nummer: 80 BEF - Abonnement: 200 BEF -

Prijs/nummer:

80 BEF - Abonnement:

200 BEF -

SOCIAAL

Ziek zijn wordt pijnlijk Volgens een oud gezegde is een goede gezondheid het belangrijkste bezit dat een mens kan hebben. Het paspoort voor een langer leven valt echter moeilijk te bemachtigen. Niet alleen de gemiddelde leeftijd neemt toe, maar ook het beroep dat op de gezondheidszorg wordt gedaan. Door de financiële tekorten die dit impliceert komt de gezondheidszorg vrijwel uitsluitend op een negatieve manier in het nieuws. De moeilijkheden van de betaalbaarheid ervan kennen twee oorzaken: • Een eerste is te vinden in de demografische context, met een duidelijke veroudering van de bevolking en een enorme aangroei van de hoogbejaarden. • De tweede oorzaak is de evolutie binnen de medische wereld. Het aantal zorgenverstrekkers ligt zeer hoog. Sinds 1980 is het aantal verdubbeld tot ongeveer 150.000. België heeft, na Italië, met 1 arts per 262 inwoners de hoogste artsendichtheid ter wereld. • Voeg hier de technologische vooruitgang aan toe en men komt tot het huidige fenomeen van medische overconsumptie en overpro-

ductie, waar lijnrecht tegenover staat dat het aantal bijdragebetalers kleiner wordt. Structurele maatregelen in de gezondheidszorg dringen zich dus op. Toch blijft de overheid vasthouden aan lukrake besparingsmaatregelen waarvan de zieke het slachtoffer is.

ciale franchise heeft eveneens tot gevolg dat vele patiënten, vooral in de psychiatrie, dit financieel voordeel verliezen. Bijkomend besliste de regering om vanaf 1 januari 1997 de honoraria van de zorgenverstrekkers tijdelijk met 3% te verlagen. Deze lineaire maatregel raakt evenwel de kern van het probleem niet, nl. de overconsumptie. Integendeel, het gevaar bestaat dat nog meer prestaties worden geleverd om het financiële verlies te compenseren.

Denken we maar aan de verhoging van het remgeld voor allerlei prestaties. Op drie jaar tijd is dit van 125 miljard naar 140 miljard gestegen. Deze verhoging werd steeds aan de patiënt doorgerekend. De grootste verbruiker - de langdurige zieke - betaalt het meest. Hij heeft echter geen andere keuze. Het is bovendien precies deze groep die de meeste bijkomende verzorgingsuitgaven heeft voor o.m. hulpverlening aan huis en aankoop van verzorgingsmateriaal. Niet verwonderlijk dus dat bij langdurige zieken de bestaansonzekerheid toeneemt.

Op 1 aprillI. werd de vereenvoudigde berekening van de persoonlijke tussenkomst bij verblijf in een algemeen en psychiatrisch ziekenhuis, en in een revalidatiecentrum van kracht. Toch moeten we vaststellen dat deze vereenvoudiging misbruikt werd om de factuur voor de patiënt fiks te verhogen.

Het niet langer in aanmerking nemen van de persoonlijke tussenkomst van de ziekenhuispatiënt voor de berekening van de fiscale franchise en een beperking ervan voor de berekening van de so-

De recente plannen van de regering, zonder voorafgaandelijke concertatie, noch overleg met alle betrokken partners voor het invoeren van een forfaitaire financieringswijze van de ziekenhuizen was niet alleen de

INHOUD SOCIAAL

2-3

Ziek zijn wordt pijnlijk in dit land Erven: Nieuwe regeling Erfenissen in de zijlijn De derde wereld en de ziekteverzekering

4 5

BUDGET

6-7

Het energielabel: zuinig koelen en vriezen

VOOR U GELEZEN Moeten maakt gek Wat met intimiteit na 55 jaar

8 8-9

NATUUR Wandelen in het natuurreservaat te Wachtebeke-Moerbeke

10

14-15 15 18

GEZONDHEID Griepvaccinatie Een goed ontbijt Caloriearm dieet en leeftijd

19-21 22-23 24

VOEDING Aspic met groenten en kalkoenfilet Fruitsalade

CURSIEFJE

"Het Heidebos"

Onder de wolken

25 25

26-27

UIT DE PROVINCIES

CULTUREEL Week van vervoering

Techniek en Kunst "De ingenieuze neogotiek" Iules Lagae en tijdgenoten De Courant sprak met Alice Toen

12-13

Antwerpen, Brabant, Limburg Oost -Vlaanderen, West-Vlaanderen

Ei

28-29-30-31

SOCIAAL

in dit land aanleiding voor de artsenstaking maar opende eveneens de poort naar een tweesporengeneeskunde. We kunnen dan ook enkel concluderen dat de permanente besparingsmaatregelen alsom meer voedsel geven aan onze vrees voor een duale geneeskunde en een sluimerende privatisering van de hoogtechnologische geneeskunde. De uitdaging die zich vandaag dan ook stelt aan allen die betrokken zijn bij de organisatie van de gezondheidszorg, is mee te werken aan de beheersing van de uitgaven zonder de solidariteit te fnuiken, derwijze dat de toegang tot een kwalitatieve gezondheidszorg gewaarborgd blijft voor iedereen.

Ook een uitbreiding van het wettelijk kader i.v.m. het werk van de adviserend geneesheren dringt zich op, zodat deze ook een verhoogde medische controle kunnen uitoefenen i.p.v. zich louter tot administratieve controle te beperken. Wij dringen aan om de conventies met de zorgverstrekkers (verpleegkundigen, opticiens) die het budget niet overschrijden en structurele maatregelen hebben genomen, te ondertekenen. M.a.w. de lineaire besparingen -3% moeten onmiddellijk opgeheven worden.

Om dit te realiseren pleiten wij voor meer coherente bevoegdheidspakketten en een samenhangender gezondheidsbeleid. Momenteel zijn 11 ministers bevoegd voor dit beleid. Bovendien leidt de scheiding tussen de curatieve en preventieve zorg tot incoherentie in het gezondheidsbeleid.

Een gegarandeerde vertegenwoordiging van alle verzekeringsinstellingen binnen de beheersorganen van het RIZIVblijft voor ons prioritair om de belangen van onze leden zo goed mogelijk te kunnen verdedigen. Het is onaanvaardbaar dat begin juli de eerste minister enkel vertegenwoordigers van de Christelijke en Socialistische ziekenfondsen bij zich riep om informeel het overleg met artsen en ziekenfondsen over structurele besparingen in de ziekteverzekering vlot te trekken. Waarom niet onmiddellijk alle betrokken partijen in deze concertatie betrekken?

De groeinorm van 1,5%voor de uitgaven in de sector gezondheidszorgen is voor ons aanvaardbaar maar onvoldoende, omdat ook de exogene factoren zoals de loonkost van de ziekenhuizen in rekening moeten worden gebracht. Alternatieven, zoals o.m. gezondheidspromotie en daghospitalisatie moeten niet alleen worden

Dergelijke werkwijze bevestigt dat wij uiterst alert moeten en zullen blijven bij de besprekingen over een nieuw financieringsmodel voor de kosten van gehospitaliseerde patiënten. De tariefzekerheid voor de patiënt en de therapeutische vrijheid van arts en patiënt moeten in elk geval gewaarborgd blijven. Daar staan wij op!

De liberale ziekenfondsen zullen blijven ijveren voor een coherent gezondheidsbeleid waarbij de patiënt centraal staat.

Precies daarom zullen wij onze aanvullende dienstverlening maximaal naar de zieke toe richten. Indien bepaalde dure medische ingrepen niet of onvoldoende vergoed worden door de verplichte verzekering moeten alle ziekenfondsen in

B

het kader van de aanvullende verzekering op intermutualistisch niveau afspraken maken zodat de gezondheidszorg voor iedereen betaalbaar blijft. De afspraken over het endoscopisch en viscerosynthesemateriaal terzake zijn hier een voorbeeld van. Het zijn precies dergelijke initiatieven die de patiënt interesseert en zeker geen concurrentiestrijd van ziekenfondsen met een opbod aan huwelijkspremies. Daarnaast moet de mondigheid van de patiënt een integrerend bestanddeel uitmaken van de kwaliteitsbetrachting in de gezondheidszorg, en dit zowel in ziekenhuisverband, als in de ambulante sector. Voor het behartigen van de rechten van onze leden organiseren wij trouwens op 10 oktober a.s. een forum inzake de te volgen procedure bij een medische fout. Wij willen nogmaals onze voorkeur uitspreken voor de extramurale verzorging. De intramurale gezondheidszorg moet gericht zijn op een zo spoedig mogelijke reïntegratie in het vertrouwde woonmilieu. Niettemin mag een inkorting van de duur van de ziekenhuisopnames niet louter leiden tot de afbouw van bedden, maar moet ze ook samengaan met de bevordering van alternatieven zoals de palliatieve hulpverlening voor terminale patiënten en de thuisverpleging. Tot slot zou ik willen pleiten dat iedere partner in de gezondheidszorg zijn verantwoordelijkheid zou opnemen in de besluitvorming, en zijn goede wil en tijd zou inzetten om te zoeken naar structurele maatregelen die leiden tot een beheersing van de uitgaven, zonder de toegang voor elkeen tot de geneeskundige verzorging te ondermijnen. Enkel op deze manier zal ziek worden minder pijnlijk zijn. Brussel, 9 juli 1997 Geert Messiaen Secretaris Generaal van de Landsbond van Liberale Mutualiteiten

SOCIAAL

Erfenissen in de zijlijn Sinds 1 januari 1997 worden de erfenisrechten in Vlaanderen anders berekend dan in Wallonië en in Brussel. De nieuwe regeling geldt voor de nalatenschappen van overledenen die, op het ogenblik van hun overlijden, in het Vlaams Gewest woonden. Voor de erfgenamen heeft de woonplaats geen belang: als ze in Brussel of Wallonië wonen, is de regeling ook voor hen van toepassing. In onze vorige courant overliepen we de regeling voor de echtgenoten en de erfgenamen in rechte lijn. Vandaag zijn de andere erfgenamen aan de beurt: broers en zusters, neven en nichten, en "vreemden" .

0.0 ••••••

o

Op de schijf:

broer en zusters

andere erfgenamen zijlijn en vreemden

~

Tot 3 miljoen Van 3 tot 5 miljoen Boven de 5 miljoen

30% 55% + 900.000 BEF(l) 65% + 2.000.000 BEF(l)

45% 55% + 1.350.000 BEF(l) 65% + 2.450.000 BEF(l)

t:

0Jl

s:: ••••• ••••• Cl)

0Jl Cl) ~

Cl) ~ ~

Cl) •••••

z

••

s:: Cl)

e ~

1. Basistarieven in

(1) Gelijk aan de belasting op de vorige schijf. Belangrijk hierbij is dat de tarieven voor broers en zusters toegepast worden op elk erfdeel afzonderlijk (decumul), daar waar ze voor de andere erfgenamen in zijlijn en vreemden berekend worden op het totaal van alle erfdelen samen (cumul).

• erfdelen tot 500.000 BEF 75.000 x (totaal der erfdelen/500.000)

Twee broers die van hun overleden zus elk 4 miljoen BEF erven, betalen dus ieder 1.450.000 BEF, maar twee neven die van een overleden nicht hetzelfde bedrag van 4 miljoen erven, betalen ieder 2.200.000 BEF.

Stel dat 2 neven elk 150.000 BEFerven, samen dus 300.000 BEF.De vermindering bedraagt 45.000 BEF. Voor elk dus 22.500 BEF. Erven ze 1.200.000 BEF elk, samen dus 2.400.000 BEF, dan beloopt de vermindering 18.000 BEF.Voor elk dus 9.000 BEF. En dan ook nog dit: In de herfst wordt er meer klaarheid verwacht omtrent het delicate probleem van de samenwonenden. Onnodig te zeggen dat de zaak politiek erg gevoelig ligt. Hopelijk kunnen wij u in onze volgende courant daarover iets meer vertellen .

2. Verminderingen Vermindering voor broers en zusters Hier wordt het weer even cijferen: • Erfdelen tot 750.000 BEF 75.000 x (erfdeel/750.000). Erfdelen 750.000 en 3 miljoen 100.000 x (1 - (erfdeel/3.000.000)).

tussen

Voor een erfenis van 700.000 BEF beloopt de vermindering aldus 70.000 BEF. Voor een erfenis van 2.250.000 BEF bedraagt ze 25.000 BEF. Vermindering voor de andere efgenamen Hier wordt niet vertrokken van de afzonderlijke erfdelen, maar van het totaal der erfdelen.

Ei

• erfdelen tussen 500.000 en 3 miljoen BEF 90.000 x (1 - totaal der erfdelen/3.000.000)

Liliane Vannieuwenborgh

SOCIAAL

De hoofdbedoeling van de ziekteverzekering is mensen te beschermen tegen het risico van ziekten of ongevallen. In ons land wordt de verplichte verzekering tegen ziekte of ongevallen als vanzelfsprekend beschouwd. Voor de derde wereld of ontwikkelingslanden is dit echter niet zo evident. Naargelang de ontwikkelingsfase van de landen maakt men een indeling in groepen. Binnen elke groep zijn nog enorme variaties mogelijk. Dikwijls wordt veel meer van het verzekeringsstelsel verwacht dan dat de economische situatie kan dragen. Met uitzondering van de Verenigde Staten hebben de industrielanden een goed uitgebouwd systeem van sociale zekerheid. Het gros van de Latijns-Amerikaanse landen opteerde voor een sociale zekerheid gebaseerd op contributies van de ondernemingen. Het stelsel verzekert, naast de gezondheidszorg, ook pensioenen, werkloosheid en zwangerschap. In een eerste fase waren meestal enkel ambtenaren en bedienden verzekerd. In de meest geavanceerde ZuidAmerikaanse landen zijn nu ook alle arbeiders werkzaam op het platteland en in de stad gedekt. Argentinië, Brazilië en Costa Rica staan het verst: 75 tot 100%van de bevolking is gedekt door de sociale zekerheid. Ook Uruguay en Chili zijn een heel eind gevorderd in de ontwikkeling van een universeel toegankelijke gezondheidszorg. De Cubanen zijn automatisch verzekerd voor gezondheidszorg. Heel anders is de situatie bij de "Aziatische tijgers". Landen als Taiwan, Zuid-Korea en Singapore zijn pas recentelijk en aan een fors tempo geïndustrialiseerd. Naarmate de economie groeit, breidt ook de sociale zekerheidsdekking zich uit.

In 1977 werd in Korea voor de overheidsambtenaren een verzekeringssysteem geïntroduceerd. Twaalf jaar later werd het uigebreid en kreeg het een nationaal karakter. In 1994 dekte het systeem 94% van de bevolking. Veel problematischer is de situatie in het gros van het Afrikaanse continent. De meeste landen hebben geen wijdverspreide verzekeringssystemen. In de zeldzame gevallen waar er toch sprake is van een verzekering, is ze voorbehouden aan de ambtenaren. Kenia vormt een uitzondering op de regel. Van ongeveer 25% van de bedienden wordt verondersteld dat ze verzekerd zijn via hun loon. Ook Egypte kent op het vlak van sociale zekerheid voor de openbare sector een lange traditie. Ghana, Nigeria en Zimbabwe bestuderen allerlei nationale verzekeringsschema's. Doorgaans gaat men er evenwel vanuit dat het traditionele (nationale) sociale zekerheidsmodel niet geschikt is. Daardoor is de belangstelling voor een benadering op het niveau van de (lokale) gemeenschappen sterk toegenomen. De toetreding tot het systeem gebeurt bijv. op vrijwillige basis of onder 'zachte drang'. Iedereen betaalt eenzelfde bijdrage, eerder dan een premie in functie van het inkomen. Verder wordt het 'eerder beperkt' pakket duidelijk omschreven. De keerzijde is dat de meeste van deze op lokale gemeenschappen gebaseerde modellen slechts een minderheid van de bevolking dekken. Andere Afrikaanse landen (Tanzania bijvoorbeeld) opteerde voor een vrije, universeel toegankelijke, door de overheid georganiseerde gezondheidszorg. De ziekteverzekering in China. Ongeveer 95% van de Chinese dorpen beschikten op het einde van de jaren '70 over een coöperatief medisch systeem.

De grootschalige economische hervormingen uit de jaren '80 maakten daaraan een einde. In 1993 was nog slechts 10% van de dorpen gedekt door een coöperatief medisch systeem. Vanaf 1992 overwoog de Chinese regering om opnieuw een collectief gefinancierde gezondheidszorg in te voeren. De ontwikkelingen van een sociale zekerheidsverzekering voor China is niet vanzelfsprekend. Een belangrijk obstakel bij de invoering van een 'echte' ziekteverzekering is het feit dat het medisch korps doorgaans heel slecht betaald wordt. Een aantal onder hen oefenen, naast hun officiële baan in een districtziekenhuis of een 'village health centre', nog een privé-praktijk uit en hoe meer geneesmiddelen een arts in een districtziekenhuis voorschrijft en verkoopt, hoe beter zijn salaris. Omdat er zoveel wordt voorgeschreven, liggen de remgelden op de geneesmiddelen erg hoog. Soms worden ze helemaal niet terugbetaald. Het zou een succes zijn indien op korte termijn de remgelden van 70% naar 50% konden worden teruggeschroefd. Wanneer de helft zou worden terugbetaald. Dat kan enkel indien men het voorschrijfgedrag aan banden legt. Anny Vernimmen

De derde wereld en de ziekteverzekering Ei

BUDGET

Het energie label:

zuinig koelen en vriezen Teveel energie verbruiken, daar heeft niemand wat aan. U betaalt als klant meer dan nodig, en over de gevolgen van energieverspilling voor het milieu is al een hele bibliotheek geschreven. Wanneer u een elektrisch toestel koopt en vooral indien u een nieuwe koelkast of diepvriezer aanschaft, kies dan voor de zuinigheid, want deze toestellen moeten dag en nacht werken. Het nieuwe Energielabel maakt de keuze een stuk eenvoudiger. Verplicht op koelkasten en diepvriezers Sinds 1 januari 1997 is het energielabel op (nieuwe) koelkasten en diepvriezers ook in België verplicht. Het energielabel is een opvallende sticker van 11 bij 22 cm, die uit twee onderdelen bestaat.

Energie

Logo ABC 123

Fabrikant Model

Hoeveel kunt u besparen? Met een zuinige koelkast of diepvriezer spaart u ieder jaar een leuk bedragje uit. Een voorbeeld kan u misschien overtuigen: - Stel dat u een toestel hebt van klasse D (gemiddelde zuinigheid) dat per jaar 530 kWh verbruikt. Met het tweevoudig uurtarief betaalt u dan 2.486 BEF/jaar. - Haalt u nu een toestel van klasse A (de zuinigste) in huis, dan daalt uw jaarverbruik tot minder dan 307 kWh. U betaalt nu maximaal 1.440 BEF/jaar. - Uw besparing: 1.046 BEF/jaar. Uw koelkast met energielabel A verbruikt dus 42 % minder energie dan een vergelijkbaar toestel met energielabel D. De levensduur van een koelkast of diepvriezer bedraagt gemiddeld 15 jaar. Vervangt u een toestel uit de

......... Hel logo en de hel t)'(Jt'/lUl11mer

v.:Jn de {abrik;tnt: v.m he( apfxu(liJt.

nJilm

, . Het beiangrijJ.sre deel

het label: de klasse. K'.bse A (s:roen) is het meeM zuilli;:.. G (roodl hel mimI. en 0 tReef) sMat voor l'en gemiddeld cne18ievetbruik.

Efficiënt

V
'. '. De z w ene pijl geelt de klasst: aan

~.lar;n hel

lO('~tel velt,

a*b.t5,uld op de

rew,'/'i!iYl

\311 Hf>

,!.Vod.urdrt'$/

~~2.J11IJT

xvz

Klasse A: minder dan 1 440 fr.

.' . Energieverbruik kWh per jaar

Gemiddeld jaarverbruik van de koelkast In de verschillende klassen

Klasse B: Bij .lfJp;1r.Jten die bi/zondet energiezuinig zijn en bu\'pndien op eelt milieuvriendelijke wijze worden geproducf>f!rrl met mJteriaien. geschikt \ Ddl hetgcbruiJ., kJn op het label e(>11 milch>lief· je "'iun: Iiel symbool \I.m hel Eco/abel VJn de Europese Unie. ........• Zoveel enetgie (in kWh! verbruikt per liMf. .1/th,lOS \olilens de te51.

W~e'.\s9f1cruk"orólbcp.Jd'doootdt! /Ie~ 6pP.'J1ifll! •••oon I1FM';/ rn de p.u::s ~U' MI ,UJ,,'

.•••.jLfJ "'&liep

d8(A)re 1 pW

Klasse D: 2486 fr.

De inhoud Viln de koelruimte (d.w.z. de ruimte WJiJf het warmei j!J dan ·6 ~Q.

Klasse E: 2 751 fr. Klasse F:

Hel "dnlal

vtiewsk.

stetren VJn uw diepvriezer ol

Vier sterren befe$.ent dJI u zelf kunt invriezen.

Ef(\~.1I!JltrKl:I\6C1e1e~e'.MSlsoj.l~

inrntbtod'r.lresa.et",e!aWll1a~l

Klasse C: 2159 fr.

uw loestel

De Inhoud viln de vriesruimte (d.w.z. de ruimte WJ,)I hel -6 'C of kouder lst.

Geluidsniveau

1 703 fr.

Mild'd

3083 fr.

Klasse G: meer dan 3282 fr.

uw toestel veel of weinig Reluidl

l~l·'I..," •••m

Rd

r("-'J~_$I'lE:;

Het belangrijkste hiervan is dat u voortaan in één oogopslag ziet of u een superzuinig of juist een energieverslindend toestel koopt.

G-klasse door een toestel uit de Aklasse, dan levert u dat na 15 jaar meer dan 27.000 frank op. Laat u bij de aankoop niet verleiden

Ei

door goedkope toestellen energie verslinden.

die veel

Hoeveel kost een koelkast met A-label? Voor een tafelmodel schommelen de prijzen tussen 15.000 en 18.000 frank. Veel hangt af van het type koelkast, met of zonder vriesvak, het aantal sterren, de inhoud van de koelruimte en de vriesruimte, het merk, de kwaliteit van isolatie en afwerking, het gebruik van elektronica, enz. Het loont steeds de moeite om even te vergelijken. Een koelkast met energielabel A is in aankoop 10 tot 20 % duurder dan een koelkast met een lagere energie-efficiëntieklasse. Belangrijk is dat u die meerprijs na enkele jaren dubbel en dik terugwint dankzij het lager stroomverbruik.

Welk soort toestel koopt u het best? Niet te groot, niet te klein. Een te grote koelkast of diepvriezer verbruikt onnodig energie, maar te klein kopen zult u zich achteraf net zo goed beklagen. Voor een koelkast moet u rekenen op een inhoud van 60 liter per persoon. Bij diepvriezers hangt het ervan af. Gebruikt u hem vooral om kant-enklare diepvriesproducten te bewaren, dan is 50 tot 80 liter per persoon genoeg. Wilt u zelfgemaakte voedingswaren invriezen, dan hebt u 100 tot 130 liter per persoon nodig.

Enkele energietips: • Diepvriezer en koelkast horen thuis in een koele maar vorstvrije ruimte. Plaats ze dus niet op de veranda, niet naast de verwarming, de oven of de vaatwasser. Een diepvriezer verbruikt tot een kwart minder als hij ergens staat waar het 15°Cis in plaats van 20°C.

BUDGET • Een slecht sluitende deur jaagt uw energieverbruik de hoogte in. Met een stukje papier tussen het dichtingsrubber en de koelkast kunt u de sluiting gemakkelijk controleren. Ook afzetting van rijp is vaak een teken dat het dichtingsrubber begint te verslijten. Regelmatig schoonmaken en inwrijven met talkpoeder houdt de dichting soepel. • Aan de achterkant van een koelkast zitten condensorbuisjes die warmte afgeven. Plaats het toestel zo dat ze genoeg ruimte hebben, en stof ze regelmatig af. Bij een inbouwkoelkast verloopt de verluchting via verluchtingsroosters onder-(sokkel) en bovenaan. • Laat warme gerechten eerst afkoelen voor u ze in de koelkast zet.

• Stem de grootte van uw diepvriezer af op de behoeften van het gezin. Als er wat plaats komt na de winter, vul dan de lege ruimte op met piepschuim. • Zet de diepvriezer op de invriesstand een paar uur voor u een (grotere) nieuwe voorraad invriest. Anders gaan de reeds ingevroren producten opwarmen. Hou rekening met de invriescapaciteit van het toestel. Vergeet niet om de invriesknop na 10 uur weer uit te schakelen (bij sommige nieuwe toestellen gebeurt dat automatisch). • Hoe korter u de deur van de diepvriezer openhoudt, hoe beter. Wanneer u de producten rangschikt (groenten bij groenten, vis bij vis, enz ...) vindt u sneller wat u zoekt.

• Nog een aankooptip voor uw diepvriezer: een (horizontaal) koffermodel verbruikt altijd minder energie dan een (verticaal) kastmodel met dezelfde inhoud. Daar staat tegenover dat kastmodellen handiger zijn in het gebruik.

Wenst u nog bijkomende informatie omtrent het energieverbruik, dan kan u gratis bellen naar de energielijn 0800-961 63 tussen 8 en 19 uur.

Christine Moreau

TARIEVEN VOOR HUISHOUDEUJK VERBRUIK jaarlijkse vergoeding

prijs per kilowattuur

(fr.)

(fr.)

889

7,30

NORMAAL TARIEF Hoofdwoonplaats

• Als verbruik kleiner is of gelijk aan 1 500 kWh/jaar (maximumprijs 9,73 fr./kWh) • Als verbruik groter is dan 1 500 kWh/jaar Andere

TWEEVOUDIG UURTARIEF Voor verbruik dag (15 uren) Voor verbruik nacht (9 uren) TARIEF VOOR UITSLUITEND NACHTVERBRUIK Voor verbruik nacht (9 uren) • samen met Normaal tarief • samen met Tweevoudig uurtarief voor verbruik nacht (9 uren)

DRIEVOUDIG

3013 3013

5,88 5,88

3013 1 591

5,88 2,71

1 591 720

2,14 2,14

Voor accumulatietoepassingen die vast zijn aangesloten op een afzonderlijke stroomkring en enkel stroom kunnen verbruiken tijdens de nachturen.

UURTARIEF

Verbruik dag buiten spits Verbruik nacht buiten spits Verbruik tijdens spits (500 uren per jaar op weekdagen van november tot februari) SPECIFIEK SOCIAAL NORMAAL TARIEF Voor verbruik dag en nacht SPECIFIEK SOCIAAL TWEEVOUDIG UURTARIEF Voor verbruik dag Voor verbruik nacht

3,82 2,71 19,53

Experimenteel tarief speciaal voor ecokachels.

o o

5,88 5,88

o

5.88 2,71

Toegekend aan iedereen die recht heeft op bestaa minimum, gewaarborgd inkomen voor bejaarden, tegemoetkomingen voor hulp aan bejaarden, bepaalde tegemoetkomingen aan mindervaliden of tegemoetkomingen van het OCMW in afwachting van één van deze uitkeringen.

6484

1591

d

Elektriciteitstarieven voor huishoudelijk verbruik

VOOR U GELEZEN

Boekennieuws MOETEN MAAKT GEK Pak zelf uw emotionele problemen aan Albert Ellis & Wouter Backx ALBERT WOUTER

ELLIS BACKX

MOETEN

MAAKT

~~~

PAK ZELF

uw

lP lR

EMOTIONELE f} _ II l: Yll Ui: J

AAN ANTHOS

Hoe komt het dat op sommige momenten alles hopeloos en uitzichtloos lijkt en we geen kant meer op kunnen? De Rationeel-Emotieve Therapie geeft daar een duidelijk antwoord op: dat doet u zelf! De auteurs stellen dat we onze eigen gevoelens creëren en dat we bepaalde manieren van denken en voelen die schadelijk voor ons zijn kiezen. We zetten dus als het ware een val voor onszelf. Een bepalende factor daarbij is de manier waarop we de gebeurtenissen om ons heen opvatten en hoe we de rol die wij daarin spelen zien. We menen dikwijls van alles te moeten. Bevelen en geboden die we onszelf in het hoofd halen, leiden ons regelrecht het emotionele moeras in. Op een andere manier gaan denken en voelen is niet gemakkelijk en lukt alleen door veel te oefenen. Daarom wordt een en ander staps-

door Guido Verbrugghe

gewijs uit de doeken gedaan en is in "Moeten maakt gek" veel plaats ingeruimd voor zelfwerkzaamheid: oefeningen en huiswerkopdrachten helpen de lezer zijn of haar emotionele lot in eigen handen te nemen. Zo maakt u uw eigen wegwijzer naar een prettigere manier van leven. Albert Ellis is een van de meest invloedrijke psychotherapeuten van deze tijd. Hij is de grondlegger van de Rationeel-Emotieve Therapie, een psychotherapievorm in een richting waarin zich tegenwoordig het hele psychotherapeutische veld heeft ontwikkeld (cognitieve therapie, cognitieve gedragstherapie). Ellis is oprichter van het Institute for Rational-Emotive Therapy in NewYork. Wouter Backx werd door Albert Ellis getraind in de Rationeel-Emotieve Therapie en is Fellow of The Institute for RETin New York en gekwalificeerd supervisor in RET. Hij studeerde af in zowel klinische als theoretische psychologie en is verbonden aan het Instituut voor Rationeel-Emotieve Training te Haarlem. Het boek is verkrijgbaar in alle goede boekhandels Prijs: 750 BEF. Uitg. Anthos, Baarn/Wouter Backx ISBN 90 60746732

WAT MET INTIMITEIT NA SS JAAR? Een brochure voor senioren 1. Aandacht voor intimiteit: Ook senioren hebben behoefte aan liefde en genegenheid. De beleving ervan verschilt van mens tot mens en wordt anders ingekleurd naarmate we ouder worden. Sommigen blijven verlangen naar lichamelijke liefde. Anderen voelen meer behoefte naar gezellig samenzijn. Ouder worden betekent echter eveneens dat het lichaam soms an-

ders reageert, wat daarom intiem samenzijn niet hoeft uit te sluiten. 2. Doorbreken van taboe Sinds de seksuele revolutie van de jaren zestig en zeventig wordt er steeds openlijker over seksualiteit gesproken. Vandaag de dag is er zelfs zeer veel mogelijk. Mensen komen op TV hun meest persoonlijke ontboezemingen vertellen. Over seks is zowat alles bespreekbaar. Enkel op "seksualiteit bij ouderen" rust er nog steeds een maatschappelijk taboe. De huidige generatie van ouderen (boven de 65 jaar) groeide op in een periode waarin seks een zwaar beladen woord was. Vele ouderen vinden het moeilijk om er samen met anderen over te praten. Nochtans hebben ook ouderen een duidelijke nood aan informatie over seksualiteit en intimiteit. Opvallend is wel dat er over deze thematiek nog steeds weinig bevattelijke informatie bestaat, die bovendien aan de concrete zorgen en schroom van de ouderen tegemoet komt. 3. Auteurs Voor de inhoudelijke samenstelling van deze brochure werden twee gerenommeerde auteurs aangezocht: Professor dr. Ingrid Ponjaert (VUB)en dr. seksuologe Greta Bolle (KUL). 4. Hoe is de brochure opgevat? Thema De brochure behandelt het thema "Ouderen en intimiteit". De samenstellers hebben dit thema zo ruim mogelijk geïnterpreteerd: liefde, intimiteit en erotiek komen op een evenwichtige wijze aan bod. Het eerste deel van de brochure geeft een algemeen overzicht van de beeldvorming en de maatschappelijke houding ten opzichte van ouderen en intimiteit.

VOOR U GELEZEN

Ingrid Ponjaert heeft het in het eerste hoofdstuk over bestaande vooroordelen en over de herkomst hiervan. Onze houding ten opzichte van seksualiteit wordt nog altijd bepaald door eeuwenoude mythen en taboes. In dit eerste hoofdstuk verklaart ze waar die mythen en taboes vandaan komen en hoe het komt dat zelfs artsen en andere hulpverleners het moeilijk vinden om over dit onderwerp te praten. In het hoofdstuk seksualiteit en intimiteit toont Dr. Ingrid Ponjaert aan dat seksualiteit geen puur lichamelijk verschijnsel is. Terwijl seksualiteit meer te maken heeft met prikkel van buitenaf, heeft intimiteit meer te maken met onze gevoelens. Op die manier kan seksualiteit een extra dimensie geven aan een intieme relatie. Het derde hoofdstuk heeft het over oorzaken en gevolgen: hoe we onze seksualiteit vandaag beleven, heeft te maken met onze opvoeding en onze vroegere ervaringen. De menopauze kan onze intimiteitsrelatie beïnvloeden, maar ook het feit dat de kinderen het huis uitgaan en de pensionering kunnen de relatie met onze partner veranderen. Een aanslepende ziekte kan een zware belasting zijn voor de relatie. Als we als oudere alleen komen te staan door overlijden of omdat de relatie verbroken wordt, kan het moeilijk zijn om een nieuwe partner te vinden. In het tweede deel van de brochure wordt meer praktische en medische informatie over het thema op een rij gezet.

In het hoofdstuk "Ons lichaam verandert" schrijft dokter Greta Bolle over de biomedische aspecten van seksualiteit. Welke invloed kunnen deze veranderingen hebben op de seksualiteitsbeleving? Het laatste hoofdstuk bevat een overzicht van nuttige adressen waar ouderen terecht kunnen voor meer informatie of persoonlijke begeleiding. Informatief De brochure "Wat met intimiteit na 55 jaar?" is concreet en informatief. De samenstellers nemen geen inhoudelijk of levensbeschouwelijk standpunt in. Elke oudere beslist voor zichzelf hoe het seksueel leven wordt ingevuld, overeenkomstig met zijn/haar persoonlijke wensen en moraal. 5. Praktisch Alle geïnteresseerden kunnen de brochure gratis aanvragen bij: Provinciale Dienst voor Ouderen, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt Tel. (011) 23.72.80 Fax (011) 23.72.10 WA.T

MIET

rr tflI' n~ITlI' IE ['Ir

NA

SS

JAAR

EI

PERSBERICHT MINISTER DEMEESTER LAAT DE BEJAARDEN OPDRAAIEN VOOR HET OUDER WORDEN

Net als de Federale Regering in de ziekteverzekering meer en meer kosten blijft ten laste leggen van de patiënt komt de gewestregering nu aandraven met een afhankelijkheidsverzekering waarin de burger zelf een vrijwillige bijdrage kan betalen en derhalve moet opdraaien voor het verzekeren van zijn of haar oude dag. De Liberale Mutualiteiten verwerpen van meet af aan dit voorstel maar zijn zich terdege bewust van het probleem van de kosten voor de afhankelijke patiënt en zijn familie. De gemiddelde leeftijdsverwachting stijgt gelukkig. Hoe ouder men wordt hoe hoger de kans op gezondheidsproblemen hoe langer de periode van afhankelijkheid. De verplichte verzekering dekt weliswaar de medische kosten maar meer en meer worden belangrijke delen van de kosten ten laste van de patiënt gelegd. Om die redenen voerden verschillende industrielanden reeds jaren geleden één of andere vorm van afhankelijkheidsverzekering in. Dit onder de vorm van tegemoetkomingen voor gezondheidszorg en sociale hulpverlening, van een maandelijkse rente via een aanvullend verzekeringscontract, of van uitkeringen (in natura of financieel) in functie van de graad van afhankelijkheid. Ook in eigen land gaan de laatste tijd stemmen op voor invoering van een afhankelijkheidsverzekering. Rekening houdend met ons sociaal systeem gestoeld op solidariteit kan er voor de Liberale Mutualiteiten geen sprake zijn van het louter regelen van deze problematiek via een verzekering of een uitsluitende vrijwillige bijdrage door de verzekerde. Los van de problematiek van een opsplitsing van de sociale zekerheid, pleiten de Liberale Mutualiteiten echter zeer duidelijk voor een coherent bejaardenbeleid waarin alle uitkeringen, tegemoetkomingen en diensten op elkaar zijn afgestemd en waarbij de kosten eigen aan de afhankelijkheid, zouden vergoed worden via de verplichte verzekering, georganiseerd door de ziekenfondsen.

NATUUR

Eind '96 kocht Natuurreservaten vzw dit unieke 127 ha grote bos complex op de grens van Wachtebeke en Moerbeke. Het grootste gedeelte van het reservaat situeert zich op Wachtebeeks grondgebied met onder andere een belangrijk deel van het Peenebos, het Moerbeekse gedeelte beslaat vnl. het voormalige vliegveld. In de Middeleeuwen, toen deze locatie nog Affelgem noemde, waren deze gronden van economisch belang en werden er heel wat gewassen verbouwd. Er stonden dan ook niet minder dan 5 windmolens op deze zandrug. De landbouwactiviteit verplaatste zich meer en meer naar de nieuw ontgonnen en vruchtbaardere gronden in de MoervaartZuidlededepressie en de polders. Hierdoor werden rond 1700 de voormalige akkers en weilanden meer en meer bebost, of kwamen verlaten te liggen waardoor zich heide kon ontwikkelen. Het gebied kreeg nog een grote metamorfose bij de aanleg van een vliegveld door het Belgische leger in 1939 op Moerbeeks grondgebied, dat vrij vlug in handen kwam van de Duitse bezetter om dan op het eind van WO 11 kortstondig te worden gebruikt door de Engelsen. Het gebied werd in het recente verleden nog bedreigd door verkavelingen en aanleg van een golfterrein. Met de verwerving van dit gebied als natuurreservaat werd dit gebied eindelijk gevrijwaard van ongunstige ingrepen. Want het gebied heeft heel wat aan natuur te bieden. Eerst en vooral is de combinatie van heide en bos in de provincie Oost-Vlaanderen een zeldzaam gegeven, evenals de grootte van het bos. Het reservaat is een ware lappendeken van biotoopjes, waarin we vier grote blokken kunnen onderscheiden, nl.: schrale graslanden, heideter-

reintjes, naaldbossen berken -eikenbos.

(vnl. Grove den) en het

Planten als struikheide, tromentil, liggende vleugeltjes bloem, mannetjesereprijs, schapezuring, brem, e.d. verraden direct dat we hier te doen hebben met schrale zure zandgrond. In dit biotoop voelen zich heel wat dieren thuis. Bij de insecten denken we onmiddellijk aan het knopsprietje (een heidesprinkhaantje), driehoornmestkever of eikepage. Bij reptielen en amfibieën springen levendbarende hagedis, heikikker en alpenwatersalamander in het oog. Opvallender aanwezig zijn uiteraard de vogels met nachtzwaluw, boomleeuwerik, boompieper, wespendief en zwarte specht. In de toekomst kan de natuur- en belevenswaarde van het gebied nog gevoelig stijgen, wanneer de kunstmatige dennenaanplanten geleidelijk zullen plaatsrnaken voor meer natuurlijke bosjes en heideterreintjes. Ook het in toom houden van de Amerikaanse vogelkers behoort tot de prioriteiten van het reservaat. Voor het hele gebied wordt gewerkt aan een degelijk en wetenschappelijk onderbouwd beheersplan. Het Heidebos is een natuurreservaat waar natuurliefhebbers en wandelaars welkom zijn. Het is het hele jaar door vrij toegankelijk op de bewegwijzerde wandelpaden (± 8 km). Op een rustige wandeling langs de kleine, zandige weggetjes kunnen fraaie bos- en heidelandschappen worden bewonderd alsmede zijn bewoners. In het Heidebos worden geregeld wandelingen georganiseerd. Groepen kunnen extra geleide wandelingen aanvragen bij de conservator, Gert Du Cheyne, tel. (09)345.83.33. Deze wandelingen vertrekken steeds vanaf het Peenehof, Peene 9 te Wachtebeke. Marc Van Hoey

nith97

VAN 3 TOT 7 DECEMBER 97

Het salon voor de actieve senior

OpZenith valt er altijd '\ '.J

J]

Een salon dat ànders is

Zenith97 is op de eerste plaats een gezelli~ ge beurs waar u op een rustige manier kunt kennismaken met de beste producten op het vlak van mode en beauty, gezondheid, gastronomie, vrije tijd, huis & tuin, financiën, enz. U krijgt er een schat aan informatie (pensioenen, notarissen, ...) en tientallen organisaties stellen hun activiteiten voor.

Boeiende conferenties Op elk moment van de dag kunt u gratis leerrijke conferenties bijwonen over de meest diverse onderwerpen. Een greep uit het rijke aanbod: erfenissen & testament, voordelig beleggen, gezonde voeding, reuma, veiligheid in de woning, intimiteit, ... Voor elke voordracht wordt beroep gedaan op de meest gerenommeerde sprekers.

Creatieve ateliers In het Zenith-atelier maakt u kennis met allerlei nieuwe vaardigheden en technieken. Er is voor elk wat wils: schilderen op zijde, bloemschikken, kalligrafie, video-initiatie, patchwork, koken met de microgolf, ...

Sportieve demonstraties Op de centrale vloer kunnen bezoekers terecht voor actie: ochtendgym, aërobic, zelfverdediging, volks- en salondans. taichi, jazz-dans, yoga, ... meedoen is de boodschap!

~

Centrale podium

] ~

Op het grote podium valt op elk moment van de dag wel iets te beleven. U kunt er terecht voor het aperitiefconcert, of genieten van ons onvolprezen clownduo. 's Namiddags ontvangt LUTGART SIMOENS in haar praatsalon bekende SO-plussers als Eddy Merckx, , Marva, Lucien Van Impe, Willem Vermandere .... En elke Zenith-dag eindigt met een muzikale verrassingsact als afsluiter. Op Zenith verveelt u zich geen seconde.

7-

Mooie prijzen

]

Op Zenith maakt u mits wat geluk kans op een mooie prijs. In de rijkgevulde prijzenkoffer zit o.m. een droomcruise. Bovendien is er elke dag een scrabble-wedstrijd en een foto-wedstrijd.

Praktische informatie Elke dag open van 10 tot 18 uur - toegangsprijs 200 fr. - kinderen t.e.m. 12 jaar gratis - te bereiken via de Brusselse Ring afrit 8 - metro lijn 1A Heizei - kortingen voor wie met de trein komt (info aan het loket) speciale arrangementen voor groepen.

Voor alle informatie,

bel 02/672 22 07

r~------------------, REDUCTIEBON 50% MET DEZE BON VOLLEDIG INGEVULD, BETAALT U ALS LID VAN LBG SLECHTS 100 FR. I.P.V. 200 FR. AAN OE KASSA VAN ZENITH 97 (1 BON PER PERSOON).

NAAM:

LBG OP ZENITH 97

VOORNAAM:

• Interessante conferentie Op donderdag, 4 december om 10u30: "Gelukkig dat we soms vergeten ". Guido Verbrugghe geeft een les in geheugen training. • Gezonde ontspanning Op vnjdag, 5 december van 13u tot 14u nodigt L.B.G. u uit op het kleine podium voor een demonstratie "Psychomotoriek". Een organisatie van

"},;?lU

het maandblad voor actieve SO·plussers.

ADRES:

NR.:

POSTCODE: PLAATS:

TEL.:

nnnnnnnnnnni

Z9706

I

De door u op dit doctJmenl versnekte informatie is enkel bestemd voor intern gebruik in onze gegevensbank, en voor de contractceel meI ons verbonden organismes. U hebt .echt op inzage en correctie van de bewaarde informatie, zoals voorzien in de wel van 8-12·92 over de bescherming van hel privéleven bij hel gebruik van gevensbanken.

L

~

CULTUREEL

Week van vervoering van 4 tot 12 oktober 1997 Van zaterdag 4 tot zondag 12 oktober is het weer zover. Voor de tweede keer wordt in Vlaanderen de Week van Vervoering georganiseerd: een week in het teken van verkeersleefbaarheid en bereikbaarheid. De campagne is in handen van het Komitee Milieu en Mobiliteit (KOMIMO). Komimo is een samenwerkingsverband van de Vlaamse milieu- en verkeersorganisaties: de Vlaamse milieukoepel Bond Beter Leefmilieu, Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers, Fietsersbond, Langzaam Verkeer en Taxistop. De Week van Vervoering heeft als doel het promoten van alternatieven voor het huidige solo autobezit en -gebruik. De campagne haakt in op de promotiedag van het openbaar vervoer, de nationale TreinTram-Busdag (TTB-dag)op zaterdag 4 oktober en wordt beëindigd met de tweede Open-Straatdag op zondag 12 oktober, de verkeersdag van en voor gemeenten en verenigingen. Tijdens de week worden diverse initiatieven ondernomen die in het teken staan van het thema van de Week van Vervoering, namelijk "Wie slim is, combineert". Deze slogan slaat terug op het combineren van verschillende vervoermiddelen, als gedeeltelijke oplossing voor de milieu- en verkeersproblemen. De campagne loopt in samenwerking met De Lijn, NMBS en met steun van Vlaams minister van Openbare Werken, Vervoer en Ruimtelijke Ordening, Eddy Baldewijns.

De verplaatsingsketting: kernboodschap van de Week van Vervoering Dit jaar staat de Week van Vervoering in het teken van het "overstappen tussen verschillende vervoermiddelen". De milieu- en verkeersorganisaties hopen op die manier meer mensen aan te zetten tot het gecombineerd gebruik van

de verschillende verplaatsingsmogelijkheden. Het openbaar vervoer kan nog steeds niet de luxe en de flexibiliteit van de auto evenaren. Nochtans is het openbaar vervoer en gecombineerd vervoer een gedeeltelijke oplossing voor de huidige verkeer-, milieu- en leefbaarheidproblemen. Denk hierbij maar aan de steeds toenemende files, hoge ozonconcentraties, geluidshinder, verkeersongevallen, ... Daarom is het van groot belang dat de overstap naar en van het openbaar vervoer vlot verloopt. Ook carpoolen, autodelen (het gemeenschappelijk autobezit en -gebruik), fietspoolen ... zijn een stap in de goede richting. Zo'n verplaatsingsketting vraagt meer planning en organisatie dan een doodgewone solo-autorit. Duidelijke informatie, directe toegangswegen en comfortabele fiets- en autoparkings nabij de stationsomgeving zijn maar enkele voorbeelden die de overstap naar het openbaar vervoer aantrekkelijk kunnen maken. Het voor- en natransport kan op meerdere manieren ingevuld worden: te voet, per fiets, met de skeelers onder de voeten gebonden, met de taxi of per auto kan men zich richting het station, de bus- of tramhalte begeven. Gemeenten spelen een belangrijke rol in het sturen van de verkeerstromen, ook op het vlak van het openbaar vervoer. Denk hierbij aan het voorbeeld van de stad Hasselt. Door middel van gratis openbaar stadsvervoer, het uitbreiden van de dienstverlening, de groene boulevard en een flankerend parkeerbeleid heeft het Hasseltse stadsbestuur alvast het goede voorbeeld gegeven. Tijdens de Week van Vervoering wordt aangetoond waar het af en toe nog eens durft fout te lopen en wat er juist kan gedaan worden om die overstap vlot te laten verlopen. Komimo zal verschillende ideeën leveren over hoe gemeenten, bedrijven en andere

maatschappelijke groepen hun steentje kunnen bijdragen aan een leefbaardere en mobiele maatschappij.

Zaterdag 4 oktober 1997: TreinTramBus-dag - de locomotief van de Week van Vervoering Op de TTB-dag zal de Bond van Trein-, Tram- en Busgebruikers vzw (BTTB vzw) uitpakken met een reeks openbaar vervoerroutes die kaderen in het thema 'overstappen'. Deze routes kunnen - mits het in bezit zijn van een TTB-ticket - gratis ontdekt worden op 4 oktober of tijdens de week die daarop volgt. De folders worden op zaterdag 4 oktober aangeboden op de BTTB-stands in de stations Antwerpen, GentSint-Pieters, Hasselt en Oostende of zijn te verkrijgen mits het sturen van een aan u gerichte en gefrankeerde omslag naar het Komimosecretariaat (vermelding BTTB-folder). Per provincie wordt er een route aangeboden waarmee men niet alleen het openbaar vervoer en de bijbehorende overstappen kan leren ontdekken, maar waar tevens de aandacht zal gevestigd worden op de toeristische bezienswaardigheden van de streek. Meer informatie vindt u in de campagnekrant 'Week van Vervoering' die vanaf eind sptember te verkrijgen is in de NMBS-stations, De Postkantoren, De Lijn winkels, gemeentehuizen, bibliotheken en documentatiecentra of als bijlage van het dagblad 'Het Volk'. BTTBzal op TTB-dag tevens de gelegenheid aangrijpen om klantvriendelijke busdienstregelingen voor te stellen. In enkele stations worden overzichtelijke panelen aangebracht waarop de openbaar vervoerreiziger in één oogopslag een beeld krijgt van het aansluitend busvervoer vanuit het desbetreffende station.

CULTUREEL

Dinsdag 9 oktober: alles \ in het teken van opstapvoorzieningen aan een halte Op 9 oktober wordt er tijdens een media-actie stilgestaan bij de opstapvoorzieningen aan bus- en tramhalte. Opstappen en afstappen maakt nu éénmaal een belangrijk onderdeel uit van de verplaatsingsketting. Iedereen kent wellicht een goed en slecht voorbeeld van een halte. Dichtgeparkeerde halten, het ontbreken van een halteperron, onvoldoende of verouderde informatie ... zijn maar enkele voorbeelden van hoe het niet moet. Toch zien we dat bij vernieuwingen van het straatbeeld meer en meer aandacht gaat naar de openbare vervoerhalte. Er worden dikwijls voorzieningen getroffen voor rolstoelgebruikers, blinden en mindermobielen. Ook de bussen worden steeds meer op maat van de klant uitgerust. Lage vloerbussen en 'knielende' bussen verhogen het comfort van de reiziger in hoge mate. Ook de nieuwe trams die we vanaf 1998 in het straatbeeld zullen kunnen aantreffen, hebben meer oog voor deze zaken.

Zondag 12 oktober 1997: Open Straatdag De Week van Vervoering wordt op zondag 12 oktober feestelijk afgesloten met de Open Straatdag. Op die dag willen tientallen gemeentebesturen en verenigingen tonen dat de straat meer is dan verkeersafwikkelaar of autostapelplaats, waar alles in het teken staat van de goede doorstroming van koning auto. We leren de straat terug kennen als een ontmoetingsplaats, als speelplaats, als een plek waar het aangenaam toeven is voor de bewoners. Waar ruimte gegeven wordt aan milieuvriendelijke vervoerswijzen: openbaar vervoer, te voet of

met de fiets. Waar de auto een stap terug zet. Waar leefbaarheid en bereikbaarheid elkaar vinden. De ideeën zullen op 12 oktober terug te vinden zijn in tal van lokale activiteiten, gaande van een gezellige wafelenbak of wedstrijd zaklopen tot een proefopstelling zone-30 of de plechtige inhuldiging van een heraangelegde straat. Gemeentebesturen kunnen hun realisaties op het terrein inhuldigen of plechtig opstarten; lokale verenigingen kunnen hun wensen kenbaar maken aan het gemeentebestuur of hun alternatieve straatinrichting voorstellen. De Open Straatdag wil allen die ijveren voor een veiliger en leefbaardere straat een hart onder de riem steken. Het is een moment waarop positieve initiatieven eens extra in de kijker worden geplaatst: lichtpunten in een lange tijdrovende strijd. Uiteraard is het werk niet op die ene dag geklaard. Daarvoor is veel meer nodig. Denken we maar aan het stimuleren van lagere snelheden door herinrichtingsmaatregelen zoals zone 30 en woonerven, ... Vanuit de Open Straatdag richten we een appèl aan bewoners en de verschillende overheden om hier samen werk van te maken. Er is een werkpakket, dat deelnemende groepen en gemeentebesturen een houvast biedt voor een praktische en inhoudelijke voorbereiding van de dag. Je vindt er een

w

overzicht van de vorige Open Straatdag, een stappenplan voor de praktische voorbereiding, tips voor activiteiten, tips voor verkeersenderzoek, een voorbeeldpersbericht, enz ... Verenigingen of gemeentebesturen die wensen deel te nemen, kunnen meer informatie of het werkpakket aanvragen bij de Bond Beter Leefmilieu, Stefaan Claeys, Overwinningsstraat 26, 1060 Brussel, tel. (02)539.22.17, fax (02)539.09.21

Inlichtingen Voor meer informatie over de Week van Vervoering kunt u steeds terecht bij: Komimo, H. Frère Orbanlaan 570, 9000 Gent Tel. (09)223.86.12 Fax (09)233.97.29 of u kunt in bovenvermelde verspreidingspunten, de krant "Week van Vervoering" gaan ophalen.

CULTUREEL

In de Leuvense Predikherenkerk kan de bezoeker van zaterdag 13 september tot zondag 7 december 1997 met eigen ogen zien wat de 19"-eeuwse neogotiek is. Hij ontdekt er dat achter bakstenen muren niet zelden ingenieuze constructies schuilgaan. Hij ervaart wat de inbreng is van ingenieurs en architecten die het ancien régime een nieuwe, moderne vorm geven. Hij maakt bovendien kennis met de unieke positie van ons land in de ontwikkeling van deze kunststijl in West-Europa. Tenslotte kan hij ook unieke neogotische objecten, pareltjes van kunstambachten en realisaties van indrukwekkende bouwtechniek bewonderen. De tentoonstelling bestaat uit drie grote luiken. De tentoonstelling komt tot stand met medewerking van ABB-Verzekeringen, De Standaard, Kredietbank en het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het evenement is een organisatie van de Stad Leuven, de K.U.Leuven en het Davidsfonds.

De ingenieurs-architecten: de leerling-tovenaars van de 1ge eeuw In het eerste deel van de tentoonstelling worden de ingenieurs-architecten ten tonele gevoerd als leerling-tovenaars van hun tijd. Zij geven in de 19de eeuw op een ingrijpende manier de nieuwe maatschappij vorm. Zij zorgden ervoor dat steden een modern uitzicht kregen door afbraak van wallen, door overwelving van waterlopen, door aanleggen van brede lanen ... Op een spitsvondige wijze integreerden zij moderne materialen als staal en glas in middeleeuwsogende stations, scholen, bruggen, hallen, kerken en kathedralen. Deze immense, maar tegelijkertijd ook brutaal vernietigende creativiteit was een internationaal gegeven. Architecten als Alphonse Balat en Adolphe Pauli, baanbrekende realisaties als Le Grand Hornu en de serres van Laken, kunstenaars als Constantin Meunier en Henri de Braekeleer brengen dit verhaal in beeld. Tevens wordt in de tentoonstelling "La Belgique instustrielle" via computerschermen opgeroepen.

De neogotiek: het verleden hermaakt Het grootse en overweldigende karakter van de modernisering gaat gepaard met een andere cultuurhistorische benadering. Want te midden van deze moderniteit grijpt de 19"-

Iii

eeuwse mens op een spontane manier terug naar het middeleeuwse verleden. Hij zal vanuit een romantische reflex zorgen voor een historiserende inkleding. Rond 1850 verzet men zich echter tegen deze 'pinakelgotiek' , zoals het oppervlakkig gebruik van de gotische vormen als versiering zonder enige betekenis wordt genoemd. Het historiserende karakter van de neogotiek wordt op een modern-beredeneerde manier vastgelegd in een aantal stijlkenmerken. In dit proces van uitzuivering speelde Vlaanderen een belangrijke rols als draaischijf van ideeën en realisaties. Architecten als Jean-Baptiste Bethune en Iules Helbig staan naast de Brit Augustus Pugin, de ontwerper van het Londense parlementsgebouw, naast de Nederlander Pierre Cuypers, bouwmeester van het Amsterdams Rijksmuseum ... De expositie biedt een indringende kijk op hun ambachtelijke wereld, die in een virtuele schatkamer met plannen en kunstvoorwerpen wordt hertekend. Glasramen, presentatietekeningen, muurschilderingen, gravures, diploma's, portretten, ontwerpen ... laten de bezoeker genieten van de kleurrijke neogotische wereld.

De ingenieuze neogotiek Ca. 1870-1880 ontstaat de ingenieuze neogotiek als een symbiose van de pinakelgotiek en de neogotische canons van o.a. Bethune ... Deze synthese komt aan bod in het derde deel van de expositie. Architecten als de Leuvense hoogleraar-politicus Helleputte, de Gentse hoogleraar Cloquet, de politicus Verhaegen integreerden in neogotiek moderne materialen als staal en glas en maakten systematisch gebruik van ingenieurstechnieken als gietijzeren pijlers en staalskeletten. Achter hun ontwerpen gingen spitsvondige constructies schuil. Tevens zorgden zij voor internationalisering van deze kunststijl. Zo kon men even goed een Vlaamse neogotische retabels en gepolychromeerde beelden, devotieprentjes en religieuze boeken ... maar ook scheepsladingen meubels vertrokken naar Engeland en de Verenigde Staten. Ingenieuze plannen, tekeningen, metaalconstructies tonen hoe het moderne op allerlei manieren wordt geïntegreerd in het historiserende. 'De ingenieuze neogotiek. Techniek en kunst' brengt de bezoeker in contact met dit belangrijk onderdeel van de Vlaamse kunst- en economische geschiedenis. Het evenement belicht de unieke positie van Vlaanderen als draaischijf van nieuwe ideeën en realisaties en verklaart waarom buitenlandse architec-

CULTUREEL

ten, ontwerpers, ateliermeesters hier in de leer kwamen. Openingsuren: - dinsdag en woensdag: van 9.30 tot 17.30 uur. - donderdag en vrijdag: van 9.30 tot 21.30 uur - zaterdag en zondag van 13.30 tot 18.30 uur - maandag en 1 november: gesloten Toegangsprijzen: Individuele bezoekers: 250 BEF Bezoekers met korting: 200 BEF Groepen: 150 BEF (min. 15 personen) Kinderen tot 12 jaar: gratis

r-------------------------------------------------------~-------, R..~d. '-1c::t:ï~bC:>:r1

De ingenieuze neogotiek. Techniek en kunst Tentoonstelling van 13 september tot 7 december 1997 Predikherenkerk - Onze-Lieve-Vrouwstraat te Leuven Deze bon geeft max. vier personen recht op een reductie van elke 50 fr. op de normale toegangsprijs van 250 fr. De bon dient te worden ingewisseld voor een ticket van 200 fr. Organisatie:

Stad Leuven - K.U. Leuven - Davidsfonds

---------------------------------------------------------------~ Rondleiding voor groepen: 1.750 BEFvoor een rondleiding van 1 uur door speciaal opgeleide gidsen.

Informatie en reservatie: Tentoonstellingsecretariaat Brusselsestraat 63 3000 LEUVEN Tel. (016)22.45.64 Fax. (016)29.12.15

Iules Lagae en tijdgenoten van 1 tot 30 november 1997

Het beeld is afkomstig van de Roeselaarse beeldhouwer Iu le s Lagae (1862-1931), in die tijd een befaamt portretist die daarnaast ook talrijke standbeelden vervaardigde van o.m. Gezelle (Brugge, Kortrijk), Van Beneden (Mechelen, Rodenbach (Roesselare) en het grote vierspan bovenop de triomfboog van het Jubelpark in Brussel dat hij samen met Vinçotte uitvoerde. Ook voor Le Havre, Den Haag en vooral Buenos Aires voerde hij grootse monumenten uit die hem toen, ook internationaal, beroemd maakten.

Belgische musea, openbare instellingen en privé-bezit, samen met een twintigtal medailles en een groot aantal gipsen beelden afkomstig uit zijn atelier aan de Michelangelolaan te Brussel, waardoor met recht van een retrospectieve kan gesproken worden. Daarnaast wordt Lagae in zijn tijd gesitueerd met een dertigtal werken van zijn leraars, medeleerlingen en andere tijdgenoten als Van der Stappen, Dillens, Meunier, de Vigne, Lambeaux tot Wouters en Jespers toe. Een confrontatie met een zestal vooraanstaande Franse kunstenaars, waaronder Rodin, Bourdelle en Pompon, toont aan dat de Belgische beeldhouwers uit de 19de eeuwen inzonder Iules Lagae ook internationaal met de besten kunnen wedijveren.

De tentoonstelling wil deze wat vergeten en verwaarloosde kunstenaar opnieuw in het voetlicht plaatsen met een zestigtal werken uit

Plaats Cultureel Centrum "De Herbakker" en Jenevermuseum

Honderd jaar geleden werd in Eeklo onder grote belangstelling en in aanwezigheid van o.m. prins Albert, de latere koning der Belgen, het standbeeld onthuld van de Vlaamse dichter K.L.Ledeganck.

Pastoor De Nevestraat - 9900 Eeklo Tel. (09)378.40.90 Datum: van 1 tot 30 november 1997 Openingsuren: Dagelijks van 10 tot 17 uur. Nocturnes van 18 tot 21 uur. Toegangsprijs: 100 BEF Groepsbezoeken en nocturnes met of zonder gids voorafgaandelijk reserveren tel. (09)377.77.66 - fax (09)377.36.37 Gids: 1.000 BEFper rondleiding voor groepen van 15 tot 20 personen. Een catalogus is beschikbaar. Inlichtingen: Liberale Mutualiteit Oost-Vlaanderen - afdeling Eeklo de heer Christoph De Waele, Kon. Astridplein 20 - 9900 EEKLO tel. (09)377.15.39

•

o

o

~jo

BEVERLV

..

"

~~ ••••

,<-.;:;. _

••

SCREENS

~

KNOKKE

Congostraat 2 Tel. 050 - 62 06 20

'*

..•••

*el.

PENTASCOOP

* KORTRIJK

Kapucijnenstraat 10 Tel. 056 - 26 66 66 KINEPOLIS

KORTRIJK

Kennedylaan 100

Cl

METROPOLIS

ANTWERPEN

Groenendaallaan 394 Tel. 03 - 544 36 00

DECASCOOP

GENT

Ter Platen 12

09 - 265 06 00

KINEPOLIS

*

(j)

...••

KINEPOLIS

HASSElT

Universiteitslaan *TeI.011-298600

* * *

BRUSSEL

Eeuwfeestlaan 20 Tel. 02 - 474 26 00

SUPERCITY

LEUVEN

Bondgenotenlaan 145-149 ...•• Tel. 016 - 29 30 30

PALACE

LUIK

Place St-Paul 6 Tel. 042 - 23 30 54 OPERA

LUIK

Galerie Opera Place de la République Française Tel. 042 - 23 19 52 CONCORDE

LUIK

Bid. de la Sauvenière Tel. 042 - 23 7515 KINEPOLIS

KINEPOLIS GROUP

LUIK

Opening oktober '97

CULTUREEL

De Courant sprak met: Alice Toen Antwerpen, Theater Antigone in Kortrijk, Malpertuis in Tielt, en Théätre National in Brussel. Voor dat laatste werd ze speciaal aangezocht als Vlaamse meid van den huize, een rol waar ze overigens zeer mooie herinneringen aan overhoudt.

Het kan haast niet dat u ze nog nooit zou gezien of gehoord hebben. Ze speelde mee in een schare Vlaamse films: Pallieter, De Verbrande Brug, De Vlasschaard, Zaman, Boerenpsalm en in TVfeuilletons: Paradijsvogels, Brandweer, Postbus X, Ons geluk, Wittekerke - in de grote Vlaamse schouwburgen, en als u alleen naar de radio luistert, dan hebt u ze vast aan het werk gehoord in het "Koekoeksnest" of "Niet van gisteren". Alice Toen - neen dit is geen artiestennaam maar haar echte naam is dus duidelijk een bezig en gedreven iemand. Redenen te over om met deze BVvan onze Dilbeekse seniorenclub, de Blauwe Konijntjes, een gezellige babbel te slaan en even mee te genieten van haar levenswijsheid. Ze is geboren in Hoboken en begon, nog voor de oorlog uit was, te werken als 4-talige secretaresse-correspondente voor de Britse strijdkrachten, om daarna bij Agence Maritime Internationale en later nog bij Cia Sud-Americana de Vapores te belanden. Secretariaatswerk leverde een vast inkomen, zoals papa het wenste, maar niet de ultieme voldoening. Dat is nu eenmaal zo, wanneer je de theatermicrobe te pakken hebt. En dat heeft ze: nog geen 13 jaar oud trad Alice Toen al op met haar zuster, en tijdens de oorlog verzorgden ze zangoptredens met gitaar in de schuilkelders. Aan het Conservatorium van Mechelen ging ze in 1957 in de leer bij Luc Philips. Het was de tijd dat het kamertoneel opgang maakte: je stond aan de kassa, aan de vestiaire, op de planken, in de bar. Een ideale leerschool, vindt ze nog steeds. En ook dit mag gezegd worden: Alice Toen stond mee aan de wieg van het Mechels Miniatuur Theater,

En dat geldt ook voor de dit jaar in premiére gegane film "j'ai eu dur", waarin ze de hoofdrol vertolkt naast de Waalse komiek Stéphane Steeman. Film en TV-werk vindt Alice Toen nu wel aantrekkelijker dan toneel, omdat de opnamen maar enkele dagen of weken duren, terwijl je met een toneelstuk soms maanden onderweg bent. waarvan ze 3 jaar lang de directrice was. Haar Mechelse periode kreeg een vervolg in Brussel, waar ze optrad in baancafés, gevangenissen, maar daarnaast ook scenario's schreef. De jaren 1969 tot 1985 waren een zeer belangrijke periode in haar leven, want dan ontpopt ze zich als schrijfster/actrice van modern kindertoneel bij Jeugd en TheaterWerkgroep, later het Brialmont Theater. Vooral de problemen waarmee de jeugd van toen mee geconfronteerd werd - weglopen van huis, gescheiden ouders - komen in haar stukken aan bod. De Gelaarsde Kat haalde zomaar eventjes 2000 opvoeringen in binnen- en buitenland. En ook als vertaalster van Franse, Engelse, Duitse en Spaanse toneelstukken was ze toen actief: hiervoor werd ze in 1979 bekroond met de Sabam-prijs. De theaters waar ze als freelance gespeeld heeft, zeggen genoeg over haar veelzijdigheid: het Brussels Kamertoneel, het Fakkeltheater in

Haar vrije tijd wordt goed besteed: lekker eten, reizen (niet zomaar naar Spanje maar uitgebreid naar Zuid-Afrika, Indonesië, Kenya, de Caraïben ...), vrienden opzoeken. Kan het dat Alice Toen, wiens uiterlijk en temperament haar ware leeftijd lang niet verraden, een boodschap heeft voor onze senioren ? Die is tweeërlei, en daarmee weten we ook vanwaar ze haar energie put: nieuwe uitdagingen aangaan en niet teren op herinneringen. Hoe beleef je dan zoiets in het dagdagelijkse leven? Gewoon, een gezond ontbijt. En dan kan het twee kanten uit: een rustige dag of, als je de kriebels krijgt, met de auto naar zee, op bezoek bij een vriendin, een nieuwe sinterklaasshow in elkaar steken voor de Dilbeekse senioren, samen met Ief Burm en Connie Neefs, meespelen in de eerste film van Chris Van den Durpel "Oesje" ... Alice Toen, bedankt voor dit gesprek, en nog vele gelukkige en bezige jaartjes. Liliane Vannieuwenborgh

GEZONDHEID

Griepvaccinatie \

Zoals vermeld in ons vorig nummer (zomer-editie, nr.2) zet de Bestendige Deputatie van het provinciebestuur van West-Vlaanderen vanaf half september een griepvaccinatie op touw.

Griep "Griep" is in ons taalgebruik synoniem geworden van allerlei aandoeningen waarbij de symptomen vaak gelijklopend zijn. We denken hierbij aan keelpijn, hoofdpijn, spierpijn, misselijkheid, koorts, enz ... Strikt genomen heeft de benaming griep enkel betrekking op een luchtwegaandoening veroorzaakt door een influenzavirus. De verwarring in de omschrijving verklaart waarom het belang van deze ziekte, IYI:etsoms dodelijke afloop, wordt onderschat. Men onderscheidt drie types influenzavirus. Type A is verantwoordelijk voor grote griepepidemieën. Het type B en het type C - influenzavirus zijn minder verantwoordelijk voor epidemieën. Het influenzavirus de wintermaanden ari en februari.

is vooral actief in december, janu-

Opvolging evolutie van het influenzavirus Typisch aan het influenzavirus is dat het voortdurend verandert van aard (mutatie), wat meebrengt dat het vaccin telkens opnieuw moet aangepast worden. De evolutie van het virus wordt internationaal gevolgd via peilpraktij-ken bij artsen. Er zijn wereldwijcL 120 influenzacentra die deze gegevens verzamelen. Ook in ons land zijn 66 huisartsen betrokken bij de peilpraktijken. Regelmatig nemen zij keel- en neusuitstrijkjes bij patiënten met griep ale aandoeningen. De gegevens worden gecentraliseerd bij het Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie (IHE), waar ook het op gang zijnde virus wordt geïsoleerd. Op haar beurt staat het IHE in contact met de andere influenza centra

in de wereld. Via deze permanente informatieuitwisseling wordt duidelijk welke virus stammen het volgende griepseizoen te verwachten zijn en tegen welke varianten de bevolking te weinig antistoffen heeft. Daaruit volgt op statistische gronden de selectie van de virusstammen in het aan te maken vaccin. Het griepvaccin is dus een cocktail waar antistoffen tegen verschillende virustypes in vermengd zijn.

Pandemie Het influenzavirus heeft dus de 'vervelende' eigenschap zeer snel te muteren. Daarenboven echter verandert het genetische materiaal van het influenzavirus zeer drastisch (om de 10 à 40 jaar). Dit is dan niet enkel meer een mutatie waarbij slechts kleine genetische wijzigingen optreden maar het is de vorming van een totaal nieuw influenzavirus. Aan de basis van de wijzigingen bij het type A-influenzavirus ligt de wisselwerking van virussen tussen mens en dier waarbij een nieuw virus kan ontstaan. In dit geval spreekt men van de fusie van een mensenvirus en eenden- en/of paardenvirus dat zou plaatsvinden bij varkens. Meestal verwijst men hiervoor naar landelijke streken (vb. China) waar mens en dier in nauw contact met elkaar leven. Ten gevolge van dit nieuw gevormde influenzavirus is de kans op een zeer verspreide epidemie in verschillende landen (pandemie) zeer groot geworden want niemand heeft voldoende antistoffen tegen het nieuwe virus. De laatste grote verandering van het influenzavirus gebeurde in 1967, toen de Hongkong-griep toesloeg. Aangezien dit reeds 30 jaar geleden is, verwachten wetenschappers op korte of middellange termijn terug een drastische verandering van het influenzavirus. Het tijdstip waarop dit gebeurt kan echter nooit voorspeld worden. De analyse van de vier epidemieïn van deze eeuw leert dat in zulke gevallen 50% van de bevolking door griep wordt aangetast tegenover 5 % bij een gewone griepepidemie. Dergelijke epidemieën

zijn dan ook in staat het leven in het land gedurende weken te verlammen.

Complicaties bij risicogroepen Gezonde mensen lopen niet echt risico's bij een besmetting door het influenzavirus. Behalve het ziek zijn met een variatie aan de gekende symptomen, zijn er geen directe of blijvende gevolgen. De kans op besmetting van de omgeving is echter reëel. Voor bepaalde risicogroepen is waakzaamheid geboden. Griep kan bij deze personen ernstige complicaties teweeg brengen en kan in sommige gevallen de dood tot gevolg hebben. De 2 belangrijkste risicogroepen zijn: 1. De personen met chronische aandoeningen, nl. personen die lijden aan chronische longziekten, hartpatiënten, diabetici, nierinsufficiën tie- pa tiën ten, dialyse-patiënten' alle transplantatiepatiënten, langdurige gebruikers van salicylaten (type aspirine) tussen 6 maanden en 18 jaar en meer algemeen alle personen met een verminderde weerstand of immuniteit hetzij door ziekte of door medicamenteuze behandeling. 2. De personen ouder dan 65 jaar bij wie de kans op complicaties door de 'hogere' leeftijd sowieso is toegenomen door daling van de natuurlijke weerstand.

Behandeling Griep als dusdanig kan nagenoeg niet behandeld worden. De behandeling beperkt zich tot het bestrijden van de symptomen en de eventuele complicaties. Het enige afdoende middel tegen een virusinfectie, is vaccinatie.

De vaccinatie Zoals reeds werd aangehaald, is vaccinatie - bij wijze van preventieve maatregel - de enige efficiënte

GEZONDHEID

manier om griep te bestrijden. Het vaccineren gebeurt met een éénmalige inspuiting. Kinderen tot 8 jaar krijgen het vaccin in twee afzonderlijke inspuitingen met een tussentijd van één maand.

Periode Het meest aangewezen tijdstip voor vaccinatie is het najaar (half september tot half november). Het vaccin biedt bescherming vanaf twee weken na de toediening en dat gedurende zes maanden. Elk jaar is een nieuwe vaccinatie noodzakelijk.

Bescherming Het vaccin kan 75% tot 80% bescherming bieden tegen de ziekte.

Aard en samenstelling van het vaccin Het enige wat het vaccin parten speelt, is dat het influenzavirus razendsnel muteert. Daarom maken de fabrikanten van het vaccin cocktails waar met de meest recente virus stammen rekening wordt gehouden. Bovendien wordt door de actieve opvolging van de evolutie van het virus - via het uitgebreide netwerk van peilpraktijken en de Wereldgezondheidsorganisatie - én door de afspraken met de fabrikanten, de productietijd van het vaccin tot een minimum beperkt. Hierdoor is het vaccin tijdig op de markt en biedt het een hoge graad van bescherming. De huidige vaccins worden aangemaakt op basis van de dode virussen. Op dit ogenblik wordt wetenschappelijk onderzoek verricht om vaccins te ontwikkelen op basis van DNA-technologie.

Indicaties voor vaccinatie Uiteraard dienen de personen die behoren tot de twee belangrijkste risicogroepen ertoe aangezet worden zich te laten vaccineren. Enerzijds de chronische zieken en

anderzijds de personen ouder dan 65 jaar. Bij deze laatste groep dient in eerste instantie een bijzondere aandacht te gaan naar personen die in residentiële voorzieningen verblijven. Hierop wordt in de meeste instellingen reeds ingespeeld door een actief beleid van systematische vaccinatie. Een andere groep die een bijzondere aandacht verdient, zijn de 'gezonde' hoogbejaarden die thuis wonen en die doorgaans niet gevaccineerd zijn. Bij besmetting door het griepvirus leidt dat in vele gevallen tot complicaties en hospitalisatie. Naast de twee risicogroepen is er nog een derde, niet onbelangrijke groep, waarvoor vaccinatie aan te raden is. Dat zijn de medici, paramedici, verzorgers (ook de mantelzorg) en welzijnswerkers die veelvuldig met de voornoemde risicogroepen in contact komen. Zij kunnen een belangrijke bron van besmetting vormen en bovendien bekleden zij een belangrijke rol zeker wanneer zich een griepepidemie voordoet. In de Verenigde Staten en sommige andere landen is vaccinatie bij o.a. ziekenhuispersoneel zelfs verplicht.

Economische overwegingen bij griep en griepvaccinatie Vooral bij de reeds genoemde risicogroepen zorgt een griepepidemie doorgaans voor verhoogde ziekenhuisopname met forse uitgavenstijgingen in de ziekteverzekering tot gevolg. Dit maakt dat vaccinatie zelfs vanuit financiële overwegingen, en zeker t.a.v. de risicopersonen, te verantwoorden is.

handelende arts dit op het voorschrift vermeldt. De apotheker rekent vervolgens alleen het zogenaamde remgeld aan, variërend van 214 BEFtot 219 BEF. Voor sommige beroepsgroepen (o.a. het personeel van specifieke afdelingen binnen verzorgingsinstellingen) is er tussenkomst voorzien van het Fonds voor Beroepsziekten. Ook personen die tot de risicogroepen behoren en als dusdanig erkend door het fonds kunnen eveneens van een tussenkomst genieten.

Rampenplan pandemie De reeds aangekondigde pandemie zorgt ervoor dat op internationaal vlak, via de Wereldgezondheidsorganisatie, opgeroepen wordt om nu reeds afspraken te maken die tot doel hebben de omvang en de gevolgen van de pandemie in te dijken. Bij een totaal nieuwe variant van het influenzavirus heeft immers niemand voldoende antistoffen. In België is op initiatief van de federale minister van Volksgezondheid een werkgroep aan de slag gegaan die maatregelen terzake uitwerkt. Naast het massaal vaccineren van de twee risicogroepen en de personen die een sleutelrol bekleden bij een pandemie (medici, para-medici en verzorgers) worden maatregelen voorzien om de opvang van zieken te garanderen en de verspreiding van de ziekte tegen te gaan (bijv. tijdelijke sluiting van scholen, het verplicht dragen van neus- en mondmaskertjes in openbare gebouwen, enz ...).

PLANVAN AANPAK Werkgroep

Kostprij s griepvaccinatie De kostprijs van het vaccin varieert tussen 357 BEF en 365 BEF.De risicogroepen (chronische zieken en personen ouder dan 65 jaar) komen in aanmerking voor een gedeeltelijke terugbetaling via het RIZIV/het ziekenfonds (variërend van 143 BEF tot 146 BEF).Het volstaat dat de be-

In de werkgroep zetelen vertegenwoordigers van de genoemde risicogroepen: huisartsen, de thuisverpleging, gezins- en bejaardenhulp; de dienstencentra, OCMW, seniorenorganisaties, mutualiteiten, rusthuizen, interbedrijfsgeneeskundige diensten, de provinciale gezondheidsinspectie en de provinciale administratie.

GEZONDHEID

Doelstellingen 1. Het sensibiliseren van de gezondheidswerkers om de boodschap (zich laten vaccineren) over te dragen aan de risicogroepen. Als nevendoelstellingen kunnen hierbij aangehaald worden: - het realiseren van een positieve houding tegenover griepvaccinatie; - het bewerkstelligen van een grote betrokkenheid bij het project. 2. Het sensibiliseren van de gezondheidswerkers om zichzelf te laten vaccineren. 3. Het sensibiliseren van en informatieverstrekking naar het ruime publiek toe. 4. Het sensibiliseren van de genoemde risicogroepen zelf.

5. Het opvolgen van stockbeheer en de bevoorrading van het vaccin bij de apothekers. Middelen Om de doelstellingen van het project te bereiken werden een aantal instrumenten ontwikkeld, o.a. informatiemap t.b.v. de sleutelfiguren, een folder t.b.v. risicogroepen, affiches en TV-spot (Focus & WTV). Wenst u meer informatie omtrent de griepvaccinatie dan kan u terecht bij Tom Vandenberghe, Provincie West-Vlaanderen, Dienst Welzijn, Provinciehuis Boeverbos, Koning Leopold III-Iaan 41, 8200 Sint-Andries Tel. (050)40.33.03 Fax (050)40.31.00

Kortweg Engeland Meer dan 75 exposanten verwachten u op 25 oktober a.s. in het Metropolis bioscoopcomplex te Antwerpen om organisatoren van ouderenorganisaties kennis te laten maken met de charmes van het Zuidoosten van Engeland en Londen. Speciaal voor bovengenoemden is de beurs toegankelijk vanaf 10.00 uur. Het grote publiek kan de beurs bezoeken vanaf 14.30 uur. Zo krijgen organisatoren de gelegenheid om in alle rust contacten te leggen met de verantwoordelijken die hen ideeën, raad en informatie zullen verstrekken over de talrijke mogelijkheden die Zuidoost Engeland en Londen bieden. De groene regio is bekend om de beroemde tuinen en kastelen, vermaarde musea en galereien en de historische steden, maar - en dat is minder bekend - u kunt er taalcursussen volgen. De initiatiefnemers zijn het Zuidoost-Engeland Toeristen Bureau en het Brits Toerisme Bureau (BTA) tel. 02/646 35 10, Louizalaan 306, 1050 Brussel.

U bent • verantwoordelijke van vakanties voor ouderenorganisaties voor verblijven en uitstappen van werknemers en collega's • of hebt u zin in een reis naar Groot-Brittannië

Z'aIt~"

'Kortweg Engeland' te Antwerpen Zaterdag 25 oktober 1997 van 10 tot 17u30 in het Metropolis Business & Communication Center Toegang gratis

Georganiseerd

door ~~~~~~~F!!!!!!!!!::!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!~

Organisatoren - BTA Brussel - Tel. 02/646 35 10

fi

GEZONDHEID

,

Een goed ontbijt Meer dan een "Simple Petit-Déjeuner" Inge Coene, Voedingsdeskundige NICEvzw Productiviteit, flexibiliteit, mobiliteit, ... gaan vaak gepaard met het syndroom "gebrek aan tijd", één van de meest gebruikte excuses voor het verwaarlozen van het ontbijt. Andere argumenten zijn "ik heb geen trek" en "ik ben het niet gewoon". Onderzoek naar de ontbijtgewoonte van Jan Publiek toont aan dat ongeveer 15 % van de Belgen 's morgens de deur uitgaat zonder ontbijt. Hierbij situeren zich meer niet-ontbijters in het Franstalige lands gedeelte (22%) dan in het Nederlandstalige landsgedeelte (9%). Een gezond ontbijtgedrag lijkt vooral te wensen over te laten bij adolescenten en jonge volwassenen: 1 op 5 van 15 tot 44 jarigen ontbijten niet. Met het ouder worden en waarschijnlijk ook met de toenemende vrije tijd valt dit cijfer voor volwassenen tussen 45 en 89 jaar oud terug tot 1 op 17. De cijfers voor lagere schoolkinderen variëren van 4% tot 12% en het aantal niet-ontbijtende schoolkinderen neemt toe met de leeftijd, vooral bij de overgang van de lagere school naar het secundair onderwijs. Bovendien zouden de ontbijtgewoonten in die periode verslechteren. Tenslotte wordt het ontbijt vaker overgeslagen door rokers en door meisjes, wat bij deze laatste groep meer dan waarschijnlijk te maken heeft met de misvatting rond slank zijn en niet ontbijten.

Hoe ontbijt men? Omdat het door de weekse ontbijt voor velen een jachtig gebeuren is, laat de inhoud vaak te wensen over: men kiest het broodbeleg nog altijd graag te zoet en het gebruik van zuivelproducten en fruit is nog te beperkt. Het ontbijt valt tenslotte meestal nogal licht uit en biedt bij-

gevolg niet de hoeveelheid energie en andere voedingsstoffen zoals aanbevolen wordt. Het energietekort probeert men in de voormiddag goed te maken met een vette en/of suikerrijke snack zoals een reep chocolade of een koek. Vooral bij jonge kinderen kunnen dergelijke tussendoortjes een belangrijke bijdrage leveren .aan de totale energiebehoefte: zij kunnen gemiddeld 20 % van de dagelijkse energie-inname uitmaken. Bijkomend probleem hierbij is dat deze energie vaak voor meer dan de helft van toegevoegde suikers afkomstig is en zij met deze tussendoortjes weinig of geen andere essentiële voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en vezels binnenkrijgen.

Pleidooi voor een goed ontbijt Een ontbijt dient te voorzien in ongeveer 25 % van de dagelijkse benodigde energie (d.w.z. ongeveer 500 tot 700 kcal afhankelijk van de leeftijd, het lichaamsgewicht en het activiteitsniveau). Na een weldoende nachtrust heeft men 8 tot 12 uren niets meer gegeten en is bijtanken noodzakelijk om belangrijke intellectuele en/of fysieke prestaties die in de voormiddag moeten uitgevoerd worden, tot een goed einde te brengen. Bijkomende voorwaarde voor een goed ontbijt is dat men niet zomaar kiest voor "vulling", maar voor een "kwaliteitsvulling" die gekenmerkt wordt door een gezond evenwicht en door variatie. Wie hiermee rekening houdt kan op lange termijn zowel van een goed ontbijt als van alle bijhorende voordelen genieten.

•

•

• •

• Een goed ontbijt zou een gunstige invloed hebben op de intellectuele en lichamelijke prestaties in de loop van de voormiddag: betere schoolprestaties, een verhoogde productiviteit op het werk, preventie van arbeidsongevallen. • Een goed ontbijt staat borg voor een goede verdeling van de energie en de nodige voedingsstoffen over de dag. Wie 's morgens niet

eet zal de neiging hebben om de twee andere maaltijden uit te breiden: een zwaar middagmaal kan de concentratie in de namiddag verminderen, een uitgebreid avondmaal levert omwille van de verminderde avondactiviteiten een overschot aan energie die in vetreserves en extra lichaamsgewicht wordt omgezet. Spreiding van de voeding maakt dus een betere gewichtscontrole mogelijk. Een goed ontbijt vermindert de drang naar snoepen in de voormiddag om zich over de appelflauwte van 11 uur heen te helpen. Wie dus 's morgens niet eet met de bedoeling te vermageren zal bedrogen uitkomen want een knorrende maag met een lekkere snack in zicht, wint het meestal van het voornemen om neen te zeggen. Een goed ontbijt draagt in belangrijke mate bij tot een gezonde nutritionele status omdat het voorziet in de inname van essentiële voedingsbestanddelen die via de overige maaltijden niet altijd in voldoende mate aangebracht worden. Deze vaststelling is des te belangrijker voor personen die extra noden hebben: kinderen en adolescenten omwille van de groei, zwangere vrouwen, bejaarden waarbij de absorptie van voedingsstoffen minder efficiënt verloopt. Broodmaaltijden, en het ontbijt in het bijzonder, brengen relatief het meest complexe koolhydraten aan; warme maaltijden brengen over het algemeen nog te veel vet en te weinig complexe koolhydraten aan. Wie de tijd neemt om rustig te ontbijten wapent zich beter tegen de stress van overdag. Een goed ontbijt met het hele gezin maakt het des te gezelliger en brengt de kinderen een goede voedingsgewoonte bij.

Het ontbijt in de praktijk Een goed ontbijt staat voor een evenwichtig en gevarieerd ontbijt. Voor de samenstelling ervan kunnen we beroep doen op de alge-

GEZONDHEID

zeer het brood dik maakt, maar wel het gebruik van te veel beleg op het brood. Een stuk fruit of een melkdrank kunnen ook als 10-uurtje het ontbijt uitstekend aanvullen. een mespuntje vetstof op het brood is in het algemeen aanvaardbaar omwille van de aanbreng van vetoplosbare vitaminen (vooral A en D) en essentiële vetzuren. Zoete toespijs zoals confituur, choco, siroop en honing zijn opgenomen in de groep van de extra's. Dat betekent dat men deze lekkernijen niet nodig heeft om de voeding evenwichtig te maken, maar omdat ze gewoon lekker zijn mogen ze met mate en per gelegenheid naast een hartige toespijs gebruikt worden. Idem voor croissants en koffiekoeken.

mene regels voor een volwaardig en gezonde voeding. een drank omdat 1,5 I vocht per dag onmisbaar is voor ons lichaam: koffie, thee, melk, water, ongezoet fruitsap. een graanprodukt dat zorgt voor de broodnodige energie, vitaminen en mineralen: brood staat voor veel variatie in smaak, soorten en vormen zodat iedereen hierin ongetwijfeld zijn gading kan vinden; we kiezen bij voorkeur bruine of volkoren broodsoorten omdat zij meer vezels bevatten; een sneetje brood met toespijs kan voor de variatie vervangen worden door een kommetje ontbijtgranen met melk of yoghurt. een stuk (seizoen) fruit als geheel of als beleg, of een glas ongezoet

fruitsap zijn goed voor een gezonde portie vezels en vitaminen; in de zomer kunnen ook schijfjes komkommer of tomaat en radijsjes heerlijk smaken op een ontbijtboterham. een zuivelproduct (melk, yohurt, kaas) mag 's morgens niet ontbreken als we weten dat we dagelijks 3 à 4 glazen melk of zuivelprodukten en 1 à 2 sneetjes kaas nodig hebben om in onze strijd tegen osteoporose, onze dagelijkse calciumbehoefte te dekken. Magere en halfvolle zuivelproducten bevatten evenveel calcium als de volle varianten. Een sneetje kaas als toespijs kan voor de variatie vervangen worden door een sneetje magere vleeswaren en af en toe een eitje. Onthouden we tenslotte dat niet zo-

GEEN TREK Heeft men 's morgens geen trek: drink dan eerst een glas water, begin met de dagelijkse badkameractiviteiten of doe wat lichaamsoefeningen en maak er geen gewoonte van 's avonds al te uitgebreid te eten of al te veel te snoepen. Dan komt de trek vanzelf. Heeft men geen tijd: eens men de voordelen van een ontbijt ervaren heeft, zal men er met alle plezier tijd voor maken.

Bron: Tijdschrift NUTRINEWS,nr.t, 1997 van de vzw NICE (Nutrition Information Centrum)Treurenberg 16, 1000 Brussel.

GEZONDHEID

Zestig jaar geleden ontdekten Clive McCay en zijn collega's van de universiteit van Comell dat ratten die aan een caloriearm dieet werden onderworpen langer leefden en later ouderdomsverschijnselen vertoonden dan overvoedde rasgenoten. Ondertussen weet men dat de toepassing van een dergelijk regime op diverse andere levende wezens dezelfde invloed heeft.

Ui!: WIL50N P.; FARDY P;. FROELJCHfR V. CatdiM; R~hab!fftMÎOtl, Adull FiIMU Md uetrne L~ Ffi>:gff td., Philddt!ph;,) 1981

~l~ .hom""'."" '''''

~~,~+ ~+~

Ttsting

(""i1~

Ril/CO

Q

d,l",,"',

RJSICO~

.

~l~ +~+~+h

~

Q

9"'.""9"9

RISICO

::>«

Q

RISICO=><::

Voornaaml!!!! Ierteren

MAN gemiddelde levensduur 75jaar

RAT

gemiddelde levensduur 23 maanden

SPIN

gemiddelde levensduur 50 dagen

En de mens? Verouderen wij ook minder vlug als we ons caloriearm voeden? Tot op heden is deze vraag nog onbeantwoord maar toch vermoeden de wetenschappers van wel. Bij de mens moet men echter rekening houden met een veel groter aantal factoren die in combinatie met elkaar tot bijzonder gecompliceerde hypothesen aanleiding geven.

die de mtmelijke

gezondheid

belnviceden

Om na te gaan aan welke voorwaarden een hypocalorisch dieet moet voldoen om de levensduur gunstig te beïnvloeden, onderzoekt men op dit ogenblik via welke scheikundige mechanismen onze cellen in feite verouderen en in welke mate dit mechanisme door de voeding mee bepaald wordt. Deze onderzoeken liggen aan de basis van nieuwe theorieën met betrekking op het verouderen. De meest actuele daarvan betreft de invloed van vrije radicalen op het metabolisme van de cel. Vrije radicalen zijn een soort van chemische parasieten die schadelijke reacties uitoefenen op de bouwstoffen van onze cellen. Vrije radicalen zouden een bijzonder ongunstige invloed uitoefenen op de deeltjes van de cellen (de mitochondriën) die instaan voor hun energieproductie. Wanneer de cellen alzo beschadigd zijn, vermindert hun efficaciteit. Daardoor functioneren de weefsels minder goed. Hypocalorische voeding zou de produktie van vrije radicalen in de mitochondriën verminderen en dus slijtage en het verouderen in het algemeen vertragen.

Studies op dieren leren ons dat op voorwaarde dat de behoefte aan alle essentiële voedingselementen zoals koolhydraten, vetten, eiwitten, vitaminen, mineralen e.a. voldoende gedekt zijn, een caloriearm dieet wel degelijk een gunstige invloed uitoefent op de levensduur van de cellen. Daarnaast ontdekte men dat caloriearm gevoede knaagdieren minder lijden aan borstkanker, prostaatkanker en darmkanker. Ook het suikermetabolisme blijft langer correct functioneren. Van bepaalde vitaminen weet men nu dat ze een neutraliserende werking uitoefenen op vrije radicalen. Men noemt ze anti-oxidanten. Vooral vitamine C en E staan bekend als zeer efficiënte opruimers van vrije radicalen. Bij een evenwichtige voeding (veel rauwkost, gebruik van plantaardige oliën) worden ze voldoende opgenomen. Eerder dus dan bijzonder veel geld te besteden aan vitaminesupplementen zou men beter de invloed van vrije radicalen beperken door een gezonde manier van leven. Blootstelling aan UV stralen (overdreven en onbeschermd zonnen of zonnebanken), tabak, amiant, alcohol, pesticiden en solvents zijn allemaal verwekkers van vrije radicalen. In afwachting dat onze wetenschappers het mysterie van het verouderen nog beter begrijpen is het in elk geval geraadzaam dat we ons evenwichtig voeden en daarbij in elk geval rekening houden met een lichaamsgewicht waarboven we, al naar gelang ons lichaamstype, het best niet gaan. Guido Verbrugghe

Caloriearm dieet en leef tij d fi

VOEDING

Aspic met

Fruitsalade

groenten en kalkoenfilet Het is perfect mogelijk om een schitterend entrée te maken met overschot van groenten en vlees of vis. Het recept van aspic dat hier volgt geeft u alle mogelijkheden tot creatieve combinatie van ingrediënten. Hou daarbij ook rekening met de kleur en de vorm van de bereiding. Boontjes, worteltjes in repen, asperges, champignons, in de lengte gestoofde prei zijn voor aspic goed geschikt. Snij de stukken gaar vlees in repen of gebruik filet van vis. Maak eerst de gelei klaar. Daarvoor lost u al naar gelang de hoeveelheid die u wenst klaar te maken 1 à 2 zakjes gelatine (bij voorkeur in poedervorm) in koud water op en breng al roerend snel aan de kook. Op de markt vindt u verschillende productmerken van gelei, daarom volgt u daarbij best de raadgevingen van de fabrikant. (voor dit recept gebruiken wij de "Vergulde Gelei" van Morvandelles) Een iets meer geconcentreerde gelatine maakt de bereiding steviger en vergemakkelijkt het versnijden van de aspic. Parfumeer de gelatine naar smaak. Citroensap geeft een bijzonder frisse smaak aan de bereiding. U kan echter ook een weinig azijn(bv. frambozenazijn), cognac of bepaalde kruidenextracten aan het vocht toevoegen. Giet in de vorm een fijn steunlaagje van gelatine en laat in de koelkast afkoelen. We zullen telkens met laagjes werken dit laat u toe om ondertussen rustig uw hoofdgerecht klaar te maken. Wanneer dit laagje voldoende is aangedikt, schikt u daarop afwisselend de groenten en het vlees. U overgiet dit alles met een nieuw laagje gelei en laat afkoelen. Doe zo voort tot wanneer uw vorm voldoende vol is en bewaar de be-

reiding in de frigo. Versnijd de aspic en dien op met een kleurrijk slaatje geparfumeerd met uw uitverkoren vinaigrette. Serveer met een glas frisse Moezelwijn of een Bordeaux Clairet." Aspic van rog of zeepaling is bijzonder lekker. Probeer het ook eens uit met gerookte vis! Aspic houdt perfect gedurende lange tijd in uw ijskast. Vroeger werd "inleggen" trouwens vooral gebruikt om langer de eetwaren te bewaren. * Bordeaux Clairet is een bijzonder

smakelijke wijn waarvan de kleur varieert tussen rosé en rode wijn en is samengesteld uit de combinatie van rode Merlot en Cabernet druivelaars. In tegenstelling met rosé en rode wijn wordt Clairet verkregen via wat de wijnproducenten een "saignée" noemen. Die techniek bestaat uit het opvangen van niet geperst druivensap dat slechts enige dagen gistte. Deze saignée is meer of minder sterk naargelang de kleur die men wil verkrijgen. Bordeaux Clairet komt het best tot uiting op een temperatuur van 14°'

Voor 4 personen • 1 nectarine, • 1/4 meloen • 1 sinaasappel • enkel blauwe druiven • sap van citroen Bereiding Was de vruchten en schil of pel ze. Snijd de druiven in twee en verwijder de pitjes. Snijd het fruit in blokjes en besprenkel met citroensap. Verdeel de fruitsalade over vier kommetjes.

PRO DUCE OF FAANCE

BORDEAUX CLAIRET APPELLATION BORDEAUX CLAIRET CONTROLÉE

12 % vol.

1996

MICHEL MAS, VITICUlTEUR A CADlllAC

75 cl (GIRONDE)

FRANCE

CURSIEFJE

Onder de wolken Het zweet gutst van mijn hele lijf wanneer ik, in het kleinste verzet, tegen de helling opboks. 0, mijn zalig, vlakke land toch, denk ik, voor elk straaltje dat mijn T-shirt bevochtigt. Mijn snelheid valt terug tot 10, 8, 6 km. Ik ben helemaal niet gewend om bergop te rijden en uiteindelijk moet ik toch even langs de kant gaan staan. Vanop het kinderzitje lacht mijn dochter van vier mij fris en monter toe. "Ga je even stoppen, papa?" "Nee, we rijden meteen verder!" poog ik er bij elke uitademing met stukken en brokken uit te krijgen. Terwijl een vrachtwagen proestend, maar een flink stuk sneller, de helling opklautert, zet ik me opnieuw in beweging. Ik hou niet van opgeven en breng mezelf mijn voornemen van beneden in herinnering dat ik er bijna bij neer moet vallen eer ik met de fiets aan de hand naar boven ga. Met één oog op de kilometerteller tel ik elke hectometer als een trofee bij mijn dagprestatie op, tot ik na enkele ogenblikken opnieuw de weg afrij. "En Christus viel ten tweede en ten derden male", herinner ik mij nog uit een ver verleden. De woorden uit de bijbel worden plots weer brandend actueel. Ik sta te hijgen als een overjaars trekpaard, dat rijp is voor een nekschot. "A poef, a poefff!" doet Kristientje mij na. "Wacht maar tot het jouw beurt is." Tevergeefs probeer ik het zweet van mijn voorhoofd te wissen en ik vervloek het landschap, ik vervloek de landkaart die niet had aangeduid dat de helling zo steil was en ik vervloek tenslotte ook nog in één adem de Duitse Gründlichkeit waar ik teveel op vertrouwd heb, waardoor ik de fietsweg miste, die hier alleszins in de buurt moet liggen. Ik zet mijn volle gewicht afwisselend op de ene en dan weer op de andere pedaal tot de horizon alsmaar dichterbij kruipt. En als we er bijna zijn, volgt het voor mij inmiddels vertrouwde gegeven dat de helling daar wel iets minder steil wordt, maar dat we nog lang niet op de top zitten. Minuten later is het dan eindelijk toch zo ver. Mijn hart bonkt nog

steeds als we reeds midden door de korenvelden rijden en een heel eind achter ons is nog net de beboste vallei van de Sûre te zien. Enigszins gefrustreerd merk ik dat al dat klimwerk ons nauwelijks driehonderd meter hoger heeft gebracht. Ik vraag me af hoe mensen het presteren om per fiets de Pyreneeën en de Alpen te lijf te gaan. Wanneer we eindelijk een zitbank tegenkomen, hef ik Kristientje uit haar zitje en samen drinken we de eerste fles water uit mijn rugzak bijna leeg. Ik voel me als een dorstige in een woestijn - het laatste bijna letterlijk, want het dorpje ligt er uitgestorven bij, vergeleken met de levendige dorpjes in de vallei. "Papa, zijn we nog vèr van de boot?" vraagt ze. Ik knik: "Op de bergen zijn geen boten." "En van de speeltuin?" "Niet zo ver meer!" Voor het vertrek hadden we een deal gemaakt: ze ging mee, sprak ze kordaat, als we een stukje met de boot zouden varen en stoppen bij een speeltuin. De overzet over de Moezel duurt hooguit een minuut en is eerst voorzien in de late namiddag. Langzaam begint de weg te dalen. We gaan steeds sneller. "Woe, woe!" doet Kristientje het geluid na van de zomerwind die verfrissend om onze oren fluit. Het genoegen bergaf te rijden smaakt des te beter nu ik eerst elke meter hoogteverschil in mijn kuiten en mijn knieën gevoeld heb. Onder de strakblauwe hemel met zijn enkele witte wolken krijgt het landschap iets provençaals en lijkt het wel op een impressionistisch schilderij. Über den Wolken muss die Freiheit wohl grenzenlos sein ... Wanneer we zo naar beneden bollen, merk ik dat ik het liedje van Reinhard May aan het mee neuriën ben dat we die morgen nog op de radio gehoord hadden. Het komt nu levensecht voor. Iets na de middag rijden we Trier binnen langs de Moselradweg, een prachtig fietspad van meer dan 200 km lang. Ik heb inmiddels de belof-

te van een speeltuin voor mijn dochtertje ingelost en als we stoppen, hebben we er precies 40 km opzitten vanaf ons vakantieoord. In het station zetten we de fiets op de trein: het is slechts een railbus, maar mét een comfortabele fiets afdeling achteraan. Met enkele weidse bochten volgen we de loop van de brede rivier. Ik hef Kristientje op wanneer we de langverwachte veerboot naar Luxemburg zien varen: "da's voor straks". We lopen even naar voren in de trein, waar we, naast de machinist, uit het raam kunnen kijken. We staan er zelfs niet alleen, want een jongeman naast mij stelt enkele technische vragen, zoals waarom er met dieseltreintjes gereden wordt in plaats van met een getrokken elektrische ... "Omdat het goedkoper is." zucht de machinist, "Die Bahn doet niets wat méér kost." "Zitten ze dan zo krap bij kas?" informeer ik. "Die neuen Bundesländer, mijnheer, die hebben ons geruïneerd." De melancholische blik die hij me toewerpt, geeft me de indruk dat die Wende ook bij hem persoonlijk een diepe financiële wonde geslagen heeft: nèt de toonzetting voor de laatste nieuwe roman van Günter Grass die ik zojuist gekocht heb. Met een zacht zoemend geluid stoppen we in een dorpje dat in het station van Trier niet vermeld stond. Vlug kijk ik op mijn kaart: ik heb een biljet tot Wellen, maar als de trein toch overal stopt, kan ik beter twee halten verder rijden want daar schijnen gezellige Weinstuben te zijn. "Dat is 5 Mark." zucht de machinist, die tegelijkertijd voor controleur speelt, maar daar duidelijk geen zin in heeft. "Laat maar zitten!" weer ik af en we keren terug naar het compartiment. De prijs-kwaliteitsverhouding is voor mij duidelijk negatief, maar een kwartiertje later laat ik het oersaaie stationnetje waar we hadden moeten uitstappen, toch in stilte voorbijgaan. Voor alle zekerheid probeer ik een smoes te verzinnen, mocht er in Wincheringen een of

CURSIEFJE

andere overijverige beambte mijn ticket vragen. Meer inspiratie dan iets in de zin van "dat hadden ze dan wel eens door de micro mogen afroepen" en "Scheisse, nu moet ik bijna tien kilometer terug fietsen" I heb ik jammer genoeg niet. Bij aankomst staat er gelukkig niemand op het perron. Links van mij glinstert het water van de Moezel in het zonlicht. Zowel aan Duitse als aan Luxemburgse kant zijn de hellingen

weelderig beplant met nog fris groene wijngaarden: een lust voor het oog, die door het spel van zon en wolken voortdurend van kleur veranderen. Het belooft een mooie rit terug te worden. Eerst zoeken we een gezellig terras onder de bomen uit en ik bestel een witte wijn voor mezelf en een limonade voor mijn dochtertje. De prijs komt overeen met wat we uitgespaard hebben op de trein.

We klinken onze glazen tegen elkaar: "Gezondheid!" En ook ein Prosit voor de Deutsche Bahn en de nieuwe Bündesländer, mompel ik vlug, voor ik het glas Riesling aan mijn lippen zet. Frans

Jaarlijks Residentieel Studieweekend van het Herman Uyttersprotcentrum van 17 tot 19 oktober 1997 - De Panne Over "Ecu ! Emu! Wat nu ?' Op dit (21ste) jaarlijks residentieel studieweekend, georganiseerd door het Studiecentrum Herman Uyttersprot vzw en Werknemerswelzijn, zullen de implicaties van de invoering van de Emu worden behandeld. Onder het voorzitterschap van Willy De Clercq, minister van Staat en Lid Europees Parlement, worden de implicaties vanuit vier thematische invalshoeken besproken, met name: 1. economische implicaties, door em. Prof. dr. Fernand Rogiers, UG; 2. sociale implicaties (voor de burger als werknemer, als werkgever en/of als ambtenaar), door Guy Haaze, Nationaal Voorzitter ACLVB; 3. financiële implicaties, door Frank Lierman, Directeur Europroject Paribas Bank België; 4. implicaties m.b.t. beleggingen, door Ann Vleminckx, Beurscommissie Brussel. Discussiegroepen zullen buigen over de mogelijke gevolgen van de invoering van de EMU,uitgaande van 3 scenario's, te weten: 1. 'EMU:een feit', voorz. Palmer Doubel, directeur personeel en Juridische Zaken, De Ceuninck Plastics; 2. 'België valt uit de boot', voorz. Monique Van de Weghe, Studiecentrum H. Uyttersprot regio Tielt; 3. 'EMU:een flop', voorz. Roland Duchátelet, gedelegeerd bestuurder NV ELEX. Prof. dr. Guy Quaden, Univ. Luik, Directeur Nationale Bank, Commissaris-generaal vrijdagavond 17 oktober de gastrede houden.

van de Euro-België, zal op

Het programma kan worden aangevraagd bij het algemeen secretariaat van het Studiecentrum, Bultereys, Patijntjesstraat 26 te 9000 Gent, tel. en fax (09)222 5003.

p/a Willy

Inschrijvingen voor het weekend kan door overschrijving van 3.200 fr. (niet-leden: 4.000 fr.) (incl. maaltijden en overnachtingen) op rekeningnummer 290-0185963-35 van het Studiecentrum Prof. dr. Herman Uyttersprot tegen uiterlijk 1 oktober 1997. Voor een éénpersoonskamer: 400 fr. extra.

UIT DE PROVINCIES

Antwerpen

LBG-LVSW

Tentoonstelling van de Liberale Bonden van Gepensioneerden 30,31 oktober en op 4 november 1997 Op 30 en 31 oktober en 4 november 1997 loopt er een tentoonstelling over de werken van de verschillende Liberale Bonden van Gepensioneerden van de Provincie Antwerpen. Deze tentoonstelling toont alle mogelijke creatieve prestaties waartoe onze leden in staat zijn. U wilt een kijkje komen nemen? Dat kan!!! Deze tentoonstelling vindt plaats in onze Zaal "De Meirrninne", Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerpen en kan bezocht worden van 9.00 tot 17.00 uur. U kunt eveneens van de mogelijkheid gebruik maken om onze tentoonstelling te bezoeken in combinatie met de seniorenbeurs die tijdens deze periode loopt in de stadsfeestzaal van Antwerpen. FILMDOCUMENT AIRE "Vurige Vulkanen, rivieren en ijs" Vuur, water, erosie en ijs zijn de oerkrachten van de natuur, die de grandioze natuurwonderen van Europa geschapen hebben. Deze documentaire toont niet alleen beelden van Ijsland met zijn meer dan 2000 vulkanen, Finland "het land van de duizend meren" en Noorwegen met zijn diepe fjorden maar tevens de huiveringwekkende uitbarsting van de grootste vulkaan van Europa: de 3000 meter hoge Etna. Waar en wanneer? Woensdag 05/11/97: Liberale Mutualiteit, Collegestraat 6, 2200 Herentals Maandag 17/11/97: Zaal "De Meirminne", Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerpen

Senior ook dit jaar bezoeken. Het programma kan u aanvragen bij de Liberale Bonden van Gepensioneerden, Lange Nieuwstraat 109, 2000 Antwerpen, tel. (03)203.76.92.

Donderdag 20/11/97: Liberale Mutualiteit, Fr. De Merodestraat 78, 2800 Mechelen. Prijs: 150 BEF/persoon (koffie en gebak inbegrepen) Filmvoorstelling Amerika Woensdag 19 november 1997 De zoveelste fantastische film van Paul De Schutter die wij u laten zien is: Amerika. De film vertelt het verhaal van de nog jonge geschiedenis van de V.S.A., belicht de kolonisatie door de Engelsen en de gevolgen ervan voor de autochtone Indiaanse bevolking. Tijdens de pauze wordt u koffie en gebak aangeboden. In het tweede deel trad de cineast in de voetsporen van de eerste kolonisten op de weg naar het Verre Westen en komt de grandioze natuur van Utah, Arizona, Colorado, en Washington in beeld. Daarnaast vertelt de cineast over de waanzin van de Goldrush en voert de kijker langs eertijds beruchte ghosttowns, zoals Silver City en Rhyolite tot de goudvelden van Alaska en Dawson City aan de Klondike. Juist 100 jaar geleden, bereikte de goudkoorts haar hoogtepunt. Een namiddag mag missen.

die u zeker

niet

Prijs: 300 BEF/persoon (houders +3 Pas) 350 BEF/persoon (anderen) Bestel nu uw kaarten: Lange Nieuwstraat 109 te 2000 Antwerpen Tel. (03)203.76.92 In samenwerking met de afdeling Volksontwikkeling en Bibliotheken van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Bezoek ZENITH'97 Donderdag 4 december 1997 LBV-DAG U kan het Salon van de Actieve

Brabant Brusselwandeling te Jette Woensdag 22 oktober 1997 Wandeling met o.a. Dieleghembos en museum. Afspraak om 14.00 uur aan het Simonisplein (metro Simonis) halte tram 13. Provinciale dag Hoegaarden -Tienen Donderdag 30 oktober 1997 09.00 uur: aankomst in het kapittelhuis van het domein de "Vlaamse Toontuinen" met gelegenheid tot kop koffie. 09.30 uur: Groep 1 (± 50 personen) bezoek aan de "Vlaamse Toontuinen'' onder leiding van een groengids. Groep 2 (± 50 personen) - bezoek aan de Brouwerij Hoegaarden. 11.00 uur: Groep 1: Brouwerij Groep 2: Vlaamse Toontuinen 13.00 uur: Warm middagmaal "Kouterhof" Hoegaarden (voorgerecht, hoofdgerecht en dessert) 14.30 uur: Rondrit met gids omgeving Tienen- Sint-Truiden 16.30-18.30 uur: ontvangst in u CtHof ten Poel" te Tienen met taart en koffie + animatie door Dhr. Dirk Bouters. Prijs: Dit alles, vervoer inbegrepen: 700 BEF/persoon. Niet-leden Liberale Mutualiteit: 950 BEF/persoon. Achter de schermen van de Zoo te Antwerpen Woensdag 12 november 1997 Gegidst bezoek "achter de schermen van de Zoo" te Antwerpen. Afspraak: 14.00 uur. Busvervoer vanuit verschillende opstapplaatsen. Prijs: vervoer inbegrepen: 550 BEF/persoon.

Matineevoorstelling Tragi-kommedie "Pilumena" van Eduardo de Filippo Zondag 16 november 1997 De Koninklijke Rederijkerskamer "De Goubloem" biedt de senioren \ van LBG-Brabant een gratis matineevoorstelling aan van de tragikommedie "Filumena" van Eduardo de Filippo. Afspraak om 13.00 uur in de Stedelijke feestzaal, Groenstraat te Vilvoorde. Groepsreservatie wenselijk op het secretariaat van LBG-Brabant. Brusselwandeling te Anderlecht Woensdag 19 november 1997 Wandeling met o.a. Erasmushuis en begijnhof. Afspraak om 14.00 uur aan de uitgang metro St.-Guido (lijn lB)

Daguitstap "ZENITH'97" Donderdag 4 december 1997 Daguitstap "Zenith '97, het salon van de actieve senior op de Heizel te Brussel met in de voormiddag de show van lef Burm. lef Burm nodigt een waaier van artiesten uit, gaande van klassieke opera en musical tot echte meezingers. Ambiance en ontspanning verzekerd. Warm middagmaal voorzien. In de namiddag vrij bezoek aan het salon. Prijs: 750 BEF/persoon (zonder busvervoer) 1.000 BEF/persoon (met busvervoer) Voor meer inlichtingen omtrent deze activteiten kan u terecht op het secretariaat van LBG-Brabant, Liliane Vannieuwenborgh, tel. (02)209.49.05

L.V.S. W.- BRABANT Donderdag 30/10/97: Gespreksnamiddag "Gezonde voeding" - provinciale dag HoegaardenTienen, samen met LBG-Brabant. November: Gespreksnamiddag "Fit terwijl je zit". Voor meer informatie kan u terecht bij De Bremme Linda, tel. (02)209.49.74.

Limburg LBG AKTIVEITENKALENDER 07 oktober LBGRiemst Fietsen 09 oktober LBGSint-Truiden Louis Verbeeck: Literaire samenkomst 14 oktober LBGOrdingen Bloemschikken Allerheiligen 14 oktober LBG Stokkem Fietsen 21 oktober LBGMaaseik Bloemschikken Allerheiligen 22 oktober LBGHobby-Borgloon Bloemschikken en Tafelversiering 22 oktober LBGHam Bewegingsactiviteit 23 oktober LBGBeringen Kaasoorten I 30 oktober LBGHobby-Borgloon Map maken 19 november LBGVelm Suikerziekte 19 november LBGHam Bewegingsactiviteit 23 november LBG Sint-Truiden Concert Wiener Sängerknaben 24 november LBGGroot-Borgloon Erfenisrecht 25 november LBGEisden Gelaa tsverzorging 27 november LBGBeringen Kaassoorten 11 29 en 30 november LBGTongeren Kerstshopping Casino 03 december LBGHam Bewegingsactiviteit

04 december LBGBilzen Sinterklaasbezoek en samenzijn 04 december LBGBeringen Sinterklaasbezoek 09 december LBGMaaseik Gezonde Voeding 11 13 december LBGMaaseik 20-jarig bestaan LBGMaaseik 14 december LBGTongeren Eindejaarsfeest 16 december LBGHasselt Kerstfeest 17 december LBGRiemst Programmeringsactiviteit + kerstfeest 17 december LBGLeopoldsburg Kerstfeest 17 december LBGHam Viering 10-jarig bestaan 18 december LBGBilzen Kerstfeest 18 december LBGSint-Truiden Eindejaarsfeest 19 december LBGLommel Zwemmen 20 december LBGLanden Kerstfeest 21 december LBGTongeren Operette in Casino "Op de Purperen Heide" Data en thema's gen vatbaar.

zijn voor wijzigin-

Limburg Mival

02 oktober MIVALWellen Kaarsen gieten

06 oktober MIVAL Tongeren Anders Koken I 07 oktober MIVAL Beringen. Suikerarm dieet 08 oktober MIVALAlken Anders Koken II 09 oktober MIVAL Heers Pensioen, wat doen? 09 oktober MIVAL Maasmechelen Gezonde Voeding II 12 oktober MIVAL Hoepertingen Smulfestijn 14 oktober MIVAL Overpelt Gelaatsverzorging 16 oktober MIVAL Halen Bloemschikken Allerheiligen 20 oktober MIVAL Hoepertingen Dessert i.f.v. een dieet 25 oktober MIVAL Visclub Kampioenenviering 27 oktober MIVAL Leopoldsburg Rad van Fortuin 28 oktober MIVAL Herk-De-Stad Allergie 28 oktober MIVAL Sint-Truiden Bloemschikken Allerheiligen 28 oktober MIVAL Tessenderlo Gezond vermageren 29 oktober MIVAL Lommel Bloemschikken Allerheiligen 03 november MIVAL Tongeren Anders Koken I 04 november MIVAL Beringen Rechten en plichten van invaliden 06 november MIVAL Heers Gezond vermageren 06 november MIVAL Maasmechelen Friendly Plastic

13 november MIVAL Halen Kaassoorten III 17 november MIVAL Riemst Wild en gevogelte 17 november MIVAL Genk Gezond vermageren 18 november MIVAL Overpelt Multiple sclerose 20 november MIVAL Maasmechelen Olijfolie 24 november MIVAL Leopoldsburg Huidaandoeningen op latere leeftijd 25 november MIVAL Tessenderlo Kruiden en specerijen II 25 november MIVAL Herk-De-Stad Constipatie 01 december MIVAL Hoepertingen Anders Koken II 02 december MIVAL Beringen Programmeringsactiviteit 04 december MIVAL Maasmechelen Programmeringsactiviteit 05 december 20-jarig bestaan van MIVAL 06 december MIVAL Leopoldsburg Sinterklaasfeest, parochiezaal 08 december MIVAL Genk Eindejaarsfeest 11 december MIVAL Halen Desserten i.f.v. een dieet 13 december MIVAL Heers Kerstfeest 13 december MIVAL Maasmechelen Kerstfeest 13 december MIVAL Herk-De-Stad Kerstfeest 14 december MIVAL Wellen Kerstfeest

16 december MIVAL Overpelt Kerstfeest 16 december MIVAL Tessenderlo Suikerarm dieet 17 december MIVAL Bilzen Kerstfeest 17 december MIVAL Lommel Kerstfeest 20 december MIVAL Borgloon Kerstfeest 22 december MIVAL Leopoldsburg Kerststukjes maken Data en thema's gen vatbaar.

zijn voor wijzigin-

Oost-

Vlaanderen LBG LBG-Hamme 01 oktober: Seniorenfeest 11 oktober: Herfstfeest 18 november: Hobbynamiddag 6 december: Sinterklaasfeest LBGMoerzeke 23 oktober: Bloemschikken 27 november: Halvedaguitstap regio Destelbergen & Heusden

-

LBGOudenaarde 28 oktober Voordracht over de Euro + bezoek wijnproducent Blommaert 16 december Voordracht over kruiden LBGDendermonde (Welkom) 08 november: St. Maartensfeest

DE VOORZORG

- LBG

07 oktober LBGMerelbeke Kwis- en bingo namiddag 08 oktober LBGWondelgem Voordracht of volksspelennamiddag en bingo

10 oktober LBGHoogpoort Dagtrip naar het Hellend Vlak van Ronquieres 14 oktober LBGGavere Kwisnamiddag en koffietafel 14 oktober LBGLedeberg Diareeks over Brugge 15 oktober LBGWachtebeke Voordracht en koffietafel 16 oktober LBGSint-Amandsberg Diareeks over Patershol en koffietafel 17 oktober LBGEke Kwisnamiddag & koffietafel 21 oktober LBGRabot Mosselfestijn 23 oktober LBGBrugse Poort Dagtrip Westhoek en wildfestijn 29 oktober LBGKern AZ Muzikale kwis en koffietafel 31 oktober LBGHoogpoort Diareeks & koffietafel 04 november LBGBerlare Sint Maartensfeest 06 november LBGEke Palingfestijn, bezoek Ganda en Filliers 17-21 november Week Derde Leeftijd en tentoonstelling "Zin voor Kunst" 6 november LBGEke Palingfestijn, bezoek Ganda en Filliers 01 en 02 december Sinterklaasfeest in Salons Montovani -Oudenaarde 10 december LBGKern AZ Kerstkoffietafel 12 december LBGHoogpoort Kerstkoffietafel 15 december LBGMerelbeke Koffietafel en maken van kerststukken

15 december LBGBrugse Poort Filmnamiddag 16 december LBGRabot Koffietafel en Kerststukken 17 december LBGWondelgem Diareeks en koffietafel 18 december LBGSint Denijs Kerststukken 15 december LBGBrugse Poort Filmnamiddag

WestVlaanderen Dag van de Natuur 22 en 23 november De Dag van de Natuur is een organisatie van het Provinciebestuur en de Westvlaamse Milieufederatie i.s.m. de gemeentebesturen, de natuur- en milieuverenigingen. SENIORENWEEK'97 "THUISZORG" 20 tot 22 november 1997 In samenwerking met het Lokaal Samenwerkings- Initiatief Thuiszorg (L.S.I.T.)-Kortrijk, heeft de stedelijke seniorenraad de beslissing genomen om, n.a.v. de Seniorenweek 1997, de schijnwerpers te richten op "Thuiszorg". De meeste ouderen geven zelf te kennen, zolang mogelijk in eigen huis en omgeving te willen verblijven. In geval van toenemende zorgbehoevendheid, is het dan belangrijk beroep te kunnen doen op een goede thuiszorg. Dat de mogelijkheden van de thuiszorg nog lang niet voor iedereen voldoende bekend zijn, heeft ons er toe aangezet een beurs te organiseren van donderdag 20 tot zaterdag 22 november 1997 telkens van 14.00 tot 18.00 uur in de Concertstudio (Conservatorium - radio 2) te Kortrijk. Gedurende deze namiddagen kunt u informatie inwinnen i.v.m. alle vragen en problemen, alsook kennis maken met alle diensten en or-

Eli

ganisaties in de thuiszorg. Bovendien zal u op zaterdagnamiddag in de concertzaal zelf een informatief programma aangeboden worden, waarbij een panel u alle aspecten van de thuiszorg zal toelichten, en waarbij u ruimte wordt geboden tot vraagstelling. Voor meer inlichtingen kan u contact opnemen met LBGKortrijk Groeningenlaan 40, 8500 Kortrijk Tel: 056/25 72 61 LBG Kortemark Treintje kwam zo ... Op maandag 26 mei '97 vertrokken pakweg honderd 60-plussers naar het Boudewijnpark. Dit gebeurde met twee mini-treintjes, een soort mini-STV, maar met een snelheid van zowat 100 km/uur minder. Hoe dan ook, de pret was des te groter en de afstand Kortemark-Brugge werd dan ook afgelegd in ruim één uur. Een en ander was het initiatief van LBGKortemark.

Op de {ow Vanlooeke. Uyttenhove bestuurder.;

slaan v.l.n.r. Lue WII/aert. Daniël Derynek. Camil/e Emiel Depuydl. Nadine Dejonehkeere. Gerda en Daniël Devlaeminek. met tussenin de twee ~·ein· en verpleegkundigen van hel o.c.M. W.

En dat LBGKortemark nog meer organiseert is duidelijk uit volgende lijst: maandag 20 oktober Gezellig samenzijn met kaart, dans en pannekoeken smullen maandag 27 oktober Filmnamiddag op groot scherm "Grumpy Old Men" maandag 17 november Gezellig samenzijn maandag 8 december Komische monoloog "Zuinige Marie" maandag 15 december Kerstfeest met Yvonne Verbeeck

COURANT is het driemaandelijks tijdschrift van de v.z.w. Liberale Beweging voor Volksontwikkeling Redactie A. DE VOS, C. MOREAU, N. FIEMS, M. ]ANSSENS, P. LAUWRI]S M. MUES, 1. VAN NIEUWENBORGH, R. VAN HEE, M. VAN HOEY, G. VERBRUGGHE,A. VERNIMMEN Hoofdredacteur Marcella ]ANSSENS Redactiesecretaris Guido VERBRUGGHE Briefwisseling en verzend administratie Alle briefwisseling in verband met de redactie, de abonnementen en de advertenties dienen gericht aan: Courant, Livomostraat 25, 1050 Brussel Telefoon: 02/538.59.05 Fax: 02/538.20.82 Abonnementen 200 BEF door betaling op het rekeningnummer 310-0005171-19 van de L.B.v. Prijs per afzonderlijk nummer: 80 BEF Verantwoordelijke uitgever Frans DEREZE, Leuvensebaan 55, 3300 Tienen Druk

Drukkerij Heremans

b.v.b.a.