aan
tig aan doen! Naast roeiers is er ook veel aandacht
coaches of toeschouwers die het roeien van dichterbij
besteed aan toeschouwers. Zo konden mensen uit de
wilden bekijken.
buurt gratis picknickmanden bestellen met een boekje
18
5MEI 2014
Boulevard; waar bezoekers verschillende studenten28 mei organiseert de D.S.R.V. “Laga” voor de 39ste keer de OC&C Ringvaart Regatta. Deelnemers roeien 100km van Leiden, via Amsterdam naar Delft. Wil jij deze roeiers aanmoedigen bij hun laatste meters? Kom dan kijken op het Finishterrein bij Lijm&Cultuur!
Ties van Bruinessen, Naval architect / PhD Researcher
“Bij Ulstein Sea of Solutions leven we van innovatie” interview
reportage
recept
review
innovatie
uitgelicht
wedstrijd
medisch
onderzoek
uitgaan
evenement
project
Ulstein Sea of Solutions (USOS) is marktleider in het ontwerpen van grote, complexe offshore constructieschepen. Het bedrijf is
student
TEKST: R ON L A BORDUS
BEELD: ERIC VAN HOUTEN &
ULSTEIN SE A OF SOLUTIONS
zeer ervaren in het ontwikkelen van state-of-art boorschepen.
ontwerp komt, en daar zijn verschillende methodes
Ulstein ontwikkelt als onafhankelijke scheepsontwerper inno-
lijk, betrekkelijk klein bedrijf zijn waar enorm slimme
vatieve projecten voor de offshore olie-, gas- en windindustrie.
Wij hebben korte communicatielijnen en kunnen snel
voor. De kracht van Ulstein is dat we een overzichtemensen werken met veel ontwerpkennis en ervaring.
Naast nieuwbouwprojecten is het bedrijf ook actief betrokken
schakelen, wat gewaardeerd wordt door klanten. Veel
bij upgrade- en ombouwprojecten. “Elk project is uniek en
steeds verder aan het structureren met de nu door mij
voeren we van begin tot eind in teamverband uit in nauwe
mee te maken en je leert er heel veel van. De speel-
samenwerking met klant en onze technologie partners”, vertelt
werk gebeurt op basis van ervaring, en dat zijn we ontwikkelde aanpak en methode. Gaaf om te doen en ruimte die je als afgestuurd ingenieur bij Ulstein krijgt is prettig. Tel daarbij op dat de gemiddelde leeftijd van
Ties van Bruinessen. Over een jaar hoopt hij te promoveren op
de medewerkers 35 jaar is. Een jong team dus, waar
een onderzoek dat hij verricht bij en in opdracht van Ulstein.
toe doet, en je weet waarom ik er graag werk .”
Ties van Bruinessen is op TU Delft afgestudeerd in
methodologieën gezocht en bestudeerd. Gebaseerd
Innovatie
2010 op scheepsontwerpen en is nu PhD student Ship
hierop heb ik een theorie ontwikkeld hoe ervaren
“Bij het ontwerp van dat arctische boorschip mocht ik
Design, Production & Operations en doet onderzoek
ontwerpers te werk gaan en problemen aanpakken
ook mijn bijdrage leveren. Creatieve processen worden
bij Ulstein. Hij vertelt boeiend over zijn ervaringen,
in vergelijking met beginnende ontwerpers. Daar ligt
gestimuleerd: we leven immers van innovatie! Als we
interesses, onderzoek en kansen die hij kreeg en krijgt
de sleutel van mijn onderzoek en bevindingen waar
voortdurend hetzelfde blijven tekenen heeft niemand
bij deze vooraanstaande scheepsontwerper: “Tijdens
bedrijven hun voordeel mee kunnen doen: er blijken
meer een reden om naar ons toe te komen, dat maakt
mijn afstuderen heb ik een onderzoekje gedaan voor
verschillen te zitten in aanpak, ander taalgebruik,
het leuk. Onze klanten willen die innovatie! In het kader
de Amerikaanse kustwacht en ontdekte het boeiende
andere structuur, zaken waar ze naar kijken, andere
van mijn onderzoek besteed ik een hoofdstuk aan het
van hoe je naast het technische ontwerpen ook pro-
termen en woordkeuzes; logisch leidend tot proble-
begrip innovatie. Als je het definieert, weet je wat je
jectzaken moet regelen, managen en organiseren;
men in de communicatie en uiteindelijk een mogelijk
moet doen; door onderzoek benoem je het en moet je
daar wilde ik me in verdiepen. Concreet dus hoe
risico in de bedrijfsvoering.”
er wat mee. Dat gebeurt hier. Ulstein doet er ook wat
het proces van scheepsontwerpen werkt. Ik ging in
Na een viertal casestudies, modelvorming en het defini-
mee! Per project wordt bekeken of de methode kan
gesprek met prof. Hans Hopman en met bedrijven en
ëren van een ontwerpmethode kreeg Ties de kans van
worden toegepast, aangezien het ook afhankelijk is
kwam toen in contact met Ulstein; hun interesse werd
Ulstein om zijn manier van projectwerk bij een klant te
van de instelling en medewerking van de klant. Maar
gewekt en het contact mondde uit in een promotie-
presenteren en samen met Ulstein project team toe te
ook in ons nieuwste ontwerp, een accommodatieschip
onderzoek; een fantastische kans.”
passen. “Het heeft geresulteerd in een volledig nieuw
voor 800 personen, wordt de nieuwe aanpak gebruikt.”
Complexe offshore schepen
veel respect voor elkaar is en waar ieders inbreng er
scheepsontwerp voor een arctisch boorschip, geen aangepaste versie van een bestaand ontwerp. Een
Ulstein Sea of Solutions B.V.
“Ik ben onderzoek gaan doen naar en bij bedrijven
perfecte ervaring. Mijn onderzoek is van belang voor
Churchillsingel 432-446
die vooral complexe offshore schepen ontwerpen.
ons bedrijf: ik ben geïnteresseerd hoe een ontwerp tot
3137 XB VLAARDINGEN
Daarbij heb ik met veel mensen gepraat en ontwerp-
stand komt, hoe je van een idee en klantwens tot een
www.seaofsolutions.nl
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
19 55 19
Postcode Lottery Green Challenge zoekt groene start-ups
Win 500.000 euro voor je groene ondernemersplan Voor het achtste jaar op rij roept de Nationale Postcode Loterij mensen overal ter wereld op hun duurzame, creatieve en innovatieve ondernemersplan in te sturen. De winnaar van de Postcode Lottery Green Challenge krijgt 500.000 euro om zijn of haar plan te realiseren. Daarnaast is 200.000 euro beschikbaar voor één of twee andere veelbelovende groene plannen.
Ginger Dosier (35) uit de Verenigde Staten weet als
Groot publiek
Inschrijven
geen ander wat de Postcode Lottery Green Challenge
Briljante, groene ideeën blijven vaak op de plank lig-
De inschrijving voor de achtste editie van de Postcode
kan betekenen. Vorig jaar won zij de hoofdprijs. Dosier
gen. De Postcode Lottery Green Challenge maakt het
Lottery Green Challenge is begonnen. Tot en met 3
overtuigde de jury met haar revolutionaire produc-
mogelijk dat juist deze ondernemersplannen een groot
juni 2014 kunnen duurzame ondernemersplannen
tieproces voor bakstenen. Haar bedrijf BioMason
publiek bereiken. Aan deelname zijn geen kosten ver-
ingezonden worden via www.greenchallenge.info.
ontwikkelde een proces dat gebruik maakt van
bonden. De wedstrijd moedigt mensen aan op een
Daarna kiest de prejury vijf tot acht finalisten. Op 11
natuureigen bacteriën, een duurzaam alternatief voor
creatieve manier na te denken over het tegengaan van
september presenteren de finalisten in Amsterdam
het bestaande, vervuilende proces dat wereldwijd
klimaatveranderingen. Volgens Marieke van Schaik,
hun plannen voor de internationale jury en genodigden
zorgt voor hoge CO2-uitstoot.
Managing Director van de Nationale Postcode Loterij,
en wordt bekendgemaakt wie er met de hoofdprijs en
is dat belangrijk. Van Schaik: “Door de klimaatveran-
runner-up prijs naar huis gaan.
Stimulans
dering staan we voor de uitdaging een nieuwe, groene
Ginger Dosier kon haar geluk niet op: “Met dit prij-
leefstijl te omarmen. Eén slim en creatief idee kan
zengeld kunnen we sneller resultaat boeken en onze
een groot verschil maken. Met de Postcode Lottery
duurzame bakstenen op grote schaal op de markt
Green Challenge willen we ervoor zorgen dat baanbre-
brengen. Dat is een enorme stimulans.”
kende duurzame oplossingen daadwerkelijk ontwikkeld
De Nederlanders Wolbert Allaart uit Den Haag en
worden en op de markt komen. Voorwaarde is dat de
Patrick Heuts uit Oosterbeek wonnen vorig jaar beiden
producten en diensten de CO2-uitstoot verminderen en
een runner-up prijs van 100.000 euro.
hoog scoren op design, gebruiksvriendelijkheid en kwaliteit. Het plan moet binnen twee jaar te realiseren zijn.
20
5MEI 2014
Meer informatie
www.greenchallenge.info
Studenten vieren Koningsdag Veel hilariteit tijdens de toespraak bij de DSB op de afgelopen Koningsdag: “We proosten op de eerste verjaardag van Willem-Alexander”, preekte een bestuurslid. Toen de verbaasde toehoorders waren uitgelachen maakte hij zijn zin af: “als koning!”. Na de toespraak volgde een bijzondere versie van Het Wilhelmus en kon de band los. Kortom het was tijd om samen met de burgerij enkele oranjebitters te atten en het gratis fust aan te slaan. Het was tenslotte al twaalf uur ’s middags. (Foto’s: Eric van Houten)
Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
21 55 21
Fitting in? Mania Bien‘
Center of the World Mania Bien‘ (25) is doing a Master’s degree in Architecture at the TU. Being dazed by the way Dutch students worked during a jointed workshop at her previous university, Polish national Mania was dead set on coming to the Delft. In this edition of ‘Fitting in?’ Mania tells about her experience as an international student and about the differences between Poland and The Netherlands. TEKST: E LISE MOOIJM AN
BEELD : M ANIA BIEN
time the application period had almost ended. There was simply not enough time anymore to gather all the necessarily documents.” Not giving up on her
“To be honest when I travel to Poland nowadays it feels like I’m going on a
dream Mania decided wait until next year with applying and to study one more
vacation, not like I’m going back home,” says Mania who is originally from
year in Poland, which gave her the opportunity to go to South Korea for one
Krakow. “There is a huge difference in the quality of life between Poland and
semester. Now living in The Netherlands, Mania seems to be running in to
The Netherlands. People here are a lot friendlier. For example, when I had to
people that she met in South Korea and during a previous Erasmus exchange
take the train in my hometown I asked someone about the departure times.
in Rome all the time. “The Netherlands really seems like the center of the
‘Do I look like a train station worker to you?’, the lady replied. That really
world,” the Polish says. “I think it’s because Holland is right in the middle of
shocked me as I’m no longer used to that kind of attitude.”
Europe, which causes me to randomly run into people that I met abroad all the
A Different Approach While doing her bachelor in Poland Mania followed a workshop in which her
time! For example this past King’s day I walked into a bar and my ex-boyfriend from Rome that I hadn’t seen in three years was sitting there,” Mania laughs.
own university as well as the TU Delft were participating. “Our subject was
India
a housing project in Germany. I worked on it together with a group of guys
“What I like most about my master’s degree here in The Netherlands is the
from the TU. They approached our subject in such a different way than I did.
possibility of customizing my personal study path. I can pick courses that I feel
I was used to design something first and then, if I had time, do a little bit of
will serve my future best. Back home this is not possible.” One of her courses
research just to create a nice poster. That was the robotic way of working we
saw Mania travel to Chandigarh in India, a town well known for it’s unique
were thought.” The interaction with the Dutch guys astonished Mania. “I felt
architecture and urban design. “Chandigarh is a city that was completely plan-
like I was behind on knowledge. They even researched the way people hung
ned and build from the ground up. It was very nice to go there with professors,
their laundry in that part of Germany, all to create a housing united perfect
because they provided us with a lot of background information.” Mania still
for that community. From that moment on I was dead set on coming to Delft.”
has one more year to go at the TU, but is already thinking about extending her studies. I’d like to get a part-time job to fund my education and be eligible for
Too Late
a student OV-Chipkaart as European students that work a at least 56 hours a
Unfortunately for the 25-year-old the realization that she wanted to study at
week qualify for a student grant from the government. I also hope to take a few
the TU came too late. “The workshop was at the end of March and by that
extra classes in order to get the most out of my time as a student at the TU.”
22
5MEI 2014
Drukkerij Van de Sande is een compleet en modern grafisch bedrijf, waar alle grafische disciplines zijn ondergebracht. Het familiebedrijf waarin vakmanschap en flexibiliteit de uitgangspunten zijn, is al zo’n 40 jaar gevestigd in Nootdorp en bekend in de regio. Drukkerij Van de Sande combineert vakmanschap en innovatie, in de eerste plaats als het gaat om professioneel drukwerk. Maar vandaag de dag is Drukkerij Van de Sande dé aangewezen partner voor het hele grafische communicatieproces. Van ontwerp tot verzending.
Ambachtshof 1, 2632 BB Nootdorp - 015 310 92 94 -
[email protected] - www.sande.nl Zeal
Vuur
ZeaL
Breen Meed
MAAND MAAND 2012 2012 MEI 2014
23 55 23
How do you make a lithography system that goes to the limit of what is physically possible? At ASML we bring together the most creative minds in physics, electronics, mechatronics, software and precision engineering to develop lithography machines that are key to producing cheaper, faster, more energy-efficient microchips. Our machines need to image billions of structures in a few seconds with an accuracy of a few silicon atoms. So if you’re a team player who enjoys the company of brilliant minds, who is passionate about solving complex technological problems, you’ll find working at ASML a highly rewarding experience. Per employee we’re one of Europe’s largest private investors in R&D, giving you the freedom to experiment and a culture that will let you get things done. Join ASML’s expanding multidisciplinary teams and help us to continue pushing the boundaries of what’s possible.
www.asml.com/careers /ASML
/company/ASML
