GEMEENTE AMERSFOORT
Notitie Datum:
7 januari 2015
Van:
Sip de Jong
Onderwerp:
Knip Hogeweg
Inleiding Deze notitie omvat alle opties voor de knip (een afsluiting in de Hogeweg, op een gekozen punt) met bijbehorende voor- en nadelen, en de conclusie van het projectteam van de gemeente dat de knip ten zuiden van de Koedijkerweg de voorkeur heeft. De notitie is samengesteld op basis van alle relevante stukken, onderzoeken en gemeentelijke overlegbijeenkomsten over de knip in de Hogeweg. De notitie is de basis voor besluitvorming en het te doorlopen communicatietraject. Achtergrond Eind jaren ’90 van de vorige eeuw begon de gemeente aan de plannen voor De Werkstad. De Werkstad is de verzamelnaam voor de werklocaties rondom het knooppunt Hoevelaken. De Wieken – Vinkenhoef maakt deel uit van de Werkstad. De plannen hiervoor zijn destijds tot stand gekomen in samenspraak met de bewonerswerkgroep De Wieken - Vinkenhoef. Tijdens de planvorming is de verkeersafwikkeling op de Hogeweg meerdere malen aan de orde geweest. De gemeente bevestigt in de brief van 10 september 2001, kenmerk SOB/RU/RO/FC/589425, het volgende aan de bewonersgroep: “Om het karakter van de Hogeweg zo veel mogelijk te waarborgen, zal na het gereedkomen van de randboulevard (Energieweg) een afsluiting worden gerealiseerd, waardoor het doorgaande verkeer niet langer gebruik kan maken van de Hogeweg. De afsluiting van de Hogeweg zal zodanig worden ingericht, dat het openbaar vervoer, het fietsverkeer en het bestemmingsverkeer (aanwonenden) daarvan geen belemmering ondervinden.” Het nieuwe bestemmingsplan ‘Bedrijventerrein e.o. en snelwegen’ vermeldt over de afsluiting van de Hogeweg het volgende: “Na het openstellen van de Energieweg wordt de Hogeweg voor (in elk geval) doorgaand autoverkeer afgesloten door middel van een ‘knip’ tussen de spoorwegovergang en de Koedijkerweg. Daardoor zal de hoeveelheid autoverkeer op de Hogeweg drastisch afnemen. Busverkeer, langzaam verkeer en hulpdiensten houden in elk geval een doorgang bij de knip. Er moet nog worden onderzocht welke inrichting de Hogeweg moet krijgen na openstelling van de Energieweg.” Op het bestemmingsplan is één zienswijze ingediend over de knip. Deze zienswijze is als volgt beantwoord: Het plan is om de Hogeweg na het gereed komen van de Energieweg af te sluiten tussen de spoorwegovergang en de Koedijkerweg en deze afsluiting in ieder geval toegankelijk te houden voor lijnbussen en langzaam verkeer. Hoe deze maatregel precies zal worden vorm gegeven en waar die knip tussen het spoor en de Koedijkerweg precies komt te liggen is onderwerp van nadere studie. Pas als zicht is op de opening van de Energieweg zal deze nadere studie over de knip, de inrichting en exacte locatie plaats vinden. Voor het realiseren van de afsluiting zal tegen die tijd een verkeersbesluit genomen worden. Dan wordt ook beoordeeld of er sprake zal zijn van 1 Doc.nr. #4801385
ontheffingen en zo ja voor wie. Het betreffende verkeersbesluit zal dan 6 weken ter inzage worden gelegd. Belanghebbenden kunnen daarop hun eventuele bezwaren kenbaar maken. Aanleiding De Energieweg wordt momenteel aangelegd en zal naar verwachting medio 2015 gereed zijn. Het is gewenst om zo kort mogelijk na de aanleg van de Energieweg de afsluiting (‘knip’) in de Hogeweg te realiseren. Daarom werkt de gemeentelijke projectgroep aan de uitwerking van de verschillende opties voor deze knip. Beoogd effect De Energieweg wordt aangelegd om de verkeersdoorstroming te verbeteren en het verkeer via de Hogeweg te verminderen. De knip zorgt er vervolgens voor dat het op de Hogeweg rustig blijft, waardoor het gewenste eindbeeld van de Hogeweg te realiseren is. Gewenst eindbeeld Hogeweg De Hogeweg heeft nu al karaktertrekken van een historische laan. De bomen langs de Hogeweg ondersteunen het historische ‘lint’. Deze uitstraling wil de gemeente graag versterken, waar mogelijk door bomen bij te planten. Het groen vormt een onderdeel van de gewenste beeldkwaliteit. In het ’Ambitiedocument ruimtelijke kwaliteit knooppunt Hoevelaken’ van juni 2014 is het gewenste eindbeeld van de Hogeweg bepaald. Hierbij wordt ingezet op een continue dwarsprofiel met een rijloper voorzien van fietsstroken in rood asfalt. Voorwaarde voor het toepassen van fietsstroken is een verkeersintensiteit van minder dan circa 1.500 motorvoertuigen per etmaal. De huidige fietspaden worden dan voetpaden. Hiermee verbetert de toegankelijkheid voor voetgangers en de bereikbaarheid van bushaltes. Opties Voor de knip in de Hogeweg heeft de gemeentelijke projectgroep in samenwerking met bureau Royal Haskoning DHV de volgende opties in beeld gebracht: 1. geen knip (nuloptie) 2. knip door gesloten verklaring met bebording (juridische maatregel) 3. geen knip met snelheidsbeperking Hogeweg (30 km/h) 4. knip tussen de Koedijkerweg en het spoor 5. knip ter plaatse van de kruising met de Koedijkerweg en aanpassing van deze kruising 6. knip ten zuiden van de Koedijkerweg 7. knip halverwege de Hogeweg inclusief het terugbrengen van de doorsteek tussen de Hogeweg en de Wiekenweg. Effectiviteit In de huidige situatie rijden gemiddeld 18.500 motorvoertuigen (mvt) per etmaal over de Hogeweg. Na openstelling van de Energieweg en zonder een knip in de Hogeweg loopt de intensiteit terug naar circa 6.000 motorvoertuigen per etmaal. Van alle opties is met het verkeersmodel Eemland bepaald hoeveel verkeer er gemiddeld per etmaal over de Hogeweg rijdt (na de openstelling van de Energieweg). Dit geeft het volgende beeld:
2 Doc.nr. #4801385
Maatregel
Gemiddelde etmaalintensiteit Hogeweg* 6.000 2.400 1.600 800 5.500 0 6.200
1. geen knip (nuloptie) 2. geen knip, maar gesloten verklaring door bebording1 3. geen knip, maar snelheidsbeperking Hogeweg (30 km/h) 4. knip tussen de Koedijkerweg en het spoor 5. knip ter plaatse van de kruising met de Koedijkerweg 6. knip ten zuiden van de Koedijkerweg 7. knip halverwege de Hogeweg (met doorsteek Wiekenweg) Tabel: effectiviteit maatregelen *Let op: dit zijn geen absolute waarden. De cijfers geven een goede indicatie en zijn een basis om de opties onderling te vergelijken. Het betreffen hier de etmaalintensiteiten op de Hogeweg direct westelijk van de Koedijkerweg exclusief eventuele ontheffing houders. De knip is een verbod en/of afsluiting voor gemotoriseerd verkeer. In het geval van een afsluiting zal deze bestaan uit een plaatselijke versmalling van de rijbaan, voorzien van een beweegbare fysieke afsluiting in de vorm van een verzinkbare paal (poller of bollard), die door een elektrische of hydraulische aandrijving uit het wegdek omhoog en omlaag wordt gestuurd. Busverkeer, langzaam verkeer en hulpdiensten houden een doorgang bij de knip en kunnen de beweegbare paal bedienen met een korte afstandsradio (KAR). Aan weerzijden van de knip komen ondersteunende verkeerslichten. De lichten gaan op groen wanneer de poller na een ‘inmelding’ in het wegdek is verzonken.
Foto: poller (bron: Wikipedia)
Verkeerslichten aan weerszijden van de knip Bron: rapport HaskoningDHV van 25 juni 2014
Een alternatief voor de poller is de slagboom. Deze is buiten beschouwing gebleven, omdat deze te kwetsbaar is en gevoelig voor vandalisme. Hieronder een weergave van de verschillende opties met de voor- en nadelen.
1
Gebaseerd op ervaring met juridische afsluiting van de Stoutenburgerlaan. Zie rapport HaskoningDHV van 25 juni 2014, par. 2.3 3 Doc.nr. #4801385
1. Geen knip (nuloptie)
Voordelen Nadeel • bereikbaarheid voor alle weggebruikers blijft • er blijft een (te grote) verkeersstroom gewaarborgd aanwezig, waardoor de Hogeweg te druk is om het gewenste eindbeeld • geen maatregelen nodig (rijbaan met fietsstroken) te • overtreders rijden niet in een fuik. realiseren.
4 Doc.nr. #4801385
2.
Knip door gesloten verklaring met bebording
Voordelen • aanzienlijke afname van het autoverkeer op de Hogeweg • eenvoudig uit te voeren.
Nadelen • verbod wordt in de praktijk genegeerd • er blijft relatief veel autoverkeer. Dit leidt tot een situatie met aanhoudende klachten met verzoek om handhaving (geen prioriteit/capaciteit bij politie).
5 Doc.nr. #4801385
3. Geen knip met snelheidsbeperking Hogeweg (30 km/h)
Voordelen Nadelen • aanzienlijke afname van het autoverkeer op • karakter en lengte van de weg leent de Hogeweg zich niet voor 30 km/h • bereikbaarheid voor alle weggebruikers blijft • 30 km/h icm drempels levert een gewaarborgd beperking op van rijtijd en comfort. Dit wordt door de • eenvoudig uit te voeren. vervoermaatschappij als ongewenst geacht (busroute via de Energieweg is geen alternatief door het ontbreken van haltes, geen veilige bereikbaarheid van haltes en een beperking van het dekkingsgebied)
6 Doc.nr. #4801385
4. Knip tussen de Koedijkerweg en het spoor
Voordeel • aanzienlijke afname van het autoverkeer op de Hogeweg.
Nadelen • te dicht op het spoor, conflictsituatie met treinverkeer • nauwelijks uitwijkmogelijkheden als men verkeerd rijdt (met name van noord naar zuid. Hier rijdt men de fuik in) • aanwonenden en bedrijven Koedijkerweg en Hogeweg (ten zuiden van de knip) moeten richting A1 of Hoevelaken relatief ver omrijden (via de Hogeweg en de Energieweg).
7 Doc.nr. #4801385
5. Knip ter plaatse van de kruising met de Koedijkerweg
Voordelen • (vracht-)autoverkeer van en naar de Koedijkerweg mogelijk, zowel richting Amersfoort als Hoevelaken • personenauto’s op de Hogeweg kunnen om de knip heen. De manoeuvre is onaantrekkelijk maar wel uitvoerbaar • vrachtverkeer kan de scherpe bocht niet nemen (maar loopt niet in de fuik, omdat het kan uitwijken richting Koedijkerweg), • deze oplossing is ruimtelijk goed inpasbaar in het totaalbeeld van de Hogeweg.
Nadelen • onvoldoende afname van het verkeer, waardoor het te druk wordt om het gewenste eindbeeld van de Hogeweg te realiseren • ongewenste manoeuvres, met name door vrachtwagens • schade aan de wegconstructie, doordat voertuigen de bocht kunnen afsnijden.
8 Doc.nr. #4801385
6. Knip ten zuiden van de Koedijkerweg
Voordelen • zeer geringe hoeveelheid autoverkeer op de Hogeweg • geen gevaar dat voertuigen (personenauto’s, bestelbusjes en vrachtwagens) vast lopen tegen de knip, bij of op de spoorwegovergang: o van noord naar zuid kan men uitwijken/keren via de Koedijkerweg; o van zuid naar noord zijn er diverse waarschuwingsmomenten, waarbij de weggebruiker nog kan uitwijken (bijvoorbeeld keren bij De Tabaksschuur). • aanwonenden en bedrijven langs de Koedijkerweg hebben met de auto ongehinderd doorgang richting de A1 en Hoevelaken, en hebben een vrij directe verbinding richting Amersfoort via de Energieweg (en vice versa) • afname autoverkeer via de Koedijkerweg van en naar Amersfoort.
Nadeel • bewoners/bedrijven Hogeweg/De Tabaksschuur richting de A1 en Hoevelaken moeten via de Energieweg rijden en hebben daardoor een langere reistijd. Het verschil in reistijd met de huidige situatie ligt rond de drie minuten.
9 Doc.nr. #4801385
7. Knip halverwege de Hogeweg (met doorsteek Wiekenweg)
Voordelen Nadelen • bereikbaarheid voor alle weggebruikers blijft • onduidelijke situatie gewaarborgd • doorgaand verkeer op de Hogeweg verplaatst zich naar de Wiekenweg. • tweede ontsluiting van het bedrijventerrein De Wieken Vinkenhoef (de calamiteitenroute naast het Zonnepad kan daarmee vervallen).
10 Doc.nr. #4801385
Conclusie De voorkeur van de gemeente gaat uit naar optie 6: knip ten zuiden van Koedijkerweg. Dit gelet op: • het streven om de Hogeweg rustiger te maken • het gewenste eindbeeld van de Hogeweg met fietsstroken en de beeldbepalende eikenbomen • de reistijden per auto voor aanwonenden en bedrijven (na aanleg van de ‘knip’) • het voorkomen/beperken van fuikwerking • de veiligheid van de spoorwegovergang in de Hogeweg. Reistijden Voor het toepassen van een knip in de Hogeweg zijn met behulp van het verkeersmodel reistijden berekend voor de situatie in 2019 tijdens de avondspits. In kaart 1 staan de vertreklocaties (herkomstlocaties) en in kaart 2 de aankomstlocaties (bestemmingslocaties). Vervolgens zijn in tabel 1 de berekende reistijden in de avondspits 2019 weergeven, tussen de herkomst en bestemming. Dit voor de situaties: 1. Hogeweg zonder knip 2. Hogeweg met knip net ten zuiden van Koedijkerweg 3. Hogeweg met knip net ten noorden van Koedijkerweg. De reistijden zijn berekend in minuten. In tabel 2 zijn de reistijdverschillen weergeven tussen de scenario’s mét knip en het scenario zonder knip. Uit de vergelijking blijkt dat de verschillen in reistijden in veel gevallen zeer beperkt zijn. Voor de meeste richtingen is er geen tot nauwelijks verschil in reistijd tussen de toepassing van een knip en geen knip. In een aantal gevallen is het verschil maximaal 2 minuten. Voor een enkele locatie loopt het reistijdverschil op tot circa 3 á 4 minuten: • Voor het scenario met knip ten zuiden van Koedijkerweg betreft dit de herkomstlocaties 6 en 7 (Hogeweg midden en west) naar het centrum van Hoevelaken en naar de A1 (richting Apeldoorn). • Voor het scenario met knip ten noorden van Koedijkerweg betreft dit de herkomstlocaties 1, 2 en 3 (allen met herkomst Koedijkerweg) en 6 en 7 (Hogeweg midden en west) naar de A1 (richting Apeldoorn).
Kaart 1: herkomstlocaties (vertrek)
11 Doc.nr. #4801385
Kaart 2: bestemmingslocaties (aankomsten)
Tabel 1. Afgeronde reistijden in avondspits 2019 van herkomsten (1 t/m 8) naar bestemmingen (A t/m F) voor drie situaties Situatie Hogeweg zonder Knip Situatie Knip Hogeweg zuid van Koedijkerweg Bestemmingen Bestemmingen Herkomsten A B C D E F A B C D E 1 2 *) 5 4 7 11 4 2 6 5 7 12 2 3 6 5 6 12 5 3 7 7 6 13 3 4 7 7 5 14 5 4 8 8 4 15 4 2 5 4 7 11 4 1 6 5 7 12 5 1 5 4 6 11 4 1 5 4 6 11 6 2 5 4 7 11 4 6 5 4 10 11 7 2 4 3 7 10 3 5 5 3 10 10 8 3 4 3 8 10 3 5 4 3 9 10 *) gemiddelde reistijd in de avondspits van 2-3 minuten; het verkeersmodel berekent in klassen van 1 minuut
F 6 6 5 6 6 4 3 3
A 6 7 7 1 1 6 5 5
Situatie Knip Hogeweg noord van Koedijkerweg Bestemmingen B C D E 5 4 7 11 7 6 6 12 7 7 4 14 6 5 7 12 5 4 6 11 5 4 7 11 5 3 8 10 4 3 8 10
F 4 5 5 6 6 4 3 3
Tabel 1: berekende reistijden in minuten tijdens de avondspits in 2019 tussen de herkomsten (vertrek) en bestemmingen (aankomst). Tabel 2. Reistijdverschil in minuten tussen scenario's met knip ten opzichte van scenario zonder knip Reistijdverschil tussen knip zuid Koedijkerweg en geen knip Reistijdverschil tussen knip noord Koedijkerweg en geen knip Bestemmingen Bestemmingen Herkomsten A B C D E F A B C D E F 1 0 1 1 0 1 2 4 0 0 0 0 0 2 0 1 2 0 1 1 4 1 1 0 0 0 3 0 1 1 -1 1 0 3 0 0 -1 0 0 4 -1 1 1 0 1 2 -1 1 1 0 1 2 5 0 0 0 0 0 2 0 0 0 0 0 2 6 4 0 0 3 0 0 4 0 0 0 0 0 7 3 1 0 3 0 0 3 1 0 1 0 0 8 2 0 0 1 0 0 2 0 0 0 0 0
Tabel 2: reistijdsverschillen in minuten tussen de scenario’s met knip en het scenario zonder knip. 12 Doc.nr. #4801385
Communicatie Website: www.amersfoort.nl/dewieken > onderdeel Hogeweg Informatieavonden: • Eerste, plenaire presentatie voor de bewoners en bedrijven in het gebied met uitleg van de gemeente over de keuze van de locatie van de knip en de consequenties daarvan. Peilen van de reacties van bewoners en belanghebbenden. •
Tweede inloopavond, presentatie van de definitieve knip (locatie en vormgeving). Deze inloopbijeenkomst wordt ook kenbaar gemaakt via de website van de gemeente en de Stadsberichten.
Persbericht, als er helderheid is over de exacte locatie van de knip, de consequenties en na besluitvorming door het college.
13 Doc.nr. #4801385
