N IEUWSBRIEF LBA Juli 2015 Jaargang 1 nr.1
Leidse Bond voor Amateurtuinders, Boerenpad 5, Leiden www.LBA-Leiden.nl,
[email protected], tel: 06-39082658
Aan de slag
In dit nummer
Door Annemarie Polvliet
Aan de slag
1
Agenda’s van onze tuinverenigingen
1
Speech, 75-jarig jubileum d.d. 25 april 2015 LBA combineert verkiezing mooiste tuinen met
2
G&B weekend
4
Bodemboeren, Groen ideecafe Leiden
5
De bondsbouwcommissie
6
Al sinds enige tijd heeft het LBA bestuur een vernieuwing ondergaan. Dit nieuwe bestuur is druk doende alle taken die de LBA dient te vervullen, eigen te maken en uit te voeren. Ikzelf ben sinds eind 2014 voorzitter van de LBA, een club waar ik voor die tijd niet zo van het bestaan op de hoogte was. Dat dit een tekortkoming is van de LBA bleek ook uit het afgelopen congres van de LBA, 21 mei j.l.. Vanuit de leden kwam de vraag of de LBA zichzelf duidelijk kon profileren tegenover de leden. Wij zijn daarom begonnen met het opzetten van de nieuwsbrief waarvan U nu het eerste exemplaar ziet. Met deze nieuwsbrief willen we een begin maken U te informeren over de acties van de LBA. Dit zijn er toch wel veel, ten eerste is het bestuur van de LBA druk bezig te onderhandelen met de Gemeente over de beloofde compensatie, immers in het verleden zijn tuinverenigingen opgeheven
en er is grond onteigend van tuinverenigingen. Deze grond moeten we terug krijgen, de Gemeenteraad heeft in 2014 opgeroepen tot haast maken met deze compensatie en nu zijn we aan het kijken waar deze compensatie dan wel zou plaatsvinden. Ook zijn wij bezig met het vaststellen van de
grenzen van onze tuinverenigingen en waar onze onderhoudsplicht begint of eindigt, niet geheel onbelangrijk nu we als verenigingen gedetailleerd moeten beschrijven hoe we onze terreinen gaan onderhouden. Op bescheiden wijze hebben wij het 75 jarig jubileum van het verenigt Volkstuinieren in Leiden gevierd. We hebben gedacht dat het leuk was om een LBAboom toe te voegen aan het Singelpark en hebben die tijdens de jubileum receptie aan de wethouder Dhr. F. de Wit, symbolisch overhandigd. Zo proberen wij de LBA zichtbaar te maken in de leidse gemeente. Ook zijn wij bezig met het vraagstuk hoe we de LBA beter bij U, onze leden zichtbaar kunnen maken, ik hoop dat U deze brief als een positief begin ervaart! Kortom, wij zijn druk aan de slag en U zult van ons horen!!
Agenda’s van onze tuinverenigingen 6 juni-Ruilbeurs Ons Buiten 10:30-12:00 uur.
12 sept. BLOEMENDAG
13 juni workshop OTV Supercompost maken van 13:00 tot 17:00 uur.
31 oktober Algemene ledenvergadering Oostvliet, Roomburg 10:00-12:00 uur en OTV 12:00 uur- 14:00 uur.
20 juni OTV Rommelmarkt 12:00-17:00 uur. 1 aug Ruilbeurs bij Ons Buiten.
21 nov Algemene ledenvergadering Ons Buiten 10:00 -12:00 uur
14-15 augustus tentoonstelling, Roomburg. 29 aug. Tuinfeest, Roomburg. 30 aug. Zomertuinmarkt Ons Buiten 11:00- 16:00 uur. LBA Leiden juli 2015
Nieuwsbrief LBA
Pagina 2
Speech, 75- jarig jubileum “verenigt volkstuinieren”, 25 april 2015 Door Annemarie Polvliet
Je zou kunnen zeggen dat het volkstuinieren terug gaat tot in de oudheid waar we van ons nomaden afstappen en lapjes grond gaan bewerken om in onze dagelijkse voedselbehoefte te voorzien. Maar je zou ook kunnen zeggen dat dit misschien wat ambitieus ver terug voert. Toch zien we door de eeuwen heen vele vormen van volkstuinieren voorbij komen. Kasteeltuinen, hoven en kloostertuinen aan de rand van de hoffelijke en geestelijke bebouwing, raamlanden, blekerijen, boomgaarden, warmoezerijen, kooltuinen, speeltuinen en burgertuinen kunnen we vinden aan de randen van steden net buiten de singels. Zoals wordt beschreven in de lyrische 18e eeuw door Quirinium Visser (1734) in “De Vermakelijke Leidse Buitensingels, aangename dorpen en landstreken rondom de stad gelegen”. ‘Vlak voor ons zagen wij een schone brede Rijweg, aan weerskanten met hoog Geboomte bezet. Ter rechter hand tuinen die tot achter de Rijn uitkomen en aan de linkerhand weilanden en blekerijen. Mijn vriend zei mij dat dit de Rijweg naar Den Haag was, en omdat het gezicht ervan zo ongemeen fraai was, verzocht ik hem of wij een stuks weegs mochten kuieren, voordat wij weer op de Singel gingen wandelen’. In datzelfde 1734 zou Leiden naar verhouding veel meer burgertuinen, een chique variant van volkstuinen, hebben gehad dan welke Hollandse stad dan ook. De voortschrijdende stedelijke en industriële ontwikkelingen zorgen ervoor dat in 1794 de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen wordt opgericht door 6 filantropische rijke mannen die het goed van de maatschappij voor ogen hadden.
Samen met andere instellingen richtte zij zich op het bevorderen van het algemeen volksgeluk van de stedelijke arbeiders. De eigen groentetuin leek hier ideaal voor. Het zelf kweken van planten en groenten was een nuttige bezigheid die naar men hoopte zou leiden tot orde, regelmaat, netheid en zindelijkheid, maar ook tot geduld, toewijding, wilskracht, vrolijkheid en vriendelijkheid. Tot in de 19e eeuw zet de groei van de arbeiderstuin door, eerst vooral door liefdadigheidsinstellingen, rijken en edelen die een plekje in de hemel afkopen, maar ook uit barmhartigheid en verantwoordelijkheid. Later ook door Gemeenten. In 1896 waren er al 17 gemeenten die arbeiderstuinen ter beschikking stelden aan de lagere klassen. In Leiden worden in 1911 en 1916 de eerste tuinverenigingen zoals wij die nu ook kennen opgericht door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. De volkstuinverengingen zijn gelegen aan de Heerenweg en de Lusthoflaan. Vanaf 1917 komt de gemeente in beeld als het gaat om het oprichten van tuinverenigingen. PC en L wordt eerst in 1917 gestart, deze vereniging komt voort uit de liefdadigheidstuinen van de directie van NV CLOS e n Leembrugge die aan zijn werknemers grond ter beschikking stelde. Samen met Ons Belang in 1918 en Ons Genoegen in 1928 en Onderling Belang in 1935 worden de tuinverenigingen in de Stadspolder gesitueerd. Ook moeten we niet vergeten dat in 1918 schooltuinen ontstaan in Nederland. In de grote steden was het elren telen van groente voor eigen voedselvoorziening een belangrijke beweegreden om te starten met schooltuinen. De gemeente Leiden heeft dan ook op de Fruinlaan de eerste leidse schooltuinen opgericht .
LBA Leiden juli 2015
Nieuwsbrief LBA Op 24 april 1940 wordt dan, met de steun van het Algemeen Verbond van Volkstuinders Verenigingen in Nederland, de AVVN, de Leidschen Bond van Volkstuinvereenigingen opgericht. Ons Belang, Ons Genoegen en PC en L zijn hierbij aangesloten. Als de oorlog uitbreekt en de noodzaak van een eigen voedselvoorziening weer heel duidelijk wordt, worden er vele nieuwe verenigingen opgericht en sluiten deze zich ook aan bij de Leidschen Bond, die dan in 1945 bestaat als koepel over 17 tuinverenigingen. Naast de tuinverenigingen die we nu kennen, Roomburg, het Zonneveld en Cronesteyn zijn TV en Z, VTL, de Mul, Leiderdorp Vooruit, Tuinlust, ’t Cruidhof, De Slaagh, Nut en Genoegen, het posthof, de Mardeijkse polder, PC en L, Ons Belang, Ons Genoegen en Onderling belang aangesloten. Na de oorlogsjaren krimpt de belangstelling voor volkstuinieren weer. Het Posthof, de Marendijkse Polder en een gedeelte van ’t Cruidhof worden opgeheven. Door de wederopbouw na de tweede wereldoorlog en de daarmee gepaard gaande stadsuitbreidingen worden er nog meer tuinverenigingen opgeheven. In de navolgende jaren vinden er heel wat verplaatsingen en ontbindingen plaats, maar gelukkig groeit in de gemeenteraad en bestuur van Leiden het besef dat het volkstuinieren een permanente status verdienen binnen het leidse welzijnsbeleid en mede door inmenging van de LBA, wordt er dan ook een door de Gemeente het besluit genomen om in Leiden Noord een permanent volkstuinen complex te leggen. De volkstuinverenigingen Ons Genoegen, Ons Belang, het Noorden en HV en Z gaan een fusie aan en vestigen zich op de ruim 19 hectare. Deze nieuwe vereniging noemt zichzelf op 2 januari 1957 Ons Buiten. Toch ontkomen de overblijvende tuinverenigingen niet aan verplaatsingen, maar nu vinden er compensaties plaats, door het verdwijnen van DE Mul en Tuinlust wordt de LBA gecompenseerd en wordt Oostvliet opgericht met 108 tuinen. Tuinvereniging OTV, lange tijd onafhankelijk gebleven, sluit zich in 1955 aan bij de Leidsche Bond. En in 1967 moet ook deze tuinvereniging
Pagina 3 verplaatst worden en krijgt een plekje achter Roomburg. Op 4 juni 1968 wordt de Leidse Bond van Volkstuinverenigingen opgeheven en de huidige Leidse bond van amateurtuinders opgericht. Al de verplaatsingen, er waren er nog veel meer… resulteren uiteindelijk in het convenant dat de Gemeente en de Leidsche bond sluiten in 1998. De Gemeente legt zich in dit document vast aan de belofte het volkstuinareaal te behouden. Indien er een tuin verdwijnt door stadsuitbreidingen en dergelijke zal deze tuin 1 op 1 gecompenseerd worden door de Gemeente leiden. En dit blijkt een goed ding te zijn geweest, Veldheim wordt opgeheven doordat uitbreiding van begraafplaats Rijnhof nodig is, ook verdwijnen er tuinen achter Oostvliet en OTV. De LBA houdt de Gemeente aan zijn belofte en krijgt compensatie. OTV is inmiddels uitgebreid met 82 tuinen en zijn in 2012 opgeleverd. De besprekingen voor de rest van de compensatie zijn inmiddels in volle gang.
Ik zou graag een aantal redenen willen aangeven waarom de LBA vaart wil zetten achter deze compensatie. De maatschappij tot Nut van het Algemeen zat er niet bijzonder ver naast toen zij hoopte dat de groentetuinen zouden leiden tot orde, regelmaat, netheid en zindelijkheid, geduld, toewijding, wilskracht, vrolijkheid en vriendelijkheid. Tuinieren werkt zeer effectief om stress te verlichten. Bij gestreste mensen daalt de concentratie van het stresshormoon cortisol aanzienlijk na een half uurtje tuinieren. Bovendien beoordelen mensen hun humeur na het tuinieren ruim 9% positiever dan daarvoor. Dit blijkt uit het Vitamine GLBA Leiden juli 2015
LBA Nieuwsbrief onderzoeksprogramma dat is uitgevoerd door Alterra en Nivel. De volkstuinder blijkt een gezonder, actiever en vrolijker mens te zijn. (Volks)tuinen moeten steeds vaker plaats maken voor nieuwbouwprojecten of vernieuwing van de infrastructuur. Het stress reducerende karakter van tuinieren zou aanleiding moeten geven om in toekomstige beleidsplannen voldoende ruimte te laten voor (volks)tuinen. Bovendien hebben volkstuincomplexen een belangrijke sociale functie. De sociale contacten en de sociale cohesie op tuincomplexen kunnen bijdragen aan een beter welzijn. Een andere reden kan de LBA vinden in de stukken van de Gemeente Leiden zelf. Leiden wil de biodiversiteit in de stad bevorderen en de vergroening van de stad versnellen door samenwerkingsverbanden op te zoeken en te stichten, waarbij de gemeente ook zaken durft over te laten aan andere partijen. Een volkstuincomplex is een plek waar biodiversiteit in al zijn glorie te bewonderen is. De huidige volkstuincomplexen zijn een veilige haven voor bloemen, bijen, vlinders en vogels. De huidige denkbeelden over natuurlijk tuinieren en tuininrichting dragen bij aan de keuze van een grote diversiteit aan planten. We hebben tuinen ingericht met waardplanten, kruiden, bloemen, vergeten groentes, bomen en struiken. De gedachte dat in een volkstuintje de boontjes en de aardappeltjes allemaal netjes in het gelid moeten staan is verdwenen toen de volkstuinen ook een recreatieve functie mocht hebben en de LBA veranderde van volkstuinder in amateurtuinder. Met de bevoorrechte positie die menig volks of amateur tuinder heeft of voelt, tuinierend in zijn kleine domein, willen wij onze dank uitspreken naar de Leidse bevolking en haar bestuur die het mogelijk maakt deze volkstuinen te behouden. Graag zouden wij,
Pagina 4 als LBA nog meer willen bijdragen aan een groen Leiden en daarom willen wij een bijdrage leveren aan het Singelpark dat de gemeente leiden aan het ontwikkelen is. Meneer de Wit, ik zou U graag namens de LBA deze symbolische boom willen aanbieden, de echte boom zal deel uitgaan maken van het Arboretum dat in ontwikkeling is.
LBA combineert verkiezing ‘Mooiste volkstuin’ met Open Tuinweekend G&B De verkiezing van de ‘mooiste volkstuin van Leiden 2015’ door de Leidse Bond voor Amateurtuinders (LBA) wordt anders georganiseerd dan vorig jaar. Ditmaal heeft de LBA de zes Leidse besturen gevraagd een aantal tuinen voor nominatie aan te wijzen. Vorig jaar kon elk tuinlid zich aanmelden. Dat dit veel deelnemers opleverde was positief, maar de taak van de keurders werd daarmee onevenredig zwaar. In juni worden hun tuinen gekeurd. De LBA vraagt de betrokken tuinders nadrukkelijk mee te doen aan het Open Tuinweekend van Groei & Bloei. Dit vindt plaats op 20 en 21 juni. Aanmelden kan bij Jaap Maandag (
[email protected] / 071 5172024). De LBA zorgt dan door middel van een bordje dat die tuinen herkenbaar zijn als deelnemer aan de verkiezing. Het idee achter deze combinatiedeelname is dat ieder tuinlid een bezoekje kan brengen aan de genomineerde tuinen en zijn/haar eigen oordeel hierover kan vormen.
LBA Leiden juli 2015
Nieuwsbrief LBA
GROENE IDEECAFE – 29 juni 2015 Scheltema, Marktsteeg 1, Leiden Maandag 29 juni – Film ‘Bodemboeren’ in Leiden De film Bodemboeren is een documentaire van 40 minuten over agrarische koplopers in het duurzame beheer van de levende bodem. Vijf eigenwijze Nederlandse boeren vertellen waarom en hoe zij observeren en experimenteren om de bodem duurzamer te beheren. Samen bouwen zij een grondig ‘nieuw bodemverhaal’, waarin duurzame voedselproductie meer is dan verliezen compenseren en bedreigingen afwenden. Met oude, soms vergeten, en nieuwe, soms verrassende kennis bouwen zij voortdurend en actief aan hun natuurlijke kapitaal: een bruisend bodemleven met voldoende lucht, water, koolstof en mineralen.
Pagina 5 Toegang is gratis, maar het aantal deelnemers is beperkt, dus reserveren is wenselijk; vol=vol! Plaatsen zijn tot 25 juni te reserveren via https://www.facebook.com/events/673139196163496 / of een mail (met naam en telnr.) te sturen naar
[email protected]. Programma maandagavond 29 juni 2015: 20.00 Zaal open 20.15 Welkom en introductie door de filmmakers 20.30 Start film 21.15 Corneel van Rijn over Boerderij Buitenverwachting 21.30 Annemarie van dam over Goed bodembeheer: Doe-het-zelf! Tips, bodem kijken voelen 22.00 Einde programma Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Anne Marie van Dam (06-30769243,
[email protected]) en Corneel van Rijn (071-5018248,
[email protected]).
Ook in de Leidse regio zijn inspirerende voorbeelden van boeren, die extra werk maken van het beheer van hun bodem: de basis voor het productievermogen van hun bedrijf. Hun verhalen zijn van grote waarde voor de hele agrarische sector. Stichting IDeeWinkel organiseert in Jaar van de Bodem met Agrarische Natuurvereniging VANAde, IVN regio Leiden e n de Leidse Bond van Amateurtuinders een vertoning in het Groene IDeeCafé. ‘Leidse Bodemboer’ Corneel van Rijn) en filmmakers Joris van den Kamp en Frans Jan de Waard vertellen over de inspiratie en samenwerking in het bodemboeren. Daarna vertelt Anne Marie van Dam over Goed bodembeheer: tips om goed naar de bodem te kijken, en er goed voor te zorgen.
LBA Leiden juli 2015
Pagina 6 In elke nieuwsbrief stellen de commissies van de LBA zich aan U voor en houden U op de hoogte van de zaken die zij onder behandeling hebben. In deze eerste nieuwsbrief stelt de bondsbouwcommissie zich aan U voor. Door Jurjen Lasschuit
Bondsbouwcommissie (
[email protected] )
Tuinders die een tuinhuisje, berging of kas willen (ver)bouwen zullen dit in samenwerking met de bouwcommissie van hun tuinvereniging uitvoeren. Voor alle tuinverenigingen is een (omgevings)vergunning noodzakelijk, welke officieel moet worden aangevraagd bij de gemeente Leiden. De Bondsbouwcommissie komt elke eerste maandagavond van de maand bij elkaar om alle omgevingsvergunningen van de verschillende tuinverenigingen te toetsen op de bouwvoorschriften die zijn opgesteld in samenwerking met de gemeente Leiden. Wanneer de vergunning akkoord is bevonden, wordt deze door de bondsbouwcommissie aangeboden aan de gemeente en waar nodig ondersteuning gegeven bij het aanvraagproces.
De bondsbouwcommissie bestaat uit de voorzitters van de bouwcommissies van alle tuinverenigingen, waardoor er een constante kennisuitwisseling kan plaatsvinden. Naast toetsing van de omgevingsvergunningen, geeft de bondsbouwcommissie ook advies aan het LBA bestuur op het beleid met betrekking tot alle bouwzaken die spelen. Denk hierbij aan nieuwe regels vanuit de gemeente zoals bestemmingswijzigingen, maar ook hoe om te gaan met bouwwerken die (nog) niet worden genoemd in de bouwvoorschriften.
De bouwcommissie bestaat uit de volgende leden: Jurjen Lasschuit (Voorzitter)
Henk Gertenaar (Cronesteyn)
Fred Singerling (OTV)
Nico v.d. Heijden (Het Zonneveld)
Joop de Wolf (Roomburg)
Berry Jansen (Oostvliet)
André Weijermars (Ons Buiten)
LBA Leiden juli 2015
