Nieuwsbrief Public Health 357 d.d. 26 juli 2009 AWBZ HOUDT ZIEKENHUIS OPEN Dagelijks verlaten vijf tot vijftien patiënten het ziekenhuis met verzorging of verpleging van een thuiszorgorganisatie, verzorgingshuis of verpleeghuis. Daarbij gaat het niet alleen om kortdurende nazorg maar ook vaak om overgangen naar permanent verblijf in een verzorgings- of verpleeghuis. Zorgketens hebben vaak onder één bestuurlijke paraplu een ziekenhuis, een thuiszorgorganisatie, verzorgingshuizen en verpleeghuizen. Of ze gaan over eerstelijn, thuiszorg en ouderenzorg. Die bestuurlijke samenhang leidt tot synergie, namelijk tot een snelle doorstroming van ziekenhuis naar de chronische zorg. Dat was een van de bevindingen die op maandag 20 juli naar voren kwam tijdens een intervisie bijeenkomst op het Julius Centrum van Raden van Bestuur van zorgketens uit Brabant (Pantein), Zeeuws Vlaanderen (Zorgsaam), Friesland (Noorderbreedte), Zorggroep Almere en Zorggroep Rijnland. Ondergetekende zat de scholingsbijeenkomst voor. Een van deelnemers merkte op: de Awbz houdt het ziekenhuis open en het ziekenhuis zorgt voor een goede instroom in de Awbz. Van de bijeenkomst is geen verslag gemaakt en er zijn geen PPP’s beschikbaar. PROGRAMMA WEENS CONGRES OP 5 EN 6 NOVEMBER IS GEREED Op donderdag 5 en vrijdag 6 november congresseren te Wenen leiders, professionals, beleidsmakers, zorgverzekeraars en bestuurders van Ketenzorg programma’s in Europa en Noord-Amerika. Maar liefst zestig sprekers houden de congresgangers op de hoogte van recente ontwikkelingen. Hoe boeiend zijn de Canadese presentaties over geïntegreerde ouderenzorg aldaar! Ook Duitsland is dit jaar goed vertegenwoordigd met sprekers over de disease management aanpak aldaar. Ook palliatieve zorgprogramma’s komen aan bod. Zo biedt elk land trots haar beste programma’s. Wil je naar dit congres? Wil je even de Hollandsespruitjeslucht verlaten en je laten inspireren door goede buitenlandse voorbeelden? Je treft het definitieve programma aan op www.integratedcare.eu klik door op INIC09, lees de brochure en meld je aan. Tot ziens in Wenen. NIEMAND ZIT TE WACHTEN OP NIEUW KANKER ZIEKENHUIS Met groot kapitaal van vier investeerders bouwt een Duits bedrijf binnenkort een commercieel oncologisch ziekenhuis in Boxmeer. Artsen en verpleegkundigen gaan delen in de winst. De Burgemeester van Boxmeer heeft grond ter beschikking gesteld. Want hij wou Boxmeer op de internationale kaart zetten. Hij heeft dat gedaan zonder overleg met verantwoordelijken voor de gezondheidszorg van Brabant en zonder enige melding in het gemeentelijke plan voor de publieke gezondheid. Tot zover dit bericht dat ik oppikte in een gesprek met een Brabantse zorgmanager. Ik begrijp niet hoe die burgemeester dat heeft kunnen doen. Want er is naar mijn mening geen behoefte aan een groot oncologisch ziekenhuis in het oostelijk deel van de Provincie Noord Brabant. Alle ziekenhuizen daar in de buurt leveren uitstekende oncologische zorg aangestuurd door het UMC Radboud te Nijmegen en het Integraal Kanker Centrum Oost. Er zijn prachtige programma’s voor palliatieve zorg en terminale zorg. Bovendien zijn de ziekenhuisgebouwen pas vernieuwd (UMC Radboud, Orbis te Sittard) of binnenkort helemaal opnieuw gebouwd (Bernhoven te Oss, Maasziekenhuis te Boxmeer). Patiënten zijn er meer tevreden dan elders in Nederland met hun voorzieningen. Wat wel nodig is in het genoemde gebied (net als elders in Nederland) zijn goede voorzieningen voor een groeiend aantal chronische zieken en dementerenden en goed toegankelijk blijvende spoedzorg. Op een nieuw kanker ziekenhuis zit niemand te wachten. Andere bezwaren tegen deze vestiging zijn het beperkte aanbod in de regio van geschoolde oncologische specialisten en verpleegkundigen. Het commerciële bedrijf en al die andere ziekenhuizen vissen in dezelfde arbeidskrachten vijver. Dat leidt tot verhoging van arbeidskosten en rode cijfers voor de bestaande ziekenhuizen, die aan het kortste eind trekken omdat ze nauwelijks eigen vermogen hebben waarop ze kunnen interen. Ik heb niets tegen concurrentie tussen ziekenhuizen maar dan wel met een gelijkwaardige vermogenspositie voor alle aanbieders.
FINANCIËLE SCHOTTEN MINDER ERG DAN DIE IN DE IT Een droom voor Raden van Bestuur van de zorgketens die elkaar op maandag 20 juli ontmoetten (zie ook het eerste bericht) is het beschikken over één software programma ter ondersteuning van één gezondheidsdossier voor al hun patiënten bij huisartsen, thuiszorg, medisch specialisten, ziekenhuisdiensten, verzorgingshuizen en verpleeghuizen. De Informatie Technologie (IT) bestaat reeds en is volop in gebruik bij Kaiser Permanente in Californië. Dat die in Nederland niet te gebruiken is komt omdat diverse overheidsinstanties onderling verschillende eisen stellen aan de te gebruiken software. Zo is het DBC software programma niet compatibel met dat Zorgzwaartepakketten van de Awbz. Dat is weer anders dan het software programma voor de Awbz brede zorgregistratie en voor de WMO registratie van alle afzonderlijke gemeenten. Maar het zijn niet alleen de verplichte software programma’s van al die overheidsinstanties die schotten opwerpen tegen een geïntegreerde benadering van patiënten. Het zijn ook sommige de software bedrijven die weigeren om kleine aanpassingen te leveren om verschillende systemen met elkaar te laten praten. Het is een ramp, zo meldde een van de aanwezige bestuursleden op 20 juli. En een ander reageerde: De IT-schotten zijn een groter probleem dan de financiële schotten. MEERWAARDE ZORGKETEN IS VOORAL STERKERE VERMOGENPOSITIE Tal van zorgketens bestaan al tien of twintig jaar. Ze zijn niet nieuw. Zo bestaan Noorderbreedte in Friesland, de Zorggroep Almere, Pantein in Brabant, Rijnlandgroep in Leidschendam en Zorgsaam in Zeeuws Vlaanderen al sinds de jaren negentig. Door de jaren heen blijkt vooral de sterkere vermogenspositie en de concentratie van bouwkundige en innovatieve kennis een groot pluspunt. Deze conclusie trok ondergetekende na afloop van de intervisie sessie die op maandag 20 juli plaatsvond op het Julius Centrum. Onder mijn gespreksleiding wisselden Raden van Bestuur van de genoemde zorgketens ervaringen uit. Ze zijn alle bezig met kleinschalige woonvormen en mengvormen van ziekenhuiszorg, eerstelijn en ouderenzorg. Verder blijken in de loop der tijd soms de ziekenhuizen met een positief saldo te draaien en soms de Awbz sector. Dat levert risico spreiding op, daarmee een grotere financiële weerbaarheid en de kans om te investeren in kleine voorzieningen. Zo werkt Zorgsaam in Zeeuws Vlaanderen in 45 kleine, doch modern ingerichte vestigingen en Pantein in dorpen met soms slechts 650 inwoners. ZORGKETENS IS NIET AUTOMATISCH EEN ZORGPARADIJS Het is niet vanzelfsprekend dat één zorgketen leidt tot samenhangende zorgprogramma’s voor patiënten met diabetes, COPD, Hartfalen en met risico op hart- en vaatziekten. Als huisartsen en medisch specialisten niet door één deur kunnen en met elkaar concurreren, dan komt een Raad van Bestuur van een zorgketen niet verder ondanks alle goede Public Health bedoelingen, politieke vaardigheden en impliciete machtshantering. Deze conclusie trok ondergetekende na afloop van de intervisie sessie die op maandag 20 juli plaatsvond op het Julius Centrum. Onder mijn gespreksleiding wisselden Raden van Bestuur van de zorgketens ervaringen uit. NOG VIER PLAATSEN BESCHIKBAAR IN MASTERCLASS KWALITEIT EN FINANCIËN Het verbeteren van inzicht, begrip en competenties in management van kwaliteit van zorg en van in- en uitgaande geldstromen. Dat is het belangrijkste onderwijsdoel van de masterclass Geïntegreerd Management van kwaliteit en Financiën. De masterclass draait nu voor het vijfde jaar. In die vier jaar ontwikkelde de cursus zich tot een geheel waarin kennisoverdracht, training van vaardigheden, eigen inbreng van de deelnemers en discussie elkaar in evenwicht houden. Na het volgen van de Masterclass ben jij in staat om onderwerpen op het gebied van ondernemerschap, kwaliteit, prestaties en control meervoudig te benaderen. De doelgroep voor deze opleiding zijn ervaren professionals, financiële managers, kwaliteitsmanagers, verpleegkundige en medisch managers en controllers. Per middag staat één thema centraal. De thema’s zijn onder meer: 1. Ontwikkelingen zorg, 2, Wetten, financiering en bekostiging, 3. Van strategie naar structuren en bedrijfsplannen, 3. Governance, organisatievormen en managementparticipatie,4.
Zorgafspraken, verzekerde zorg, DBC’s, ZZP’s,5. Cost accounting, en prijsstelling 6. Prestatie indicatoren en verankering in P&C cyclus, kwaliteitsmanagement, VMS 7. Leidinggeven aan professionals 8. Verandermanagement 9. Onderhandelen 10 Businesscase maken. De masterclass begint op 17 september en loopt door tot in april volgend jaar. Wil je meedoen aan deze Masterclass? Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de uitvoerige brochure en meld je aan. Reeds twaalf anderen gingen je voor. Er is nog plaats voor veelnemers. ZIEKENHUIZEN PRATEN GRAAG OVER KOSTEN VAN INNOVATIES De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) heeft ondergetekende gevraagd om een advies op te stellen over de toekomstige bekostiging van innovaties in algemene en categorale ziekenhuizen. Ik berichtte hierover in PH.Nieuwsbrief van vorige week (nr355 zie www.integratedcare.nl doorklikken op Nieuwsbrieven). Vertegenwoordigers van vijf ziekenhuizen hebben mij gemaild graag hun casuïstiek voor te leggen op woensdag 7 of donderdag 8 oktober. De voorbeelden betroffen de invoering van nieuwe apparaten en geneesmiddelen, het bieden van zorg vanuit een bus geparkeerd naast de hoofdingang van een verpleeghuis, het geven van een advies over het internet aan een collega specialist zonder de patiënt te zien en het bieden van zorg op afstand aan niet-mobiele patiënten. Ook wordt gevreesd voor het verdwijnen van de lokale Productie Component die zorgverzekeraars nogal eens gebruiken om lokale innovaties te bekostigen. . Wil je meer weten over mijn advies en de voorbereiding daarvan? Surf dan naar http://www.nvz-ziekenhuizen.nl en klik door op de NVZ Nieuwsbrief van 9 juli. Graag ontmoet ik op 7 en 8 oktober delegaties van ziekenhuizen over hun casuïstiek met bekostiging van zorginnovaties. Wil je komen? Stuur dan een mail naar
[email protected] Mijn secretaresse Annet Esser boekt je dan in. ER volgt nog een officiële uitnodiging aan de Raden van Bestuur van alle Nederlandse ziekenhuizen. DE OPENINGTIJDEN VAN SPOEDPOSTEN (AFLEVERING 10) Een spoedpost (zie voor een definitie nieuwsbrief nr 349) heeft grote voordelen voor patiënten (350) en minder economische voordelen (nr 351). De cultuurverschillen tussen huisartsenposten en SEH’s zijn groot ( nr 352) maar te overbruggen (nr 353). In Nieuwsbrieven 354 en 355 volgde een uiteenzetting over de begrippen delegatie en substitutie en soorten taakherschikking. De negende aflevering ging over factoren die taakherschikking ofwel functie-differentiatie zo moeilijk maken. In deze aflevering ga ik in op de openingstijden van spoedposten. In Engeland bestaan inloopcentra voor huisartsenzorg (walk in centers). Meesstal liggen ze in winkelcentra, stations en op bedrijvenparken. De National Health Service (NHS) betaalt deze centra. Soms bevinden de walk in center zich in een ziekenhuis, in of tegen de Spoedeisende Hulpafdeling aan. Dan zijn het spoedposten die 24 uur per dag open zijn. In Manchester heb ik dat gezien. Maar daar was ’s nachts het walk in center gesloten en deed alleen de SEH dienst. In Nederland bestaan spoedposten alleen buiten kantooruren. Overdag nemen reguliere huisartsen de eerstelijns spoedzorg voor hun rekening. Ik vraag mij af op langer termijn deze scheiding van overdag een SEH en na vijven een spoedpost te handhaven is. Het kan niet zo zijn dat het medische beleid buiten kantooruren anders is dan overdag. Dat overdag wel een aanloper op de SEH wordt geholpen, terwijl deze ’s avonds getrieerd wordt naar een huisarts. Is er van overdag dan sprake van een inferieure kwaliteit? Zou er niet ook overdag een huisarts op de SEH aanwezig moeten zijn? Ik ben er niet uit. Als docent op afstand in deze miniserie colleges maak ik mijn twijfels kenbaar. Graag ontvang ik reacties van lezers over openingstijden binnen het nieuwe fenomeen van spoedposten. Deze serie mini colleges gaat vooraf aan het negende nationale congres, zeg maar jaarbeurs, over recente ontwikkelingen in de ambulancezorg, huisartsenposten en SEH's op vrijdag 18 september. Plenaire inleiders uit binnen- en buitenland en twintig (!!) workshops gaan in op alle aspecten van spoedzorg. Wil jij naar dit congres? Wil je in één dag op de hoogte raken van alle recente ontwikkelingen in beleid, veld en onderzoek binnen en buiten je eigen directe beroepsgroep en voorziening?
Reeds 130 deelnemers meldden zich aan. Surf dan naar www.integratedcare.nl klik door op nascholing lees de uitgebreide brochure en meld je aan. VOLGENDE NIEUWSBRIEF VERSCHIJNT OP ZONDAG 23 AUGUSTUS Terwijl jij, Nieuwsbrieflezer, dit leest, kampeer ik met partner Els en zoon Joep nabij Barcelona. Mijn reisboeken zijn onder meer Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen en Het morele instinct van Jan Verplaatse. Daarnaast heb ik een aantal economie boeken bij mij over marktwerking. Mij blijft boeien het spanningsveld tussen marktwerking gebaseerd op hebzucht en naastenliefde gebaseerd op moraal. De grondlegger van de economie Adam Smith kwam er niet uit. Hij schreef het boek Wealth of Nations en legde uit dat marktwerking welvaart en vooruitgang oplevert. Twintig jaar eerder schreef hij het boek The Theory of the Moral Sentiment, waarin de mens niet als een hebzuchtige naar voren komt maar als een angstig dier. Adam Smith kwam niet uit het dilemma hoe beide mensbeelden te integreren. Zouden mijn reisboeken een oplossing aanbieden? Zou er een oplossing zijn voor de gezondheidszorg om marktwerking te combineren met naastenliefde? In de volgende Nieuwsbrieven en in lezingen in het najaar laat ik het weten. De eerst volgende nieuwsbrief komt uit op zondag 23 augustus. VERANTWOORDING Hierbij ontving je de wekelijkse Nieuwsbrief van de Disciplinegroep Public Health. Wil je meer weten over een bericht? Neem dan contact op via
[email protected] Wil je delen van de nieuwsbrief verspreiden onder collega's, doe dat. Je collega's kunnen zich ook aanmelden voor rechtstreekse toezending. Je meldt je aan via www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/aanmelding_web.htm en af via http://www.integratedcare.nl/Inschrijfformulier/afmelding_blaster_1.htm. Omdat we nog bezig zijn met de automatisering van de PH.Nieuwsbrief kan het twee weken duren voordat de aan-en afmelding verwerkt is. Door alle hedendaagse beveiligingen is het mogelijk, dat bovenstaande links niet werken. Ga in dat geval voor het aan- en afmelden naar de website www.integratedcare.nl Als het doormailen naar b.v. een collega niet lukt, verwijder dan het laatste deel van deze nieuwsbrief vanaf verantwoording en probeer het nog eens. De nieuwsbrief is gericht aan een aantal relaties van de Disciplinegroep: collega's binnen en buiten het Julius Centrum, pao- en keuzeblok studenten, gastdocenten, stage-verleners aan co assistenten Sociale Geneeskunde, onderzoeksrelaties, subsidiënten en overigen die geïnteresseerd zijn in Utrechts Volksgezondheids onderwijs en in onderzoek naar zorginnovaties, ketenzorg en transmurale zorg. De Nieuwsbrief verschijnt wekelijks op zondag of maandag. Eerdere edities tref je aan op de internetsite www.integratedcare.nl Heb je belangstelling voor nieuws over ketenzorg en zorginnovaties in het buitenland? Surf dan naar de website van het international Network of integrated Care: www.integratedcarenetwork.org Wil je wetenschappelijke artikelen lezen over deze onderwerpen? Lees dan het peer reviewed internettijdschrift International Journal of Integrated Care op www.ijic.org Dit is een gratis tijdschrift, dat online publiceert en is opgenomen in Pubmed. Ook submissions van concept artikelen zijn welkom. Opsteller van deze nieuwsbrief is: Guus Schrijvers Hoogleraar Public health in het bijzonder Structuur en functioneren van de Gezondheidszorg Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde Universitair Medisch Centrum Utrecht
email:
[email protected] tel: 088 755 9356
