OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN
PRATEN EN LUISTEREN Bidden, wat is dat eigenlijk? • Mompelen met je ogen dicht? • Een beetje zitten mijmeren? • Net zoiets als mediteren? • Je gedachten op een rij zetten? • Gewoon even tijd voor jezelf? Als dat bidden is, dan wordt het tijd om wakker te worden. Zó bidden, dat voegt niets wezenlijks aan je leven toe. Veel mensen bidden uit gewoonte. Of voor de zekerheid (want stel dat God tóch bestaat). Om het ongeluk te bezweren, of om hun verlanglijstje op te geven. Als dat je motieven zijn om te bidden, mis je een heleboel. Bidden is praten met een persoon. Met God zelf. Eerbiedig, maar ook open en eerlijk. Bij praten hoort luisteren. Luisteren naar God doe je als je in de Bijbel leest; dáár spreekt Hij je aan. Bidden en bijbellezen horen dus bij elkaar. In deze brochure lees je er meer over.
1
OMGAAN MET GOD Deel 1: Praten Praten: dat doen we elke dag. We praten bij een kop koffie, in de wandelgangen, op school en bij vergaderingen. We kunnen gewoon niet zonder. Praten, communiceren, zit ons in het bloed; we zijn echte bruggenbouwers. Communicatie hebben we nodig om ons geaccepteerd en begrepen te voelen. God heeft mensen zo gemaakt, omdat Hij zelf ook zo is. Hij wil met ons communiceren, praten. Juist dát vinden we nog niet zo makkelijk.
NOG EVEN BIDDEN... Voor de meesten van ons is praten de gewoonste zaak van de wereld. Wat vreemd eigenlijk dat praten met God opeens een heel ander verhaal is. Tegenover Hem doe je je mond niet zo makkelijk open. Je zegt een vers op dat je jaren geleden een keer geleerd hebt, of je levert een verlanglijstje in. Zelfs als je christelijk opgevoed bent, kan praten met God toch een leeg begrip zijn. Zo van: ‘Oh ja, we moeten ook nog even bidden’. Bidden wordt een sleur, een gewoonte. Waarbij het contact met God al snel verwatert. Want het is net als met menselijke relaties: die moet je onderhouden. Dat gaat niet vanzelf.
2
OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN
RETOURTJE JERUZALEM Stel dat Jezus nu nog op aarde was. Ergens in de buurt van Jeruzalem. Misschien zou je er wel een dure reis voor over hebben om Hem te bezoeken. Om naar Hem te luisteren en met Hem te praten. Hoe zou het zijn als Hij alle tijd voor je had, zodat je het met Hem kon hebben over alles wat je bezighoudt, over je vragen en je twijfels?
GOD ZIT VOOR JE KLAAR Bidden is praten met God. Net zo reëel als wanneer je bij Hem op bezoek kon gaan. Je woorden verdwijnen niet in het luchtledige. Alles wat je zegt of denkt, hoort God. Hij zit klaar om naar je te luisteren, één en al oor. Ook als je niet hardop bidt, hoort Hij je. Dat is even wennen misschien, maar het is ook een bevrijdende gedachte. Denk je eens in: God heeft 24 uur per dag belangstelling voor je! Hij kent je gedachten en wil niets liever dan dat je met je verhaal naar Hem toekomt. Hij zal je niet wijzen op zijn toch al volle agenda; bij Hem hoef je niet te wachten tot je aan de beurt bent.
3
GOD HOORT JE GRAAG PRATEN In de hele Bijbel, maar vooral in de Psalmen, zie je dat je als mens voor God je hart kunt openleggen. Kijk maar eens naar dit stukje uit Psalm 62.
Misschien vraag je je af wat je wel en niet tegen God kunt zeggen. Dan is het goed om God te zien als iemand die graag met je wil praten. Hij wil graag horen wat je denkt en voelt, wat je diep van binnen bezighoudt. Niet dat Hij dat anders niet zou weten, maar Hij wil het graag van jouzelf horen. Hij zoekt contact. Soms kun je er verschrikkelijk behoefte aan hebben om je hart te luchten. Dat kan bij God.
”
Vertrouwt op Hem te allen tijde, o volk, stort uw hart uit voor zijn aangezicht; God is ons een schuilplaats.
”
Bidden is dus eigenlijk: je hart uitstorten. Inclusief de dingen die je moeilijk vindt, waar je tegenop ziet, waar je verdriet om hebt. In je gebed horen je vragen en je zorgen thuis, maar ook de dingen waar je blij van wordt en waar je dankbaar voor bent.
LUISTER EENS NAAR JEZUS
4
Als we meer willen weten over het bidden, kunnen we veel van Jezus leren. Omdat Hij zelf bad - daarover kun je lezen in de Bijbel - en ook omdat Hij heeft uitgelegd hoe je kunt bidden. Jezus praatte regelmatig met God, zijn Vader. Dat had Hij nodig. Vlak voordat Hij gevangen genomen werd, toen Hij enorm opzag tegen het lijden dat zou komen en worstelde met zijn keuze om Gods wil te doen, zocht Hij contact met God om zijn hart uit te storten. Maar dat deed Hij ook op andere momenten. In de Bijbel staat dat het zijn gewoonte was om in de stilte van de nacht met God te praten. Gewoonte - dat is iets anders dan sleur. Jezus
OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN praatte doorlopend met zijn Vader. Hij legde zijn hart voor Hem open. Dát is bidden: omgaan met God. Steeds weer met Hem de dingen van je leven bespreken.
”
Nu iets over het bidden. Wees niet zoals de huichelaars; die bidden zo dat iedereen het kan horen en zien, op de hoek van de straat en in de synagoge. Zij hebben hun beloning al. Als u bidt, moet u dat ergens doen waar u helemaal alleen bent. Doe de deur achter u dicht en bid in het geheim tot uw vader. En uw Vader, die al uw geheimen kent, zal u belonen. Als u bidt, doe dat dan niet langdradig en met zinloze woorden, zoals andere volken doen. Want die denken dat hun gebeden worden verhoord als zij veel woorden gebruiken. Vergeet niet dat uw Vader precies weet wat u nodig hebt, al voor u Hem erom vraagt!
Jezus heeft zijn volgelingen veel geleerd over het bidden. Een mooi voorbeeld daarvan vind je in Mattheüs 6.
”
OP ZOEK NAAR EEN STILLE PLEK Jezus bad als Hij samen was met zijn discipelen, maar ook als Hij alleen was. Tijdens zijn verblijf in Jeruzalem ging Hij bijvoorbeeld naar de Olijfberg om te bidden. Dat is een stille plek even buiten de stad. In ons land en in onze tijd is het niet zo makkelijk om ook zo’n plek te vinden. Wat is een geschikte plaats om met God te praten? In een kerk of gemeente, of bijvoorbeeld op een bijbelkring, kun je met elkaar God ontmoeten. Daar kun je ook samen bidden. Toch zul je daar je diepste gedachten en vragen niet zo snel naar voren brengen. Daarom is het belangrijk dat je ook zelf een plek hebt waar je alleen met God kunt zijn. Je achtertuin of je slaapkamer bijvoorbeeld. Je eigen Olijfberg, zeg maar. 5
BIDDEN METJE OGEN OPEN Maar als je nu dringend met God wilt praten terwijl er met geen mogelijkheid een stille plek te vinden is? Je zit midden in het verkeer en je gedachten dwalen af naar iemand waar je je zorgen om maakt. Of je moet op je werk plotseling een beslissing nemen waar je je geen raad mee weet. In de Bijbel staat een mooi voorbeeld van een man die daar ook tegenaan liep: Nehemia. Op een gegeven moment is Nehemia in gesprek met de koning van Perzië - een gesprek waar voor Nehemia en zijn volk alles van afhangt. Midden in dat gesprek zoekt Nehemia contact met God. ‘Toen bad ik tot God, en ik zei tegen de koning...’ (Nehemia 2 : 4). Een schietgebed, zouden we zeggen. Zo kun je dus ook bidden. Met je ogen open.
RUIMTE MAKEN VOOR EEN GOED GESPREK
6
Omgaan met God, dat is alles met Hem delen. Bidden kun je de hele dag doen. Op de fiets, in de auto, op school, tijdens je werk. Maar daar moet het niet bij blijven. Met God is het net als met een goede vriend of vriendin: af en toe moet je de tijd nemen om ongestoord bij te praten. Naast het bidden ‘met je ogen open’ is het goed om ruimte te maken voor het gebed. Je kunt daar heel goed een vast tijdstip voor nemen. Al was het maar om jezelf een handje te helpen. De ene keer zal het praten met God bijna vanzelf gaan, terwijl je de andere keer helemaal niet zo’n behoefte hebt aan het gebed. Regelmaat herinnert je dan aan de band die er is tussen God en jou. In de Bijbel vinden we een mooi voorbeeld van een man die de regelmaat in zijn gebed onder alle omstandigheden vasthoudt:
OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN Daniël. De profeet Daniël bad driemaal per dag op vaste tijden tot God. Ook als hij het druk had (hij was onderkoning in het Perzische rijk), en ook als het bidden hem zijn baan en zijn leven kon kosten (Daniël 6).
LUISTERT GOD? Bidden kan moeilijk zijn. Er zit niemand tegenover je en soms kun je het misschien niet laten om je af te vragen of je jezelf niet voor de gek houdt. Bovendien zie je lang niet altijd resultaat. Toch heeft bidden zin. Want voor God is het contact met jou heel belangrijk. En dat contact kan jou ook veranderen. Het gebed zet iets in beweging. Als je praat met God, luistert Hij en Hij gaat met jou aan de slag. Hij verhoort niet altijd op de manier die wij graag zouden willen, maar Hij is er wel mee bezig. Hij geeft antwoord, hoe dan ook. Dat mag je van Hem verwachten.
OMGAAN MET GOD Deel 2:luisteren Praten is leuk, maar alleen als degene die praat ook kan luisteren. Een goede relatie kan niet alleen uit eenrichtingsverkeer bestaan. Dat geldt tussen mensen onderling en ook tussen God en mensen. God wil graag naar je luisteren, maar Hij heeft je ook wat te vertellen. Daarom heeft Hij ervoor gezorgd dat mensen eeuwenlang hebben opgeschreven wat God in de geschiedenis en in hun leven heeft gedaan. Dat is wat we nu de Bijbel noemen.
7
Door te lezen in de Bijbel kom je erachter wie God is en wat Hij je te zeggen heeft. Luisteren naar God, lezen in de Bijbel dus, helpt je om God beter te leren kennen.
DE BIJBEL: VERSCHILLENDE BOEKEN De geschiedenis van God met de mensen is heel divers. Daar zijn dus ook heel verschillende boeken over geschreven, die allemaal hun plek gekregen hebben in de Bijbel. Je komt er geschiedenisverhalen tegen, maar ook liederen, profetieën en brieven. Al die verschillende boeken maken de Bijbel tot een afwisselend geheel. Want een lied lees je nu eenmaal anders dan een geschiedenis of een brief. In de Bijbel kun je ook het levensverhaal van Jezus Christus vinden. Vier evangelisten hebben gebeurtenissen uit zijn leven op papier gezet. Daarnaast staan er ook brieven in van mensen die Jezus persoonlijk gekend hebben (Petrus, Johannes en Jacobus) of die in zijn tijd leefden (Paulus). Als je meer wilt weten over Jezus, zit je met de Bijbel dus goed.
DE BIJBEL: PRAKTISCH EN HERKENBAAR
8
De Bijbel is meer dan een interessant boek of een serie boeiende verhalen. In de Bijbel laat God zien wie Hij is en hoe Hij met mensen wil omgaan. Met mensen zoals jij. Want de geschiedenis van de Bijbel mag dan duizenden jaren oud zijn, als je goed leest en luistert, zul je in veel bijbelse personen jezelf en je eigen leven herkennen. Dat maakt de Bijbel heel praktisch. In de geschiedenissen, profetieën en brieven laat
OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN God ook zien hoe Hij naar ons kijkt en hoe Hij met ons wil omgaan. Je vindt er zijn wil, zijn beloften, zijn waarschuwingen, zijn raad enzovoort. Zoals God destijds omging met mensen als Abraham, David en Paulus, zo wil Hij er nu ook voor jou zijn. Lees bijvoorbeeld eens een paar liederen (Psalmen) die in de Bijbel staan. Daarin kun je zien hoe gelovige mensen met God omgaan, wat ze met God meemaken, hoe Hij hun leven leidt of hoe ze over Gods grootheid spreken. Je kunt daarom veel van de Bijbel leren. God wil daardoor jouw leven veranderen en verrijken.
VIJF STAPPEN OP HEILIGE GROND Goed naar iemand luisteren kost energie. Je gaat ervoor zitten, probeert je in te leven in die ander en te begrijpen wat hem ofhaar bezighoudt. Hoe doe je dat als God spreekt? Hoe ga je om met wat Hij je te zeggen heeft? Hier vind je vijf stappen die je kunt zetten als je de Bijbel openslaat om naar God te luisteren. • EERBIED TONEN God spreekt - dat is niet zomaar wat. De Schepper van hemel en aarde neemt de moeite om je iets te vertellen. Als God spreekt, staat Hij eigenlijk heel dichtbij je, terwijl Hij ook heilig is. In de Bijbel lees je dat als God met Mozes spreekt, Mozes zijn schoenen uit moet doen omdat hij op ‘heilige grond’ staat (Exodus 3 : 5). Dat zegt iets over de grootheid van God. Als je in de Bijbel leest, ben je in zekere zin ook op heilige grond. God is daar en dat is geen kleinigheid.
9
• LUISTEREN De Bijbel lezen is niet hetzelfde als het lezen van een goede roman. Door de gebeurtenissen uit het verleden wil God jou persoonlijk iets zeggen. Maar luisteren moet je leren. Net als de jonge profeet Samuël moet je de stem van God nog leren kennen, voordat je kunt zeggen: ‘Ja Here, ik luister’ (1 Samuël 3 : 10b). Je kunt God natuurlijk wel vragen of Hij je wil helpen om te luisteren, zodat zijn Woord echt tot je door zal dringen.
• GEHOORZAMEN Beslist niet het gemakkelijkste onderdeel van luisteren. Gehoorzamen ligt niet zo in onze aard. We zijn het al snel ergens mee oneens. Het is zo makkelijk om Gods woorden te ‘vergeten’ als ze ons niet aanstaan. Je kunt bijvoorbeeld het gevoel hebben dat stukjes van je leven niet sporen met wat God wil. Dat kun je wel verdringen, maar dan blijft het steeds tussen jou en God in staan. Gehoorzamen begint ermee dat je juist die dingen aan God voorlegt. Ook als je het moeilijk vindt om ermee te kappen. Hij wil je namelijk helpen om je leven anders in te richten.
• GELOVEN
10
Geloven doen we vaak met ons verstand. We vinden iets betrouwbaar of niet. Als we iets niet kunnen verklaren, gaan we twijfelen. Zo werkt het soms ook bij het lezen van de Bijbel. Je gaat Gods woorden pas vertrouwen als je Hem leert kennen. Daarom is het zo belangrijk dat je luistert naar wat Hij over zichzelf vertelt. Hoe meer je Hem leert kennen als liefdevol, trouw, rechtvaardig en heilig, des te meer zul je geloven in wat Hij zegt. Ook al
OVER BIDDEN EN BIJBELLEZEN klinkt het je misschien wel eens als iets onmogelijks in de oren.
• AAN DE SLAG GAAN De Bijbel is meer dan een wiskunde- of een verhalenboek. Het is het woord van God, persoonlijk voor jou. Dat gaat verder dan je verstand; dat raakt ook je gevoel. De Bijbel gaat over een relatie. Het is als met een liefdesbrief. Daarvan zeg je na het lezen ook niet dat het interessant of leerzaam was. Als het goed is, raakt zo’n brief je persoonlijk en ben je er in gedachten steeds mee bezig. De Bijbel lezen betekent dus ook: erbij stilstaan dat de woorden van God afkomstig zijn, speciaal voor jou bedoeld.
”
Reken dus voorgoed af met alles in uw leven wat vuil is of wat maar de schijn heeft slecht te zijn. Wees dankbaar voor het geweldige nieuws dat wij ontvangen hebben, want daardoor kan onze ziel gered worden. Maar naar dat nieuws moet u niet alleen luisteren, u moet er ook naar handelen. Misleid uzelf niet. Want als u alleen maar luistert en niets doet, lijkt u op iemand die in de spiegel heeft gekeken en meteen daarna weer vergeten is hoe hij eruit ziet. Maar als u blijft kijken naar Gods wet voor vrije mensen, zult u die niet alleen goed onthouden, maar er ook naar leven en God zal u zegenen in alles wat u doet.
Als je Gods woorden ter harte neemt, heeft dat een heilzame uitwerking op je leven. Dat staat bijvoorbeeld in de brief van Jacobus 1 : 21-25
”
God is de Almachtige en Hij doet wat Hij belooft. Daar hoef je nooit aan te twijfelen. In de Bijbel vind je de geschiedenis van Abraham. God had Abraham beloofd dat uit hem een groot volk zou voortkomen, terwijl Abraham geen kinderen had en al erg oud was. Abraham had dus alle reden om te twijfelen. En tóch geloofde hij God!
11
Genesis 15 :2-6
”
Maar Abram zei: “Och Oppermachtige Here, U kunt mij wel zegenen, maar wat helpt dat, nu ik geen zoon heb? Wanneer ik sterf, zal de Damascener Eliëzer al mijn bezittingen erven. Een dienaar zal mijn erfgenaam worden.” Maar de Here nam weer het woord: “Niemand anders dan uw eigen zoon zal uw erfgenaam zijn.” God nam Abram mee naar buiten en wees naar de nachtelijke hemel: “Kijk naar boven en tel al die sterren eens als u kunt! Zo zal uw nageslacht zijn: ontelbaar! “ Abram geloofde het woord van de Here en dat was de reden dat God hem als een rechtvaardig mens beschouwde.
OMGAAN MET GOD Deel 3: een relatie onderhouden
”
Praten en luisteren gaan samen. Bidden en bijbellezen ook. In een relatie met God kan het één niet zonder het ander. God biedt je die relatie aan, maar jij moet reageren. Of je het aanbod aanneemt, is jouw keuze. Een keuze met gevolgen. Want net als met alles waar je zuinig op bent: onderhoud is nodig. Hieronder vind je zes tips voor het ‘onderhoud’ van je relatie met God.
• STIL WORDEN Bidden en bijbellezen vragen om aandacht. Je doet het er niet even bij. In de vaart van onze werkzaamheden en onze gedachten lopen we God nogal makkelijk voorbij. Daarom is het goed om, voordat je de Bijbel gaat lezen, jezelf even stil te zetten. Denk even na over wat je de komende minuten gaat doen: met God in contact treden, naar Hem luisteren en met Hem spreken. 12
OV E R BIDDEN E N BIJBE L LE ZE N • BIDDEN Voordat je begint met het lezen in de Bijbel, is het goed om eerst te bidden en God de dingen voor te leggen die je bezighouden. Als dat heel veel is, kun je het eerst op papier zetten. Daarmee voorkom je dat je alles moet onthouden, waardoor je aan het echte contact met God niet meer toekomt. Bovendien helpt het je om God ook andere dingen voor te leggen, die je al biddend misschien niet te binnen zouden schieten. Heb je echt een hele waslijst van onderwerpen, dan kun je ze eventueel verdelen over de dagen van de week.
• LEZEN Als je de Bijbel erbij pakt en leest, probeer je dan echt te verdiepen in wat er staat. Je kunt jezelf daarbij een aantal dingen afvragen, zoals: Wat staat er precies? Over wie gaat het? Waar speelt het zich af? Hoe zou het er toen uitgezien hebben? Lees je bijvoorbeeld een brief van Paulus, probeer je dan voor te stellen dat jij in de gemeente zit aan wie hij die brief schrijft; dat je luistert terwijl Paulus’ brief wordt voorgelezen.
• NADENKEN Heb je een stuk gelezen en heb je je erin verdiept? Dan is de volgende vraag: wat wil God jou hiermee nu eigenlijk zeggen? Al luisterend naar God ga je over dingen nadenken. Waarom zou Hij het zo belangrijk gevonden hebben dat dit opgeschreven werd en dat jij het nu leest? Is het een belofte voor je, een aanmoediging of een correctie?
13
• VASTHOUDEN Sommige stukken uit de Bijbel zullen je aanspreken, andere niet. Als een bepaalde tekst je heeft geraakt, is het goed om die op te schrijven. Zodat je ‘m niet zomaar weer vergeet in de drukte van alledag. Eigenlijk is het gek dat we in ons werk of op school van alles opschrijven, terwijl we, als het om het geloof in God gaat vinden dat we het maar moeten onthouden. Aantekeningen maken kun je overigens ook doen als een preek in je kerk of je gemeente je erg aanspreekt. Dan kun je het later nog eens rustig nalezen.
• BIDDEN EN DANKEN Na het lezen van Gods woorden en het nadenken daarover kun je opnieuw gaan bidden. En ook danken! Voor wat je hebt gelezen, voor gedachten die bij je opgekomen zijn en voor wat je je misschien voorgenomen hebt. Bidden kun je ook voor de dingen die je moeilijk vindt. Belijd God de missers en de fouten die je in je leven ontdekt hebt. 1 Joh. 1:9
14
””
Maar als wij onze zonden bekennen, is God zo trouw en oprecht ons die te vergeven. Hij reinigt ons van alle zonde.
OV E R BIDDEN E N BIJBE L LE ZE N ‘Hij is getrouw en rechtvaardig, om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid’, schrijft de apostel Johannes in een van zijn brieven. Je kunt het God ook vertellen als dat wat Hij van je vraagt, moeilijk voor je is, of als je er eigenlijk geen zin in hebt. Al je vragen en opmerkingen kun je bij Hem kwijt. Als je Hem vraagt om je te vergeven en te helpen, zal Hij dat zeker doen. De brug is geslagen. Daar mag je op vertrouwen.
15
Wil je reageren? Aarzel niet om ons te bellen of te schrijven. Ons adres:
Evangelische Omroep Postbus 21600 1202 BN Hilversum telefoon (035) 6 47 48 00 e-mail:
[email protected] internet: www.omroep.nl/eo
16
De geciteerde bijbelteksten in deze brochure zijn met toestemming van het Nederlands Bijbelgenootschap overgenomen uit de NBG-vertaling van 1951 en met toestemming van Uitgeverij Jongbloed genomen uit Het Boek:een eigentijdse verwoording van de Bijbel volgens het principe van de Living Bible. ©1988 International Bible Society. Alle rechten voorbehouden.
