nummer 11 november 2013

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL nummer 11 november 2013

• ACOM tegen verlenging Patriot-missie in Turkije! • Hoe gaat de militair om met werkgrieven en -problemen? • Zijn er geluk- en pech-generaties’ in ‘Pensioenland’?

MAANDBLAD VAN DE ACOM - ALGEMEEN CHRISTELIJKE ORGANISATIE VAN MILITAIREN

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL Opzeggen lidmaatschap ACOM Het lidmaatschap van de ACOM wordt aangegaan voor een periode van twaalf maanden, welke aanvangt op de dag van aanmelding als lid. Dit lidmaatschapsjaar hoeft dus niet samen te vallen met het begin en einde van een kalenderjaar. Het lidmaatschap wordt telkenmale stilzwijgend verlengd voor eenzelfde periode. Opzegging van het lidmaatschap dient schriftelijk (dus niet per e-mail) plaats te vinden. Deze opzegging dient uiterlijk drie maanden voor het verstrijken van het lidmaatschapsjaar door de ACOM te zijn ontvangen.

ACOM-leden kunnen voor juridische bijstand terecht bij de advocaten van Delissen Martens in Den Haag. Al ruim 10 jaar staan wij ACOM-leden bij in militaire strafzaken, zaken op het gebied van het familierecht en erfrecht, in zaken van huurrecht, bouwrecht en burengeschillen. Bel gerust voor een gratis advies. Als verdere bijstand nodig is, dan hanteren wij gereduceerde tarieven. U bent ook welkom als u in aanmerking komt voor ‘toevoeging’ (pro deo). Contact: tel. 070-3115411, www.delissenmartens.nl

2

Voor wie, buiten zijn/haar schuld om, financieel in moeilijkheden is geraakt, reikt ACOM een vangnet aan in de vorm van het Fonds Maatschappelijke Bijstand.

Reeds 18 jaar biedt de familie Swartjes 5-daagse all-in vakanties aan. Duizenden veteranen genoten reeds van deze unieke aanbieding. Het Schlosshotel, op 2 uur van de Nederlandse grens, biedt veel vertier met een gratis bustocht door het Sauerland, gratis boottocht (Diemelsee), wandeltocht, goochelshow, live-muziek, bingo etc. Dagelijks ontbijtbuffet, warme lunch, 3-gangen diner en gratis consumpties van 17.00 - 24.00 uur. Laat u verrassen! 0049-2961-97940. www.sauerlandhotels.nl

Behalve lage premies bij gezins- en militaire verzekeringen, biedt ACOM-Boot extra korting op uw autoverzekeringen. ACOM-Boot: voor elk onderdeel een passend antwoord...!

DFD: De Financiële Dienstverleners; dé specialist voor militair en burgermedewerker. Uw risico is onze uitdaging! De uitzendingen naar Afghanistan of de West, de GVA, de eerste autoverzekering, of de hypotheek (óók de BBT-er). U verzekert ze allemaal bij DFD. Nu en in de toekomst.

ACOM

BOOT

UW VOORZITTER De afgelopen weken klonk er een soort van opluchting binnen Defensie. Aanleiding vormde het zogenaamde Herfstakkoord, waarin werd bewerkstelligd dat Defensie minder hoefde te bezuinigen dan in de Defensiebegroting 2014 was voorzien. Het werd circa 56 miljoen minder. Voor mij geen aanleiding om te juichen. Ja, natuurlijk hartstikke mooi omdat er circa 1.400 functies minder verdwijnen. Maar hoe je het wendt of keert, sedert 2011 is er desalniettemin 1.282 miljoen bezuinigd terwijl dat in mijn ogen gewoonweg niet kan. Om dan nog maar niet te spreken over de vele miljarden die sedert 1990 al zijn bezuinigd. Het Herfstakkoord stemt sommigen gelukkig, anderen gebruiken het om via een omweg tot de slotsom te komen dat er wel degelijk nog meer op Defensie bezuinigd moet worden. Afgelopen weekeinde kreeg ik een publicatie van de Socialistische Partij te lezen en daarvan sprongen de tranen mij in de ogen. De kop luidde: “Ambities te groot voor Defensie”. Vervolgens werd gesteld dat Defensie een realistisch takenpakket moet krijgen; dat men een mateloze bewondering had voor het personeel etc. Dat had men zelf geconstateerd tijdens werkbezoeken. Ook werd een recent onderzoek van de AFMP over het vertrouwen van het Defensiepersoneel in de organisatie erbij gehaald. - De uitkomsten van dat onderzoek bevestigen overigens de onderzoeksresultaten van Defensie zelf, eerder dit jaar en bevatten dus niets nieuws. Met andere woorden, de SP sleept er van alles bij om haar doel te bereiken. En dat doel is niet een krijgsmacht die de taken kan vervullen die voortvloeien uit de Grondwet en internationale verdragen. Neen, zij blijven streven naar een volstrekt uitgeklede krijgsmacht die alleen geschikt is voor “humanitaire” hulp. Een soort padvinderij die heel goed pleisters kan plakken, maar het “vuile werk” aan anderen over laat. Zo vult de SP kennelijk internationale solidariteit in. De kop van het artikeltje oogt in eerste instantie aardig, - de inhoud is niet meer dan puur verraad in de richting van het Defensiepersoneel. De zalvende woorden in het stuk aan het adres van de Defensiemedewerkers kunnen dan ook niet welgemeend zijn. Als je het werkelijk goed voor hebt met het Defensiepersoneel dan wens je die mensen het beste van het beste materiaal toe. Materiaal dat misschien peperduur is maar dat laatste kan geen rol spelen als het gaat om de veiligheid van mensen die op de grond hun werk doen. En als je dat niet wilt, dan moet je niet veinzen je in te zetten voor het Defensiepersoneel. Ook het uitspreken van waardering in de richting van dat personeel komt dan ook over als een soort Judasstreek!

Jan Kleian

INHOUD

10 12 16 22 Volg ons op Twitter Inleveren kopij ACOM Journaal December: 20 november Januari: 20 december 2013



@ACOM_Mil_Bond @jankleian

Word vriend op Facebook

3

NIEUWS

ACOM tegen verlenging Patriotmissie Turkije ACOM de Bond van Defensiepersoneel tekent verzet aan tegen verlenging van de Patriotmissie in Turkije. Zo’n verlenging is volgens bondsvoorzitter Jan Kleian niet mogelijk zonder dat de afspraken over de uitzendbescherming voor militairen geschonden worden. Sinds januari zijn zo’n 250 Nederlandse militairen in de Turkse stad Adana actief om de bevolking van NAVO-bondgenoot Turkije met Patriot raketten te beschermen tegen eventuele raketbeschietingen vanuit Syrië. In dat land woedt al langer dan twee jaar een bloedige burgeroorlog die intussen aan zo’n 100.000 mensen het leven heeft gekost.

4

De Patriotmissie loopt tot begin 2014, maar het kabinet Rutte zou de militairen het liefst nog langer in Turkije willen houden. Voorstellen daarvoor zijn onlangs gepresenteerd in de werkgroep Algemeen Personeelsbeleid waar ook ACOM-voorzitter Kleian in zit. Volgens hem blijkt uit die voorstellen dat Defensie de gemaakte afspraken over rustperiodes na een uitzending niet voor iedereen wil toepassen. Die afspraken behelzen bijvoorbeeld een niet-uitzend periode van zes maanden als militairen drie maanden op uitzending zijn geweest. Verlenging van de Patriotmissie zou betekenen dat enkele tientallen militairen te snel weer naar het missiegebied zouden moeten, volgens Kleian. Defensie denkt de pijn te kunnen verzachten door in de tussentijd versneld andere militairen te gaan opleiden voor ‘Turkije’.

Onacceptabel Voor de ACOM is dat onacceptabel. Bondsvoorzitter Kleian: “Men komt nu in de problemen door de bezuinigingen. De raketsystemen kun je eindeloos in Turkije laten staan, maar Defensie heeft in feite onvoldoende militairen die daarbij horen. Die moeten nu worden opgeleid, en dat kost tijd.” In die tijd blijven wat hem betreft de huidige afspraken van kracht. “De minister gaat het kabinet en de Kamer maar vertellen dat ze nu tegen de gevolgen van eerdere bezuinigingen aanloopt en te weinig personeel heeft om de verlenging te realiseren”, zo stelt Kleian.

Nieuwe lichting Intussen is op 23 oktober jl. een nieuwe lichting van ruim 90 Nederlandse militairen in Turkije gearriveerd. De collega’s gaan de komende drie maanden de twee Patriot luchtverdedigingssystemen bemannen. Eerder had zich al een verse ‘aflossingsgroep’ gemeld voor de staf en de logistieke ondersteuning.

Tweede tour De meeste militairen die worden ingezet voor de Patriotmissie zijn afkomstig van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando uit Vredepeel. Het leeuwendeel van de militairen die deel uitmaken van de nieuwe lichting is al een keer voor deze missie naar Turkije afgereisd.

Stijlvolle Requiemviering voor overleden Defensiepersoneel Onder grote belangstelling werden zaterdag 2 november 2013 alle overleden militairen en burgers van de krijgsmacht plechtig herdacht in de Sint Odulphuskerk in Best. Het was dit jaar voor de zevende keer dat de kerk in Best opnieuw tot de laatste plek bezet werd door nabestaanden en militaire autoriteiten die op deze manier erkenning, waardering en respect tot uitdrukking brengen voor de overleden personeelsleden van Defensie.

Vertrouwend verwachten Het Nationaal Katholiek Thuisfront, dat deze herdenking ieder jaar

organiseert samen met de Dienst RKGV bij Defensie, vindt de viering van essentieel belang omdat op die manier troost geboden wordt aan hen, die een dierbare in hun leven moeten missen. Het thema van de viering was “Vertrouwend verwachten”. Aan het einde van de Requiemviering werden ter nagedachtenis aan de overledenen kaarsen ontstoken door twee van de nabestaanden en werden de namen genoemd van hen voor wie een intentie was gevraagd. De Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht, luitenant-generaal Ton van Ede legde een krans uit eerbetoon aan allen die zijn overleden. Daarna werd de Last Post geblazen

en 2 minuten stilte gehouden ter nagedachtenis aan de overleden burgers en militairen. Na het zingen van het Wilhelmus werd iedereen in de gelegenheid gesteld om langs de krans te defileren.

Waardevolle herdenkingsviering Het koor van de Kathedrale Basiliek van St. Bavo, onder leiding van de nieuwe dirigent Sanne Nieuwenhuijsen, uit Haarlem en het koperkwintet van de fanfare “Bereden Wapens” uit Vught verleenden hun medewerking aan deze bijzondere kerkdienst. Het NKT en de Dienst RKGV van Defensie kunnen opnieuw terugzien op een waardevolle herdenkingsviering. In 2014 is de Requiemviering op zaterdag 8 november.

Opleidingen Koninklijke Landmacht onder een dak Het zenuwcentrum van kennis, expertise en innovatie van de Koninklijke Landmacht, - dat is Amersfoort sinds 24 oktober jl. Kern daarvan zijn het nieuwe Land Warfare Centre (LWC) en Land Training Centre (LTC). En hiermee beschikt de Bernhardkazerne in de Keistad over het grootste opleidings-en trainingsinstituut van de krijgsmacht. Zowel het LWC als het LTC wordt gezien als instituut voor kennis en kennisoverdracht. Ze zijn nu geïntegreerd in het Opleidings- en Trainingscommando (OTCo), dat hiermee gecompenseerd wordt voor het afstoten van het Opleidings- en Trainingscentrum Operatiën.

Alles in teken opdracht Het OTCo richt zijn vizier op de afnemers en doet “alles wat in het teken staat van de opdracht”, benadrukt commandant OTCo brigadegeneraal Otto van Wiggen: “Opleiden en trainen is meer dan rondlopen met een witte armband. Het is onder meer advies geven, scripts schrijven, ondersteunen en toezien.” Efficiency staat hoog in het vaandel van de nieuwe organisatie die dan ook haar opleidingen en trainingen op die plekken gaat geven waar dat het meest efficiënt is. Praktisch betekent dit dat sommige trainingen worden overgeheveld naar de parate onderdelen. Maar de bulk van de opleidingen zal toch centraal bij het OTCo plaatshebben.

Land Training Centre Het Land Training Centre moet iedereen binnen het Commando Landstrijdkrachten klaarstomen voor zijn of haar functie. Om dit waar te maken beschikt het over moderne middelen als de Tactical Indoor Simulator, het Mobile Combat Training Centre en over instituten als het Schietinstructie en Controle Team.

Land Warfare Centre Het LTC werkt nauw samen met het Land Warfare Centre, de denktank die in de gaten houdt welke prioriteiten de Landmacht in opleidingen heeft geformuleerd. Commandant LWC kolonel Ivo de Jong: “Uit onze koker komen zaken als de nieuwe instructiekaarten en ook de jongste versie van de Doctrinepublicatie Landoptreden.”

Versnippering voorbij Het OTCo maakt met zijn nieuwe organisatiestructuur niet alleen een einde van de versnippering van de opleidings- en trainingsfaciliteiten van de Landmacht, maar is daarmee ook ‘toekomstbestendig’. “Alle landmachtopleidingen zitten nu onder een dak. Hiermee hebben we alles in handen om mensen op te leiden en te trainen”, aldus pas aangetreden commandant LTC kolonel Wilfred Rietdijk. (Bron: Defensie)

Sectoroverleg Defensie • Wijziging Regeling Voorzieningen bij Vredes- en Humanitaire Operaties (305300) U kunt de volledige tekst van de wijzigingen (en de verslagen) lezen op onze site www.acom.nl onder de knop ‘Sectoroverleg’, of opvragen bij het ACOM Secretariaat onder vermelding van het bijbehorende nummer.

Stoorzender Eigenlijk zouden we van ‘geluk’ mogen spreken. Het oorspronkelijk gigantische aantal collegae die hun baan gedwongen zouden moeten opgeven als gevolg van de politieke kortzichtigheid om draconisch op Defensie te bezuinigen lijkt minder te zullen worden. Als Nederland worden we daardoor niet alleen Europees klaploper in plaats van koploper, maar in vele gezinnen is “In het belang van Nederland” en alles wat eromheen werd gedicht, wel heel wreed geland. Gedwongen ontslagen… Maar gelukkig had de waard, genaamd Top Defensie, buiten de creativiteit van het personeel gerekend. Als we het risico lopen het hek overgezet te worden, dan vertrekken we zelf wel; zo ongeveer moeten vele collega’s gedacht hebben. Jammer is de reden van vertrek; veel succes en geluk in de nieuwe omgeving! Als je de mede-verantwoordelijke bent voor “In het belang van Nederland”, ook nog eens te gaan ‘preken’ bij het reizend volkje van het Europees Parlement waar je zelf 6 jaar deel van hebt uitgemaakt en dan beweren dat, Europa de huidige en toekomstige gevaren in de wereld alleen kan trotseren door meer samenwerking op terrein van defensie, weet je toch niet dat als je wilt samenwerken, je zelf ook iets substantieels moet inbrengen… Nee niet de Nederlandse politieke Defensie-verantwoordelijke (ik krijg de naam niet meer uit mijn vingers). Maar wel blijven volhouden dat Defensie een aantrekkelijke werkgever is. Ja voor de liefhebber van wat tegenwoordig ook muziek genoemd wordt: de ‘rap’. Defensie heeft de rapper, met de geweldige naam Kraantje Pappie, tevoorschijn moeten halen om op TECHBASE nieuw, jong, en enthousiast technisch personeel te werven. Zo’n optreden, heeft voor mij iets van: breng de boodschap met hoge snelheid en een vette beat eroverheen, dan verstaat niemand het, hoe we de mogelijk aanstaande Defensie-medewerkers bedonderen over hoe het er in werkelijkheid bij Defensie voor staat. Zowel uit eigen Defensie onderzoek als uit onderzoek van een collega-bond wordt wel duidelijk hoe de vlag erbij hangt. Defensie kon het nog enigszins camoufleren, maar de cijfers uit het meest recente onderzoek liegen niet: vertrouwen in politieke, krijgsmacht- of krijgsmachtdeel is onder elke maat. In de echte wereld zou een vertrek van deze ‘leiders’ (of zijn het ‘lijders’ aan hoogmoedswaanzin) als normaal worden beschouwd. Maar nee hoor; zitten waar je zitten kunt… Verbloem de echte defensie-wereld en laat kannibalisatie toe, doe niet wat volgens je eigen ‘inspecteur’ nodig is aan de geneeskundige infrastructuur, loop te blinken bij het Patriot-detachement in Turkije, kondig zonder schaamrood op je kaken de missie Koenders naar Mali aan, maar bekommer je zeker niet om enige inspanning te leveren om het AOW-gat of de WUL-diefstal te repareren… Het waait, ja zelfs het stormt in dit jaargetijde regelmatig in Nederland. Laat de Hennis-geur snel vervlogen zijn uit ons Defensie systeem.

5

actueel ‘Witteveen 1’ vooral voor kolonels en generaals relevant…

Nieuw fiscaal kader heeft gevolgen voor de allerhoogste rangen Anders dan voor ambtenaren met een zogenaamd middelloonpensioen, onder wie dus ook de burgerambtenaren1 bij Defensie vallen, heeft de implementatie van het zogenaamde ‘Witteveenkader 1’ niet of nauwelijks gevolgen voor de militaire populatie in de sector Defensie. Het onderstaande is dan ook primair relevant voor militairen in de rang van kolonel of hoger, die tegen het maximum van hun salarisschaal aanzitten. Ook rechthebbenden op een (garantie)vliegtoelage of een toelage op grond van medisch specialisme2, behoren wellicht tot de doelgroep. Als u een dergelijke (hoge) rang of toelage niet heeft hoeft u dus eigenlijk ook niet meer verder te lezen. Meer concreet gaat het om militairen met een pensioengevend jaarinkomen van € 94.000,- of hoger die nog pensioen opbouwen.

Fiscaal onzuiver

6

Voor die groep heeft het nieuwe Witteveenkader dus wel gevolgen in die zin, dat zonder nadere maatregelen in 2014 een pensioengevend jaarinkomen van € 94.000,- of hoger als fiscaal onzuiver zou moeten worden gekwalificeerd. Voor de beoordeling van de al dan niet fiscale zuiverheid van iemands pensioenopbouw mag de ruimte om nabestaandenpensioen (= partnerpensioen) op te bouwen worden meegenomen. Aangezien hier doorgaans nog wel enige fiscale ruimte is zal in veel gevallen via het overhevelen van de nog bestaande ruimte om partnerpensioen op te bouwen naar de fiscale ruimte om ouderdomspensioen op te bouwen alsnog fiscale zuiverheid kunnen worden gecreëerd. Wij doelen dan op het reguliere partnerpensioen (PP65+). Is er sprake van een zogenaamd partnerpensioen plus (PPP) dan kan de opbouw tijdelijk worden opgeschort, waarbij overigens nog wel aangroei mogelijk is van de zogenaamde backservice, die inherent is aan een pensioen op eindloonbasis.

Toestemming partner vereist Er dient dan wel sprake te zijn van expliciete toestemming van de partner van de militair. Voor het geval de partner om wat voor reden ook niet bereid is die toestemming te verlenen zal in 2014 gaan gelden, dat in een dergelijk geval boven de fiscale grens van € 94.000,- géén fiscaal zuiver pensioen meer kan worden opgebouwd. Dat geldt dan zowel voor het ouderdomspensioen als het partnerpensioen (zowel regulier als ‘plus’). Anders gezegd: bij een pensioengevend jaarinkomen van € 94.000,- of hoger wordt dan over de hele lijn géén pensioen meer opgebouwd. Het is dus zeer aan te bevelen dat de partner van de betreffende militair die expliciete toestemming daadwerkelijk geeft aangezien dat aanzienlijk scheelt in de hoogte van de pensioenopbouw.

Aanwijzing Belastingdienst Het vorenstaande is inmiddels ook besproken in het georganiseerd overleg bij Defensie en in de Pensioenkamer. Een en ander zal binnenkort worden omgezet in een aanwijzing van de Belastingdienst. Zoals gezegd is het vorenstaande primair relevant voor kolonels en generaals en rechthebbenden op pensioengevende hoge toelages die nog pensioen opbouwen. Mocht u als ACOM-lid tot die doelgroep behoren en behoefte hebben aan een nadere (maatwerk) toelichting, dan kunt u zich per e-mail melden bij ons secretariaat ([email protected]).

1 Over het recente pensioenakkoord voor de middelloonpopulatie hebben wij reeds separaat bericht. 2 Een en ander als bedoeld in artikel 23a van het Inkomstenbesluit militairen.

DFD-abonnement

Helder, zeker en gemakkelijk Als militaire professional wilt u zekerheid en duidelijkheid over al uw militaire- en privérisico’s. DFD biedt dit. Zoals u als militair wereldwijd onze veiligheid garandeert, zo biedt het DFD-abonnement in combinatie met het DFD MaatwerkPakket de zekerheid dat uw verzekeringen en overige financiële zaken altijd en overal in orde zijn. Alles onder één dak! DFD staat voor: • Onafhankelijk persoonlijk advies • Advies bij u thuis, ook ‘s avonds en in het weekend • Eén aanspreekpunt, 24/7 bereikbaar • Maatwerk oplossingen voor uw beroeps- en privérisico’s • Schadeverzekeringen zonder provisie • Geen verrassingen. U weet precies hoeveel en waarvoor u betaalt • Een vlotte schadeafwikkeling • Gemak. U en uw thuisfront hebben er geen omkijken naar.

DFD is klaar voor uw toekomst! Verzekeren • Hypotheken • Sparen Tel: (040) 20 73 100 • E-mail: [email protected] • www.dfd.nl Abonnement A5 ACOM Journaal Groe1 1

31-10-2013 15:09:25

7

Boot’s Echtscheidingsbemiddeling ( ‘Een scheiding brengt naast veel emoties, ook diverse financiële en gerechtelijke gevolgen met zich mee. Dankzij deze complete bemiddelingsservice kunnen we nu elk onze eigen weg gaan.’)

Boot’s Echtscheidingsbemiddeling: goed snel en betaalbaar. De professionele partij bij de afwikkeling van een echtscheiding.

> De voordelen: • Een vaste contactpersoon • Betrouwbare, gespecialiseerde partners • Een kwalitatief goede werkwijze • Een vlotte gang van zaken • Een vaste lage prijs • Een correcte afwikkeling voor alle betrokkenen

acom boot boot acom

acom Wilt u kennismaken met Boot’s Echtscheidingsbemiddeling: bel 0162 454 825 of kijk op www.boot-verzekeringen.nl

MERKSTENEN

Iedere tijd heeft zijn Franciscus Voorafgaand aan de adventsweken kreeg ik de kans om met een bevriend theoloog naar Assisi te gaan. Assisi, een stad gebouwd op een heuvel met uitzicht op het Spoleto dal. Een stad waar de Romeinen nog een tempel gewijd aan Minerva hebben staan en een stad die bekend geworden is doordat Franciscus van Assisi zijn rijkdom heeft afgegooid en als bedelaar gekleed in vodden de minste onder de mensen is gaan dienen in navolging van Jezus Christus.

Leefwijze van Franciscus Toen ik Assisi binnenliep verwachtte ik een stadje aan te treffen dat vrede en rust zou uitstralen. Echter dat had ik mis, vanuit alle windhoeken van onze aardbol waren allerlei mensen naar Assisi gekomen om hetzij als toerist, hetzij als pelgrim of bedevaartganger nieuwe impulsen op te doen door zich te laten raken door de leefwijze van Franciscus gevoed door zijn normen en waarden. En zo hun leven weer eens met andere ogen te bekijken. Wij twee theologen lazen deze dagen uit een boek waarin de wijsheid van Franciscus over 365 dagen verdeeld was. Zeer de moeite waard. Getroffen werd ik door het prachtige Franciscaner kruis in een ruimte waarin een cirkel getrokken was tussen de letters alpha en omega dat duidt op Christus die je leven omsluit. Het Franciscaner kruis dat, zoals de legende ons vertelt, boog naar Franciscus toe en hem de opdracht gaf dat hij de kerk moest restaureren. Heel direct is hij toen de kerk van San Damiano gaan herstellen. Indirect heeft Franciscus een impuls gegeven aan de kerk en het kerk zijn in de wereld. Daarom is het ook zo mooi dat uit alle windstreken mensen naar Assisi reizen om zich te laten inspireren door deze mens.

Een gemiste kans! Waarom vertel ik dit nu in een blad dat het vakbondsblad van de ACOM is. In een tijd waarin de militair moeite heeft om niet in het negatieve te blijven steken rond de bezuinigingen, inkrimping van de krijgsmacht. Waarin de militair soms in twijfel trekt of er nog wel een visie is ten aan zien van dit bedrijf. Heeft de politiek nog wel geld over voor een krijgsmacht, die een politiek middel is om vrede en stabiliteit te handhaven in een wereld waar dit soms zo ver weg lijkt te zijn. In Assisi moest ik terugdenken aan een teleurgestelde zeer oude Indië-veteraan, iemand die door zeer velen zeer gewaardeerd wordt en die veel voor de veteranenwereld heeft gedaan. Dit jaar was hij wederom bij de

herdenking in Roermond geweest en hij voelde zich geroepen en zag het als zijn plicht de mensen toe te spreken. Dit wordt ook van hem verwacht vertelde hij me. En wanneer hij de mensen toespreekt dan is dat recht uit zijn hart! De organisatie oordeelde echter anders dit jaar en gaf aan dat er geen tijd voor hem gereserveerd was. Zijn eerste reactie was er één van boosheid en hij voelde zich teleurgesteld. Wat is er indrukwekkender voor de Indiëveteraan om door iemand te worden toegesproken die mee de missie geleid heeft en uit eigen ervaring weet wat men daar aan den lijve heeft ondervonden. Wat op mij indruk maakte toen ik dit alles hoorde, was dat deze veteraan niet in zijn woede is blijven steken, maar de organisatie erop gewezen heeft dat zij een kans voorbij hebben laten gaan. Hij maakte mij duidelijk dat mensen kansen kunnen laten liggen doordat ze jammer genoeg niet open staan voor de behoeften van de medemens. Op zachtmoedige Franciscaanse wijze heeft hij het de organisatie duidelijk gemaakt. Nu maar hopen dat ze er wat mee doen. Zo heeft iedere tijd zijn eigen Franciscus, is dat nu Augustinus, Sint Maarten of Moeder Theresa of Gandhi of een veteraan die een diepere dimensie aan het geheel kan geven.

Franciscus staat voor vrede en gerechtigheid. Franciscus van Assisi stond open voor de medemens en loste veel op door zich zachtmoedig op te stellen en juist oplossingen te creëren die indruisten tegen de gewone gang van zaken. Hij heeft veel goeds gedaan en had in korte tijd vele volgelingen. Wat nog goed te weten is voordat u de kerststal weer van de zolder haalt in de adventstijd is dat Franciscus eens met kerstmis te Greccio een levende kerststal gemaakt heeft. Zo wilde hij met eigen ogen zien hoe het goddelijk kind Jezus tussen de os en de ezel aan alles gebrek had. De traditie van de kerststal is dan ook te danken aan Franciscus. In de kerk San Piedro in Assisi is dan ook een prachtige kerststal ingericht die het bekijken meer dan de moeite waard is. Ik wens u toe in de komende adventstijd om even stil te staan bij het leven van Franciscus en u te laten verlichten door het Kind in die stal tussen de os en de ezel. Mia van ’t Riet Legerpredikant

9

MEDEZEGGENSCHAP

Bonden niet blij met de stagnerende voortgang in de arbocatalogi bij Defensie Al jaren wordt door Defensie met de bonden overlegd om te komen tot arbocatalogi op verschillende onderwerpen. Genoemd kunnen worden: agressie & geweld, dieselmotorenemissie, lasrook, werken op hoogte, lyme, kunstmatige optische straling, electromagnetische velden en schadelijk geluid. Onlangs hebben de gezamenlijke centrales een brief gestuurd naar het overleg met de (vertegenwoordiger van de) minister. Het fenomeen arbocatalogi is in 2007 geïntroduceerd in Nederland met de wijziging van de arbeidsomstandighedenregelgeving. Het is een instrument om werkgevers en vakbonden zelf op de werkvloer te laten beslissen over maatregelen voor gezond en veilig werken.

Gezondheidskundige grenzen

10

Daar waar er gezondheidskundige grenzen zijn in de wet kunnen de werkgevers en vakbonden zelf bepalen hoe binnen die grenzen gebleven gaat worden. Kortom de maatregelen om tot veiliger werken te komen kunnen afgestemd worden op die die in de bewuste sector werken en beschikbaar zijn. In de vier jaar na de ingang van de gewijzigde arbeidsomstandighedenregelgeving heeft de overheid 16 miljoen geïnvesteerd in het faciliteren van het tot stand komen van de arbocatalogi. Defensie heeft de deadline voor een deeltje van dit geld niet gehaald. Erger nog bij Defensie is nog geen arbocatalogus.

Wat veroorzaakt de vertraging? Er zijn meerdere factoren voor die vertraging aan te wijzen. Als eerste is er te laat met de arbo(deel)catalogi begonnen. Ten tweede is er niet direct extra tijd uitgetrokken voor het onderwerp. Ten derde is het soms moeilijk om alle benodigde gegevens boven water te krijgen. Ten vierde moesten en moeten metingen gedaan worden, wat organisatorisch tijd vergt en ook financieel kosten met zich meebrengt. Ten vijfde vergt de uitvoering van de arbo(deel)catalogi investeringen.

Dat dit laatste vertraging oplevert zal u niet verbazen. Zo zijn er nog meer factoren aan te wijzen die de wording van de arbo(deel) catalogi vertraagd hebben. In de tussentijd is alles doorgegaan binnen Defensie: er is op hoogte gewerkt, mensen zijn blootgesteld geweest aan agressie en geweld, aan lasrook en dieselmotorenemissie. Werknemers zijn in het veld geweest met het oplopen van een tekenbeet als mogelijkheid. Enz. enz.

In de tussentijd Zo goed als mogelijk wordt in de tussentijd (tot de catalogi) gezorgd voor de veiligheid en gezondheid op het werk. Dat moet ook want zolang Defensie geen arbocatalogi heeft moet Defensie volgens de oude arbeidsomstandighedenregels werken. Maar is het zo dat de gezondheid en veiligheid voldoende wordt gewaarborgd op dit moment? Die vraag zullen wij niet beantwoorden, wel kan het altijd beter en niet alleen op het vlak van de arbocatalogus.

Het kan en moet beter Zo is er op dit moment minder aandacht te bespeuren voor arbeidsomstandigheden en veiligheid dan een aantal jaar geleden. Het lijkt wel of de stelregel gehanteerd wordt: minder werknemers, minder aandacht nodig voor arbeidsomstandigheden. Toch blijven de vele bijzondere arbeidsrisico’s die de werknemer bij Defensie kan lopen, bestaan. De genoemde stelregel zou dan ook niet op moeten gaan. Even geen tijd, kan het volgende moment zijn, de reorganisaties gaan voor. Even geen tijd om op te letten in het verkeer en het loopt niet goed af. Even geen tijd betekent een terugslag van de positieve ontwikkelingen en van de mogelijkheid

om het veilig en gezond bezig zijn weer in de schijnwerpers te zetten. Hoe dan ook het kan en moet beter.

Zonder veiligheid en gezondheid geen Defensie Het is tijd voor een ander perspectief op de veiligheid en gezondheid op het werk. Het zorgen voor een veilige en gezonde arbeidsplek/-proces is in aparte arbeidsomstandighedenregels gevat. Deze zorg staat echter niet los van maar is de spil waar de bedrijfsvoering om draait. Als er geen gezonde werknemers zijn die veilig hun werk kunnen doen, bestaat Defensie niet meer. Bij elke planning, beslissing en uitvoering van bedrijfsvoering hoort het onderkennen van de arbeidsrisico’s en het zo veel mogelijk terugdringen ervan.

Medezeggenschapscommissies bovenop de bedrijfsplanning en -voering De tip voor de medezeggenschapscommissies is dat zij in de bedrijfscyclus van de eenheid bij elk overleg met de commandant bij elk plan naar de arbeidsrisico’s en de daartegen te nemen maatregelen vragen. Zo houden én bonden én medezeggenschap Defensie alert op dit onderwerp. Voor nu wachten wij het antwoord van Defensie af over de stagnatie bij het komen tot de arbo(deel)catalogi.

MEDEZEGGENSCHAP Ervarings- en gegevensuitwisseling tussen MC-leden op een thematraining is winst

De thematraining mag weer Even dit jaar leek het of de thematrainingen voor de medezeggenschapsleden niet meer gegeven zouden worden. Gelukkig is dit niet doorgegaan. Hoewel het heel goed is om als medezeggenschapscommissie (MC) als een geheel met alle leden een cursus te volgen, is het ook heel goed om een training te volgen waar een bepaald thema wordt uitgediept en er uitwisseling plaatsvindt tussen medezeggenschapsleden van verschillende MC’s.

Gelijke grove lijnen Alle MC’s zijn uniek en de materie waarmee ze te maken krijgen ook. Natuurlijk zijn de grove lijnen bij de MC’s wel hetzelfde: - de MC praat mee bij de bedrijfsvoering, - arbeidsomstandigheden, - arbeidstijden (in de vorm van de roosters) en - alle punten die verder nog genoemd worden in artikel 29 van het Besluit Medezeggenschap Defensie 2008. Maar de details en de context van de maatregelen waarvoor de eenheid waarbij de MC functioneert zijn overal weer anders. Daarbij zijn de leden van de MC anders en de overlegpartner ook. Dat betekent dat op vele plekken… het wiel opnieuw wordt uitgevonden. En dat zou niet hoeven als er meer gegevensuitwisseling tussen MC’s en MC-leden plaatsvindt. Gegevensuitwisseling tussen de verschillende MC’s levert voor allen winst op. Hoe kan de gegevensuitwisseling tot stand gebracht worden? Dat kan door elkaar (verschillende

Alle genoemde trainingen zijn waardevol voor de medezeggenschap. Arbeidstijden, arbeidsomstandigheden, financieel beleid en het communiceren met de achterban zijn trainingen waar veel geleerd wordt van elkaar, van de MC-leden uit verschillende eenheden.

MC’s) bewust op de hoogte te houden van zaken bijvoorbeeld via mail of telefoon. De gegevensuitwisseling vindt ook plaats tijdens het volgen van thematrainingen.

Aanbod thematrainingen De volgende thema’s worden aangeboden en zijn te vinden op www.mcdef.nl : • Spelers en het Spel: BMD in het kort • Arbo en MC: wat is de rol van medezeggenschap bij Arbobeleid • De MC en RI&E (risicoinventarisatie en evaluatie) in de defensiepraktijk • Medezeggenschap in relatie tot ATW (arbeidstijdenwet) bij Defensie • De Knikkers en het Spel: de rol van de MC t.a.v. financieel beleid • Starterstraining voor de Voorzitter en Secretaris: een paar apart • Training voor de ervaren Voorzitter en Secretaris: een stap verder • Omgaan met reorganisaties • Sourcing • Overleggen en onderhandelen • Leren krachtig argumenteren • Presenteren doe je zo! • Werken aan de basis: communicatie met de achterban

Thematrainingen ook voor broodnodige uitwisseling van ervaringen Veel wordt gekozen voor trainingen van de MC als geheel en die zijn net als de thematrainingen onontbeerlijk voor de MC. De trainingen als gezamenlijke MC worden wel gepland, maar de thematrainingen van individuele MC-leden minder. Ten onrechte! Een taak van de MC in haar geheel is om ervoor te zorgen dat een lid de training gaat volgen bij voorkeur met degene die hem/ haar zal vervangen op het moment dat hij/zij niet beschikbaar is. Maak gebruik van de kennis van de trainers en de kennis en ervaring van de collega’s van andere MC’s tijdens deze thematrainingen.

Overzicht MC-verkiezingen Defensie- Eenheid

Verkiezingen

Opgeven voor

27-11-2013

Gesloten

onderdeel KL

101 Communicatie-en



Informatiesystemen bataljon

KL

13GNKcie/13 Mechbrig

05-12-2013

Gesloten

KL

KMS School Zuid

09-01-2014

26-11-13

KL

MIVD

14-01-2014

Gesloten

KM

DDG & DDS

20-11-2013

Gesloten

KM

Bedrijfsvoering en Infor-

06-01-2014

Gesloten



matievoorziening

KM

Marinekazerne Doorn

21-01-2014

26-11-13

KM

NL MARFOR

22-01-2014

02-12-13

KM

Marine Kazerne Den Helder 18-02-2014

04-01-14

KMar

Staf KMar

18-11-2013

Gesloten

KLU

Vliegbasis Leeuwarden

03-03-2014

17-01-14

CDC

11 Bevocie LMB

20-11-2013

Gesloten

11

ALGEMEEN

Een goed pensioen Er zijn weinig onderwerpen die de tongen en de pennen zo los maken als de pensioendiscussie. Met name de ouderen krijgen het momenteel behoorlijk voor de kiezen. Gaat u maar na. De indexatie van hun pensioenen staat al jaren op nul. Er vond recentelijk zelfs een nominale korting plaats en het is nog maar de vraag of het daar in de nabije toekomst bij blijft. Voor de militair met leeftijdsontslag dreigt voorts een AOW-gat, maar daar hebben we in ander verband al aandacht aan besteed. Dat zullen we voorlopig moeten blijven doen want hier is echt sprake van een volwassen hoofdpijndossier.

Onzekerheid en angst Alles bij elkaar onzekerheid troef dus. En dat voor een categorie dus die zich tot voor kort veilig waande op financieel gebied. Of zoals een van onze recent gepensioneerde leden het een tijdje terug telefonisch in onze richting onder woorden bracht: ‘Tot voor kort meende ik dat alles perfect voor me geregeld was en nu moet ik me ineens weer zorgen gaan maken. Dat neem ik jullie kwalijk!’ 12

Want dat is ook een symptoom: Veel van de miserie vloeit rechtstreeks voort uit politieke besluitvorming, maar bij veel van onze leden bestaat de neiging om alles op één hoop te vegen. Het onderscheid tussen de oorzaak van de versoberde rechtspositie, de verschraalde AOW-vooruitzichten en de afgebladderde pensioenoverzichten wordt vaak niet herkend. Men wil het ook niet herkennen. Het doet aan alle kanten pijn en daarvoor worden schuldigen gezocht. Natuurlijk komen in dat verband de politiek in beeld en de werkgever. Maar ook de vakbond, die niet zelden medeplichtig wordt geacht aan pijnlijke politieke besluitvorming. Hoe onterecht ook.

Spelers en verantwoordelijkheden Maar daar gaat deze beschouwing niet alleen maar over. Dit stukje wil een poging doen de verantwoordelijkheden daar te adresseren waar ze thuis horen. De spelers? Het pensioenfonds ABP uiteraard. De sociale partners. Maar ook de overheid, die immers via de AOW verantwoordelijk is voor een substantieel deel van de inkomensvoorziening van een gepensioneerde. Daarnaast is de overheid tevens verantwoordelijk voor de fiscale spelregels met betrekking tot uw pensioen. Dat komt tot uiting in de vraag hoeveel pensioen jaarlijks fiscaal vriendelijk mag worden opgebouwd. Wanneer er belasting over betaald moet worden: op het

moment dat het pensioen wordt opgebouwd of pas wanneer het tot uitbetaling komt (de zogenaamde ‘omkeerregel’)? Met name de aanscherping van die fiscale spelregels is verantwoordelijk voor het langer moeten doorwerken voordat er AOW en – op termijn – pensioen kan worden ontvangen. En zo heeft elk leeftijdscohort wel zijn tegenvallers in te boeken: de ouderen/ gepensioneerden voelen zich aan alle kanten gepakt en dat is ook zo. Militairen met leeftijdsontslag leven in onzekerheid over een eventueel toekomstig AOW-gat. Jongere werknemers moeten inmiddels aanzienlijk langer werken en meer betalen voor hun oudedagvoorziening om daar tezijnertijd een pensioen voor terug te krijgen dat in alle opzichten minder is dan het pensioen dat hun vaders en grootvaders tegemoet konden zien. Zij vergelijken hun situatie op dit gebied niet geheel ten onrechte met een pyramidespel: een spel van winnaars en verliezers dus. Maar de winnaars voelen zich inmiddels ook verliezer. Wij maakten daar hierboven al melding van.

Generatieconflict? De afgelopen weken werd die discussie behoorlijk gepolariseerd1: aan de ene kant ingezonden brievenschrijvers in dagbladen die het krachtig opnamen voor de positie van jongeren in de pensioendiscussie. Aan de andere kant belangengroepen van ouderen, zowel in de Tweede Kamer als daarbuiten, die vaak selectieve keuzes maken uit de argumenten en de minder welgevallige argumenten links laten liggen. Zullen we eens proberen een en ander op een rijtje te zetten? Het argument, dat ouderen er momenteel harder op achteruit gaan dan jongeren bijvoorbeeld. Het is ontegenzeggelijk waar dat ouderen de afgelopen jaren veel meer koopkracht hebben ingeleverd dan jongeren. We hebben dat hierboven al geconstateerd. Er zijn echter ook andere perspectieven mogelijk. Indien wordt gekeken naar een langere periode – het tijdvak 2000 – 2014 bijvoorbeeld – liggen de verhoudingen ineens anders. Aldus beschouwd zijn de AOW-ers/ gepensioneerden weer in het voordeel. En duidelijk ook. Tussen 1990 en 2010 is het doorsnee inkomen van 65-plussers 26 procent gestegen; dat van werkenden met 18 procent. Het

Zie bijvoorbeeld het inmiddels geruchtmakende artikel van Yvonne Hofs in De Volkskrant van 21 september 2013. Een deel van de informatie in deze beschouwing is ontleend aan dat artikel. Dat wil uiteraard niet zeggen dat wij de daarin getrokken conclusies ook onverkort delen.

1

algemeen Bestaan er ‘geluk- en pech-generaties’?

voor jong en oud? doorsnee vermogen van gepensioneerden is verviervoudigd, terwijl het vermogen van jongeren onder de 45 jaar is afgenomen. Als de pensioenen worden verlaagd of niet geïndexeerd, hebben jongeren daar net zo veel last van aangezien ook hùn pensioenrechten met hetzelfde percentage worden verlaagd of niet geïndexeerd. Alleen merken zij dat pas als ze over vele jaren met pensioen gaan. De meeste gepensioneerde militaire ambtenaren hebben een min of meer reguliere militaire carrière. Aldus halen zij tezamen met hun AOW-pensioen gemakkelijk een oudedagsvoorziening van meer dan 70 procent van hun laatstverdiende loon. Voor degenen, die pas kort op de arbeidsmarkt zitten is dat absoluut niet meer weggelegd. Een Nederlander die nu 25 jaar is, kan pas met pensioen als hij 71,5 jaar is. Dan krijgt hij een pensioen van hoogstens 70 procent van zijn middelloon. En dan moet alles nog meezitten. Niet-militairen zullen dan voor een dergelijk pensioen ook nog eens ruim vijftig jaar moeten werken…

Pensioen versus uitgesteld loon? Ook bij het 'pensioen is uitgesteld loon'-argument kunnen kanttekeningen worden geplaatst. Het is inmiddels een illusie dat een ouderdomspensioen geheel bekostigd zou kunnen worden met de zelf ingelegde pensioenpremies – eventueel verhoogd met de beleggingswinsten over die premies. De huidige 60-plussers ontvangen in totaal veel meer dan dat. De oorzaak daarvoor is op zich verheugend: de snel gestegen levensverwachting. De pensioenpremies van de huidige generatie gepensioneerden waren afgestemd op een levensverwachting na de pensioenleeftijd van ongeveer 7 jaar. Maar de huidige ouderen leven gemiddeld 13 jaar na hun pensionering. Dat aanzienlijke 'pensioengat' moet ‘gerepareerd’ worden door de jongeren. Om de tekorten bij de pensioenfondsen op te vangen zijn de pensioenpremies sinds 2000 dan ook met 50 procent verhoogd. Een deel van het inkomen van de gepensioneerde wordt dus inmiddels opgebracht door jongeren die nog werken. Voorts wordt de AOW gefinancierd via een 'omslagstelsel'. De kosten van de AOW zijn in 2013 begroot op 33 miljard euro. 23 miljard daarvan wordt opgebracht door de werkenden via de AOW-premie. De overige 10 miljard betaalt de overheid uit de belastinginkomsten. Werkenden betalen meer belasting dan gepensioneerden, dus ook via die weg vloeit er geld van jong naar oud.

In 2013 zijn er op elke gepensioneerde nog maar 3,5 werkenden. In de toekomst gaat die verhouding naar twee op een. De AOW-premies zijn daarom sterk gestegen. Een gepensioneerde die in 1946 is geboren, betaalde gemiddeld 13,4 procent AOW-premie. Voor de huidige generatie werkenden bedraagt de premie 17,9 procent.

De vermeende maakbaarheid van het pensioenstelsel Voor de goede orde: het gaat hier om feitelijke vaststellingen waar geen enkele generatie iets aan kan doen. De jongeren niet en de ouderen niet. Zoals ook het kabinet niet met droge ogen kan beweren de pensioenontwikkelingen in dit land ten principale te beïnvloeden. Het enige waar de politiek namelijk invloed op heeft zijn de fiscale randvoorwaarden waaronder pensioenen in dit land worden opgebouwd en uitbetaald. De pensioenen zelf zijn nog steeds het domein van de sociale partners: werkgevers en werknemers. Ten slotte zijn het besturen van de pensioenfondsen – voor zover hier van belang het bestuur van het ABP – die via premievaststelling, al dan niet indexeren en – als allerlaatste middel – ‘afstempelen’ (korten) de concrete omvang van het pensioen beïnvloeden. Het is goed dit laatste nog eens te beseffen in het licht van het echec rond de nieuwe pensioenplannen van het kabinet in de Eerste Kamer: de politiek is een van de spelers in Pensioenland, maar niet de enige. De door het kabinet zo opzichtig nagestreefde pensioenversoberingen hebben immers als primair oogmerk het inboeken van kortetermijnwinst…

Hoe vol zijn nu eigenlijk onze pensioenpotten? Onder andere door de politieke partij 50PLUS is bij herhaling de stelling geponeerd, dat het onzin is om op de pensioenen te korten, omdat de pensioenfondsen rijker zouden zijn dan ooit. De fondsen hebben immers meer dan 1.000 miljard euro in kas. Tegenover dit grote vermogen van de pensioenfondsen staan echter ook enorme verplichtingen. Niet alleen het vermogen, ook de pensioenaanspraken van werkenden en gepensioneerden zijn hoger dan ooit. Die aanspraken zijn zelfs sterker gegroeid dan het pensioenvermogen.

Dekkingsgraden Zie daar het probleem rond de dekkingsgraden. Derhalve eist toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) dat de fondsen maatregelen nemen. Een ingezonden opiniestuk van Martin van Rooijen dat op 13 september in De Volkskrant

13

ALGEMEEN

14

verscheen, kreeg veel bijval in kringen van senioren. De voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Organisaties van Gepensioneerden beweert daarin, dat de tekorten van de pensioenfondsen uitsluitend het gevolg zouden zijn van een kunstmatig lage 'rekenrente'. Met de rekenrente berekenen de fondsen hoeveel vermogen benodigd is om over dertig, veertig jaar alle opgebouwde pensioenrechten te kunnen betalen. Het gaat hier dus om een inschatting van het toekomstige beleggingsrendement op lange termijn. Een inschatting dus van iets wat in de toekomst ligt en derhalve onzeker is. Als het werkelijke rendement lager uitvalt dan de 'rekenrente', is er namelijk straks te weinig geld voor de pensioenen van de huidige werkenden. Aldus beschouwd zou een te optimistische inschatting van toekomstige rendementen dus aanzienlijk desastreuzer uitpakken dan een – eventueel – te laag houden van de rekenrente op dit moment. Anders gezegd: de huidige rekenrente kan als realistisch beschouwd worden en is geenszins te laag, zoals door 50PLUS en de NVOG wordt beweerd… Dit klemt te meer nu de huidige rendementen op aandelen voor een deel juist te danken zijn aan de extreem lage huidige rente. Om dus te veronderstellen, dat bij een grote stijging van de (reken)rente de rendementen simultaan mee omhoog gaan is niet erg realistisch.

Toekomstvoorspellingen Deze constateringen tonen aan de ene kant aan, dat de huidige financiële beleidsmakers bij DNB en de pensioenfondsen wel een enorme glazen bol moeten hebben en nuanceren aan de andere kant de optimistische toonzetting met betrekking tot rekenrente in relatie tot het nieuwe pensioenstelsel, waarover momenteel wordt onderhandeld in de SER. In die context zou de rekenrente op 4,2 procent komen te liggen. Volgens het Centraal Planbureau, dat de generatie-effecten heeft doorgerekend, is dat 'aan de hoge kant'. Als die plannen zo dus door zouden gaan is dat weer niet in het voordeel van de jongeren.

Het vermeende ‘graaien’ in de pensioenpotten in de jaren ‘80… Op informatiemiddagen voor senioren is het nog steeds een continu terugkerend succesnummer: de 'greep in de kas van het ABP'. De kabinetten-Lubbers hebben het ABPvermogen in de jaren tachtig afgeroomd, luidt het verwijt. Die vaststelling gaat gepaard met de aansporing om de ‘centen onverwijld terug te gaan halen’. Einde probleem. Simple comme bonjour. De overheid heeft destijds bezuinigd door de werkgeversbijdrage aan de ABP-pensioenpre-

mies te verlagen. Bij de verzelfstandiging van het ABP rond 1986 is het dan ook lichtelijk berooid op straat gezet maar de daarop volgende aandelenhausse die tot het begin van het huidige decennium voortduurde zorgde al spoedig voor zeer veel vlees op de botten… Voor het overige waren de jaren negentig bij uitstek de periode van de premie-holidays. Sommige pensioenfondsbestuurders spraken zelfs de verwachting uit dat de noodzaak om pensioenpremie af te dragen voorgoed tot het verleden zou behoren. Eerlijkheidshalve moet vastgesteld worden, dat de huidige generatie gedupeerde gepensioneerden toen nog aan het werk was en van die premievakanties dus volop heeft kunnen meeprofiteren. Voor de huidige generatie werkenden zijn dergelijke premievakanties niet meer weggelegd. Deze vaststelling gekoppeld aan de vaststelling, dat steeds minder jongeren de premie voor de AOW van steeds meer ouderen moeten opbrengen, plaatst dus nuttige nuanceringen bij het denken over solidariteit tussen oud en jong en vormt als zodanig een rechtvaardiging voor het lichtjes verhogen van de AOW-leeftijd, maar dat terzijde. Dit klemt te meer nu – ook bij de werkgever Defensie – een ‘baan voor het leven’ al lang verleden tijd is, waar dat voor de huidige generatie gepensioneerden nog volstrekt normaal was.

Hoe nu verder? Gezien de veelheid aan ontwikkelingen zal het nog wel een tijd onrustig blijven in Pensioenland. Met het vorenstaande hebben wij in de eerste plaats geprobeerd het beeld te nuanceren van een ‘maakbaar’ pensioenstelsel. Een beeld dat door het huidige kabinet zo opzichtig wordt gekoesterd met als primair oogmerk om kortetermijnwinst in te boeken. Wij hebben ook geprobeerd het huidige pensioenleed van de 60-plus generatie, dat ontegenzeglijk enorm pijn doet, van een breder perspectief te voorzien door ook de pensioensituatie van jongeren in de beschouwingen te betrekken. Veel jongeren bekommeren zich nog niet om hun pensioensituatie. Het onderwerp wekt immers associaties met oud worden en dood gaan en is ook overigens niet zo ‘sexy’. Het vorenstaande leert dat zij zich daar wel om moeten bekommeren. Aldus beschouwd is er ook geen reden voor een ‘generatieconflict’ tussen oud en jong rondom het pensioenstelsel, zoals dat thans in de beeldvorming wordt geschapen. Het primaire belang van ouderen zou toch gelegen moeten zijn in de gedachte dat hun kinderen het bijna net zo goed moeten hebben als zij zelf?

algemeen Meerjarenonderzoek ondersteund door ACOM, AFMP en MARVER

Hoe gaat de militair om met arbeidsgerelateerde grieven, zorgen of problemen

In ACOM Journaal kondigden wij eerder het meerjarenonderzoek aan van promovendus Igor Petrovic. De afdeling Sociologie van de Vrije Universiteit Amsterdam voert dit onderzoek uit in samenwerking met de ACOM, AFMP en MARVER. De onderzoekers zijn benieuwd hoe militairen in de bijzondere omgeving van de krijgsmacht omgaan met arbeidsgerelateerde grieven – zorgen, irritaties of problemen. Denk daarbij aan de volgende vragen: • Waarom tekent de ene militair bezwaar aan tegen een beslissing en roept hij of zij de hulp in van de vakbond, terwijl de ander besluit om niets te doen en stilletjes zijn of haar lot te ondergaan? • En: waarom kiest de ene militair om de krijgsmacht te verlaten terwijl de ander blijft?

Offerbereidheid Deze vragen waren voor promovendus Igor Petrovic en zijn promotoren prof. dr. Bert Klandermans en dr. Jacquelien van Stekelenburg aanleiding een meerjarig onderzoek op te zetten. Daarin wordt - naast ervaren problemen - ook bekeken wat het effect is van deze ervaren problemen op de bereidheid om offers te brengen. De bedoeling is om leden van militaire vakbonden en ook nietleden via een vragenlijst te bevragen naar hun ervaringen bij de krijgsmacht. Door licht te werpen op zowel de sterke als zwakke kanten van de arbeidspositie van de Nederlandse militairen worden de drie bonden (ACOM, AFMP, MARVER) die het onderzoek begeleiden ondersteund in hun rol als

behartiger van zowel individuele als collectieve belangen. Ook andere militaire bonden kunnen hiermee hun voordeel doen.

Voorstudie Eerst is een voorstudie uitgevoerd om in kaart te brengen wat zoal onder militairen leeft. De kennis die dat opgeleverd heeft, hebben de onderzoekers gebruikt om de vragenlijst zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de dagelijkse realiteit. Hiervoor sprak Igor Petrovic van februari tot en met juni 2013 met 30 militairen, individueel en groepsgewijs. Petrovic: “Het doel hiervan was om zoveel mogelijk verschillende meningen te horen. Uit alle vier de krijgsmachtdelen, rangen en van mannen en vrouwen.” Petrovic: “Nagenoeg alle militairen die ik gesproken heb, vinden hun werk erg mooi, waarbij de dynamische omgeving, uitdagingen en collegialiteit die je nergens anders vindt, als redenen genoemd worden. Maar tegelijkertijd merken ze dat hun werk steeds meer onder druk komt te staan, vooral door de veranderingen die de afgelopen jaren plaats hebben gevonden.” In de interviews komen drie aspecten van die veranderingen naar voren: 1) n  adruk op efficiëntie en business-achtige manier van werken; 2) inkrimping van de krijgsmacht en 3) e  en onpersoonlijke manier van omgaan met militairen, bijvoorbeeld doordat internet bepaalde menselijke contacten overbodig maakt.

15

Niet-materiële gevolgen veranderingen “Hoewel deze veranderingen ook positieve kanten kennen, denk bijvoorbeeld aan het

Vervolg op pagina 22

interview HKP Klaas Henk Ubels: ‘Mensen

Protestantse Geestelijke met vacaturemanagement Bij ‘De Villa’, het hoofdgebouw van het vormingscentrum Huize Beukbergen in Huis ter Heide, staan zes leilinden. Die leibomen, indertijd in twee tranches van respectievelijk vier en twee exemplaren aangeplant, symboliseren de zes Diensten Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht1. Die symboliek geldt met name voor de samenwerking tussen de onderscheiden GV-denominaties die zich steeds meer aan het verdiepen is. Een samenwerking die ruimte vindt om zich diep te wortelen en te bloeien doordat de diensten elkaars “eigenheid” erkennen respecteren.

Eenheid in verscheidenheid

16

Het beeld van de linden die met hun aaneengegroeid bladerdek onder meer bescherming en beschutting bieden, is er een die dominee Klaas Henk Ubels, hoofdkrijgsmachtpredikant (HKP) sinds 13 december 2012, bijzonder aanspreekt. Het aanplanten van de laatste twee leibomen gebeurde dan ook onder zijn directie bij Huize Beukbergen, - het Vormingscentrum van de Diensten Geestelijke Verzorging bij de krijgsmacht. “Het mooie is dat de wortels diep reiken en steeds dieper moeten reiken. Hoe dieper de eigen wortels reiken en de identiteit vorm krijgt, des te voller kun je zijn in je groei, - in je bladerdek. En je ziet ook bij die leilinden dat de kronen steeds meer naar elkaar toegroeien en steeds meer een eenheid vormen. Maar je blijft hoe dan ook de zes afzonderlijke stammen zien. Bovendien staat in het midden een prachtige, grote aardewerken vaas, en die symboliseert het vrucht dragen van de gezamenlijke diensten Geestelijke Verzorging. Nou, dat vind ik al met al een heel mooi beeld van hoe wij als GV naar buiten kunnen treden.” Samenwerking, en de ‘doorontwikkeling’ daarvan, is cruciaal voor de DGV bij Defensie gegeven ook de steeds straffer wordende bezuinigingsexpedities waarmee het departement geconfronteerd wordt. Recent nog zijn de kussens bij de diensten ferm opgeschud waarbij onder meer is gekozen voor verdere intensivering en integratie van de geestelijke verzorging op de werkvloer. In dit verband zijn begin vorig jaar bij de krijgsmachtdelen de ‘staftrio’s’ vervan-

gen door ‘hoofden GV’. Zij zijn belast met de “dagelijkse operationele aansturing” van alle geestelijke verzorgers, n’importe hun denominatieve achtergrond, bij het betreffende krijgsmachtdeel. Eind dit jaar volgt een evaluatie van de reorganisatie waarna de fundamentele herschikking van de DGV definitief haar beslag krijgt.

Periodiek onderzoek Een van de welkome voordelen van die reorganisatie is het besluit van de minister dat periodiek, op basis van onderzoek, de omvang en verdeling van de geestelijke verzorging gewogen zullen worden. In verband hiermee is “een consortium van onderzoeksbureaus” druk doende met het opstellen van een onderzoeksplan. Zo’n periodiek onderzoek is alles behalve een overbodige luxe. Immers het werk van de geestelijk verzorgers bij Defensie is hard opgelopen, - niet in de laatste plaats als gevolg van de opeenvolgende bezuinigingsoperaties die diepe voren hebben getrokken in de gemoedstoestand van het personeel. Maar aan meer geestelijk verzorgende handen aan het militaire ‘bed’, hoeft niet gedacht te worden. Integendeel, er moet rekening worden gehouden met een nieuwe bezuinigingsronde. Dat doet dominee Ubels dan ook. “Er moet ingeleverd worden en het is ook heel reëel dat wij mee inleveren. Als er een kazerne of een eenheid wordt opgeheven waar er een geestelijk verzorger is, dan hebben we een functie minder. Die GV-er kan wellicht ergens anders aan de slag maar die functie wordt opgeheven, - zo eenvoudig is het.”

Voor elkaar ‘inspringen’ Hoe het extra werk wordt opgevangen en eventueel uitgesmeerd over de respectievelijke GV diensten, is erg afhankelijk van de situatie op de locatie waar dit aan de orde is. Een kazerne, zoals de Generaal-majoor de Ruyter van Steveninck Kazerne in Oirschot, beschikt over vijf geestelijke verzorgers en heeft in dat opzicht relatief meer vlees op de botten dan bijvoorbeeld de Onderzeedienst die het doorgaans stellen moet met één GV-er per onderzeeboot. Het ligt dan ook meer voor de hand dat de ‘Oirschotse’ GV-ers waar mogelijk voor elkaar ‘inspringen’. Maar de ‘lone wolf’ die de geestelijke verzorging op een onderzeeboot bereddert, moet alle zeilen bijzetten en zelf beslissen waar hij, gegeven

1 “Toen Beukbergen in 2000 openging als een GV-vormingscentrum, stonden er vier leilindes voor de vier toen bestaande GV-diensten (RKGV, PGV, HGV en JGV). Later zijn daar de twee nieuwe GV diensten (HGV en IGV) bijgekomen. Bij een convenantbespreking in 2005 tussen de Stichting Beukbergen en de toenmalige staatssecretaris van Defensie Cees van der Knaap over het vormingswerk en de financiering daarvan, hebben we toegezegd om daarvoor nog twee leilindes erbij aan te planten. En zo zijn die zes bomen symbool geworden voor de diensten Geestelijke Verzorging.” (Mededeling HKP Klaas Henk Ubels)

interview zo veel als toegestaan en mogelijk begeleiden op hun levensweg’

Verzorging anticipeert op nieuwe bezuinigingen de toename van het werk, wel of geen tijd meer voor heeft.

Grote zorgen De veenbrandachtige mentale impact die de bezuinigingen op het personeel sorteert zijn een bron van grote zorgen voor de geestelijke verzorging. De sluipende klimaatomslag bij Defensie waarin het ‘ieder voor zich’ steeds beter gedijt, knabbelt ook aan traditionele kernwaarden als kameraadschap en loyaliteit die inherent zijn aan de krijgsmacht. Met name de cynische gelatenheid die de houding van de ‘werkvloer’ lijkt te bepalen stuwt de sores van de geestelijk verzorgers. “Je hoort militairen van wie de baan verdwijnt opmerkingen maken als: ‘hebben wij ons daar nu jarenlang voor ingespannen’ of ‘heb je daarvoor nu je leven geriskeerd in Uruzgan, zijn daarvoor mijn collega’s overleden’. Daar kun je natuurlijk vraagtekens bij zetten, maar het geeft wel ten diepste de vertwijfeling aan van de mensen die slachtoffer zijn of dreigen te worden van de bezuinigingen.” De voedingsbodem voor dit soort reacties is onder meer terug te voeren op de breed gedragen opvatting dat het militaire beroep niet zonder meer een beroep is. Het militaire ambt reikt tot in de haarvaten van “de existentie, van het mens-zijn”, benadrukt dominee Ubels, - in het bijzonder vanwege uitzendingen en de impact op het gezin c.q. de familie van de militair. “Het hakt er dan ook enorm in als de militair door de baas wordt bedankt nog voordat de FLO-leeftijd is bereikt. Kijk, als militairen terugkomen van uitzending blijft het altijd een beetje lastig om weer hun plek te vinden en om erkenning en waardering te krijgen. Daar is overigens de laatste jaren heel veel goed werk aan verricht, - onder meer met de Veteranendag. Maar als er drastisch bezuinigd wordt op Defensie en je eenheid wordt opgeheven dan kun je dat ook ervaren als een zekere miskenning vanuit de samenleving. En nogmaals: we snappen allemaal wel dat er financiële problemen zijn en dat er ingeleverd moet worden, maar het vóelt zo anders. Veel militairen hebben daar behoorlijk veel problemen mee en dat kan ik me heel goed voorstellen.”

Existentiële vragen De hoofdkrijgsmachtpredikant wijst erop dat de krijgsmacht de afgelopen jaren “stevig op missie is geweest” waarbij met name ‘Uruzgan’ er “behoorlijk heeft ingehakt”. Als gevolg van die missies zijn militairen lang ofwel langer van huis en dat gaat de manschappen maar zeker ook het thuisfront, niet

in de koude kleren zitten. In die bijzondere sfeer en de specifieke omstandigheden die zo’n missie kenmerken is de behoefte aan (meer) bezinning en stilstaan bij existentiële vragen bijna tastbaar aanwezig bij de betrokken militairen. “Zaken die, zeg maar, persoonlijk impact hebben, soms de machteloosheid, de angsten, dat raakt mensen die ze ervaren diep”, licht Ubels toe. “Maar ook het voor langere tijd van huis zijn, - en dan hoeft dat alleen maar het varen bij de marine te zijn, heeft een grotere impact dan zo op voorhand wordt aangenomen. Je ziet jonge mensen, vaak tieners nog, die in het missiegebied als het ware in een snelkookpan volwassen worden. Dit ‘rare vak’, dit ‘bijzondere bestaan’ van militair, doet fundamenteel iets met mensen.”

Puur mensgericht Geestelijke verzorging, en dan inzonderheid in ‘het’ missiegebied, heeft alles te maken met er onvoorwaardelijk zijn voor de mensen. Er ‘bovenop zitten’ op een natuurlijke niet opdringerige of drammerige manier waarbij in sommige gevallen louter het bieden van een luisterend oor kan volstaan. “Wij zijn er ook om hun verhaal aan te horen en om daar misschien een spiegelverhaal tegenover te zetten. Om ze, als het ons gegeven is, wat te begeleiden in hun levensverhaal. Dat is het mooie van ons werk. Het betekent ook dat je zo dicht mogelijk bij mensen bent, - presentie pastoraat wordt het wel genoemd. Je bent bij de mensen, je bent deel van hun verhaal en je kunt bij hun verhaal aansluiten. Daarbij ben je als geestelijk verzorger niet zozeer probleemgericht wat zorgverleners normaliter wel zijn, je bent puur mensgericht. Juist bij de beoefening van het echte militaire vak raak je aan existentiële zaken. Dan raak je op het gebied van ethiek aan de bekende ethischparadoxale situaties van de krijgsmacht (‘vechten voor vrede’). En bij uitstek op dat gebied, zal ik maar zeggen, kunnen wij gesprekspartner of luisterend oor zijn.”

'Hoofdkrijgsmachtpredikant Klaas Henk Ubels'

17

Gericht op de ander Gesprekken of ‘luistersessies’ over zwaarwegende en omvattende onderwerpen waarin de geestelijk verzorger niet op voorhand zijn of haar religieuze achtergrond of denominatie laat doorklinken. Rijst onvermijdelijk de vraag of, in dit geval, de dominee, gaande die gesprekken zó omzichtig manoeuvreert dat zijn of haar religieuze ‘eigenheid’ als het ware geheel vervliegt? Die ‘eigenheid’ is dan impliciet aanwezig, weet de HKP. “In zo’n gesprek zullen de mensen waarschijnlijk niet

Vervolg op pagina 19

SPD zorgverzekeringen Al 25 jaar de beste keuze! Dus ook in 2014 bieden wij de SPD zorgverzekeringen met extra dekkingen en scherpe premies.

De Amersfoortse Staat voor een totale keuzevrijheid van zorgverlener tegen een zeer gunstige premie.

Samen met DFD en Nedasco staan wij voor persoonlijke service en advies. De SPD biedt (ex-) Defensiemedewerkers en hun gezinsleden de keuze uit de zorgverzekeringen van:

VGZ Biedt speciale doelgroeppolissen en preferente geneesmiddelen. Dit is goed voor uw portemonnee. De SPD daagt u uit Binnenkort ontvangt u van uw zorgverzekeraar de nieuwe polisvoorwaarden en premie 2014. Het moment om deze te vergelijken met die van de SPD. Bezoek hiervoor www.spdinfo.nl

SPD zorgverzekering 2014 www.spdinfo.nl

interview

Vervolg van pagina 17

'Gericht op de ander met zijn naam en verhaal' van meet af aan al merken of ze met een aalmoezenier, een dominee of een raadsman te maken hebben. Ik vraag dan ook niet direct of de mensen wel of niet in God geloven. Nee, ik ben gericht op de ander zoals die is met zijn of haar naam en verhaal en ik bied hem of haar een luisterend oor. De mensen merken niet in de eerste plaats aan mij dat ik dominee ben. Het zou misschien ook kunnen afschrikken als ik direct al de dominee zou zijn die zwaaiend met de bijbel aan komt zetten en mensen gaat bekeren. Nee, wij zijn er niet om mensen te bekeren, we zijn er om mensen op hun levensweg, voor zover dat is toegestaan en wij daartoe in staat zijn, verder te helpen. In de loop van het contact kan het natuurlijk wel zo zijn dat we in een situatie komen waarin ik, zoals gezegd, mijn gesprekspartner een spiegelverhaal, gehaald uit de Bijbel, voorhoud, - dat zou zeer wel kunnen. Daaraan zou men kunnen merken dat ik dominee ben. En ik mag hopen dat in de persoonlijke aandacht voor de ander iets van Gods aandacht doorschemert.” Maar komt u in het werk situaties tegen waarin u, voor wat betreft uw geloof, uitgedaagd wordt? “Zeker als mensen tegen zaken aanlopen ben ik blij al ze hierover met ons willen praten. Niet om van ons te horen of er wel of geen God is, maar wel om met hen mee te gaan en af te tasten wat het dan voor hen betekent of er wel of geen God zou zijn. En om misschien tot de vaststelling te komen, tegen de achtergrond van wat ze al of niet van huis hebben meegekregen, of ze, op grond van wat ze hebben meegemaakt, God zouden gaan vervloeken zoals in de Psalmen ook wel gebeurt hè. Het is aan ons als dominee om met alles wat ons ter beschikking staat te proberen bij mensen te blijven in hun worsteling zonder dat wij een antwoord gereed hebben. Als mensen ervan overtuigd zijn dat er geen God is en als dat ook bij hen in hun levenservaring past, dan hoop ik even goed nog hun gespreksmaat te kunnen zijn. En natuurlijk kan ik hen, zo nodig, in contact brengen met een humanistisch raadsman/-vrouw. Mijn zorg voor die ander is dat die verder komt in zijn of haar bestaan met de dingen die hij of zij meemaakt.”

Het gebed Blijft dan toch de meer of minder prangende vraag wat de militair, al of niet op uitzending, die bij de dominee aanklopt, specifiek ‘meekrijgt’ van de protestantse geestelijk verzorger, waarvoor hij niet terecht kan bij de raadsman/-vrouw, pandit, imam of zelfs bij de aalmoezenier. Bij de kleine diensten is dat helder, licht Ubels toe. “Met een rabbijn, imam of pandit wordt toch anders gesproken. In tegenstelling tot een dominee, aalmoezenier of raadsman bij wie de verschillen niet direct zullen worden

gemerkt, - als het goed is, denk ik zelfs. Maar uiteraard is het verschil er wel en dat zal zich ook wel doen gelden naarmate de contacten intenser worden om het zo te zeggen. Dan laat je vanzelfsprekend ook iets van jezelf daarin zien, - hoe je er zelf in staat, als dominee, en in mijn geval als gelovige Klaas Henk Ubels.” “Je hebt natuurlijk wel, wat ik maar noem, de bijzonderheden. Momenten waarop het gebed een bijzondere rol speelt of kan spelen. Het gebed is natuurlijk iets heel moois, juist als er existentiële zaken spelen, er grote zorgen zijn of machteloosheid de boventoon voert. Met name voor wie niet kan bidden of er niets mee heeft, blijkt het uitspreken van een gebed bij rituele zaken als bijvoorbeeld een begrafenis, een heel mooie en ontroerende gebeurtenis. En dat is wel iets unieks dat je als GV-er kunt bieden. Bij dit soort gelegenheden zie je toch ook dat een heleboel mensen in meer of mindere mate wel iets kerkelijks hebben. Bepaalde rituelen: een kaars branden, een kruis slaan, worden uitgevoerd en herkend. Dus naarmate de contacten intenser worden zal er meer van, zeg maar, onze eigenheid zichtbaar worden. Kijk, het belangrijkste voor onze gesprekspartners, voor de militairen is, dat ze weten dat wij een eigen denominatieve achtergrond hebben, met een eigen ambtsgeheim dat geborgd is. En of ze daarop doorvragen ligt er aan hoe ‘nieuwsgierig’ de betrokken militair is.”

Vacature management De dienst Protestantse Geestelijke Verzorging (PGV) beschikt, op papier althans, over 52 dominees, allen afgestudeerd theoloog. Maar ofschoon de PGV met 46 predikanten van ‘vlees en bloed’ niet volledig is ‘gevuld’, is ze niet actief bezig om de ontbrekende ‘Dienaren van het Woord’ te werven. Een ogenschijnlijke inactiviteit die als ‘vacature management’ moet worden aangeduid, verduidelijkt de HKP die met dit beleid vooruitloopt op een eventuele personeelsvermindering die in 2016 van kracht zou kunnen worden. Dan worden immers de resultaten van het periodieke onderzoek naar omvang en verdeling bij de Diensten Geestelijke Verzorging geïmplementeerd. Met dit conservatieve vacaturebeleid zijn in 2012 vijf nieuwe krijgsmachtpredikanten binnengehaald ofschoon het werkelijke aantal vacatures beduidend hoger ligt. Volgens Ubels zou pas op z’n vroegst in de loop van 2014 het sein voor een nieuwe wervingsronde gegeven kunnen worden. “Het is dus nog puur afwachten wat de uitkomsten van het lopende onderzoek voor ons zullen betekenen. Maar we hopen in ieder geval met ons behoudende vacaturebeleid te kunnen uitkomen met het aantal GV-ers dat met FLO gaat en misschien zelfs ruimte scheppen om nieuwe mensen aan te trekken. Maar nogmaals ik heb nu nog geen idee hoe een en ander gaat uitpakken.”

Overdracht HKP functie. Links de vorige HKP Paul van der Meulen

19

interview Weet u hoeveel militairen er zijn met de protestantchristelijke of überhaupt met een christelijke achtergrond? “Daar heb ik geen zicht op en ik vind het ook van minder belang omdat wij niet zoals de kleine diensten een doelgroepgerichte geestelijke verzorging bieden maar juist geestelijke verzorging aan allen die aan onze zorg zijn toebedeeld. Kijk, als ik, van huis uit vlootpredikant, op een schip zit, op een kazerne of in het veld, dan ben ik de GV-er van alle aanwezige militairen. Je raakt in die rol in gesprek met de mensen en al pratend blijkt dat ze al of niet van huis uit protestant, katholiek, hindoe, of niet gelovig zijn, maar dat ze wel een dienst, een moment van bezinning op prijs stellen.”

Ambtsgeheim geborgd

20

“Vragen naar de religieuze achtergrond van militairen doen we zeker niet, - sterker nog: het mag niet meer gevraagd worden. Ik vind het van wezenlijk belang dat wij onze identiteit, onze zending hebben en dat ons ambtsgeheim geborgd is. Dat door de onafhankelijke positie van de GV-diensten de inhoudelijke verantwoordelijkheid voor ons werk buiten Defensie ligt, is denk ik van wezenlijk belang. Op die manier kunnen we ook de vertrouwelijkheid die daarmee gepaard gaat waarborgen. Daar zit voor mij het protestantisme wel in. Maar daar zit eveneens de vertrouwelijkheidsborging in als een moslim of een niet gelovige aan boord prijs stelt op een gesprek met mij.” “En als we het hebben over onze ‘eigenheid’ en het uitdragen daarvan dan denk ik bijvoorbeeld aan de Dienstbijbel met het nieuwe PGV logo2 dat mijn voorganger dominee Paul van der Meulen aan mij heeft overhandigd ter gelegenheid van de functieoverdracht in de Kloosterkerk te Den Haag. Nieuwe krijgsmachtpredikanten kregen bij hun indienststelling eveneens een dergelijke Dienstbijbel overhandigd. Daarnaast zijn wij nu ook bezig met de productie van nieuwe kleine ‘dwarsliggerbijbels’ (bijbels in het formaat ‘dwarsligger®’).3 Op deze manier zijn we bezig om het protestantisme, het protestantse gehalte van ons GV-werk, meer vorm te geven en tegelijkertijd ook onszelf daarop te bezinnen.” Ziet u nog ontwikkelingsruimte voor de GV bij Defensie? “Laat ik beginnen met op te merken dat ik zeker géén uitbreiding van de DGV bij Defensie verwacht, als u dat bedoelt. En als er al een ‘leilinde’ bij zou komen dan zouden we heel misschien kunnen denken aan een Boeddhistische GV als nieuwe denominatie? Ik weet het niet! Wat ik, over ontwikkelingen gesproken, een

mooie ontwikkeling vind waar we verder mee kunnen gaan, is een beetje in lijn met het beeld van die leilinden van Beukbergen. Dan heb ik het over ons nieuwe multi-levensbeschouwelijke gebeds- en bezinningsruimte op de marinehaven in Den Helder, waarin alle GV-diensten, zeg maar, hun specifieke eigenheid kunnen tonen. Die gezamenlijkheid, het samen optrekken, is wat ons als de zes GV diensten, nu steeds beter afgaat. Vanuit onze identiteit juist de gezamenlijkheid vormgeven, dat vind ik heel mooi in Den Helder tot uitdrukking gebracht in het nieuwe centrum met een inter-denominatieve gebeds- en bezinningsruimte. Dat wil zeggen dat in een en dezelfde ruimte de zes diensten hun onderscheiden bijeenkomsten kunnen houden. Ik vind het heel mooi dat we als zes diensten GV gezamenlijk iets tastbaars van die samenwerking, van het samen optrekken kunnen laten zien. Dat zouden we als voorbeeld aan de samenleving nog veel meer vorm kunnen geven.”

Opleiding en bijscholing Dominee Klaas Henk Ubels heeft als hoofdkrijgsmachtpredikant nog vijf jaar voor de boeg en hij wil in die periode toch wel het een en ander ‘neerzetten’ als erfenis voor zijn opvolger. Om te beginnen is er de invoering van ‘permanente educatie’ waarmee de Protestantse Geestelijke Verzorging de lijn volgt van steeds meer protestantse kerken die hiervoor kiezen. Voor de krijgsmachtpredikanten zal dan ook “een gestructureerd opleidings- en bijscholingsplan” worden uitgewerkt onder de schutse van de Stichting Kwaliteitsregister Geestelijke Verzorging, SKGV. Ubels zet ook sterk in op het aanhalen en stimuleren van de band met de kerken want ook “in dit domineeswerk is de band met de kerken van wezenlijk belang”, schrijft hij in het Jaarschrift 2012 van de Dienst Protestantse Geestelijke Verzorging bij de Krijgsmacht. De hoofdkrijgsmachtpredikant is er bovendien van overtuigd dat er veel momenten zijn waarop kerken en krijgsmachtpredikanten van elkaars diensten gebruik kunnen maken. Nu al gaan krijgsmachtpredikanten “regelmatig voor tijdens zondagse erediensten in plaatselijke kerken, of houden ze lezingen over het pastoraat in de krijgsmacht tijdens gemeenteavonden. Ook vinden er steeds vaker zogenoemde Veteranendiensten plaats op de zondag na de Nationale Veteranendag en komen de Vredeszondagen met het voorgaan van een krijgsmachtpredikant weer meer in het teken te staan van de wereldvrede (-)”. Daarnaast zijn er plannen om vanwege de PGV een bijzonder hoogleraar te laten aanstellen. “Ik zal blij zijn als in de vijf jaar al dit soort zaken, aspecten van onze identiteit, nog beter vorm krijgen.”

1 Een witte duif met daaromheen de tekst ‘Non in exercitu, nec in robore, sed in Spiritu meo’: ‘Niet door kracht noch door geweld, maar door mijn Geest’ (Zacharia 4:6). 2 Voor deze bijbeluitgave is een speciale letter ontworpen, waardoor de complete Bijbel nu verschijnt in de meest compacte vorm en toch leesbaar blijft. (Bron: Royal Jongbloed)

algemeen

Nú GRATIS kans op één van deze prijzen!

21

15x 10x

100x

iPad Mini Reischeque t.w.v. € 1.000,-

Hoofdprijs:

€ 10.000,-

Dagje Slagharen 4 personen

0800-1155

Bel (gratis), geef uw unieke code en gegevens door en maak gratis kans op één van deze prijzen. Uw unieke code vindt u op de actieflyer. Geen actieflyer meer bij dit magazine? Bel 0800-1155 om alsnog kans te maken op de prijzen. Geen 18? Geen kans. Spelvoorwaarden: Deelname aan deze actie is gratis. Kijk voor de volledige actievoorwaarden op www.bankgiroloterij.nl/gratiskans. Deelname vanaf 18 jaar. Deze actie wordt mogelijk gemaakt door vfonds en de BankGiro Loterij. Als u belt naar 0800-1155 wordt door de BankGiro Loterij tijdens het gesprek gevraagd of een aanbod tot deelname aan de loterij voor het vfonds mag worden gedaan.

Vervolg van pagina 15

algemeen

Zorgen militairen over immateriële gevolgen van veranderingen terugdringen van verspilling, zijn veel van de ervaringen die militairen als onrechtvaardig beschouwen tot één van deze drie aspecten te herleiden. Daarbij is van belang dat militairen zich niet alleen druk maken over reorganisaties, ontslagen en de afnemende kwaliteit van arbeidsvoorwaarden, maar ook over niet-materiële gevolgen van die veranderingen. Zo ondervinden individualisatie, een harde manier van omgaan met mensen en een bureaucratische aanpak van problemen veel afkeuring. Ten slotte, twijfelt men of de omslag richting een burgerorganisatie gecombineerd kan worden met de taken en de aard van een militaire organisatie.” In het vragenlijstonderzoek dat nu op stapel staat willen we nagaan in hoeverre deze zorgen breed gedragen worden en als dat zo is wat voor gevolgen dit heeft voor de arbeidstevredenheid.

Vervolgstappen onderzoek

22

Een volgende vraag in de voorstudie was: wat doen militairen als ze arbeidsgerelateerde problemen ervaren? “Passiviteit lijkt de meest voorkomende reactie. Militairen in Nederland hebben redelijk veel formele mogelijkheden om problemen aan te kaarten – denk aan de vakbonden of de MC's. De vraag die de onderzoekers vervolgens willen beantwoorden is in hoeverre deze mogelijkheden daadwerkelijk gebruikt worden. Tijdens de voorstudie gaven sommige deelnemers aan dat ze weinig vertrouwen hebben dat de problemen daadwerkelijk aangepakt worden en dat de bonden resultaat kunnen boeken. En als er sprake is van acties, lijken sommige militairen te vrezen voor repercussies. Tegelijkertijd zie je dat de laatste tijd wel sprake is van pogingen om voor de krijgsmacht en het personeel op te komen, bijvoorbeeld met open brieven. De onderzoekers zijn benieuwd in hoeverre mensen inderdaad bereid zijn om gebruik te maken

van de formele mogelijkheden die bestaan en zo niet waarom niet – dit soort vragen zullen in de vervolgstappen van het onderzoek beantwoord moeten worden. ” Een ander begrip dat tijdens het vooronderzoek uitvoerig aan de orde kwam, is loyaliteit. “Loyaliteit kent twee kanten. Aan de ene kant gaan militairen een stap verder en doen dingen die van andere werknemers niet gevraagd worden. Aan de andere kant hebben militairen een werkgever die voor hen zorgt; meer dan elders het geval is. Nu de werkgever zich steeds harder gaat opstellen en de organisatie meer op het ‘gewone’ burgerleven moet gaan lijken is de vraag of dat gevolgen heeft voor de loyaliteit .” Als dat inderdaad zo is, zou men volgens Petrovic verschillende soorten reacties kunnen verwachten: dat militairen steeds vaker bezwaar aantekenen, dat steeds meer militairen defensie verlaten maar ook dat ze zich steeds zakelijker of onverschilliger opstellen als ze een probleem tegenkomen. Petrovic verwacht aan het einde van zijn onderzoek meer duidelijkheid te hebben over dit soort keuzes. Het vooronderzoek is nu afgerond, waarmee een belangrijke stap is gezet. De link naar de vragenlijst - die voortbouwt op de resultaten van het vooronderzoek - wordt per e-mail naar (onder andere) onze leden gestuurd. Wie meedoet aan het onderzoek, draagt bij aan een representatieve weergave van wat er onder militairen leeft. De vragenlijst wordt driemaal verstuurd: dit najaar en in het najaar van 2014 en 2015. Petrovic verwacht eind 2015 met een definitief verslag te komen. Petrovic: “Ik wil van deze gelegenheid gebruikmaken om de mensen te bedanken die aan de interviews hebben meegedaan. Het was geweldig om te doen en het enthousiasme van de geïnterviewden was groot.”

Doe mee! De ACOM, de AFMP en MARVER vragen hun leden per mail om deel te nemen aan het onderzoek door een online vragenlijst in te vullen. Ook wordt gevraagd om collega’s die niet lid zijn van een vakbond, aan te sporen de vragenlijst in te vullen. Leden die onverhoopt geen uitnodiging hebben gekregen kunnen ook meedoen via www.onderzoekmilitairen.nl

Vertrouwelijkheid gegarandeerd Uiteraard garanderen de vakbonden en de onderzoekers dat de verstrekte gegevens vertrouwelijk behandeld worden. Iedereen die vragen heeft of meer wil weten over het onderzoek kan contact opnemen met Igor Petrovic ([email protected]).

algemeen

Veteranenhond verovert harten! Het kan haast aan niemand ontgaan zijn: in de Nederlandse veteranenwereld is sinds kort een nieuw schepsel op het toneel verschenen. Namelijk de ‘Veteranenhond’; een getrainde en gecertificeerde hulphond voor veteranen met PTSS. Op TV en in andere media werd er in de loop van 2013 ruim aandacht aan gegeven en inmiddels zijn er al zeven van deze hulphonden in actie, verspreid door heel Nederland.

Project Veteranenhond Op basis van overtuigende ervaringen van Amerikaanse veteranen en de ervaring van de eerste Nederlandse veteraan die zelf een hond aanschafte en liet trainen (John Kunstman en ‘Teddy’; UNIFIL), zijn de stichtingen Hulphond Nederland en Koninklijke PIT Pro Rege in 2012 een samenwerking aangegaan onder de naam ‘Project Veteranenhond’. Hulphond Nederland is het expertisecentrum voor het opleiden en inzetten van hulphonden voor zowel de medische als therapeutische zorg. De stichting leert honden 70 vaardigheden om mensen met lichamelijke beperkingen of therapeutische behoeften te helpen. Koninklijke PIT Pro Rege steunt als christelijke goede doelen organisatie welzijnsprojecten die uiting geven aan de betrokkenheid van onze samenleving met militairen, veteranen en hun beider thuisfront. De intentie van de samenwerking is om in de komende jaren voldoende PTSS-hulphonden te trainen en te plaatsen bij veteranen van wie het leven en welzijn ernstig beperkt wordt door PTSS.

Veteranenhond als buddy Dat de kameraadschap die ‘trouwe viervoeters’ kunnen bieden een therapeutische kwaliteit bezit, wordt algemeen erkend. Uit ervaringen in verschillende werelddelen is inmiddels gebleken dat professioneel getrainde hulphonden met recht als ‘buddy’ mogen worden beschouwd. Een Veteranenhond steunt veteranen 24 x 7, jaar in jaar uit; en doet dat kritiekloos! Hij biedt niet alleen afleiding als de veteraan piekert of depressief is, maar brengt

hem ook thuis als hij tijdens een wandeling volledig gedesoriënteerd zou raken. Hij bewaakt niet alleen de persoonlijke comfortzone, maar waarschuwt hem ook tegen (de gevolgen van) woede of angst en zal proberen hem weg te trekken uit een dreigende conflictsituatie. En misschien is de meest bijzondere vaardigheid wel dat een veteranenhond zijn baas wekt als die een herbeleving of nachtmerrie heeft.

Wetenschappelijk onderzoek We onderscheiden tegenwoordig vier soorten hulphonden. ‘ADLhonden’; die mensen met fysieke beperkingen helpen bij de Algemene Dagelijkse Levensbehoeften. ‘Epilepsie-honden’; die tot wel een half uur van te voren een epileptische aanval signaleren. ‘Therapiehonden’; die bijvoorbeeld kinderen met autisme of andere stoornissen begeleiden. En ‘PTSS-honden’; signaleringshonden die getraind zijn om mensen met een ernstige post-traumatisch stress stoornis te steunen. De inzet van PTSS-hulphonden voor veteranen staat in Nederland nog in de kinderschoenen. Maar ook wereldwijd is het een relatief nieuw fenomeen. Ondanks vele bijzondere gevallen en successen, moeten we ook erkennen dat de inzet van deze hulphond geen wondermiddel is, of in alle situaties voldoet. Mede daarom wordt op de universiteiten van Groningen en Maastricht onderzoek gedaan naar de effecten van de steun van PTSS-hulphonden op het welbevinden van veteranen. De effecten op de behandelgroep worden in kaart gebracht en o.a. vergeleken met een controlegroep van veteranen met vergelijkbare klachten die niet beschikken over een hulphond. De praktijkervaringen tot op heden geven alle aanleiding om gunstige onderzoeksresultaten te verwachten.

Mijlpaal Binnenkort is de training van een viertal nieuwe veteranenhonden afgerond. Op vrijdag 13 december a.s. zullen deze hulphonden in ECHOS Home ‘de Landing’ in Schaarsbergen, worden overgedragen aan de veteranen. Naast veteranen, gastgezinnen en enkele sponsors zal daarbij ook generaal b.d. Peter van Uhm aanwezig zijn, als ambassadeur van de Veteranenhond.

Financiering De opleiding van een PTSS-hulphond kost initieel €17.000 en gedurende het ‘werkzaam leven’ van de hond is er jaarlijks € 400 nodig voor controles en nazorg/ training voor hond en baas. Op dit moment dragen Defensie, ABP, sociale verzekeringen of zorgverzekeraars niet bij in deze kosten. Om ernstig getraumatiseerde veteranen die deze kosten zelf niet kunnen opbrengen, tóch in de gelegenheid te stellen om een gecertificeerde hulphond te krijgen en te onderhouden, heeft Koninklijke PIT Pro Rege het projectfonds ‘Veteranenhond’ in het leven geroepen. De stichting heeft speciaal daarvoor giro 241 t.n.v. Veteranenhond, Apeldoorn opengesteld en stimuleert organisaties en particulieren op allerlei manieren om bij te dragen aan deze waardevolle en directe steun aan (mede-) veteranen. Uiteraard zijn alle incidentele giften of vaste periodieke giften per automatisch incasso welkom. Maar ook wordt gezorgd voor een collectebus bij jubilea, recepties, en ondersteuning van andere zelf bedachte acties.

23

Er is geen twijfel dat goed getrainde hulphonden een belangrijke steun bieden aan ernstig getraumatiseerde veteranen. Hun verhalen en hun aanwezigheid bij evenementen spreken voor zichzelf! Vervolg op pagina 27

SOBES Bonden Caribisch Nederland reageren verdeeld op eindbod ‘Den Haag’

Geen akkoord arbeidsvoorwaarden Rijksdienst Caribisch Nederland Tijdens de SOBES vergadering van 27 augustus is onder meer gesproken over de Bovenwindentoelage. Voorgesteld werd de toelage te behouden voor de huidige werknemers en voor nieuwe werknemers over te gaan naar het nieuwe systeem.

24

ACOM-vertegenwoordiger en onderhandelaar Leon van der Hulst maakte hierbij wel als voorbehoud dat als op enig moment het nieuwe systeem gunstiger uitvalt het dan ook zou dienen te gelden voor de huidige werknemers. Deze mogelijkheid zou zich namelijk kunnen voordoen gegeven de inflatiepercentages tussen de Bovenwindse en Benedenwindse eilanden.

Ten overvloede voorlichtingssessies De voorzitter opende de vergadering met de mededeling dat de twee vaste adviseurs vanwege het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, verstek moesten laten gaan. Daarna werd van gedachten gewisseld over het technisch gerede instrument (tool) waarmee tot nu toe de voorstellen individueel berekend konden worden. Van de voorzitter werd onder meer vernomen dat hij zelf sessies georganiseerd heeft bij afdelingen van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) om uit te leggen wat de voorstellen Vervolg o p p a g i n a 3 1

allemaal inhielden. Dat was het maximaal haalbare gegeven zijn mandaat. Daarnaast heeft de voorzitter de afdelingshoofden op hoofdlijnen toegelicht hoe de functiewaardering tot stand is gekomen bij de vaststelling van de formatierapporten bij de overgang op 10-10-10. Voor de ACOM-onderhandelaar was dit aanleiding om de voorzitter hartelijk dank te zeggen voor zijn activiteiten. Maar de voorlichting en informatie hierover had Van der Hulst al lang met de achterban gedeeld. Wel vond hij het jammer dat de voorzitter in zijn ijver verzuimd had om datgene te doen wat hem nadrukkelijk was gevraagd namelijk het functiewaarderingssysteem uitleggen aan de RCN-medewerkers.

Aanpassing garantiestappen De dienst krijgt, zoals eerder in het overleg besproken, een nieuwe inpassingstabel harmonisatie van de bezoldigingstabellen. Ook wordt de trede die normaal op 01-01-14 gegeven zou worden een stuk eerder gegeven namelijk op 01-07-13. De aanpassing van de garantiestappen in de gewijzigde tabellen was nog niet ten volle gerealiseerd. Deze zouden tussen de tredes minimaal $15 bedragen en geïndexeerd worden. Verder wordt nog een eenmalige uitkering van $300,-- verstrekt en bij goed functioneren in januari 2014 een bonus van $100,--, eveneens eenmalig. Van de kant van de bonden werd onder meer gevraagd om meer inzicht in de tool. De NAPB liet weten behoefte te hebben de instaptrede voor aspirant agenten te bespreken. Ook werd gevraagd hoe de verhouding moet worden

gezien tussen de politie en het brandweerkorps ervan uitgaande dat beide diensten onder dezelfde veiligheidswet vallen. Dit punt kon snel worden opgelost: er is geen sprake meer van enig verschil als de harmonisatie van de bezoldigingstabellen is gerealiseerd. Hierna volgde een uitleg van de tool. Een en ander was aanleiding voor veel vragen die overigens alle beantwoord konden worden.

Extra trede niet wenselijk In een ultieme poging om tot een resultaat te komen vroeg de ABVO een extra trede per 01-01-14 of een hogere salarisverhoging per 01-01-14 met een ½% tot 1%. Maar na schorsing was de mededeling van de werkgever dat een extra trede onbespreekbaar was omdat dit ver buiten het mandaat lag. Een extra ophoging van het salaris met een ½% zou ten koste gaan van de ophoging van het vakantiegeld. Dit vonden de bonden echter geen goed plan zeker niet gezien het feit dat we nu eindelijk de volle 8% hadden bereikt.

Gemengde reacties bonden Na schorsingen over en weer werd de bonden gevraagd wat zij van het resultaat tot nu vonden. • NAPB vond het resultaat niet acceptabel, dit niet zo zeer vanwege de harmonisatie maar meer vanwege het uitblijven van inzicht in het functiehuis en de functiebeschrijvingen van het politiepersoneel. Content was de NAPB wel met de extra trede. • ABVO vond het resultaat onverkoopbaar. • WICSU kon uiteindelijk wel leven met het voorstel en was bereid het voor te leggen aan de achterban.

ZWEEDS ZweedsRAADSEL raadsel het Romeinse getal 6

verbruik

sieraden

van steen

bevestiging

blut

energie

12

extra gewerkt uur

aurum doorgang

brievenbus

omgeving

dominee

kind zonder ouders

United States

wedde waarborg

waardeloos lot

4

staat in de VS

vochtig ankerpunt

inleiding

dichterbij

stek opstap

afgunstig

joetje

borgmoer

bezieling catastrofe reeds

afvoerkanaal

bijwoord

soort rat

16

Anno Domini

internetlocatie

11

in buitengewone dienst razzia

5

werktuigen

groente

belediging

25

elektrisch geladen deeltje

huidlaag

bevlieging

6

nazaat rommelig

zevende toon

tijdperk

voorzetsel

bijwoord

9

15

land in Azië pachttegoed

motorschip Centrale Antenne Inrichting

slang bolgewas

tuinkamer

10

grof

toilet

3

kleur

gelofte

land in Afrika

7

pluspunt

8

in het jaar

tot eer zijn

manspersoon

2

maniak

droge grasvlakte

14

maand

uitstapje

ongebruikt

pl. in Gelderl.

schaarsheid

land in Azië

PUZZELPAGINA

PUZZEL

1

vrijzinnge

13

voorschrift

in tegenstelling tot

© Persbelangen 1

2

3

4

5

Oplossingen kunt u inzenden tot

27 december naar ACOM Journaal, Postbus 290, 3830 AG Leusden, of per e-mail: [email protected].

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

De oplossing van de puzzel uit ACOM Journaal september is: Stockholm. De prijswinnaars zijn: J.HJ.A. ter Braak-Zwakhoven, Grave en T.G.M. Hoijtink, Weert. Proficiat!

SENIOREN

Assen

Tijdens de seniorenbijeenkomst van 15 oktober jl. te Wezep zijn de volgende jubilarissen gehuldigd (van links naar rechts): de heer en mevrouw G.J.W. van Fuchten (60 jaar lid), de heer en mevrouw J.K. Bouman (60 jaar) met op de rechterflank regioseniorenvertegenwoordiger H. Poorta.

Assen leverde het decor voor de seniorenbijeenkomst van 17 oktober jl. alsmede de huldiging van de volgende jubilarissen van links naar rechts op de foto: mevrouw en de heer J. van Veen (50 jaar lid) alsook mevrouw en de heer E. Hendriks (40 jaar lid) met in hun midden regioseniorenvertegenwoordiger E.A.G. van de Haar.

Vught

Twenthe

De seniorenbijeenkomst van 3 oktober jl. in Vught kende weer een respectabel aantal jubilarissen. Op de foto (met excuses voor de wat mindere kwaliteit) ziet u van links naar rechts: de heer en mevrouw J.H. Blom (50 jaar lid), de heer J.A. Verhoeven (60 jaar), regioseniorenvertegenwoordiger A.T. Huizinga, mevrouw en de heer H.C. Christ (50 jaar), mevrouw H. Gerrits-op den Camp (60 jaar), de heer en mevrouw J.J.J.M. van Grinsven (40 jaar), mevrouw en de heer J.B.N. van de Hout (60 jaar) en mevrouw en de heer S. Schüler (40 jaar lid).

De seniorenbijeenkomst van 9 oktober op Zuidkamp van de voormalige Vliegbasis Twenthe, werd ‘opgeluisterd’ door een ferm aantal jubilarissen, te weten: mevrouw R. Gaillard-Muelders alsmede de heren W.P. Eernst, K.Razenberg, G.H.C.van Wijk, B.G. de Vries, J.B.Waalen en J.P.M Muntenaar (allen 60 jaar lid). Vervolgens de heren G.E.A.van den Berg, J.W. Strijker en M.J.B.Tiehatten (50 jaar lid) en tenslotte de heren G.H. Hondrop (40 jaar lid) en T.Z.B. Even (25 jaar lid).

Jubilarissen

Wezep

26

Regio-Zuid van ACOM de Bond van Defensiepersoneel, belegt op twee data in december een ledenvergadering. De eerste bijeenkomst is op: dinsdag 10 december en begint klokke 20.00 uur. Locatie: Echos Home, Eindhovense dijk 33, 5688 GN Oirschot. De tweede vergadering wordt gehouden op: dinsdag 17 december en begint eveneens om 20.00 uur. Locatie: Wouwse Tol, Zoomzaal, Mastendreef 85, 4623 RE Bergen op Zoom

Agenda voor beide avonden: 1. Opening 2. Mededelingen 3. Vaststellen agenda 4. Beleid bestuur 5. Vaststellen Huishoudelijk Reglement Regio-Zuid 6. Actualiteiten 7. Rondvraag 8. Sluiting.

SENIOREN

19 november, Leeuwarden De aanvankelijke seniorendag wordt omgezet in een seniorenmiddag. Dit in verband met een ingelaste militaire oefening. De bijeenkomst heeft nu plaats in Multifunctioneel Centrum MFC Camminghastate, Lieuwenburg 2 (wijk Camminghaburen)

20 november, Soesterberg (Begint om 13.00 uur!) De Brik, voormalige Vliegbasis Soesterberg, Dolderseweg 34, Huis ter Heide

21 november, Steenwijk De Meenthe, Stationsplein 1

25 november, Meerssen (Wijziging!) Gem. huis 'De Stip', Pastoor Dom Hexstraat 10 De seniorenbijeenkomsten beginnen om 14.00 uur. De met *** aangegeven bijeenkomsten beginnen om 10.30 uur en nadere gegevens krijgt u via een persoonlijke uitnodiging, omdat hiervoor ingeschreven moet worden. Nota bene: Indien u naar een seniorenmiddag wilt die op een Defensielocatie wordt gehouden, maar u heeft hiervoor geen uitnodiging ontvangen, vragen wij u zichzelf uiterlijk drie weken voor de datum bij het algemeen secretariaat van de ACOM aan te willen melden. Dit laatste in verband met de toegang die wij voor u moeten regelen.

(met *** zijn hele dagen)

2013

Senioren(mid)dagen

Overige activiteiten ten behoeve van postactieven en voorlichting over pensioenen Leeftijdsontslagdagen en 64+ dagen

1 november, 64+ dag, Johannes Postkazerne, Joh. Postweg 7, Darp (Havelte) 12 november, Leeftijdsontslagdag, Echos Homes De Schakel, Leuvenumseweg 68, Ermelo.

Zelf opgeven voor leeftijdsontslagdag

U dient zichzelf op te geven voor de leeftijdsontslagdag. Deze is met name bedoeld voor degenen die dit jaar of de eerste helft van 2014 met leeftijdsontslag gaan. Heeft u interesse en gaat u later met functioneel leeftijdsontslag, dan kunt u zich ook opgeven. Opgaven kunnen gestuurd worden naar: n.van. [email protected] onder vermelding van: ACOM leeftijdsontslagdag met de datum in mei of november. Tevens dient u te vermelden of u met of zonder uw partner komt. Van u hebben wij bij de opgave eveneens nodig: uw naam, adresgegevens, registratienummer, de verwachte datum van uw leeftijdsontslag en een contacttelefoonnummer of email-adres zodat wij contact met u op kunnen nemen, indien dat nodig is.

Langdurig ziek?

Laat het de ACOM weten!

Het komt wel eens voor dat (senior)leden of hun partner langdurig ziek zijn en dat uw bond daarvan pas na verloop van tijd op de hoogte wordt gesteld. Helaas heeft dat dan ook als gevolg dat wij pas heel laat onze belangstelling kunnen tonen.

27

Mede hierom verzoeken wij u om, mocht u (onverhoopt) hiermee geconfronteerd worden, onverwijld uw regiobestuur en/of het secretariaat van de bond in Leusden te informeren over (langdurige) ziektegevallen. Dat kan telefonisch: 033-495 30 20 of per e-mail: [email protected]

Vervolg van pagina 23

"Mensen die deze vreselijke consequenties van een vredesmissie ervaren, verdienen het om een Veteranenhond te krijgen”. Generaal b.d. Peter van Uhm, Ambassadeur Veteranenhond

Help

nú !

Giro 241 Veteranenhond, Apeldoorn Koninklijke PIT Pro Rege www.pitprorege.nl 055 - 355 4039

IBAN rekeningnr.: NL 47 INGB 0000000241 Betalingskenmerk: 5000 0339 0000 2013

ALGEMEEN Regeling hanteert niet alleen inkomens- en vermogensgrenzen maar ook een ‘leeftijdsknip’…

Overbruggingsregeling kabinet voor AOW-gat kent extra beperking qua doelgroep

28

In het kader van onze frequente berichtgeving over de ontwikkelingen rond het ‘AOW-gat’ hebben wij recentelijk melding gemaakt van een door het kabinet gemaakte overbruggingsregeling die soelaas zou bieden voor een deel van de populatie postactieve militairen met een toekomstig AOW-gat. De betreffende informatie werd door ons verstrekt op een moment dat de inkt van het betreffende document nog maar nauwelijks was opgedroogd. Mede om die reden is naar onze mening onvoldoende over het voetlicht gekomen, dat het hier gaat om een regeling die ook een beperking qua doelgroep kent. De doelgroep van de regeling wordt – voor zover hier van belang – namelijk gevormd door militaire ambtenaren van wie de uitkering leeftijdontslag op 1 januari 2013 al loopt. Daarenboven is de instroommogelijkheid in de regeling beperkt tot personen, die uiterlijk in 2018 de leeftijd van 65 jaar bereiken. Een dubbele leeftijdsknip dus!

Grens ligt bij 1 januari 1954…

Dat betekent dus, dat alle militairen geboren op 1 januari 1954 of later wat betreft de werking van deze overbruggingsregeling ‘uit de boot vallen’. Zonder nadere maatregelen wordt deze groep dan ook met een omvangrijk AOW-gat geconfronteerd.

Gelegenheid om zelf nog wat te regelen, volgens het kabinet… Een en ander wordt door het kabinet in de toelichting op de betreffende ministeriële regeling aldus becommentarieerd, dat deze mensen ‘geacht worden op tijd op de hoogte te zijn van de AOW-leeftijdsverhoging en daarop te anticiperen’. Uiteraard is hier sprake van een observatie van het kabinet die op zijn zachtst gezegd enigszins buiten de realiteit staat – en dan drukken we ons nog netjes uit – aangezien een en ander zich baseert op de aanname, dat die categorie dan wel de financiële middelen zal hebben om ‘in de derde1 pijler’ wat te regelen. Dat zal maar voor zeer weinig mensen praktisch haalbaar zijn.

Adequate compensatieregeling noodzaak! Dat de betreffende regeling werkt met een inkomens- vermogenstoets hebben wij al eerder uiteengezet. Daarbovenop komt dus een ‘leeftijdsknip’ waardoor een en ander maar beperkt soelaas biedt voor postactieve militairen, die in de toekomst met een omvangrijk AOW-gat zouden kunnen worden geconfronteerd. Dat maakt de urgentie om intern de sector Defensie tijdig een adequate compensatieregeling te creëren voor gevallen als hier aan de orde extra urgent. Het zou de werkgever Defensie sieren als hij zijn verantwoordelijkheid neemt, daar waar de politiek dat maar heel gebrekkig heeft gedaan.

1 Het AOW-pensioen is de eerste pijler, het Defensiepensioen de tweede pijler en de derde pijler betreft de vrijwillige oudedagsvoorzieningen die bij (pensioen)verzekeraars kunnen worden geregeld dan wel via ABP Extra pensioen.

Overledenen

Lidmaatschap

Dongen

40 jaar lid

(AOObd), J. van Veen (AOObd), J. van Beek (AOObd), J.M.R.N.A. Mans Pas geleden hebben de volgende leden (ELTbd), T.C.M. Rietkerk (AOObd), C.J. het ACOM-insigne voor 40-jarig lidmaatvan Giels (AOObd). schap ontvangen: Mevr. I. Deen-Vierbergen, F. Luiting (AOObd), G.J.A. Egberink (ELTbd), A.A.A. van Hamond (AOObd), 60 jaar lid J.J.J.M. van Grinsven (LTKOLbd), Recent kregen de volgende leden het S. Schuler (AOObd), L.J.W. Maas ACOM-insigne voor 60-jarig lidmaat(AOObd), J.L. van Ee (AOObd), schap opgespeld: H. Moesker (KPTbd), G.H. Hondorp (AOObd), E. Hindriks H. Frijlink (AOObd), A. G. Kloppenburg (SMbd). (AOObd), J.A. Verhoeven (AOObd), Mevr. J.B.N. Gerrits-op den Camp, B. van den Hout (AOObd), J.B. Waal 50 jaar lid (AOObd), J.P.M. Muntenaar (AOObd) Onlangs is het ACOM-insigne voor Mevr. R. Gaillard-Muelders, W.P. Eernst 50-jarig lidmaatschap uitgereikt aan: (AOObd), K. Razenberg (AOObd), G. Versteeg (AOObd), L. Spiering J.B.G.J. Goossens (AOObd), (AOObd), J.J. Visser (KPL-1bd) G.H.C. van Wijk (ELTbd), B.G.de Vries J.C.C. Teunissen (ELTbd), J.H. Blom (AOObd), G.W.J. Fuchten (AOObd), (ELTbd), H.C. Christ (AOObd), J.K. Bouman (AOObd), R. van StormG.M.F.J. Everhartz (AOObd), broek (AOObd), R. Breevoort (AOObd). J.A.M. Laros (AOObd), J.J. Hazelaar (AOObd), Mevr. H.S. Vissenberg-Bloemsma, J.M. Boekhout (AOObd), 70 jaar lid B.M.J. de Wilde (AOObd), B. van Zanten (AOObd) heeft onlangs G.E.A. van den Berg (AOObd), het insigne voor 70-jarig lidmaatschap J.W. Strijker (AOObd), M.J.B. Tiehatten ontvangen.

Johannes Franciscus Maria (Jan) von den Hoff, 87 jaar, op 7 september. Correspondentieadres: Trappistenstraat 16, 5101 XD Dongen.

Ede Johannes Hendrikus (John) van de Pol, 57 jaar, op 10 september. Correspondentieadres: Componistensingel 17, 3906 BS Veenendaal.

Brandwijk Johannes de Wit, 81 jaar, op 16 september. Correspondentieadres: Oranjelaan 8, 2974 BK Brandwijk.

Arnhem Antonius Albert Hermann Johannes (Ton) Konink, 65 jaar, op 17 september. Correspondentieadres: Bredasingel 133, 6843 RC Arnhem.

Apeldoorn Geert de Vries, 87 jaar, op 1 oktober. Correspondentieadres: Kimbrenstraat 16, 7312 KA Apeldoorn.

Regiovoorzitters

Bon voor een nieuw lid

Coenraad Petrus Albinus (Coen) Duffhues, 77 jaar, op 15 oktober. Correspondentieadres: Mennersweide 6, 3437 DR Nieuwegein.

Oost

S.T. van Weerden Land van Altena 19 8245 EN Lelystad Privé: 0320-216730

West

W.B. Verboom Laan 40-45 36 7671 NL Vriezenveen Privé: 0546-565775

Naam:

29

Zuid

M. den Hartog Dr. Lelykade 208 2583 CP Scheveningen Privé: 06-42749766.

Wnd.: J. van Koningsbrugge Landstrekenlaan 106 5235 LD  ’s-Hertogenbosch Privé: 073-6415375

voorletter(s):

-

-

Adres:

Huisnr.:

Postcode:

Woonplaats:

Tel. nr.:

Tel.nr.mob.: (06)

E-mailadres:

@

Registratienummer:

werknemer-ID: V

Elconummer:

Onderdeel:

Krijgsmachtdeel:

 KL

 KLu

 KM

 KMar

Dienstverband:

 Militair

 Reservist

 Burger

 Postactief



Rang:

Salarisschaal:

 Betrokkene heeft bezwaar dat zijn/haar naam wordt doorgegeven aan DFD en/of Boot i.v.m. uitzendcertificaat e.d. Datum:

-

-

Handtekening:

Postbus 290 - 3830 AG Leusden - Bezoekadres: Larikslaan 1 - Tel.: 033 - 4953020 - Fax: 033 - 4953005

m/v

DE BOND VAN DEFENSIEPERSONEEL

Nieuwegein

Geboortedatum:

Midden

F.T.C. Voogt A.S. Talmaplein 14 8802 RW Franeker Privé: 0517-394568

Aanmeldingskaart: Graag in blokletters invullen

Noord

Pieter Schaap, 91 jaar, op 11 oktober. Correspondentieadres: Manschotplein 61, 7121 BL Aalten.

Ja, ik word lid van de

Winterswijk

S E RV I C E PA G I N A Aanmelden voor verzekeringen bij uitzending Al enige jaren kunnen ACOM-leden zich bij de ACOM aanmelden voor de gratis aanvullende Reis- en Ongevallenverzekering bij uitzending. Zij kunnen daarvoor bellen met telefoonnummer: 033-4962706. Samen met u wordt dan bekeken of deze verzekering ook op u van toepassing is.

Uitzendcertificaat

colofon ACOM Journaal is een uitgave van de ACOM de Bond van Defensiepersoneel en wordt uitgegeven door en onder verantwoordelijkheid van het Bondsbestuur. De redactie behoudt zich het recht voor bijdragen te weigeren of te redigeren. Overname van artikelen of delen daarvan is uitsluitend toegestaan na toestemming van het Bondsbestuur. Hoofdredacteur: H.J. Kleian

Als lid van de ACOM krijgt u voor de duur van uw uitzending een gratis ongevallendekking. Voorwaarde is dat u uw uitzending meldt. Dit doet u door uw uitzendcertificaat aan te vragen! Het ACOM-Uitzendcertificaat biedt de volgende dekking: • € 2.500,- bij overlijden als gevolg van een ongeval; • € 5.000,- in geval van algehele blijvende invaliditeit door een ongeval; In geval van gedeeltelijke blijvende invaliditeit door een ongeval een evenredig percentage van € 5.000,-. Waar vraagt u uw uitzendcertificaat aan? • Surf naar www.acom.nl en klik op de button ‘Klik hier voor het aanvragen van uw uitzendcertificaat’, of; • Bel met (040) 20 73 100 (kies 4) of; • Stuur een e-mail naar [email protected] o.v.v. ‘ik word uitgezonden’. Geef hierin uw persoons- en postgegevens, naam uitzending, vertrek- en terugkeerdatum van uw uitzending. Informatie over dekking en dekkingsvoorwaarden ACE European Group Limited (ACE) treedt op als risicodrager van deze verzekering. DFD treedt op als uw aanspreekpunt, zal u verder informeren en het bewijs van dekking toesturen. Bewaar dit goed. Goed verzekerd Heeft u behoefte aan hogere verzekerde bedragen? Wenst u ook andere risico’s, zoals repatriëring of schade aan uw privéspullen te verzekeren? Het DFD MaatwerkPakket in combinatie met het DFD-abonnement biedt de oplossing. Voor meer informatie bel met DFD of bezoek www.dfd.nl. Plaatsing in de West Ook voor een plaatsing in de West kunt u het ACOM-uitzendcertificaat aanvragen.

Redactie: H.A. Biervliet, J.P. Arts, G.A.M.C. Dijkers. Postadres: Postbus 290, 3830 AG Leusden T: 033 4953020 E: [email protected] W: acom.nl, acom-carib.nl Foto’s: Audiovisuele Dienst Defensie (AVDD), ACOM Audiovisueel Archief Vormgeving & Druk: Drukkerij Valkenstadt, Valkenswaard, www.valkenstadt.nl Advertentie acquisitie H.A. Biervliet Postbus 290, 3830 AG Leusden T: 033 4953020 F: 033 4953005 De Algemeen Christelijke Organisatie van Militairen (ACOM) is aangesloten bij de Christelijke Centrale van Overheids- en Onderwijspersoneel (CCOOP), de Europese Federatie van het Overheidspersoneel (EUROFEDOP) en de Stichting Werknemersen vrijwilligersbelangen Vrede en Veiligheid (SWVV).

dienstverlening ACOM Bezoekadres: Larikslaan 1, Leusden Postadres: Postbus 290, 3830 AG Leusden Voor alle onderstaande diensten is het ACOM Secretariaat te bereiken onder T: 033 4953020 F: 033 4953005 E: [email protected] W: acom.nl, acom-carib.nl Buiten kantooruren kunt u een boodschap inspreken. U wordt de eerstvolgende werkdag teruggebeld.

Afdeling Georganiseerd Overleg, Medezeggenschap en Beleidsvorming: Algemeen coördinator: H.J. Kleian Medezeggenschap: drs B.R.C. van Ginkel Afdeling Juridische Ondersteuning: Algemeen coördinator: H.J. Kleian De afdeling is op werkdagen telefonisch bereikbaar van 08.45 uur – 12.30 uur. Telefonisch spreekuur senioren: elke dinsdag en donderdag van 10.30 uur – 12.30 uur. Algemeen Secretariaat, Ledenadministratie: Algemeen Secretaris: L.C. van der Hulst

Adviseur Ethische Aangelegenheden: Prof. dr. A.H.M. van Iersel Pastoraal Team: aalmoezenier F.A.M. Kerklaan dominee J.W. van 't Riet rabbijn D.M. Sebbag pandit D. Djwalapersad imam G. Yalcin Vertrouwenspersonen: Jolanda Dam-Bloothoofd Mustafa Bal Jan Kropf

Vervolg van pagina 24

SOBES

Gemengde reacties RCN-bonden op AVW-resultaat

• STraF/ACOM/ACP vond het voorstel verdedigbaar, mede gezien de aanloop naar de begrotingsonderhandelingen binnen politieke partijen in relatie met de Begroting 2014 en de kans dat er straks helemaal niets meer te halen valt. Afgesproken werd om verder te onderhandelen tijdens de volgende bijeenkomst. De periode daartussen zou benut kunnen worden voor achterbanberaad aan zowel werkgeverszijde als aan werknemerszijde. De tool zou, na aanpassing, kunnen worden gebruikt bij de achterbanraadpleging.

Rekenrente en sterftetafels Verder is er nog gesproken met twee vertegenwoordigers van het Pensioenfonds Caribisch Nederland (PCN) over de opstelling van De Nederlandsche Bank inzake rekenrente en sterftetafels. Bij de oprichting van PCN is overeengekomen dat de rekenrente voor 5 jaar vast stond en dat de sterftetafels van Nederland niet als maatstaf zouden gelden voor de sterftetafels Caribisch Nederland. Verder is het voorstel betreffende het rooster van aftreden en een voorstel tot statutenwijziging besproken. De vertegenwoordigers van het PCN-bestuur zouden de opmerkingen meenemen naar de bespreking binnen hun bestuur.

Bonden liggen dwars Op 25 september werden de AVW-onderhandelingen voortgezet. De werkgever maakte in dit verband melding van de ont-

vangst van een petitie voorzien van honderd handtekeningen, die betrekking had op het onderhandelingsresultaat tot dan toe. Bovendien lag er ook een brief van NAPB waarin de politiebond aangaf niet akkoord te gaan met de voorstellen. Op de vraag van de werkgever aan de bonden over de stand van zaken na het achterbanberaad bleek de uitkomst eigenlijk niet wezenlijk te verschillen van de uitkomst die bekend was aan het slot van de vorige bijeenkomst. • NAPB niet akkoord alsook de mededeling dat de tool niet was te openen i.v.m. de politieconfiguratie. • ABVO had geen behoefte om verder nog inhoudelijk te spreken over de (ongewijzigde) voorstellen. • WICSU koesterde die behoefte eveneens niet. • STrAF/ACOM/ACP heeft zonder gebruik van de tool achterbanberaad gepleegd en daar een positief gevoel aan overgehouden. Hierop werd de vergadering langdurig geschorst omdat de werkgever achterbanberaad met Den Haag moest houden. In afwachting van nadere berichtgeving uit Den Haag werden nog andere agendapunten behandeld. - Roosters Grensbewaking en Jeugd en Gezin werden toegelicht en daarna vastgesteld. - Commissie Werk en Rusttijden Brandweer was nog bezig. Verwacht werd dat voor het eind van het jaar een stuk ter bespreking gereed zou zijn.

- Aanstellings- en Keuringseisen Politie werd afgewezen omdat, volgens de woordvoerder van NAPB, alles wordt afgewezen tot het moment waarop een AVW-akkoord is bereikt. - PCN. Alle bonden konden zich vinden in het rooster van aftreden voor bestuursleden van het Pensioenfonds Caribisch Nederland en gingen daar dan ook mee akkoord. Het voorstel tot wijziging van de PCN statuten werd niet in behandeling genomen in afwachting van de reactie van het PCN-bestuur op de brief en vragen van de kant van STrAF/ ACOM/ACP.

Geen akkoord Na veel onduidelijkheid en vragen deed uiteindelijk de werkgever de uitspraak dat er een eindbod op tafel lag. Met dit gegeven hebben de bonden geschorst voor onderling overleg. Na deze schorsing bleek desgevraagd dat de bonden hun standpunten zoals die in augustus bekend waren, handhaafden. Met andere woorden twee bonden voor en eveneens twee bonden tegen het resultaat. Hierop werd door de werkgever geschorst voor beraad. Na de schorsing gaf de voorzitter te kennen geen gebruik te zullen maken van zijn beslissende stem bij het staken der stemmen en dat er dus geen akkoord was. Met dit gegeven zou hij terug gaan naar Den Haag.

31

Acom - Boot

Dé juiste verzekeringen voor militairen

(

‘Met het militairen verzekeringspakket van Acom-Boot heb ik mijn financiële zaken en alle verzekeringen goed geregeld. Daardoor kan ik onbezorgd op missie gaan.’)

Uw verzekeringen snel en goed geregeld, tegen de beste voorwaarden en de scherpste premies!

> Het speciale verzekeringspakket voor een complete dekking gericht op: • • • • • • •

Aansprakelijkheid Inboedel legeringskamer Doorlopende reis Persoonlijke ongevallen Molestdekking Uitvaartkosten Geen maandelijkse abonnementskosten

acom boot boot acom

acom De Acom - Boot verzekeringen de beste zorg voor u én uw familie. Kijk voor meer informatie op www.boot-verzekeringen.nl of bel 0162 454 825.