1
laatste nummer
Jaargang 5 | nr. 1 | november 2012
Nieuwsbrief Verder met werken naar vermogen... Beste Lezers, Onlangs ontving u een brief waarin stichting GWB aangaf, dat ze eind dit jaar helaas genoodzaakt is te stoppen met haar activiteiten. Pogingen van het bestuur om te proberen een doorstart te maken of nieuwe samenwerking van de grond te krijgen, hebben helaas geen concrete mogelijkheden opgeleverd. Het GWB neemt niet stilletjes afscheid, maar doet dit met de conferentie: ‘Succesvol ondernemen met verborgen talenten’. In deze nieuwsbrief een weergave van de verhalen van sprekers. Zo vertelt Maaike van Tienhoven over haar ondernemerschap en Bart Teunissen (gemeente Doetinchem) zet uiteen hoe sociaal en economie met elkaar verbonden worden. In een tijdsbalk treft u de hoogtepunten van 23 jaar GWB aan. Betrokken personen en organisaties geven een terugblik op hun (sociale) werkveld en geven aan hoe zij de toekomst van de sociale zekerheid zien. Het wegvallen van provinciale en gemeentelijke subsidies heeft gevolgen voor ondersteunende instellingen die zich bezighouden met mensen in een achterstandspositie ten gevolge van een beperking. Dit zijn zeker geen mensen die gepamperd willen worden, maar vaak heel graag aan de slag willen. Wij willen dan ook de nadruk leggen op hun talent en motivatie en ondersteunen hun streven binnen hun mogelijkheden aan de slag te gaan. Wij hopen dat ondanks het wegbezuinigen van hulpverleners en ondersteuners, onze doelgroep de mogelijkheden krijgt die ze verdient om als een volwaardige groep in de samenleving te kunnen functioneren. Gezien de verschillende veranderingen (AWBZ, jeugdzorg en werken naar vermogen), is de uitdaging voor gemeenten om deze mensen juist dat steuntje te bieden om meedoen mogelijk te maken. foto: Novy Priint
Hierbij wil ik nogmaals mijn dank uitspreken voor alle vrijwillige inzet van medewerkers van het GWB door de jaren heen. Zij hebben het mogelijk gemaakt, dat mensen die met vragen op het terrein van sociale zekerheid bij het GWB aanklopten, hulp ontvingen en weer richting kregen bij hun zoektocht (naar werk). Henk van Bemmel, voorzitter
GWB door de jaren heen
I
n de jaren zeventig van de vorige eeuw ontstonden de eerste lokale belangenorganisaties van zogenoemde arbeidsongeschikten. Binnen deze lotgenotengroepen vingen arbeidsongeschikten elkaar op, hoorden elkaars verhalen aan en steunden elkaar. Begin jaren tachtig stelde de overheid het hele stelsel van sociale zekerheid ter discussie, de WAO kwam onder grote druk te staan. Lokale WAO-organisaties zochten elkaar op om de krachten te bundelen. Zo ontstond in Gelderland op 20 maart 1985 het provinciaal platform KASKO, waarbij ook het platform vrouwen in de AAW/WAO aangesloten was. In 1989 kreeg dit platform de status ‘Vereniging Gelders WAO Beraad.’ Een belangrijke poot binnen de organisatie was het Ombudsteam. Aanvankelijk vooral gericht op het behoud van de
inkomenspositie van arbeidsongeschikten, waarbij het spreekuurwerk en voorlichting aan de leden en hun achterban belangrijke activiteiten waren. Hoewel het Ombudsteam jaarlijks nog tientallen procedures in Bezwaar of Beroep voerde om het ‘gelijk van de achterban’ aan te tonen, stonden de laatste jaren steeds meer de re-integratiemogelijkheden van de doelgroep en alles wat daarmee samenhangt centraal. In eigen beheer en met ondersteuning vanuit Spectrum werd een Handboek Sociale Zekerheid uitgegeven en twee keer per jaar geactualiseerd naar aanleiding van wetswijzigingen. Sinds midden jaren negentig werd de telefonische Helpdesk Sociale Zekerheid actief. Telefonisch, maar ook via de website kregen hulpvragers deskundig advies en voorlichting.
Verdere samenwerking met Spectrum CMO Gelderland leidde tien jaar geleden tot ‘samenwoning’ van beide organisaties. Eind 2009 werd de ‘Vereniging GWB’ omgevormd tot een meer slagvaardige organisatie: ‘Stichting GWB’. Helaas kan het GWB zichzelf niet opheffen omdat de Nederlandse sociale zekerheid een perfect functionerend stelsel is geworden. Vanwege de voortdurende verslechtering van de positie van arbeidsgehandicapten, talloze wetswijzigingen en aanpassingen in de uitvoering van de sociale zekerheid, is belangenbehartiging van uitkeringsgerechtigden nog steeds relevant. De medewerkers van het GWB zouden dan ook graag door willen gaan met het nuttige en dankbare werk, maar omdat de subsidie is stopgezet ziet het GWB zich helaas genoodzaakt haar activiteiten per 31 december 2012 te beëindigen.
De hoogtepunten van het GWB
Begin jaren 80 Oprichting Ombudsteam, voorlichting aan uitkeringsgerechtigden en hulp bij bezwaar- en beroepsprocedures. Sindsdien ca. 30 personen p. jr. geadviseerd bij bezwaarprocedures (totaal 700 mensen).
1980
Begin jaren 90 Uitgave Handboek Sociale Zekerheid, waarin de wetgeving is vertaald naar de praktijk. Op initiatief van Henk de Vries, coördinator GWB.
1990 Begin jaren 90 Start halfjaarlijkse themabijeenkomsten.
2 | GWB nieuwsbrief 1 2012
1993 Een buitenparlementaire enquête n.a.v. de enorme instroom van arbeidsongeschikten mede georganiseerd door GWB.
April 1998 Oprichting Helpdesk Sociale Zekerheid, mogelijk gemaakt door financiële bijdrage van Juliana Welzijnsfonds en provincie Gelderland. Voor iedereen met vragen op het gebied van sociale zekerheid.
Maart 2006 Verschijnt ‘Samen aan de slag met activering’. N.a.v. invoering WIA inventariseren Spectrum en Gelders WAO-Beraad onder Gelderse gemeenten activering van WAO’ ers, nieuwe WIA, consequenties voor eigen werken en beleidsmatige prioriteit die het heeft of gaat krijgen.
Januari 2010 Debat ‘Wajongers, Kind van de rekening?’ over nieuwe Wajong wetgeving per 1 januari, artikel in Gelderlander, interview met Wajonger.
2000 1995 Radio Gelderland draait een dag mee als er heel veel vragen binnenkomen door een grote herbeoordelingsoperatie.
31 december 2012 Door provinciale bezuinigingen ziet Stichting GWB zich genoodzaakt tot opheffing.
2010 Eind 2009 Van vereniging naar stichting en van Gelders WAO-Beraad naar Stichting GWB. Eind 2010 Wajong meldweek van 19 t/m 30 november, bedoeld om ervaringen en succesfactoren bij re-integratie in beeld te brengen. Onderzoek uitgevoerd in 6 provincies tegelijk, resultaten gepresenteerd op landelijke conferentie sociale zekerheid.
Februari 2011 Druk bezocht symposium ‘Werkgevers en (Wa)jongeren’, waarbij de dialoog tussen werkgevers en jonge werknemers met talent centraal stond.
Doetinchem verbindt economie en sociaal
G
emeente Doetinchem loopt voorop met de invulling van haar regierol bij Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). De redactie ging langs bij economisch beleidsadviseur Bart Teunissen om te horen hoe de gemeente economie en sociaal met elkaar weet te verbinden. “Binnen de afdeling economie zit het thema duurzaam ondernemen aan de rand van het werkterrein. De focus ligt meer op huisvesting, bedrijventerreinen en het stimuleren van het economisch klimaat. We hebben een duidelijk visie op het stimuleren van bedrijven om met de kwaliteiten van mensen die momenteel nog van bijstand gebruik maken - en straks vallen onder de toekomstige doelgroep werken naar vermogen - aan de slag te gaan. De kern is het verbinden van economie en sociaal, intern tussen de afdelingen economie en sociaal. Dit biedt kansen voor werkgevers en vraagt om een andere kijk. Vanuit het werkgeversservicepunt worden werkgevers gewezen op de mogelijkheden van gemotiveerde medewerkers uit het bestand sociale zaken van de gemeente”, aldus Teunissen. Parkmanagement organisatie Werkgevers wordt een mooie deal geboden: zij krijgen gemotiveerde medewerkers die vanuit hun ervaring op het bedrijventerrein goed inzetbaar zijn. Per medewerker is er een bonus. Bij succesvolle plaatsing via de ondernemersvereniging krijgt de parkmanage-
mentorganisatie waaronder de ondernemer valt een bonus van € 1.000. Van dit bedrag krijgt de ondernemer € 500. Dit bedrag kan hij bijvoorbeeld inzetten voor een werkcoach of anders gebruiken. De overige € 500 is bestemd voor doorontwikkeling van de parkmanagementorganisatie. Op twee bedrijventerreinen loopt deze pilot, een samenwerking tussen ondernemersvereniging en gemeente. De uitdaging is om collectieve diensten als groenonderhoud en schoonmaakdiensten te organiseren voor het bedrijventerrein. Het enthousiasme bij ondernemers wordt gestimuleerd door verhalen van ondernemers met succesvolle ervaringen en ook zeker door wethouder Steven Kroon (foto rechts) zelf. Het streven van deze pilot is dat het structurele werkplekken oplevert. Betrek gemeenteraad en werkgevers Teunissen ziet voor het verder verbinden van economie en sociaal twee grote uitdagingen. Als eerste het betrekken van de gemeenteraad. Reële en haalbare verwachtingen bieden zijn daarbij essentieel. “Het gaat om een cultuurverandering en de concrete acties, de pilot, naast het aanbieden van de instrumenten zoals loondispensatie. Bij werkgevers is de focus op de winst van de samenwerking cruciaal. De inzet van arbeidsbemiddelaars vanuit de gemeente is zo’n voorbeeld, werkgevers moeten het vertrouwen hebben dan hen goede werknemer wordt aangeboden.”
foto: Carlo Stevering
Tips Voor gemeenten die MVO een extra impuls willen geven heeft Teunissen de volgende tips: De kracht zit in lokaal. ‘Small is beautiful’ past goed bij de grootte van pilot bedrijventerrein. Pilot in de publiciteit, o.a. door twitterdende wethouders en werkgevers Doen! Praat niet te lang over plannen, maar ga met een experiment aan de slag. Geef ambtenaren ruimte en vertrouwen om dit vorm te geven Zorg voor inspiratie, bijvoorbeeld vanuit MVO Nederland. Bestuurlijke spirit bij de wethouders economie en sociaal.
Mensen helpen voor zichzelf op te komen Het GWB heeft veel betekend voor ons spreekuurwerk. Ik kreeg bij de start hiervan veel vragen die ik niet direct kon beantwoorden. Hetzelfde gold voor diverse zusterorganisaties. Daarom heb ik als eerste de aanzet gegeven voor de oprichting van het GWB, het werd hét kenniscentrum voor de WAO organisaties. De bijeenkomsten van het GWB
werden druk bezocht. Toen er cliëntenraden ontstonden, gingen veel WAO organisaties hierin op. Daardoor waren er ook veel andere vragen. We hebben hierop ingespeeld met het Werkboek sociale Zekerheid en ook is het spreekuur er op aangepast. Fijn dat we veel mensen hebben geholpen, vooral om voor zichzelf op te komen.
Hoe de belangenbehartiging sociale zekerheid er over vijf jaar uitziet? Ik heb hier niet al te veel vertrouwen in gezien alle problemen die er nu al zijn. Door het opheffen van het GWB gaat er veel kennis verloren.
Eugène Waarbroek, mede-oprichter en oud bestuurslid van het GWB en van Stichting Algemene WAO club Gaanderen
GWB nieuwsbrief 1 2012 | 3
Joost van Loon: “Succesvol ondernemen met verborgen talenten”
W
aarom moeten we ons inspannen om verborgen talenten van mensen met een arbeidsbeperking in beeld te krijgen en deze vervolgens ook in te zetten? Vijf vragen aan Joost van Loon, directeur Presikhaaf Bedrijven.
Waarom is het belangrijk verborgen talenten in beeld te krijgen en in te zetten? “Omdat we zo onze mensen echt leren kennen. Bij Presikhaaf Bedrijven verbinden wij talent met talent. Ondernemers zijn de talenten op hun vakgebied. Het is de kunst om de talenten van medewerkers daarmee te verbinden. Verborgen talenten zijn vaak aanwijzingen voor mogelijkheden en kwaliteiten van mensen die in een geschikte werkomgeving tot uiting komen. Met als resultaat een werknemer die graag presteert en een werkgever die tevreden is met de werknemer. Verborgen talenten kunnen overal zitten; niet alleen in het werk maar ook in vrije tijd. Dat goed in beeld hebben is essentieel. En daarbij komen nog andere voordelen! Zo hebben wij in onze bedrijfspanden iedere twee maanden een expositie van creatieve talenten. Het is bijzonder om te zien welke prachtige creaties daar worden tentoongesteld.” Welke rol kan een SW organisatie als Presikhaaf Bedrijven daarbij spelen? “Het hart van Presikhaaf Bedrijven is het kennen van de mensen en het kennen
van de arbeidsmarkt. Het verbinden van (verborgen) talenten van mensen en bedrijven is daarmee de core-business van Presikhaaf Bedrijven!” Hoe ziet de toekomst van Presikhaaf Bedrijven er uit? “Over een aantal jaren zullen we een organisatie zijn die mensen plaatst bij werkgevers, in plaats van in onze eigen bedrijven. En zorgen we er voor dat mensen die het echt nodig hebben, kunnen werken in een beschermde omgeving. Dat is een grote verandering, voor ons allemaal.” Hoe gaat zo’n verandering? Het is zeker niet gemakkelijk en daarom is het goed om naar elkaar te luisteren. Tegelijkertijd moeten we niet vergeten: veranderen is ook leren. Leren dat er nieuwe manieren zijn van samenwerken, ons richten en luisteren naar mensen en werkgevers. En leren is ook afscheid nemen; van soms vertrouwde gewoontes, of van werkzaamheden die door ander werk vervangen wordt. Wat blijft, is dat Presikhaaf Bedrijven een organisatie is waar mensen en werk centraal staan.”
foto: Gerard Burgers
Wat gaat u missen als het GWB er straks niet meer is? “De rol van intermediair, vraagbaak en initiator. We zullen daarom vooral ook zelf die verantwoordelijkheid op ons moeten nemen, en laten zien wat we waard zijn. Ik hoop dat we straks kunnen terugkijken op het GWB en dan samen mogen constateren: omdat het GWB er is geweest, weten we nu waarom we dit doen!”
Luisterend oor en goede raad Doordat UWV mijn WIA-uitkering in eerste instantie verwierp en ik in principe weer volledig aan het werk moest (ondanks mijn gebreken wegens langdurige ziekte), ging ik voor advies naar het Juridisch Loket in Arnhem. Daar konden ze mij op korte termijn helaas niet helpen. Een baliemedewerker verwees mij door naar het GWB. Een gouden tip! Ik kreeg het advies om bezwaar te maken op de beslissing van het UWV en dat ik moest
4 | GWB nieuwsbrief 1 2012
proberen nieuwe medische gegevens boven tafel te krijgen! Dit advies heb ik opgevolgd met als resultaat dat ik van UWV te horen kreeg dat ik n.a.v. de nieuwe medische feiten alsnog met terugwerkende kracht recht had op een WIA-uitkering! Hiervoor zal ik het GWB altijd zeer dankbaar zijn! Zonder de hulp van de heer van Schalkwijk had ik waarschijnlijk de hoop opgegeven in de strijd met het UWV. Zoals het er nu naar uitziet, kan ik straks
met mijn eventuele vragen en problemen nergens meer terecht. Doodzonde dat het GWB wegens bezuinigingen moet stoppen. Het zal lang duren voordat er weer een onafhankelijke belangenorganisatie opstaat zoals het GWB met kennis van zaken voor de mensen en hun problemen met instanties als het UWV.
Marjolein van de Boom, cliënt (fictieve naam)
Een steviger startblok op de arbeidsmarkt voor jongeren die extra aandacht nodig hebben
V
oor jongeren met leer-, en of gedragsproblemen wordt de weg naar een succesvolle carrièrestart langer en omslachtiger. Subsidies houden op, en straks worden gemeenten ook verantwoordelijk voor de arbeidsgehandicapten, zonder dat ze genoeg budget krijgen om hen te begeleiden. ATC de Glind springt in de bres voor deze jongeren. Zonder begeleiding en passende scholing/ leerwerktrajecten hebben jongeren met leer-, en of gedragsproblemen weinig kans om op de arbeidsmarkt terecht te komen. Ze staan soms wel drie tot vier jaar op de wachtlijst voor een baan bij de sociale werkvoorziening, of bij een vergelijkbaar project. ATC de Glind wil deze jongeren werkervaring bieden zodat zij hun gevoel van eigenwaarde versterken. Daarnaast krijgen ze een stevigere startpositie op de arbeidsmarkt. Paul Imthorn, projectleider van ATC De Glind, is samen met zijn projectpartners gaan zoeken naar mogelijkheden voor jongeren tussen 15 en 23 jaar uit het Praktijkonderwijs en het Voortgezet Speciaal Onderwijs. Een deel van deze jongeren zijn vanwege uiteenlopende redenen niet in staat een regulier traject te volgen in het MBO. Deze jongeren hebben een specifiek en persoonlijk
aanbod van leren in de praktijk nodig om te komen tot een diploma of een branchegerelateerde kwalificatie. Zij krijgen een begeleider vanuit het ATC die aan de leerling gekoppeld wordt. Intensieve samenwerking In het eerste half jaar van 2012 zijn de trajecten ontwikkeld om na de zomer met een pilot Arbeidstrainingcentrum, oftewel het ATC De Glind te starten. Hierbij bieden diverse bedrijven in De Glind en omgeving in samenwerking met regionale onderwijsinstellingen op termijn 20 leer-werkplekken. Projectpartners zijn o.a. Stichting Ons Bedrijf, gemeente Barneveld, school de Meerwaarde, de Donnerschool de Glind bedrijven, een AOC en ROC’s. Voor de financiering van de projectleider staat de Rudolphstichting in de Glind garant. Ondernemers die jongeren in het begeleid werken traject een stageplek bieden, ontvangen nu een vergoeding vanuit de school of AWBZ. Andere mogelijkheden worden in de pilot nog onderzocht. Daarnaast zullen ondernemers ook de jongeren bij de hand moeten nemen op het sociale vlak, bij voorbeeld tijdens pauzes en in de omgang met collega’s. Het is de bedoeling dat deelnemers werkervaring kunnen
Onafhankelijk spreekuur Ze kennen elkaar sinds 2006. Mario van Schalkwijk en Rob Schuil (toen CWI). Eerst op locatie Rodenburgstraat en later bij UWV Werkbedrijf op de Boulevard Heuvelink. GWB heeft al deze jaren 2 wekelijks een onafhankelijk spreekuur gehouden en was een verlengstuk voor de vele vragen die aan UWV gesteld werden over herbeoordeling, beroepszaken, dagloon, vrijwilligerswerk en ‘gewoon’ een luisterend oor zijn voor de klant. Door vele klanten zeer gewaardeerd dat dit onafhankelijk van het UWV kon plaatsvinden. UWV Werkbedrijf maakt grote verande-
ringen door. De dienstverlening wordt steeds meer digitaal en de klant moet meer zelfwerkzaam zijn/worden. Het UWV gaat qua personeel krimpen, het werk moet met minder mensen gedaan doen. De komende jaren richt UWV zich meer op groepsbijeenkomsten, ondersteuning van moeilijke doelgroepen en inrichting van werkgeversservicepunten. Onze missie blijft ‘Steeds meer mensen aan het werk door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod’.
foto: Hans Verhorst
opdoen en uiteindelijk doorstromen in het reguliere werkveld, en zo ook deelnemen aan het maatschappelijke leven. ‘Door heel geconcentreerd bezig te zijn, word ik rustig…’ Wesley van den Broek volgde eerder een begeleid werken traject bij een locatie van Stichting Ons Bedrijf. Wesley was als 18-jarige jongen erg druk en hij had geen zin in anderen die hem op zijn vingers keken. “Het mooie is dat je niet alleen leert hoe je moet werken, maar ook hoe je moet omgaan met werktijden, de werkgever en collega’s. Ik hou van het schone werk zoals schilderen. Door heel geconcentreerd bezig te zijn, word ik rustig…” Wesley heeft nu een vaste baan bij een schildersbedrijf in Barneveld. www.onsbedrijfbarneveld.nl/atc-deglind.htm Twitter: @ATC_DeGlind
Rob Schuil, senior werkcoach UWV Werkbedrijf
GWB nieuwsbrief 1 2012 | 5
Maaike van Tienhoven: “Probeer aan de gang te blijven met datgene wat je het liefste doet”
Z
e heeft een eigen ontwerpbureau, MVT Design en ontwikkelt samen met Coloured Cabinets, Jepara Indonesia nieuwe interpretaties van de traditionele werken in die regio. Maaike van Tienhoven werkt samen met Javaanse leveranciers van ikatstoffen. Door Nederlandse stofontwerpen te combineren met Indonesisch vakmanschap, hoopt ze de lokale economie daar te stimuleren en lokale ambachtslieden de kans te geven hun producten te exporteren. Angelique Maasbach ging in gesprek met haar.
Heb je last van de huidige economische recessie? “Nee, dat niet zozeer… Ik moet eerder vanwege mijn gezondheid zo nu en dan wat gas terugnemen. Wat dat betreft ging het vorig jaar beter met me. Het blijft een kunst de balans te houden tussen het leven leefbaar te houden èn zoveel als mogelijk zélf het eigen inkomen te verdienen…”, vertelt Maaike. “Het zou lastiger voor mij zijn als ik in een dienstverband bij een werkgever een bepaalde constante inzet zou moeten leveren per week.” Als eigenaar van haar eigen bedrijf kan Maaike haar inzet per week nu beter zelf regelen. Samenwerken “Het is vooral leuk om samen te werken met andere ondernemers en leveranciers.” Dat prikkelt Maaike heel erg. Haar samenwerkingspartners weten in grote lijnen wat er met Maaike aan de hand
is, en dat is voor haar belangrijk. Van werkloos thuis zitten op de bank raakte ze enorm gedemotiveerd. “Toch is het fijn dat wij in Nederland regelingen hebben op het gebied van sociale zekerheid, zoals de Wajong. In Indonesië moet je op je familie terugvallen als je een beperking hebt, gelukkig hoeft dat in Nederland niet.” Als jij het mocht zeggen, hoe zou jij zélf de Wajong vormgeven? “Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat leven zònder uitkering economisch gezien voor mij een te grote uitdaging is. Om uit de uitkering te blijven zou ik een omzet moeten draaien waar ik in de praktijk meer dan 60 uur per week voor zou moeten werken... Gezien mijn beperking is dat voor mij niet op te brengen. ‘Alles wat ik zelf kan verdienen is mooi meegenomen… voor mezelf en voor de samenleving… Toch is het feit
dat je àlles wat je zelfstandig verdient naast je Wajong-uitkering, meteen weer kan inleveren, een nogal bot aspect van de Wajong-regeling.” Toekomst van de Wajong Maaike heeft wel enige zorg over de toekomst van de Wajong... Stel dat de Wajong zó geminimaliseerd wordt dat je snel weer terugzakt naar de bijstand..., dan zou het kunnen zijn dat de Sociale Dienst opnieuw de regie krijgt over de begeleiding van mensen met een Wajong uitkering... Voordat ze in de Wajong kwam, had Maaike eerst een 'wachtjaar in de bijstand'. Die situatie was vervelend want als je in de bijstand zit dan mag je geen eigen onderneming hebben en je hebt de plicht om te solliciteren... Maaike blijft haar toekomst positief tegemoet zien: “Mijn onderneming is mijn passie, en tegelijkertijd is het mijn hobby.”
Duizendpoot Zo’n 25 jaar geleden had ik met de toenmalige Vereniging GWB (nu Stichting GWB) contact over de belastingherziening ‘operatie Oort’. Zo rolde ik als vrijwilliger ‘in dienst’ bij het GWB en ging aan de slag met het opzetten van het Ombudsteam en het Handboek Sociale Zekerheid en het mee-ontwikkelen van de Help-Desk. Een zinvolle invulling van de werkweek waarbij het nuttige met het aangename (zelf bepalen van werktijden i.v.m. fysieke beperkingen) kon worden gecombineerd. Door samenwerking met professionele organisaties als Spectrum, MEE en UWV verstrekten we gedegen voorlichting en hulp aan werknemers/werkgevers en arbeidsgehandicapten.
6 | GWB nieuwsbrief 1 2012
In de toekomst zullen vragen wellicht nog door de enkele overgebleven (plaatselijke) vrijwilligersorganisaties kunnen worden beantwoord. In de meeste gevallen komt men bij de professionele hulpverlening terecht voor het voeren van bezwaar en/of beroepsprocedures. De voorlichting zal vrijwel uitsluitend van overheidswege komen en vrij algemeen zijn zonder rekening te houden met individuele omstandigheden. Aangezien er weinig tot geen financiële overheidssteun voor vrijwilligersorganisaties en belangenbehartigers van doelgroepen m.b.t. de sociale zekerheid beschikbaar is, moeten hulpvragenden ‘bij de duivel te biecht gaan’.
Het GWB ombudsteam (v.l.n.r.): Mario van Schalkwijk, Pieter Bun , Mieke Sanders, Aty Verduin, Gerrit Dijkerman en Maria Bijl
Mario P. van Schalkwijk, chef de Bureau, lid Ombudsteam en Help-Desk, coördinator Handboek Sociale Zekerheid bij Stichting GWB. Hij is tevens onafhankelijk spreekuurhouder bij UWV Werk-Plein in Arnhem.
Claudia van Daal: “Wajongers moeten ook zelf pro-actiever aan de slag”
C
laudia van Daal, eigenaar van bureau Daalkracht Advies, heeft zo haar mening over de positie van Wajongers en de dit jaar controversieel verklaarde Wet Werken naar Vermogen (WWNV). Ze startte haar loopbaan als verpleegkundige en maatschappelijk werkster voor mensen met een verstandelijke en/of psychische beperking. Vervolgens werkte Claudia van Daal tien jaar in de commerciële arbeidsbemiddeling en richtte zich daarna op de re-integratie van met name Wajongers. Uiteindelijk maakte ze als register-arbeidsdeskundige de stap naar een eigen bureau: Daalkracht Advies. Door haar achtergrond heeft ze inzicht in de doelgroep en kent de behoeften van werkgevers. Naar verwachting zal volgens Claudia de WWNV in de komende kabinetsperiode toch doorgaan, weliswaar in iets andere vorm. Als je de plannen van de verschillende partijen bekijkt (zoals VVD en PvdA), willen beide partijen één regeling bij één uitvoerder, de gemeente. Het UWV zal er alles aandoen om nu en in 2013 zoveel mogelijk Wajongers aan de slag te helpen. Hiervoor is een taskforce ingericht. UWV wil laten zien dat ze het verschil kunnen maken om
mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te krijgen. Wat de rol van het UWV zal zijn met betrekking tot de groep Wajongers in de komende kabinetsperiode? Alleen nog uitkeringen en keuringen (zoals in de controversieel verklaarde WWNV staat) of toch nog reintegratietaken? Dat is afwachten. Kansen voor Wajongers Ondanks de vele negativiteit rondom de WWNV, ziet Claudia ook wel kansen voor Wajongers. Maar alles staat of valt met de manier waarop zaken worden ingevuld. De één loket functie is zonder meer goed, vindt zij. De werkgeversbenadering moet echter veel pro-actiever op de kaart komen. Daarnaast zullen de Wajongers zelf ook pro-actiever en met meer eigen regie aan de slag moeten. De samenwerking tussen gemeente en UWV is heel belangrijk, maar die komt helaas nog te weinig van de grond. Gemeenten hebben nog een lange weg te gaan. Iets waarbij Claudia graag zou willen helpen. De grootste bedreiging wordt gevormd door de bezuinigingen. “Het budget is sowieso niet toereikend en er komt straks waarschijnlijk één zak met geld naar de gemeenten, waaruit alles aan
Weer vertrouwen om te gaan werken Het GWB was voor mij de opstap naar weer werken na twee jaar thuis zitten na de diagnose chronisch progressieve zenuwaandoening. Langzaam maar zeker leerde ik weer een werkritme aan, maakte ik me nieuwe taken eigen en leerde ik met mijn beperkingen omgaan. Het contact met collega’s (Mario, Gerrit, Lucie, Maria, Gérard, Pieter) was voor mij bijzonder waardevol. Ik heb het werk altijd zeer nuttig gevonden, en heb zeker voordeel gehad bij de wetskennis die ik opbouwde bij het GWB. Mede dankzij het GWB vond ik weer het vertrouwen om weer in mijn eigen vakgebied te gaan werken.
Hoe de belangenbehartiging sociale zekerheid er over vijf jaar uitziet? Met name de cliëntenraden binnen instanties zouden meer invloed moeten hebben. Daarnaast blijft voorlichting essentieel, via een (centrale) website. Voor persoonlijke ondersteuning blijft een laagdrempelige helpdesk heel belangrijk, omdat de materie dermate ingewikkeld is, en de overheid dermate machtig dat cliënten al bij voorbaat op achterstand staan.
Maaike van Tienhoven, eigenaar/hoofdontwerper MVT Design
bijstand, reïntegratie et cetera gefinancierd moet worden.” Werkgevers kunnen nu nog een jobcoach krijgen vanuit het UWV, maar als de gemeenten straks de begeleiding onder hun beheer krijgen, moet die functie ook uit het totale budget worden bekostigd. Van Daal vreest dat er dan erg weinig over is voor begeleiding van Wajongers. PvdA wil 'voldoende begeleiding op de werkvloer voor werknemers met een arbeidshandicap'. Wat voldoende begeleiding inhoudt, is nog even afwachten. Van Daal: “Het is een lastige arbeidsmarkt voor iedereen, zeker voor mensen met een arbeidsbeperking. Dit vraagt om een actieve en creatieve benadering.”
Plezierige samenwerking Ik werk sinds 2008, toen ik een keer telefonisch advies vroeg naar aanleiding van een cliëntsituatie, samen met Mario van Schalkwijk. Langzamerhand is de samenwerking rondom bezwaarprocedures Wajong en WIA geïntensiveerd. Het contact met Mario was altijd plezierig, laagdrempelig voor cliënten, snel en adequaat en fijn om mee samen te werken.Jammer dat GWB niet meer gefinancierd wordt.
Marian Eijkenaar, consulent leren en werken MEE Gelderse Poort
GWB nieuwsbrief 1 2012 | 7
Aad Freriks: “Sociaal-juridische ondersteuning meer nodig dan ooit”
H
ij is werkzaam bij BNW Nijmegen, onafhankelijk belangenbehartiger van sociale zekerheid. Aad Frederiks over het in beeld krijgen en inzetten van verborgen talenten van mensen met een arbeidsbeperking. Wat is daarin het belangrijkst? “Het meest belangrijk is om bewust stil te staan bij iemands kwaliteiten. Dat doen we normaal niet zo vaak. Dat kan bijvoorbeeld tijdens een training. Via allerlei oefenvormen kan iemand zich bewust worden van talenten die hij of zij zelf niet als zodanig herkent en benoemd. Anderen, bijvoorbeeld medecursisten, zien dat vaak scherper dan jijzelf. Als je je bewust wordt van je verborgen talenten, en je gaat erin geloven, dan kun je ze ook met overtuiging uitdragen. Dan kun je je ook breder gaan oriënteren als het om werk gaat. Dat zijn processen die natuurlijk niet van de
Colofon Dit is het laatste nummer van de nieuwsbrief stichting GWB. Overname van artikelen is toegestaan na schriftelijke toestemming en bronvermelding. Redactie: Henk van Bemmel, Gerrit Dijkerman, Angelique Maasbach, Mieke Sanders, Mario van Schalkwijk, John Smeets (eindredactie) Lay-out: Jacqueline de Maertelaere Druk: Drukkerij Gelderland, Arnhem Stichting GWB www.stichtinggwb.nl Dank aan iedereen die zich de afgelopen jaren heeft ingezet voor het GWB en haar vele activiteiten, Ombudsteam, handboek (o.a Piet Delsink en Carla van 8 | redactie GWB nieuwsbrief 1 2012 Loon), en webredactie.
ene op de andere dag verlopen, maar het begint met bewustwording. Bewust stilstaan bij wie je bent en wat je aan kwaliteiten in huis hebt. Dus stel je niet afhankelijk op. Neem bijvoorbeeld de stap om zo’n training te volgen. En benader werkgevers met overtuiging.” Welke rol kan een lokale belangenbehartiger als de BWN daarin spelen? “Als BWN gaan we deelnemen in het Zelfregiecentrum Nijmegen dat per 1 maart 2013 van start gaat. Dit is een bundeling van de vier belangenorganisaties die Nijmegen rijk is, voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Binnen het zelfregiecentrum gaan we bestaande taken stroomlijnen, zoals informatie & advies en individuele & collectieve belangenbehartiging. Maar we gaan ook uitvoering geven aan een nieuwe taak: het bevorderen van zelfregie via workshops en trainingen. Daar krijgen mensen de kans hun eigen kracht te ervaren, hun (verborgen) kwaliteiten te ontdekken en verder te ontwikkelen. Het is fantastisch dat de gemeente Nijmegen dat financieel ondersteunt. Tegelijk blijven we ook de belangenbehartiger die ervoor waakt dat de gemeente met een beroep op eigen kracht in haar beleid niet te kort door de bocht gaat. Dat is het mooie
van dit concept van ‘zelfregiecentrum’. We besteden bovendien veel aandacht aan goede beeldvorming.” Hoe zie je de toekomst van BWN? “Ik zie de toekomst voor ons als organisatie rooskleurig in, in de zin dat we hard nodig zijn en blijven. Het is fijn dat de gemeente ons ook die erkenning geeft. Om onze basis te verbreden zijn we in gesprek met andere partijen. Zo verzorgen we al spreekuren bij het MScentrum en op de afdelingen psychiatrie van het UMC St Radboud en het CWZ. We willen in die samenwerking structureel nog meer gaan betekenen.” Wat ga je missen als het GWB er straks niet meer is? “We zullen vooral de contactmomenten missen met collega’s uit andere regio’s en de workshops en studiemiddagen. Het is jammer dat een provinciale voorziening verloren gaat. Juist in deze tijd van bezuinigingen en veranderende wet- en regelgeving op het terrein van sociale zekerheid, is sociaal-juridische ondersteuning meer dan ooit nodig. Daarbij is ervaringsdeskundigheid een belangrijk pré.”
GWB stopt er mee Op www.stichtinggwb.nl kunt u tot halverwege 2013 de nieuwsbrieven nalezen, of de impressie bekijken van de slotconferentie. Ook vindt u er een handig overzicht van instanties waar u voor informatie en advies over de sociale zekerheid terecht kunt.
Recht zegeviert Toen ik bij een herkeuring voor de WAO zeer onrechtvaardig behandeld werd, kwam ik via Google het GWB op het spoor. Mevrouw Bijl en meneer Van Schalkwijk hebben zich enorm voor mij ingespannen. Het werd een lang proces tot de Centrale Raad van Beroep aan toe, maar uiteindelijk heeft het recht gezegevierd. Zonder hen had ik dit
nooit bereikt. Ik vind het heel zorgelijk dat organisaties zoals het GWB gedwongen zijn om te stoppen, ik vrees dat door afbouw van allerlei voorzieningen er in de toekomst nog meer mensen tussen wal en schip vallen.
Cliënt Evert van Dongen (fictieve naam)
