Oeverplanten in Lelystad Inleiding Lelystad is rijk aan water. Binnen de bebouwde kom is een blauwe dooradering aanwezig van talloze wateren. Om de waterbergingscapaciteit te vergroten en de leefomgeving te verbeteren worden op diverse plaatsen traditionele oevers vervangen door natuurvriendelijke oevers. Oeverzones met een rijke biodiversiteit zijn goed voor de natuur maar vooral ook mooier om naar te kijken. De aanwezigheid van diverse planten geeft ook een mooier bloemrijke oeverzone weer. Beheer en grondsoort zijn twee belangrijke factoren die de biodiversiteit aan planten zal beïnvloeden. In het noorden van Lelystad is meer zandgrond (gunstig voor de biodiversiteit) en in het zuiden is meer klei. Het beheer van de oeverzone bestaat vooral uit 1 of 2 keer per jaar maaien en het maaisel afvoeren. Monitoringsmethodiek Eens in de drie jaar worden 48 locaties onderzocht: per jaar 16 locaties. De locaties worden verspreid over de stad om de grondsoorten goed te verdelen. Daarnaast worden locaties gezocht met verschillende beheer. Gewerkt wordt met streeplijsten. Een lijst van planten die over een vaste afstand (100 meter) in de slootkant/berm (1 meter breed) aanwezig zijn. Door twee inventarisatierondes te houden, worden zowel voorjaars- als najaarsbloeiers opgemerkt. Ook werd gekeken naar de breedte van het ongemaaide deel van de oevervegetatie en naar de opbouw van de gelaagdheid van vegetatie. Resultaten In totaal zijn er in de oeverzones 135 plantensoorten vastgesteld. Gemiddeld werden per oeverstrook 32 soorten gevonden, maar de variatie is groot: van slechts 12 soorten tot 50 per 100 meter. Van de soorten die er voorkomen zijn zo’n 40 soorten typisch voor de vochtige oeverzone. Meest algemeen aangetroffen oeverplanten zijn riet, harig wilgenroosje en gele lis. Bijzonder waren de vondsten van lidsteng en grote boterbloem. Conclusie De grootste soortenrijkdom werd aangetroffen bij natuurvriendelijke oevers. Dit oevertype scoort ook het hoogst bij de diversiteit aan echte oeverplanten. Bij traditionele, beschoeide oevers gaat over het algemeen regel op: Daar waar de gehele oeverstrook gemaaid wordt tot dicht bij het water, zijn de soortenaantallen het laagst, tenzij de oevervegetatie zich aan de buitenzijde (waterzijde) van de beschoeiing heeft weten te vestigen. Brede hoge rietkragen herbergen doorgaans ook weinig plantensoorten. Bij beide oevertypes is variatie in de breedte van het gemaaide deel van de oever over het algemeen bevorderlijk voor de soortenrijkdom. Grondsoort lijkt niet opvallend bepalend te zijn voor het voorkomen van een rijke (oever)begroeiing.
Grote boterbloem: een fraaie, schaarse oeverplant
waterplant (ja=1) 1
x x
oeverplant (ja=1)
x
x x
x
aantal
x x x
36-burgvliet
30-ijssellaan
x
35-oudean
29-botterbrug
x
34-sportpark
28-westerdreef
x
33-zoom
27-hollandse hout
x x
32-atol_plantage
26-poelen_schermer
x
31-wartelstraat
25-jol_12
x
24-gondelbrug
x x
23-koggebrug
22-boeierbrug
aarvederkruid akkerdistel akkerereprijs akkermelkdistel akkervergeetmeniet basterdwederik bevertjes bitterzoet blaartrekkende boterbloem boerenwormkruid boswilg brede weegbree breedbladige wespenorchis brunel bultkroos duizendblad echte kamille echte valeriaan engels raaigras esdoorn fioringras fluitenkruid fonteinkruid (sterbladig) geel nagelkruid gekroesde melkdistel gele lis gele plomp gestreepte witbol gewone berenklauw gewone braam gewone hoornbloem gewone melkdistel gewone raket gewone waterbies glanshaver grof hoornblad groot streepzaad grote boterbloem grote brandnetel grote egelskop grote kaardebol grote lisdodde grote waterweegbree haagwinde harig wilgenroosje heen heermoes herik hoge cyperzegge hondsdraf hopklaver ijle dravik katwilg kikkerbeet
21-houtribweg
Oeverinventarisaties Lelystad 2012
x x
x
x x
x x
x x x
x x
x
x
x x x
x x x
1 1
x
x
x x
x
x
x x
x
x
x x
1
x x x
x x
x
x x x
x x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x x x
x
x x x
x
x x
x x x
x
x
x x
x
x x
x x
x x
x
x x
x x
1 1
x
1 1
x
x
x
x x
x
x
x
x x
x x
x
x
x x
x x
x x
x
1
x x x
x
x x
x x x
x
x x x
x
x
x
1 1
x
x
x x
x
x
x
x
1 x
x
x
x x
x x x x
x
x x
x x x
x x x x x
x x x
x x
x x x
x
x x
x x
x
x
1 1 x x
1 1
x x
x x
x
1 x x
x x x
x x
x x
1 1
kleefkruid klein hoefblad klein kruiskruid kleine klaver kleine kroos kleine veldkers kleine watereppe kompassla koninginnekruid kraakwilg kranswier kropaar kruipende boterbloem krulzuring kweek lidsteng liesgras lijsterbes luzerne madelief moerasandoorn moerasmelkdistel moerasspirea moerasvergeetmeniet moeraszegge oeverzegge oranje havikskruid paardenbloem pastinaak peen penningkruid perzikkruid pinksterbloem pitrus puntwederik reuzenberenklauw ridderzuring riet rietgras rietzwenkgras ringelwikke robertskruid rode klaver rode kornoelje rode waterlelie rood zwenkgras ruw beemdgras scherpe boterbloem scherpe zegge schietwilg schijfkamille slangenwortel
x x
x
x x x
x x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x x
1
x
1
x x
x
x x
x x
x
1 1
x x x
x
x x x
x
x x
x
1 x x x x
x
x
x x x
x x x x
x x
x x x
x x x x
x x x
x x x
x
x
x x
1
x
x
1
x x
x x x
x x
x
x
x x
x
x x
x x
x x
x x
x x
x
x
x x
x 1 1 1 1 1 1
x x x x
x
x x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
x x
x
x x
x
x
x x x
x
1 1 x
x x x
x x
x
x
x x x
x x x
x x x x x
x x x x
x x x x
x x x
x x
x
x x x
x x x
x x
x
1 1 1
x x
x
x x
x x
x x x x
x x
x x
x
x x x
x
x
x x
x x x x
x x
x
x x
x x
x x
x x x x
1 x x
x x 1 1
x x x
1
slanke waterkers slipbladige ooievaarsbek smalle waterpest smalle weegbree smeerwortel speerdistel sterrekroos straatgras timoteegras treurwilg valse voszegge veelwortelig kroos veldzuring vlier voederwikke vogelmuur watergentiaan watermunt waterpeper waterscheerling waterzuring witte klaver witte waterlelie wolfspoot zevenblad zomereik zwanenbloem zwarte els zwarte zegge aantal soorten echte oeverplanten waterplanten type oever* zand / klei % vegetatiehoogte < 15 cm % vegetatiehoogte 15 - 30 cm % vegetatiehoogte 30 - 60 cm % vegetatiehoogte 60 cm % vegetatiebreedte < 30 cm % vegetatiebreedte 30 cm - 1m % vegetatiebreedte 1 m - 2 m % vegetatiebreedte > 2 m
x
x x
x x
x
1 x
x 1
x
x
x
x x x
x
x x x x
x x x
x
x
x
x x
x x x
x x
x
x x
x
x
x x x
x
1
1
x
x x
x
x
x
1
x x
x
x x
x x
x
x x
x x x
x x
1 x
1 1 1 1
x x x
x
x
x x x
x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x 23 5 0 t z
24 5 3 t z
43 13 6 t k
28 4 4 t k
38 9 1 n k
20 50
30
95 5
20
0 30
12 1 1 t k 40 40 20
98
80
0
90
80
10
1
x x x
x x
x
x
25 5 1 t k
31 5 1 t z
32 12 3 n z
32 8 1 n z
50 23 6 n z
x 46 17 6 n k
38 5 2 t k
22 6 0 t k
34 7 2 t k
40
40
60
40
40
25 50
20
50 90
5 30
37 8 1 t z 50 20 10
100 100 95
90
80
95
60
98
95
10
10
5 100 95
25 40 30 5
100
1
x
90
1 1 1
40 100 60 100
50 40 100 10
* type oever: n =natuurvriendelijk / t=traditioneel (beschoeid) ** Zoom: gemaaid tot oever (beschoeid), in water vegetatiebreedte 30 cm - 2 m
15 100** 10 50 40 50 10 50 100 75 100
135 40 14
