in-contact 05
NIEUWSBRIEF oktober 2007
Op eenzame hoogte De grillen van het weer De geheimen van bewaring
Dit weersverloop heeft onmiskenbaar zijn invloed gehad op het prijsverloop van onze voornaamste producten. Hierover leest u verder in deze editie meer.
De Raden van Bestuur hadden intussen tijd om zich over de gedane voorstellen te buigen. Het najaar zal dan dienen om binnen Lava tot een consensus te komen over de voorstellen en de vragen die aan de raden van bestuur voorgelegd werden. Er is dan ook de vaste wil aanwezig om met Lava te komen tot een organisatie die product en kwaliteit, onderzoek, marketing, administratie, maar vooral commercialisatie gaat aansturen. Dat hierbij nog veel ‘koudwatervrees’ bestaat, is duidelijk: elk veranderingsproces is moeilijk. Het is echter belangrijk om nu – vanuit onze sterktes – op een gestructureerde wijze dit proces aan te vatten, eerder dan af te wachten om dan later – vanuit een gedwongen positie – keuzes te moeten maken of – erger nog – geen keuzes meer te kunnen maken en de situatie te moeten ondergaan. De Raad van Bestuur van In-Co hoopt dan ook dat de betrokkenen van alle Lava-veilingen enerzijds, maar ook de eigen leden van de In-Co veilingen anderzijds, willen meewerken aan een afzetorganisatie die wordt klaargemaakt voor de uitdagingen van morgen.
Patrick Thoen, Voorzitter
8-9
Een zachte lente of een fikse hagelbui kan een wereld van verschil betekenen. Het verschil tussen een schitterende of een totaal mislukte oogst.
Op eenzame hoogte
12-13
Op zondag 2 september was het groot feest in Zundert. Duizenden geïnteresseerden zakten massaal af naar de Nederlandse gemeente om het Bloemencorso 2007 te bekijken. Ook de Hoogstraten® aardbeien konden hier niet ontbreken. Veiling Hoogstraten was voor het tweede jaar op rij hoofdsponsor van dit mooie spektakel. Medewerkers en klanten van alle In-Co veilingen zagen hoe de olifant van Buurtschap Stuivezand de hoofdprijs wegkaapte.
Pluk de dag. Voortaan kan het ook op grote hoogte, met de aardbeiballon van Veiling Hoogstraten.
De geheimen van bewaring 16-20 Hoe komen uw aardbeiplanten het beste de winter door? Hoe bewaart u optimaal uw appelen en peren?
Voorwoord
2
In-Co in de kijker
3
In-Co nieuws
4
Kwaliteit hardfruit 2007
10
Gehandicapten klussen bij
14
Koen Torfs, directeur Profruco
21
Proefcentrum: rassenproef aardbeien
22
Terugblik beurzen
25
Statistieken
26
Activiteitenkalender
28
Hoogstraten in Groenten en Bloemen ‘Hoogstraten in Groenten en Bloemen’ sloot de zomer kleurrijk en origineel af. Over een lengte van maar liefst 1 km waren gevels, gebouwen en stoepen versierd met groenten-, fruit- & bloemencreaties: een indrukwekkende openluchttentoonstelling van 40 grote composities, opgebouwd uit zowat 110 stukken. De Hoogstraatse winkeliers schotelden bezoekers een smakelijke traktatie voor. En er viel een vlucht met de ballon van Veiling Hoogstraten te winnen!
nieuwsbrief oktober 2007
Onze Raad van Bestuur is ervan overtuigd dat tegenover deze concentratie aan afnemerszijde een sterke aanbodszijde dient gesteld te worden. Op de valreep vóór de vakantie organiseerde Lava dan ook haar zgn. ‘Staten-Generaal’: een vergadering van de voltallige besturen van de aangesloten veilingen die een toekomstvisie over de afzet van groenten en fruit en de daarbij horende organisatievorm voorgesteld kreeg.
De grillen van het weer
In-Contact
Ondanks het zomerreces zien we dat er op diverse fronten niet stilgezeten wordt: in de zomermaanden bereikten ons meerdere berichten van onderlinge overnames van handelsbedrijven, zowel bij de exportsector als bij de binnenlandse distributie. Het landschap van onze groep afnemers wordt alsmaar kleiner en schraler: steeds minder kopers zijn bepalend voor de omzet van ons bedrijf.
Zundert - Prachtige wagens, aangenaam weer, lekker eten, amusant gezelschap, … Alle ingrediënten waren aanwezig om van het Bloemencorso Zundert 2007 een heuglijke dag te maken.
In de kijker
De zomer 2007 zit er op. In tegenstelling tot de laatste jaren hadden we te maken met een typisch ‘Belgische’ zomer: geen hittegolven dit jaar en het beste wat ons op weervlak toekwam waren dagen met ‘… brede opklaringen…’.
Inhoud
Voorwoord
Bloemencorso Zundert 2007
Beste lezer,
3
Vrasene - De werken voor het nieuwe gebouw van Veiling
Hoogstraten - U hebt het misschien al gemerkt: op Veiling Hoogstraten zijn we weer aan het
Profruco zijn intussen enkele maanden aan de gang. Onverwachte wending zijn de archeologische resten die recent op de bouwwerf werden ontdekt.
bouwen, of beter, ‘verbouwen’. Het administratieve gebouw is bijna 20 jaar oud. En dat werd stilaan zichtbaar: een grondige poetsbeurt alleen volstond niet langer om het gebouw een fris uitzicht te geven. Maar de échte aanleiding voor de werken was eerder dat een aantal ruimtes een andere functie moesten krijgen.
Paalwoningen
Multimedia
De archeologische dienst Waasland voerde een vooronderzoek uit op de site waar het nieuwe gebouw van Profruco komt. Daarbij deed het enkele belangrijke vondsten: er werden sporen van paalwoningen gevonden en een grafcirkel. De site ligt nét op de overgang naar het noordelijk gelegen poldergebied. In de IJzertijd bouwden de mensen hun paalwoningen op deze bijzonder vruchtbare gebieden.
De verkoopzaal verhuist op zijn beurt naar de huidige refter en wordt daardoor compacter. Er blijven 15 banken over die elk met één kopersvoorziening uitgerust zijn: ze kunnen wel nog worden verdubbeld naar 30 voorzieningen. We rusten de banken uit met ‘state-of-the-art’ informatica waarmee we het eerstkomende decennium de dagverkoop kunnen bewaren. De refter wordt dan weer ondergebracht in een nieuwe polyvalente ruimte naast de huidige cafetaria (waar zich nu het technisch atelier bevindt). Deze ruimte omvat ook een aparte vergaderruimte voor meer dan 60 personen. In een gekoppelde opstelling kunnen er zelfs meer dan 200 personen vergaderen. In deze ruimtes zijn alle multimedia aanwezig voor een goede vergaderinfrastructuur. De nieuwe technische onderhoudsruimte en de heftruckstalling zijn al klaar en worden momenteel ingekleed.
Vertraging Weliswaar een interessante ontdekking. Minder leuk is de voortgang van de nieuwbouw, die hierdoor enige vertraging oploopt. Gelukkig kon Veiling Profruco een akkoord bereiken, en dus hebben de archeologen de bouwzone op 15 september weer vrijgegeven voor verdere werkzaamheden. Een ander ongewenst neveneffect is het prijskaartje van de ontdekkingen: de Belgische wetgeving voorziet namelijk dat de eigenaar van de grond opdraait voor de kosten van het archeologische onderzoek en de graafwerken.
Vruchtbare grond, al sinds de IJzertijd.
Facts en Figures Totale investering: Oppervlakte nieuwe site: Veilingloods:
€ 5.500.000 10 ha 156 m breed, 70 m diep, 9 m hoog, koeling 6,20 m hoog
Verhuisdatum
Oppervlakte aanvoer hardfruit:
1.680 m²
De verhuizing was initieel voorzien voor midden april 2008. Koen Torfs, de nieuwe directeur van Profruco, nuanceert: “We streven nog steeds naar die datum, maar we houden er rekening mee dat het een paar weken tot enkele maanden later kan zijn. Hoe dan ook, we willen uiterlijk half augustus – tegen de start van het nieuwe hardfruitseizoen – zéker op onze nieuwe locatie zitten.”
Oppervlakte aanvoer aardbeien:
1.260 m²
Oppervlakte koelcel hardfruit (1ste fase): Oppervlakte gekoelde laadruimte hardfruit: Oppervlakte koelcel aardbeien (of hardfruit): Oppervlakte gekoelde laadruimte multifunctioneel (incl. nachtverladingen): Start grondwerken: Start funderingswerken: Start montagewerken veilingloods: Looptijd montagewerken veilingloods: Start montage koelcellen:
1.120 m² 1.050 m² 280 m² 840 m² eind juli 2007 eind september 2007 15 oktober 2007 10 weken 7 januari 2008
In-Co nieuws
Nieuwe functies, nieuwe ruimten
Aangenamer kader
Bouwen en verbouwen voor een nog betere dienstverlening. Zodra al deze functies hun nieuwe plaats hebben gekregen, wordt het volledige gebouw ingericht Landschapsbureau en rondom heraangelegd. Bouwen en verbouwen In 20 jaar tijd is het aantal klanten op onze brengen helaas tijdelijk ongemak met zich mee. veiling – net als op andere veilingen – drastisch Wij rekenen op de flexibiliteit van het personeel gedaald. Het gevolg is dat een groot gedeelte van en de tuinders. In ruil garanderen we nadien een de verkoopzaal onbenut blijft. Daarnaast heeft de nog betere dienstverlening in een voor iedereen veiling heel wat andere, en meer gevarieerde, taken aangenamer kader. op zich genomen. Dat heeft directe gevolgen voor het aantal werknemers, zeker in de ondersteunende (administratieve) functies. De plaatsen in de kantoren waren niet optimaal: de commerciële mensen zaten te ver van de afdeling product en kwaliteit. Toch staan beide afdelingen in zeer nauw contact met elkaar: denk maar aan het invullen van deelmarkten en speciale klantvragen. Daarom zullen deze afdelingen in de toekomst een landschapsbureau delen in de huidige verkoopzaal, die direct uitgeeft op de centrale ingang.
nieuwsbrief oktober 2007
In-Co nieuws
Archeologische vondsten
Veiling Hoogstraten krijgt facelift
In-Contact
Nieuwbouw Profruco gehinderd
5
Hoogstraten – Veiling Hoogstraten voert sinds kort het Q&S-kwaliteitslabel. Dat staat voor ‘Qualität und Sicherheit’ (Kwaliteit en Zekerheid), een kwaliteitssysteem dat door de Duitse productiesector (vlees, groenten en fruit) werd ingevoerd. Het staat naast GlobalGap (het vroegere EurepGap), dat vooral door de afnemers gelanceerd werd. Om erkend te worden, legt Q&S bepaalde eisen op voor álle schakels in de keten. Voor GlobalGap betreft dit enkel de primaire productie (telerniveau). Q&S en GlobalGap hebben elkaar wederzijds erkend voor de optie I (individuele certificatie). Na een audit door Integra in april dit jaar duurde het nog lang voor Veiling Hoogstraten definitief gecertificeerd werd. Intussen prijken we als Q&S-erkend tussen Duitse, Belgische en andere erkende ‘Intermediairen’. Proficiat aan de kwaliteitsafdeling en het voltallige personeel die ons naar de certificatie leidden!
Controles voortaan via Onafhankelijke Instanties
In-Co nieuws
In-Co nieuws
Veiling Hoogstraten Q&S-gecertificeerd
Hoostraten - De bedrijfscontroles voor GlobalGap (het vroegere EurepGap), IKKB en De Gids gebeuren sinds september volgens optie 1: Onafhankelijke Controle-Instanties nemen de rol van de Veiling over. Wat houdt die beslissing van de Raad van Bestuur van Veiling Hoogstraten in?
met hun gezin. Dat kan wel eens voor spanningen zorgen. Problemen op het werkvlak zullen ook snel op het gezin doorwegen, en omgekeerd. Samen met de boer of tuinder gaat ‘Boeren op een Kruispunt’ op zoek naar de oplossing die het beste past bij de mogelijkheden van de ondernemer, zijn gezin en zijn bedrijfsinfrastructuur. Vicieuze cirkel Financiële problemen en moeilijkheden binnen het bedrijf, relatie- en gezinsproblemen en psychologische moeilijkheden kunnen mensen in een vicieuze cirkel brengen waaruit ze nog moeilijk kunnen ontsnappen. ‘Boeren op een Kruispunt’ wil boeren of tuinders in een probleemsituatie ondersteunen.
Hoe bereikt u ‘Boeren op een Kruispunt’? Tel.: 0800 99 138 (elke werkdag tussen 9 en 17 uur) E-mail:
[email protected] (buiten de kantooruren) Web: www.boerenopeenkruispunt.be Hebt u hulp nodig, dan neemt ‘Boeren op een Kruispunt’ zo snel mogelijk contact op.
Aandacht voor gezin ‘Boeren op een Kruispunt’ werkt samen met Agricall. Bij Agricall kunt u telefonisch terecht voor een luisterend oor, advies en ondersteuning. In bepaalde gevallen komt een gespecialiseerde psycholoog ter plaatse voor persoonlijke of gezinsbegeleiding. Daarnaast geeft Agricall opleidingen aan land- en tuinbouwers over psychosociale thema’s zoals stress, slaapproblemen, relaties en conflicten, assertiviteit, depressie en gezonde eetgewoonten. Dankzij de samenwerking met Agricall biedt ‘Boeren op een Kruispunt’ een volledige ondersteuning. Met evenveel aandacht voor de problemen op het bedrijf als voor de beleving van de gezinsleden.
Uw bedrijf moet minstens om de 3 jaar gecontroleerd worden op IKKB en De Gids. Gaat u ook voor GlobalGap, dan zijn jaarlijkse controles nodig; uw bedrijf wordt om de drie jaar dan ook volgens IKKB gecontroleerd. GlobalGap: aan dit lastenboek voldoen bijna alle groentetelers en zowat 70 % van de aardbeitelers. Jaarlijkse controle, tot dusver door Veiling Hoogstraten (optie 2). IKKB: lastenboek, ontstaan uit de bestaande Belgische lastenboeken (Flandria, geïntegreerde teelt Pitfruit, gecontroleerde teelt aardbeien, …). Vervangt de lastenboeken Flandria en Aardbeien Hoogstraten. Controles om de drie jaar. De Gids: de wettelijke minimumnorm waaraan ieder Belgisch productiebedrijf van primaire plantaardige producten moet voldoen. Dit lastenboek is volledig onderdeel van IKKB. Wie aan IKKB voldoet, voldoet ook aan de Gids. Controle: om de 3 jaar.
De OCI controleert ook nog eens een aantal van de telers (vierkantswortel van het totaal aantal telers).
Waarom optie 1? De meeste bedrijven zijn GlobalGap en worden jaarlijks bezocht. Voor Veiling Hoogstraten betekent dit meer dan 250 controles, voor heel In-Co meer dan 400. In 2008 moet ook aan een nieuwe versie van GlobalGap voldaan zijn: dat bezorgt de veilingen heel wat extra werk bij de begeleiding van de bedrijven. Plus: deze begeleiding mag niet gebeuren door de personen die onder optie 2 de controles uitvoeren. De telers moeten eveneens aan IKKB en De Gids voldoen: nogmaals extra begeleiding. De In-Co veilingen zullen zich daarom focussen op de begeleiding van de bedrijven voor de verschillende lastenboeken. Hierover komen in het najaar verschillende infovergaderingen.
Wat moet ú doen? Welke opties? Voor GlobalGap zijn twee soorten controle mogelijk. Optie 1: een Onafhankelijke Controle-Instantie (OCI) voert de controle uit, bijvoorbeeld Certagro, SGS, Integra, Certalent, … Is de audit van deze OCI’s gunstig, dan wordt een certificaat uitgereikt. Optie 2: een groep telers – bij ons: Veiling Hoogstraten – voert de controles bij de telers zelf uit. Dit gebeurt onder strenge voorwaarden, die de OCI controleert. De telers krijgen geen certificaten, maar wel attesten.
De overschakeling naar optie 1 vraagt voor de teler geen extra inspanning. De Veiling houdt in de gaten wiens attest wanneer vervalt: in die periode contacteert de Veiling de teler én een OCI om een bedrijfsbezoek te plannen. Bedrijven die nog niet GlobalGap zijn, kunnen de Veiling contacteren voor een GlobalGap-controle. Doen zij dit niet, dan neemt de Veiling zelf contact op voor de controle voor IKKB en De Gids.
nieuwsbrief oktober 2007
Aalter - Boeren en tuinders werken niet alleen op hun bedrijf: ze leven er ook samen
Welke controles?
In-Contact
Ondersteuning voor boeren en tuinders
7
Uit het leven
Hagel teistert Waasland Sint-Niklaas - Voorjaar en zomer 2007 mogen in het algemeen zacht zijn geweest voor land- en tuinbouw. Maar enkele Wase telers zagen de oogst van hun hardfruit compleet vernield door fikse hagelbuien. Eén van de slachtoffers was de Land- en Tuinbouwschool in Sint-Niklaas. “De schade aan onze appelen en peren was 100 %”, vertelt Marc Van Buynder. Schade totaal
“We moesten redden wat er te redden viel. Allemaal binnen 24 uur, anders dreigen de fruitbomen blijvende schade op te lopen.” Ook de fruitbomen leden fel onder de bui, vooral omdat de hagel met hevige wind gepaard ging. “De hagel beschadigde de schors van vele bomen en de felle wind zorgde voor afgebroken takken. De bomen staan dusdanig bloot aan een verhoogd risico op ziektes zoals fruitboomkanker en bacterievuur. We moesten redden wat er te redden viel: we hebben de wonden meteen afgedekt en met een schimmelwerend product behandeld. Allemaal binnen 24 uur, anders dreigen ze blijvende schade op te lopen. Fruitbomen zorgen immers voor een meerjarige teelt. Hun huidige toestand is bepalend voor de oogst van de komende jaren.”
Troost Voor Marc Van Buynder was het de eerste keer dat hij zulke schade zag aan het hardfruit. “Vorig jaar leed ons hardfruit ook al onder enkele hagelbuien, maar de schade was nooit zo groot als afgelopen zomer. Gelukkig was de hagel lokaal, dus werden ‘maar’ enkele telers getroffen, en niet de volledige regio.” Allicht een schrale troost voor de slachtoffers.
Verzekerd? “Als teler kan je je weinig beschermen. Je kunt een verzekering tegen hagelschade nemen. Maar die is heel duur en loopt door het bonus-malussysteem sterk op naarmate je vaker wordt getroffen. En uiteindelijk blijft de kans op dergelijke schade beperkt. Sommige telers hebben intussen hagelkanonnen geïnstalleerd. Die beïnvloeden de weersomstandigheden zodat hagelbuien uitblijven. Ze kunnen dan wel de schade beperken, deze volledig uitschakelen kunnen ze niet.” De Wase telers hopen duidelijk mét ons op een mooiere zomer 2008. Zoveel is zeker.
Zomer 2007 prachtseizoen voor aardbeien
Alle vruchten geplukt Zundert - Het zachte voorjaar heeft niet alleen veel mensen een vroege blos bezorgd. Ook de aardbeienteelt kwam er kleurrijker, groter, ronder, kortom gezonder uit. Dat hebben we te danken aan de vroege lente, die op tijd en stond werd afgewisseld met een stevige regenbui. “We hebben een prachtig seizoen achter de rug”, vertelt aardbeiteler Mark van Aert uit Zundert enthousiast. Geen verlies
Gespreide bloei
Bij aardbeienkwekerij Van Aert BV in Zundert wordt over een totale oppervlakte van 20 hectare het ras Elsanta geteeld. “De zachte lente leverde een ideale spreiding van de aardbeienpluk op. De eerste planten begonnen in april-mei al te bloeien. Op die manier konden alle planten volledig uitbloeien. En wij konden alle vruchten plukken, er was geen verlies. Bovendien groeiden de aardbeien op die manier mooi uit. Wat dan weer positief is voor de maatsortering, want de vruchten bereiken hun volle vorm.”
Als het weer dan een handje helpt, verloopt ook het uitbloeien mooi gespreid. Dat is níet het geval als de zachte temperaturen op zich laten wachten tot juni-juli. Alle planten beginnen dan tegelijkertijd te bloeien. “We kunnen dan onmogelijk alle vruchten plukken. Dat was bijvoorbeeld vorig jaar het scenario. Bovendien verloopt in dat geval ook de vruchtvorming niet zo mooi.”
Afgeschermd “De eerste en de laatste hectare planten bevinden zich afgeschermd in wandeltunnels. De planting hiervan startte in augustus 2006. De gekoelde aardbeiplanten werden vanaf begin maart 2007 in de vollegrond geteeld. Het planten gebeurt in series, met een interval van ongeveer tien dagen, afhankelijk van de weersomstandigheden. Op die manier zorgen we voor een mooie spreiding van de percelen.”
Gunstige prijs Het mooie voorjaar zorgde mee voor een gunstige prijszetting. Bovendien was er weinig concurrentie uit het buitenland. De productie in Zuid-Europese landen als Spanje en Italië was vrij snel uitgeput. Het Verenigd Koninkrijk had dan weer te kampen met een nat voorjaar. “Al onze velden waren dan ook vrij snel leeg”, bevestigt Mark van Aert.
nieuwsbrief oktober 2007
Midden juli veroorzaakten stevige hagelbuien enorme schade aan het hardfruit bij de Land- en Tuinbouwschool. Over een oppervlakte van 2,3 ha was de schade totaal. Hun gangbare opbrengst van 40 ton peren en 50 ton appels werd in één ruk vernield. Van Buynder: “De peren liggen op het veld te rotten, die zijn niets meer waard. De appelen zijn eventueel nog geschikt voor industriële verwerking. Maar zelfs dat is onzeker, mogelijk zijn ze al te rot.”
In-Contact
Uit het leven
Land- en Tuinbouwschool verliest 40 ton peren en 50 ton appels
9
Sint-Niklaas - De weersinvloeden hebben we eerder al besproken. Maar hoe zit het met de oogst van het hardfruit voor seizoen 2007? Prognosfruit/Eurofel voorspelt alvast dat de appeloogst in België dit jaar 2 % lager en de perenoogst 4 % hoger uitvalt.
Hoogstraten – Net als het weer kende ook de productie van aardbeien in 2007 een heel ander verloop dan vorig jaar. In 2006 viel de productiepiek in de verlate teelten in juli, dit jaar veroorzaakte het vroege en zonnige voorjaar een productiepiek begin mei. De topdagaanvoer werd zelfs al bereikt op 30 april: op deze verkoopdag werden meer dan 320.000 kg aardbeien aangevoerd! De handel was in die periode nog niet echt voorzien op die hoeveelheden Belgische en Nederlandse aardbeien. Die situatie weerspiegelde zich in een zeer matige prijsvorming. Niet alleen het mindere weer in juli en augustus zorgde dit jaar voor een gunstige prijsvorming en een meer gespreide aanvoer zonder uitschieters. Het areaal verlate teelten was (in heel Europa) ook kleiner dan vorig jaar. Kwalitatief verliep het zomerseizoen zonder noemenswaardige problemen.
Daling bij appels, stijging bij peren een normale kwaliteit van onze appels en kalibers die de handel van ons in de voorbije jaren gewoon was”, voorspelt Koen Torfs. Het aandeel van Jonagold in de Belgische productie blijft dalen, maar bedraagt toch nog 49 %. Het rassenaanbod is zichtbaar breder aan het worden. Koen Torfs: “We zien drie trends. Eerst en vooral een heropleving van Golden Delicious, een lichte groei van nieuwe rassen als Kanzi, Belgica en Junami, en ten slotte nieuwe mutanten van traditionele rassen, zoals Pinova, vroege variëteiten van Braeburn. We schakelen in België dus langzaamaan over naar een veelheid van rassen. Precies wat de handel zoekt.”
En in het buitenland? In de hele Europese Unie is er een sterke daling van het volume aan bewaarappels (-17 %) en een lichte afname van het aanbod aan bewaarperen (-3 %). Koen Torfs nuanceert deze dalingen: “Ze zijn bijna uitsluitend toe te schrijven aan de mislukking van de oogst in grote delen van Oost-Europa. Polen, het grootste appelproducerende land van de Unie, ziet zijn volume gehalveerd. In de meeste oud-lidstaten blijft de appeloogst stabiel of gaat hij zelfs fors vooruit: +12 % in Nederland en +20 % in Oostenrijk.”
Appels: normale kwaliteit en kaliber Bij een aantal telers liepen de appels zware hagelschade op. Maar daarbuiten hebben het mooie weer in april en de natte zomer een duidelijk positieve invloed op de kwaliteit gehad. “Ik verwacht daarom
Peren: zeer goede vooruitzichten In tegenstelling tot vorig jaar doet de Conference het dit seizoen bijzonder goed. Koen Torfs: “In het ras Conference, meer dan ooit het sterras van onze productie (87 % van de aanvoer), heb ik al mooie vruchten gezien met een zeer gladde structuur en een uitstekend suikergehalte. De grote en gemiddelde kalibers zullen opnieuw de meerderheid van het Belgische aanbod uitmaken. Ook in de andere rassen verwacht ik een zeer goede kwaliteit.” “De peren haalden de voorbije jaren relatief hoge prijzen. Bovendien blijft de vraag vanuit Rusland nog steeds groeien. Rusland is nu al de belangrijkste exportmarkt voor Belgische peren: omdat de levensstandaard er stijgt, is een steeds bredere laag van de bevolking bereid te betalen voor kwaliteit.
Het succes van onze Conference heeft ook te maken met de ideale mix van bodem en klimaat. Alleen in de Benelux slagen we erin de langwerpige Conference-peer met een volle en sappige smaak te telen. De Conference uit Zuid-Europa is rond en gedrongen.”
Lichte prijsstijgingen Een prijsvoorspelling doen voor het nieuwe seizoen is een delicate zaak. Voor appels zijn op Prognosfruit hogere prijzen voorspeld wegens de voorziene daling van het aanbod met 17 %. Koen Torfs nuanceert: “Kijk naar de cijfers. Het globale volume aan tweekleurige kwaliteitsrassen neemt in West-Europa toe: 4 % voor Jonagold, 7 % voor Gala en zelfs 35 % voor Fuji. Hier zullen dus geen tekorten zijn.” De betere kwaliteit en de grotere kalibers in de peren zullen hopelijk ook zorgen voor iets hogere prijzen. Koen Torfs: “In het nieuwe seizoen verwacht ik echter geen kwaliteitsproblemen.”
Flandria moet fors groeien Binnen het aanbod aan hardfruit uit België blijft het aandeel van appels en peren met het Flandria-keurmerk tot nog toe beperkt. Daarin komt de komende drie jaar verandering, meent Koen Torfs. “Met In-Co werken we er heel hard aan om gespecialiseerde fruittelers uit Zeeuws-Vlaanderen aan te trekken. Voor de telers uit deze regio, tussen België en de Westerschelde, zijn onze veilingen ideaal gelegen. We willen hen overtuigen lid te worden en te werken volgens de Flandria-lastenboeken. Zo hopen we het Flandriaaanbod tegen 2010 met 25 % te laten toenemen. Door met deze telers op coöperatieve basis samen te werken, als volwaardige leden dus, stellen we de groei op langere termijn veilig.”
nieuwsbrief oktober 2007
De dalende appeloogst is het gevolg van de aanhoudend lage appelprijzen tijdens de voorbije jaren. Flink wat appeltelers zijn daarom omgeschakeld naar peren. Ook de beperkte omschakeling naar andere appelrassen speelt een rol. Het Belgische perenaanbod neemt dit seizoen met 4 % toe. Met een verwachte productie van 280.000 ton wordt België zelfs de derde perenproducent van de Europese Unie (na Italië en Spanje). “Dat mag niet verwonderen”, zegt Koen Torfs, directeur van Profruco. “Sinds zes jaar is het perenareaal in België ieder jaar met 10 % toegenomen. Dat is gigantisch veel.”
In-Contact
Seizoensverloop
Kwaliteit hardfruit ‘07
Aardbeien: weinig uitschieters na vroege piek
Seizoensverloop
Goed voor appels, tot zeer goed voor peren
11
Vrasene - Ballonmeetings, muziekfestivals, noem maar op … De aardbeiballon van Veiling Hoogstraten was afgelopen zomer ‘omnipresent’. Met zijn unieke vorm kon de ballon onmogelijk aan het oog van de massa ontsnappen op publiekstrekkers als de Gentse en Antilliaanse Feesten en andere zomerse evenementen. “Ik heb er intussen 40 vaarten op zitten sinds de ballon in maart luchtwaardig werd gedoopt”, vertelt luchtballonuitbater Lenny Cant van Airventure Ballooning.
Reis om de wereld De aardbeiballon is de vrucht van de Engelse firma Cameron Balloons in Bristol, de grootste luchtballonfabrikant in de wereld. “Cameron Balloons is ook de maker van Mister Bup, mijn special shape ballon in de vorm van een schildpad, en van de Breitling-Orbiter, de eerste ballon die erin slaagde een reis rond de wereld te maken”, voegt Cant toe. “De productie van de aardbeiballon duurde 3,5 maanden, alle panelen werden handmatig door dames aan elkaar gestikt. Met zijn speciale vorm absoluut geen sinecure!” De luchtballon in de vorm van een aardbei is voor België een primeur. Alleen Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gingen ons land voor. Persoonlijk contact Met de bijzondere ballon wil Veiling Hoogstraten de nieuwe reclamecampagne voor haar aardbeien naar een andere hoogte tillen. De Veiling tekende daarvoor een vijfjarig contract met Airventure Ballooning in Vrasene.
“We nemen met de ballon deel aan meetings in Vlaanderen en Zuid-Nederland. Daarnaast maken we ballonvaarten met klanten, sponsors en leveranciers van de Veiling. We hebben de ballon bewust ‘klein’ gehouden. In de aardbeiballon kunnen maar drie passagiers mee, terwijl de meeste moderne luchtballonnen gemakkelijk 20 mensen vervoeren. Wij hebben samen met de Veiling gekozen voor een kleinere mand, om een meer persoonlijk contact te creëren.” Hevige fan Hoe kwam het contact met de Veiling tot stand? “Ik ben altijd al hevige fan geweest van de ‘special shapes’, luchtballonnen met een speciale vorm. De Engelse aardbeiballon leek me wel een goed idee voor Veiling Hoogstraten. Dus heb ik op eigen initiatief met hen contact opgenomen. Bij de Veiling waren ze direct enthousiast en meteen was de basis gelegd voor een vijfjarige samenwerking.” USA en Japan Lenny Cant startte in 2002 met ballonvaren. Intussen heeft hij in een tiental Europese landen gevaren. Binnenkort doet hij ook USA en Japan aan. Momenteel heeft hij vier ballons in beheer. En wat met de winter die voor de deur staat? “Het is dan laagseizoen, maar als het mooi en droog weer is blijven we ballonvaren. Met als enige verschil dat het dan wat frisser is. Daarnaast is de winterperiode ideaal om het onderhoud van het materiaal uit te voeren en de ballons klaar te maken voor het nieuwe seizoen. Voor veel ballonvaarders is dit ook het geschikte moment om hun administratie bij te werken. En verder plannen we alweer vele leuke evenementen voor het nieuwe seizoen!”
nieuwsbrief oktober 2007
Tot in de puntjes De heteluchtballon was een hoogst ongewone gast op tal van zomerse evenementen. Zijn unieke aardbeivorm, met een prachtig rechtopstaand steeltje letterlijk tot in de puntjes afgewerkt, kreeg heel wat bekijks. De reacties mogen er zijn: “De mensen vinden het een prachtige ballon. Ze zijn nieuwsgierig en komen me allerlei vragen stellen. Een goede zaak voor de Veiling, want die trekt zo heel wat aandacht”, vertelt Lenny Cant.
Lenny Cant van Airevnture Balloons: altijd al een fan van ‘special shapes’.
In-Contact
Promotie
Hoogst ongewoon!
“De mensen vinden het een prachtige ballon. Een goede zaak voor de Veiling, want die trekt zo heel wat aandacht.”
Focus op ...
Aardbeiballon maakt promotie voor ‘hoogst onweerstaanbare’ aardbeien
13
Klussen op fruitbedrijf
Thuis op de Veiling
Rijsbergen - Een dag per week verricht een groep verstandelijk gehandicapten licht
Dagbesteding De gehandicapten, zowel vrouwen als mannen, wonen in een gezinsvervangend huis of nog bij de eigen familie. In de week worden ze van daaruit ‘s morgens opgehaald om de dag in het centrum in Liesbos door te brengen. “Om de normalisatie te bevorderen, wilden we meer buiten het dagcentrum gaan werken. En dus gingen we op zoek naar een werkplek waar we een dagje in de week naartoe kunnen”, zegt Elly Jochems, persoonlijk begeleidster van dagcentrum Liesbos dat bij Amarant hoort.
Eenvoudig Een geschikte plek vond zij op het aardbeienteelt- bedrijf van de familie Hendrickx-Frijters. De gehandicapten vullen lege aardbeienbakjes die vanuit het magazijn naar de plukkers in het aardbeienveld worden gebracht. “Het moet voor deze groep wel heel eenvoudig werk zijn, en dat is het ook. Fijn dat we hier met hen terechtkunnen. Je merkt aan hun gedrag dat ze het prima naar hun zin hebben. En dat is ook de bedoeling”, zegt Elly Jochems. Buiten het centrum Met haar groep maakt Elly Jochems bijna wekelijks een uitstapje naar de markt in Etten-Leur. Dan wandelt ze met hen langs de kramen. “Zo gauw ze in contact komen met de gewone samenleving zie je ze gewoon helemaal opfleuren. Dus willen we onze cliënten zoveel mogelijk laten kennismaken met het normale leven van alledag buiten het dagcentrum”, zegt Elly Jochems-Frijters, moeder van twee kinderen en al acht jaar in de zorgsector werkzaam. En met nog evenveel plezier als toen ze begon. (Bron: De Zundertse Bode, 18 juli 2007)
Foto: Charles Luijten
“Je merkt dat ze het prima naar hun zin hebben.”
Turnhout - Bij Veiling Hoogstraten gaat al bijna twee jaar een apart team aan de slag: vier werknemers van de beschutte werkplaats Amival in Turnhout komen met hun begeleider naar de Veiling om er mee te werken in de paprikahal. Jos Bloemen, begeleider van beschutte werkplaats Amival, licht toe. Zo goed mogelijk integreren “Meestal brengen bedrijven hun opdrachten naar de beschutte werkplaats en als het werk klaar is, gaat het terug naar de opdrachtgever. Veiling Hoogstraten werkte al op deze manier samen met Amival. In september 2005 kwam van hen de vraag of we ook enkele mensen op de Veiling konden inzetten.” Het resultaat van de test was positief. “En dus liet Veiling Hoogstraten de groep het volledige seizoen 2006 meedraaien. Intussen zit ook het seizoen van 2007 er bijna op. Om hen zo goed mogelijk te integreren, draaien ze het volledige seizoen mee, volgens exact dezelfde uren als andere werknemers.” Handig én snel Het is een groot voordeel dat de medewerkers al aan hun derde seizoen op de Veiling toe zijn. Bloemen: “Ze hebben een zekere handigheid aangeleerd en werken in een zeer hoog tempo. Zij verzetten makkelijk evenveel werk als validen en kunnen de vergelijking met veel interimkrachten met glans doorstaan” De Veiling kan een beroep doen op vier tot zeven mensen, afhankelijk van de drukte. De werknemers komen samen met een begeleider die hun capaciteiten kent en weet op welke manier iemand het beste nieuwe taken onder de knie krijgt. “Je moet het zo bekijken”, legt Jos Bloemen uit, “bedrijven gaan op zoek gaat naar de juiste mensen die voor hen een product kunnen maken. Wij gaan omgekeerd te werk: wij starten bij onze mensen en gaan op basis van hun specifieke capaciteiten op zoek naar een geschikte activiteit.” Waardering Het succes van een dergelijk project hangt in grote mate af van de openheid voor diversiteit binnen de werkomgeving waar de werknemers met
een handicap terechtkomen. Begrijpen de collega’s dat niet iedereen zich even gemakkelijk verstaanbaar kan maken? Is er voldoende geduld om iemand in zijn eigen tempo te laten ingroeien in zijn taak? Is er waardering voor de reële prestaties van deze werknemers, zonder misplaatst medeleven. Als dat het geval is, ontstaat er wederzijds begrip en waardering. En dat is integratie die deugd doet voor alle partijen. Gemotiveerd En de werknemers zélf? “Onze mensen zijn echt fier dat ze op Veiling Hoogstraten mogen werken”, bevestigt Jos Bloemen. “Groot pluspunt is dat de werknemers er zelf voor kiezen om aan dit project deel te nemen en dus heel gemotiveerd zijn. Ze voelen zich medewerker van de Veiling. Dat is een vorm van integratie op de werkvloer die personen met een handicap het gevoel geeft dat ze hun mogelijkheden kunnen laten zien en als volwaardige werknemers meetellen in een gewone bedrijfsomgeving.”
nieuwsbrief oktober 2007
klusjeswerk op het aardbeienbedrijf van de familie Hendrickx-Frijters in Rijsbergen. Het zijn cliënten van Amarant die geplaatst zijn op haar dagcentrum in Liesbos.
Uit het leven
Mensen van beschutte werkplaats Amival aan de slag bij Veiling Hoogstraten
In-Contact
Uit het leven
Een dagje eropuit met de mensen van dagcentrum Liesbos
15
Goede afspraken Telers die zelf hun planten inkoelen, hebben ook zelf controle over een uniforme wijze van inpakken en stapelen. Wanneer de veiling de bewaring van de planten voor haar rekening neemt, zijn afspraken rond de inpak- en inkoelmethode tussen de verschillende telers cruciaal om een optimaal bewaarresultaat te garanderen.
Bewaring
Bewaren van aardbeiplanten Hoogstraten - Aardbeiplanten bewaren: beslist geen eenvoudige klus. Inpakken, inkoelen
Vóór het rooien Vanaf begin november begint de aardbeiplant zich voor te bereiden op de winter, en dus op de koude: de wortels slaan reservemateriaal op en het blad sterft af. Tegen midden november hebben de meeste planten een maximum aan reservestoffen opgebouwd. Dat is het ideale moment om de planten te rooien. Enkel planten met voldoende reservemateriaal zullen een lange koudebewaring overleven. Afharding Maar reserves alleen volstaan niet. De planten moeten voldoende tegen de koude zijn gewapend. Dat doen ze door een proces dat ‘afharding’ heet: de plant gaat, onder invloed van lage temperaturen en korte dagen, zich aanpassen aan nog strengere koude. Dit proces start bij aardbeiplanten vanaf temperaturen onder 7 °C. Voor lange bewaring moeten planten bijvoorbeeld 600 uur onder 7 °C hebben gehad. Milder Nu, bij zachte winters zoals we de voorbije jaren hebben gekend, zijn de aardbeiplanten bij het rooien onvoldoende afgehard. In 2006-2007 bijvoorbeeld, hadden de planten nauwelijks 375 ‘koude-uren’ tegen eind december. Dat beïnvloedt de strategie bij het inkoelen. De ervaring leert immers dat onvoldoende afgeharde planten niet te streng mogen worden ingekoeld, om schade te vermijden. Dit jaar werd dan ook geadviseerd om tot kerst milder in te koelen (tot 0 °C) en daarna pas de planttemperatuur te laten zakken tot -1,5 °C of 2 °C.
Rooien en inpakken Belangrijke wenken voor het rooien en inpakken van aardbeiplanten: Rooien: • Rooien gebeurt het best bij temperaturen tussen 0 en 7 °C. Rooien in bevroren grond veroorzaakt schade aan de planten en is dus te vermijden. • Zorg voor zo weinig mogelijk aanhangende grond. Alle grond die u meeneemt, moet mee gekoeld en bewaard worden: verspilde energie dus. • Verwijder oude bladeren. Voor korte bewaring laat u zo veel mogelijk goed blad zitten, voor lange bewaring behoudt u slechts enkele binnenste bladeren. Inpakken: • Pak gerooide planten onmiddellijk in, anders drogen de wortels uit. • Inpakken kan op een koele plek, of op het veld zelf. • Gebruik nieuwe, ongeperforeerde LDPE zakken. • Leg de planten in lagen, met de wortels naar de binnenkant, zodat ze zo min mogelijk uitdrogen. • Druk het geheel goed aan, zodat er zo weinig mogelijk lucht in de zak aanwezig is.
Inkoelen Meteen na het inpakken moet de koeling volgen. Het belang van luchtspleten is overduidelijk. De ingepakte planten leven nog en produceren dus De kisten té vol stapelen is dus uit den boze, want nog warmte. Zonder onmiddellijke koeling gaan ze dit belemmert de koudeluchtdoorstroming. broeien en een gedeelte van hun broodnodige reserves 1: open kistje, nog waarbij elke kist een luchtspleet van 4 cm werd voor Werkwijze lange bewaring opgebruiken vóór boven Kisttype minder belangrijk gelateniszodat elke kist afzonderlijk in aanraking met koude lucht. de bewaring gestart. komt Het gebruikte kisttype speelt bij de koeling Werkwijze 2: dicht kistje, waarbij geen luchtspleten werden gelaten: deDepallet vormtvan een minder belangrijke rol. vergelijking als het ware één blok die moet gekoeld worden via geleiding van koude. Omwille Belang van luchtspleten bijvoorbeeld een gesloten houten kist met een de symmetrie wordt het temperatuursverloop in de blauwe Er van zijn twee mogelijkheden omenkel aardbeiplanten met geperforeerde open plastic kisten kist levert kleine verschillen berekend. lucht van 0 °C in kisten in te koelen: ofwel mét, ofwel op. Dat komt doordat de planten in een plastic zak zijn In luchtspleten Figuur 3 entussen Figuur wordt het temperatuursverloop in de weergegeven : even welk zonder de4afzonderlijke kisten. ingepakt, wat depallet luchtstroming in om het door aan de belangrijke warmteproductie van de planten en de hoge thermische Bij gebrek luchtspleten moet de volledige pallet kist verhindert. weerstand van de stapel kan het centrum niet goed gekoeld worden. Integendeel, in als één blok worden gekoeld. Berekeningen tonen een dergelijk gesloten pallet, wordt volgens de berekening een aan dat via deze methode het centrum van het ‘blok’ Palletten van gelijketemperatuurstijging hoogte, makkelijkere koeling tot 4.5°C in het centrum verwacht ten opzicht van de koelruimtetemperatuur. onvoldoende wordt gekoeld. Koelen met extra koude Horizontale luchtspleten tussen de kisten bevorderen Wanneer dezelfde berekeningen worden gemaakt voor werkwijze 1 (horizontale lucht is geen oplossing: het risico bestaat dan dat de de koeling, zoveel is duidelijk. En dit principe geldt in luchtspleten) ziet het inkoelpatroon er veel gunstiger uit (Figuur 5). Met lucht van buitenste kisten koudeschade oplopen. feite voor de volledige koelcel. Als alle palletten even 0°C slaagt men erin om de warmste plek in de pallet te koelen tot 1.5°C. Wanneer Wanneer tussen de kisten luchtspleten worden gelaten, hoog zijn gestapeld, ontstaat er één lange luchtspleet de luchtsnelheid in de spleten verhoogt, kan een nog lagere temperatuur worden komt elke kist in contact met de koude lucht. Dus ook doorheen de aansluitende palletspleten. Wanneer bereikt (Figuur 6). Hiermee is het belang van de luchtpleten duidelijk aangetoond. in het centrum van de pallet wordt een voldoende lage één pallet een andere hoogte heeft, blokkeert die de Een dichte blok zonder luchtspleten koelt slecht af en zal slechts een voldoende lage temperatuur bereikt. Door de spleten te vergroten, kan koeling voor de hele rij. Afspraken hieromtrent zijn dus temperatuur binnenin bereiken wanneer gekoeld wordt met echt heel koude lucht die zo nodig een nóg lagere temperatuur worden bereikt. geen overbodige luxe.
dan weer koudeschade kan veroorzaken in de buitenste kisten die rechtstreeks in contact hiermee staan. De kisten bomvol steken met planten is dus uit den boze: wanneer dergelijke kisten op elkaar gestapeld worden zal er absoluut geen horizontale luchtspleet meer zijn: de pallet wordt zo één grote, moeilijk te koelen, blok.
Luchtspleten Luchtspleten tussen tussen lagen lagen (4 (4cm) cm)
Luchtstroom Luchtstroom (2 cm/s) tussen (2 cm/s) tussen de lagen de lagen
Figuur 2: Schematische voorstelling vanstapelwijzen de verschillende Schematische voorstelling van de verschillende die werdenstapelwijzen doorgerekend: die werden doorgerekend: links dicht kistje in dichte stapeling (werkwijze 2), rechts open kistje in 1). links dicht kistje in dichte stapeling (werkwijze 2), rechts open kistje in stapeling met luchtspleten (werkwijze stapeling met luchtspleten (werkwijze 1)
nieuwsbrief oktober 2007
en stapelen … elke fase vergt de nodige aandacht. Want hier wordt de basis gelegd voor de oogstresultaten later. Daarom bestaan er enkele basisregels die aardbeitelers best in acht nemen. De minste afwijking kan immers een nefaste invloed op de teelt hebben.
In-Contact
Bewaring
Stapelwijze en kist bepalen deels het succes
Bron: VCBT Technologische Adviesdienst - www.vcbt.be - tel. 016 32 27 32
17
Heverlee - Nog nooit stelde het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten dergelijke vroege plukdata vast. Plukkers staken twee à drie weken vroeger dan voorzien de handen uit de mouwen. Conference voor lange bewaring moest dan ook al vóór eind augustus worden geplukt. Alle andere cultivars kwamen vanaf begin september aan de beurt, enkel Braeburn kon tot in oktober blijven hangen.
Wanneer plukken? Hoe lang bewaren? De ervaring leert dat veel telers hun Conferenceperen niet geplukt krijgen in de elf dagen die het plukvenster aangeeft. Op zich is dat geen probleem: vroeger of later plukken kán, maar de vruchten die u plukt buiten het aangegeven plukvenster, moet u vroeger afzetten, en mag u niet wegzetten voor lange bewaring. Conference-peren die u enkele dagen na het optimale plukvenster plukt, kunt u perfect tot Nieuwjaar vermarkten. Bewaart u die vruchten langer, dan zullen ze bewaarproblemen vertonen: ze worden bruin en zacht. Conference vroeger oogsten dan 20 augustus voor lange bewaring was ook niet echt een aanrader: deze vruchten zouden sneller rimpelen. De vroegere oogst (tussen 14 en 20 augustus) was dan ook bestemd voor snelle verkoop.
Inzet van peren (Conference) Bij de inzet van Conference moet u erop letten dat u holle en bruine vruchten vermijdt, en dat u vochtverlies en vergeling tegengaat. Vuistregel is: goed inkoelen en niet te snel afbranden! Hol en bruin vermijden: zorg voor voldoende luchtverversing bij de inkoeling. Dan hebben de vruchten veel zuurstof nodig. Zeker dit jaar, want we verwachten zeer actief ademende vruchten. Ook de plukdatum is van belang: een rijpere peer is gevoeliger voor bruin en hol. Vochtverlies en vergeling beperken: koel snel en met voldoende koelcapaciteit in.
Waarop moet u zeker letten? • Lege koelcellen en vruchten goed voorkoelen • Onmiddellijk inkoelen: peren waarmee u te lang wacht, zijn niet bestemd voor lange bewaring in ULO • Zet warme peren alleen bij in een koelcel waarvan u de temperatuur de dag voordien hebt laten dalen: anders vergroot u het koelprobleem. Laat de warme peren desnoods een nacht buiten afkoelen en breng ze ’s morgens binnen of zoek extra koeling bij collega’s, de veiling, … • Controleer de vruchttemperatuur met een vruchtthermometer. De temperatuur moet -0,5 °C zijn voor u mag afbranden • Wacht drie weken tussen begin inkoelen en afbranden, onafhankelijk van de vruchttemperatuur • Zorg voor zeer goede ventilatie tijdens de inkoeling: ventilatoren op volle kracht, deur en luik geopend, … Let ook op een goede stapeling, zodat nergens gasopstapeling ontstaat (te veel CO2 of te weinig O2) • Brand af tot slechts 10 % O2, niet lager. Laat de rest door natuurlijke ademhaling dalen • Let op met het ‘inpakken’ van Conference in de palloxen: zorg voor voldoende gasuitwisseling en ventilatie (koeling) naar het centrum van de pallox. Vermijd een bijna hermetisch gesloten pallox: bescherm zakken in palloxen – maar ook rondom – níet met inlegvellen en dek ze bovenop níet af. Zo vermijdt u extra risico’s op bruine peren • In cellen die gevoelig zijn voor vochtverlies: dek alle perenpalloxen af met geperforeerd plastic • Peren geplukt na de adviesdatum, peren van koppen, te dikke of te rijpe peren mogen niet in ULO: hou ze voor korte bewaring • Hou het zuurstofniveau in de perencellen het hele jaar op 2,5-3 % (niet lager) • Hou het CO2-niveau zo laag mogelijk: < 0,7 % • Hou de temperatuur op -1 °C • Controleer bij de inzet de vruchten op hardheid, rijpheid: te rijpe peren of ‘gummi’ peren horen niet thuis in ULO en lange bewaring • Zorg voor geijkte gasmeters en voelers
Bij de inzet van Jonagold en andere appels ligt de nadruk op: scald vermijden, geen hardheid verliezen en de vettigheid van de vruchten beperken. Door snel in te koelen vermijdt u dat de vruchten verder rijpen en beperkt u de vettigheid. Ook hier geldt: goed inkoelen en niet te snel afbranden! • Lege koelcellen en vruchten goed voorkoelen • Zorg voor onmiddellijke inkoeling: appels die u later inkoelt, zijn niet bestemd voor lange bewaring in ULO • Begin onmiddellijk met zuurstofverlaging, vooral met Jonagold: brand af tot 4 % O2 en laat de rest door natuurlijke ademhaling dalen. Braeburn eerst 3 weken inkoelen, dan pas afbranden. Voor vruchten die behandeld werden met SmartfreshTM moet u eveneens wachten met afbranden • In kalkcellen waar de CO2-concentratie 0 % is, verliest Jonagold snel zijn groene achtergrondkleur. Deze cellen moeten ten laatste in maart-april geruimd en afgezet zijn • Zet alleen Jonagold van eerste en tweede pluk in bewaring • Jonagold en Golden in één cel: hanteer de condities voor Jonagold • Jonagold en Granny in één cel: zet het CO2-gehalte op 1 % • Appelen zijn gevoeliger voor scald (schilbruin) als u ze te vroeg plukt • Bewaar geen vruchten met zonnebrand • Appelen geplukt na de adviesdatum, appelen van koppen, te dikke of te rijpe appelen mogen niet in ULO: houd ze voor korte bewaring • Houd het zuurstofniveau in de Jonagoldcellen het hele jaar op 1 % (niet hoger) • Houd het CO2-niveau op 2,5 % • Houd de temperatuur op 0,5 tot 1 °C (niet hoger) • Controleer bij de inzet de vruchten op hardheid en rijpheid: appelen die te rijp zijn, horen niet thuis in ULO en lange bewaring • Zorg voor geijkte gasmeters en voelers
Bewaring
Wacht sowieso niet oneindig lang op kleur en let ook op de andere kwaliteitsaspecten zoals hardheid en achtergrondkleur. Verwacht wordt dat de vruchten zeer actief zullen ademen bij de inzet: hun CO2- en warmteproductie zal hoog zijn. Controleer de temperatuur in de palloxen regelmatig.
Inzet van appelen (Jonagold)
nieuwsbrief oktober 2007
Extreem vroege pluk van hardfruit
Tip
In-Contact
Bewaring
Bewaaradviezen voor peren en appelen
19
Appelen
°C
CA
ULO
Golden
0,5 °C
2-3 % CO2
2-2,5 % CO2
2-3 % O2
1-2 % O2
Gloster Mutsu Gala Elstar
1 °C
Idared
1-2 % CO2
< 1 % CO2
2-3 % O2
2-2,5% O2
2-3 % CO2
2,5-3 % CO2
1-2 % O2
1 % O2
Kanzi
(1)
Jonagold
0,8 °C
Jonagold-mutanten Jonagored Pinova Greenstar(2)(3) Belgica(2) Cox’s O.P.
3-3,5 °C
Boskoop Granny Smith
< 1 % CO2
< 0,8 % CO2
2-3 % O2
2-2,5 % O2
0,5-1 °C
1 % CO2 1 % O2
Braeburn
(4)(5)
1 °C
< 0,7 % CO2 2,5-3 % O2
Peren Conference
°C -1/-0,5 °C
CA
-0,5/0 °C
< 0,7 % CO2 < 0,7 % CO2 2-2,5 % O2
Durondeau
Vruchten die behandeld werden met SmartfreshTM brengt u het beste niet te snel op ULO-condities. Voor deze vruchten is het minder dringend en misschien zelfs een risico om snel af te branden. U moet ze uiteraard wel op de optimale bewaartemperatuur brengen. Wacht na de SmartfreshTMbehandeling enkele dagen met afbranden. Brand dan af naar 4 % O2 en laat de zuurstofconcentratie verder dalen door de ademhaling van de vruchten. Controleer na twee weken of de vruchten hun optimale O2-concentratie bereikt hebben, want behandelde vruchten ademen zeer traag (waardoor de daling langer duurt). Brand desnoods verder af tot 1 %.
1 °C Bron: Ann Schenk, Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten
Profruco
Sint-Niklaas - De nieuwe locatie is nog in aanbouw. Maar er staat intussen wél al een nieuwe aanvoerder aan het roer van Fruitveiling Profruco in Sint-Niklaas. Koen Torfs wil met de Veiling de positieve koers aanhouden die de Veiling nu al enkele jaren vaart. Logische stap Koen Torfs nam op 1 augustus het roer over van Filiep Callewaert als directeur van de Fruitveiling Profruco. Een logische stap in zijn carrière, zo blijkt. “Ik ben al acht jaar actief in de veilingsector. Ik startte mijn loopbaan bij de Belgische Fruitveiling, eerst als Exportmanager, daarna als Marketingmanager. Na vijf jaar ging ik bij het Verbond van Belgische Tuinbouwveilingen aan de slag. Daar was ik bijna drie jaar algemeen secretaris, tot augustus dit jaar.”
Sterke structuur Welke richting wil Koen Torfs uit met de Veiling? “Als professioneel bedrijf moeten wij onze leden en kopers een flexibele dienstverlening garanderen. Profruco is in korte tijd sterk gegroeid. Steeds meer voelen wij de nood aan een sterke structuur die de basis vormt om op voort te werken, en die onze toekomst moet veilig stellen. Die structuur en de nieuwe huisvesting moeten ons nog performanter maken.”
ULO 2,5-3 % O2
Doyenné
(1) Kanzi bewaart u het beste zoals Elstar: 1 °C, 2 % O2 en 0,7 % CO2. Bij lagere zuurstof wordt Kanzi sneller bruin. (2) Maximaal tot januari 2008. (3) Greenstar bewaart u het beste zoals Jonagold (afgaand op de resultaten van het onderzoek tot op heden), d.w.z.: bij 1 % zuurstof om scald te vermijden. De groene achtergrond van Greenstar blijft beter bewaard bij iets hogere CO2-concentratie, maar hoger dan 3 % CO2 is dan weer af te raden. (4) Braeburn moet eerst drie weken ingekoeld worden (zoals Conference), en dan pas op ULO-conditie gebracht. (5) Braeburn kunt u op ULO-condities bewaren (1 °C, 2,5-3 % O2 en 0,7 % CO2), maar moet eerst drie weken worden ingekoeld vóór u de gascondities aanbrengt (net als Conference). Dit gaf in 2005 en 2006 zeer goede bewaarresultaten met weinig problemen. Rijpere vruchten moeten bij iets mildere condities bewaard worden, d.w.z.: de temperatuur en O2concentratie moeten iets hoger en de CO2-concentratie moet iets lager zijn.
“Sterktes beter uitspelen”
Unieke kans “Ook In-Co is gigantisch belangrijk voor onze toekomst. Ik wil uiteraard de integratie van Profruco binnen In-Co stimuleren, om de interne samenwerking beter op elkaar af te stemmen, maar ook aan verkoopzijde kunnen we samen heel wat meer bereiken. We merken een steeds grotere concentratie langs koperszijde. Het is dus belangrijk dat ook wij naar schaalvoordelen zoeken, zonder onze eigenheid uit het oog te verliezen. In-Co biedt ons een unieke kans.”
Samenwerken “Veiling Profruco is een coöperatie. Coöperatie is synoniem voor samenwerken, en dat kan alleen als er wederzijds vertrouwen is. Wij willen de motor zijn in dit vertrouwen tussen onze leden, tussen leden en de Veiling, tussen de Veiling en de kopers, tussen de partners in In-Co, tussen de partners in
Lava, en tussen de partners in het VBT. Vertrouwen is gebaseerd op correctheid, rechtlijnigheid en ethiek. Ik vind het belangrijk dat wij met het hele team hieraan hard werken, zodat Profruco synoniem wordt van deze drie begrippen.
Uniek, dus groots “We zijn niet de enige hardfruitveiling op de markt. Daarom is het nodig dat we ons differentiëren van andere spelers in binnen- en buitenland. Nabijheid mag niet onze enige USP (unique selling proposition) zijn. Veiling Profruco wil uniek zijn. Uniek en dus groots in dienstverlening.” “Wij mogen als kleinere veiling absoluut niet gaan leiden aan een ‘Calimero’-gevoel. Kleinere entiteiten zijn doorgaans flexibeler, staan korter bij hun klanten. Trouwens, op het vlak van dienstverlening zijn ook onze telers klanten. Dat is onze sterkte, dat moet onze sterkte blijven. De schaalvergroting halen we dan wel uit In-Co. In-Co bekleedt trouwens ook een unieke positie in Europa: geen enkele andere coöperatie biedt haar klanten zo’n uitgebreid productenpakket aan.” “Binnen afzienbare tijd zullen wij een duidelijke missie en visie formuleren en daar doelgericht naartoe werken. Ik ben ervan overtuigd dat we dan sowieso positieve resultaten halen.”
Koen Torfs • 39 jaar • Licentiaat handels- en financiële wetenschappen met oriëntatie in marketing • Komt uit Heist-op-den-Berg, en woont daar ook • Samenwonend, geen kinderen • Buiten de veiling kunt u hem ook wel tegenkomen op een skipiste of in het stadion van KV Mechelen
nieuwsbrief oktober 2007
Hou dit jaar rekening met vruchten die veel koeling en scrubbing vereisen. De peren zijn algemeen relatief rijk aan suiker, voor de meeste appelcultivars valt het suikergehalte wat tegen. De peren hebben een goed tot zeer goed suikergehalte. Conference vruchten kunnen diep gekoeld worden, bij een vruchttemperatuur van -1 °C. Voor appel betekent een hoger suikergehalte meestal een makkelijkere kleuring.
In-Contact
Bewaring
Koen Torfs, sinds 1 augustus nieuwe directeur Profruco
Opvallend suikergehalte
21
Productie Elsanta en Florence scoren de hoogste totale opbrengst per m². Maar dat cijfer zegt nog niets over het financiële rendement van de teelt. Bovendien kan de productie niet los van de sortering worden beoordeeld. Sonata is de koploper in totale kg grote vruchten per m², vooral dankzij het heel lage percentage misvormde vruchten (4,4 %). De uitstekende vruchtzetting van Sonata komt nog sterker tot uiting gezien de vele misvormde vruchten die Elsanta in de vroege voorjaarsteelt 2007 kende. Ook Clery heeft een gunstige productie- en sorterings- combinatie, met een oogst van heel wat grote vruchten en een beperkt aantal misvormde vruchten. Lambada en Antea sluiten de lijst, ondanks hun heel gunstige sortering.
Productie: totale kg grote vruchten per m2
Oogstverloop Clery, Lambada, Honeoye en Antea komen het vroegst in productie. De eerste vruchten werden op 14 maart geoogst, de middenpluk lag twee weken vroeger dan bij Elsanta. Darselect volgt met een tiental dagen voorsprong op Elsanta, Sonata blijft in de buurt van Elsanta. Florence kent grotere plukbeurten zodra de andere rassen minder vaak worden geplukt. Kwaliteit Sonata, Antea en Clery komen als kwaliteitstoppers naar voren. De vruchten zijn heel regelmatig en uniform, de homogeniteit in een punnet is uitstekend en ook de vruchtglans bij deze drie rassen is goed. Antea is duidelijk de meest stevige aardbei, met een vrij groot donkergroen kelkblad dat weliswaar fris groen blijft. Clery en Sonata zijn minder stevig, maar blijven op het niveau van Elsanta. In deze vroege voorjaarsproef hadden de vruchten van Elsanta een minder regelmatige vorm en kleur. Dit viel ook op bij Darselect: Darselect vruchten zijn wel stevig en hebben een hoge brixwaarde. Lambada en Honeoye zijn eerder zachte vruchten. Ook verdwijnt de vruchtglans heel snel. Lambada vruchten hebben wel een bijzonder aroma, heel hoge brixwaarden en zijn heel sappig. Florence heeft dan weer een specifieke paarsrode, eerder doffe kleur. De vruchten zijn groot en vrij stevig.
Houdbaarheid Antea blijkt het best houdbare ras te zijn: de vruchten waren nauwelijks beschadigd na bewaring, de vruchtglans was onberispelijk en het ras behield zijn vruchtkleur. Ook de eerder grote kelk was na bewaring nog fris groen en het percentage rotte vruchten bleef onder controle. Antea wordt van dichtbij gevolgd door Elsanta, Sonata en Clery. Darselect heeft na bewaring last van een doffere vruchtglans en ook de drukplekken zijn vrij goed zichtbaar. Het kelkblad verdroogt iets gemakkelijker maar het percentage rotte vruchten is het laagst – een heel goede eigenschap. Honeoye en Lambada vertonen dan weer de meeste beschadigingen. Het percentage rotte vruchten ligt significant hoger bij Lambada. Smaak Midden april proefden 70 tot 75 consumenten de aardbeien, één tot drie dagen na de pluk. Ze gingen na hoe mooi, lekker, zoet, zuur, sappig en stevig de vruchten waren. De mooiste? Het testpubliek kiest voor Sonata en Clery, maar ook Antea en Elsanta zijn aantrekkelijk. Lambada, Honeoye en Florence scoren minder goed. De lekkerste? Darselect en Lambada zijn de toppers. Deze aardbeien zijn heel zoet en sappig (zeker Lambada), en smaken niet zo zuur. Minder lekkere voorjaarsaardbeien zijn Florence, Elsanta en Honeoye. Elsanta en Florence zijn weinig zoet en zuur, Honeoye is wel zoet, maar ook heel slap. De stevigste? Antea en Florence hebben weinig sappige en vrij stevige aardbeien. Lambada en zeker Honeoye zijn veel minder stevig. Met dank aan Els Desmet (Proefcentrum Hoogstraten), en Saskia Buysens en Nathalie Cap (Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem)
nieuwsbrief oktober 2007
Hoogstraten/Kruishoutem - Welke aardbeirassen zijn het beste geschikt voor een commerciële voorjaarsteelt? En welke aardbeien hebben consumenten het liefst? Om een antwoord te vinden op die vragen kweekte Proefcentrum Hoogstraten in juli 2006 acht rassen op dezelfde wijze in trayplaten op. U krijgt de eerste resultaten over productie, vruchtkwaliteit, houdbaarheid en smaak.
In-Contact
Proefcentrum
Wie kan tippen aan Elsanta?
Proefcentrum
Oogstverloop
Rassenproef voorjaarsteelt aardbei 2007
23
Terugblik
Terugblik Prominant Geel Alle rassen op een rij
Geen enkel ras heeft alle troeven in handen. Welk ras kiest u? Dat hangt af productie, oogstverloop, kwaliteit, houdbaarheid, smaak en natuurlijk ook uw eigen bedrijfsplanning. Elsanta is goed houdbaar. Als u ze heel vroeg forceert, kunnen er te veel misvormde vruchten ontstaan. Met Sonata haalt u het aandeel misvormde vruchten naar beneden, maar dit ras heeft een gelijkaardig oogstverloop als Elsanta en komt dus niet vroeger in productie. Clery komt wél vroeg in productie, de vruchten zijn vrij goed houdbaar en de smaak is vrij goed. Toch is de smaak niet te vergelijken met de volle smaak van Lambada. Clery aardbeien zijn aantrekkelijk en de productie ervan is beter dan die van Lambada. Antea is dan weer uiterst goed houdbaar. De aardbeien smaken goed, zien er goed uit, maar het productiepotentieel is ondermaats. Verder onderzoek zal uitwijzen of hieraan kan worden verholpen met een andere opkweekmethode. Proefcentrum Hoogstraten zal de rassen Sonata, Clery en Antea verder opvolgen en hun potentieel verder in kaart brengen.
Elsanta (Fresh Forward, Nederland) Stevig • vrij goede smaak • hoge opbrengst • lang houdbaar, veel gevraagd in de handel
Hoe verliep de proef? • 19 juli 2006: gestekt in trayplaten (zelfde bemestingstrategie) • 17 november 2006: rooien en in frigobewaring (-1,5 °C) • 18 december 2006: uitplanting in meerlebakken (dichtheid: 10,5 planten/m²), 4 herhalingen van telkens 54 planten • April 2007: proeftest bij consumentenpanel
Darselect (Darbonne, Frankrijk) Onregelmatige vorm • vrij stevig • uitstekende, vrij zoete smaak • vroege productie • snel donkere en doffe kleur in warme omstandigheden • snel drukplekken Sonata (Fresh Forward, Nederland) Prachtig conisch gevormde vruchten • bijna geen misvormde vruchten • hoge opbrengst • drukplekgevoelig Clery (CIV, Italië) Lang-conische vruchten • weinig misvormde vruchten • vrij stevig • minder volle smaak • vroege productie • hoge opbrengst • gevoelig voor tipburn Honeoye (Station de Geneva, USA) Conisch, eerder klein tot middelgroot • donkerrood • acceptabele, eerder zure smaak • vroege productie • beperkt houdbaar • drukplekken snel zichtbaar Lambada (Fresh Forward, Nederland) Minder mooie vorm • eerste vruchten: heel groot, met soms een holte in het midden • heel sappig en zoet • vroege productie • lage opbrengst • beperkt houdbaar en drukplekgevoelig Florence (HRI East Malling, Engeland) Regelmatige, enigszins conische vorm • heel stevig en vast van structuur • volrood • minder lekker, minder zoet, minder sappig • late productie Antea (CIV, Italië) Recent ras • lang-conisch en uniform • heel stevig • aangename smaak • uitstekend houdbaar • lage productie
1-2 september Proeven van Kempense streekgerechten? Zelf appelsap of fruitwijn persen? Op Prominant kon u de Kempen proeven, ademen en voelen. De Geelse Hooibeekhoeve bezorgde jong en oud een echte ‘boerenbuiten’ belevenis. Een gezellig weekend om de zomervakantie af te sluiten!
Fresh Rotterdam 10-12 september Innovatieve versproducten en verstechnologie vormden de rode draad tijdens Fresh Rotterdam. Telers, producenten en leveranciers ontmoetten elkaar op deze driedaagse beurs, die volop inspeelde op de toenemende vraag van consumenten naar nieuwe, verse, mondiale smaken.
World Food Moscow 18-21 september Ook deze herfst blies de internationale voedingsmarkt verzamelen in Moskou. World Food lokte weer meer dan 50.000 bezoekers. Net als de voorbije jaren waren België en Nederland ook nu prominent aanwezig op de beurs. World Food is en blijft immers de ideale plek om producten op de Russische markt te lanceren.
nieuwsbrief oktober 2007
Samengevat: welk ras kiest u?
In-Contact
Proefcentrum
In-Co schuimde voor u binnen- en buitenlandse beurzen af
25
De totale tomatenaanvoer staat momenteel op 33.000 ton of 99 % van vorig jaar. De middenprijs is echter – afhankelijk van het segment – zo’n 0,10 €/kg lager en de kaap van 0,70 €/kg zal door menig bedrijf niet gehaald worden. Specialties wisten – tegen de stroom – hun prijsvorming van vorig jaar te handhaven. De middenprijs van komkommer – 0,27 €/st. – is eveneens maar zeer matig te noemen.
Statistieken
Hardfruit: Het einde van het hardfruitseizoen kende bevredigende prijzen. Het In-Co aanbod was op de gestelde data volledig verkocht. Intussen loopt de nieuwe appel- en perenoogst volop, een oogst die qua sortering en volume een record blijkt te zullen worden.
nieuwsbrief oktober 2007
Tomaten en komkommer: Bij tomaten en komkommer ontbrak het blijkbaar aan ‘barbecueweer’ om goede prijzen te maken: gedurende 3 maanden – van begin juni tot begin september – hadden we een zéér zwakke prijsvorming. Desondanks moesten we nooit in de markt interveniëren en product vernietigen. De idee krijgt meer en meer steun dat het ontbreken van een volwaardige en transparante dagverkoop bij onze voornaamste concurrenten-aanbieders aanleiding geeft tot het – tegen elke prijs – verkopen van product met onderbieding tot gevolg.
Paprika: Paprika kende een normaal aanboden prijsverloop en kent een jaar, iets minder goed dan het vorige, maar significant beter dan het barslechte jaar 2005. Rode – en vooral groene – paprika’s halen of overtreffen de prijs van vorig jaar (resp. 1,48 €/kg en 1,44 €/kg). Vooral de gele paprika verliest op het vlak van prijsvorming (1,30 €/kg einde september).
In-Contact
Statistieken
Aardbeien: Door een meer gelijkmatige uitgroei en aanvoer bij de aardbeien werden overproducties vermeden en nam het rendement van de zomerteelten toe in vergelijking met vorig jaar. Ook de kleinere producties in omliggende teeltgebieden droegen hier zeker toe bij. Eind september is er met 18.084.000 kg een aanvoervoorsprong van 4 % (of 700 ton) t.o.v. vorig jaar. Het huidige seizoen zal waarschijnlijk eindigen met een aanvoer van meer dan 21.000 ton aardbeien. In-Co moet uit deze sterke aanbodsconcentratie zijn voordeel kunnen halen op de Europese markt.
27
Activiteitenkalender
2007 12-15 oktober PMA Houston www.pma.com
13 november
Veiling Hoogstraten cvba Loenhoutseweg 59 2320 Hoogstraten België Tel.: +32 3 340 02 11 Fax: +32 3 314 78 44 E-mail:
[email protected] Website: www.veilinghoogstraten.be
CLTV Zundert Molenstraat 155 4881 GD Zundert Nederland Tel.: +31 76 597 22 41/076 597 27 10 Fax: +31 76 597 20 53 E-mail:
[email protected] Website: www.cltvzundert.nl
Profruco cv Gentse Baan 64 9100 Sint-Niklaas België Tel.: +32 3 780 79 79 Fax: +32 3 777 85 14 E-mail:
[email protected] Website: www.profruco.be
In- Contact is een uitgave van In- Co, de coöperatie van Veiling Hoogstraten, CLTV Zunder t en Profruco.
v.u.: Gaston Opdekamp, Kerkpad 2, 2323 Hoogstraten
Herfstveiling Profruco
