Nina Boswinkel, SLO 11 december 2013
Programma werkgroep • • • • • • •
Korte kennismaking Doel van Passende Perspectieven Voor welke leerlingen? Keuzes in doelen Inzet van hulpmiddelen Ervaringen Afsluiting
Aanleiding: referentiekader
1F: niveau dat leerlingen op 12-jarige leeftijd moeten kunnen bereiken 2F: niveau dat iedere Nederlander zou moeten beheersen om maatschappelijk te kunnen functioneren
Passende Perspectieven Voor leerlingen die niveau 1F niet dreigen te halen op 12-jarige leeftijd. Doel van 'Passende Perspectieven' Leerlingen zo ver mogelijk op weg helpen met 1F als richtlijn Leerlingen met een zml of zml-mg indicatie zijn uitgezonderd.
Doelgroepen en leerroutes Rekening houdend met: • cognitieve capaciteiten en/of specifieke beperkingen • doorstroom vervolgonderwijs (uitstroombestemming/ontwikkelingsperspectief) • bandbreedte Groep 1
Leerroute 1 (vmbo-tl/gl en hoger)
Groep 2
Leerroute 2 (vmbo bb/kb) Leerroute 3 (PrO en VSO arbeid)
Leerlingen zitten in alle vormen van primair onderwijs, dus zowel regulier als, speciaal (basis) onderwijs.
Voorbeeld: leerlingen uit groep 2 Video • Illustratie leerroute 2: tafelsommen zijn moeilijk Ontwikkelingsperspectief: vmbo-bb met lwoo fragment 2. • Illustratie leerroute 3: begripsvorming vermenigvuldigen Ontwikkelingsperspectief: praktijkonderwijs
Profielschets 1: Leerlingen met dyscalculie Christien Janssen (ERWD) en Evelyn Kroesbergen, UU/FSW.
• • • • • •
Terminologie/definiering Kenmerken leerlingen Oorzaken en achtergronden Rekenkenmerken Ondersteuning Leerroute
Kenmerken • Grote discrepantie tussen ontwikkeling leerling in het algemeen en reken-wiskundige ontwikkeling. • Hardnekkige stagnatie in de rekenontwikkeling. • Leerling laat, ondanks gespecialiseerde hulp, (te) weinig aantoonbare vooruitgang zien. • Problemen vanaf verwerven van de basisvaardigheden (in domein Getallen en Bewerkingen). Daarnaast ook problemen binnen de domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en Geld.
Dyscalculie als meest ernstig rekenwiskundeprobleem • Onderscheid dyscalculie – ernstig rekenwiskundeprobleem lastig te maken. • Kindprobleem of onderwijsprobleem? • Passende Perspectieven voor leerlingen die 1F niet halen; zijn ook leerlingen met dyscalculie bij. • Leerlingen met dyscalculie kunnen in alle routes zitten, route 1 is maar slechts weinigen in route 3. • Aanpak is niet anders, gaat om passend aanbod
Keuzes in doelen • Op basis van de ijsbergmetafoor • Selecteren, in plaats van aftoppen • Leidend tot doelenlijsten en overzichten van leerroutes
Alles tot op het meest formele niveau aanbieden; Niet alle domeinen
Keuzes maken, minder formeel maar wel alle domeinen
Drieslagmodel (ERWD)
Overzichten en doelenlijsten
Combinatie van overzichten van leerroutes en doelenlijsten maakt het maken van verantwoorde keuzes makkelijker.
Producten Passende Perspectieven
Leerroutes op A3 formaat
Opdracht
Verkenning materialen • Welke mogelijkheden zie je in de materialen? • Welke knelpunten voorzie je? • Hoe zou je het op jouw school kunnen inzetten? • Wat heb je in jouw beroepspraktijk nodig, om met de materialen te kunnen werken?
Gebruik op school in stappen 1 Beginsituatie in kaart brengen (OPP) en leerroute kiezen 2 Doelen selecteren: overzichten en doelenlijsten 3 Activiteiten bij doelen selecteren Bron: rekenmethode, aanvullende middelen 4 Lesgeven 5 Reflecteren/evalueren
Werkwijze Passende Perspectieven
Stap 1: beginsituatie en leerroute • Cito toetsen (vaardigheidsniveau), methodegebonden toetsen en observatiegegevens uit rekenlessen • DL, DLE • Cognitieve mogelijkheden (IQ) • Niet cognitieve persoonlijkheidskenmerken (bv werkhouding, concentratie, …) • Bevorderende en belemmerende factoren • Niveau van instructie (handelingsniveau: formeel/informeel etc) Beginsituatie en gekozen leerroute opnemen in groepsoverzicht
Stap 2: doelen selecteren • Beginsituatie naast de leerroutes leggen. • Vaststellen welke doelen naar verwachting haalbaar zijn • Vanuit lange termijn doelen, kleine haalbare doelen formuleren. • Leerlingen deel uit laten maken van hun eigen leerproces ahv de leerroute. (Wat kun je al? Wat wil je leren?) Doelen opnemen in groepsplan
Stap 3: activiteiten selecteren • Rekenmethodes • Rekenweb, Ambrasoft, nieuwsbegrip, nieuwsrekenen, Speciaal Rekenen
Getallen tot 1000 verkennen, maar ook breuken op basaal niveau
Stap 4: Uitvoering plan • Rijke activiteiten, met de doelen voor ogen
Stap 5: Reflecteren • • • •
Zit de leerling in de juiste route? In hoeverre zijn gestelde doelen gehaald? Herhaling nodig, met welke hulpmiddelen? Bij voldoende: nieuwe set doelen. Cyclus herhaalt zich.
Ervaringen
Enkele conclusies Producten/ materialen: • Geven houvast • Overzichten nodigen uit tot dialoog over: – Doelen – Gebruikte hulpmiddelen – Doorgaande lijn – Toetsing – Overdracht • Plaatsen van leerlingen op een leerlijn gaat goed en genuanceerd
Doelen selecteren • Koppeling methode en materialen aan doelen is lastiger • Samen keuzes maken: leerkracht – IB • Werken vanuit doelen makkelijker als de school de methode al als bron gebruikt… • Neiging bestaat doelen op beheersingsniveau te kiezen, wat kan leiden tot stagnatie in ontwikkeling • Doelen zone naaste ontwikkeling in groepsplan
Implementatie vragen/ tips t.a.v doelen stellen: • Klein beginnen • Eerst langere termijn doelen (3 maanden), daarna inzoomen naar komende week of weken • Werken met groepsplannen voor de langere termijn
Opbrengsten `Erg prettige manier van werken. Het OPP wordt steeds meer een document van de leerkracht waarmee in de klas kan worden gewerkt.'
‘Ik dacht dat ik al doelgericht werkte, maar dit maakt het nog veel concreter.’ `Dit geeft meer inzicht in wat een leerling wel of niet kan en waar ik dus wel aandacht aan moet besteden en waar minder. Dit kan ik goed gebruiken als stuk om met ouders en leerling te bespreken waar het komende half jaar aan gewerkt moet worden.`
‘Ik merk dat ik nog specifieker mijn doelen kan stellen en me nog gerichter met de instructie kan bezighouden.’
Afsluiting
Neem nog eens een kijkje op www.passendeperspectieven.slo.nl
x
1 2
3 4 5 6 7
8 9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
x
1 2
3 4 5 6 7
8 9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
x
1 2
3 4 5 6 7
8 9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
