Directie Realisatie
Notitie ten behoeve van uitvoering motie 38 met betrekking tot de evaluatie pilot High Potentials: To the Top
Aan
de leden van de stadsdeelraad
Van
het Dagelijks Bestuur
Beh. ambtenaar
G. Lala
Datum
3 december 2013
Op 25 juni 2013 is Motie 38 (volledig nr.: 130625/38) aangenomen over de pilot High Potentials: To the Top (TTT). De motie is tweeledig. Ten eerste wordt gevraagd het vrijgevallen subsidiebedrag te gebruiken om de pilot tot en met december 2013 voor te zetten. Dit is gebeurd. Daarnaast wordt gevraagd voor de begrotingsbehandeling in november 2013 een evaluatie van de pilot aan de raad ter bespreking te sturen. Aan de hand van deze evaluatie zal een besluit worden genomen over de voortzetting van de pilot en zal het benodigde budget in de begroting 2014 worden gereserveerd. Het ROCvA heeft op 7 oktober een verslag ingediend waardoor het niet mogelijk was de evaluatie voor de begrotingsbehandeling ter bespreking naar de raad te sturen. Het Dagelijks Bestuur heeft vanuit het Fonds Sociaal Domein voor de voorzetting van de pilot in 2014 hetzelfde bedrag € 20.000,- gereserveerd als vorig jaar. Op verzoek van de raad is deze evaluatie als bespreekpunt geagendeerd tijdens de commissie d.d. 03-12-13. Achtergrond In de vergadering van de raad op 26 juni 2011 werd de motie (59) betreffende het programma 4 (Jeugd Educatie en Diversiteit) aangenomen. In de motie wordt gevraagd de mogelijkheden te onderzoeken of in het kader van het programma onderwijs een specifieke training/cursus georganiseerd kan worden voor de leerlingen met hogere leercapaciteiten (leerlingen met havo en vwo niveau) dan het gemiddelde. 1 De achtergrond van de motie is de waarneming dat een groot aantal leerlingen met een havo/vwo capaciteit uiteindelijk op een lagere positie terecht komt of (in ergere scenario’s) uitvallen. Met name door het ontbreken van voldoende sociale vaardigheden, is de ontwikkeling van de weerbaarheid van deze kinderen ontoereikend. Dit beeld is overigens 2 tijdens de onderwijsdebatweek dat door het Dagelijks Bestuur is georganiseerd, door een aantal VO- besturen bevestigd. De bestuurders hebben aangegeven dat leerlingen met hoge capaciteit uit Zuidoost die met relatief weinig sociaal-cultureel kapitaal naar de (Amsterdamse) Gymnasia gaan, vaker en eerder uitvallen dan kinderen uit een gemiddeld sociaal weerbaar gezin/omgeving. In de motie (59) en tijdens de mondelinge toelichting van de motie door de VVD-fractie is aangegeven dat deze groep met een gepast programma ondersteund kan worden. Het 1 2
De achtergrond van de motie is door de heer Meyer van de VVD-fractie verder toegelicht. Onderwijsdebatweek is van 10 tot 15 oktober gehouden.
3 december 2013
Gemeente Amsterdam Afd. Talentontwikkeling Zuidoost
Pagina 2 van 6
programma moet gericht zijn op het ontwikkelen van sociale vaardigheden (social skills). Verder moet het zowel binnen als buiten de schoolcontext plaatsvinden. Het doel van het programma is de kinderen sociaal beter bewapend aan de opleiding te laten starten. De pilot To the Top: High Potentials De OSB-directie en de uitvoerders van het Weekend College (ROCvA) zijn door het Dagelijks Bestuur gevraagd om een pilot te ontwikkelen voor een specifieke groep schoolkinderen, de zogenoemde high potentials. Deze kinderen hebben een hogere leercapaciteit dan gemiddeld, maar ze zijn niet altijd succesvol. Ondanks de ruim aanwezige capaciteiten beëindigen deze kinderen hun schoolcarrière te vaak onder hun potentieel niveau. Het OSB en het ROCvA hebben gezamenlijk een subsidieaanvraag ingediend waarbij het ROCvA de penvoerder is, bestaande uit twee deelprojecten. Een deelproject gaat in op de slimme leerlingen in Zuidoost die buiten het stadsdeel naar school gaan. Deze leerlingen merken dat ze daar de aansluiting missen bij de cultuur van de school, de leerlingen en de docenten. Het tweede deelproject gaat over de slimme leerlingen die in Zuidoost naar het OSB gaan. Deze leerlingen ervaren op het OSB herkenning en erkenning van hun eigen culturele en sociale situatie in de klas maar maken toch niet hun potentieel waar. Deelproject ROCvA Het deelproject van het ROCvA zou zich richten op de groep die een school buiten de wijk bezoekt. Ook bij het ROCvA kennen ze de situatie ze dat ‘high potentials’ door nietvaktechnische factoren hun potentieel niet waar maken. “Ze verstaan de taal niet op hun school, zowel letterlijk als figuurlijk. Ze kennen de omgangscodes niet”. De deelnemers van het ROCvA zijn de high potentials die naar scholen buiten Zuidoost gaan en extra ondersteuning nodig hebben in cultureel, sociaal en emotioneel opzicht. In de subsidieaanvraag staat: “Het ROCvA onderzoekt in 2012 of de high potentials die een school buiten de wijk bezoeken baat hebben bij een speciaal op hen gericht trainingsprogramma persoonlijke effectiviteit waarbij het ROCvA samen met de tutoren, jonge rolmodellen, onze eigen hbo/wo-studenten en de ouders een community of practice vormt.” Als doelgroep is gekozen voor havo/Vwo-leerlingen wonend in Zuidoost en schoolgaand buiten Zuidoost in de leerjaren 1, 2 en 3. 25 deelnemers krijgen een tweedaagse Kick-off training waarbij ze samen met de tutoren een toekomstverkenning maken. 8 tot 10 HBO/WO-studenten opgegroeid in Zuidoost en woonachtig in Zuidoost krijgen een tweedaagse training tot tutor/leerling-coach. De 25 deelnemers krijgen 14 sessies Skills lab van 2 klokuren verzorgd door de tutoren. Hierbij is ruimte voor o.a. leerstijl, identiteit, zelfvertrouwen en tips. Minimaal 25 deelnemers 3 vullen de startmeting (360° feedback ) in en 80% van de deelnemers vult de eindmeting in. 3 Bij de 360° feedbackmethode vraag je mensen uit je omgeving om je te ‘beoordelen’ op verschillende aspecten. Dit gebeurt meestal door middel van een vragenlijst. De feedbackgevers kunnen bijvoorbeeld je ouder, tutoren, leerkrachten, etc. zijn. Ook beoordeel je jezelf met deze vragenlijst. Vandaar de naam ‘360°’. Middels deze methode inventariseer je informatie over hoe jij jezelf ziet en hoe anderen jou zien. De vragen hebben betrekking op vertoond gedrag. De antwoorden leveren feedback op uit verschillende invalshoeken. De kracht van deze feedback is dat je visie op je eigen gedrag wordt vergeleken met de waarneming van je omgeving.
2
3 december 2013
Gemeente Amsterdam Afd. Talentontwikkeling Zuidoost
Pagina 3 van 6
Deelproject OSB Het deelproject van het OSB zou zich richten op de eigen Havo/Vwo-leerlingen van de school. Deze high potentials volgen onderwijs op een school met een veilig herkenbaar intercultureel klimaat. Ook hier is het lastig om juist bij hen er uit te halen wat er in zit. Want op welke manier stimuleer je een ondernemende nieuwsgierige en leergierige dynamiek in de klas en hoe coach je leerlingen naar een succesvolle toekomst? Het OSB is in schooljaar 2011-2012 gestart met Fast Lane English en logica en argumentatieleer Nederlands. Aansluitend op deze programma’s wil het OSB leerlingen voorbereiden op deelname aan debatwedstrijden in het Nederlands en het Engels. De leerlingen worden door het leren van argumenteren en debatteren uitgedaagd om hun academische vaardigheden te ontwikkelen. Deze groep wordt begeleid door een docent van het Barlaeus Gymnasium en een docent van het de Universiteit van Amsterdam. Tussen de 24 en 30 Havo/Vwo leerlingen wonend in Zuidoost en schoolgaand op het OSB zullen deel nemen aan de verrijkende (debatvaardigheden in het Nederlands en Engels) lessen. In de voorbereiding van de debatwedstrijden zou er ontmoeting en wederzijdse uitwisseling plaatsvinden met leerlingen van Amsterdamse gymnasia en Engelse gymnasia. Ook in dit deelproject vullen minimaal 25 deelnemers de startmeting (360° feedback) in en 80% van de deelnemers vult de eindmeting in. Wegens het uitvallen van een van de docenten is dit deelproject van de OSB niet van de grond gekomen. In deze evaluatie zal daarom verder niet worden ingegaan op dit deelproject. Bijstellingen gedurende pilot 4 Gedurende de uitvoering van de pilot zijn verschillende bijstellingen gepleegd. De eerste drie bijstellingen hieronder zijn beschreven in de ingediende tussenrapportage d.d. 18-022013 en deze zijn besproken met het stadsdeel Dagelijks Bestuur. Van de overige bijstellingen waren we niet op de hoogte en zijn een bespreekpunt. 1. Deelname basisschoolkinderen Het ROCvA heeft aangegeven dat zij de (financiële) verantwoordelijkheid voor deze groep op zich zou nemen. 2. De 360° feedbackmeting vervangen door een zelfevaluatie (bespreekpunt) 3. Deelname OSB leerlingen (akkoord) Aangezien het deelproject van OSB niet op gang kwam mochten de leerlingen van dit deelproject (6 deelnemers) ook deelnemen aan deze pilot. 4. Deelname leerlingen SGR (bespreekpunt) 5. Vormen controlegroep (bespreekpunt) 9. Uitbreiding training tutoren (bespreekpunt) 10. Inkorten tweedaagse Kick-off (bespreekpunt) 11. Huiswerkbegeleiding als doel i.p.v. middel (bespreekpunt) 12. Geen training maar wekelijkse bijeenkomsten (bespreekpunt)
4
Uitgebreide omschrijving opgenomen in de bijlage
3
3 december 2013
Gemeente Amsterdam Afd. Talentontwikkeling Zuidoost
Pagina 4 van 6
Opbrengst TTT Alle kwantitatieve prestatie-indicatoren (zie de bijlage 1) zijn behaald. Ook heeft het ROCvA aan alle kwalitatieve prestatie-indicatoren voldaan. Dit klopt wanneer uit wordt gegaan van de letterlijke zin, maar de resultaten stroken niet geheel met de doelstelling van de pilot. Uit de zelfevaluatie van de deelnemers blijkt dat zij de pilot bij de eindmeting hebben beoordeeld met een gemiddelde van 7,9 t.o.v. een 7,1 bij de startmeting. Op het gebied van persoonlijke ontwikkeling vinden de deelnemers, dat zij op verschillende punten zijn vooruit gegaan. Het maken van huiswerk en behulpzaam zijn werden het meest genoemd. Zeven deelnemers gaven zichzelf een onvoldoende voor persoonlijke groei bij de startmeting en bij de eindmeting was dit een voldoende. Drie deelnemers gaven zichzelf een onvoldoende bij het eerlijk zijn over de eigen schoolprestaties, planning en discipline bij de startmeting. Zij gaven zichzelf bij de eindmeting een voldoende op deze gebieden. Anders punten die worden genoemd zijn: gespreksvaardigheid, studievaardigheid, samenwerken in de klas, presenteren en actieve rol nemen in de klas, schoolsucces, overgang naar volgend schooljaar. De deelnemers hebben Tops en Tips genoemd: - Tops: Extra veel aandacht, support van de tutoren, goede bijles, duidelijk uitleg, de onderlinge band en de samenwerking, zelf goed huiswerk maken gaan (af)maken en leerzame uitjes. - Tips: Tijd goed verdelen, huiswerk is ook belangrijk, meer overhoren, meer workshops, leerzame uitjes, TTT is leuk en moet blijven bestaan. Uit de zelfevaluatie van de deelnemers blijkt dat de deelnemers niet zijn bevraagd naar de aansluiting met de cultuur van de school. Uit de eindrapportage blijkt dat de deelnemers het contact met de tutoren waarderen en de aandacht die ze van hen kregen. In het eindverslag zijn geen verbeterpunten opgenomen met betrekking tot het tutorschap. Financiën Het ROCvA heeft (nadat het OSB was gestopt), een subsidiebedrag van € 20.750, toegekend gekregen voor de pilot TTT. De realisatiekosten zijn met € 34.315, - echter hoger uitgevallen, dit tekort wordt gedekt door de eigen bijdrage van het ROCvA. Afstemming aanbod TTT TTT is een nieuw aanbod in Zuidoost voor Havo/VWO leerlingen die naar een school buiten de wijk gaan. Gezien dat er al veel wordt georganiseerd voor leerlingen die naar een middelbare school gaan is het van belang dit goed af te stemmen met de overige activiteiten. TTT is bedoeld voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben bij het waarmaken van hun potentieel. Met betrekking tot de afstemming zullen afspraken worden gemaakt. Conclusie In de motie is gevraagd de mogelijkheden te onderzoeken of in het kader van het programma onderwijs een specifieke training/cursus georganiseerd kan worden voor leerlingen met hogere leercapaciteiten. Het ROCvA heeft daartoe de pilot TTT ontwikkeld. Met deze pilot is onderzocht of de high potentials die een school buiten de wijk bezoeken 4
3 december 2013
Gemeente Amsterdam Afd. Talentontwikkeling Zuidoost
Pagina 5 van 6
baat hebben bij een speciaal op hen gericht trainingsprogramma op het gebied van persoonlijke effectiviteit. Hierbij hebben zij gebruik gemaakt van tutoren die functioneren als jonge rolmodellen. TTT was gericht op het ontwikkelen van sociale vaardigheden (social skills). Verder vond het programma van TTT zowel binnen als buiten de schoolcontext plaats. Gezien de positieve ontwikkelingen die de deelnemers hebben doorgemaakt noemt het ROCvA de pilot een succes. Het DB is van mening dat de resultaten niet geheel overeenkomen met de doelstelling. Hierover is een gesprek geweest met het ROCvA. Bij persoonlijke ontwikkeling worden o.a. debatteren, presenteren en snel denken genoemd. In het eindverslag wordt niet gesproken over de aansluiting van leerlingen die in Zuidoost opgroeien en de school buiten Zuidoost. Het accent lijkt door de verschillende bijstellingen te zijn verschoven van het vinden van meer aansluiting bij de school buiten de wijk naar het verder ontwikkelen van studievaardigheden. In de motie (59) wordt gevraagd om een programma dat gericht is op het ontwikkelen van sociale vaardigheden (social skills). Verder moet het zowel binnen als buiten de schoolcontext plaatsvinden. In deze pilot werd huiswerkbegeleiding als middel ingezet om te werken aan o.a. leerstijl, identiteit, zelfvertrouwen en tips. In het eindverslag wordt niet duidelijk of de deelnemers een aansluiting missen met hun school en hoe zij dit ervaren. Of dat hun docenten dit herkennen. En of de pilot aansluit bij hetgeen de deelnemers, die in Zuidoost zijn opgegroeid, nodig hebben om de “kloof” met de school buiten Zuidoost te dichten. Het wordt ook niet duidelijk of de gehanteerde methodiek van TTT heeft geleid tot een toename van sociale vaardigheden waardoor de deelnemers een betere aansluiting hebben op hun school. In de visie van het ROCvA is Schoolsucces = studievaardigheden x sociaal kapitaal = TTT. De deelnemers zijn jongeren met een hogere leercapaciteit (Havo/VWO) dan gemiddeld. Het zou moeten gaan om een aanpak om leerlingen die makkelijk kunnen leren sociale vaardigheden aanleren om hun opleiding succesvol af te maken. Vervolg Het Dagelijks Bestuur is van mening dat de ontwikkelde aanpak niet voldoende aan het beoogde doel voldoet. Om dit te realiseren zullen daartoe in een nieuwe pilot onderstaande punten worden meegenomen in de prestatieafspraken: - De doelgroep bestaat uit Havo/VWO leerlingen van 12 tot en met 15 jaar (leerjaar 1,2 en 3) die wonen in Zuidoost en die buiten het stadsdeel naar school gaan. - Gemiddeld nemen per keer 20 deelnemers deel aan de activiteiten van TTT. - Deelnemers mogen een keer de training/cursus volgen (geen meerjarige deelname) - Tijdens de pilot zal onderzocht worden welke vaardigheden de deelnemers nodig hebben bij het vervullen van hun academische ambities. - De wijze van invulling van het mentorschap van de tutoren. - er worden workshops (bijv., sociale omgangsvormen) georganiseerd om de deelnemers kennis te laten maken met nieuwe vaardigheden. - De invulling van het programma van de Kick-off is gericht op het inventariseren van de behoefte van de deelnemers bij het vinden van meer aansluiting bij de school buiten de wijk. 5
3 december 2013
Gemeente Amsterdam Afd. Talentontwikkeling Zuidoost
Pagina 6 van 6
- Een onderzoeksinstrument ontwikkelen waarbij gebruikt wordt gemaakt van de 360° feedback methodiek met een start en een eindmeting. - De docenten, ouders, mentoren en de deelnemers vullen de 360° feedbackvragenlijsten in. - In de eindrapportage beschrijven hoe de resultaten van de pilot gebruikt kunnen worden voor een verdere uitrol van de aanpak. - In het eindverslag zijn van alle deelnemers de scholen, schoolniveaus, leerjaren en leeftijden gespecificeerd. Er is met het ROC afgesproken dat er nog een gesprek zal plaatsvinden over de prestatie-indicatoren voor 2014. Hier zal ook dieper worden ingegaan op o.a. de doelgroep en het afstemmen met het bestaand aanbod in Zuidoost.
6
