NR 12, DECEMBER 2013, JAARGANG 42

De rolstoelrecyclers van Inclusief Gresbo Cultuurverandering in de SW als doelgerichte interventie (deel II) Hameland maakt intensief gebruik van kennis van studenten Resultaten onderzoek naar strategische keuzes SW en re-integratie Wat de SW en de zorg van elkaar kunnen leren… NR 12, DECEMBER 2013, JAARGANG 42

SW12_2013.indd 1

12/2/13 11:15 AM

De zorgende gemeente

Verkoop en verhuur Maatwerk en levering in elke gewenste bedrijfskleur is mogelijk. Eigen vervoer, montageafdeling en servicedienst beschikbaar. Franco levering.

Telefoon ‘s Avonds Telefax Website

: (0226) 35 25 44 : (0226) 35 23 38 of 35 12 35 : (0226) 35 43 30 : www.beerepoot.nl

Spanbroekerweg 208a. Opmeer

Uit voorraad leverbaar: nieuwe, zo goed als nieuwe en gebruikte • Bandtransporteurs (1.500 stuks) • Rollenbanen (12.000 meter) • Complete transportinstallaties

De decentralisatie van de jeugdzorg, AWBZ, re-integratie en het passend onderwijs gaan voor een ingrijpende verandering in onze samenleving zorgen. De regie ligt bij de gemeenten. Dit gaat veel vragen van u als professional in het sociale domein. Een complexe puzzel voor zowel beleid als praktijk. In De zorgende gemeente – Decentralisaties in de sociale zekerheid geeft Tom de Haas u op inspirerende wijze een houvast. Het boek biedt: • inzicht in de kansen en valkuilen voor gemeenten; • een leidraad voor integraal beleid; • handvatten voor beleidsmakers, managers en andere professionals bijj het uitvoeren van de Participatiewet. p p

6 SW

Band-, rollenbaanbochten en wissels. Band-, rollenbaan- en continuliften. Bunkerbandtransporteurs. Schroef- en kettingtransporteurs. Silo’s, trechters en containers. Palletketting- en palletrollenbaan. Trilgoten en -zeven, schudgoten, -pijpen. Stofafzuigsystemen en droogovens. Compressoren en aggregaten. Trommelovens,-zeven en -wassers en centrifuges. Pompen. Schaartafels. Opzakmachines en zakkensnijders. Omsnoeringsapparatuur, dozensluiters,sealmachines enz.

Decentralisatie AWBZ, Jeugdzorg en Participatiewet: de puzzelstukken op hun plek

Bestellen? Ga naar de webwinkel op www.y-publicaties.nl, mail naar [email protected] of bel 020-520 60 60. ISBN 978 90 8696 176 4 | 128 pagina’s | € 24,90

Auteur Tom de Haas is senior strategie- en organisatieadviseur en al meer dan 20 jaar specialist in re-integratie, sociale werkvoorziening en de AWBZ-zorg.

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee! Zet daarom de eerste stap naar nieuwe klanten door te adverteren in SW Journaal. Bel 023-5714745 en vraag naar Maikel van Beek voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com postbus 20 - 2040 AA Zandvoort [email protected]

SW-Journaal is hét vakblad voor sociale werkgelegenheid en re-integratie. SW-Journaal verschijnt tien keer per jaar. 42ste jaargang, nummer 12, december 2013

Redactieadres Y-Publicaties Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Tel.: (020) 520 60 77 [email protected] www.sw-journaal.nl www.y-publicaties.nl

SW12_2013.indd 2

Uitgever Ralf Beekveldt Hoofdredactie Menno Goosen ([email protected]) Eindredactie Cindy Lammers Tekstcorrectie Marijn Mostart en Ron Brassinga Beeldredactie Menno Goosen Lay-out Thomson Digital Opmaakbegeleiding Hans Jansens (Impaginator.nl) Druk BalMedia

Henk Veenstra (Henx), Ivonne Zijp, Edwin Wiekens

Vaste medewerkers Cindy Lammers, Astrid van Pelt, Linda van Pelt, Marieke Prins, Stan Verhaag

Prijzen 1 instellingsabonnement € 112,50 1 particulier abonnement € 81,95 2-5 abonnementen op één adres: (per abonnement) € 70,95 6-25 abonnementen op één adres: (per abonnement) € 59,95

Fotografen Johannes Abeling, Jos Heijnen, Goedele Monnens, Eric van Nieuwland,

Abonnementen Postbus 105, 2400 AC Alphen a/d Rijn Tel.: (0172) 47 60 85 E-mail: [email protected] Abonnementen kunnen elk moment ingaan. Opzeggen kan alleen schriftelijk tot uiterlijk twee maanden voor afloop van het abonnementsjaar.

26 jaarabonnementen op één adres: (per abonnement) € 43,50 Losse nummers € 8,50 excl. verzendkosten Advertenties Bureau Van Vliet bv Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Tel.: (023) 571 47 45 Fax: (023) 571 76 80 [email protected] www.bureauvanvliet.com SW-Journaal is een uitgave van Y-Publicaties. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke f j toestemming van Uitgeverij Y-Publicaties gebruikt of verveelvoudigd worden.

ISSN 0165 – 8134

12/2/13 11:15 AM

Hameland & stagiair(e)s

SW-cultuur moet anders (deel II) Een groot deel van het probleem in de

Bij veel SW-bedrijven lopen stagiair(e)s rond. Vaak van hbo-opleidingen die in het kader van hun studie een onderzoek moeten doen. Ze worden vaak gezien als last. ‘Het kost meer tijd om ze in te werken dan dat je daadwerkelijk iets aan ze hebt’, is een bekend vooroordeel over deze zeer goedkope werknemers. ‘Tot ziens, bedankt voor je inzet en we gaan je conclusies en aanbevelingen zeker nog eens bekijken!’ Met die woorden en een bos bloemen worden stagiair(e)s en afstudeerders vaak uitgezwaaid na een paar maanden fanatiek te hebben gewerkt aan een onderzoek of opdracht. De praktijk wijst echter uit dat veel plannen in de onderste bureaulade verdwijnen en de implementatiefase nooit bereiken.

12

sociale zekerheid komt voort uit de bestaande organisatiecultuur, stelt Femke Bennenbroek. Dus moeten we de oplossing volgens haar ook daarin zoeken. In dit SW-Journaal deel II van een tweeluik over cultuurverandering in de SW: de doelgerichte aanpak. Hameland innoveert Bij Hameland verdwijnen de onderzoeken

18

en opdrachten van stagiair(e)s en afstudeerders nu eens niet in de onderste bureaulade. Dankzij de inzet van deze jonge generatie werkt het bedrijf, met hulp van de HAN, aan

Bij Hameland doen ze dit heel anders. Het arbeidsontwikkelbedrijf voor de Oost-Achterhoek ging een samenwerkingsverband aan met de HAN (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen). Studenten worden ingezet om met een frisse blik, ambitie en up-to-date kennis zich vast te bijten in vraagstukken en opdrachten die vanwege hun omvang niet onder te brengen zijn bij reguliere medewerkers.

vernieuwing. Het verhaal achter het Hameland Innovatiecentrum. SW + zorg = nieuwe functies ‘Het vraagt altijd een investering, maar

22

het betaalt zich ook terug.’ Werken met SW’ers in de zorg gaat steeds beter, zo bleek tijdens de conferentie ‘Samen werken aan duurzame inzetbaar-

Inmiddels verdiept stagiair Robert de Graaf (HAN, bedrijfseconomie) zich in de onderwerpen tariefstelling en loonwaarde. Het vaststellen van een tarief bij het detacheren van een SW-medewerker is vaak erg complex. Deze medewerker voert slechts een deel van de bij de functie horende werkzaamheden uit, wat invloed heeft op zijn loonwaarde. ‘Ik kijk naar de systematiek bij het bepalen van het uurtarief en bekijk over de gehele breedte van de organisatie waar dingen anders zouden kunnen’, zegt De Graaf. ‘Een pittige opdracht, maar een mooie uitdaging waardoor ik me hier geen moment hoef te vervelen. Ik werk veel samen met de andere studenten die hier stage lopen. Zo komen we samen tot nieuwe ideeën en het is nog gezellig ook! Doordat we met onze laptop op allerlei flexibele werkplekken kunnen plaatsnemen, horen, zien en leren we van alles over het bedrijf.’

heid’, een initiatief van SBCM en A+O VVT. Over wat de SW en de zorg voor elkaar kunnen betekenen. Vak apart: rolstoelrecycling Kersten Revalidatietechniek levert her-

24

gebruikte rolstoelen, bedden en andere hulpmiddelen door heel Nederland. Het recyclen van deze materialen ligt in handen van de medewerkers van een aantal SW-bedrijven, waaronder Inclusief Gresbo. Een kijkje op de werkvloer in Nijkerk.

Management Hij is wethouder sociale zaken en arbeids-

In dit nummer leest u een reportage over dit bijzondere en hopelijk navolging krijgende initiatief.

26

marktbeleid in ’s-Hertogenbosch. En sinds kort ook de nieuwe voorzitter van SBCM: Huib van Olden. Een gesprek over tuinieren, het managen van

Ik wens u veel leesplezier.

onzekerheid en de SW. ‘Het is wensdenken dat er straks maar dertigduizend beschut binnen blijven

Menno Goosen Hoofdredacteur SW-Journaal [email protected] 020-520 60 77

werken.’

En verder: 2 Colofon 4 Kort nieuws

9 Deal! 10 Actueel 30 Boeken

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 3

3

12/2/13 11:15 AM

Tekst: Menno Goosen

Veel beroepsziekten bij 45-plus

Foto: Shutterstock

IBN-directeur Ed de Leeuw overleden

Met verslagenheid deelt IBN, het

Bijna tweederde van de meldingen

100.000) vormen de meest voorkomende

SW-bedrijf uit de regio Oss, mee dat

over beroepsziekten in 2012 kwam van

beroepsziekte, vooral in het onderwijs. In

algemeen directeur Ed de Leeuw

45-plussers. Dit blijkt uit de Kerncijfers

ongeveer driekwart van de gevallen was

totaal onverwacht is overleden

Beroepsziekten 2013 van het Coronel

de diagnose overspannenheid/burn-out.

aan de gevolgen van een hersenbloe-

Instituut voor Arbeid en Gezondheid/

Ook aandoeningen aan het houdings- en

ding. ‘Vol passie en bevlogenheid

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten

bewegingsapparaat (74 per 100.000) wor-

was Ed sinds 2009 werkzaam voor

AMC die onlangs zijn verschenen. Het

den veel gemeld. Deze komen vooral voor

IBN. Zijn hart lag bij de mensen en

totaal aantal meldingen in 2012 was met

in de bouw, in vervoer en opslag en in de

hij maakte zich op alle fronten sterk

266 beroepsziektemeldingen per 100.000

industrie. De bouw vertoont het laagste

voor werkgelegenheid voor mensen

werknemers lager dan in 2011 en gelijk

aantal beroepsziekten sinds de voorgaan-

met een afstand tot de arbeidsmarkt.

aan 2010. Aandacht voor werkgerelateer-

de drie jaren.

Veel te vroeg verliezen we een

de diagnostiek en bijbehorende preventie

Het aantal meldingen van slechthorend-

gedreven, bekwaam en integer

is en blijft van belang voor duurzame par-

heid (59 per 100.000) blijft hoog. In som-

bestuurder’, aldus Jos Verbeeten,

ticipatie van werknemers, want beroeps-

mige beroepen is en blijft het lastig om het

voorzitter raad van commissarissen

ziekten hebben aanzienlijke gevolgen

gehoor te beschermen tegen overmatig

van IBN, en Maarten Gielen, plaats-

voor de participatie van werknemers.

lawaai omdat tegelijkertijd de noodzaak

vervangend algemeen directeur,

Uit het Peilstation Intensief Melden blijkt

bestaat om in lawaai te communiceren en

namens het hele bedrijf.

dat bij 60 procent sprake is van tijdelijke

waarschuwingssignalen te horen. Primaire

arbeidsongeschiktheid (ziektemelding)

preventie in de vorm van bronbestrijding

en bij 5 procent van blijvende (gedeelte-

blijkt lastig te realiseren. De muzieksector

lijke) arbeidsongeschiktheid. Werkgebon-

met zijn symfonieorkesten vormt hierop

den psychische aandoeningen (96 per

een positieve uitzondering.

Heeft u nieuws? Mail dit dan naar [email protected].

Kettingzaag Cup 2014

Website

Racum Artes en het Axetreme Team organiseren

Het actueelste SW- en re-integratienieuws vindt u op www.sw-journaal.nl

op woensdag 8 januari 2014 de Kettingzaag Cup,

Nieuwsbrief Meld u aan voor de nieuwsbrief en ontvang automatisch het laatste SW- en re-integratienieuws in uw mailbox.

een zaagwedstrijd voor mensen die werkzaam zijn bij een sociale werkvoorziening. Het is niet belangrijk bij welke afdeling zij werken. Wel moeten deelnemers ervaring hebben met het werken met een motorkettingzaag en dit kunnen aantonen door middel van een getuigschrift of certificaat. Het evenement zal worden gehouden tijdens de Groene Sector Vakbeurs in Hardenberg. Voor meer informatie: www.racum-artes.nl.

4

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 4

12/2/13 11:15 AM

Klijnsma: ook perspectief nodig voor mensen met psychische problemen moeilijk op de arbeidsmarkt. Nog moeilij-

aan communicatie. ‘We hebben afge-

ker dan degenen met een fysieke of

sproken dat werkgevers 125.000 plaat-

verstandelijke beperking’, stelt Klijnsma.

sen gaan creëren voor mensen met een

‘Aan mij kun je zien wat ik mankeer en

afstand tot de arbeidsmarkt. Het kan

wat voor aanpassingen ik nodig heb om

niet zo zijn dat die alleen naar lichame-

aan het werk te kunnen. Bij psychische

lijk en verstandelijk beperkten gaan. We

klachten ligt dat een stuk ingewikkelder.’

moeten werkgevers laten zien dat het

Volgens de staatssecretaris is het hierdoor

niet eng of spannend is om iemand met

voor zowel werkgevers, bemiddelaars als

een psychische aandoening in dienst te

patiënten lastig om de weg naar regulier

nemen.’ Uiteraard kan dit niet zonder

betaald werk te vinden. Terwijl betaald

de juiste begeleiding. Daarom steunt

werk – zo blijkt uit onderzoek en de

het ministerie ook het project MMM. De

heeft het startschot gegeven voor het pro-

praktijk – een belangrijke bijdrage kan

daarin samenwerkende beroepsvereni-

ject MMM: Mensen met Mogelijkheden.

leveren aan het herstel en welbevinden

gingen maken zich hiermee hard voor

Daarin gaan 21 beroepsverenigingen

van de patiënt. ‘Daarom vind ik het zo

een cultuuromslag door te luisteren naar

samenwerken om mensen met een psy-

de moeite waard om dit initiatief goede

verhalen van ervaringsdeskundigen en

chische beperking aan het werk te krijgen

ruggensteun te geven. Geef mij en mijn

werkgevers en daarvan te leren. Het pro-

en te houden. Het project is een initiatief

collega Martin van Rijn aan wat u nodig

ject moet resulteren in betere samen-

van de Nederlandse Vereniging van

heeft om deze mensen op de juiste plek te

werking tussen de verschillende hulp-

Arbeidsdeskundigen (NVvA) en de

krijgen. Dan weet ik wat ik te regelen heb.’

verlenende en faciliterende disciplines

Nederlandse Vereniging voor Verzeke-

Concreet denkt de staatssecretaris niet

en in een format voor gezamenlijke

ringsgeneeskunde (NVVG). ‘Mensen met

alleen aan een goede inbedding in de

nascholing. Voor meer informatie:

psychische aandoeningen hebben het

nieuwe Participatiewet, maar vooral ook

www.mmm-mensenmetmogelijkheden.nl.

Staatssecretaris van SZW Jetta Klijnsma

Nieuwe algemeen directeur Caparis

Meldpunt ontvangt 176 meldingen over AUTI-Weigerscholen punt blijft voorlopig open, zodat ook nieu-

Flip Glas is sinds 1 november alge-

we incidenten kunnen worden gemeld.

meen directeur van Caparis in

Het meldpunt vroeg naar weigeringen in

Drachten. De benoeming is voor een

het mbo. Ook werd de melders expliciet

halfjaar. Glas is al jaren werkzaam

gevraagd of wel aan de objectieve toelatingscriteria werd voldaan (het juiste

bij Caparis als bedrijfsdirecteur dienstverlening en maakte in die

Veel mbo-scholen weigeren jongeren met

vmbo-diploma). In zeker 61 procent van

functie deel uit van de directie. Hij

autisme de toegang tot onderwijs. Dit zijn

de gevallen is de afwijzingsgrond direct

volgt Wilco de Vreeze op, die opstap-

de bevindingen van het Meldpunt AUTI-

toe te wijzen aan autisme. Bij nog eens

te na signalen over belangenver-

Weigerscholen, dat van begin juli tot eind

29 procent vermoeden de melders dat

strengeling.

september in de lucht was. In die periode

de afwijzing autismegerelateerd is.

kwamen er 176 meldingen van vermeen-

Dat komt onder andere omdat sommige

de discriminatie binnen. Ze waren afkom-

jongeren werden afgewezen zonder ver-

stig van 144 jongeren; 95 procent van hen

dere toelichting door de school. De afwij-

heeft een vorm van autisme. Het meld-

zing vond in 32 procent van de gevallen al

punt is een initiatief van Start Foundati-

plaats na de eerste aanmelding, nog voor

on, dat zich zorgen maakt over de grote

de intake. Soms veranderde de school

groep jongeren met autisme die de aan-

haar besluit (toegelaten) na bekend-

sluiting op de arbeidsmarkt dreigen te

making van de autismediagnose (afgewe-

missen doordat ze door scholen worden

zen). Vooral op de hoogste mbo-niveaus

afgewezen voor een opleiding. De inven-

(3 en 4) werd uitsluiting aangetroffen.

tarisatie door het meldpunt bevestigt dit

Een publieksversie van het rapport is

beeld. De meldingen hadden betrekking

te downloaden via het meldpunt:

op 48 mbo-scholen in het land. Het meld-

www.startfoundation.nl/autisme. SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 5

5

12/2/13 11:15 AM

Tekst: Menno Goosen

Gezondheid en verzuim het meest bepalend voor aannemen en behoud personeel

Avelingen Groep toont leerlingen dat techniek leeft en boeit

De gezondheid van de werk-

zoek is bedoeld om de geste-

nemer of het feit dat die

gen WIA-instroom in de

werknemer verzuimt,

periode 2007-2010 te verkla-

bepaalt in grote mate of een

ren. De WIA is de uitkerings-

werkgever een werknemer

wet voor wie na twee jaar

aanneemt of behoudt. Met

ziekte niet of minder kan

name bij psychische klachten

werken. Werkgeversgedrag

neemt men een werknemer

is een belangrijke factor bij

liever niet of behoudt men

het aannemen en behouden

hem niet. Het hebben van

van werknemers en dus

een goed CV of het goed

mede bepalend voor wie niet

functioneren van de werkne-

behoort tot de actieve

mer compenseert dit enigs-

beroepsbevolking. Om die

zins, maar niet volledig. De

reden zijn er vier scenario’s

recessie had nauwelijks

aan 389 werkgevers voorge-

Dertig leerlingen van technische school Het Gilde

effect op het keuzegedrag

legd. In totaal zijn 7290 vig-

(vmbo) bezochten een aantal afdelingen van de

van werkgevers. Dit zijn

netten (situatieschetsen)

Avelingen Groep in Gorinchem. Ze konden zich tijdens

resultaten van een zoge-

voorgelegd waarmee het

deze oriëntatiemiddag breder en directer oriënteren

noemd vignettenonderzoek

belang van elk aspect in zijn

op de wereld van de techniek en op de bijbehorende

dat is uitgevoerd door TNO

onderlinge samenhang werd

beroepen, functies en werkvelden. Op deze manier

met subsidie van UWV. De

bepaald. Naast gezondheid

kunnen ze gemotiveerder kiezen voor techniek.

centrale vraag van het onder-

en verzuim als determinan-

Gereedschapsmaker Cees Romijn leidde de leerlingen

zoek was wat het keuzege-

ten van werkgeverskeuzes,

rond en vertelde vol passie over zijn vak. De

drag van werkgevers bepaalt

bleek ook het hebben van

tweedejaarstechniekleerlingen brachten ook een

bij aannemen en behouden

een tijdelijk contract van

bezoek aan de metaalafdeling, waar zij een goed beeld

van personeel, en welke

belang wanneer er sprake

kregen van de werkzaamheden en volop vragen stelden.

invloed de economische

was van verzuim. Slechts

De leerlingen kiezen aan het einde van dit schooljaar

recessie hierop heeft. Werk-

12% van de werkgevers

hun definitieve studierichting. Daarvoor leggen ze

geversgedrag bij behoud van

investeert extra in een tijde-

diverse bedrijfsbezoeken in de regio af, waaronder bij

tijdelijke contractanten was

lijke werknemer als deze ver-

Avelingen Groep.

daarnaast ook een expliciet

zuimt. In de zorg is dat zelfs

aandachtspunt. Het onder-

geen enkele werkgever.

(Advertentie)

®

®

Š"NCKJKIEAOLA?E=HEOPAJ ŠNAA@=OOKNPEIAJP Š+A@ANH=J@OB=>NE?==P

$KA@AVEP =HPEF@łP 6

4401 Pur Pro

2301 Cleanroom

Spirit 1500

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 6

12/2/13 11:15 AM

Amfors Groep en Van Straaten Post versterken samenwerking Een groep van minimaal 27 medewerkers van de Amfors Groep uit

Gratis Denkhulp quotum arbeidsgehandicapten

Amersfoort gaat aan de slag bij postbedrijf Van Straaten Post. Het leer-werkbedrijf werkt al een aantal jaren samen met Van Straaten Post. Algemeen directeur van de Amfors Groep Linde Maas en

De Denkhulp Quotum Arbeidsgehandicapten helpt mensen helder nadenken over een quotum. De papieren variant van dit kaartenboek beslaat bijna dertig pagina’s. Dit is een digitaal document waar u door een selectie van de kaarten uit deze Denkhulp heen kunt klikken: de Trendskaart die de context schetst, de Argumentenkaart over het principe van een quotum en de Ingrediëntenkaart over de details van de regeling. De gehele Denkhulp is in te zien en in boekvorm verkrijgbaar via www.argumentenfabriek.nl.

directeur van het postbedrijf Paul van Straaten tekenden onlangs de nieuwe overeenkomst.

OSB verbijsterd over besluit ministerraad om schoonmakers zelf in dienst te nemen

Denkhulp Quotum Arbeidsgehandicapten

Branchevereniging voor schoon-

De Code Verantwoordelijk

maak- en glazenwassers OSB

Marktgedrag die hiervan het

is verbijsterd over het besluit

resultaat was, wordt inmiddels

Werkgevers via een quotum verplichten arbeids-

van de ministerraad om in te

door het kabinet als succesvol

gehandicapten aan te nemen: is dat een goed idee?

stemmen met het voorstel van

voorbeeld aan andere sectoren

Zo ja, hoe moet zo’n quotum er dan uitzien? En wat

minister Blok om de schoon-

aanbevolen. Met dit kabinets-

moet je meewegen als je hierover gaat nadenken?

maakwerkzaamheden die nu

besluit wordt de klok jaren

Middels de ‘Denkhulp quotum arbeidsgehandicap-

door schoonmaakbedrijven

teruggedraaid en ons initiatief

ten’ helpt De Argumentenfabriek mensen hiermee

worden uitgevoerd zelf te gaan

om zeep geholpen. De overheid

op weg. Het is een overzichtelijk kaartenboek dat de

doen. Volgens OSB heeft dit

gaat tegen hoge kosten een

lezer stap voor stap door de relevante vragen over

verstrekkende gevolgen voor de

nieuw rijksschoonmaakbedrijf

een quotum leidt. Verder geeft het inzicht in de

schoonmakers, de schoonmaak-

opzetten, dat uiteindelijk de

feiten, trends en factoren die samen de context bepa-

bedrijven en de belastingbetaler.

schoonmaak minder efficiënt en

len waarbinnen het denken over een quotum zich

OSB-voorzitter Hans Simons:

30 procent duurder gaat uitvoe-

afspeelt. De Denkhulp is een innovatief instrument

‘OSB heeft zich de afgelopen

ren, zonder dat dit leidt tot meer

voor iedereen – professional en leek – die een

jaren samen met vakbonden,

arbeidsplaatsen. Deze ontwikke-

goed onderbouwde mening over een quotum wil

opdrachtgevers (waaronder de

ling staat haaks op het streven

vormen. De Denkhulp is digitaal in te zien op

rijksoverheid) en andere stake-

van het kabinet om te komen tot

www.argumentenfabriek.nl/quotum.

holders ingespannen om de

een kleinere en goedkopere over-

positie van de schoonmaker op

heid. Het is jammer dat er zo’n

de arbeidsmarkt te verbeteren.

prestigeproject van is gemaakt.’

(Advertentie)

Steady

Jumper bicolor

Opti 2212

Basic 952

VEPPAJJH SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 7

7

12/2/13 11:16 AM

Tekst: Menno Goosen

Klijnsma bezoekt Buurtvoorlichters Lelystad Staatssecretaris van SWZ Jetta Klijnsma

Onno Vermooten ontvingen de staatsse-

diverse maatschappelijke projecten. De

bracht onlangs een werkbezoek aan

cretaris in multifunctionele accommodatie

inzet van Buurtvoorlichters is een innova-

Werkbedrijf Lelystad. Na een gesprek

Atolplaza, de thuisbasis van de Buurtvoor-

tief project op het gebied van werkgele-

bij Maatschappelijke Dienstverlening

lichters. Buurtvoorlichters worden in

genheid, waarbij het de bedoeling is dat

Flevoland (MDF) over schuldhulpverlening

Lelystad ingezet om bewoners van de Atol,

deze werkervaringsplaatsen voor de deel-

stond een bezoek aan de Buurtvoorlichters

Zuiderzeewijk en omliggende wijken te

nemers uiteindelijk leiden tot het vinden

op het programma. Wethouder Willem de

informeren over ontwikkelingen in de

van een reguliere baan. ‘Deze parels moet

Jager en directeur van Werkbedrijf Lelystad

buurt en met hen in gesprek te gaan over

je koesteren’, aldus Klijnsma.

Vorig jaar meer SW’ers aan de slag bij reguliere werkgever Ondanks de crisis hebben SW-bedrijven

tot de arbeidsmarkt op grotere schaal aan

een besparing van 95 miljoen euro heb-

in 2012 1500 mensen extra bij gewone

de slag te helpen bij gewone werkgevers.

ben gerealiseerd, is dit niet voldoende om

werkgevers geplaatst, tweederde daarvan

Precies zoals met de nieuwe Participatie-

de bezuinigingen en het omzetverlies als

in een groepsdetachering. Dat komt naar

wet wordt beoogd. Met een groepsdeta-

gevolg van de crisis te compenseren.

voren uit de branchecijfers van de sociale

chering neemt het SW-bedrijf de zorgen

Cohen: ‘Het rijk moet zich realiseren dat

werkvoorziening in 2012. In totaal wer-

en risico’s weg die werkgevers ervaren als

de omvangrijke bezuinigingen rondom de

ken ruim 100.000 mensen met een fysie-

ze met deze doelgroep willen werken.

invoering van de Participatiewet ten koste

ke, psychische of verstandelijke beper-

Dan gaat het om vervanging bij ziekte en

gaan van mogelijkheden om groepsdeta-

king bij SW-bedrijven. Ongeveer een

vakantie, professionele begeleiding op

cheringen met begeleiding te organiseren

derde werkt via het SW-bedrijf met hulp

de werkvloer, maar ook om meedenken

voor toekomstige groepen. Dat zou wel

en begeleiding bij een reguliere werkge-

hoe je een werkproces geschikt kunt

eens fataal kunnen zijn, omdat juist die

ver. Cedris-voorzitter Job Cohen: ‘Hier lig-

maken voor mensen met een beperking.’

begeleiding dé sleutel is voor een succes-

gen kansen om mensen met een afstand

Ondanks het feit dat SW-bedrijven samen

volle bemiddeling naar werk.’

Medewerkers van Hameland ‘lopen’ van Lichtenvoorde naar Parijs Hameland is een project gestart om de conditie van zijn medewerkers te verbeteren. Met medewerking van de provincie Gelderland, de Gelderse Sportfederatie, Stichting MEE en Passo gaan Hamelanders actief aan de slag. Het SW-bedrijf in Lichtenvoorde gaat aan de hand van een vragenlijst het huidige bewegingspatroon van driehonderd medewerkers in kaart brengen. Ook krijgen veertig medewerkers een uitgebreid voedings- en beweegadvies. Ten slotte krijgen driehonderd medewerkers een stappenteller waarmee ze in teamverband virtueel gaan wandelen van Lichtenvoorde naar Parijs. Dankzij een persoonlijke inlogcode worden de standen op een website bijgehouden en kunnen de medewerkers zien welk team het snelst gaat. Over twaalf weken moeten alle teams het einddoel hebben bereikt.

8

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 8

12/2/13 11:16 AM

In de rubriek Deal! staan samenwerkingsverbanden centraal tussen SW-/re-integratiebedrijven en het bedrijfsleven of instellingen. Tekst: Linda van Pelt | Foto: Shutterstock

SW’ers aan de slag bij ‘sociale webshop’ GoCartridge Helwig Cornelissen heeft grootse plan-

Met die wetenschap in gedachten raakte

geprint – klinken voor hem niet bedrei-

nen. Volgens eigen inschatting heeft hij

Cornelissen geïntrigeerd door het voorne-

gend. ‘Als de marktomvang groot genoeg

eind 2014 zo’n vijftig mensen en cultuurverandering in de SW.aan werk

men van een cartridgesfabriek in China om

is lijd je daar niet snel onder. Bovendien

op detacheringsbasis geholpen. ‘Over

wereldwijd marktleider te worden. ‘Dat

beschouw ik de verkoop van cartridges

vijf jaar zijn dat er naar verwachting

leek mij in eerste instantie nogal een over-

als “traffic generator”, de voedingsbodem

circa 325, waarvan driekwart SW’ers.’ Hij

trokken ambitie in een verzadigde markt

voor onze webwinkel. Ik ben al in onder-

bedoelt dan: aan het werk bij GoCartrid-

van prijsvechters.’ Na intensiever contact

handeling met een grote groep SW-

ge, een webshop voor printercartridges

werd hij zich echter bewust van de slag-

bedrijven over uitbreiding van ons assorti-

waarvan hij de initiator is.

kracht van de Aziatische producent. Het

ment. Veel producten die in de sociale

Cornelissen kent de sociale werkvoor-

resulteerde in een samenwerking en in

werkvoorziening worden gemaakt, kun-

ziening van binnenuit. Tot twaalf jaar

GoCartridge, met de Chinese fabrikant als

nen we uitstekend online verkopen.’

terug was hij controller bij IBN (Integra-

vaste toeleverancier. GoCartridge is web-

le Bedrijven Noordoost-Brabant). ‘In

shop én leer-werkbedrijf ineen. ‘Ik wil men-

Afwachtende houding

mijn ogen was de SW, zeker toen, niet

sen met een afstand tot de arbeidsmarkt

Als echte ondernemer ziet Cornelissen

ondernemersgericht genoeg. Er waren

een kans geven zich te ontwikkelen. In de

overal brood in. Footballcaps met mascotte

meer opdrachten binnen te halen en er

afgelopen twee jaar heb ik onderzocht

van de club en theebeurzen zijn al twee

waren meer werkplekken buiten te

welke activiteiten voor deze doelgroep het

concrete voorbeelden van aanwinsten

creëren.’ Na zijn vertrek uit de SW was

meest geschikt zijn. Dat zijn orderpicking,

voor de webshop. ‘Groei betekent uiteraard

hij onder meer interim-manager bij

maar ook telemarketing, social media en

meer werkgelegenheid voor SW-medewer-

diverse bedrijven.

direct marketing. Stuk voor stuk activitei-

kers. Op termijn zouden wij bijvoorbeeld

ten die veel aan bod komen bij het runnen

ook de social media kunnen verzorgen

van een moderne webwinkel.’

voor onder andere banken en verzeke-

Ontwikkelkans

ringsbedrijven.’

‘Ik heb gewerkt bij een bedrijf voor tonervloeistof’, vertelt Cornelissen. ‘Het kreeg

Uitbreiding assortiment

SW-bedrijven reageren vooralsnog wat

de tonervloeistof als bulkproduct aange-

Sinds eind oktober dit jaar is www.gocar-

aarzelend op Cornelissens enthousiasme,

leverd, vervolgens bottelde het bedrijf

tridge.nl online; achter de schermen wer-

maar hij hoopt die ‘onbekend maakt

deze vloeistof in flessen om het daarna

ken drie gedetacheerde SW-medewerkers

onbemind’-houding snel te doorbreken.

wereldwijd te versturen. Deze business

van IBN. Cornelissen heeft aanvragen

‘Ik ben een ambassadeur van de partici-

liep alleen op een gegeven moment

lopen voor uitbreiding van het personeels-

patiewetgeving en ook mijn toeleveran-

terug, want het navullen van lege cartrid-

bestand bij ditzelfde IBN en bij Atlant

ciers, zoals de koeriersdienst van onze

ges ging gepaard met geknoei; daar wil-

Groep en WSD-Groep. Geluiden over een

webshop, zijn verplicht de Participatiewet

den de klanten vanaf. Nieuwe toetreders

krimpende markt – onder meer door de

te omarmen. Dit schept nieuwe mogelijk-

tot de markt zorgden bovendien voor

toenemende digitalisering, maar vanuit

heden voor de SW volgens de filosofie van

fikse concurrentie.’

milieuoogpunt wordt er ook minder

GoCartrigde: Go!’ SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 9

9

12/2/13 11:16 AM

Digitale steun voor ‘superpositieve’ SW Nico de Paauw (32) vindt de SW zo’n mooie bedrijfstak dat hij zoveel mogelijk werk wil binnenhalen voor SW-bedrijven. Hij bedacht en ontwikkelde daarvoor de website www.sociaalwerkt.com. Tekst: Stan Verhaag | Foto: Johannes Abeling

Nico de Paauw kende de sociale werk-

de schoonmaak van hun kantoren? De

wasserij. In totaal gaat het om 38 dien-

voorziening helemaal niet toen hij

organisaties hadden daar best oren

sten. Vervolgens kun je bij een SW-

twee jaar terug via een kennis in

naar, maar ze zouden het eigenlijk nog

bedrijf in de regio informatie of een

contact kwam met een SW-bedrijf. De

mooier vinden als er een landelijk over-

offerte aanvragen voor het uitvoeren

Paauw had jarenlang in de detailhandel

zicht zou zijn van de werkzaamheden

van de diensten waarnaar je op zoek

gewerkt, was eigenaar geweest van een

die SW-bedrijven in Nederland verrich-

bent. Je aanvraag komt dan rechtstreeks

groothandel en bedrijfsleider van een

ten. Dat liet De Paauw zich geen twee

terecht bij de juiste persoon van het

winkelketen. Tegenwoordig verhuurt

keer zeggen. Afgelopen april lanceerde

SW-bedrijf. Gaat een aanvraag over

hij woningen in Rotterdam. In 2011

hij www.sociaalwerkt.com: een web-

catering, dan gaat dat verzoek direct

kreeg hij voor het eerst een rondleiding

site waar bedrijven en consumenten

naar de persoon binnen het SW-bedrijf

bij een SW-bedrijf. Er ging, zoals ze dat

die maatschappelijk ondernemen

die over catering gaat. Of stel dat een

noemen, een wereld voor hem open. ‘Ik

belangrijk vinden eenvoudig informa-

bedrijf op zoek is naar beveiliging van

vond de mensen in de SW superpositief

tie kunnen vinden over de diensten

een evenement. Je toetst dan “beveili-

ingesteld. Ik werd getroffen door hun

van SW-bedrijven. ‘Ik wil laten zien

ging” in op onze openingspagina en

wilskracht, door het feit dat ze om half-

waar de sociale werkvoorziening voor

krijgt direct een overzicht van de bedrij-

acht ’s ochtends al vrolijk aan het werk

staat en wat een SW-bedrijf kan bete-

ven die beveiliging aanbieden. Zelf

waren. Dat kom je in het reguliere

kenen. Dat moet uiteindelijk meer

monitor ik alleen de aanvragen. Hoe het

bedrijfsleven zelden tegen, hoor! De

opdrachten voor SW-bedrijven opleve-

daarna verdergaat volg ik niet, ik wil

mentaliteit van SW’ers sprak mij zo aan

ren. Ik mikte aanvankelijk op dertig

geen extra schakel zijn tussen de aan-

dat ik besloot om iets voor hen te gaan

deelnemende SW-bedrijven; we begon-

vrager en het SW-bedrijf.’

betekenen. Ik beloofde dat ik mijn best

nen afgelopen zomer met tien en

zou doen om meer werk te vinden voor

inmiddels doen er 33 mee.’

Wat voor aanvragen zijn er de afgelopen maanden zoal binnengekomen?

deze medewerkers.’ Op zoek naar werk sprak De Paauw

Hoe werkt www.sociaalwerkt.com?

‘Dat zijn onder andere aanvragen voor

onder andere met enkele grote banken

‘Je kunt exact zien welk SW-bedrijf

drukwerk en voor het assembleren van

en verzekeraars. Zouden zij interesse

welke diensten aanbiedt, van assem-

armaturen van lampen. Er was ook een

hebben om SW’ers in te schakelen voor

bleren tot digitaliseren, van catering tot

aanvraag voor het maken van soep in

10

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 10

12/2/13 11:16 AM

‘Ik vind de mensen in de SW superpositief ingesteld. Ik werd getroffen door hun wilskracht en door het feit dat ze om halfacht ’s ochtends al vrolijk aan het werk waren.’

grote hoeveelheden. Verschillende

heel veel nieuws en de adressen van alle

website aanbiedt. Ik ben het initiatief

SW-bedrijven zijn aan het bekijken

SW-bedrijven, maar nergens staat wat

gestart en van mening dat ik het risico

welke mogelijkheden ze daarvoor

die nou eigenlijk te bieden hebben. Op

ook moet dragen. Binnenkort ga ik een

hebben.’

onze website kunnen bedrijven en con-

kleine fee vragen voor vermelding op de

sumenten heel snel zien welk SW-bedrijf

website, maar dat geld steek ik groten-

Wat is het grootste obstakel tot nu toe?

welke diensten aanbiedt. Ook staat op de

deels direct in de marketing om nog

‘Dat we nog niet bij iedereen bekend

openingspagina een snelkeuzemenu.

meer bekendheid en aanvragen te reali-

zijn. De site is gebruiksvriendelijk en

Zoek je de dienst “verpakken” in de regio

seren. Pas als de SW-bedrijven inkom-

laagdrempelig en biedt allerlei moge-

Limburg? Dan krijg je daar direct een

sten krijgen uit sociaalwerkt.com, ga

lijkheden voor zowel het bedrijfsleven

overzicht van. Elk SW-bedrijf ontvangt

ook ik verdienen aan dit initiatief.’

als de overheid en de consument. We

zijn eigen inlogcode, zodat het zelf zijn

hebben een landelijke dekking en een

diensten op sociaalwerkt.com kan

Want het aantal offerteaanvragen is

goed dienstenaanbod. We ontvangen

omschrijven. Daarnaast kan het SW-

nog te laag?

wekelijks meerdere aanvragen. Maar de

bedrijf nieuwsitems op de website plaat-

‘Ja, dat aantal moet echt omhoog. Ik

grootste uitdaging is om de bekendheid

sen en in een overzichtelijke lijst zien

adverteer tot nu toe uitsluitend op

verder te vergroten.’

welke aanvragen het heeft ontvangen.’

social media. Maar ik ben ervan over-

Wat is volgens u de toegevoegde

Waar zit voor uzelf de financiële winst

bekendheid het aantal aanvragen

waarde?

van dit project?

fors zal toenemen. Iedereen die mee-

‘Sociaalwerkt.com is vernieuwend. Op de

‘Ik heb tot nu toe geen enkel SW-bedrijf

doet is namelijk heel positief over

website van Cedris bijvoorbeeld vind je

kosten berekend voor de diensten die de

sociaalwerkt.com.’ ■

tuigd dat met meer marketing en

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 11

11

12/2/13 11:16 AM

Cultuurverandering in de SW als doelgerichte interventie

Directie geeft het In de discussie over de toekomst van SW-bedrijven wordt steeds vaker verandering van de organisatiecultuur als sleutel tot succes genoemd. Maar waar hebben we het dan over? En op welke manier kan cultuurverandering helpen bij de uitdagingen waar de branche voor staat? Deel II van een tweeluik over cultuur en cultuurverandering in de SW: de doelgerichte aanpak. Tekst: Femke Bennenbroek, sociaal psycholoog en mede-eigenaar en directeur van ZINZIZ | Foto’s: Ivonne Zijp

E

r zijn voorbeelden genoeg van mis-

den ontbreken. Noem het dus vooral geen

lukte cultuurveranderingen. En

cultuurverandering (Van Es, Boonstra &

evenveel artikelen om uit te leg-

Tours, 2009).

gen wat daar de redenen voor zijn. Toch kan een cultuurveranderingstraject voor

Een cultuurverandering bij een SW-

een SW-bedrijf een effectieve interventie

bedrijf brengt zo haar eigen uitdagingen

zijn om een gewenste verandering

met zich mee. Zo heeft een SW-bedrijf

teweeg te brengen. Dit vraagt wel om een

drie primaire processen, in plaats van

gestructureerde en doelgerichte aanpak.

een enkel primair proces dat focus aan-

En dat begint al met de vraag: welk doel

brengt. Voor een SW-bedrijf zijn immers

willen we met de cultuurverandering

arbeidsontwikkeling, productie en werk-

bereiken? Want cultuurverandering is

geversbenadering evenredig relevant

een middel, geen doel op zich.

voor het behalen van de doelstellingen.

Veel SW-bedrijven hebben de afgelopen

En er is zelfs een vierde proces van

jaren al meerdere verandertrajecten

management, beleid en HRM in de

doorlopen, over het algemeen met wei-

ondersteuning. De primaire processen en

nig (blijvend) resultaat. Er is dan ook

de kenmerken van de organisatiecultuur

‘moeheid’ ontstaan, vooral bij de profes-

moeten integraal worden meegenomen

sionals. Veelgehoorde reacties zijn: ‘Dit

in het cultuurveranderingsproces. Zodat

verhaal heb ik vaker gehoord’. Of: ‘Over

medewerkers vanuit een gedeelde mind-

een halfjaar is ook dit wel weer overge-

set worden gestimuleerd om effectief en

waaid.’ Niet helemaal onterecht of onbe-

efficiënt bij te dragen aan de doelstellin-

grijpelijk. Te vaak zijn er verandertrajec-

gen van de organisatie.

ten ingezet waarbij de start wel wordt gemaakt maar waarbij de verdieping of

Cultuurverandering als proces

verbreding of de cruciale randvoorwaar-

Een cultuurverandering heb je dus niet

12

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 12

12/2/13 11:16 AM

goede voorbeeld

Waar veel SW-bedrijven naartoe werken, is afstand nemen van het stereotype beeld van de SW. Dus niet meer als hulpverleningsinstantie met ‘zielige mensen’, maar een professionele organisatie die arbeidskrachten levert en ontwikkelt. SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 13

13

12/2/13 11:16 AM

Het gewenste gedrag bevat veel verschillende en veelomvattende onderdelen, zoals vakmanschap, professioneel en methodisch handelen, en vraaggericht werken.

een-twee-drie gerealiseerd. En al helemaal niet als je wilt dat de verandering ARBEIDSONTWIKKELING UITERLIJKE KENMERKEN

GEDRAG

WERKGEVERSBENADERING & COMMERCIE

beklijft. Het is daarom verstandig om de cultuurverandering als een proces te zien dat directie en professionals samen doorlopen. Dit proces kent vier fasen:

Fase 1: analyse en voorbereiding

MINDSET

In de voorbereidingsfase wordt concreet in kaart gebracht wat de aanleiding is voor de cultuurverandering. De cultuur-

GROEPSDYNAMIEK

MANAGEMENT, BELEID & HRM

verandering is immers een middel om PRODUCTIE

een bepaald doel, een bepaalde gedragsverandering, te bereiken. Dit vraagt dus om een concrete formulering van de doelen van de cultuurverandering. Om dit mogelijk te maken is een gedegen analyse van de gewenste en

Analyse van

Focus

bestaande mindset, gedrag en groepsare-

1) Gewenste mindset, gedrag en groepsdynamiek

Voor de gehele organisatie én per primair proces

na nodig. En dat voor de gehele organisa-

2) Huidige mindset, gedrag en groepsdynamiek

Voor de gehele organisatie én per primair proces

3) Overeenkomsten en verschillen

Tussen gewenst en huidig. En tussen de primaire processen

4) Gedeelde mindset

Verbinding van arbeidsontwikkeling, productie en werkgeversbenadering

5) Passende interventies voor verandering

Voor de gehele organisatie én per primair proces

tie, maar ook voor de drie primaire processen van een SW-bedrijf afzonderlijk. Deze processen vragen ieder om een eigen, specifieke mindset en gedrag. Een acquisitiegesprek met een werkgever vraagt immers om een andere aanpak dan een intakegesprek met een cliënt. Resultaat is dat de groepsdynamieken van de betrokken afdelingen ook vaak verschillen en afgebakende, gesloten dynamieken worden die niet meer aan-

14

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 14

12/2/13 11:16 AM

Een gewenste mindset is een die gebaseerd is op vertrouwen. Vertrouwen in de meerwaarde van de eigen organisatie. Maar minstens net zo belangrijk: vertrouwen in de doelgroep.

sluiten bij en toegankelijk zijn voor de

En de communicatie gaat twee kanten

Fase 2 heeft een hoog experimenteerge-

andere afdelingen. Terwijl de profes-

op: de professionals delen op hun beurt

halte. De organisatie gaat loskomen van

sionals van de verschillende primaire

hun ideeën voor de uitvoering met de

het bestaande equilibrium en beweegt

processen elkaar juist heel hard nodig

directie. Vanuit hun ervaring en expertise

naar een nieuw equilibrium. In essentie

hebben om hun doelen te realiseren.

zijn zij de aangewezen personen om mee

een proces dat gepaard zal gaan met val-

Verbinding van deze primaire processen

te denken over hoe de verandering kan

len en opstaan. De directie zal ruimte

begint dan ook met een analyse van de

worden gerealiseerd. Gedeelde ideeën

voor dit experimenteren moeten geven

verschillen en overeenkomsten tussen de

(mindset) en strategieën voor interven-

en het leerproces daaromheen moeten

processen. Vervolgens kunnen de aan-

ties vormen een solide basis voor de vol-

faciliteren. Ze heeft hierbij een belang-

knopingspunten voor verbinding tussen

gende fase.

rijke voorbeeldrol: niet alleen om het gewenste gedrag zelf in praktijk te bren-

deze afdelingen worden geïdentificeerd, waarbij de eigen focus, de vereiste

Fase 2: starten

gen, maar ook om te demonstreren dat

mindset en het gedrag per primair proces

Hoe belangrijk een gedegen voorberei-

fouten maken een logisch en gewaar-

blijven geborgd.

dingsfase ook is, het is net zo belangrijk

deerd onderdeel uitmaakt van het proces

om die fase niet te lang te laten duren en

(Bennenbroek, 2013). Het accepteren van

In deze fase begint de communicatie

op tijd over te gaan tot actie. Als de doel-

fouten is immers iets anders dan er ook

tussen directie en professionals vorm te

stellingen en de benodigde interventies

daadwerkelijk van leren.

krijgen. De directie geeft de aanleiding,

in grote lijnen (maar wel concreet) duide-

urgentie en richting van de cultuurveran-

lijk zijn, kan worden gestart. Maar moet

Fase 3: verdieping en verbinding

dering duidelijk weer. De bovenstaande

ook worden gestart. Te lang in de voor-

In deze fase worden de eerste successen

analyse is daarbij een goede basis, maar

bereidingsfase blijven hangen brengt het

behaald en worden de eerste positieve

kan niet de inhoud van de communicatie

risico met zich mee dat het momentum

gevolgen van het veranderproces zicht-

zijn. Mensen veranderen hun gedrag niet

blijft steken in denken en praten.

baar. Het vieren en zichtbaar maken van

zozeer door een gedegen analyse, maar

De focus in deze fase ligt dan ook op

deze eerste successen is cruciaal, omdat

door de persoonlijke relevantie en emo-

gerichte gedragsverandering. Om het

zij het proces geloofwaardigheid en

ties die deze analyse oproept (Kotter &

proces aan het rollen te krijgen wordt

momentum geven. De professionals

Cohen, 2002). Communicatie met voor-

vaak begonnen binnen een primair pro-

gaan steeds meer geloven dat een

beelden van concrete situaties die tot

ces. Interventies gericht op gedrag wor-

geslaagd verandertraject binnen hand-

de verbeelding spreken, waar de profes-

den expliciet gekoppeld aan het dagelijks

bereik is. Dit is dan ook het moment om

sionals een gevoel bij hebben, maakt

werk van de professionals. Dit zorgt

de gedragsverandering te combineren

dat mensen wel hun gedrag gaan

ervoor dat de verandering voor hen per-

met verandering van mindset en groeps-

veranderen.

soonlijk relevant en herkenbaar wordt.

dynamiek. Juist door deze interventies SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 15

15

12/2/13 11:16 AM

Een gewenste groepsarena is er bijvoorbeeld een van resultaatgerichtheid, samenwerking, vertrouwen en respect.

te verbinden komt de organisatie los van

Een belangrijke uitdaging in deze fase is

nals tegen deze tegenslagen te sterken.

het bestaande equilibrium en ontstaat

het voorkomen van vermoeidheid. De

Door samen met hen te anticiperen op

er ruimte voor het nieuwe, gewenste

professionals zijn al enige tijd hun

mogelijke tegenslagen, samen effectieve

equilibrium.

gebruikelijke taken aan het combineren

oplossingen te bedenken en die ook toe te

In deze fase wordt het proces ook uitge-

met de taken in het veranderproces. Hier-

passen, blijft het momentum bestaan.

breid naar de andere primaire processen.

door kan er een hoge werkdruk ontstaan

De rol van de directie is hier weer cruci-

Er worden steeds meer professionals

waardoor het veranderproces niet de tijd,

aal: zij geeft namelijk niet op en straalt

betrokken bij het proces, waarbij de cul-

ruimte en aandacht krijgt die het ver-

vertrouwen in succes uit. Tegenslagen en

tuurverandering zich als een olievlek

dient. Voldoende doorlooptijd uittrekken

teleurstellingen worden samen met de

door de organisatie uitbreidt. Monitoring

voor het veranderproces helpt om ver-

professionals proactief het hoofd gebo-

en voortschrijdend inzicht helpen het

moeidheid te voorkomen.

den en als logisch onderdeel en als leerervaring binnen de organisatie meege-

proces verder. Zeker als de directie, het management en de professionals uit de

Fase 4: beklijven

nomen. Op deze manier wordt het pro-

verschillende primaire processen geza-

In fase 3 heeft de verandering momen-

bleemoplossend vermogen van de orga-

menlijk aan de slag gaan. Het is belang-

tum gekregen en zijn de eerste successen

nisatie vergroot. Het vertrouwen in het

rijk om de verschillende perspectieven bij

behaald. Maar het is ook onvermijdelijk

succes van het veranderproces wordt

elkaar te brengen en regelmatig en open

dat er tegenslagen en teleurstellingen

gevoed en, nog belangrijker, het vertrou-

met elkaar te communiceren over de

zullen komen. Het is dan ook van belang

wen in het behalen van de missie en de

voortgang en de noodzaak tot bijsturen.

om hierop te anticiperen en de professio-

doelen van het SW-bedrijf.

Sturing vanuit directie Strak (Opleggen & voorkauwen)

Gedeeld (Meenemen & keuze geven)

Los (Zelf laten bedenken)

Hoog

Irritatie & verzet (destructieve frictie)

Verveling & apathie (destructieve frictie)

Enthousiasme (congruentie)

Gemiddeld

Verveling (destructieve frictie)

Zekerheid (congruentie)

Uitdaging (constructieve frictie)

Veiligheid (congruentie)

Utdaging (constructieve frictie)

Angst & verzet (destructieve frictie)

Zelfsturing van professionals

Laag

16

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 16

12/2/13 11:16 AM

Een cultuurverandering kan een effectieve

(aansluiting). Er wordt samengewerkt op

manier zijn om een gewenste (gedrags-)

basis van gedeeld vertrouwen en verant-

verandering binnen een SW-bedrijf

woordelijkheid. Als de mate van sturing

teweeg te brengen. Dit vraagt echter wel

en de mate van zelfsturing niet aanslui-

om een gestructureerde aanpak, waarbij

ten, ontstaat er frictie. Frictie kan positief

aandacht is voor de verschillende ele-

uitpakken als een zekere mate van frictie

getoond, maar vooral worden nieuwe

menten van de organisatiecultuur en hoe

en verstoring leidt tot nieuwsgierigheid

successen gevierd en zichtbaar

deze elementen in de primaire processen

en gretigheid bij de professionals. Als de

gemaakt. ■

van arbeidsontwikkeling, productie en

gevraagde mate van zelfsturing veel te

werkgeversbenadering invulling krijgen.

hoog of juist veel te laag is, ontstaat er

In het novembernummer van SW-Jour-

Juist door deze verbinding is een duur-

destructieve frictie. Deze uit zich respec-

naal stond deel I van dit tweeluik over

zaam effectieve verandering mogelijk.

tievelijk in angst, verveling of irritatie.

cultuur en cultuurverandering in de SW.

Faciliteren en uitvoeren

Samengevat

Literatuur

Het is belangrijk dat er duidelijkheid

Elke cultuurverandering wordt mogelijk

Bennenbroek, F.T.C. (2013). Sociale zekerheid,

bestaat over de richting vanuit de directie

gemaakt door de juiste randvoorwaar-

een auto met drie wielen? Sociaal Bestek

en het eigenaarschap van het proces bij

den. Voor een effectieve, duurzame cul-

(wordt in december geplaatst).

de professionals. Waarbij het ook weer

tuurverandering binnen een SW-bedrijf

Van Es, R., Boonstra, J. & Tours, H. (red.) (2009).

belangrijk is dat de professionals niet het

zijn de volgende randvoorwaarden de

Cultuurverandering: mythe en realiteit.

gevoel hebben dat de directie van het

sleutel tot succes:

Praktijken, verhalen en reflecties. Deventer:

SW-bedrijf een cultuurverandering heeft

• De cultuurverandering is een middel,

Kluwer.

ingezet om het vervolgens ‘over de schutting te gooien’. Ze moeten juist worden

geen doel op zich. • De directie zet een heldere koers uit,

drie primaire processen van het SWbedrijf. • Er is een veilige omgeving om te experimenteren en te leren van fouten. • Voor het verleden wordt respect

Kotter, J.P. & Cohen, D.S. (2002). The heart of change. Boston: Harvard Business School Press.

gefaciliteerd en gestimuleerd in het reali-

de professionals zijn eigenaar van de

Straathof, A.J.M. (2009). Zoeken naar de kern

seren van de verandering. Voor de direc-

verandering.

van cultuurverandering. Inzicht, meten, sturen.

tie is dat vaak een lastig te vinden balans.

• Verantwoordelijkheid wordt gecombi-

Straathof, A. & Van Dijk, R. (2012). Cultuurver-

Een handreiking hiervoor is geïnspireerd

neerd met vertrouwen, veiligheid en

andering in de 21e eeuw: Hot issue of hopeloos

op ideeën uit de hoek van de leertheo-

ondersteuning.

achterhaald?

rieën (Vermunt, 1997). Wanneer de sturing van de directie aansluit op de mate van zelfsturing van de professionals is er sprake van congruentie

• Er is een voortdurende open en tijdige

Vermunt. J. (1997). Leeractiviteiten van stu-

communicatie die twee richtingen

denten. In Dam, G. ten, Hout, H. van, Terlouw,

opgaat.

C. & Willems, J. (red.), Onderwijskunde Hoger

• Er is sprake van integratie van gedrag,

Onderwijs (p. 3-45). Assen: Van Gorcum. 52

mindset en groepsdynamiek met de

Korte terugblik op deel I: voorbeelden van een gewenste organisatiecultuur Een gewenste organisatiecultuur kan

presenteren, een verzorgd kantoor met

wen in de meerwaarde van de eigen

verschillende vormen aannemen.

een zakelijke uitstraling, professionals

organisatie. Maar minstens net zo

Hieronder een aantal voorbeelden van

in gepaste kleding en een huisstijl die

belangrijk: vertrouwen in de doelgroep.

gewenste (onderdelen van de) organisa-

aansluit bij de taal van de arbeidsmarkt.

Een andere belangrijke gewenste mindset is die van verantwoordelijkheid:

tiecultuur voor een SW-bedrijf: 2. Gewenst gedrag

verantwoordelijkheid nemen voor de

1. Gewenste uiterlijke kenmerken

Het gewenste gedrag bevat veel ver-

eigen rol binnen de organisatie, maar

Waar veel SW-bedrijven naartoe wer-

schillende en veelomvattende onderde-

ook verantwoordelijkheid (durven)

ken is afstand nemen van het stereoty-

len, zoals vakmanschap, professioneel

neerleggen bij de doelgroep.

pe beeld van de SW. Dus niet meer een

en methodisch handelen en vraag-

hulpverleningsinstantie met ‘zielige

gericht werken.

4. Gewenste groepsarena

nisatie die arbeidskrachten ontwikkelt

3. Gewenste mindset

bijvoorbeeld een van resultaatgericht-

en levert. Dat betekent bijvoorbeeld

Een gewenste mindset is er een die

heid, samenwerking, vertrouwen en

ook een professionele manier van

gebaseerd is op vertrouwen. Vertrou-

respect.

Een gewenste groepsarena is er

mensen’, maar een professionele orga-

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 17

17

12/2/13 11:16 AM

Hameland opent deuren

Stagiair(e)s en afstudeerders kunnen de sociale werkvoorziening helpen om te anticiperen op alle veranderingen in de SW-sector. In de Achterhoek zijn ze doordrongen van het belang van ‘verjonging en vernieuwing’; de oprichting van het Hameland Innovatiecentrum is daar een gevolg van. Tekst en foto’s: Charlotte Vink, projectcoördinator Hameland

18

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 18

12/2/13 11:16 AM

n voor studenten ‘T ot ziens, bedankt voor je inzet

kon daar de SW-organisatie Hameland

Oost-Europa, komen langzaam maar

en we gaan je conclusies en

aan worden toegevoegd. Margriet Nij-

zeker terug naar Nederland. ‘Een grote

aanbevelingen zeker nog eens

stad en Ric Engelberts, respectievelijk

verandering die nog voor ons ligt is de

bekijken!’ Met die woorden en een bos

manager ontwikkelen en manager ser-

Participatiewet, waarmee het kabinet

bloemen worden stagiair(e)s en afstu-

viceorganisatie bij Hameland, begonnen

wil bereiken dat zoveel mogelijk men-

deerders vaak uitgezwaaid na een paar

in september met het Hameland Inno-

sen participeren in de samenleving. De

maanden fanatiek te hebben gewerkt

vatiecentrum. De Jong: ‘Hameland loopt

Wwb, de Wsw en een deel van de

aan een onderzoek of opdracht. De prak-

voorop door als eerste bedrijf buiten de

Wajong worden samengevoegd in een

tijk wijst echter uit dat veel plannen in

maakindustrie de kans te pakken om

wet voor iedereen die in staat is om te

de onderste bureaulade verdwijnen en

met een groep studenten te gaan inno-

werken. De vijf gemeenten die Hame-

de implementatiefase nooit bereiken.

veren.’

land bedient (Aalten, Berkelland, Haaksbergen, Oost Gelre en Winterswijk)

Zonde, want in een continu veranderende SW-branche kunnen juist studenten

Ontwikkelingen volgen

weten nog niet exact hoe zij de Partici-

met een frisse blik, ambitie en up-to-

Volgens Engelberts is innoveren van

patiewet willen uitvoeren, maar Hame-

date kennis zich vastbijten in vraagstuk-

groot belang voor Hameland: ‘De wereld

land wil in ieder geval klaar zijn voor de

ken en opdrachten die vanwege hun

om ons heen is constant in beweging.

veranderingen die deze wet met zich

omvang niet onder te brengen zijn bij

Hernieuwd inzicht zorgt ervoor dat

meebrengt. De focus ligt daarom op een

reguliere medewerkers.

sinds vijf jaar de gehele SW-sector onder

goede diagnose, een optimale match en

Kees de Jong, programmadirecteur van

een vergrootglas ligt en grote verande-

een adequate begeleiding van mensen

het kenniscentrum Achterhoek van de

ringen onvermijdelijk zijn. Waar de

met een afstand tot de reguliere arbeids-

HAN (Hogeschool van Arnhem en Nij-

focus tot een aantal jaren geleden voor-

markt.’

megen), heeft als doel om in Oost-

namelijk lag op productie, staat nu de

Nederland bruggen te slaan tussen ken-

ontwikkeling van de medewerkers cen-

Twee reorganisaties

nisinstellingen, studenten en bedrijven.

traal en is het het doel om deze in een zo

Hameland is na twee grote reorganisa-

Concreet betekent dit dat projectcoördi-

regulier mogelijke werkomgeving te

ties ‘lean en mean’: efficiënt werkend

natoren van de HAN bij een bedrijf ‘in

plaatsen. Om een aantrekkelijke partner

met de juiste mensen op de juiste plaats.

huis’ aan het werk gaan, ervoor zorgen

voor het bedrijfsleven te zijn en te blij-

Hierdoor blijft het nu al onder de norm

dat vraagstukken van dit bedrijf naar

ven volgt Hameland de ontwikkelingen

van 5500 euro begeleidingskosten per

concrete opdrachten worden vertaald en

in allerlei branches op de voet.’

SW-medewerker per jaar, die de over-

dat er een continue stroom is van stu-

Een recente ontwikkeling is reshoring:

heid voor 2018 heeft gesteld. Engelberts

denten die bij dit bedrijf stage lopen of

werkpakketten die een aantal jaren

geeft aan dat de gevolgen van de twee

afstuderen. Het project bleek al bij diver-

geleden vanwege de lage loonkosten

ingrijpende reorganisaties in het bedrijf

se ‘maakbedrijven’ succesvol; dit jaar

verschoven naar bijvoorbeeld Azië en

merkbaar zijn: ‘Door de exact kloppende

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 19

19

12/2/13 11:16 AM

bezetting is er bij de reguliere medewer-

de opwaartse beweging blijft voort-

geen moment hoef te vervelen. Ik werk

kers weinig ruimte en tijd voor het uit-

zetten.’

veel samen met de andere studenten die

stippelen van nieuwe plannen en het

Inmiddels verdiept stagiair Robert de

hier stage lopen. Zo komen we samen

nader bekijken van vraagstukken bin-

Graaf (HAN, bedrijfseconomie) zich in de

tot nieuwe ideeën en het is nog gezellig

nen Hameland. Dit wordt versterkt door-

onderwerpen tariefstelling en loon-

ook! Doordat we met onze laptop op

dat kadermedewerkers veelal langere

waarde. Het vaststellen van een tarief

allerlei flexibele werkplekken kunnen

tijd in dienst zijn waardoor “out of the

bij het detacheren van een SW-mede-

plaatsnemen, horen, zien en leren we

box”-denken in mindere mate in hun

werker is vaak erg complex. Deze mede-

van alles over het bedrijf.’

genen zit. We hopen dat dit project – het

werker voert slechts een deel van de bij

Hameland Innovatiecentrum in samen-

de functie horende werkzaamheden uit,

Met een andere bril kijken

werking met de HAN, dat twee tot drie

wat invloed heeft op zijn loonwaarde. ‘Ik

Stagiair Thomas Emmen (HAN, bedrijfs-

jaar zal duren – nieuwe inzichten in ons

kijk naar de systematiek bij het bepalen

economie) levert met zijn stageopdracht

eigen bedrijf geeft en het management

van het uurtarief en bekijk over de gehe-

een bijdrage aan het jaarplan van Hame-

en de kadermedewerkers stimuleert om

le breedte van de organisatie waar din-

land. Door in gesprek te gaan met mede-

nog meer innovatief te gaan denken.

gen anders zouden kunnen’, zegt De

werkers van diverse afdelingen in het

Want gezien alle ontwikkelingen om

Graaf. ‘Een pittige opdracht, maar een

bedrijf brengt hij in kaart hoe de kritische

ons heen is het belangrijk dat Hameland

mooie uitdaging waardoor ik me hier

prestatie-indicatoren scherper kunnen

20

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 20

12/2/13 11:16 AM

worden geformuleerd. Lise Kuipers (Graafschapcollege, facilitair leidinggevende) is verantwoordelijk voor een deel van de uitvoering van het project ‘Hameland Beweegt!’, waarmee 300 SW-medewerkers worden gestimuleerd om gezonder te gaan leven door middel van gezondere voeding en meer beweging. ‘Het project is voor mij een grote uitdaging. Het is een hele opgave om zo’n grote groep mensen te inspireren en te motiveren.’ Ook Anna Koerts (Graafschapcollege, facilitair leidinggevende) heeft enkele mooie opdrachten die ze de komende maanden zal uitvoeren. Zij gaat onder andere bekijken op welke manier de huidige kantine voor het kaderpersoneel kan worden omgebouwd tot een modern ingerichte kantoorruimte met flexwerkplekken. ‘Ik vind het leuk om de bestaande situatie te observeren en mijn creativiteit te gebruiken om te kijken waar dingen anders kunnen.’ Stagiaires Femke Snijders en Devi Streng (HAN, opleidingskunde) klopten bij Hameland aan voor een korte ‘meewerkstage’. Vanuit hun expertise werken zij mee aan de ‘inspiratiekalender’, een project om kadermedewerkers te stimuleren om met een andere bril naar het leven van iemand met een beperking te kijken.

Bijdragen aan groter geheel Verjonging en vernieuwing, voor Nijstad zijn het twee belangrijke redenen om studenten van de mbo-opleidingen, hogescholen en universiteiten in Oost-Nederland in huis te halen. ‘Het Hameland Innovatiecentrum zorgt voor een frisse wind door ons bedrijf. De stagiair(e)s en afstudeerders hebben een mooie rugzak met kennis uit alle (wind)richtingen. Wij geven ze graag de kans om die kennis toe te passen in de praktijk, iets wat binnen de muren van hun opleiding niet altijd mogelijk is. Dus niet alleen het theoretische deel in de onderzoeksfase, maar ook de implementatie van het daaruit voortkomende plan en de evaluatie daarvan. Zo voorkomen we dat “het in huis halen van studenten” een doel op zich wordt. Het zou zonde zijn om na het onderzoek te stoppen. Om als bedrijf stappen te kunnen maken hebben we juist behoefte aan wat daarna komt. De kracht van dit project ligt volgens mij in het integrale: losse projecten, uitgevoerd door studenten die met elkaar in verbinding staan en ieder een bijdrage leveren aan een groter geheel. Het is mooi dat er synergie ontstaat tussen de studenten onderling en tussen studenten en de rest van het bedrijf’, aldus Nijstad. ■ Voor meer informatie over het Hameland Innovatiecentrum: projectcoördinator Charlotte Vink, vinkc@ hameland.nl. SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 21

21

12/2/13 11:16 AM

Wat SW en zorg van elkaar kunnen leren

‘Een SW’er in je instelling Het toepassen van functiecreatie en het enthousiasmeren van werkgevers in de zorg om meer met SW’ers te gaan werken. Het waren twee onderwerpen die aan bod kwamen tijdens de conferentie ‘Samen werken aan duurzame inzetbaarheid’, een initiatief van SBCM en A+O VVT (Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsbeleid Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg). Een verslag. Tekst: Eline van Elk, redacteur bij CAOP/SBCM | Foto: Shutterstock

Bij functiecreatie worden eenvoudige taken uit complexe functies gehaald. Deze eenvoudige taken vormen een of meer nieuwe functies die geschikt zijn voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Daarmee creëer je werk voor deze groep, en hoger opgeleiden komen zo beter toe aan hun eigenlijke taken. 22

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 22

12/2/13 11:16 AM

is een kans’ Z owel de sociale werkvoorziening

ties die geschikt zijn voor mensen met een

vers hierbij soms aarzelen. Bijvoorbeeld

als de verpleeg- en verzorgingshui-

afstand tot de arbeidsmarkt. Daarmee cre-

omdat zij een negatief beeld hebben over

zen en de thuiszorg, kortweg VVT,

eer je werk voor deze groep, en hoger

de arbeidsinzet van SW-medewerkers, wat

hebben in de nabije toekomst te maken

opgeleiden komen zo beter toe aan hun

kan voortkomen uit onbekendheid met de

met hetzelfde vraagstuk: de duurzame

eigenlijke taken. De methodiek is getest in

aard van de beperking of vrees voor hoge-

inzetbaarheid van personeel. Terwijl VVT-

drie pilotteams van steeds een SW-organi-

re personeels- en begeleidingskosten,

instellingen moeten anticiperen op de

satie en een VVT-instelling. Dit heeft in

hoger ziekteverzuim, lagere productiviteit

toenemende krapte op de arbeidsmarkt,

elk geval drie nieuwe functies opgeleverd,

en minder flexibiliteit. Spreker Hetty Gie-

hebben SW-organisaties de taak om

waarin inmiddels meerdere SW-mede-

len, accountmanager bij Lander werk &

medewerkers zo veel mogelijk aan regu-

werkers werkzaam zijn. De bevindingen

participatie, zei deze weerstand te herken-

lier werk te helpen. Wat kunnen beide sec-

uit het project zijn opgetekend in een

nen. Zij gaf als tip mee om aan te sluiten

toren voor elkaar betekenen? Deze vraag

handreiking voor de SW- en de VVT-sector.

bij de zorgen die elke VVT-instelling heeft,

stond centraal tijdens de conferentie

Momenteel wordt er bekeken voor welke

zoals de toekomstige inzetbaarheid van

‘Samen werken aan duurzame inzetbaar-

andere sectoren functiecreatie kansen

personeel of social-returnverplichtingen.

heid’ op 3 oktober in Utrecht.

biedt. In dit kader is onlangs het nieuwe

Dit viel in goede aarde bij de SW-professio-

Uit alle hoeken van het land kwamen

project ‘Functiecreatie in de ziekenhuizen’

nals in de zaal. ‘Wij nemen onszelf te vaak

de deelnemers uit de SW- en VVT-sector

gestart, waarmee samenwerking tussen

als vertrekpunt. Je moet juist vertrekken

naar de Fabrique, waar iedereen hartelijk

SW en ziekenhuizen wordt gestimuleerd.

vanuit het gezichtspunt van de werkgever’, luidde het. Ook Pauline Reiniers,

werd ontvangen door de dagvoorzitters. Twee acteurs, beiden ‘duurzaam’ gekleed

Aanleerbare taken

hoofd P&O bij Zorggroep Maas en Waal,

in letterlijk grasgroene kleding, wisten

Tijdens interactieve workshops wisselden

zei de aarzeling te herkennen om SW-

de zaal met enkele oefeningen snel in

de deelnemers vervolgens met elkaar van

medewerkers in te schakelen: ‘Bij ons

beweging en aan het lachen te krijgen. De

gedachten over de mogelijkheden van

waren in eerste instantie ook de cliënten

sfeer zat er meteen goed in voor een

functiecreatie binnen de VVT-sector.

en hun familie terughoudend, maar na

vruchtbare dialoog tussen SW- en VVT-

Welke taken die nu door gediplomeerd

een korte proefperiode veranderde dat

organisaties.

personeel worden gedaan zouden SW-

beeld radicaal en waren ze laaiend

medewerkers kunnen oppakken? Een taak

enthousiast. Want er zijn meer handen

Drie nieuwe functies

als koffiezetten lijkt misschien eenvoudig,

aan het bed, er zijn meer luisterende oren

Daarna begon ‘het echte werk’, aldus José

maar het maakt nogal uit of je dit met een

en er is tijd voor extra activiteiten. Het

Meijer, voorzitter van SBCM, en Aaldert

ingewikkeld espressoapparaat doet of met

vraagt altijd een investering, maar het

Mellema, bestuurlid van A+O VVT. Want

een filterzakje. Spreker Frans Nijhuis,

betaalt zich ook terug. Je moet kijken naar

de SW en de VVT staan voor grote uit-

hoogleraar inclusieve arbeidsorganisaties

het totaalplaatje.’ Gielen vulde aan: ‘En als

dagingen. Maar waar uitdagingen zijn

aan de Universiteit van Maastricht en zelf-

je eenmaal met elkaar om de tafel zit, stel

liggen ook kansen. De sectoren kunnen

standig ondernemer, benadrukte in zijn

dan de juiste vragen: zou je ermee gehol-

zich gezamenlijk inzetten voor duurzame

workshop dat nieuwe functies moeten

pen zijn als we het werk anders organise-

inzetbaarheid: wat kan de SW de VVT bie-

aansluiten bij de mogelijkheden van

ren, hoe kunnen wij als SW-organisatie

den, én andersom? ‘Het is een kans om

mensen met een beperking. Die liggen

daarbij ondersteunen?’ Ook Nijenhuis

met SW’ers in je instelling te werken’, zei

vooral in helder omschreven activiteiten,

adviseert SW-organisaties om steeds de

Meijer. ‘Het vraagt inzet, maar het levert

aanleerbare repetitieve taken en gestruc-

vraag van de werkgever centraal te stel-

zeker ook een bijdrage aan je organisatie.

tureerde werkzaamheden. Ook moeten

len, een vertrouwensband met de werkge-

Het vergroot bijvoorbeeld de betrokken-

nieuwe functies op reële werkzaamheden

ver op te bouwen en deze zo veel mogelijk

heid van je personeel.’

zijn gebaseerd, zodat ze niet bij de eerst-

te ontzorgen. ■

De volgende spreker, CAOP-projectleider

volgende reorganisatie weer verdwijnen.

Marion van Swaay, vertelde over het pro-

De conferentie vormde het sluitstuk van de

ject ‘Functiecreatie in de V&V’ (verpleeg-

VVT-instellingen verleiden

projecten ’Functiecreatie in de V&V’ en

kundigen & verzorgenden). Bij functiecre-

Hoe krijg je als SW-organisatie nou

‘Duurzaam werken in de VVT’. Ze werd

atie worden eenvoudige taken uit com-

werkgevers enthousiast om SW’ers in

georganiseerd door SBCM en A+O VVT

plexe functies gehaald. Deze eenvoudige

te schakelen? Veel deelnemers aan de con-

en mede mogelijk gemaakt door steun van

taken vormen een of meer nieuwe func-

ferentie hebben zelf ervaren dat werkge-

het Europees Sociaal Fonds. www.sbcm.nl. SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 23

23

12/2/13 11:16 AM

Werken in de rolstoelrecycling In Roermond, Almelo en Nijkerk geeft Kersten Revalidatietechniek rolstoelen een tweede leven. Het bedrijf schakelt daarbij de hulp in van SW’ers die bij het bedrijf zijn gedetacheerd. Een kijkje tussen de stellingen in Nijkerk. Tekst: Cindy Lammers | Foto’s: (inclusief cover): Jos Heijnen

E

en grote hal op een bedrijventer-

Besparing

1987; in 2004 trad er een nieuwe, jonge

rein in Nijkerk. In het midden

Soms zag zo’n gebruikte rolstoel nog wel

directie aan die een andere koers inzet-

staan vele stellingen op een rij,

eens het daglicht, maar de algemene

te. Vooral de drie p’s van people, planet

ordelijk volgestapeld met rolstoelonder-

situatie was dat een nieuwe aanvraag

en profit kwamen hoog in het vaandel te

delen. Metalen frames, kussens, wielen,

bijna automatisch een nieuwe rolstoel

staan. Het bieden van werk aan mensen

banden. Om de stellingen heen, aan de

betekende. Dat kon beter en goedkoper,

met een grote afstand tot de arbeids-

raamkant, liggen de werkstraten voor de

vonden de verzekeraars. Kersten sprong

markt past hier goed in, mede ook van-

(de)assemblage en reparatie van rolstoe-

in die markt; inmiddels vervult het

wege de branche van hulpmiddelen

len en voor de reiniging van rolstoelkus-

bedrijf de rol van depothouder en ver-

waarin het bedrijf opereert. Van de hui-

sens. In de wasstraat sist de hogedruk-

zorgt het de rolstoelrecycling voor de vijf

dige driehonderd medewerkers heeft 23

spuit er lustig op los; stoom blaast uit de

grootste zorgverzekeraars van Neder-

procent, dus circa zeventig, een beper-

mond op het skai. Verderop maakt een

land: VGZ, CZ, Achmea, Agis en Menzis.

king.’

medewerker een kussen droog met een

Is er nu een aanvraag voor een rolstoel,

Het eerste SW-bedrijf waarmee Kersten

doekje.

elektrisch of niet, dan volgt er eerst een

ging samenwerken was Westron in

telefoontje met het depot: is de stoel

Roermond – hier zit ook het hoofdkan-

Sinds twee jaar doet ‘Nijkerk’ dienst als

aanwezig? Zo ja, dan maken de mede-

toor van Kersten. Daarna volgden Inclu-

depot van Kersten Revalidatietechniek

werkers hem klaar voor de cliënt. Zo

sief Gresbo in Nijkerk en Soweco in

voor het recyclen van rolstoelen. Het

goed als nieuw – gereinigd, gerepareerd,

Almelo. In die drie plaatsen huurt Ker-

bedrijf heeft daarnaast een depot in

gecheckt. ‘Dat kan in 85 procent van de

sten een pand dat dienstdoet als opslag-

Roermond en in Almelo. Rolstoelrecy-

gevallen’, vertelt Van Dijk. ‘Daarmee

plaats van rolstoelen en rolstoelonder-

cling, of de tak ‘hergebruik’ zoals die bij

voorkom je onnodige productie van

delen en als werkplaats om rolstoelen te

Kersten heet, bestaat al sinds 2006,

nieuwe rolstoelen. De gemiddelde

repareren en te reinigen. De SW-mede-

weet Pieter van Dijk, manager van de

gebruiksduur was eerder drie tot vijf

werkers zijn bij Kersten gedetacheerd.

locaties in Nijkerk en Almelo. Aanlei-

jaar. Nu kan een rolstoel wel tien jaar

In Nijkerk zijn dat er zes van de achttien

ding was de rolstoelverstrekking tot

meegaan.’ Vorig jaar september vierde

medewerkers in totaal. De Nunspeetse

dan toe: ‘Had iemand een rolstoel

Kersten zijn 50.000ste rolstoelhervers-

wethouder Gert van den Berg legde des-

nodig, dan kwam er een indiceerder

trekking. ‘Dat leverde voor de verzeke-

tijds het contact tussen Kersten en Inclu-

langs die vervolgens opdracht gaf aan

raars een besparing van 100 miljoen

sief Gresbo. De SW’ers hier worden aan-

de leverancier om de juiste rolstoel te

euro op!’

gestuurd en begeleid door een meewerkend voorman, ook een SW’er. Ze komen

leveren’, zo schetst hij. ‘Na enige tijd werd de cliënt weer beter. Of hij kwam

Samenwerking SW

zelf naar het werk of met het busje dat

te overlijden, dat kan ook, maar in beide

Kersten realiseert dit milieu- en geldbe-

Inclusief Gresbo laat rijden. ‘In Almelo is

gevallen belandde de rolstoel meestal

sparende hergebruik mede dankzij de

het iets anders geregeld. Daar hebben

op dezelfde plek: in de kelder van de

inzet van SW’ers. Een bewuste keus vol-

we SW’ers die heel zelfstandig kunnen

zorginstelling.’

gens Van Dijk: ‘Kersten bestaat al sinds

werken en die we zelf kunnen begelei-

24

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 24

12/2/13 11:16 AM

den; een speciale voorman is niet nodig.

medewerkers gaan goed samen, is mijn

Wat Van Dijk hier slechts over kwijt wil

We kijken per locatie was nodig is.’

ervaring, er is respect over en weer. Wer-

is dat het in Kerstens optiek heel belang-

ken met verschillende doelgroepen

rijk is dat mensen de juiste voorzienin-

Dynamische mix

bevordert de werksfeer, het relativeert

gen krijgen, afgestemd op hun behoefte.

De mix van medewerkers geeft een pret-

ook.’

‘Daarbij is goede voorlichting essentieel. Daar zullen wij dus zeker op insteken.’

tige dynamiek, SW’ers erbij is leuk, vindt Van Dijk. Hoewel het werk van SW’ers

Bezuinigingen en groei

Het herverstrekken van rolstoelen is vol-

en ‘gewone’ medewerkers wel geschei-

Die inzet van 23 procent SW’ers is overi-

gens hem een bewezen succesvol con-

den plaatsvindt. ‘Het zijn twee aparte

gens Kersten-breed en geldt niet alleen

cept en zal dat voorlopig wel blijven.

werkprocessen’, verduidelijkt hij. ‘De

voor de recyclingtak, al werken daar

Begin volgend jaar zal er een wasstraat

SW’ers houden zich vooral bezig met de

wel de meesten. Dit aantal zal nog wel

komen in Almelo, wat waarschijnlijk

demontage van gebruikte rolstoelen en

gaan groeien, verwacht Van Dijk. Hoe-

uitbreiding van de formatie zal beteke-

de opslag van materialen, en ze geven de

veel kan hij niet zeggen, ‘onmogelijk

nen. Met ‘mensen met een grote afstand

rolstoelen een grondige reinigingsbeurt

om daar een voorspelling op los te

tot de arbeidsmarkt’, want de doelgroep

door middel van thermische desinfectie.

laten’. ‘Aan de ene kant speelt de ver-

is imiddels breder dan alleen SW.

Dat doen ze ook fysiek gescheiden van

schraling van de zorgsector; de bezuini-

‘Belangrijk is om goede afspraken te

de andere medewerkers, in de wasstraat.

gingen van de overheid en de verande-

maken met het SW-bedrijf. Zo zijn we nu

Zij hebben voor dit werk geen opleiding

ringen in de langdurige zorg merken we

al in gesprek met Soweco over de nieu-

nodig. Coaching on the job is voldoende.’

hier ook. Maar tegelijk biedt dit voor

we activiteiten in de wasstraat aldaar,

Het komt natuurlijk wel voor, vervolgt

ons kansen want het bevordert de her-

over wat wij nodig hebben, het type

hij, dat SW’ers reparatiewerkzaamheden

verstrekking. De vraag van de consu-

werk, de mensen, hun niveau, en wat zij

uitvoeren. ‘Bijvoorbeeld als ze een fiet-

ment zal gewoon blijven bestaan, die

kunnen bieden. Daarover kunnen we

senmakersdiploma hebben, een vereiste

zal toenemen zelfs met het oog op de

dan in gezamenlijkheid beslissen. Het is

om rolstoelen te mogen repareren. Maar

vergrijzing. Mensen zullen langer zelf-

sowieso belangrijk om met elkaar in

dat gebeurt niet zo vaak. En de werkpro-

standig thuis moeten blijven wonen en

gesprek te blijven. Zo merken wij dat we

cessen mogen dan gescheiden zijn, er

de behoefte aan ondersteuning thuis

het lastig vinden dat we weinig invloed

wordt wel samen geluncht en tussen-

gaat waarschijnlijk groeien. Al blijft er

hebben op de thuissituatie van mede-

door met elkaar gepraat. Binnenkort

ook een spanningsveld: wanneer gaat

werkers met een beperking. Ze zijn toch

hebben we ook weer ons gezamenlijke

iemand echt hulpmiddelen gebruiken

sneller van slag als gevolg van iets wat

bedrijfsuitje; daarbij houden we altijd

als hij die zelf moet gaan betalen? De

thuis is gebeurd dan reguliere medewer-

rekening met de beperkingen van onze

vraag is hoe wij op al die ontwikkelin-

kers. Dit soort dingen bespreken met

mensen. Dat hoort er nu eenmaal bij. De

gen moeten anticiperen.’

onze SW-bedrijven.’ SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 25

25

12/2/13 11:16 AM

26

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 26

12/2/13 11:16 AM

Huib van Olden, nieuwe voorzitter SBCM

‘De onzekerheid rondom de Participatiewet is fnuikend’ Als wethouder is hij ‘manager van constante onzekerheid in het sociale domein’. Als nieuwe voorzitter van SBCM wil hij dat SW-bedrijven werkontwikkelbedrijven worden. ‘De behoefte aan beschut werk blijft veel groter dan we denken.’ Maak kennis met Huib van Olden (50). Tekst: Stan Verhaag | Foto’s: Johannes Abeling

Even zag het ernaar uit dat Huib van

Wat maakt uw functie als wethouder

manager van onzekerheid en dat is iets

Olden de politiek zou verlaten. Het was

leuk?

heel anders dan wanneer ik een verande-

2010 en hij stopte als gemeenteraadslid

‘Mijn speelveld als wethouder is breder

ring zou moeten doorvoeren waarvan

in ’s-Hertogenbosch. ‘Ik heb een gezin

dan als advocaat. Ik vind het sociale

Den Haag de kaders bepaalt. Nu zijn er

met vrij jonge kinderen en het raadslid-

domein zeer interessant. Wij hebben hier

geen kaders. We weten slechts dat er fors

maatschap kostte me te veel tijd naast

in ’s-Hertogenbosch vier jaar geleden al

bezuinigd gaat worden. Verder moeten

mijn werk’, zegt hij nu daarover. Maar het

de eerste stappen gezet om efficiënter en

we het zelf maar uitzoeken. Dat is het

bloed kruipt waar het niet gaan kan. Toen

doelmatiger te gaan werken door plan-

speelveld. Dat is soms lastig, maar altijd

hem datzelfde jaar werd gevraagd of hij

nen te maken om onze Sociale Dienst en

ongelofelijk interessant.’

wethouder sociale zaken en arbeids-

het SW-bedrijf Weener Groep samen te

marktbeleid wilde worden, stemde hij

voegen. Dat vind ik leuke processen om

Over welke eigenschappen moet een

toe. ‘Het wethouderschap leek me zo leuk

te sturen en te begeleiden.’

goede manager in onzekerheid beschikken volgens u?

en uitdagend dat ik zei: “Dan moet mijn baan er maar uit en maak ik van mijn

En wat is er wellicht lastig aan het

‘Die moet vooral lef hebben om zijn eigen

hobby, de politiek, mijn dagelijks werk.”’

wethouderschap?

koers te bepalen en om te sturen binnen

De baan die hij opzegde was die van part-

‘Ik ben de langstzittende wethouder hier,

de mogelijkheden die er ondanks alle

ner bij Ernst & Young.

ik heb al vijf collega’s zien gaan. Elke keer

onzekerheid overblijven. Er zijn gemeen-

weer moeten we een teamgevoel zien te

ten die afwachten tot ze in Den Haag

Wat was er zo leuk aan de advocatuur?

creëren, dat maakt het soms lastig. En er

klaar zijn met knopen doorhakken. Zij

‘De veelzijdigheid. Bij Ernst & Young advi-

zijn hier veel kleine partijen, dat betekent

doen niks of ze doen het te laat. Er zijn

seerde ik de publieke sector, waaronder

dat je steeds nieuwe coalities moet sme-

ook gemeenten die nadenken over de

ook SW-bedrijven. Een advocaat is een

den. Het lastige voor onze gemeente-

vraag wat ze wél kunnen doen en die zich

dienstverlener die mensen helpt met in

raadsleden is dat we in dit land een heel

richten op de dingen waar ze Den Haag

dit geval een juridisch probleem. Soms

lange periode beleven van onzekerheid

niet bij nodig hebben.’

losten we dat op samen met fiscalisten

in het sociale domein. Kijk maar naar de

en accountants, dan werd het nog leuker.

onduidelijkheid rondom de Wet werken

Geef eens een voorbeeld?

Een wethouder doet iets soortgelijks:

naar vermogen en de Participatiewet.

‘Wij zijn al in 2010 gestart met het

je kunt helpen de noden van de samen-

Raadsleden verkeren nu al vier jaar in

samenvoegen van onze Sociale Dienst

leving te verlichten.’

onzekerheid. Als wethouder ben ik een

en het SW-bedrijf. Ten eerste richtten we SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 27

27

12/2/13 11:16 AM

een gezamenlijk Werkgeversservicepunt

Wat is uw belangrijkste hobby buiten

zijn. Het zoeken naar die overeenkomsten,

in. Hoe ging dat daarvóór? Iemand in de

het werk? En waarom?

daar zou ik het over willen hebben.’

SW pakte de telefoon en belde een werk-

‘Als gezin wonen we in een monumen-

gever met de vraag of persoon X die

taal pand in de binnenstad van ’s--

Hoogste tijd om het over SBCM te hebben.

beschut werkte, op locatie kon komen

Hertogenbosch met een monumentale

Hoeveel mensen werken er anno 2013?

klussen. Een dag later pakte iemand van

tuin. Het is het voormalige huis van de

‘Er werken negen mensen en we hebben

de Sociale Dienst de telefoon en vroeg

grootouders van mijn vrouw, de tuin is

een zevenkoppig bestuur. Als Stichting

diezelfde werkgever of een persoon die

aangelegd door haar grootvader. In die

Beheer Collectieve Middelen beheren we

in de kaartenbak zat bij hem aan de slag

tuin mag ik graag mijn handen uit de

het geld dat is bijeengebracht door de

kon. Er gebeurden dus vergelijkbare

mouwen steken. Ik vind het ook erg leuk

cao-partijen binnen de sociale werkvoor-

dingen op verschillende plekken in de

om andere mensen deelgenoot te maken

ziening.’

samenleving. De werkgever werd er

van al dat moois. Het is een verscholen

horendol van. Dat moest sneller en effi-

paradijsje.’

Wat moet SBCM onder uw voorzitterschap voor elkaar krijgen?

ciënter. Daar ben ik mij destijds sterk Hoe ziet uw gezin eruit?

‘SBCM bevindt zich in een transitie. De

‘Ik ben getrouwd, mijn vrouw is rechter

Participatiewet gaat op enig moment

Wat is uw belangrijkste prestatie

in ’s-Hertogenbosch, we hebben drie kin-

duidelijk maken hoe we in de toekomst

geweest in uw arbeidzame leven tot

deren, van 15, 12 en 10 jaar.’

verder moeten met de Wsw, maar nu al

voor gaan maken.’

nu toe?

houdt iedereen er ernstig rekening mee

‘Het redden van de voetbalclub FC Den

Vertel eens iets verrassends over uzelf?

dat de Wsw op slot gaat. Dat is prima,

Bosch in 2011. Daar heb ik het hardst

‘Ik heb in 2011 meegedaan met de

maar het laat onverlet dat er ook straks

voor gelopen de afgelopen jaren. Er is

Politieke Klets, dat is de opening van het

nog heel veel mensen zijn met een

in de politiek nu eenmaal heel weinig

carnavalsseizoen hier in ’s-Hertogen-

afstand tot de arbeidsmarkt die structu-

steun om voetbalclubs overeind te hou-

bosch waar lokale politici op komische

reel een duwtje in de rug nodig hebben.

den. Ik vond dat we de club moesten

wijze het voorbije politieke jaar

Ik vind dus dat het nadenken over het

teruggeven aan het volk. Ze bungelen

bespreken.’

borgen van de bestaande sociale infra-

nu weliswaar ergens onderaan, maar

structuur moet gebeuren bij een club die

de club is er nog wel, en als hij er niet

Op internet zie ik dat u volgens het

betrouwbaar is, die gedragen wordt door

meer zou zijn, zou hij ook nooit meer

Brabants Dagblad ‘een verrassend

sociale partners en die voor de brede

terugkeren.’

sterk debuut’ maakte in 2011.

doelgroep de goede dingen kan doen.

‘Klopt, ja. Ik merkte dat mensen verbaasd

SBCM moet zich dus verbreden. We zijn er

En wat had u – met de wijsheid achteraf

waren dat het mij als “buitenstaander”

straks niet alleen voor de SW’ers, maar

– anders gedaan willen hebben in uw

heel aardig lukte. Ik heb gestudeerd in

voor alle mensen met een afstand tot de

carrière?

Leiden, was lid van het corps, dus men-

arbeidsmarkt. Mijn toegevoegde waarde

‘Ik had zowel in de advocatuur als in de

sen verwachten niet direct dat ik aan zo’n

als voorzitter is dat ik dat voor elkaar

politiek eerder en meer duidelijkheid

carnavalsevenement meedoe.’

moet zien te krijgen.’

kers waaraan ik leidinggaf. Ik had bij-

Naast wie zou u graag in het vliegtuig

Wat is daarvoor nodig?

voorbeeld nog steviger kunnen acteren

willen zitten en waarom?

‘We moeten draagvlak zoeken bij de orga-

en nog eerder draagvlak kunnen realise-

‘Naast Maartje Paumen, de tophockeyster

nisaties die binnen de publieke sector

ren voor het samengaan van de Sociale

die hier bij Den Bosch speelt. Ik ben geïn-

over mensen met een afstand tot de

Dienst en de SW. Zelfs nu duurt het tot

teresseerd in haar passie, in hoe ze erin

arbeidsmarkt gaan. Nu is het heel simpel:

2014 voordat het proces helemaal is

slaagt om die passie al jarenlang vast te

iemand in de SW kan gebruikmaken van

afgerond, dat vind ik eigenlijk te lang.

houden. En in hoeverre komt die passie

de hulpmiddelen die mensen helpen

Mensen hebben behoefte aan leider-

overeen met de passie van mensen die

beter te functioneren op hun werkplek.

schap en duidelijkheid. Beter een slech-

zich al jarenlang inzetten voor de politiek?

Denk aan e-learning. Als die persoon ver-

te boodschap dan geen boodschap. Dat

Ik weet uit eigen ervaring dat mijn inzet

volgens naar een regulier metaalbedrijf

geldt ook voor de overheid. Die bedenkt

als partner voor Ernst & Young stevig was,

overstapt, komt hij voor ondersteuning

een enorm plan, de betrokkenen moe-

maar wat ik nu doe is nog vele malen

terecht bij het A&O-fonds van de metaal-

ten tekenen bij het kruisje en de samen-

intensiever. De combinatie van mijn

sector. En als hij drie jaar later overstapt

leving moet het vervolgens maar accep-

werkzaamheden is ook een vorm van top-

naar de horeca, is hij afhankelijk van het

teren. Maar de samenleving wil méé-

sport, ik vind het ook nog elke dag leuk, en

aanbod van het A&O-fonds van de hore-

doen aan de zoektocht.’

dat kan voor een topsporter niet anders

casector. Weet je wat nou zo mooi zou

moeten verschaffen aan de medewer-

28

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 28

12/2/13 11:16 AM

zijn? Als die persoon altijd gebruik kan

Aan welk aantal denkt u?

te komen van de beschutte omgeving.

blijven maken van de hulpmiddelen van

‘Tachtig- à negentigduizend.’

En we zorgen dat er tools en produc-

SBCM, ongeacht in welke sector hij werkt.’

ten zijn die mensen kunnen blijven U denkt er dus heel anders over dan de

gebruiken als ze eenmaal naar bui-

Gelooft u dat straks alle SW’ers bij een

gemiddelde landelijke politicus anno

ten gaan.’

regulier bedrijf aan de slag kunnen?

2013.

‘Nee, dat gaat niet lukken. Mensen met

‘Klopt. Je kunt de Wsw op slot doen, maar

Wat is uw visie op de aanstaande

een afstand tot de arbeidsmarkt voelen

de groep mensen met een grote afstand

Participatiewet?

zich vaak niet heel sterk als het gaat over

tot de arbeidsmarkt blijft gewoon bestaan

‘De onzekerheid rondom die wet is

hun eigen capaciteiten en ontwikkeling.

hoor. We moeten hun aangepaste werk-

fnuikend, zowel voor de SW als voor

Ze hebben behoefte aan zekerheid en

plekken en begeleiding blijven bieden. Ik

onze samenleving.’

geborgenheid. Ik zie het elke keer als ik

vind dus dat je in heel Nederland een soci-

bij Weener Groep kom: ze waarderen de

ale infrastructuur in stand moet houden.

Wat zou er moeten gebeuren?

veilige omgeving van het SW-bedrijf. Als

Je moet daarbij wel nadenken over een

‘Men moet nu besluiten hoe de Partici-

sociale partners moeten we ernaar stre-

nieuw verdienmodel, want het huidige

patiewet eruitziet. Dan zijn allerlei men-

ven die geborgenheid te blijven bieden

model heeft zijn langste tijd gehad omdat

sen het er niet mee eens, maar dat is

aan een brede doelgroep. Dat kan door

Den Haag en de gemeenten de schulden

minder belangrijk. Sterker nog, het kan

hulpmiddelen, maar ook door hun een

niet langer voor hun rekening willen

best zo zijn dat mijn eigen CDA het er

infrastructuur te bieden.’

nemen. Maar die mensen blijven bestaan.’

niet mee eens is. Maar als verantwoor-

Hoe klein of groot is volgens u de groep

U zegt dus: behoud de SW-bedrijven,

nu gebaat zijn bij duidelijkheid. Want

die aangewezen zal blijven op een voor-

maar dan anders gefinancierd en onder

onzekerheid leidt ertoe dat sommige

ziening als de SW?

een andere naam. ‘Participatiebedrijven’

gemeenten beslissingen vooruitschui-

‘Dat zijn er veel meer dan wij met z’n

of zo?

ven, dat ze nog niet eens begonnen zijn

allen denken. Het is wensdenken dat

‘De beste naam is “werkontwikkelbe-

met het samenvoegen van Sociale Dien-

er straks maar dertigduizend beschut

drijf”, vind ik. We bieden werk en we

sten en SW-bedrijven. Dat is funest voor

binnen blijven werken.’

ontwikkelen mensen met als doel los

onze BV Nederland.’ ■

delijk bestuurder vind ik dat we

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 29

29

12/2/13 11:16 AM

Tekst: Menno Goosen

Op de achterkant van een servet Auteur: Dan Roam Uitgeverij: Kluwer ISBN: 9789013114546 Prijs: € 35,00 Geen betere manier om te bewijzen dat we iets goed begrijpen dan er een eenvoudig plaatje van te tekenen. En geen effectievere manier om een lastig vraagstuk op te lossen dan een pen te pakken en de onderdelen van het probleem te tekenen. Dat schrijft Dan Roam in deze internationale bestseller. Hij bewijst dat een simpele tekening op een bescheiden servetje effectiever kan zijn dan de meest gelikte PowerPointpresentatie. Gebaseerd op twintig jaar ervaring en de jongste wetenschappelijke ontdekkingen over hoe wij zien, leert Roam de lezer hoe je elk probleem kunt verduidelijken of elk idee kunt verkopen met behulp van een simpele reeks tools.

Nederlandse politiek voor Dummies Auteur: Eddy Habben Jansen Uitgeverij: Pearson ISBN: 9789043030847 Prijs: € 14,95 De sociale werkvoorziening wordt in grote mate bepaald door de politiek. Denk aan de Wet werken naar vermogen die er nooit kwam en de aanstaande Participatiewet. In deze tijd van strenge bezuinigingen wordt het steeds belangrijker om van de politieke ontwikkelingen op de hoogte te zijn. Hoe is ons politieke bestel ontstaan? Wat doen Kamerleden precies? Hoe komen besluiten tot stand? In dit boekje komen alle onderdelen van de staatsinrichting aan bod, zoals de regering en het parlement. Ook lees je over de politieke partijen, grondwet, verkiezingen, gemeentepolitiek en relatie met de Europese Unie. Bovendien krijg je uitgelegd hoe je zelf invloed kunt uitoefenen op de Nederlandse politiek.

Succes doe je zo Auteur: Frits Conijn Uitgeverij: Atlas Contact ISBN: 9789047006671 Prijs: € 12,50 Succes, dat willen we allemaal wel. Maar hoe doe je dat? In dit boek vertellen negentien bekende Nederlanders openhartig over hun succes, wat ze ervoor hebben gedaan en gelaten en welke lessen ze onderweg leerden. Over de lastige beslissingen die ze moesten nemen, de vrienden die ze verloren en de vrijheid die ze wonnen. Annemarie van Gaal, Ben Mandemakers, dj Chuckie, Anky van Grunsven, Rutger Hauer en vele anderen geven hun visie op succes; Frits Conijn pikte de essenties eruit. Succes doe je zo biedt daarmee verrassende inzichten, inspirerende verhalen en de belangrijkste do’s en don’ts om zelf succesvol te worden.

Terug naar normaal Auteur: Allen Frances Uitgeverij: Nieuwezijds ISBN: 9789057123801 Prijs: € 21,95 Waarom is er zoveel te doen over DSM-5, de nieuwe editie van het handboek voor psychiaters en therapeuten? Omdat de DSM de grens bepaalt tussen wat normaal en gestoord is, en DSM-5 die grens radicaal verschuift. Miljoenen normale mensen krijgen straks het etiket van een stoornis opgeplakt. Dit leidt tot onnodige, dure en soms gevaarlijke behandelingen van nieuwe ‘patiënten’ en heeft vele maatschappelijke consequenties, bijvoorbeeld voor verzekeringen, onderwijs, rechtspraak en toegang tot zorg. Auteur Allen Frances, emeritus hoogleraar psychiatrie aan de Duke University, schetst de geschiedenis en de ontsporing van de psychiatrie. Als insider beschrijft hij de excessen in de psychiatrische diagnostiek en geeft hij aan hoe de psychiatrie weer veilig en gezond kan worden.

‘Boeken’ besteedt aandacht aan uitgaven op het gebied van de arbeidsmarkt, kt b bedrijfskunde, d ijf k d b beperkingen, ki coaching, hi management, t marketing, de samenleving, psychiatrie, psychologie, re-integratie en verslavingsproblematiek. Kortom alles waar een SW- of re-integratiebedrijf mee te maken heeft. Recensie-exemplaren kunt u samen met een persbericht sturen naar: SW-Journaal, postbus 10208, 1001 EE Amsterdam. 30

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 30

12/2/13 11:16 AM

Future of food

Retourtje inzicht

Auteur: Adjiedj Bakas Uitgeverij: Scriptum ISBN: 9789055942268 Prijs: € 24,95

Auteurs: Toinette Loeffen, Herma Tigchelaar Uitgeverij: Coutinho ISBN: 9789046903582 Prijs: € 37,50

Steeds meer sociale werkplaatsen houden zich bezig met voedselverwerking. Denk aan de vele bedrijven die bijvoorbeeld cateringwerkzaamheden verrichten. Maar wat gaat er in de toekomst allemaal veranderen op het gebied van eten en drinken? Trendwatcher Adjiedj Bakas dook in deze materie en schreef dit rijk geïllustreerde boek. Aan bod komen onder andere: hoe staat het met de voedselproductie wereldwijd en in ons eigen land nu en straks? Kunnen we de gehele mensheid wel blijven voeden met de huidige productietechnieken? En zo ja, welke rol speelt bijvoorbeeld genetica in dit geheel? Kunnen we straks eten wat we willen zonder pretspekjes te krijgen? Hoe werkt de medicalisering van food door? En hoe veranderen open innovatie, cocreatie en crowdsourcing de foodsector?

Voor sociale professionals is het belangrijk inzicht te hebben in de vele facetten van hun eigen identiteit en die van anderen. Retourtje inzicht helpt hen dit inzicht te ontwikkelen. Het boek bevat drie leerroutes. In de route ‘Denken’ presenteren de auteurs theorieën en een diversiteitsmodel om met diverse aspecten van diversiteit te werken. Geïnspireerd door de Community Art-methode dagen zij je in de route ‘Doen’ uit om op een creatieve en praktische manier aan je diversiteitscompetenties te werken. In het ‘Dagblog van een reiziger’ kun je je laten inspireren door het verslag van een zoektocht naar inzicht. Verder zoomt het boek in op een aantal kleurrijke professionals die laten zien hoe zij creatief omgaan met diversiteit. Het boek is bedoeld voor iedereen die zich wil voorbereiden op het succesvol omgaan met diversiteit in welzijn, gezondheidszorg of onderwijs.

Ver van de boom Auteur: Andrew Solomon Uitgeverij: Nieuw Amsterdam ISBN: 9789046815656 Prijs: € 49,95 Ver van de boom is het aangrijpende verhaal over de zoektocht van ouders en uitzonderlijke kinderen naar de identiteit van deze kinderen. Het is een relaas over gezinnen met kinderen die doof of dwerg zijn, of het syndroom van Down hebben. Gezinnen die worden geconfronteerd met autisme, schizofrenie of meervoudige ernstige handicaps. Gezinnen met wonderkinderen, kinderen die verwekt zijn door verkrachting, die misdaden begaan, die homoseksueel of transgender zijn. Andrew Solomon laat zien voor welke immense problemen ouders komen te staan als hun kinderen vreemden voor ze blijken te zijn. Het zijn verhalen vol liefde, onmacht, menselijke tekortkomingen, onbegrip, opoffering en diepe menselijkheid. Een steeds weer terugkerend thema is de wisselwerking tussen onze aangeboren natuur en de invloeden van omgeving en opvoeding. Met grote compassie toont Solomon ons de mens in zijn uniciteit en diversiteit.

Zo ben ik nu eenmaal Auteur: Willem van der Does Uitgeverij: Scriptum ISBN: 9789055942619 Prijs: € 16,95 Sommige mensen raken door hun persoonlijkheid voortdurend in de knoei of bezorgen hun omgeving enorme overlast. Slechts weinig mensen hebben een persoonlijkheidsstoornis, maar trekjes ervan heeft vrijwel iedereen. Die zijn dan ook heel herkenbaar – als je weet waar je op moet letten. Met dit boek kun je persoonlijkheidstypen leren herkennen en leren hoe het eruitziet als het helemaal uit de hand is gelopen. Deze geheel geactualiseerde editie bevat negentig nieuw geselecteerde tekeningen van Peter van Straaten. Auteur Willem van der Does (hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit Leiden) biedt een kijkje in de keuken van klinisch psychologen en psychiaters en geeft een rake schets van de soms tragische, soms hilarische aspecten van de menselijke persoonlijkheid.

SW-Journaal 12 december 2013

SW12_2013.indd 31

31

12/2/13 11:16 AM

Snel op de hoogte met

SW-Journaal.nl

Eindelijk heeft uw vertrouwde vakblad ook zijn eigen gen website. Surf daarom snel naar www.sw-journaal.nl nl voor: • Het laatste SW- en re-integratienieuws ws • Agenda met evenementen ementen • Weblogs van vakgenoten enoten • Twitterberichten • Een eigen SW-Journaal naal Linked In groep • Prikbord voor het plaatsen van oproepen • Vakliteratuur • Filmpjes • Nieuwsbrief • En nog veel meer….

gratis oor de v n a ngt ua ontva Meld n a D . sbrief e- en r nieuw e SW t s t a a l nzelf u het ws va u e i n ratie integ ox! mailb w u n i

Snel inzicht in leermiddelen, trainingen en cursussen voor de SW-sector? Dat kan met de Opleidingsportal SW van SBCM. Hierin vindt u een uitgebreid aanbod om de arbeidsontwikkeling van SW-medewerkers te stimuleren. Speciaal samengesteld voor en door SW-organisaties. Bekijk het aanbod op www.opleidingsportal.sbcm.nl. SBCM T: (070) 376 58 47 E: [email protected] www.sbcm.nl

www.opleidingsportal.sbcm.nl

SW12_2013.indd 32

12/2/13 11:17 AM