er sb v
Examentraining - Statistiek
Statistiek
ngeveer 1346 miljoen gulden, dat is ruim 1,3 miljard gulden. O b 0,5 kg marihuana in 1994 is onwaarschijnlijk weinig. Zeker vergeleken met de andere jaren. De juiste waarde is 92 021 + 57 544 = 149 565 . c In 1993 is er voor ruim 2078 miljoen gulden onderschept. Dit moet overeenkomen in een cirkeldiagram met 360°.
1a
Heroïne:
Cocaïne:
6, 93 × 360 ≈ 1, 2 2078
431, 97 × 360 ≈ 74, 8 2078 Op dezelfde manier vind je voor hasj 233° en voor marihuana 51°. Straatwaarde onderschepte drugs 1993
Ui tg
Heroïne Marihuana
Cocaïne
d
off
Hasj
ev
I n 1993 is er 118932 kg onderschept. Heroïne krijgt een sector van 0,33°, cocaïne 7,9°, hasj 73° en marihuana 279°.
Onderschepte drugs 1993 Heroïne Cocaïne
Marihuana
or
dh
Hasj
e Marihuana is relatief goedkoop, de straatwaarde van hasj is veruit het grootst en dat
de grootste hoeveelheid onderschepte drugs marihuana is.
lle volwassen mannen uit zijn wijk. A b Even tellen geeft 30.
2a
©
No
f De straatwaarde omdat dit waarschijnlijk de meeste indruk maakt.
Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 157
© Noordhoff Uitgevers bv
⁄ 157 24-04-2008 09:33:30
c schoenmaat frequentie 38 39 40 41 42 43 44 45 46
d
7 aantal
2 4 7 5 6 2 3 0 1
ev
er sb v
Examentraining - Statistiek
6 5 4 3
Ui tg
2 1 0 38
e
3a
39
40
41
42
43 44 45 schoenmaat
46
2 ⋅ 38 + 4 ⋅ 39 + ......... + 0 ⋅ 45 + 1 ⋅ 46 = 1233 ≈ 41 30 30
5 cm b Er is afgerond op hele cm. Dus is de linkergrens 155,5 en de rechter grens 160,5. Het klassemidden is 158. Notatie: [155, 5 ; 160, 5〉
c
off
aantal meisjes
28 24 20 16 12 8
dh
4
0 140 145 150 155 160 165 170 175 180 lengte in cm
d
1 ⋅ 143 + 4 ⋅ 148 + 14 ⋅ 153 + ...... + 2 ⋅ 178 = 16 200 = 162 cm 100 100
or
lk groepje scoort gemiddeld 11. E b De standaarddeviaties bereken je met de rekenmachine. Zie eventueel de Helpdesk 4-6. groep A: spreidingsbreedte 13 – 9 = 4: standaarddeviatie σ ≈ 1, 41 . groep B: spreidingsbreedte 15 – 7 = 8: standaarddeviatie σ ≈ 2, 83 . groep C: spreidingsbreedte 15 – 7 = 8: standaarddeviatie σ ≈ 2, 53 . groep D: spreidingsbreedte 13 – 9 = 4: standaarddeviatie σ ≈ 1, 67 . c Voer de gegevens in de rekenmachine in. Je vindt: kleinste waarneming 7, grootste waarneming 15, Q1 = 9, 5 , mediaan 11, Q3 = 13 . 4a
d
No
6
7
8
9
10
© ⁄ 158
11
12
13
14
15
16
oxplot: meer dan 75% heeft score 9 of hoger. B Data: Precies 75% heeft score 9 of hoger. Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 158
© Noordhoff Uitgevers bv
24-04-2008 09:33:30
e Tussen mediaan en derde kwartiel zit 25%.
Volgens de data ligt daar alleen 12, dus slechts 5%. Oorzaak: Het niet meetellen van 11 en 13.
5a
eeftijd is altijd een geheel getal. Dus komen in de eerste klasse de leeftijden 10, 11, L 12, 13 en 14 voor. Het klassemidden is dan 12.
10 ⋅ 12 + 23 ⋅ 17 + 20 ⋅ 22 + ...... + 5 ⋅ 52 = 5590 ≈ 31, 1 jaar. 180 180 b De klasse 40 – 44 jaar. c Omdat er nog een klasse is die vrijwel net zo vaak voorkomt: 25 – 29 jaar. d 35 aantal leden
30 25 20
Ui tg
ev
Gemiddelde leeftijd:
15 10 5 10
er sb v
Examentraining - Statistiek
15
20
25
30
35
40
45 50 leeftijd
55
e Het derde kwartiel ligt bij 42. Dus is 42 de onderste leeftijd voor veteranen. 6a
Na 800 uur was ongeveer 9% kapot. Dit komt overeen met 54 stuks.
b De kleinste waarneming is 400 uur, de grootste is 4000 uur. De mediaan lees je af bij
0
off
50%, dus 2500 uur. Bij 25% lees je af dat Q1 = 1600 uur is en dat Q3 = 3100 uur is.
400 800 1200 1600 2000 2400 2800 3200 3600 4000 4400
c Vanaf 2500 gaat er een groot aantal stuk omdat de afstand tussen de mediaan en Q3
7a
Partij 1
dh
vrij klein is.
Partij 2
Partij 3
K
C
or
K
R
No
K
C
©
R
C R K C R
K C R K C R K C R K C R K C R K C R K C R K C R K C R
Er zijn 27 manieren mogelijk. Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 159
© Noordhoff Uitgevers bv
⁄ 159 24-04-2008 09:33:31
er sb v
Examentraining - Statistiek
b De uitslag 2 – 1 kan op drie manieren tot stand komen: KKC, KCK en CKK.
14 ⋅ 13 ⋅ 12 ≈ 0, 0257 45 44 43 1 ⋅ 1 ⋅ 1 ≈ 1, 17 ⋅ 10 −5 (in deze volgorde) b P(10, 18, 35) = 45 44 43 Er zijn 3! = 6 mogelijke volgorden. Dus is P = 6 ⋅ 1, 17 ⋅ 10 −5 ≈ 0, 000 0705 c Er zijn nu 6! = 720 volgorden mogelijk.
9a
P( Nummers van Trees) = 720 ⋅ 1 ⋅ 1 ⋅ 1 ⋅ 1 ⋅ 1 ⋅ 1 ≈ 1, 23 ⋅ 10 −7 45 44 43 42 411 40 eerste
ev
P(< 15, < 15, < 15) =
tweede 1 13
1
4 13 3 13 5 13
1 13
1 13
2 4 13
4 13 3 13 5 13
1 13
3 13
3
4 13 3 13 5 13
5 13
1 13
4
4 13 3 13 5 13
1 2 3
Ui tg
8a
4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
off
P(vier stippen, twee stippen) = 5 ⋅ 4 ≈ 0, 1183 13 13
b
c P(som 6) = P(2 + 4 , 4 + 2 , 3 + 3) = 2 ⋅
d
dh
4 ⋅ 5 + 3 ⋅ 3 ≈ 0, 2899 13 13 13 13
P(som 2) = P(1 + 1) = 1 ⋅ 1 = 1 ≈ 0, 0059 13 13 169
P(som 3) = P(1 + 2 , 2 + 1) = 2 ⋅ 1 ⋅ 4 = 8 ≈ 0, 0473 13 13 169
P(som 4) = P(1 + 3 , 3 + 1 , 2 + 2) = 2 ⋅ 1 ⋅ 3 + 4 ⋅ 4 = 22 ≈ 0, 1302 13 13 13 13 169
P(som 5) = P(1 + 4 , 4 + 1 , 2 + 3, 3 + 2) = 2 ⋅ 1 ⋅ 5 + 2 ⋅ 4 ⋅ 3 = 34 ≈ 0, 2012 13 13 13 13 169
P(som 6) = P(2 + 4 , 4 + 2 , 3 + 3) = 2 ⋅ 4 ⋅ 5 + 3 ⋅ 3 = 49 ≈ 0, 2899 13 13 13 13 169 P(som 7) = P(3 + 4 , 4 + 3) = 2 ⋅ 3 ⋅ 5 = 30 ≈ 0, 1775 13 13 169 P(som 8) = P( 4 + 4) = 5 ⋅ 5 = 25 ≈ 0, 1479 13 13 169
©
No
or
⁄ 160
Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 160
© Noordhoff Uitgevers bv
24-04-2008 09:33:31
1 + 3 × 8 + 4 × 22 + 5 × 34 + 6 × 49 + 7 × 30 + 8 × 25 = 988 ≈ 5, 8 169 169 169 169 169 169 169 169 P(ten minste twee met 4 stippen) = 3 × P(4, 4, geen 4) + P(4, 4, 4) =
e E(S ) = 2 ×
f
er sb v
Examentraining - Statistiek
10a
3 ⋅ 5 ⋅ 4 ⋅ 8 + 5 ⋅ 4 ⋅ 3 ≈ 0, 3147 13 12 11 13 12 11
Hij kan via punt P linksboven. Dat zijn 4 naar rechts en 5 omhoog. Van P is er één 9 route naar het zwembad. Dit kan op × 1 = 126 manieren. 4
ev
Via punt Q rechtsonder in het park moet hij 10 naar rechts en twee omhoog. Daarna 12 kan hij nog maar op één manier naar het zwembad. Dit kan op × 1 = 66 2
manieren. Totaal kan hij op 126 + 66 = 192 manieren naar het zwembad. 8 b Van Halbe naar Jan kan op = 28 manieren. Van Jan naar het zwembad kan op 9 2
Ui tg
manieren. Totaal zijn er 28 × 9 = 252 manieren.
20 ⋅ 19 ⋅ 18 ⋅ 17 = 116 280
11a
b Nu nog maar drie uit negentien, dus 19 ⋅ 18 ⋅ 17 = 5814 mogelijke keuzes.
c Je kiest 6 uit 12. Dit kan op = 924 manieren. 6
10 6 4 P( zes goed) = × ( 13 × ( 23 ≈ 0, 0569 6 10 10 b P(tien goed) = × ( 13 ≈ 1, 69 ⋅ 10 −5 10
)
12a
)
)
off
12
−5 c Naar verwachting zijn er 1000 × 1, 69 ⋅ 10 = 0, 0169 personen die alles goed hebben.
Dus zal het bureau geen attentie kopen. 10 10 P = P(0 goed) + P(1 goed) = ( 23 + ⋅ 13 ⋅ ( 23 1
)
d
13a
b
c P(3 rood of 3 groen) =
9
≈ 0, 1040
dh
3 P(eerste is groen) = 13
)
P(1 rood of 2 rood) = 3 ⋅ 10 ⋅ 3 ⋅ 2 + 3 ⋅ 10 ⋅ 9 ⋅ 3 ≈ 0, 5769 13 12 11 13 12 11
or
10 ⋅ 9 ⋅ 8 + 3 ⋅ 2 ⋅ 1 ≈ 0, 4231 13 12 11 13 12 11
e kans op winst is 0,4231 en dan verdien je 1 euro netto. D De kans op verliezen is 0,5769 en dan verlies je je inzet, dus 1 euro. E(Winst per spel) = −1 × 0, 5769 + 1 × 0, 4231 = −0, 15388 Dus na 20 keer spelen is je verlies naar verwachting 20 × 0, 1538 ≈ 3, 08 euro. e P(eerste is groen) = 133 0 10 3 ⋅ 3 ⋅ 3 + 3 ⋅ 10 ⋅ ⋅ ≈ 0, 5325 P(een rood of twee rood) = 3 ⋅ 10 13 13 13 13 13 13 3 10 10 10 3 P(drie rood of drie groen) = 13 ⋅ 13 ⋅ 13 + 13 ⋅ 13 ⋅ 133 ≈ 0, 4675 De kans op winst is 0,4675 en dan verdien je 1 euro netto. De kans op verliezen is 0,5325 en dan verlies je je inzet, dus 1 euro. E(Winst per spel) = −1 × 0, 5325 + 1 × 0, 4675 = −0, 06500 Dus na 20 keer spelen is je verlies naar verwachting 20 × 0, 0650 ≈ 1, 30 euro. d
©
No
Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 161
© Noordhoff Uitgevers bv
⁄ 161 24-04-2008 09:33:31
14a
5 P(twee genezen) = × 0, 8 2 × 0, 2 3 ≈ 0, 0512 2
er sb v
Examentraining - Statistiek
5 4 b P(niemand geneest) = 0, 2 ≈ 0, 00032 P(één geneest) = 5 × 0, 8 × 0, 2 ≈ 0, 0064
5 P(drie genezen) = × 0, 8 3 × 0, 2 2 ≈ 0, 2048 3 5 P(vier genezen) = × 0, 8 4 × 0, 21 ≈ 0, 4096 P(vijf genezen) = 0, 8 5 ≈ 0, 3277 4
aantal successen kans
c
d
E(genezen) = 0 × 0, 00032 + 1 × 0, 0064 + 2 × 0, 0512 + 3 × 0, 2048 + 4 × 0, 4096 + 5 × 0, 3277 ≈ 4 5 P(twee genezen) = × 0, 88 2 × 0, 12 3 ≈ 0, 0134 2
2 0,0512
3 0,2048
4 0,4096
5 0,3277
ev
1 0,0064
Ui tg
0 0,00032
15 Stel X is het aantal auto’s met een gebrek. Dan X is Bin(100: 0,05) verdeeld. a
16a
tel S is de score in punten. Dan is S normaal verdeeld met x = 62 en σ = 14 . S P(S ≤ 54) = P(S < 54, 5) ≈ 0, 2961 Je moet de grens aanpassen omdat de score alleen hele waarden kan aannemen. Dus 29,6% had een onvoldoende. b P(S > 100) ≈ 0, 0033 dus 0,3% van de kandidaten. c P(S < s) = 0, 30 ⇒ s ≈ 49, 7 Dus moest je toen minimaal 50 punten scoren om een voldoende te krijgen.
17a
©
dh
or
Stel B is het aantal lampen dat nog brandt. Dan is B normaal verdeeld met x = 1400 en σ = 150 . P( B > 1250) ≈ 0, 8413 (rekenmachine) b P( B < 1150) ≈ 0, 0478 dus na 1150 uur zal 4,8% kapot zijn. Dat zijn 36 lampen. c P( B < b) ≈ 0, 10 ⇒ b = 1208 dus na 1208 branduren zal 10% kapot zijn. d P( B < b) ≈ 0, 10 ⇒ b = 7904 dus na 7904 branduren zal 10% kapot zijn en zal de vervanging plaats vinden.
No
off
100 P( X = 5) = × 0, 055 × 0, 9595 ≈ 0, 1800 5 Dus is de kans op vijf auto’s met een gebrek 18%. b Met de rekenmachine: P( X ≤ 10) ≈ 0, 9885 c Stel Y is het aantal auto’s zonder een gebrek. Dan Y is Bin(100; 0,95) verdeeld. P(Y ≤ 10) ≈ 0, 0000 d Stel C is het aantal caravans met een gebrek. Dan C is Bin(50; 16 ) verdeeld. P(5 < C < 15) = P(C ≤ 14) − P(C ≤ 5) ≈ 0, 9862 − 0, 1388 = 0, 8474 e Stel V is het aantal vrachtwagens dat niet aan de normen voldoet. Dan V is Bin(20; 0,1) verdeeld. P(V > 4) = 1 − P(V ≤ 4) ≈ 1 − 0, 9568 = 0, 0432 Dus ruim 4% kans.
⁄ 162
Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen havo A deel 2
0pm_MW9_HAVOBB_WiskA_2-Uitw.indd 162
© Noordhoff Uitgevers bv
24-04-2008 09:33:31