België-Belgique PB Antwerpen X 8/4752 Erk.nr. P708377 Driemaandelijks tijdschrift nr. 59, september – oktober – november 2009 V.U. Patrick D’haese, Boomgaardstraat 22/57, 2600 Berchem
Nieuwsbrief
Trap eens naar je baas! Met ‘Bike to Work’ willen de Fietsersbond en GRACQ meer mensen op de fiets naar het werk krijgen. Een dagelijkse fietstocht als
gezond en prettig alternatief voor de routineuze autorit. Neem zelf deel en probeer je baas te overtuigen. Lees meer op pagina’s 4 en 5
Gun je buur een zuurstofkuur Van 16 tot 22 september palmen voetgangers en fietsers de straten en pleinen in met verschillende autoluwe activiteiten. In Vlaanderen organiseert Komimo de Aardig-op-weg-week, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft haar Week van Vervoering. Zondag 21 september zijn heel wat steden en gemeenten autoluw of autovrij. In Brussel kan je die dag ruim 160 vierkante kilometer straten en pleinen verkennen met de fiets, op rollerwww.aardig-op-weg-week.be skates, te voet, met de bus of de tram. Zeker doen!
www.weekvanvervoering.irisnet.be
Steven Vromman Low Impact Man op de fiets
2
GOED GEZIEN? Een nieuw lespakket over de dode hoek
3
Bike to work Meer mensen op de fiets naar het werk 4-5
inhoud Schoten is gek van de fiets
6
Cursussen fietsherstelling
7
Iedereen op de fiets
8
E D I TO R I A A L
PA S S I E V O O R D E F I E T S
Een busabonnement, plooifiets, een pen en een railpass
Fietsen tegen files Het mobiliteitsprobleem wordt in ons land soms te eenvoudig verengd tot de fileproblemen. Met als gemakkelijkste oplossing meer autowegen en autosnelwegen om al het gemotoriseerd verkeer op zijn plaats te krijgen. Het is een denkpiste die heel wat mogelijkheden links laat liggen. De oplossing voor het algemene mobiliteitsprobleem is ook een verschuiving naar andere vervoerswijzen. Als meer mensen op de fiets naar het werk rijden, verdwijnen er meer wagens op onze overvolle wegen. Investeren in veilige fietspaden doet de files krimpen. Enkele cijfers om overtuigd te worden? Geen probleem. 14,1% van het aantal verplaatsingen in Vlaanderen gebeurt met de fiets. Voor het woon-werkverkeer is dat 12,9%. In Nederland is het aandeel van de fietsverplaatsingen tot 7,5 kilometer opgelopen tot 34,3%. België heeft nog een immens potentieel voor de fiets. Als we nog verder cijferen komen er verschillende pijnpunten boven. In het ontwerp van het Vlaams Totaalplan Fiets staat dat het fietsaandeel in de dagelijkse verplaatsingen moet stijgen naar 19% in 2010. Volgens het Pendelplan moet de fietsverplaatsing zelfs naar 20% in het woon-werkverkeer. Uit de Federale Diagnostiek woon-werkverkeer blijkt dat de onveiligheid voor fietsers een reden is om niet met de fiets naar het werk te gaan: 36,6% van de werknemers signaleert gevaarlijk verkeer op de fietsroutes van en naar de vestigingseenheid. In Vlaanderen is dat 31,6%, in Wallonië 35,1% en in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest zelfs 63,5%. Werk aan de fietspadenwinkel dus. Eind mei 2009 was 23% van het Bovenlokale Functionele Fietsroutenetwerk aangelegd. Met andere woorden 77% is nog altijd een missing link. De Strategische Adviesraad MORA Vlaanderen maakte in haar Mobiliteitsrapport de aanbeveling dat de Vlaamse regering in de legislatuur 2009-2014 minstens tweederde van het Bovenlokale Functionele Fietsroutenetwerk effectief uitvoert. De nieuwe Vlaamse regering kan uiteraard op de volle steun van de Fietsersbond rekenen om deze ambitie waar te maken! En route! Patrick D’haese
2
Wanneer besefte je voor het eerst het belang van de fiets? “Als kind heb ik altijd veel gefietst en toen ik in Gent studeerde was de fiets het meest vanzelfsprekende vervoermiddel voor een student met weinig geld en een uitgangspatroon dat niet echt overeenkwam met de busuren.” Hoe paste de fiets in je programma ‘Low Impact Man’? “Sinds 1 mei 2008 probeer ik geen auto meer te gebruiken en alles te doen met het openbaar vervoer, de fiets of te voet. Als je in de stad woont, is dat haalbaar, mits wat meer planning. Heel soms rijd ik wel eens een stukje mee met de auto. Maar eigenlijk lukt het prima, zeker nu ik een half jaar geleden een tweedehands plooifiets heb gekocht. Die gaat overal mee en dat is mijn vrijheid. Met een busabonnement, een plooifiets, een pen en een railpass geraak ik overal. En veel goedkoper dan met de auto.” Hoe moeten we de grote massa overtuigen om dagelijks meer voor de fiets te kiezen? “Ondanks de vele leuke campagnes en de verbetering van de fietspaden blijven veel mensen de auto gebruiken voor korte ritten. Uit gewoonte en gemakzucht vermoed ik. Stijgende brandstofprijzen zijn wellicht het efficiëntste argument om meer mensen op de fiets te krijgen.” Waar ligt volgens jou het ideale fietspad? “Als kind mochten we tijdens de autoloze zondagen wel eens op de snelweg rijden. Dat was voor mij het ideale fietspad: breed en met een perfect wegdek!” Wat is een perfect ‘fietsmoment’? “Een fietsritje naar het station om half zes ‘s morgens heeft wel iets. Zo goed als geen verkeer, de lucht lijkt nog zuiver en er is de stilte van een ontwakende stad met het gefluit van vogels. Dat is aangenaam fietsen (in tegenstelling tot het vroeg opstaan).”
Naam: Leeftijd: Woonplaats: Beroep:
G O E D G E Z I E N?
Goed gezien?
Dode hoek niet uit het oog verliezen De dode hoek blijft een belangrijke oorzaak van ongevallen tussen vrachtwagens en fietsers. Van begin 2008 tot de zomer van 2009, kwamen nog maar eens twintig fietsers en voetgangers om in de buurt van een vrachtwagen. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde, de Fietsersbond en de beroepsorganisatie van Vlaamse goederenvervoerders SAV lanceren samen de campagne ‘GOED GEZIEN?‘
Iedereen verantwoordelijk Hoe aandachtig een vrachtwagenbestuurder ook is, hij kan zachte weggebruikers nog altijd letterlijk over het hoofd zien. Bij elk manoeuvre van een vrachtwagen bestaat de kans op een dramatisch dodehoekongeval. De nieuwe campagne is een initiatief van alle betrokkenen. De Fietsersbond omdat jonge fietsers en voetgangers zich vaak niet bewust zijn van de gevaren, SAV omdat chauffeurs extra aandacht moeten hebben voor de blinde vlekken rond hun vehikel en de Vlaamse Stichting Verkeerskunde, omdat de overheid de plicht heeft om te sensibiliseren over de gevaren.
Lespakketten en handleiding ‘GOED GEZIEN?’ is een hulp voor leerkrachten, politie, leiders van jeugdverenigingen en andere educatieve krachten om boeiende verkeerslessen over de dode hoek te organiseren. Het lespakket bestaat uit een handleiding voor de leerkracht en werkboeken voor de leerlingen, in eerste instantie van 10 tot 12 jaar. Deel één van de handleiding bevat een zeer visuele uitleg en oefeningen om de dode hoek uit te leggen aan kinderen. In een oefeningenboekje kunnen de kinderen zelf aan de slag. Deel twee geeft alle informatie om een leuke en leerrijke les bij een echte vrachtwagen op te zetten. Vlak naast een vrachtwagen staan en plaatsnemen in de chauffeurscabine is voor veel kinderen een onvergetelijke ervaring, en dus een zeer doeltreffende educatieve aanpak. Zeker het overwegen waard, als je begaan bent met de veiligheid van de kinderen!
Steven Vromman 49 jaar Gent, Sint-Amandsberg Low Impact Man
111 i
www.tegendelamp.be www.lowimpactman.be
Het lespakket bestaat uit een handleiding voor de leerkracht en werkboeken voor de kinderen.
UITGEREKEND
Dit schooljaar worden er in 111 Vlaamse gemeenten acties georganiseerd rond het project ‘Duurzaam Naar School’. Het gaat om fietsvaardigheidsoefeningen, bezoeken van de politie, verkenningen van schoolroutes, verkeersparken en veel andere acties.
Lespakketten aanvragen Interesse in het lespakket ‘GOED GEZIEN’? Je kan het lespakket gratis afdrukken via de website van de Fietsersbond (of de andere partners). Wil je liever een gedrukte versie aankopen? Dan betaal je 15 euro (excl. verzendkosten) voor een handleiding, 25 werkboeken en een affiche. Bestellen kan via de Fietsersbond. De folders en affiches zijn, in beperkte oplage, gratis aan te vragen bij de Fietsersbond.
i
Lespakket, folders en affiches ‘GOED GEZIEN?’ tel. 03 231 92 95,
[email protected] www.fietsersbond.be/goedgezien www.verkeerskunde.be www.sav.be
Teach the teachers De Fietsersbond organiseert in het najaar van 2009 in iedere provincie één gratis nascholing over het lespakket ‘GOED GEZIEN?’. Zowel de theorie- als de praktijkles worden dan gedemonstreerd. Een mooie inspiratie voor wie zelf aan de slag wil met de kinderen. De opleidingen vinden plaats op 23 september (Mortsel), 14 oktober (Gent), 19 oktober (Asse), 20 oktober (SintTruiden) en 22 oktober (Roeselare).
i
inschrijven voor opleiding ‘GOED GEZIEN?’ tel. 03 231 92 95,
[email protected]
3
OVER-WEGEN
Trap eens naar je baas!
Bike to Work: meer mensen op de fiets naar het werk Kosten de files je te veel tijd? Heb je genoeg van de parkeerproblemen in de buurt van je bedrijf? Last van stress als je nog maar aankomt op je werk? Of als je ’s avonds thuis bent? De fiets kan wonderen doen. De Fietsersbond en GRACQ lanceren ‘Bike to Work’, een project om meer mensen op de fiets naar het werk te krijgen. Van werken weten we niet of het altijd gezond is, maar naar het werk fietsen, is dat ongetwijfeld! Zakenmensen in kostuum trappen op een blinkende tweewieler door de stad, een Brussels vastgoedbedrijf doet bij de verkoop van elk stadsappartement de klant een vouwfiets cadeau. Fietsen is trendy en heeft positieve gevolgen voor de gezondheid van werknemers en werkgevers. Met ‘Bike to Work’ bieden de Fietsersbond en GRACQ (les cyclistes quotidiens) een permanent ondersteuningsprogramma aan. ‘Bike to Work’ beloont fietsers en trekt de twijfelaars over de streep. Wie zich registreert op de website van ‘Bike to Work’ kan meteen aan de slag. Simpel en gezond: trap eens naar je baas.
Nieuw in België Fietsen is inderdaad een gezond en plezierig alternatief voor de autorit naar het werk. Met een vergelijkbare actie in Zwitserland groeide het aantal fietsende deelnemers op vier jaar tijd van 1.600 (één bedrijf) naar 55.000 (1.100 deelnemende bedrijven). In Denemarken hebben zich al meer dan 100.000 werknemers ingeschreven en Duitsland telt ruim 160.000 ‘Bike To Workers’. In België trekt het initiatief zich pas sinds kort op gang, net als in Hongarije en Slovenië. ‘Bike to Work’ wil meer mensen vaker op de fiets naar het werk krijgen. Of naar het station, naar de bushalte of naar de carpoolparking, want ook combiverplaatsingen zijn mogelijk. Elke dag fietsen, ook kleine afstanden, is goed voor de gezondheid. ‘Bike to Work’ maakt deel uit van Life Cycle, een internationaal programma gesteund door de Europese Unie.
Je eigen tempo Werknemers kunnen zich registreren op de website. Elke deelnemer creëert een fietsprofiel en duidt fietsdagen aan op een
4
Wie wil deelnemen aan ‘Bike to work’ kan het hele jaar starten. Op de website kan je jezelf eenvoudig registreren.
Fietsen is trendy en dat weten ook steeds meer ondernemers. De Fietsersbond wil nog meer mensen op de fiets naar het werk krijgen.
persoonlijke fietskalender. Rijd je alle dagen met de fiets naar het werk of enkel wanneer de zon schijnt? Alles kan. Je bepaalt zelf je streefdoelen, die je beetje bij beetje scherper stelt, net zoals je conditie. Met elke fietsrit die je doet, verzamel je fietspunten. Een beloning dus, want die fietspunten kan je omruilen voor prijzen en promoties. Dat laatste wel op één voorwaarde: ook de werkgever moet deelnemen aan Bike to Work en tonen dat hij gezondheid en efficiëntie belangrijk vindt. Ook werkgevers kunnen zich registreren via de website. De jaarlijkse bijdrage die ze betalen wordt bepaald door de grootte van de onderneming. In ruil voor hun deelname krijgen de bedrijven en organisaties gezonde en gemotiveerde werknemers, die zich niet vast rijden in files. Door deel te nemen aan ‘Bike to Work’ besparen de bedrijven ook. Ondermeer op parkeerplaatsen: twintig fietsen nemen beduidend minder plaats in dan twintig wagens. Dus méér plaats voor klanten of minder huur van parkingplaats. ‘Bike To Work’ richt zich tot grote en kleine werkgevers, zowel uit de profit als non-profitsector.
Wedstrijdmaand september ‘Bike to Work’ loopt het hele jaar door, maar van 1 september tot
2 oktober vindt ook een teamwedstrijd plaats. Ploegen van vier collega’s proberen om minstens 50 procent van hun woon-werkverkeer met de fiets af te leggen. Slagen ze daarin, dan dingen ze mee naar mooie prijzen. Samen fietsen kan, maar hoeft niet: ieder kiest z’n eigen traject en uren. Je kan dus perfect een ploeg vormen met een collega die aan de andere kant van het land woont en in een andere vestiging werkt. De wedstrijdformule van het teamevenement sloeg de jongste jaren alvast stevig aan in het buitenland. Het spelelement, de competitie en de teamspirit bleken sterke troeven.
De fiets op! Wie wil deelnemen aan ‘Bike to Work’ kan het hele jaar starten. Ga naar de website en registreer je. Het project trekt zich op dit ogenblik pas goed op gang. In de loop van het jaar zal het aanbod nog flink uitbreiden. Net als het aantal deelnemers en ondernemingen: samen een groeiende fietscommunity!
Ben je helemaal gewonnen, help ons dan mee anderen en ook jouw werkgever te overtuigen. Een mailtje naar
[email protected] volstaat. Klop zelf ook aan bij je directeur of diensthoofd.
i
[email protected] www.biketowork.be
Mobiliteit in de media De Nederlandse singer-songwriter Alex Roeka heeft Vlaanderen en de fiets ontdekt. Fietsen en rock ’n roll? Toch niet zo’n vreemde combinatie. “Als ik een tijdje aan de rol was geweest, kreeg ik zin om af te kicken en kroop ik op de fiets. Naar het zuiden van Frankrijk, een dag of tien fietsen, al het gif uit mijn lichaam en ik kon er weer tegen. Dat fietsen heeft me gered van het nachtleven, of toch van de constante aantrekkingskracht ervan.”
i
Gelezen in De Standaard, 11 april 2009
5
IN DE BUURT
GROEN LICHT een gids voor dagtochten met de fiets. Dirk springt regelmatig freelance in als medewerker van het educatieteam van de Fietsersbond. Maar vooral, ze lijken wel geboren op de fiets. Een verplaatsing van A naar B, doe je in eerste plaats met de fiets! What else? Eind 2008 kregen alle papieren leden van Schoten - zestig adressen, dat zegt al wat over de fietsmentaliteit – de vraag om mee de schouders onder de nieuwe afdeling te zetten. Met een vijftiental actieve leden was de Fietsersbond Schoten onmiddellijk op kruissnelheid.
De Fietsersbond Schoten wil vooral op een positieve manier aanzetten tot meer fietsen. Met hun eerste actie ondersteunden ze het project Superfietser.
Schoten is gek van de fiets In het voorjaar van 2009 verscheen Schoten in het lijstje van de Fietsersbondafdelingen. Is het dan zo erg gesteld met de aankomstplaats van de jaarlijkse Scheldeprijs? “Helemaal niet”, zegt Dirk van Geel, “we willen net laten zien dat heel wat Schotenaars van de fiets houden. En we willen vooral nog meer inwoners op de fiets krijgen.” Initiatiefnemers Dirk van Geel en Johan Vijgen zijn beiden doordrongen van de fiets. Johan werkte pas mee aan Dagtrapper,
Dirk van Geel: “Uiteraard kan er in Schoten nog een en ander verbeteren aan de fietsinfrastructuur, maar wij willen vooral op een positieve manier aanzetten tot meer fietsen. En daarom was onze eerste actie een ondersteuning van het project Superfietser. We wilden de leerlingen mee voorbereiden op hun grote fietsexamen”. Superfietser is een Vlaams project, waarbij scholen de kinderen van het zesde leerjaar zelfstandig moeten leren fietsen. Dat kan op allerlei manieren. Maar zoals vaak is praktijkervaring het meest doeltreffende. Veel scholen werken samen met de gemeente of de politie. In Schoten stak de Fietsersbond een handje toe. Dirk: “Op een zondagmiddag fietsten we een parcours langs de Schotense schoolomgevingen. Zo leren de kinderen hoe ze zich veilig in het echte verkeer moeten verplaatsen. We hoopten op een twintigtal deelnemers, maar uiteindelijk daagden er 130 fietsers op! We schrokken zelf van de vele inschrijvingen.” Een succes, maar Schoten zit ondertussen niet stil. Dit schooljaar wil de afdeling met een nascholing ook de leerkrachten betrekken bij de voorbereiding van het fietsexamen, er komt op 20 september een ledendag, de afdeling heeft ondertussen een plaatsje in de gemeentelijke milieuraad en in september haalt de afdeling de meetfiets van stal. Actieve jongens in Schoten!
i
Je fiets herstellen in een handomdraai Begin 2009 volgden 36 Fietsersbondleden de cursus fietsherstelling. In het najaar opent de technicus opnieuw zijn herstelkit boordevol eenvoudige tips. Snel inschrijven is de boodschap. Onderhoudstip Vooraleer je ketting en tandwielen insmeert, moet je die eerst proper maken. Zo vermijd je dat vuil en vet zich vastzetten met slijtage als gevolg. Je kan de ketting en de tandwielen eenvoudig kuisen met een bakje dieselolie en een tandenborstel. Een properdere en meer ecologische manier om de ketting schoon te maken, is het gebruik van een chain cleaner-toestelletje en een biologisch afbreekbaar kuisproduct, zoals Bionet van Cyclon. Je monteert het toestelletje op de ketting en reinigt dan de ketting met enkele pedaalslagen. Voor het kuisen van de tandwielen zijn er handige tandwielborsteltjes op de markt. Als de ketting en tandwielen zuiver zijn, kan je ze insmeren. Je kiest best een spray met een hoog teflongehalte. Die plakt goed en kruipt omhoog naar de plaatsen waar het nodig is.
Leer enkele eenvoudige tips om je fiets beter te onderhouden en herstellen.
Herstelcursussen Wil je graag enkele eenvoudige herstel- en onderhoudstips leren kennen? De cursussen vinden plaats op 3 en 24 oktober (in Antwerpen) en op 17 oktober (in Gent). De cursus is een project van de Fietsersbond met steun van de Nationale Loterij en is enkel bestemd voor Fietsersbondleden. Deelname kost 20 euro. Schrijf snel in want de plaatsen zijn beperkt tot twaalf deelnemers per cursus.
i
tel. 03 231 92 95 -
[email protected] www.fietsersbond.be/fietsherstelling
Advertentie
i >>
www.fi w ww ww w..fi .fi fiet etsersbond.be etse et serssb bo on nd d..b be www.wegcode.be w ww ww w..w we eg gc co od de e..b be e
www.fietsersbond.be/schoten
[email protected]
GEFIETST EN GEFLITST Locatie:
Fietsbrug Keizerpark Gent
Situatie:
Een fietsbrug over de Schelde en onder de stadsring. De brug verbindt Gentbrugge en Ledeberg met het stadscentrum van Gent.
Appreciatie: Voor de aanleg van de brug waren de Schelde en de ring echte barrières voor fietsers, die zich op een zeer druk en onoverzichtelijk kruispunt moesten wagen. De fietsbrug is niet te steil, ’s nachts goed verlicht en met een breedte van 3,5 meter comfortabel om elkaar te kruisen. Een snel, aangenaam en veilig alternatief voor fietsers!
6
7
IEDEREEN OP DE FIETS
Fietsen als medicijn De Fietsersbond Nederland ging op zoek naar het positieve effect van fietsen op de gezondheid. In Fietsen als medicijn getuigen enkele gewone mensen hoe fietsen hen weer gezonder maakte. Vier deskundigen leggen in klare taal de medische waarde van het fietsen uit. Fietsen is een eenvoudig huis-tuin-enkeuken-medicijn tegen overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes en depressie. Daarnaast bevat het boek heel wat tips over hoe je gezond kan fietsen, toegespitst op de verschillende gezondheidsproblemen.
De voorbije jaren werden al heel wat Fietsersbondpublicaties in een nieuwe frisse opmaak gecreëerd. Zo ontstond ook de nood aan een logo dat bij die nieuwe look past. Een nieuw logo dat de Fietsersbond in één beeld weerspiegelt: dynamisch en hedendaags, maar evengoed ernstig en betrouwbaar. De Fietsersbond is uitermate tevreden over het werk van ontwerpbureau Wils&Peeters. Kijk en oordeel zelf!
Fietsen als medicijn is te bestellen via de website van de Fietsersbond Nederland: www.fietsersbond.nl/fietsenalsmedicijn Wij hebben tien gratis boeken klaarliggen voor wie het juiste antwoord vindt op volgende vraag: “Hoe heet de nieuwe campagne van de Fietsersbond om meer mensen met de fiets naar het werk te krijgen?”
i
Mail vóór 1 oktober 2009 je antwoord naar
[email protected] of schrijf een briefkaart naar de Fietsersbond.
Fietsersbond kan fiscale attesten uitreiken! Minister van Financiën Reynders bezorgde ons het zeer fijne nieuws dat de Fietsersbond fiscale attesten mag uitreiken voor giften vanaf 30 euro. Die attesten zijn vooral een stimulans en beloning voor jullie vrijgevigheid. Voor de Fietsersbond een zeer goede zaak, want elke som, klein of groot, helpt om de belangen van alle fietsers beter te verdedigen. Alle details over giften en de fiscale attesten vind je op de website.
i
Fietsersbond nieuwe stijl
www.fietsersbond.be/steunons
Ledenactie 2009 Wie nu lid wordt van de Fietsersbond blijft meteen lid tot 31 december 2010. De laatste maanden van dit jaar krijg je er gratis bij. Onder de nieuwe leden worden prachtige Oxfordfietsen verloot.
Lid maakt lid Als elk lid één nieuw lid maakt, gaan we van 6.300 naar 12.600 lidmaatschappen. Mooi vooruitzicht! Persoonlijk contact werkt ook beter om mensen over de streep te trekken dan anonieme mailings, dus waarom eens niet proberen? Spreek je buurvrouw, collega, neef of sportmakker aan en sla hem of haar om de oren met de kortingen bij fietshandelaars, de verzekering rechtsbijstand, de 500 euro korting op de Babboe-bakfiets of de noodzaak van een organisatie die zich elke dag inzet voor alle fietsers. Wie een nieuw lid aanbrengt, maakt ook kans op een gloednieuwe Oxfordfiets. Gebruik de wervende folder in bijlage bij deze nieuwsbrief. Doen!
i
tel. 03 231 92 95 -
[email protected] www.fietsersbond.be/lidmaaktlid
Concept en coördinatie: Fietsersbond vzw Redactie: Fietsersbond vzw Eindredactie: Geert Delanghe (tekstopmaat.be) Fotografie: Stefan Dewickere - Fietsersbond vzw Vormgeving: Wils & Peeters Graphic Design Druk: Drukkerij De Bie Oplage: 7.000 ex.
COLOFON
STRUCTURELE PARTNERS
ligfiets.be
Verantwoordelijke uitgever: Patrick D’haese, Boomgaardstraat 22 bus 57, 2600 Berchem
Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of geciteerd mits schriftelijke bronvermelding ‘Fietsersbond nieuwsbrief’.
8
Sterk in fietsen
