Nieuwsbrief
Ein Bustan Vriendenkring Nederland Pinksteren - Jaargang 6 – nr 1
Inhoud: Cornelis Boogerd : Bij deze uitgave 1. Rachel Gottlieb : Nieuwe ontwikkelingen in Ein Bustan 2. Hasna Hussein Suwaed : De Viering van Shavuot in Ein Bustan – 3. Amir Shlomian : Gij zult het Feest der Weken vieren 4. Rachel Gottlieb e.a. : Luisterkringen in Ein Bustan 5. Amal Falah Ayedat : Van geloof naar initiatief 6. Lee Galim-Dalfen : Twee talen, twee culturen, één toekomst 7. Rachel Gottlieb : Bomen planten, Hoop planten - Wat de ooievaar zag – 8. Smadar Buyum : Mijn spirituele reis naar Ein Bustan 9. dr. Eldad Kisch : Onbehagen 10. Cornelis Boogerd : Gemengd onderwijs, een globaal vraagstuk 11. Cornelis Boogerd : Nog meer muren? 12. Activiteiten : O.a. Acties voor zeepjesverkoop Over de Werkgroep Ein Bustan Nederland - Hoe U Ein Bustan kunt steunen.
Een Andere Wereld Is Mogelijk
Wat is Ein Bustan? Ein Bustan is een vrije kleuterschool in Israël, waar Joodse en Arabische kinderen gemengd zijn. Ook de leerkrachten zijn van Joodse en Arabische afkomst. En niet alleen wordt daar zowel de Hebreeuwse- als de Arabische taal gesproken, alle kinderen vieren er ook de belangrijke religieuze feesten van beide culturen. Dit in de hoop dat die kinderen niet zullen vervreemden van de cultuur die direct naast hen leeft, maar een weg zullen vinden om in hun latere leven op een vreedzame en vruchtbare manier met hen samen te leven. De persoonlijke berichten in deze Nieuwsbrieven maken duidelijk hoe ingrijpend deze moedige stap is in het leven van de betrokken mensen. U kunt de vorige nummers van de Nieuwsbrief vinden op de website van Ein Bustan: www.ein-bustan.org, onder het kopje: Nederlands.
De kinderen van Ein Bustan groeten U
Vertalingen in deze Nieuwsbrief (tenzij anders aangegeven): Vanuit het Hebreeuws naar het Engels: Rachel Gottlieb Vanuit het Engels naar het Nederlands: Cornelis Boogerd
*
*
*
Cornelis Boogerd - Bij deze uitgave van de Nieuwsbrief Het afgelopen schooljaar kon Ein Bustan weer enkele stappen vooruit maken, ondanks de grote tegenwerking van met name het ministerie van onderwijs. De eerste klas startte in september als een pilot met vijf kinderen, geleid door Amir Shlomian en Hasna Hussein Suwaed. Het ministerie verbood die klas om te functioneren binnen een bestaande school, en óók om zelfstandig verder te gaan. De klas moest ontbonden worden, en de kinderen naar de reguliere scholen gestuurd: gescheiden naar religie en taal zoals de wet dat voorschrijft. Ook de subsidie kwam erg laat en onregelmatig. Rachel Gottlieb vertelt in haar bericht welke (voorlopige) oplossing de school vond. Men laat het er niet bij zitten. In deze Nieuwsbrief komen verder de beide leerkachten van de eerste klas aan het woord over de vieringen van Shavuot ofwel het Feest der Weken. De vieringen krijgen in de context van Ein Bustan een vrijere ideële betekenis, die hen opent voor een algemeen menselijke benadering. Zoals gebruikelijk spreken enkele ouders van Ein Bustan in de Nieuwsbrief over hun ervaringen, en de betekenis die het initiatief voor hen heeft. Het is steeds weer indrukwekkend om te zien hoe verschillend hun levenswegen zijn, en hoe Ein Bustan toch voor allen een perspectief biedt. Dit keer zijn er berichten van Amal Fallah Ayedat, Lee Galim-Dalfen, en Smadar Buyum. De Luisterkringen spelen in het concept van Ein Bustan een belangrijke rol, naast het twee-talige en multiculturele onderwijs en de waldorfpedagogie. Rachel Gottlieb en een aantal anderen vertellen over de betekenis van de Luisterkringen. De bekende arts en vredesactivist Eldad Kisch schrijft columns voor het tijdschrift 'De Brug' van de stichting SIVMO, die vanuit Nederland vredesinitiatieven steunt in Israël. In zijn laatste bijdrage maakt hij duidelijk waarom hij vindt dat Ein Bustan onze steun verdient. Dr. Kisch is gepensioneerd, maar bezoekt nog steeds de bezette Palestijnse gebieden. Tot slot zijn er nog twee artikelen die iets aangeven van de context waarin Ein Bustan werkt. Het eerste gaat in op de positie van het tweetalig onderwijs in Israël en de globale betekenis van de zoektocht van Ein Bustan. Het tweede artikel beschrijft enkele algemene ontwikkelingen in politiek en samenleving. Vanuit Nederland konden wij ook het afgelopen jaar Ein Bustan weer steunen dankzij al uw bijdragen. In de zomer van 2011 werd € 4000.- overgemaakt met name voor de kosten van verhuizing en verbouwingen. In mei dit jaar werd nog eens € 5700.overgemaakt. Daarin is o.a. een schenking van € 1250.- inbegrepen door de Stichting 'In-Between', en een grotere schenking door Stichting 'De Leeuwerik'. Maar ook zijn er vele kleinere schenkingen van particulieren en instellingen, soms met een bijzonder verhaal. Al die mensen danken wij namens Ein Bustan heel hartelijk. Met name in deze moeilijke tijd is dit voor hen een grote steun in de rug. Wij wensen u veel leesplezier namens de werkgroep Ein Bustan in Nederland. Cornelis Boogerd Vally Cornelius *
*
*
1. Rachel Gottlieb – De nieuwste ontwikkelingen in Ein Bustan Aan het einde van het schooljaar worden de dagen warmer, de zomer komt eraan. Het gouden tarwe in de omliggende velden is geoogst, en we vierden dat onlangs op een bijzondere Arabisch-Joodse manier, zoals u kunt lezen in de berichten van Amir en van Hasna. Nu is het de tijd om ook onze eigen 'vruchten' te oogsten – na zeven jaar in de twee-talige kleuterschool Ein Bustan. Een terugblik op de laatste maanden laat zien dat het een bijzonder jaar was. We groeiden van 2 naar 4 groepen, inclusief een groep voor twee-jarigen, en onze eerste klas met Hasna en Amir. We renoveerden ons mooie nieuwe onderkomen ( het Nissan gebouw en tuin). Met hulp van de ouders, medewerkers en vrijwilligers toverden wij een verwaarloosd gebouw en een stoffige overwoekerde tuin in een aantrekkelijke plek met gras, zandbak, een voetpad, een omheining en veranda's die naar de klassen leiden. Bomen, struiken en bloemen werden geplant. Behalve de fysieke vooruitgang groeide ook het aantal kinderen naar 50. Hasna en Amir werken verder aan het unieke Arabisch-Joodse leerplan. De klas leerde twee alfabetten, en kreeg les in Engels, muziek, euritmie en handarbeid. De oudere kinderen vierden samen met de jongere het wekelijkse vrijdag ceremonie (de rustdag van de Moslims) en de Joodse Sabbath. Maar niet alles gaat van een leien dakje. Het afgelopen jaar was één van de moeilijkste, zowel financieel als ook in relatie tot het ministerie wat betreft de toekomst van onze school. We moesten voortdurend knokken om onze subsidie te krijgen, die niet regelmatig binnenkomt. Daarom moesten we verschillende faciliteiten tot een minimum beperken. Meermaals werkten de medewerkers zonder inkomen, wanneer er weinig geld was, en steeds vroegen we ons af of we het zouden redden. Maar steeds gebeurde er toch weer een wondertje, en dankzij de donateurs konden we dan verder. Er waren voortdurend strubbelingen met het ministerie over het perspectief voor het volgend jaar, en de oprichting van een school voor de kinderen die van de kleuterschool komen. We onderzochten mogelijkheden voor een plek voor de school. Bijvoorbeeld een twee-talige klas binnen een locale school in Zubidat – binnen een (Joodse) waldorfschool – en binnen een locale openbare Joodse school in Tivon. In alle gevallen was er enige positieve steun, maar ook vele vragen en twijfels. Door het jaar heen besteedden we veel tijd aan de communicatie met de leiding van deze scholen. Uiteindelijk, na spannende dagen wachten, kregen we een negatief antwoord van het ministerie, ondanks de steun van burgemeesters, ambtenaren, etc. In een korte brief werd zonder enige uitleg meegedeeld, dat het ministerie ons verzoek afwees om binnen een bestaande school te werken, en ook om zelf een school op te richten. Wij werden gesommeerd om onze klas op te heffen en de kinderen te scheiden naar taal en religie. De ouders moesten wij laten weten dat zij hun kinderen uit Ein Bustan moesten halen en hen in gescheiden Joodse en Arabische scholen moesten inschrijven. Zouden wij dat niet doen, dan zou dat beschouwd worden als een illegale daad.
Ondanks deze uitspraak van het ministerie besloten ouders en medewerkers om toch verder te gaan. De wet biedt ouders de mogelijkheid om kinderen niet naar een reguliere school te sturen, wanneer zij formeel thuisonderwijs krijgen. De ouders besloten daarvan gebruik te maken, en schreven hun kinderen in voor thuisonderwijs, met Amir en Hasna als beroepsbegeleiders. Natuurlijk krijgen wij daar geen subsidie voor. Gelukkig zijn er nu 14 gezinnen ingeschreven voor volgend jaar in de gecombineerde 1e en 2e klas - 7 Joodse en 7 Arabische. De gezinnen kwamen al bijeen en hun persoonlijke berichten daarover kunt u lezen in deze Nieuwsbrief. Om deze klas te kunnen runnen hebben wij ongeveer $15.000.- per jaar nodig aan donaties. Het engagement van de ouders uit beide culturen laat zien hoe het vertrouwen en de vriendschap tussen beide groepen is gegroeid. Men voelt dat er een gezamenlijke toekomst is. Ein Bustan is een sterke gemeenschap geworden waarin verschillen in taal, cultuur en religie overwonnen werden. De buitenschoolse activiteiten waar de gezinnen in meedoen spelen een grote rol bij het opbouwen van die gemeenschap. Bijvoorbeeld in dit jaar: koekjes bakken bij Eid el Adha, en speelgoed maken van hout en van vilt. Verder waren er de Luisterkringen (zie het bericht daarover) picknicken en natuuruitstapjes, en natuurlijk het vieren van de jaarfeesten. Tot onze vreugde kwamen ook vele bezoekers van verschillende achtergronden. Zoals: Omer Ozkan, een Moslim waldorfleraar uit Turkije, die twee weken stage liep bij ons. Hij wil een multiculturele kleuterschool oprichten bij Istanbul. Ruprecht Polenz, Voorzitter van het Committee van Buitenlandse zaken in Duitsland. Vally Cornelius, onze dierbare
een viering met Ruprecht Polenz
vriendin vanuit Nederland. Manel Vaque, van de Franse Vereniging 'La Nef'. Hij kwam met een team van filmmakers uit Barcelona, die een documentaire over Ein Bustan willen maken. Wij zijn onze donateurs en supporters heel dankbaar. Door hun inzet kwamen we dit schooljaar door, ondanks de moeilijkheden. Een bijzondere dank gaat uit naar onze vrienden in Nederland, het IHF en de Stichting Helias, naar Sepha Vainstein en de mensen van reGeneration in Californië die geld inzamelden via het inter-religieuze 'Concert voor Kansen', naar de familie Davidov in New Jersey, onze vrienden in Engeland en de Kings Langley waldorfschool, en de Progressive Community of East Anglia, en naar onze Duitse en Franse supporters. Shukran en Toda voor u allen – en voor de vele mensen die hier niet genoemd kunnen worden, dank voor uw hulp om een nieuwe en vreedzame werkelijkheid te scheppen. Wij sturen u onze zegen en wensen u een mooie zomer! Rachel Gottlieb
2. Hasna Hussein Suwaed – De viering van Shavuot, Het Weekenfeest Hasna Suwaed is de Arabische lerares van de eerste klas in Ein Bustan Shavuot is het 'Feest van de Weken'. De Joodse traditie verbindt dit feest met de oogst van het graan. Vroeger duurde de graanoogst zeven weken, en dat was een periode van vreugde. Het begon met de oogst van de gerst in de Pesahtijd en eindigde met de oogst van de tarwe met Shavuot. Het feest wordt ook wel het oogstfeest genoemd, of de 'Dag van de eerste vruchten', omdat dan de eerste vruchten naar de tempel van Jeruzalem werden gebracht. Hasna Suwaed Het is ook het feest van de openbaring van de Torah (de eerste vijf bijbelboeken) aan Mozes en het Joodse volk op de berg Sinai. Daarin staan ook de tien geboden. Melkproducten, zoals melk en kaas werden op deze dag genuttigd volgens de traditie. Een van de verklaringen daarvoor is de de Torah door koning Salomo met melk werd vergeleken. Hij schreef: "Het ligt als melk en honing onder je tong'" Nu zal ik schrijven over wat ik denk dat de oogst ons wil zeggen. In het Arabisch betekenen Katsir en Katsar: ernst en snijden. De Katsir, of oogst, is de tijd voor het binnenhalen van de vruchten die wij allen hebben gezaaid, wij verzamelen een eindproduct. Volgens de Joodse traditie werden de eerste vruchten naar de tempel gebracht en daar uitgedeeld. De Islam schrijft ieder voor om iets van de oogst en het fruit aan anderen te geven als liefdadigheid. Wanneer we daar wat dieper op ingaan, dan interpreteer ik het woord Katsir (oogst) zo, dat het iets in zich draagt van liefde en mededogen voor anderen en hun behoeften. Oogst is actie en gevolg. Laten wij eens kijken wat we oogsten. Wanneer oogsten wij iets? En hoe komen wij tot dat punt? Wanneer wij tarwe willen hebben, moeten wij het eerst zaaien, en wanneer wij mais willen hebben, moeten wij mais zaaien. Er is voor ieder gewas een bepaalde tijd om te zaaien en te oogsten. Wij kunnen oogsten op dezelfde tijd, maar het verschil zit hem in het type zaad. Dat is een wet van de Aarde. Afhankelijk van wat we willen oogsten, moeten we eerst de juiste zaden zaaien. Wanneer we een goede en gezegende oogst willen is het nodig om de aarde eerst goed voor te bereiden. Dat betekent een hoop werk en inspanning, en wij hebben veel geduld nodig tot de oogsttijd komt. Dat is moeilijk, maar wel de moeite waard. Hebben jullie de betekenis van mijn woorden tussen de regels begrepen? Kom dan – en laten wij het zaad van goede daden zaaien, die naar ons en naar de hele wereld terugkeren met gezegende vruchten. Ik stuur jullie mijn zegen, Hasna
3. Amir Shlomian – “Gij zult het Feest der Weken vieren” (Exodus 34:22) …..Ook in een multinationale, twee-talige, gemeenschap.......? – Vertaling vanuit het Hebreeuws: Revital Sella
Amir Shlomian
Er is weinig dat we op zijn beloop laten wanneer we een feest vieren in onze gemeenschap van twee nationaliteiten en twee talen. Dit jaar kozen wij twee feesten voor gemeenschappelijke viering – Eid el Adha, één van de twee belangrijke Moslim feesten, vierden wij in de herfst. Deze week vieren wij Shavuot, de tweede van de drie pelgrimfeesten in het Judaïsme. In Ein Bustan leerden we dat iedere uitdaging een kans is om te groeien en te verbeteren, alleen al doordat de ervaring steeds weer terugkomt. Dus bundelden wij onze krachten en werkten samen – Arabieren en Joden bereidden de viering voor, en samen ruimden zij ook weer op na het feest.
Ons opvoedingsproject omvat vijftig kinderen dit schooljaar, in vier leeftijdgroepen. Tientallen mensen kwamen die middag voor het feest – een caleidoscoop van accenten en kleding, van Tshirts tot gewaden met lange mouwen en hoofddoeken. Het was stampvol met ouders, grootouders en baby's. De hekken, de bomen, de trappen en de tuinpoort zijn helemaal in wit bedekt en versierd met bloemen en tarwestengels. De grote tuin zag er schitterend uit. In verschillende hoeken groot en klein ingericht om slingers voor de kinderhoofden, fruitsalades en kaaskoekjes te maken, zijn lachende gezichten en stralende ogen te zien. Na drie kwartier klonk de fluit, en de kinderen verzamelden zich op de kleden in het gras en de hele menigte zong het welkomstlied Ahalan w-Sahalan Sharaftuna, voor de meesten wel bekend. Na een volgend lied en een dans door de kinderen en leerkrachten van de kleuterschool, vertelde juffie Ibtisam het verhaal van een herder die op weg naar zijn land een sluwe vos ontmoette. Eind goed al goed – de vos moest bijdraaien. Het verhaal werd in het Arabisch verteld, zonder vertaling. De kinderen herhaalden bepaalde ritmische regels en deden de juiste gebaren met het plezier van te weten wat ze moeten doen. Het Hebreeuwse lied De u-Gdi Yazu Yahdav el haSade (over een geit en een kind) was in het verhaal geïntegreerd, en de kinderen bewogen met gemak tussen de twee talen. We zijn er nog niet, maar enkele vragen zijn toch al opgelost. Hebreeuwse en Arabische liedjes werden samen gezongen – een voorbijganger zou kunnen menen dat het een gewone gezamenlijke gebeurtenis is. Waarom zouden de twee volken hun samenzijn
niet vieren? Maar wij, die dit dagelijks doen, genieten hier intens van, want wij weten dat niets te vergelijken is met de broederschap die bereikt wordt door oprechte en praktische innerlijke inspanning.
Het Feest van de Weken of Pentacoste kent vele namen. De kinderen vieren het oogstfeest, en natuurlijk verheugen beide volken zich over het rijpe gouden tarwe en de prachtige velden. Wat is dan natuurlijker dan dit samen te vieren? Wij, de volwassenen, kunnen nog andere aspecten van Pentacoste begrijpen – het overdragen van de Torah door God aan Mozes op de berg Sinaï, en het verhaal van Ruth. Na de dood van haar man volgt Ruth van Moab haar schoonmoeder op weg naar Bethlehem. Wanneer die aan de jonge weduwe vraagt om terug te gaan naar haar vaders huis antwoordt zij: "Waar U heen gaat, volg ik U, en waar U slaapt zal ik ook slapen: Uw volk zal mijn volk zijn, en Uw God mijn God." (Ruth 1:16) Ruth bepaalt zelf haar weg, koos zelf haar volk en haar God. Wij kunnen allen oefenen vrij te kiezen, maar slechts enkelen van ons wagen het te beslissen wie hij wil zijn. Dat vraagt een hoog niveau van spirituele rijpheid, en misschien waardeerde Boaz dit, toen hij Ruth erkende als een Vrouw van Moed, en haar aanbood om haar leven opnieuw op te bouwen aan zijn zijde in Bethlehem. Zo gezien is Pentacoste een feest van het accepteren van de Ander en durven te veranderen, om de moed te verzamelen te doen wat nodig is om te worden wie we werkelijk willen en moeten zijn. Daarom is dit de Eid, de Hag, het Feest van Ein Bustan. Amir Shlomian
4. Rachel Gottlieb e.a. – Luisterkringen in Ein Bustan
Dit is een bijdrage van: Rachel Gottlieb, Gidi Heyman, Amit Telem, Ester Springut, Itaf Awad. De bijzondere opvoeding in Ein Bustan is gebaseerd op drie hoofdprincipes: Tweetaligheid (Arabisch-Hebreeuws), Waldorf pedagogie en Luisterkringen. Al deze drie elementen zijn geïntegreerd in zowel het werk met de kinderen als ook in het innerlijke werk dat wij als volwassenen doen in de Ein Bustan gemeenschap, of het nu gaat om de leerkrachten, andere medewerkers of de ouders. Vanaf het begin hechtten we waarde aan het belang van onbevooroordeeld luisteren, gebaseerd op respect en medeleven met de ander. Dit jaar 'formaliseerden' wij onze Luisterkringen, en we hadden het geluk dat we bij deze stap geholpen werden door Itaf Awad, een professional die tot ons kwam via ons contact met reGeneration, (voorheen de Salaam Shalom Educatieve Stichting). http://www.regenerationedu.org/Welcome.html Itaf leidt een twee-wekelijkse kring voor de Ein Bustan medewerkers, en een tweede voor de ouders. De kinderen zijn nog niet oud genoeg om hun eigen formele Kring te hebben, maar wij voelen wel de invloed ervan op ons dagelijks werk met elkaar, en via leraren en ouders ook op de kinderen. Gidi, kleuterleider in Ein Bustan, vertelt: "Gewoonlijk vertellen wij verhalen tijdens de Luisterkring. Ieder vertelt wijn eigen verhaal. Er is verder een "Luister-object"meestal een mooie steen of een dier van vilt uit de kleuterklas, die prettig zijn om vast te houden. Alleen degene die het voorwerp vasthoudt heeft het recht om te spreken. Het is de bedoeling om vanuit het hart te spreken, wat spontaan in je opkomt, zonder bewuste afweging, en ook om met het hart te luisteren. Dat betekent dat je je aandacht richt op de spreker, zonder oordeel over hem of haar, zonder hem antwoorden te geven of te gaan discussiëren, zelfs niet van binnen...Een andere richtlijn is om beknopt te spreken en de kern van het verhaal naar voren te brengen, zodat er ook nog tijd is voor de anderen om iets te zeggen. Alles dat in de Kring wordt gezegd is vertrouwelijk, en dat schept vertrouwen. De onderwerpen variëren – iets leuks of verdrietigs dat mij vandaag overkwam, iets waar ik van houd of juist niet, herinnering en angsten.. Het belangrijkste is om echt te leren luisteren. Deze methode biedt grote mogelijkheden volgens mij. Het maakt mij duidelijk, dat de mens die tegenover mij zit is een mens zoals ik, die als een lege huls is geboren, en die door het leven werd gevuld met een andere inhoud, die niet persee de laatste waarheid hoeft te zijn. Ik zou geboren kunnen zijn als Mohammed of als Fatma, en dan zou ik zo denken zoals zij. Daarom denk ik dat ik ergens in mijzelf ook een beetje Mohammed en een beetje Fatma ben, een beetje Amir of rachel, en misschien ook een beetje Netanyahu, Ahmedinajad, Hitler of Ghandi. En een beetje – Gidi." Amit, een ouder van de kleuterschool schreef: "Mijn deelname in de Luisterkringen voor ouders in Ein Bustan is een bijzondere ervaring voor mij. Er wordt een magische ruimte geschapen voor mij – een ruimte waarin ik leerde om te delen en te luisteren vanuit het hart. Het is een unieke gelegenheid om de andere ouders te ontmoeten, en ook Gidi de kleuterleider, op een belangrijke en andere manier dan tijdens onze dagelijkse ontmoetingen. Het helpt mij te groeien en mij te ontwikkelen als ouder en als mens. Itafs leiding vond ik heel goed, en haar aanwezigheid was plezierig en authentiek. Ik ben Itaf en Gidi dankbaar, evenals alle anderen die dit begonnen en eraan meedoen. Hopelijk gaan we ermee door in de komende jaren."
Itaf Awad*, die de Kringen leidt, komt uit Dabburiya, een stadje in Galilea, nabij de berg Tabor. Zij leidde deze manier van gesprekken in het Sulha Vredes Project, de Academie van Centraal Europese Scholen en vele andere organisaties in Israël, Palestina en Europa. Itaf hoorde drie jaar geleden via Sepha Vainstein in de US over reGeneration. "Sepha raadde mij aan om de kleuterschool te bezoeken, wat ik ook deed. Ik sprak met Gidi, die al een oudergroep had opgericht, en ik bood mijn hulp aan om Luistergroepen te leiden. Dit jaar begon ik daarmee met de medewerkers en de ouders. Ik zie deze groepen als een manier om een gemeenschap op te bouwen, om je van hart tot hart te verItaf in het midden met zwarte hoofddoek binden, en een manier om te communiceren zonder te oordelen. Ik ben blij dat ik dit werk in Ein Bustan mag doen." Ook Ester, een andere ouder van de kleuterschool, schreef hoe zij de Kring ervaart: "Ik mis nooit een bijeenkomst, hoewel het soms lastig is in mijn gezin om erbij te zijn. Iets in de Kring vult mij met kracht en geeft een positieve energie. Er komen vele onderwerpen op tafel, dingen die voor ons ouders belangrijk zijn in de opvoeding. Ieder onderwerp leert mij om in mijzelf te geloven, dankzij de anderen die hun ervaringen delen. Ik was verrast over de kracht van mijn hart. De Kring leerde mij te luisteren zonder oordeel, zoals mijn kind naar een geliefd verhaal luistert voordat het gaat slapen. Ik leerde de ander en mijzelf te respecteren, eerlijk en realistisch te zijn, en ik leerde om medeleven te voelen en de krachten die in mij werken te identificeren. Door de Kring voel ik mij met de anderen verbonden. Wat mij aanspreekt in de Kring, en in Ein Bustan, is het gevoel van samenzijn. Ogenschijnlijk zijn er twee volken, twee talen, verschillende culturen. Maar wanneer ik mijn kinderen 's morgens naar de kleuterschool breng, en hen zie zitten, spelen, bouwen, eten en werken samen – dan zijn zij gelijk, en dat beeldt ik mij niet in. Dit samenzijn en de wens om een gemeenschappelijke realiteit te creëren is wat mijn gezin tot de kleuterschool bracht. In een Kring zijn we allemaal gelijk, we hebben allemaal een hart en kunnen spreken, luisteren, en meevoelen." * Over Itaf: Itaf Awad studeerde politieke wetenschappen in Haifa. Zij werkte 26 jaar als stadsmanager in Dabburyiah, en als adviseur voor vrouwenvragen. Zij is al 30 jaar actief voor vrouwenemancipatie, gemeenschapsvorming en conflictoplossing. Zij is contact voor het Midden-Oosten van re:Generation
*
*
*
5. Amal Falah Ayedat – Van Geloof naar Initiatief Een blik vanuit Zarzir Mijn naam is Amal, ik ben lerares van beroep en woon in het Bedoeïnendorp Zarzir*. Ik ben moeder van drie kinderen: Areen (8), Aleen (5) en Tayim (3). Areen gaat naar de pilotklas 1 in Ein Bustan, Aleen gaat naar de kleuterschool, en Tayim zal volgend jaar naar de kleuterschool gaan. Hoe raakte ik betrokken bij Ein Bustan? Na de geboorte van mijn oudste dochter Areen begin ik na te denken over de vraag waar zij naar school zou gaan. Ik was wat bezorgd over deze vraag. Ik deelde mijn vragen met iemand uit Zarzir, en hij raadde mij een kleuterschool aan (Ein Bustan) in het dorp Chilf, een gemengde Arabisch-Joodse kleuterschool. Ik zei hem dat het mooi zou zijn, wanneer er zoiets dichterbij was, want helaas – dit was te ver weg voor mij. De volgende twee jaren was Areen in twee kleuterscholen in ons dorp ingeschreven. De eerste werd gerund door de locale gemeente, de tweede was een privé kleuterschool. Maar ik bleef zoeken naar een ander soort kleuterschool, één die echt bij ons zou passen.... Areen was inmiddels vijf jaar oud, toen mijn zuster in een Arabisch-Joodse kleuterschool in Haifa begon te werken, en zij schreef haar eigen zoon bij Ein Bustan in, in Chilf. Met dit voordeel bij het vervoer leek het bij een mooie kans om mijn dochter samen met haar neefje naar Ein Bustan te brengen. Het begin was moeilijk. Areen was gewend aan kleuterscholen in haar moedertaal (Arabisch). Zij was het Hebreeuws niet gewend en vroeg mij:"Waarom kan ik niet begrijpen wat zij zeggen?" We overwonnen de moeilijkheden met hulp van de aardige leraren, en Areen wende snel aan de kleuterschool. Het jaar daarop was Areen al zes jaar, en al haar leeftijdgenootjes gingen naar de eerste klas, maar zij niet. Zij weigerde nog langer in de kleuterschool te blijven, en verlangde naar "school". Maar waar zou ze naartoe gaan? Ein Bustan had nog geen lagere school. Wat moesten we doen? Ik besloot om haar toch nog een jaar langer in de kleuterklas te laten in Ein Bustan. Tijdens dat jaar begon Areen, eerste dag in pilotklas een groep ouders van de 'Ein Bustan familie' met regelmatige bijeenkomsten om de opening van een pilot eerste klas voor te bereiden, het begin van de Ein Bustan benedenbouw. Ik zal deze ervaring nooit vergeten. Vanaf het moment dat ik actief betrokken raakte, voelde ik dat de 'Ein Bustan-familie' mijn eigen familie is, en ik voelde dat het locaal van de eerste klas mijn eigen huis was. Met grote inspanning, wilskracht en overtuiging openden wij de eerste klas! Ein Bustan geeft mij hoop, en maakt het mogelijk om te ontdekken wie ik ben en wat ik wil. Er zijn vele mensen die zeggen: "Wij zijn tegen racisme" - tegen scheiding van
de twee culturen, Arabieren en Joden..... Maar het is niet genoeg om alleen iets te zeggen. Er is initiatief nodig. Mensen hebben een verband nodig zoals Ein Bustan, om te voelen dat Arabieren en Joden samen iets kunnen doen, en om met hun eigen ogen te kunnen zien hoe de kinderen samen leven en de feesten vieren. Ein Bustan schept een verandering in de samenleving en maakt het mogelijk dat mensen de Ander leren kennen. Ik heb groot vertrouwen in Ein Bustan en ben er volkomen van overtuigd dat de twee-talige benedenbouw er komt. Amal Fallah Ayedat
* Zarzir is een Bedoeïnendorp in de Jezreel Vallei (7000 inwoners) die bewoond wordt door vijf Bedoeïnen stammen. Het is een half uur rijden van Chilf. (R.G.)
*
*
*
6. Lee Galim-Dalfen – Twee talen, twee culturen, één toekomst Indrukken van de ouderbijeenkomst voor de eerste klas in Ein Bustan. Lee Galim-Dalfen is de nieuwe administratieve medewerkster van Ein Bustan. Zij is getrouwd en moeder van twee dochters, die beide Ein Bustan bezoeken. Haar oudste dochter Ariël (6.5.) gaat volgend naar de eerste klas in Ein Bustan. (Rachel G.) Deze week was ik uitgenodigd voor een ouder bijeenkomst voor de kandidaatouders van de kinderen die volgend jaar de eerste klas in Ein Bustan zullen bezoeken. Wow! Wij werken daar nu al bijna een jaar heel hard aan, en proberen een weg te vinden om deze unieke klas te realiseren. Dat was wel een puzzel en een uitdaging in het huidige schoolsysteem in Israël, dat helaas niet in staat is om te begrijpen hoe ze met ons kunnen omgaan. En toch, ondanks die moeilijkheden, hier zijn we: in de eerste ouderbijeenkomst. Sommige ouders De eerste ouderavond voor de eerste klas hebben kinderen in de lopende pilot klas, anderen hebben kinderen die volgend jaar zullen instappen. Mijn oudste dochter zal er ook heengaan.
Ik kwam zonder verwachtingen naar de bijeenkomst. Dat lijkt me de beste manier. Ik dacht dat verwachtingen ook tot teleurstellingen kunnen leiden, en ik wilde niet teleurgesteld worden. Maar ik moet toegeven dat ik wel wat bezorgd was. Ik wist niet wat er zou gebeuren, en wat men zou zeggen. De bijeenkomst werd goed bezocht – bijna iedereen was er. Er waren 5 Arabisch sprekende, en 5 Hebreeuws sprekende ouders. Wij openden de bijeenkomst met een luisterrondje en iedereen sprak vanuit zijn hart. Mensen zijn zulke roerende dingen. Iedereen drukte zijn of haar verlangen en bewuste keuze uit, en was bereid om deel te worden van dit initiatief! Hoe was het voor mij? Ik voelde een warme golf van opwinding door mij heen gaan. Ook ik kwam aan de beurt om iets te zeggen. Ik sprak spontaan vanuit mijn hart en zei: "Nu voel ik mij thuis, nu voel ik dat ik vrij kan ademen, en dat ik de kracht heb om door te gaan op de juiste weg. Na deze hele periode van zoeken en pogen om voor ons het goede onderwijs te vinden, is dit de juiste keuze – nu ben ik thuis. Dank jullie allemaal, dat jullie een deel van mijn familie willen zijn, de Ein Bustan familie. En ik ben er trots op dat ik daartoe behoor." Mijn hart klopt snel, en de woorden bleven in mijn hoofd terugkomen: eindelijk ben ik thuis. Dus: met de zegen van het ministerie van onderwijs, of zonder – dit is mijn keuze voor het onderwijs van mijn familie: een plaats vol warmte, met heel veel liefde. Een plaats waar zowel naar de ouders als naar de kinderen wordt geluisterd. Een plaats die de persoonlijke groei van gezinnen, leerkrachten en kinderen mogelijk maakt, en hen tot deel van een geheel maakt. Een plaats waar we onze toekomst zelf bedenken in twee talen, in twee culturen, maar samen: onze toekomst is één en dezelfde. Gezien tegen de achtergrond van de recente sociale veranderingen in Israël, in een periode waarin vragen over sociale rechtvaardigheid en gelijkheid steeds weer opkomen, ben ik trots en verheugd dat ik hier deel van ben. Het was goed dat ik zonder verwachtingen naar de bijeenkomst kwam, want deze open ruimte werd gevuld met zoveel goede en vreedzame gedachten. Ik dank al de aanwezigen op de ouderavond, het was een fascinerende en roerende ervaring voor mij. Ook dank ik Amir en Hasna, de leraren van de klas. “Al kalab yinbad farhan” (Arabisch) - “Mijn hart klopt vol geluk”.
Lee Galim-Dalfen
*
*
*
7. Rachel Gottlieb – Bomen planten – Hoop planten: Wat de Ooievaar zag Stel je eens voor, dat je een ooievaar bent, die juist het koude weer in Nederland verliet, en op de warme luchtstroom naar Afrika vliegt om te overwinteren. Onderweg besluit je om wat uit te rusten op een boom die bij de Ein Bustan kleuterschool staat in het Bedoeïnendorpje Chilf, in Neder-Galilea in Israël. Wat zou je dan zien? Het is een zonnige morgen, en de ouders komen met hun kinderen aan. Sommige kinderen zijn BedoeïneArabieren, en kwamen lopend door het dorp. Anderen kwamen uit de Islamitische steden Bosmat Tivon en Zubidat, en uit de Joodse stad Kiryat Tivon. Zij gaan de trap op, openen de houten poort, en lopen naar de kleuterschool. Sommigen dragen scheppen en haken, anderen hebben kleine zaailingen en bloemen bij zich. Weer anderen hebben platen met gedroogde vruchten en andere lekkere dingen om te eten. Later als het werk is gedaan, wordt dat gezamenlijk opgegeten. En werk is er genoeg! Want vandaag is het "Tu Bishvat", de 15e dag van de maand Shevat in de Joodse kalender. Meestal valt dat in januari of februari. Die dag betekent het begin van de het "nieuwe jaar van de bomen". Dat is de tijd dat de eerste bloeiende bomen in Israël ontwaken uit hun winterslaap en een nieuwe vrucht-cyclus beginnen. Op deze dag planten mensen in Israël gewoonlijk bomen, waar de volgende generatie van kan genieten. De gezinnen in Ein Bustan vieren deze feestdag door samen te werken in de tuin van de kleuterschool, waar hun kinderen samen leren en spelen. Vervolgens is er een ceremonie en een feestmaal buiten. Kinderen en volwassenen verdelen zich snel in kleine groepen. Vandaag kan het hele gezin erbij zijn, zelfs de jongste broertjes en zusjes kruipen rond en helpen mee. Het heeft pas nog geregend, er is dus veel modder, en de kinderen rennen rond in hun rubberen laarsjes. Sommigen wieden onkruid, sommigen ruimen takken op, en anderen maken een voetpad dat zal helpen om de klas te bereiken zonder in de modder te zakken. Anderen bakken binnen broodjes voor de maaltijd later. Enkele ouders en leerkrachten leggen een vuurtje aan en bereiden platte broden op een traditionele Arabische oven. Een van de moeders organiseert het planten. Op de plekken die schoongemaakt werden, schept zij gaten in de grond – en de kinderen en volwassenen planten daar bomen, bloemen en kruiden in. Een feestelijke tafel wordt buiten voorbereid, en de jongsten, die al hongerig worden, pikken er al koekjes of stukjes fruit vanaf. Eindelijk wast iedereen de handen en verzamelt zich in een cirkel voor een pauze. De klank van een fluit klinkt: Amir Shlomian, de oprichter en directeur van Ein Bustan speelt. Op de klanken van de muziek worden kinderen en volwassenen tot rust en
beginnen samen te zingen: een Arabisch lied, dan een Hebreeuws lied, dan weer een Arabisch lied...de kinderen begeleiden de muziek met handgebaren die zij hebben geleerd. Na de liederen en een paar woorden over de achtergrond van het feest eten de gezinnen samen, en delen het heerlijke voedsel en brood en pita. waar zij allen voor hebben gewerkt. Dit is nu het beeld dat de ooievaar ziet, het is een van de bijzondere momenten i de Ein Bustan kleuterschool, die nu in het zevende jaar is. We hebben bij elkaar 50 kinderen in de leeftijd van 2-7 jaar, verdeeld in 4 groepen: een opvanggroep voor dreumessen (1-2 jaar), een peutergroep (2-3 jaar), een kleuterklas (4-5 jaar), en een "pilotgroep" voor oudere kleuters (6-7 jaar. Die krijgen speciale ondersteuning, en vormen de basis voor de toekomstige eerste klas. De 4 lokalen liggen dicht bij elkaar in twee gebouwen in het Bedoeïnendorpje Chilf. De Bedoeïnen zijn oorspronkelijk groepen traditionele herders, die vroeger als nomaden in de woestijn leefden. Zij zijn veruit de meest achtergestelde bevolkingsgroep wat betreft inkomen, werkloosheid, armoede, onderwijs en openbare infrastructuur. Ongeveer 70% van de Bedoeïnen leeft onder de armoedegrens. Daarom is het voor sommige gezinnen moeilijk om het schoolgeld te betalen, en wij zijn dankbaar voor donateurs die daarbij willen helpen. In de herfst van 2012 willen we een twee-talige combinatieklas (1 en 2) met 15 kinderen openen. Die wordt opgebouwd uit de 5 kinderen die nu in de "pilotklas" komen, en nieuwe kinderen daarbij, zowel uit onze kleuterschool als van buiten. Wij wachten nu op toestemming van het ministerie van onderwijs. De Arabische en Joodse bevolkingsgroepen leven dicht bij elkaar, maar hebben weinig tot geen contact, en een gescheiden onderwijs systeem. Deze scheiding is mede oorzaak van de angst, de spanningen en het geweld dat soms uitbreekt, en een vreedzame samenleving verstoren. Er zijn maar een handvol twee-talige scholen in Israël. De vraag naar waldorf onderwijs groeit wel, maar Ein Bustan is de eerste en enige tweetalige waldorfschool. Hier bouwen wij bruggen tussen Joodse en Arabische kinderen, zodat de nieuwe generaties in vrede naast elkaar leren leven. Tijdens de Tu Bushvat viering legde Amir uit dat de Joodse Kabbalah de mens en de boom als omgekeerde beelden ziet. De boom heeft wortels die diep in de Aarde reiken en hij groeit naar boven om vruchten in de wereld te scheppen. De mens stamt oorspronkelijk uit de geestelijke wereld, en groeit "naar beneden" de materiële wereld binnen, waar hij zijn vruchten in de wereld schept. Wij willen onze geestelijke oorsprong in bewustzijn hebben en die in deze wereld een uitdrukking geven, wanneer wij het leven en de werkelijkheid creëren die wij ons wensen. Wij planten zaailingen tijdens Tu Bishvuat, en moeten die nu water geven en verzorgen. Onze kinderen zijn ook als kleine zaailingen die voeding en zorg nodig hebben. En wij hopen dat zij zullen opbloeien in onze Ein Bustan kleuterschool. Rachel Gottlieb
*
*
*
8. Smadar Buyum – Mijn spirituele reis naar Ein Bustan Over de keuze om in harmonie te leven met alles om ons heen
Mijn naam is Smadar, en ik woon in Kiryat Tivon, samen met mijn man Yotam en onze kinderen Shlomo (6) en Ayalet (4). Wij zijn allebei geboren en opgegroeid in Tivon. Yotam is gitaarleraar en muzikant, en ik ben lerares in yoga en circus kunsten. Wij zijn beide opgegroeid in een seculier Joods gezin, zonder enige relatie met religie. Pas toen we adolescenten waren kregen we beide interesse in het Judaïsme, en werden aangetrokken door het geloof en het in praktijk brengen van de Mitsvot (de Joodse religieuze voorschriften). Dat bracht ons ertoe om Smadar en haar dochter Ayalet religieuze Joden te worden. We kozen voor een bepaalde orthodoxe stroming die bekend is als Breslev Hasidisme, en nadat we trouwden verhuisden we naar de stad Tsfat, bekend vanwege de religieuze Joodse gemeenschap. Hier werden onze kinderen geboren. Zes jaar leefden we een streng religieuze Joodse levensstijl. Daarna begonnen we ons vragen te stellen. Beide kwamen we tot de conclusie dat we niet de religieuze en psychologische voldoening hadden gevonden die we zochten. We besloten onze religieuze levensstijl op te geven en Tsfat te verlaten. Zo keerden we terug naar Tivon om opnieuw te beginnen op de meest natuurlijke plek voor ons, we waren hier opgegroeid. Vanaf anderhalf jaar bezocht onze zoon Shlomo een opvangcentrum dat tot de Habad Hasisim behoort, waar hij alle religieuze gebruiken leerde. Op zijn derde jaar knipten wij zijn haar voor het eerst, behalve de krullen bij de slapen (peyot), zoals het voor gelovige Joden gebruikelijk is. Nadat we in Tivon terugkwamen was Shlomo inmiddels 3 1/2, en we besloten hem naar een Habad kleuterschool te sturen om de overgang wat te verzachten in een omgeving die hij gewend was. Shlomo bleef twee jaar in deze kleuterschool. Maar onze jongere dochter Ayalet stuurden we naar een seculiere thuisopvang. In die tijd knipten we Shlomo's krullen af en begonnen thuis een totaal seculiere levensstijl. Daarom besloten we dat het tijd was om naar een onderwijsinstelling uit te kijken die aan onze opvattingen beantwoordde. We hadden de waldorf pedagogie al leren kennen en vonden die heel goed, dus zochten we naar een waldorf kleuterschool. Ik ontmoette Amir Shlomian in Tivon, bijna toevallig, en hij vertelde mij over Ein Bustan. Daar had ik nog nooit van gehoord, en was erg benieuwd. Zo bezocht ik Ein Bustan enkele malen, en raakte erg onder de indruk van de warme, prettige sfeer en de toewijding van de medewerkers. Bovendien sprak de ideologie ons erg aan: wij hoopten dat de integratie met Arabisch sprekende mensen ons zou helpen om onze buren beter te leren kennen, en de problemen tussen de beide volken op te lossen. Wat de religieuze ontwikkeling betreft die wij hadden doorleefd, drukte de Ein Bustan kleuterschool het streven uit om in harmonie te leven met alles om ons heen, in tegenstelling tot het leven tussen gesloten muren die scheiding en afstand scheppen.
Wij kozen voor deze kleuterschool omdat wij menen dat het in ieder opzicht een prachtige pedagogische omgeving is voor Shlomo, en ook een geweldige gemeenschap voor ons hele gezin. Shlomo's overgang van de Habad kleuterschool naar de twee-talige kleuterschool ging vloeiend, en riep geen enkele vraag op over de verschillen tussen Arabieren en Joden. Hij accepteerde de nieuwe realiteit met nieuwsgierigheid en vreugde. Thuis vertelde hij dat de nieuwe kleuterschool leuker is dan de vorige: in de vorige moest hij meer bidden, en nu zingt hij heel veel. Na het begin van het schooljaar besloten wij om ook onze jongere dochter Ayala naar de kleuterschool te brengen. Zij paste zich snel en met vreugde aan en houdt veel van de kleuterschool. Thuis, wanneer Ayala met haar poppen speelt, praat ze vaak met hen in een brabbeltaal, en zegt dan dat ze 'Arabisch' met ze spreekt. Het is duidelijk dat de Arabische taal langzaam in haar bewustzijn sijpelt. In de loop van het jaar zijn er vele gebeurtenissen die het mogelijk maken om vertrouwd te raken met de andere cultuur – door gebruiken, liedjes, voedsel - en zo ervaren wij als ouders het beste van beide werelden. Nu voelen wij ons deel van de Ein Bustan gemeenschap, een gemeenschap van prachtige mensen, die wij niet ontmoet zouden hebben wanneer wij onze kinderen niet hierheen hadden gestuurd. Smadar Buyum
*
*
*
9. Dokter Eldad Kisch – Onbehagen Dokter Eldad Kisch is een Joodse arts en vredesactivist, oorspronkelijk uit Nederland afkomstig. Hij bezoekt ook na zijn pensionering nog de bezette Palestijnse gebieden. Verder is hij bekend als columnist, en verbonden aan de organisatie SIVMO, die vanuit Nederland vredesinitiatieven in Israël ondersteunt. Voor hun tijdschrift “De Brug” schrijft Kisch columns. Zie: http://www.sivmo.nl/de-brug/. In het contact met hem toonde hij zich een vriendelijke en bescheiden man, voor wie Ein Bustan een lichtpuntje is. Een gevoel van onbehagen bevangt mij als ik zie welke richting dit land, door mij eens vol overtuiging verkozen, in slaat. Journalisten met een eigen mening over de politieke beslissingen van de regering, of die zich kritisch uiten over daden van de regeerders, inclusief hun financiële uitspattingen, worden geïntimideerd en bedreigd met het inhouden van subsidies aan hun werkgevers. Het melden van ongeregeldheden kan zelfs tot strafvervolging leiding, waar de kosten van een rechtszaak Eldad Kisch prohibitief kunnen worden tegenover de ongelimiteerde middelen van de autoriteiten. Er is veel moed voor nodig om onder die omstandigheden tegen de stroom in te zwemmen. Sommige werkgevers, kranten en radiostations, zijn bang gemaakt, en ontslagen van te zelfstandige journalisten hangen in de lucht. Hoe moeten we hier verder zonder een onafhankelijke en vrije pers? In elk geval wordt smaad nu ook zwaarder beboet, zonder noodzaak van enig bewijs dat de belasterde persoon financiële of persoonlijke schade van de aantijgingen heeft geleden. Ilana Hammerman, de journaliste die de beweging in gang zette om Palestijnse vrouwen en kinderen een dagje uit te nemen naar de zee (die ze meestal nog nooit gezien hebben) als daad van publieke ongehoorzaamheid in protest tegen de restrictieve maatregelen van de bezetting, is dezer dagen weer drie maal verhoord door de politie. Ze maakt helemaal geen geheim van haar bedoelingen, dus het is onduidelijk wat er zoveel te verhoren valt. Er word sterk overwogen om een aanklacht tegen haar in te dienen. Haar 'medeplichtigen', waaronder Annelien, hebben met naam en toenaam nu weer geadverteerd dat ze doorgaan met hun ongehoorzame gedrag. Weldenkend links gaat dan wel de straat op om te betogen dat we de verkeerde kant op gaan, maar hoewel dit ons geweten goed doet, blijft het nut van deze demonstraties minimaal. Nethanyahu ligt er niet wakker van. De opkomst voor cottage cheese of de hoge huurprijzen is altijd beter dan voor ideële belangen. Een vriend stuurde mij een foto van een duizendkoppige mensenmassa gedurende een demonstratie (ditmaal niet in Israël) waar zonder veel moeite elk gezicht zeer duidelijk herkenbaar uitvergroot kan worden. Big brother is watching you. De verdeling van gasmaskers is in volle gang, nadat een paar jaar geleden juist was besloten ze allemaal terug te nemen. Wij kwamen nu ook aan de beurt, en omdat we een dagje ouder zijn, komen wij in aanmerking voor het model met ademhalingsbekrachtiging met hulpmotor. Weliswaar hebben we geen atoomschuilkelder, maar met dat gasmasker naast mijn bed voel ik me opeens een stuk veiliger. En nu eindig ik op een positieve noot. In het noorden, niet ver van Kiryat Tiv'on, fungeert al enkele jaren een gemengd Arabisch-Joods kleuterschooltje, Ein Bustan.
Een particulier initiatief. Ze zijn net dit jaar begonnen met een eerste klas. Een van de actieve mensen daar is een jeugdvriend van onze Kinereth, en ik heb beloofd om dit attractieve schooltje meer bekendheid te geven in Nederland. Veel meer informatie op hun web-site www.ein-bustan.org (zelfs met een nederlandstalige afdeling). Deze instelling komt nu in de vuurlinie te liggen van rechtse elementen in de schoolinspectie, die Arabisch-Joodse verbroedering als gevaar zien voor de Joodse samenleving in Israël. Morele en financiele steun is natuurlijk altijd gewenst. Eldad Kisch - dec. 2011.
*
*
*
9. Cornelis Boogerd – Gemengd onderwijs, een globaal vraagstuk
Het oogstfeest in Ein Bustan: vernieuwd religieus bewustzijn In een land met twee verschillende culturen en talen zou je verwachten, dat er op school aan allebei aandacht wordt gegeven. Dat is in Israël niet het geval. Het schoolsysteem is zo opgebouwd, dat Joodse en Arabische kinderen al vanaf de kleuterschool gescheiden worden. Dat is in de wet vastgelegd. De twee schoolsystemen kennen een verschillend leerplan, regelgeving en financiering. Deze scheiding heeft een politieke achtergrond, namelijk de wens van een zuiver Joodse staat. Die wens wordt bedreigd door vermenging van taal en cultuur, en door uitbreiding van niet-Joodse Israëlische burgers. De politiek is er op gericht om zulke ontwikkelingen te voorkomen.
Noord-Ierland Onderzoeken in andere landen, zoals in Noord-Ierland, laten zien, dat gescheiden onderwijs de vijandigheden en angsten sterk stimuleert. In april werd in NoordIerland voorgesteld om subsidies aan gescheiden scholen te staken. De meeste scholen zijn daar geheel Protestant of Katholiek. Ook wonen deze groepen meestal in
gescheiden wijken. Dat is een bodem voor misverstanden en geweld. Gescheiden onderwijs is ook veel duurder. Dat is in crisistijd één van de redenen waarom er steeds meer stemmen opgaan om de segregatie te doorbreken. De Unionistenleider Robinson zei in een speech op 16 oktober: “Wij kunnen de scheidingen in onze huidige samenleving niet overwinnen wanneer onze kinderen gescheiden onderwijs krijgen... Ik ben ervan overtuigd dat de toekomstige generaties nauwelijks zullen geloven dat zo'n scheiding bestond voor zo lange tijd. De waarheid is, dat ons onderwijssysteem een mildere vorm van apartheid is, die onze samenleving fundamenteel schaadt. Wie van ons zou het acceptabel vinden dat een land of een staat zijn kinderen onderwijs geeft op basis van rassenverschillen, met witte en zwarte scholen? Toch zijn wij bereid om een systeem te hanteren dat onze kinderen bijna totaal scheidt op basis van religie. Als samenleving zijn wij geen toeschouwers; wij zijn deelnemers, en gaan ermee door om onze scholen op die basis te financieren. En dan zijn we verbaasd dat we nog steeds een verdeelde samenleving hebben.” Van Robinson mogen de kerken hun eigen scholen runnen, maar niet op basis van staatssubsidie. Natuurlijk kun je daar ook vraagtekens bij zetten. Onderwijs zou inhoudelijk vrij van staatsinmenging moeten zijn, op basis van vrije keuze door de ouders. Maar die keuze moet de staat dan wel mogelijk maken en niet afdwingen via het belastinggeld dat dezelfde ouders aan de staat betalen. Maar dat even terzijde. Het gaat hier om het effect van gescheiden onderwijs.
Engeland Ook in Engeland zijn er felle discussies over het thema van gescheiden scholen, maar dan op etnische basis. Al 10 jaar kent men b.v. de Oldham-rellen, waarin Aziaten met blanke inwoners op de vuist gaan. Dat gebeurt ook in andere steden, zoals Burnley en Bradford. Onderzoek van het ministerie van binnenlandse zaken naar de achtergronden leidde tot het Cantle rapport, dat in december werd gepubliceerd. Het rapport laat zien dat scheidingen langs etnische, culturele en religieuze lijnen voor een groot deel bijdragen aan de spanningen die tot het geweld leiden. Het rapport legt de schuld vooral bij het gescheiden onderwijs. De verdeeldheid begint immers al op jonge leeftijd. Het rapport geeft enkele aanbevelingen: Tenminste 25% van de leerlingen zou van andere culturele afkomst moeten zijn. En verder zou in het leerplan aandacht moeten zijn voor respect en begrip voor de culturen in de omgeving. Een ander onderzoek kwam tot een vergelijkbare conclusie. Het Ritchie rapport concludeert n.a.v. de Oldham rellen: “In onze visie is het wenselijk dat in principe zoveel mogelijk scholen een gemengde instroom hebben, zodat kinderen elkaars gewoonten leren kennen, en begrijpen dat stereotypen en racisme onaanvaardbaar zijn.” In 2008 publiceerde de Runnymede Trust al een rapport hierover: “Right to divide? Faith schools and the Community Cohesion.” (“Recht om te scheiden? Religieuze scholen en cohesie in de samenleving.”) Het rapport schrijft dat: “de bestaande niveaus van etnische segregatie tussen scholen verder zal verergeren op basis van geloof,” en dus: “wanneer religieuze scholen overtuigd zijn van hun waarde voor de samenleving, dan geldt dat voor álle kinderen. Staatssubsidie neemt het principe met zich mee, dat een school voor alle kinderen open moet zijn.”
Israël Kinderen in Israël groeien op met vijandbeelden, angst en onbekendheid met de andere cultuur in het land. Pogingen om daar iets aan te veranderen moeten beginnen met het onderwijs. Die gedachte was de achtergrond van de oprichter van Ein Bustan, Amir Shlomian. Ein Bustan is daarmee één van de weinige initiatieven in Israël die
probeert twee-talig en multi-cultureel onderwijs te realiseren. Het is het enige waldorf-initiatief dat die stap nam in Israël. Zeven jaar geleden begon Ein Bustan met een kleuterklasje. Nu zijn er drie leeftijdsgroepen tot 7 jaar. Het pilot project dat dit schooljaar begon met een eerste klas stuitte echter op grote moeilijkheden en weerstand bij de overheid. Er moest een geïmproviseerde vorm gevonden worden, omdat voor een twee-talige lagere school geen plaats is in het onderwijssysteem. Behalve Ein Bustan zijn er maar een paar andere pioniers in die richting. Zoals de kleuterschool van de YMCA (Young Men's Christian Association) in Jeruzalem, die al in de 80-jaren startte. De YMCA is een oekomenische jongerenorganisatie met meer dan 45 miljoen leden over de hele wereld. De internationale Joodse organisatie 'Yad B yad' (Hand in Hand) heeft in Israël drie gemengde lagere scholen. Eén ervan is de Galid school in Galilea. Het gaat hier om seculiere scholen, dus de religieuze component die Ein Bustan kent is daar afwezig. Ook is er een ander pedagogisch concept, waar bijvoorbeeld de computer een belangrijke rol speelt, zelfs bij jongere kinderen. Een vierde school verzelfstandigde zich in Beersheva en wordt door de organisatie 'Hagar' gerund. De school heeft tot nu toe vier klassen. Over de scholen met gemengd onderwijs schrijft Rachel Gottlieb van Ein Bustan: "Deze scholen zijn anomaliën in het onderwijssysteem. Het lukte Ein Bustan om door de mazen van de wet te kruipen in een tijd dat het nog ietsje opener was, zo'n 5-6 jaar geleden. Wij worden "experiment" genoemd, of ook wel "erkend maar nietofficieel". Dat is een term die het ministerie moest uitvinden voor zulke scholen die niet in het systeem passen. In het huidige politieke klimaat, waar de rechtse partijen overheersen, met voortdurende pogingen om de rechten van minderheden te beperken, racistische wetgeving door te voeren, en de Arabische taal uit het openbare leven te verdringen, worden wij niet alleen als illegaal gezien, maar als een bedreiging." Het duurde dan ook tot eind maart voordat de subsidie van het ministerie binnenkwam voor het pilot klasje. Maar daarbij kwam ook de mededeling dat het project illegaal is, en dat de Arabische en Joodse kinderen gescheiden moeten worden. Ein Bustan geeft niet op en probeert nieuwe wegen te vinden om toch door te gaan, zoals u kunt lezen in deze Nieuwsbrief.
Vrijheid of gelijkheid? In Israël wordt de scheiding in het onderwijs steeds enger afgedwongen. Van de religieuze scholen in Ierland wordt in feite gevraagd zich te openen voor alle kinderen, en ook aandacht te besteden aan andere culturen en religies. Voor velen voelt dat, alsof zij hun identiteit verliezen. De spanningen rond dit vraagstuk zijn over de hele wereld voelbaar, ook in Nederland. Kan de staat zich mengen in de (religieuze) identiteit van een school? Ik vind van niet. Zoals eerder gezegd, zou de staat alleen de middelen gelijkwaardig moeten verdelen. Ouders kunnen danvrij kiezen voor de school die zij wensen. Maar het probleem van de scheidingen in de samenleving is wel dringend aanwezig. Dat is niet een probleem van de overheid maar van iedereen in de samenleving, met name de ouders en de leerkrachten. Is het wel mogelijk om het onderwijs zó in te richten dat aan de éne kant de pedagogische, culturele en religieuze identiteit overeind blijft, en aan de andere kant ook begrip en respect voor de andere culturen en religies wordt geleerd? Of betekent dit probleem het begin van de totale afbraak van verschillende culturele of pedagogische identiteiten in het onderwijs? Die spannende vraag kunnen we niet aan de overheid overlaten. Om te beginnen al omdat de overheid de neiging heeft om hiërarchisch voor anderen te beslissen, en dan met
categorische maatregelen komt die iedereen gelijkschakelen. “Staatsonderwijs neemt het principe met zich mee, dat de school voor alle kinderen toegankelijk moet zijn” betoogt het rapport van de Runnymede Trust. Dat betekent dan toch ook, dat de overheid ook het geliijke recht op onderwijs voor verschillende culturen en levensbeschouwingen moet garanderen. En niet dat de overheid zich met de inhoud van het onderwijs moet bemoeien! Zou de gelijkschakeling ook voor de onderwijsinhoud afgedwongen worden, dan kan dit in deze tijd alleen uitdraaien op een atheïstisch-materialistisch perspectief voor iedereen. De gelijkschakeling die in de rechtsfeer op zijn plaats is, bijvoorbeeld wanneer het gaat om recht op onderwijs, is schadelijk wanneer het gaat om de inhoud van het onderwijs. Daar weten de voormalig communistische landen over mee te praten. Er lijken zich zo twee wegen aan te dienen, die beide onbevredigend zijn: 1. De vrije keuze die nu vaak leidt tot gescheiden onderwijs. Door de massamigratie dreigt vermenging van culturen, die door de autochtone bevolking vaak als een bedreiging van de eigen cultuur wordt gezien. Een logische reactie is : muren om de eigen gemeenschap optrekken, waarbinnen de traditionele gebruiken worden bewaard. 2. De overheid stelt vermenging verplicht voor iedereen, om vijandige verhoudingen al vanaf de kindertijd tegen te gaan. Dit leidt tot gelijkschakeling van de inhoud van het onderwijs, wat neer komt op het verdrijven van een spirituele levensbeschouwing uit de scholen. De overheid kan nog steeds in bijna alle landen de onderwijsinhoud via controle van van de subsidievoorwaarden afdwingen. Deze discussie speelt over de hele wereld. Is er nog een andere weg uit dit dilemma? Of zijn er misschien meerdere wegen mogelijk?
De weg van Ein Bustan Ook in Ein Bustan zoekt men ook naar een antwoord op deze vragen. Men ontwikkelde daar een concept waarin twee religies, twee culturen en twee taalgroepen geïntegreerd werden. Dat is heel spannend. De weg die Ein Bustan daarin gaat, tastend en zoekend, leidt tot een verdiept bewustzijn van de religieuze inhouden zelf. Zolang de gebruiken en rituelen van de religies en culturen exclusief blijven, gebonden aan voorschriften en gescheiden in (etnische of andere) groepen, dan kan er geen brug geslagen worden naar andere religies en culturen. Wil je dat toch bereiken, en tegelijk de religieuze ervaring niet opheffen, dan kan dit alleen wanneer de kern van de religieuze gebruiken zó bewust wordt gemaakt, dat het algemeen-menselijke perspectief daarin wordt begrepen . Zie daarover de zoektocht van Amir en Hasna naar een vrijer begrip van het feest van Shavuot of Pentacoste. Voor dát perspectief zijn sommige vieringen meer of minder geschikt. Met name vieringen die sterk op etnische exclusiviteit zijn gebaseerd, passen daar niet meer goed bij. In feite ontwikkelt zich hier en-passant een nieuwe invulling van religie, gebaseerd op individueel bewustzijn en ervaring van de betrokken mensen. Met andere woorden: religie wordt vrij in plaats van afgeschaft. Dat is een groots algemeen menselijk ontwikkelings-ideaal! Cornelis Boogerd –
Met dank aan Rachel Gottlieb
10. Cornelis Boogerd – Nog meer muren?
– Foto's van de Muren in Israël van de website van B'Tselem: www.btselem.org
De gecompliceerde verhoudingen in Israël en Palestina zijn voor ons in Nederland moeilijk te doorzien. Zij vormen de achtergrond voor een initiatief als Ein Bustan. Om dit initiatief op waarde te kunnen schatten is het dus belangrijk om iets van die context in beeld te krijgen. Vandaar de poging om in de Nieuwsbrief steeds enkele belangrijke ontwikkelingen te beschrijven. De meeste thema's wisselen elkaar af op de voorpagina's, maar er zijn ook bepaalde lijnen zichtbaar. De Israëlische politiek lijkt steeds minder geïnteresseerd in een echte en rechtvaardige oplossing. Vanuit een machtspositie houdt men de toestand vloeibaar, en probeert voldongen feiten te scheppen, met name in de bezette Palestijnse gebieden. Die houding veroorzaakt verharding en polarisatie. Door die keuze isoleert Israël zich steeds meer in de internationale verhoudingen. Wat sprong in het oog tijdens het afgelopen halfjaar sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief?
Spanningen met Haradim (orthodoxe Joden) Deze bevolkingsgroep kwam al in eerdere Nieuwsbrieven ter sprake. Het gaat om ongeveer 700.000 mensen die een streng religieus leven leiden, vooral religieus onderwijs volgen, niet in dienst gaan, en weinig bijdragen aan de economie omdat velen een religieuze functie hebben. Hun invloed is groeiende, ook omdat deze groep zich snel uitbreidt. Hun aanwezigheid wordt daardoor steeds meer merkbaar in het openbare leven, waardoor spanningen ontstaan op allerlei gebieden. Eind 2011 en begin 2012 kwam deze groep in het nieuws doordat zij hun eisen aan de openbare orde willen opleggen. Vrouwen zouden in de bus achterin moeten zitten, omdat zij de stoelen voor de religieuze mannen onrein maken. Weigert een vrouw dat, dan kunnen rellen ontstaan. Dat ervaarde Tanya Rosenblith op weg naar Jeruzalem. Een man hield de bus een half uur op tot de politie kwam, en hem overtuigde dat hij beter kon uitstappen. Een nog dramatischer voorval vertelde het achtjarige meisje Naama Margolese dat op weg naar school in de stad Beith Shemesh werd bedreigd, uitgescholden en bespuugd door orthodoxe Joden. Zij menen dat vrouwen maar aan één kant van de straat mogen lopen, en hangen verkeersborden op die dat aangeven Zulke voorvallen komen vaak voor en zijn op zich niets nieuws. Het bijzondere was in dit geval dat het achtjarige meisje haar verhaal op TV deed, en een cameraploeg de voorvallen filmde. Er volgden rellen, waarbij orthodoxen zowel politie als camera
mensen aanvielen. Vervolgens was er een demonstratie in de stad waaraan 10.000 mensen deelnamen om te protesteren tegen de behandeling van vrouwen door de orthodoxen. Het volgende filmpje geeft een indruk van de spanningen in Beith Shemesh: http://www.youtube.com/watch?v=dFm1tZkEuxI
Joodse kolonies in de Palestijnse gebieden Inmiddels wonen er 500.000 Joodse kolonisten in de bezette gebieden op de westelijke oever van de Jordaan, die de Palestijnen nu nog over hebben. Het gedrag van de kolonisten wordt steeds agressiever. Zij weten zich gesteund door politiek en leger, hoewel sommigen zelfs die bescherming niet ver genoeg gaat. Zo kwam een groep van 300 jonge kolonisten in het nieuws omdat zij een legerpost aanvielen. De aanvallen op gewone Palestijnen is al geen nieuws meer, het gebeurt dagelijks. Akkers, olijfbomen en irrigatiesystemen worden verwoest. Dat de kolonisten daarbij ook gebruik maken van geweld en vuurwapens werd door hen steeds tegengesproken. Dat kan nu niet meer, sinds de mensenrechtenorganisatie B'tselem zo'n aanval van drie verschillende kanten filmde bij het dorp Al-Qibliya ten zuiden van Nablus. De indrukwekkende films zijn te zien op hun website: http://www.btselem.org/press_releases/20120520_asira_al_qibliya Een Palestijnse jongen werd daarbij in het hoofd geschoten. Sinds de bezetting zijn volgens B'tselem meer dan 50 Palestijnen op die manier gedood. Maar deze films zijn het eerste bewijs daarvan.
De EU heeft de politiek van kolonisering van de bezette gebieden in de afgelopen maanden veroordeeld. Ook de Raad voor de Rechten van de Mens van de VN heeft een onderzoek gelast naar de vraag hoe de Joodse kolonies de rechten van de Palestijnen schenden. Alleen de VS stemde tegen de resolutie, maar doet dat altijd wanneer het kritiek op Israël betreft. Het Internationaal gerechtshof in Den Haag heeft de Joodse kolonies al in 2004 illegaal verklaard, het volkenrecht verbiedt koloniseren van bezet gebied. Israël reageerde direct met een veroordeling van het onderzoek, en verbrak in maart alle banden met de VN Raad voor de mensenrechten. Op 30 maart was er een grote demonstratie door Palestijnen tegen nieuwe plannen om hen nog meer land af te nemen. Een legerrapport dat uitlekte geeft aan, dat zeker 10% van de bezette gebieden wordt gereserveerd voor verdere kolonisering in de komende tijd. Er vielen tientallen gewonden bij de demonstratie.
Bedoeïnen en Fellahen De inwoners van het dorp Mfagara ten zuiden van Hebron hebben hun eigen zorgen. Ze leven nog op de manier zoals hun voorouders dat al honderden jaren deden. Zelf noemen ze zich geen Bedoeïnen maar Fellahen. In tegenstelling tot de Bedoeïnen zijn het geen nomaden, maar bewerken hun land en zijn daar diep mee verbonden. Het
dorp bestaat uit tenten en enkele stenen huizen. Een deel van hen woont in rotsholen. Er is geen elektriciteit en stromend water. Volgens de bewoners, omdat de bezetters een verdere ontwikkeling tegenhouden. Woningen werden platgewalst, stroomgeneratoren in beslag genomen. Het leger meent dit gebied nodig te hebben als oefenterrein en probeert al tientallen jaren de bewoners te verdrijven. Het leger wil het gebied van 3000 ha. woestijn onder controle krijgen. Vanaf 1970 werd het tot verboden gebied verklaard. Nu heet het op legerkaarten "Troepen-oefengebied 918". Ook deze mensen worden door de Joodse kolonisten bedreigd en uitgescholden. In 2004 vergiftigden die de schapen waarvan een groot deel stierf, en van de rest de melk 3 maanden niet meer gedronken kon worden. Ook werden hun velden vernietigd. Sommigen vluchtten weg uit het gebied en lieten hun huizen achter. Negev Maar ook binnen de grenzen van Israël hebben de Bedoeïnen het moeilijk. Zij zijn de armste bevolkingsgroep, en hebben een moeilijke positie tussen de Arabische en Joodse bevolkingsgroepen. Hun rechtspositie staat voortdurend onder druk. Zo eiste het Commitée tegen Rassen Discriminatie van de VN in maart dat Israël een wetsvoorstel zou intrekken, waarin 30.000 Bedoeïnen gedwongen worden om hun land in de Negev woestijn te verlaten. De VN vindt dat de relocatieplannen "een voortgaande politiek van vernietiging en gedwongen verhuizingen van de autochtone Bedoeïnen gemeenschappen zou legaliseren." Ook deze Bedoeïnen staan bloot aan intimidaties door het leger. De Bedoeïnen leven ten dele in traditionele verhoudingen.
Afrikaanse immigranten Een andere groep die in het gedrang van de politiek komt vormen de immigranten uit Afrika, met name asielzoekers uit Eritrea en Soedan. Zij stuitten op grote moeilijkheden in de Joodse staat Israël. Cijfers van de UNHCR, de vluchtelingen organisatie van de VN, laten zien dat er vorig jaar van de 4603 aanvragen om asiel, er 3692 geweigerd zijn, de andere zaken lopen nog. Er is slechts éénmaal een asielaanvraag gehonoreerd. Zelfs de VS kritiseerden deze gang van zaken in hun jaarlijkse rapport over mensenrechten. Van de asielaanvragen werden 85% niet eens in de procedure toegelaten. Deze mensen krijgen een document dat deportatie opschort. Iedere paar maanden moet het opnieuw verlengd worden. Het VS rapport meldt, dat vertegenwoordigers van de overheid de immigranten betitelen als "infiltranten" en hen verbinden met misdaad, ziekte en terrorisme. Zo beloofde minister van binnenlandse zaken Eli Yishai in december op de radio, dat hij er voor zal zorgen "dat alle infiltranten uit Soedan en Eritrea tot op de laatste man zullen terugkeren naar hun landen". Niet-Joodse bevolkingsgroepen in Israël worden gezien als een demografische bedreiging van de zuivere Joodse staat. Racisme, discriminatie, geweld, angst en afscheidingen zijn het gevolg van deze visie, die steeds fanatieker wordt doorgezet.
Israël en de buurlanden Helaas is er op dit gebied geen hoopgevende beweging te zien. Met meerdere landen verslechteren de relaties snel onder het bewind van Netanyahu. Iran Iran wordt gezien als een van de grote vijanden van Israël. Netanyahu dreigt openlijk met aanvallen vanwege vermeende voorbereidingen van een kernwapen door Iran, dat het non-proliferatieverdrag ondertekende. Dit in tegenstelling tot Israël dat naar schatting over 200 kernwapens beschikt, maar daar niet op aangesproken wordt. Sterker nog, Duitsland levert 6 onderzeeërs die in Israël met atoomkoppen worden uitgerust (Der Spiegel). Iets waar Duitsland voor zichzelf van afziet! Daarover is op dit
moment een parlementaire rel gaande. Het blijkt nu bovendien, dat Duitsland met honderden miljoenen heeft bijgedragen aan een door kernenergie aangedreven centrale om zeewater te ontzouten. De regering verzweeg steeds dat zij wist over de kernwapens. Zij zei dat per onderzeeër 135 miljoen Euro werd geschonken. Beide uitspraken blijken nu leugens te zijn. Duitsland betaalde meer dan een miljard voor de schepen. De eerste twee werden geschonken, voor de anderen is een betalingsregeling getroffen die dicht bij een schenking komt. Dat Duitsland niet wist van de Israëlische kernwapens blijkt ook niet waar te zijn. De politiek van ontwapening in het Midden-Oosten die Duitsland naar buiten toe propageert, is dus een farce. Der Spiegel concludeert, dat Duitsland mede schuldig is aan de verbreiding van kernwapens in het Midden-Oosten. De vermeende ontwikkeling van een kernwapen door Iran, als die al bestaat, zou dan een antwoord zijn op de door Duitsland en het westen gesteunde bedreiging met kernwapens door Israël, en niet andersom. Door het problematische verleden met de Joden steunt Duitsland Israël bijna kritiekloos. Hoe lang is dat nog betamelijk? Enkele partijen verwijten de regering dat ze voor de wapenleveranties geen politieke concessies heeft geëist, zoals op het gebied van de kolonisering van de Westoever. Gaat er nu iets veranderen in Duitsland?
Één van de in Duitsland gebouwde en bekostigde onderzeeërs in de haven van Haifa (foto: Der Spiegel) De demagogische behandeling van dit thema maakt het voor Netanyahu steeds moeilijker om de aanval op Iran niet uit te voeren. Er komen echter ook binnen Israël meer stemmen die waarschuwen voor deze politiek. Zoals Juwal Diskin, een voormalige chef van Shin Bet, de binnenlandse veiligheidsdienst, die zijn bezorgdheid in de pers uitte. Enkele maanden eerder deed Meir Dakan de voormalige chef van de Mossad, hetzelfde. Diskin verwijt Netanyahu en defensie minister Ehud Barak, dat ze de mensen een vals beeld geven. Een aanval op Iran zou een eventuele ontwikkeling van een kernwapen in Iran niet stoppen, maar wel de kans op een onvoorspelbare oorlog zeer vergroten. Ook verwijt Diskin de beide politici, dat ze de vredesonderhandelingen met de Palestijnen lam leggen. Het zou hen stemmen kosten wanneer ze daar wel werk van zouden maken.
Dat de Israëlische regering aan aanval serieus voorbereidt blijkt uit uit de acties om een aantal vliegvelden in Azerbeidzjan te "kopen". Dat zou het probleem van de bevoorrading van hun bommenwerpers oplossen, want het land grenst direct aan Iran. In Azerbeidzjan zijn acht militaire vliegvelden uit de Sovjet tijd overgebleven, waarvan er maar vier in gebruik zijn. De andere vier zouden Israël ter beschikking staan volgens het jaarrapport van het Internationaal Instituut voor Strategische studies in de US. Vooralsnog proberen de US, de EU en Rusland samen met het Internationaal Atoom Agentschap met Iran een diplomatieke oplossing te zoeken. Tegelijkertijd verkocht de US echter een enorme hoeveelheid wapens en vliegtuigen aan Saoedi Arabië en Irak. Libanon Met Libanon zijn er al tientallen jaren spanningen, enkele oorlogen werden gevoerd. De burgeroorlog in Syrië maakt ook de toestand in Libanon instabieler, o.a. vanwege de vluchtelingen uit dat land. Er breken steeds vaker vuurgevechten uit tussen vóór en tegenstanders van het regime in Syrië, waarbij al een aantal doden vielen. De etnische lijnen die Syrië verdelen lopen ook door Libanon. De nieuwste plannen van Israël zijn om nu ook een muur aan de grens van Libanon te bouwen. Muren bij Palestina en Egypte staan er al. Dan blijft alleen de zeekant nog zonder muren over. Of ook daar niet?
Turkije In 2010 verslechterden de verhoudingen tussen Turkije en Israël. Een Israëlisch commando schoot negen Turkse actievoerders neer, die met hulpgoederen op weg waren naar Gaza. Israël vormt een totale blokkade rond Gaza. De schepen werden echter in internationale wateren aangevallen en in beslag genomen. Nadat Israël weigerde excuses aan te bieden verbrak Turkije de diplomatieke betrekkingen met Israël, schortte de militaire samenwerking op, en sloot het luchtruim voor Israëlische vliegtuigen. Op 28 mei werden de stafchef Gabi Askenazi en enkele andere bevelhebbers van het Israëlische leger in Turkije bij verstek aangeklaagd. De aanklacht werd door de rechtbank geaccepteerd. Er is bij elkaar tot 18.000 jaar gevangenisstraf tegen hen geëist – negen maal levenslang voor elk van de aangeklaagden. Die kunnen dus voorlopig beter niet naar Turkije op vakantie gaan. Egypte In Egypte vond een revolutie plaats. President Mubarak werd afgezet, en er worden verkiezingen gehouden voor een nieuwe president. Mubarak was voor Israël een prettige buurman, omdat hij met harde hand heerste en relatieve rust in de relatie bewaarde. In de nieuwe verhoudingen kregen de Moslim Broeders een grote invloed. De verwikkelingen van het laatste jaar zetten de relatie met Israël onder druk. De Israëlische ambassade werd bestormd door een woedende menigte, de ambassadeur verliet het land. Later sloot de Egyptische regering de hele ambassade en haalde ook de eigen ambassadeur terug, nadat Israël weigerde excuses aan te bieden voor het
doden van vijf Egyptische veiligheidsmensen in Egypte, die voor Palestijnse terroristen werden aangezien. Ook veroordeelde Egypte de recente aanvallen van Israël op Gaza als bestraffing van een beschieting, waarbij 15 Palestijnen werden gedood. Egypte bewerkte wel een nieuwe wapenstilstand tussen Israël en Gaza. Palestinian Airlines Op Pinksterzondag 27 mei was de eerste vlucht van Palestinian Airlines (PA), nadat deze 7 jaar stilgelegen had. De maatschappij is 15 jaar oud, en vloog tienduizenden mensen van Gaza naar bestemmingen in het Midden-Oosten. Na de intifada van 2000 vernietigde Israël het vliegveld van Gaza. De basis werd aarna verlegd naar El-Arish in Egypte, 60 km van Gaza. Door de sluiting van de grenzen zeven jaar geleden konden mensen uit Gaza ook dat vliegveld niet meer bereiken, en werden de vluchten stilgelegd. Na de veranderingen in Egypte werd de grens bij Rafah weer gedeeltelijk geopend, en zo kon ook PA een herstart maken, tot vreugde van de Palestijnen. Palestina Daarmee zijn we aangekomen bij het hete hangijzer, de relatie met Palestina. De nieuwe schermutselingen met Gaza zijn al genoemd. Maar ook voor de Palestijnen op de Westoever van de Jordaan is de houding van de Israëlische regering zo uitzichtloos, dat president Abbas dreigde om de leiding over de Palestijnse gebieden neer te leggen, en terug te geven in de handen van Israël, die er feitelijk ook de macht heeft. Hij bespeurt bij Israël geen wil om naar een duidelijke oplossing toe te werken. Integendeel, de versnelde uitbreiding van de Joodse kolonies, de vernietiging en in beslagname van huizen, akkers, wegen en waterbronnen wordt massief door de regering ondersteund. Het lijkt er op, dat Israël het idee van een twee-staten oplossing steeds minder serieus neemt. Het alternatief is een illegale en sluipende inbeslagname van het Palestijnse gebied. Wat betekent dat? Wordt dat gebied geïntegreerd in een staat die zuiver Joods wil zijn, dan is het enige perspectief op langere termijn dat de niet-Joodse bevolking wordt verdreven. Democratie en racisme als basis voor een staatsinrichting gaan immers niet samen.
Hongerstakingen door Palestijnse gevangenen In de afgelopen maanden kwam ook de actie van Palestijnse gevangen in het nieuws, die betere omstandigheden in de gevangenissen willen en een eerlijke rechtsvoering. Het begon drie maanden geleden met Bilal Diab (sinds 9 maanden) en Thae'r Halahla (sinds 22 maanden) die in een zogenoemde administratieve hechtenis vastzitten. Dat betekent dat zij zonder aanklacht en zonder proces gevangen gehouden worden. De termijn kan onbeperkt verlengd worden. De reden van hun hechtenis kent zelfs hun advocaat niet. Er zijn 308 Palestijnen die op die manier vastzitten. Diab en Halahla begonnen drie maanden geleden een hongerstaking tegen deze rechteloosheid en tegen de slechte omstandigheden in de gevangenissen, en zijn er inmidddels zeer slecht aan toe. Duizenden Palestijnse gevangenen volgden hun voorbeeld. De VN rapporteur voor schending van de mensenrechten in de Palestijnse gebieden Richard Falk noemde de omstandigheden in de Israëlische gevangenissen "verschrikkelijk". Veel gevangenen mogen al jaren geen bezoek hebben, een aantal zitten heel lang in isolatie, wat zelfs tegen de Israëlische wetgeving is.
Burgerlijke Tegenwind Al met al geen vrolijk beeld. De toestand rond Israël is een kruitvat dat op verschillende plaatsen aangestoken kan worden. Kan deze ontwikkeling nog ten goede gekeerd worden? De weg van Ein Bustan is in die context een mooie poging om vanuit de directe ontmoeting een ander menselijke klimaat te scheppen. Wanneer men ziet dat het echt mogelijk is, kunnen zich misschien steeds meer mensen en groeperingen
verbinden in die richting. De rechtse harde lijn van de regering in Israël kan zich immers alleen doorzetten omdat die brede steun in de bevolking heeft. Een omwenteling moet dus van onderop beginnen, door een verandering van bewustzijn. Een interessant initiatief in deze richting speelt zich af op Facebook. Michal Edry, een Joodse designer uit Tel Aviv, plaatste op Facebook een foto van zichzelf en zijn dochtertje
Michal Edry en zijn dochtertje met de mededeling: “Beste Iraniërs, wij zullen jullie land niet bombarderen, wij houden van jullie.” Dat was het startsein voor een actie waar vele duizenden mensen zich bij aansloten, ook mensen uit Iran. Hieronder is het logo van de actie en de verwijzing naar de Facebook-pagina: www.facebook.com/israellovesiran
Cornelis Boogerd
*
*
*
Activiteiten: Uw steun is nog steeds nodig Ein Bustan doet veel extra werk om vredespedagogie te verbreiden in Israël, en tweetalige onderwijs vanuit de waldorf pedagogie te verdiepen, zowel in haar directe omgeving alsook daarbuiten. Steeds ontstaan nieuwe projecten waar geld voor nodig is rond de bruisende gemeenschap in Ein Bustan. Zoals een uitbreiding van het bestaande onderkomen en een ruimte voor de nieuwe tweetalige waldorfschool. Daarvoor kon in de zomer van 2011 € 4000.- overgemaakt worden en in mei dit jaar nog eens € 5700.-. De donaties voor Ein Bustan worden goed besteed! Vruchtbare idealen geven een kracht voor de toekomst. Wij zijn dankbaar voor de grotere en kleinere schenkingen van mensen en instellingen die Ein Bustan steunen, éénmalig of regelmatig. De colofon onderaan de Nieuwsbrief laat zien hoe.
Actie Oude Kleren Sabien van Lommel organiseerde in het Centrum voor Autisme in Den Haag een inzamelactie voor oude spullen en kleren. De verkoop daarvan bracht € 161.- op die aan Ein Bustan werd geschonken. Hartelijke dank daarvoor!
Actie Zeepjes Uit Ein Bustan Het bijzondere verhaal van Tsviko Maata, de soldaat die zeepmaker werd in Ein Bustan, vindt u in een vorige uitgave van de Nieuwsbrief. Zijn handgemaakte zeepjes van natuurlijke ingrediënten hebben verschillende geuren: lavendel, geranium en patchouli, en sinaasappel. U kunt de zeepjes in Nederland kopen bij de Werkgroep Ein Bustan Nederland, of bij het Internationaal Hulpfonds (IHF). Hebt u interesse, voor uzelf of om te verkopen op een bazar, neem dan contact op met; Vally Cornelius : Telefoon: 0318-414881 – e-mail:
[email protected]. Acties voor de zeepjes De zeepjesactie is spontaan door verschillende mensen opgepakt. – Vally Cornelius verkocht 25 zeepjes tijdens een voordracht over Ein Bustan in Breitnau, Duitsland. – Monique van der Holst verkoopt de zeepjes in haar schoonheidssalon “Beauty Studio Leef” in Leidschendam. Daar zijn de zeepjes permanent te koop. Namens Ein Bustan: hartelijk dank!
Over de Werkgroep Ein Bustan Nederland Het Arabische woord EIN BUSTAN is moeilijk te vertalen. EIN betekent zowel Oog als Bron – een BUSTAN is een ommuurde tuin met olijven en cactussen, zoals die in de Arabische gebieden veel te zien waren, maar nu vaak vervallen zijn. Het is een mooie naam voor een kleine oase van menselijkheid, waar de vrije school pedagogie op een creatieve manier vruchtbaar kan worden als vredespedagogie. De bron van de vrije school pedagogie is de antroposofie, die inzicht geeft in het wezen van de mens dat in iedere cultuur op een andere manier tot uitdrukking komt. De Werkgroep Ein Bustan werd opgericht op 29 september 2006 door Vally Cornelius en Cornelis Boogerd. Vally heeft 14 jaar in Israël gewoond, en spreekt ook de taal. Regelmatig bezoekt zij haar dochter en kleinkinderen, en de kleuterschool Ein Bustan. In 2005 hield zij een inzamelingsactie voor dit initiatief, en bracht 7000.- € bijeen. Daarna wilde zij haar actie een regelmatiger karakter geven en zocht daartoe contact met ondergetekende, als bestuurslid van Stichting Helias. Samen richtten wij de werkgroep Ein Bustan Nederland op, die met Stichting Helias een samenwerking vond.
Colofon: U kunt Ein Bustan ondersteunen op de girorekening van Stichting Helias: 643965 onder vermelding van: Ein Bustan. Stichting Helias is een art. 23 stichting, waardoor u uw schenking van de inkomsten belasting kunt aftrekken. Inlichtingen over het initiatief bij: Vally Cornelius : – Telefoon: 0318-414881 – e-mail : valentine.cornelius @ hetnet.nl Cornelis Boogerd: - e-mail: clboogerd @ zonnet.nl. Namens Ein Bustan danken wij u voor uw steun, Vally Cornelius Cornelis Boogerd Peet worden van een kind in Ein Bustan Donateur of Peet worden kan in direct contact met Ein Bustan. De donateur krijgt informatie over het kind, met regelmatige updates over zijn of haar ontwikkeling, samen met een foto. In Nederland kunt u het echter beter doen via het Internationaal Hulpfonds dat de peetschappen bemiddelt. Uw schenking is dan aftrekbaar van de inkomstenbelasting en de kosten voor de bank zijn veel lager. Zie www.internationaalhulpfonds.nl; Contact: e-mail:
[email protected] of tel. Anette van Soest : 0492-322872
Maayan Babustan Arab Jewish Waldorf Kindergarten, 13 Narkisim St. 36073, Kiryat Tivon, Israel, phone: +972-4-9536012
[email protected] web: http://www.einbustan.org
