dinsdag 25 november
Nota persbriefing federale begroting sp.a vindt het programma van deze regering onrechtvaardig omdat ze alle lasten bij de gezinnen, werkenden, jongeren, ouderen en uitkeringstrekkers legt, alleen maar omdat ze de grote vermogens wil ontzien. De budgettaire inspanningen die men met deze inspanningen vraagt, zijn ongelijk verdeeld. Bovendien bevat de neergelegde begroting heel wat fouten en contradicties en komt de federale regering De Wever met haar eerste begroting belangrijke beloftes niet na:
Belofte 1: “De regering saneert de begroting en zet volop in op economische groei.” A. De rekening klopt niet
Uit het rapport van het Rekenhof blijkt dat de opbrengsten van een aantal fiscale ontvangsten zwaar worden overschat, daartegenover staat dat er ook een aantal inkomsten worden onderschat. Bovendien worden ook een aantal maatregelen genomen waar het Rekenhof onmogelijk een raming van kan opmaken. Het Rekenhof merkt bovendien op in haar rapport (p. 20) dat “enkele maatregelen een verschuiving naar voor inhouden van bepaalde fiscale opbrengsten, ten nadele van latere begrotingsjaren”. Het gaat dan over eenmalige maatregelen die bewust worden voorgesteld als structurele ingrepen. In concreto betreft het de anticipatieve heffing op pensioensparen en de liquidatiebonus. De Europese commissie aanvaardt dit niet als een structurele sanering. Ze hebben immers een positief effect tot 2019 maar na deze legislatuur wordt er een put gecreëerd van minstens 350 miljoen euro per jaar. Bart De Wever heeft in ‘Ter Zake’ (7/10) naar aanleiding van de eedaflegging nochtans duidelijk gesteld dat de federale regering een inspanning van 12 miljard zou doen “zonder trucs en eenmaligen”. Bij haar commentaar bij de budgetten van de diverse departementen wijst het Rekenhof er op dat de besparingen er te zwaar inhakken; de goede werking van sommige diensten komt in het gedrang. Ze somt ook heel wat posten op waarvoor er ontoereikende kredieten zijn voorzien: “tot slot kan het Rekenhof niet uitsluiten dat deze kredieten niet hoog genoeg zijn om het hoofd te bieden aan de risico’s op ontoereikende kredieten waarmee men in 2015 geconfronteerd zou worden” (p. 27). Sprekend voorbeeld is het niet incalculeren van de infrastructuurwerken op Melsbroek. In totaal komt dit neer op een put van 414,5 miljoen (berekening in bijlage), waarbij we wel rekening houden met de interdepartementale provisie, maar nog geen rekening houden met de betalingsachterstand bij Justitie. Daarbovenop komt dan nog eens het zeer hoge bedrag aan onderbenuttiging die deze regering heeft ingeschreven in haar begroting: 600 miljoen. Als er al dergelijke forse besparingen gebeuren in de diverse departementen (4% op personeel, 20% op werking en 22% op investeringen, samen is die meer dan 1
miljard euro), dan is het maar de vraag hoe men daarbovenop nog eens 600 miljoen denkt niet uit te geven. B. Sanering leidt niet tot economische groei. Integendeel.
Uit de cijfers van de Europese Commissie en de Nationale Bank is gebleken dat het consumentenvertrouwen (financiële verwachtingen van de gezinnen) sinds het aantreden van de regering De Wever is gezakt. Mensen gaan dus minder consumeren. Minder consumptie leidt tot een economische groeivertraging. De Nationale Bank acht de federale regering duidelijk verantwoordelijk voor deze daling van het consumentenvertrouwen: “Het vertrouwensverlies trof de vooruitzichten aangaande de persoonlijke situatie van de gezinnen. De consumenten verwachten aldus een verslechtering van hun financiële toestand en van hun spaarvermogen in de komende 12 maanden. Deze negatieve beoordelingen houden allicht verband met de aankondiging van de diverse besparingsmaatregelen door de regering.” Op die manier ‘eet’ de regering haar eigen begroting op: door de besparingsmaatregelen en de verminderde koopkracht wordt de economie afgeremd, waardoor de inkomsten voor de overheid dalen, waardoor men nog meer moet besparen. Deze begrotingspolitiek dreigt ons land dus in een economische neerwaartse spiraal te duwen, een vicieuze cirkel waarbij besparingen uiteindelijk steeds meer besparingen uitlokken. Heel wat Europese landen – niet in het minst de Unie zelf zijn ons op dat traject voorgegaan en keren nu op hun passen terug. De regering De Wever springt met deze begroting in het besparingsmoeras waar anderen vandaag uit proberen te raken omdat het de verkeerde keuze bleek. Ondermeer uit de cijfers van onze noorderburen bleek dat door de gevoerde besparingspolitiek de crisis werd versterkt en de openbare schuld steeg.
Belofte 2: “Deze regering zal 80.000 nieuwe jobs creëren door de lasten voor werkgevers te verlagen.” De regering beloofde bij monde van Minister Van Overtveldt 80.000 nieuwe jobs. Uit de toelichting bij de begroting (p. 13) blijkt dat de berekening van de extra inkomsten en uitgaven ten gevolge van de indexsprong voor de federale overheid een neutrale operatie is. In die tabel staat ook een bedrag van 215 miljoen euro aan extra vennootschapsbelasting ingeschreven. Aan een gemiddeld tarief vennootschapsbelasting 25%, betekent dit dus dat de regering ervan uitgaat dat de indexsprong zal leiden tot 860 miljoen euro extra winst voor de bedrijven. Als die middelen integraal naar jobcreatie zouden gaan (a rato van 30.000 euro per job) zou dit een extra werkgelegenheid van maximaal 28.000 jobs betekenen. Uit eerdere berekeningen van het Planbureau is gebleken dat er door de gecontesteerde indexsprong amper 5.000 nieuwe jobs worden gecreëerd. Terwijl een gerichte lastenverlaging volgens berekeningen op basis van het Planbureau bijna 6 keer meer nieuwe jobs zou opleveren. Met deze begroting mist de regering ook de kans om kmo’s te ondersteunen . Nochtans is het daar waar er de meeste ruimte is om bijkomende tewerkstelling te creëren. KMO’s worden met deze begroting op geen enkele manier gestimuleerd om mensen aan te werven.
Karin Temmerman: “Bij een indexsprong levert iedereen in. Alleen staat daar tegenover geen enkel garantie op extra werkgelegenheid. De inpanningen van de gezinnen leiden alleen tot meer winsten bij de grote ondernemingen. Als het echt de bedoeling was om jobs te creëren, dan waren gerichte lastenverlagingen veel beter geweest.” De regering vertraagt ook de voorziene lastenverlaging van 450 miljoen euro uit het competitiviteitspact. Daardoor is de indexsprong de enige maatregel die de lasten doet dalen in 2015. Voor wie werk creëert zijn er echter geen stimuli. Er is nochtans altijd gezegd dat de lonen van de werknemers niet hoog zijn, maar wel de lasten er op. Met de indexsprong betaalt de werknemer zijn eigen lastenverlaging. Bovendien blijkt uit de begrotingscijfers dat deze lastenverlaging geen jobs creëert maar enkel de winsten van de ondernemingen ten goede komt.
Belofte 3: “De koopkracht wordt beschermd” De regering beloofde de koopkracht te beschermen maar haalt met de indexsprong 2,6 miljard euro aan koopkracht weg bij de gezinnen. Dat is een stevige slok op de borrel voor het gezinsbudget. De belofte om deze indexsprong sociaal te neutraliseren voor de laagste uitkeringen wordt niet nagekomen. Er wordt slechts een bedrag van 127 miljoen voorzien, dat is amper voldoende om de helft van het koopkrachtverlies ten gevolge van de indexsprong te neutraliseren voor deze laagste uitkeringen. Werklozen krijgen bovendien helemaal niks. De welvaartsenveloppe wordt ook slecht voor 81 % toegekend en niet voor de beloofde 100%. De welvaartsenveloppe wordt bovendien misbruikt op 2 manieren: - ze wordt gebruikt als compensatie voor de indexsprong terwijl ze normaal dient om bovenop de index iets extra te geven - de fiscalisering staat nog altijd in begrotingsdocumenten maar de bevoegde ministers leggen noch aan het Rekenhof, noch aan het parlement uit hoe ze dat willen realiseren. Dit creëert onzekerheid op kap van de mensen. De verhoging van het beroepskostenforfait wordt in 2015 maar voor de helft toegepast. Niet-indexeren van de fiscale uitgaven maakt dat de aftrek voor pensioensparen gedurende 5 jaar niet geïndexeerd wordt. Bart De Wever beloofde in ‘Ter Zake’ van 7/10 nochtans gesteld dat er de indexsprong geen probleem zou zijn voor koopkracht : “de mensen zullen dat niet voelen”. De gezinnen, werkenden, jongeren, ouderen en uitkeringstrekkers zullen dit wel degelijk voelen.
Belofte 4: “Er is geen alternatief en we doen al veel op vermogens” Charles Michel beloofde in ‘De Morgen’ van 15/11 dat deze regering 1 miljard aan bijdragen uit vermogens zou halen. De opsomming van de door Michel genoemde maatregelen ("We verdubbelen de beurstaks, we verhogen de bijdragen van de financiële instellingen, we passen de belasting op het pensioensparen aan, en we hebben niet op Lux Leaks gewacht om een heffing te voorzien op grote financiële offshoretransacties - de kaaimantaks.”) levert op basis van de begroting 2015 volgende cijfers op: Verdubbeling beurstaks Bijdrage financiële instellingen Anticipatieve heffing pensioensparen Kaaimantaks Fiscale fraude Totaal
80 miljoen euro extra 100 miljoen euro 300 miljoen euro 0 euro 75 miljoen euro 555 miljoen euro
Samen is dat 555 miljoen euro, waarvan 300 miljoen of dus meer dan de helft van vermogensbijdragen moet komen van het pensioensparen. Zijn dat nu de grote vermogens voor deze regering? Bovendien voerde de vorige regering al een beurstaks in ter waarde van 40 miljoen euro. Slechts de helft van het aangekondigde bedrag is bijgevolg te beschouwen als ‘nieuw beleid’. De bijdrage van de financiële instellingen is volgens het Rekenhof bovendien slechts 10 miljoen en fiscale fraude kun je moeilijk als een belasting op groot vermogen catalogeren. Men kan toch moeilijk beweren dat deze begroting echt werk maakt van een ernstige taks shift. Conclusie: er blijft uiteindelijk maar een schamele 50 miljoen euro over van nieuwe bijdragen uit vermogens. Dit is uiteraard veel te weinig. En een vermogenswinstbelasting mag dan nog hoogstens voorwerp zijn van een studie. Nochtans heeft de Hoge Raad voor Financiën op vraag van Minister Geens (toen nog Financiën) eerder dit jaar al een zeer duidelijk rapport geschreven waarin duidelijk stond dat een vermogenswinstbelasting 4.2 miljard euro zou kunnen opbrengen. Ook hier wijkt de realiteit af van de beloftes van Bart De Wever. Die beloofde immers dat hij “honderden miljoenen bij de grootste vermogens zou halen”.
Conclusie Er is wel degelijk een alternatief, er zijn wel degelijk andere keuzes te maken. We zouden ook de grote vermogens een fair aandeel van hun winst kunnen laten bijdragen. Op die manier zouden we de belastingsdruk op arbeid echt kunnen verlichten zonder aan de koopkracht van de gezinnen te raken. Zo’n beleid zou er één zijn van positieve keuzes voor onze economie, positieve keuzes voor de groei van onze samenleving. De regering De Wever I beweert dat er geen alternatief is. Dat is niet waar. Er is enkel geen excuus. Er is geen excuus om de sterkste schouders niet een stuk van de last te laten dragen. Er is geen excuus om van jongeren, gezinnen en gepensioneerden inspanningen te vragen zonder hoop op een betere toekomst. De gezinnen verdienen écht beter.
Bijlage: Optelsom van commentaar Rekenhof bij algemene uitgavenbegroting voorzien
nodig
tekort
Sectie 2 Kanselarij Centrum voor Cybersecurity
0
10
10
Sectie 3 Budget en beheerscontrole provisie voor ontoereikende kredieten advocatenkosten, shape
0
19
-167,3 19
0 11,4 10,5 9,4
4,5 14,4 13,1 12
4,5 3 2,6 2,6
0 29 0
214,4 147 22,8
214,4 118 22,8
17,1
27
9,9 34,3
Sectie 18 Financiën Vergoeding bpost gerechts- en vervolgingskosten voorschotten onderhoudsgeld intrestbonificaties groene leningen steun aan Griekenland IMF Afrikaans Ontwikkelingsfonds
31,1 48,8 25,6 0 20,9 11,8 0
38,8 72,8 32,4 31,9 29,6 29,5 3,6
7,7 24 6,8 31,9 8,7 17,7 3,6
Sectie 19 Regie der Gebouwen belastingen & heffingen
1,9
3,9
2
Sectie 21 Pensioenen diplomabonificatie
-2,9
0
2,9
Sectie 23 Werk Interfederaal Centrum gelijke kansen
2,9
6,2
3,3
Sectie 24 Sociale Zekerheid Administratiekosten medische onderzoeken project Handicare
2,26 0
4,43 3,36
2,17 3,36
2,6
4,5
1,9 10,3 5,3 6,5
32,2
34,8
2,6
Sectie 12 Justitie bijkomend personeel BHV-wet weddetoelagen laïciteit DBFM nieuwe gevangenissen Forensisch Psychiatrisch Centrum Gent Sectie 16 Landsverdediging niet te vermijden investeringen vernieuwing hoofdmaterieel 6 maanden F16's boven Irak Sectie 17 Politie gedetacheerden vanuit de zones arrest dotaties politiezones
Sectie 32 Economie BTW SCK nucleair passief SCK schuldenlast Maatschappelijke Sectie 44 Integratie grootstedenbeleid Sectie 46 Wetenschapsbeleid
Belnet
6,9
8,3
1,4 414,53
TOTAAL
hierbij houden we dan nog geen rekening met de betalingsachterstand Justitie (182,9 mio), waardoor men mag verwachten dat de tekorten nog onderraamd zijn
