NVVK Studiedag ‘Vroegsignalering: wees er vroeg bij!' 7 april 2015, Jaarbeurs te Utrecht
Opening door dagvoorzitter
Joke de Kock
Programma 09.30 uur
Ontvangst
10.00 uur 10.05 uur 10.25 uur 10.45 uur
Opening, door de dagvoorzitter Joke de Kock, voorzitter NVVK Overhandigen Leidraad Vroegsignalering, videoboodschap Jetta Klijnsma, staatssecretaris ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Leidraad Vroegsignalering, door Mariëlle Fleuren, Asessor, en Jacomijn Kuiper, Bureau EV Privacy, de basisprincipes, door Wolter Karssenberg, Management Consultant Privacy
11.05 uur
Pauze
11.25 uur
Workshopronde 1
12.25 uur
LUNCH
13.25 uur 13.50 uur
Actualiteiten Schuldhulpverlening, door Joke de Kock, voorzitter NVVK Vroeg Eropaf, door Jan Siebols, projectleider Dienst Werk en Inkomen Amsterdam, Saskia van Rij, stafmedewerker St. Doras, en Jeroen Rous, beleidsadviseur Amsterdamse Federatie Woningcorporaties (AFWC)
14.10 uur 15.10 uur 15.15 uur
Workshopronde 2 Korte pauze, wisseling workshops Workshopronde 3
16.15 uur
Afsluiting met hapje en drankje
Aanleiding Leidraad Vroegsignalering
Yvon van Houdt Directeur NVVK
Schuldencarrière
Vroeg signaleren
Videoboodschap
Staatssecretaris Klijnsma ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Overhandiging Leidraad Vroegsignalering
5 4 3 2 1
www.nvvk.eu/schuldhulpverlening/publicaties
Leidraad Vroegsignalering
Mariëlle Fleuren, Asessor Jacomijn Kuiper, Bureau EV
Vroegsignalering
Vroegsignalering • Wie doet er al wat met vroegsignalering? • Wat doe je?
Reden van Leidraad • Vroegsignalering krijgt steeds meer aandacht (SZW) • Behoefte aan meer duidelijkheid en uniformiteit • Positie bepaling binnen schuldhulpverlening Totstandkoming • Literatuur onderzoek • Gesprekken met 42 organisaties
Definitie Vroegsignalering ‘Vroegsignalering binnen de schuldhulpverlening is het in een zo vroeg mogelijk stadium in beeld brengen van mensen met financiële problemen om vroegtijdige hulpverlening mogelijk te maken door gebruik te maken van daadwerkelijke signalen en outreachende hulpverlening.’
Beleid • Tijd en aandacht – Wat is de reden van vroegsignalering? – Wat is het doel? – Hoe kan je het doel bereiken?
Signalen gemeente Daadwerkelijke signalen Het ideale signaal bestaat niet -
Achterstanden zorgverzekeraars Achterstanden Energie Inlichtingenbureau Eigen gegevens
Signalen samenwerkingspartners -
Doorverwijzen Signalen afgeven
Woningbouwcorporaties Zorgverzekeraars Nutsbedrijven Werkgevers BKR Sociale Dienst UWV GGD Wijk en Buurtteams Scholen en vrijwilligersorganisaties (kerken)
Outreachend werken
Outreachend werken
Hulpaanbod
Privacy Financiering
ICT Convenant Evaluatie
De Leidraad www.nvvk.eu/schuldhulpverlening/publicaties
Privacy, de basisprincipes
Wolter Karssenberg Management Consultant Privacy
Privacy de basisprincipes
De basis: Schuldhulpverlening is onmogelijk zonder verwerken persoonsgegevens Vertrouwensrelatie professional en cliënt is onmogelijk zonder bescherming persoonlijke levenssfeer
De doelstelling: verantwoord persoonsgegevens verwerken om cliënt optimaal te ondersteunen
De praktijk: weerbarstig
Het resultaat: wantrouwen
De toekomst: toenemende ethische discussies
De principes: helder, maar 1+1≠2
Vroegsignalering en Privacy…
OESO Privacy Principes Dataminimalisatie Gegevenskwaliteit Doelbinding Gebruiksminimalisatie Beveiliging Transparantie Participatie Verantwoording
Wbp: principle based! Is het middel evenredig aan het doel? Proportionaliteit
Is er een minder ingrijpend alternatief? Subsidiariteit
Zijn de betrokkenen geïnformeerd? Transparantie
Beginsel Doelbinding Rechtmatige grondslag Verenigbaar gebruik
Toelichting Alleen voor specifiek doel Zes grondslagen *) Verder verwerken voor ander doel *)
Wbp 7 8 9
Boete: tot € 810.000
Boete: tot € 100.000.000
“The 21st century requires • stronger rights, • stronger responsibilities, • more consistency across Europe.”
Maar… niets is wat het lijkt: misbruik privacy-argument ontbreken bereidheid treffen maatregelen principewetgeving en scheiding der machten toezichthoudersfobie politieke prioriteiten
De oplossing: Denk Durf Doe
Denk Denk, durf, doe
Uitwerking
Denk
Geleidelijk bouwen = lerend groeien Pas beperkte pilot toe
Groot, begin klein
Durf Denk, durf, doe
Uitwerking
Durf
Principle-based regelgeving vraagt invulling Bepaal zelf bewust “risk appetite” Vraag bij uitzondering zienswijze Cbp Zorgvuldig = niet bang voor procedure
Besluiten nemen
Doe Denk, durf, doe
Uitwerking
Doe
Basistoets
Durf je het van de daken te schreeuwen?
Risicotoets
Analyseer privacyrisico’s, tref maatregelen
Compliancetoets
Vul OESO-principes in Vul eisen privacy wet- en regelgeving in
Resultaatanalyse
Onderzoek, onderbouw, verantwoord
Samen
Keten: leverancier, verwerker, hulpverlener Kennis: juridisch, risicomgt, ICT, etc.
Modern
Adopteer moderne methoden en technieken
Nalevingstoets
Implementeer pragmatische governance, risk management & compliance structuur
Dank voor uw aandacht Wolter Karssenberg RE Management Consultant Privacy EigenRuimte Advies Email:
[email protected] Telefoon: 06-22393749 Twitter: @WolterKarss
Privacy de basisprincipes
PAUZE
Workshopronde uit blok 1 Gedragscode Schuldhulpverlening en modules NVVK Privacy, actief één slag dieper Ervaringen van leden
Wijzigingen Gedragscode Schuldhulpverlening en modules NVVK
Gerard van Rossen, secretaris NVVK Mariëlle Fleuren, Asessor
Gedragscode Schuldhulpverlening Overkoepelende Gedragscode: • Algemene uitgangspunten (BBR en ondernemers) • Alle diensten van NVVK-leden • Aanvullend zijn de modules • Actualisatie • Getoetst aan wet- en regelgeving: – Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) – Algemene wet bestuursrecht (Awb) – Normering NEN8048
Overzicht aanpassingen • • • •
Toevoegen van definities Aanpassen bestaande definities Geen gedetailleerde procesomschrijving Alle diensten
Opzet Gedragscode • Wettelijk kader • NVVK schema schuldhulpverlening • Korte omschrijving van alle modules NVVK • Procesmatige randvoorwaarden en aandachtspunten
Wettelijk kader, basis • Wgs • Awb • NEN8048
Schema schuldhulpverlening NVVK
Procesmatige randvoorwaarden en aandachtspunten • • • • • •
Plan van aanpak Richtlijn 120 dagen 36 maanden SHV voor ondernemers Communicatie met schuldeisers Registratie en gegevensbeheer
Bijzondere aandacht • • • • • •
Vereniging ziet toe op naleving van Bindend voor alle leden Vergoedingen Klachten Verplichte audit voor leden 120 dagen richtlijn (al toegepast?)
Vragen Gedragscode Schuldhulpverlening?
Status modules 1. 2. 3. 4.
Wgs, Awb, Wpb NEN8048 Gedragscode 17 Modules
Actualisatie
Schema schuldhulpverlening NVVK
Algemene aanpassingen • Eisen aan de shv-er verwijderd behalve bij Preventie en Beschermingsbewind • Eisen Wft toegevoegd bij I&A, Stabilisatie, Herfinanciering, SK en BC • Geen bijlage meer • Een zelfde opzet • NEN delen staan schuin
Module Preventie • Forse uitbreiding • Link met Wgs en vroegsignalering • 4 stappen beschreven: 1. 2. 3. 4.
Beoogde maatschappelijke effecten Inventariseren lokale behoeften Strategische keuzen Organisatie van het aanbod
Module Aanmelding • Aanpassingen ivm Wgs, Abw en Wbp: – Afgeven van een beschikking (Abw) (8 weken) – Termijnen aangeven (Wgs) (4 weken) – Regels en aanpassingen ivm Privacy (Wbp) – Gegevens verzamelen en uitwisselen (Wbp)
Vraag: heeft iedereen dit al aangepast?
Module Intake • Termijn 4 weken ivm vaststellen hulpvraag (Wgs) • 3 stappen: 1. Inventarisatie 2. Analyse 3. Advies (o.a. PvA)
Module Crisisinterventie • Wat is een crisis: huisontruiming, afsluiting, ontbinding zorgverzekering (Wgs) • Ondernemers: Beslag en opzegging bankkrediet • Termijn 3 dgn (Wgs)
Module Informatie en Advies • Vraag van de klant staat centraal • Aangegeven wat minimaal schriftelijk moet
Module Stabilisatie Inzetten bij ondernemers ivm: – Boekhoudkundige en/of fiscale ondersteuning – Begeleiding door bedrijfsadviseur e.a.
Module Betalingsregeling en Herfinanciering (HF) • Duidelijk dat het gaat om 100% betalingen • Voor SK en SB! Past u dit al toe?
• Bij HF is toegevoegd dat BKR getoetst wordt
Module Schuldregeling • • • •
100% betaling heeft altijd de voorkeur Rol shv-er toelichten, intermediair 120 dagen als richtlijn Beslaglegging in de 120 dagen, geen spaarcapaciteit uitdelen (past u dit al toe?) • Uitleg over handelen bij overlijden
Module Budgetcoaching De 3 en 4 stappen zijn nader uitgewerkt: • Overeenkomst • Budgetplan opstellen • Budgetplan uitvoeren • Evaluatie
Module Budgetbeheer, Flankerende Hulp en Communicatie schuldeisers Verdere uitwerking van bestaande teksten Bij communicatie schuldeisers wordt met name aangegeven wanneer men actief met de schuldeisers contact moet opnemen
Module Beschermingsbewind • Geheel herschreven:
• Wet- en regelgeving • • • •
Eisen vanuit de NVVK Beschrijving Aandachtspunten Tijdspanne
Module Duurzame Financiële Dienstverlening (DFD) Voorbeeld toegevoegd: • Verkoop eigen woning • Als stabilisatie met max 4 maanden niet mogelijk is • Af te wikkelen onderneming Wie zet DFD actief in?
Module Gelijkberechtiging • Kop aangepast, was gelijkheidsbeginsel • 2 nieuwe aandachtspunten: 1. Kan afwijken van gelijktijdige betaling aan de schuldeisers (DFD, met toestemming schuldeiser en bij Stabilisatie) 2. Afwijken ter bevordering van aanvaard bestaansminimum van de schuldenaar
Module Schuldhulpverlening voor Ondernemers Geheel nieuwe module, was Gedragscode
Module Nazorg Nazorg omschrijven in het PvA Vraag, heeft u dit al toegepast?
Vragen over de modules?
ACTUALITEITEN SCHULDHULPVERLENING Joke de Kock voorzitter NVVK
Ontwikkelingen inkomen en VTLB • • • •
Kostendelersnorm ingevoerd Kindregelingen samengevoegd Strengere eisen & tegenprestatie Norm alleenstaande ouder in WWB vervallen Expertmeetings VTLB
Ontwikkelingen in onderzoeksland
• Evaluatie Wet gemeentelijke schuldhulpverlening • Evaluatie Schakel! • Onderzoek groei beschermingsbewind Gepubliceerd: • Het verhaal achter de cijfers, aansluiting minnelijk/wettelijk traject • Onoplosbare schuldsituaties
Ontwikkelingen bij schuldeisers • Forse Achterstanden bij: CJIB, ING, GGN, LIC, etc. • Themadag NVVK - Landelijk Incassocentrum (LIC) en vervolg • Kamervragen SP: “explosief stijgend aantal mensen dat het eigen risico niet meer kan betalen” o Beslagregister, de ontwikkelingen o Beslag op roerende goederen, pre-advies, stand van zaken o Beslagvrije voet, pre-advies, haalbaar?
• Navorderingen Zorginstituut Nederland, kansen en risico’s
Nieuwe modules
Overige ontwikkelingen
• Budget Challenge Workshops • AMvB gegevensuitwisseling • Visie 2015/2018
Vroeg Eropaf
Jan Siebols Saskia van Rij Jeroen Rous
Hulp bij betalingsprobleem Ruim de helft van de debiteuren met een forse betalingsachterstand zoekt veel te laat hulp. Oorzaken: - denkt nog zelf oplossing te vinden - kent de weg niet - schroom
Veranderende focus schuldhulp Van nadruk op curatieve aspecten naar nadruk op preventie en vroegsignalering. Van wachten op initiatief van schuldenaar naar actieve benadering op basis van signaal van schuldeiser.
Project Vroeg Eropaf Vroeg Eropaf is een grootschalig project in Amsterdam om beginnende schulden te lokaliseren en waar mogelijk op te lossen. Meldingen van betalingsproblemen komen van woningcorporaties, energiebedrijven, zorgverzekeraars en de Amsterdamse Belastingdienst.
Inzet Vroeg Eropaf o Tijdig signaal van crediteur o Snel contact met beginnende wanbetaler o Voorkomen ernstige sancties o Basis leggen voor regelmatige betalingen o Inventariseren oorzaken o Plan van aanpak oplossing Doel: integrale en structurele oplossing
Aantallen 2014 11.764 meldingen Vroeg Eropaf. • 3.011 van corporaties • 3.337 van Agis • 3.364 van energieleveranciers • 1.189 van DBGA Daarnaast: • 1.158 x Eropaf: intensieve actie na aangezegde ontruiming
Wat levert het op ? Panteia (mei 2014): Inschatting “rendement” project Vroeg Eropaf voor gemeente Amsterdam: 220%. Kosten: 1,84 miljoen Euro Baten: 4,06 miljoen Euro Verhouding kosten/baten 1: 2,2
Wat levert het op? Ontruimingen landelijk (Aedes): 2009: 5.900 2013: 6.980. Toename 18% Ontruimingen Amsterdam 2009: 741 2013: 631. Afname 15% 2014: verdere afname tot 609x
Evaluatie Berenschot 2015 Conclusie uit Evaluatie Convenant Vroeg Eropaf 2012-2013:
“De convenantpartners zijn grotendeels tevreden over de resultaten.”
Ontwikkeling Vroeg Eropaf • Timing: op het juiste moment op de juiste stoep • Selectie: keuzes binnen massaaanbod • Financiering: wie betaalt ?
Workshopronde uit blok 2 Privacy, actief één slag dieper Welke signalen hebben BKR en het Inlichtingenbureau u te bieden? Stappenplan Vroegsignalering Vroeg Eropaf: van plan tot praktijk, een verdieping
Stappenplan Vroegsignalering Mariëlle Fleuren, Asessor Jacomijn Kuiper, Bureau EV
Stap 1 Motivatie • Waarom wil jouw organisatie iets met vroegsignalering gaan doen? Bijvoorbeeld: - Rendement - Problemen eerder in beeld - Grotere problemen voorkomen - Minder betalingsachterstanden - Goodwill - Wettelijke verplichting - Sluit aan bij eigen doelstellingen
Stap 2 Beleid • Wat is de reden van vroegsignalering? • Wat is het doel? • Hoe kan je het doel bereiken?
Stap 3 en Stap 4 Signalen • Welke signalen heb je beschikbaar? • Welke signalen wil je gebruiken? • Met wie zou je willen samenwerken als je zelf de signalen niet hebt?
Stap 5 Outreachend werken • Hoe ga je outreachend werken? – – – –
Huisbezoek Bellen Brief Combinatie
Stap 6 Hulpaanbod
