Levend landschap Nieuwsbrief van Landschapsbeheer Drenthe
D aG
vo or De
vrijW april 2011
i l l i ge
R
erdag 2 1 m ei Hun zat
ebedce Borgerntrum
De basistaken van Landschapsbeheer Ieder jaar opnieuw maken we als Stichting Landschapsbeheer Drenthe afspraken met de provincie over de basistaken. Basistaken zijn wat het woord zegt: jaarlijks terugkerende werkzaamheden waarmee de basis wordt gelegd voor de projecten die we als organisatie doen. Voor een klein deel zijn dat algemene activiteiten, zoals projectafstemming, -werving en relatiebeheer met gemeentes en administratie. Maar ook en vooral zit daar heel veel uitvoeringswerk bij: het regelen en het uitbesteden van het daadwerkelijke beheer en onderhoud aan bos- en heideterreinen, particulier historische buitenplaatsen, cultuurhistorische objecten als grafheuvels en beeldbepalende monumentale bomen. Hierin werken we samen met gemeentes (mede-opdrachtgever) en voor de uitvoering met marktpartijen als werkvoorzieningschappen, aannemers en niet te vergeten, vele vrijwilligers.
Bij het bos- en heidebeheer gaat het vooral om de verspreid gelegen particuliere terreinen (terreintjes), houtwallen en bossingels. Die zijn van grote waarde voor het aanzien van het landschap en de vele vaak zeldzame of kwetsbare soorten planten en dieren die erin leven. Dit vraagt om beheer en onderhoud op maat. In de basistaken zit ook het regulier begeleiden van het vrijwilligerswerk: vaste groepen of brigades zoals de jeneverbesbrigades of hoogstamfruitboombrigades, en ‘losse’ vrijwilligers die zich eens flink willen inspannen in het landschap en de natuur. En niet te vergeten de jaarlijkse Natuurwerkdag, waarin op één dag duizenden mensen de handen uit de mouwen steken! Hiervoor beheert Landschapsbeheer een uitgebreid gereedschapsdepot waarvan goed gereedschap kan worden uitgeleend. De basistaken van Landschapsbeheer zijn dus veelomvattender dan je denkt!
Landschapsprogramma Oranjekanaal West leeft onder bevolking Begin 2010 startte Landschapsbeheer Drenthe met het landschapsprogramma Oranjekanaal West. Samen met bewoners in het gebied rond Hijken, Hooghalen/Laaghalen en Oranje werken we aan het opknappen en ontwikkelen van het waardevolle landschap. Dat het project erg leeft onder de bevolking bewijst het grote aantal deelnemers en belangstellenden.
Landschapsbeheer werkt in opdracht van de gemeente Midden-Drenthe aan herstel van het landschap en versterking van de cultuurhistorische en ecologische waarden. Het realiseren van bijkomende dorpsommetjes, ruiterroutes en kanosteigers stimuleert ook de plaatselijke economie. Uitgangspunt voor alle activiteiten vormt steeds een dorpsvisie die per dorp is geschreven. Essentieel voor het welslagen is de medewerking van de bewoners. Om een zo breed mogelijk draagvlak te krijgen richten we binnen elk deelgebied een werkgroep op met daarin agrariërs en particulieren. De leden werken en denken actief mee aan onderdelen van het project, zoals het bedenken van dorpsommetjes. Daarnaast vormen ze het klankbord naar de dorpen en de deelnemers. Het bedenken van dorpsommetjes zorgt voor een grote betrokkenheid bij de inwoners, zo hebben we gemerkt. In het projectgebied kunnen zich ongeveer 100 eigenaren van een erf of een landschapselement (houtsingel, poel ed.) in het buitengebied aanmelden voor deelname. Er vindt een persoonlijk bezoek plaats waarbij we bekijken welke landschapselementen kunnen worden opgeknapt en welke (her)aangelegd. Afspraken worden vastgelegd in een werkplan. Ook zijn er mogelijkheden om het streekeigen karakter van het erf te herstellen of te versterken. Denk aan het planten van meidoornhagen, boomgaarden met hoog-
Werkzaamheden fase 1 in de periode december 2010 – maart 2011 zijn de volgende werkzaamheden uitgevoerd:
Op 22 maart vond de Boomfeestdag plaats. Ongeveer 50 kinderen van de basisscholen uit Hijken en Hooghalen hebben in het projectgebied een bosstrook ingeplant langs de A28. Dit bosje gaat deel uitmaken van de nog te ontwikkelen dorpsommetjes binnen het plangebied. stamfruitbomen, vrijstaande bomen, bomenrijen en laanbeplantingen en knotlindes. Het project loopt tot eind 2012 en de eerste fase is inmiddels afgerond. In fase 2 bezoeken we in de periode april t/m augustus 2011 ongeveer 60 grondeigenaren en belangstellenden. Voor de financiering zijn middelen beschikbaar gesteld door de gemeente Midden-Drenthe, de Provincie en Europa.
– Uitvoering werkzaam heden op 38 erven – Plaatsen van 11 land hekken – Leveren van 72 bomen en 70 fruitbomen – Leveren van 8800 stuks bosplantsoen en haagplantsoen – Verwijderen van 90 bomen langs gemeentelijke wegen – Aanplanten van 535 bomen en plegen van onderhoud aan 350 bomen in het buitengebied – Afzetten van 2,7 ha. Amerikaanse Vogel kers Het bedrijf Booiman tuinen uit Beilen zorgde voor de uitvoering van de werkzaamheden.
Da
Lente Prijsvraag Mail uw mooiste lentefoto en win 50 euro! De lente is in volle gang. De natuur groeit en bloeit en vele jonge dieren zien het levenslicht. Daar maakt u als liefhebber van landschap en natuur vast prachtige foto’s van. Als u meedoet aan onze Lenteprijsvraag en ons uw mooiste foto van nieuw leven (plant of dier) mailt, maakt u kans op een cadeaubon van € 50,00! De mooiste foto’s publiceren we op onze site. Een deskundige jury kiest hieruit de uiteindelijke winnaar.
2 1 mei Hun zaterda
g
ebedce Borgerntrum
Mail uw foto naar:
[email protected] onder vermelding van ‘lenteprijsvraag’ en uw naam, adres en telefoonnummer (maximaal 2 foto’s per inzender) NB U kunt inzenden tot 31 mei.
aG
vo or De v
rijW
i l l i ge
U doet veel voor ons, wij doen nu iets terug! Landschapsbeheer Drenthe organiseert een kennisdag speciaal voor alle vrijwilligers die actief zijn in natuur en landschap. Een dag waarop u elkaar kunt ontmoeten op de informatiemarkt, u laat inspireren door de gastsprekers en volop nieuwe ideeën opdoet in de aangeboden workshops en excursies. Zo kunt u het zomerseizoen weer fris beginnen. Staat u dus met regelmaat zelf met zaag en knipschaar in het veld, dan bent u van harte welkom op deze dag! Thema van de dag
Vrijwilligers aan het werk te midden van nieuwe natuur in het oude landschap
Locatie en tijdstip
De kennisdag vindt plaats op zaterdag 21 mei bij het Hunebedcentrum te Borger. De dag start om 09.00 en duurt tot ongeveer 16.30 uur.
Programma De middelen voor deze dag zijn beschikbaar gesteld door de Provincie Drenthe en de Nationale Postcode Loterij.
Het ochtenddeel zal bestaan uit een Informatiemarkt, waar vrijwilligers(groepen) zich kunnen presenteren. Luister naar de verhalen van onze vrijwilligers en laat u inspireren!
R
Hierna gaan twee prominente sprekers, waaronder de gedeputeerde, in op het thema van de dag. Hopelijk gevolgd door een goede discussie in de zaal! In het middagdeel kunt u als vrijwilliger deelnemen aan praktische workshops en/of excursies. De Dag voor de vrijwilliger beslaat de hele dag en is inclusief een lunch.
Organisatie
Landschapsbeheer organiseert deze dag in samenwerking met Veldstudiecentrum Orvelte. Het Veldstudiecentrum draagt ondermeer zorg voor de deelnemersadministratie.
Deelname
Wilt u deelnemen aan deze dag, geeft u zich dan snel op, zodat wij kunnen zorgen voor voldoende lunch en badges. Opgeven kan door het opgaveformulier dat geregistreerde vrijwilligers bij deze nieuwsbrief ontvangen, in te vullen en te versturen naar het Veldstudiecentrum Orvelte. U kunt zich ook via e-mail aanmelden (maar wel alle onderdelen uit opgaveformulier invullen!).
Contactinfo
Veldstudiecentrum Zuideresweg 10 9441 TZ Orvelte E
[email protected]
Informatiemarkt
Op de informatiemarkt presenteren minstens 15 vrijwilligersgroepen hun activiteiten in landschap en natuur. U treft een heel divers aanbod: van groepen die weidevogels beschermen, vennen en heideterreinen beheren, tot behoeders van de zwerfkeien in Drenthe en bewoners die ommetjes in hun dorp bedenken en onderhouden.
Debat
Na de markt is er plek voor debat over het thema Vrijwilligers aan het werk te midden van nieuwe natuur in het oude landschap. Twee inleiders lichten het thema toe en gaan vervolgens met u in gesprek.
Workshops
In het middagprogramma kunt u kiezen uit 6 workshops of 2 excursies. De excursies en workshops worden in carrouselvorm aangeboden. U kunt intekenen op maximaal drie workshops of 1 excursie en 1 workshop. De workshops hebben de volgende onderwerpen: 1 Omgaan met groepen jongeren in het kader van maatschappelijke stages, 2 Inleiding op werken met motorisch gereedschap, 3 Aardkundige waarden, veldkeien en Geopark, 4 Rondleiding door het Hunebedcentrum, 5 Werven van vrijwilligers, 6 Herkennen van bomen en struiken.
Excursies
U kunt kiezen uit een bus- of fietsexcursie. De excursie per bus heeft als onderwerp: Lees het landschap. De fietsexcursie voert u langs karakteristieke Drentse boerenerven.
De vrijwilligers van Landschapsbeheer Landschapsbeheer Drenthe werkt al vele jaren met een groot aantal vrijwilligers. Enthousiaste mensen van jong tot oud die uiteenlopende werkzaamheden verrichten, waaronder het beheer van weidevogels, het vrij zetten van jeneverbessen, opslag verwijderen van de heide, plaggen voor het behoud van de klokjesgentiaan, onderhoud van hoogstamvruchtbomen, opschonen van veentjes en wijken, enzovoorts. In de loop der jaren is een vast bestand opgebouwd van vrijwilligers(groepen) die vrijwel wekelijks actief zijn. Daarnaast zijn er veel momenten waarop ‘gelegenheids’ groepen incidenteel een dagje meewerken. De vaste vrijwilligers fungeren hierbij vaak als kader. Onze vrijwilligers vervullen dus een wezenlijke rol in het natuurbeheer en wij kunnen niet zonder ze! Niet voor niets dus dat we graag wat terug willen doen voor al deze mensen die zich belangeloos en met passie inspannen voor het behoud van landschap en natuur!
Ook vrijwilliger worden?
De Dag van de Vrijwilliger is bedoeld voor de huidige vrijwilligers die actief zijn in landschap en natuur. Natuurlijk hopen we, ook met deze nieuwsbrief meer mensen enthousiast te maken voor het werken in landschap en natuur. Op onze website kunt u zich oriënteren op alle mogelijkheden die er ook voor u zijn om uw bijdrage te leveren, op welke manier dan ook. Er is altijd wel wat te doen, voor jong en oud en van lichte tot zwaardere klussen.
Neem contact op
Bent u nu niet actief als vrijwilliger maar wel geïnteresseerd in vrijwilligerswerk? Neem contact op, dan bespreken we de mogelijkheden voor u. Bel of mail met Pieter Posthumus, vrijwilligerscoördinator Landschapsbeheer Drenthe, T (0592) 316 616 E
[email protected]
Programma Dag voor de vrijwilliger zaterdag 21 mei van 9.00 tot 16.30 uur Plaats: Hunebedcentrum Borger 9.00 – 10.30 uur Informatiemarkt 11.00 – 12.00 uur Inleidingen en debat thema Vrijwilligers aan het werk te midden van nieuwe natuur in het oude landschap 12.00 – 13.00 uur Boerenlunch 13.00 – 16.30 uur Start Carrousel van workshops en excursies 16.30 uur Einde programma
Nieuw licht voor jeneverbessen in De Bargen Sinds jaar en dag zorgt Landschapsbeheer Drenthe voor de instandhouding van cultuurhistorische objecten en natuurterreinen in onze provincie. We doen dat onder meer in het kader van het Provinciaal Meerjaren Programma (pMJP) van de provincie Drenthe. Een voorbeeld van zo’n project is natuurgebied de Bargen bij Elp. Hier werken we aan de revitalisering van aanwezige jeneverbesstruwelen. Kort gezegd: we geven de jeneverbes weer licht!
Plaggen Om ze te bewaren is onderhoudswerk nodig. Bart: ‘In overleg met het Jeneverbesgilde, waar ook Landschapsbeheer deel van uitmaakt, is besloten om ruim 30 grote eiken te dunnen, de prunusstruiken te vellen en de humuslaag te plaggen.’ Resultaat is dat de Jeneverbes weer licht krijgt en er zich plaatselijk weer een heideachtige grasvegetatie kan gaan ontwikkelen. De plaggen zijn, net als vroeger, als mest gebruikt voor de landbouw.
Het beboste natuurgebied, plaatselijk bekend als De Bargen, is onderdeel van een groter heidegebied eigendom van Het Drentse Landschap en enkele particulieren. ‘Vroeger werd het begraasd door schapen en koeien’, zo vertelt Bart Kuiper van Landschapsbeheer Drenthe. “Open plekken verstuifden waardoor heuvels ontstonden. Toen er mede door de introductie van kunstmest rond 1900 een einde kwam aan de begrazing, konden zich planten als brem, struikheide en jeneverbessen vestigen. Langzaamaan kwamen hier ook grotere soorten als berken en eiken bij en werd het een heus eikenbos met grote bomen. De karakteristieke jeneverbesstruwelen en de typische heidevegetatie kwamen hierdoor steeds meer in de verdrukking.”
Heidehuis Landschapsbeheer maakte voor de terreineigenaren in het gebied (Boermarken, Gemeente Midden Drenthe en enkele particulieren) een werkplan voor het onderhoud aan jeneverbesstruwelen. Een van de particuliere eigenaren is Ben Boers. Hij bewoont het zogenaamde Heidehuis in Elp aan de rand van het natuurgebied. ‘Het is ooit gebouwd door de bekende kunstschilder Dozy op een zandverstuiving. Zijn zoon had al contacten met Landschapsbeheer voor het onderhoud aan de Jeneverbessen op het terrein. Toen wij hier 13 jaar geleden kwamen wonen hebben we dat voortgezet, want ik ben zeer begaan met landschap en natuur in Drenthe en vindt dat de mensen van Landschapsbeheer daar uitstekend werk verrichten. Ze hebben in de afgelopen jaren bij mij en op het aansluitende terrein aardig wat bomen gekapt en forse stukken geplagd. Het heeft ervoor gezorgd dat de tanende Jeneverbessen nu weer bijzonder vitaal zijn. Bovendien krijg je heel deskundige adviezen en instructie over het onderhoud aan het natuurterrein. Daar ben ik echt razend enthousiast over!’
Agenda 13 april afsluiting omgevingsproject Ansen 16 t/m 24 april Weidevogelkijkweek 21 mei vrijwilligersdag Hunebedcentrum 15 juni afsluiting omgevingsproject LeeuwteEngeland en Armweide
Colofon Tekst Waterloo Communicatie Fotografie Henk Mulder en Ben Boers Vormgeving In Ontwerp, Bureau voor vormgeving, Assen Het werk van Landschapsbeheer Drenthe wordt mede mogelijk gemaakt met steun van de Provincie Drenthe, de Drentse gemeenten, paticulieren en de Nationale Postcode Loterij.
