22 SNP.NL magazine sept 2008
Noorwegen
De verstokte Noorwegengangers weten het allang. Voor de ‘mooiste’ witte winters moet je in Noorwegen zijn. Reporter en fotograaf Lex van den Bosch dwaalde per ski en sneeuwschoen door het Noorse centrale bergland. Op zoek naar het geheim van het oneindige witte niets en het warme welkom van de behaaglijke fjellstues.
Tekst en fotografie: Lex van den Bosch SNP.NL magazine sept 2008
23
Nergens in Europa zijn de bergen zo eindeloos wit en toegankelijk als in het centrale bergland van Noorwegen. Het land heeft in de winter eigenlijk alles wat we als Nederlanders in dit seizoen altijd zo missen en wat steeds schaarser wordt in het dichtbevolkte West-Europa. Rust, ruimte, bergen, natuur en niet te vergeten sneeuw, veel sneeuw. De Noorse winter roept een bijna nostalgisch beeld bij ons op, een beeld dat versterkt wordt door de traditiegetrouwe aard van de Noren. Huiskamer in de bergen Midden in het centrale bergland van Noorwegen, op zo’n drie tot vier uur rijden vanaf de luchthaven van Oslo, bezoeken we de beroemde nationale parken Jotunheimen en Rondane en de vallei van Espedalen. In dit zeer sneeuwzekere gebied reiken de toppen tot bijna 2500 meter. We gaan er op zoek naar de typisch Noorse familiepensions, de fjellstues. De letterlijke vertaling, ‘zitkamer in de bergen’, drukt het best uit wat een fjellstue in wezen is. Een gezellige huiskamer midden in de bergen, waar aan het eind van de dag koffie, thee, en zelfgebakken cake klaar staan. Na een lange dag in de sneeuw is het er heerlijk thuiskomen bij de warmte van open haard of sauna. In de Ruten fjellstue bij Espedalen vertelt eigenaresse Berit over het ontstaan van de bergpensions. Veel fjellstues zijn ooit begonnen op een boerderij en zijn al generaties lang in het bezit van de familie. Zo ook fjellstue Ruten. Met het hout dat op de farm groeide, bouwde opa in 1939 de eerste gastenverblijven. Daarna is Ruten langzaam uitgebreid. Berit heeft een opleiding aan de hotelschool gevolgd, maar dat heeft haar persoonlijke benadering van haar gasten niet veranderd. Met behoud van de oorspronkelijke sfeer is de verzorging van de gasten op een hoog niveau gebracht. Berit heeft de leiding over een uitstekende en gevarieerde keuken. Voor haar echtgenoot Arthur ligt het accent op het werk buiten. De dag begint voor hem met het sporen van tientallen kilometers langlaufloipen. In het Noorse bergland doe je dat als accommodatiehouder namelijk zelf. Net als het sneeuwvrij houden van de toegangswegen, het oppompen van het drinkwater, en het verhuren van ski’s en sneeuwschoenen. Langlaufen en sneeuwwandelen De Ruten fjellstue is de thuisbasis van de zogenaamde ‘combigroep’ van SNP. Het gezelschap heeft twee SNP-reisleiders. Elke dag kan je kiezen of je wilt langlaufen met reisleider Arthur (niet te verwarren met accommodatiehouder Arthur) of dat je mee wilt sneeuwwandelen met Dinand. Erg handig als je beide wilt uitproberen of als je met zijn tweeën een reis boekt en je niet weet of je dezelfde voorkeur hebt. De eerste dagen kan je uitproberen hoe het langlaufen je afgaat. Arthur ruimt dan veel tijd in voor instructie. De oefeningen die hij heeft bedacht, zoals het skiën op één been en het langlaufen zonder stokken, werken wel eens op de lachspieren. Dat is goed tegen het verkrampen. Ook het sneeuwwandelen geeft aanleiding tot hilariteit. ‘Voor het sneeuwwandelen is eigenlijk geen instructie nodig, behalve dan dat je niet zomaar achteruit moet lopen’, zegt Dinand lachend. ‘Want dan val je meteen achterover. Toen ik mijn eerste sneeuwwandelreis begeleidde heb ik zo met mijn opmerking ‘allemaal even een stapje achteruit’ onbedoeld de hele groep achterover laten vallen. Dat
24 SNP.NL magazine sept 2008
was een mooie binnenkomer, want iedereen dacht natuurlijk dat ik dat als reisleider met opzet had gezegd.’ Wild in Jotunheimen Na enkele dagen is het tijd om afscheid te nemen van Ruten. Gelukkig ligt er meer in het verschiet in het prachtige Noorse bergland. Op naar Jotunheimen, naar de Hindsæter fjellstue. Tijdens de autotocht door de bergen dreigt de rozigheid toe te slaan na een lange dag langlaufen. Maar dan gebeurt er iets onverwachts. In de late avondschemer, de lucht is dan al diep donkerblauw gekleurd, staat na het uitkomen van een bocht plotseling een eland op de weg. Gelukkig komt de auto met winterbanden op tijd tot stilstand op de besneeuwde weg.
Het dier blijft even staan en laat zich bekijken in het schijnsel van de koplampen. Dan springt het de diepe sneeuw in aan de zijkant van de weg. Doordat de eland tot over zijn knieën in de sneeuw zakt, heeft hij moeite om vooruit te komen. Het enorme beest verschuilt zich dan ook achter het eerste naaldbosje dat het tegenkomt. Wel een beetje koddig want veel groen zit er niet meer aan. De grootste kans om een eland te zien heb je aan het begin en het eind van de dag. En wel op wegen en paden, want de eland is een beetje ‘lui’. Omdat het dier al achttien kilo voedsel per dag moet eten om fit te blijven, spaart het graag energie. Overdag doet de eland dit door ergens rustig in de sneeuw te liggen en in de schemer, als hij op zoek gaat naar voedsel, door over de makkelijk begaanbare wegen en paden te lopen. Plezier met de gasten Na het treffen met de eland is het nog een kwartier rijden naar de Jotunheimse fjellstue Hindsæter. De ontvangst is hartelijk. ‘Kom eerst maar lekker eten, alles staat al klaar’, zegt Karola vanachter de receptie. De Hindsæter fjellstue wordt gerund door Andre Sundero en Karola Wenzel. Geheel in lijn met de traditie van de fjellstue hechten ze veel waarde aan hun rol van gastheer en gastvrouw. ‘Het plezier in het contact met de mensen is voor ons het allerbelangrijkst’, zegt Karola. ‘Alleen als we waarde voor onszelf creëren doen we dat ook voor onze gasten’, vult Andre aan. Het lijken misschien grote woorden, maar Karola en Andre maken ze helemaal waar. Andre heeft altijd tijd voor zijn gasten, gaat vooraan in de strijd met sleetje rijden en vertelt elke avond voor het diner een grappige anekdote over de omgeving. Hij heeft een soort Noorse schuchterheid over zich die evenwel gepaard gaat met een groot charisma. Bij zijn verhalen kan je een speld horen vallen in de eetzaal. Ook Karola heeft een zeer innemende persoonlijkheid en het kost weinig moeite om haar een gulle lach te ontlokken. Andre vertelt dat hij waarschijnlijk de eerste was in Noorwegen die wandeltochten op sneeuwschoenen organiseerde. Sinds 1991 neemt hij mensen mee de bergen in met zijn buitensportonderne-
Noorwegen
Het geheim van de sneeuwschoen is dat je echt overal kan komen
De letterlijke vertaling van fjellstue is ‘zitkamer in de bergen’
De accommodatiehouders trekken zelf de sporen voor het langlaufen
SNP.NL magazine sept 2008
25
Door hun hoge ouderdom zijn de bergen veel verder afgerond dan jonge gebergten als de Alpen en de Pyreneeën
ming Upptur. In het begin werd hij ronduit uitgelachen door de mensen uit de streek. Ze begrepen niet dat hij met gasten door de sneeuw ging lopen terwijl er toch genoeg sneeuw lag om te skiën. Vijftien jaar later zijn zelfs de traditionalistische Noren bijgedraaid. Tegenwoordig worden er tienduizend paar sneeuwschoenen per jaar in Noorwegen verkocht en krijgt Andre steeds vaker streekgenoten aan de deur die voorzichtig vragen of ze misschien de afgedankte sneeuwschoenen voor een zacht prijsje mogen overnemen. ‘Het geheim van de sneeuwschoen is dat je echt overal kan komen’, zegt Andre. Ook SNP heeft het sneeuwwandelen in Noorwegen omarmd. In Jotunheimen wordt tijdens soms pittige tochten tot ver boven de boomgrens geklommen. Beroemd is de tocht over de Bessegengraat. Een tocht over onaangeraakte sneeuw met, bij helder weer, overweldigende uitzichten. Je eigen spoor trekken We verlaten Jotunheimen en verplaatsen ons in enkele uren naar het nationale park Rondane. De bergen zijn hier net als in Jotunheimen en Espedalen vrijwel overal toegankelijk. Door hun hoge ouderdom zijn ze veel verder afgerond dan jonge gebergten als de Alpen en de Pyreneeën. Eigenaresse Marit van de meer dan honderd jaar oude Høvringen fjellstue is van de derde generatie. Ze is een harde werker die het liefst alles in eigen hand houdt. Onvoorstelbaar wat voor voortreffelijke maaltijden ze voor vijftig man - in haar eentje - in de keuken weet te bereiden. Net als in de andere fjellstues smeer je bij het ontbijt je eigen lunch en zet je je thermosfles klaar om hem met warme drank te laten vullen voor een lunch in het (sneeuw)veld. Allemaal bij de prijs inbegrepen. Vanuit het op duizend meter hoogte gelegen Høvringen organiseert SNP een avontuurlijke crosscountry langlauftocht. Hierbij wordt ook enkele nachten in hutten in het nationale park overnacht. Met speciale ski’s met stalen kanten trek je dan in alle vrijheid je eigen spoor. Dwars door de weidse wereld van boven de boomgrens, waar je door het ontbreken van enige vorm van bebouwing geen enkel referentiepunt meer hebt. Als dimensieloos zwart figuurtje reis je door een oneindig wit landschap. Een geweldige ervaring, zeker met het prachtige lichtspel als voorbijtrekkende wolken de zon versluieren. In deze droomachtige wereld is Nederland ver weg. Wie een winteravontuur in de Noorse bergen heeft beleefd is er dan ook helemaal uit geweest. Niet voor niets keert een steeds groter wordende groep elk jaar naar Noorwegen terug. Een groep waarvan een deel inmiddels al een beetje Noors spreekt. ❊
26 SNP.NL magazine sept 2008
Noorwegen
SNP.NL magazine sept 2008
27
Zelf langlaufen of sneeuwwandelen in Noorwegen:
✻
✻
Espedalen, 8-daagse individuele langlauf- en/of sneeuwwandelvakantie vanuit fjellhotel Espedalen
Rondane - terugkeer naar de ijstijd, 8-daagse sneeuwwandelgroepstrektocht langs berghutten
Een week te gast in het sfeervolle fjellhotel Espedalen, gelegen aan het bevroren Breidsjøenmeer en het Espedalsvadnet, in het ongerepte landschapspark van Espedalen. Afwisselende dagtochten op langlaufski’s en/of sneeuwschoenen, over stijf bevroren meren, door donkere naaldwouden en dichte berkenbossen. Maar ook over weidse hoogvlaktes en kale toppen zoals de Sprengpiggen (1329 m). Deze omgeving is zowel geschikt voor de beginnende sneeuwwandelaar als de redelijk geoefende langlaufer.
Een week sneeuwwandelen tussen steile canyons en bergketens bedekt met sneeuw- en ijskristallen. Fjellstue Høvringen vormt het begin- en eindpunt van een meerdaagse sneeuwwandeltocht met drie overnachtingen in berghut Rondvassbu in het hart van de Rondane. Vanuit deze gezellige berghut maken we een dagtocht naar een van de hoogste toppen, de imposante Veslesmeden (2015 m). Sneeuwwandelervaring is niet noodzakelijk, maar een redelijke conditie is voor deze trektocht wel een vereiste.
Reiscode 510041
Reiscode 500225 Prijs vanaf € 880,- p.p.
Prijs vanaf € 680,- p.p.
Vetrekdata 14 maart 2009, 21 maart 2009
Reisperiode december 2008 t/m april 2009
Overige sneeuwreizen in Noorwegen
506004 500225 510038
500120 503110 506001 500030 510041 510090 506002
503105
500085
503042 506003
28 SNP.NL magazine sept 2008
Individuele winterreizen naar Noorwegen in 2009 • Gudbrandsdalen 8-daagse langlaufvakantie vanuit fjellstue Høvringen reiscode 510038 • Fjellhotel Hindsaeter 9-daagse cross-country ski- en/of sneeuwwandelvakantie vanuit hotel reiscode 510090 Groepswinterreizen naar Noorwegen in 2009 • Jotunheimen 8-daagse sneeuwwandeltocht vanuit fjellhotel reiscode 500030 • Skarvheimen 8-daagse sneeuwwandeltrektocht langs berghutten reiscode 500085 • Jotunheimen High Peaks 8-daagse sneeuwwandeltrektocht langs berghutten reiscode 500120 • Skarvheimen 8-daagse cross-country skitocht langs berghutten reiscode 503042 • Jotunheimen High Peaks 8-daagse cross-country skitocht langs berghutten reiscode 503105 • Jotunheimen 8-daagse cross-country ski-trip reiscode 503110 • Gudbrandsdalen 8 dagen langlaufen en sneeuwwandelen, reiscode 506004 • Espedalen, 8 dagen sneeuwwandelen en langlaufen vanuit fjellstue Ruten reiscode 506001 • Espedalen 8-daagse sneeuwwandel- en langlaufvakantie vanuit fjellstue Strand reiscode 506002 • Hardangervidda, 8 dagen sneeuwwandelen en langlaufen vanuit fjellstue Lia reiscode 506003
