1 januari 2015
NIEUWSBRIEF Driebergse Automobiel Club opgericht 15 november 2001
Dit is de eerste nieuwsbrief van 2015 en we beginnen maar met een zonnig plaatje van een Mercedes afkomstig uit een boekje waar al eerder een plaatje uit is geput.
De eerste bijeenkomst van ons is op vrijdag 9 januari a.s. wanneer Beukenstein voor ons de deuren open zet om elkaar een voorspoedig nieuwjaar te wensen. Zoals bekend maar toch nog eventjes hier geschreven: de deur van Beukenstein gaat dicht om 20.00 uur. Als je toch wat later komt dan moet je gezien worden vanuit de zaal, dan zal er naar de deur gespoed worden om open te doen. Je hebt dan geluk. Graag arriveren dus tussen 19.30 en 20.00 uur. Neem je vrouw mee die avond.
DAC staat open voor leden die van klassieke automobielen houden. De club organiseert toertochten en evenementen. Elke tweede vrijdag van de maand een clubavond in museum Militaire Traditie, Van Rijckevorselstraat 2 te Driebergen. www.dac-web.nl
DAC brief januari 2015
1
1 januari 2015
Een Gräf & Stift en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog De aanslag Op 28 juni 1914 bezochten de Oostenrijkse kroonprins Franz Ferdinand en zijn vrouw Sophie Serajewo in het nog niet zolang geleden aan de Dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije toegewezen gebied Bosnië-Herzegowina. De gebiedsuitbreiding was een van de gevolgen van de in de 19e en begin 20e eeuw uitgevochten oorlogen tussen de Balkan staten en het Turkse sultanaat.
Het nog jonge koninkrijk Servië had dolgraag het in het Noorden aangrenzende gebied Bosnië-Herzegowina gehad. Het rekende daarbij niet alleen op steun van het Russische tsarenrijk, maar was ondertussen ook bezig om via terroristische acties onrust in het gewenste gebied te veroorzaken. Een staatsbezoek van de ‘vijand’ Oostenrijk was daarvoor een uitgelezen gelegenheid. In de morgen was er al een mislukte aanslag gepleegd, maar er waren herkansingen. Een lid van de Zwarte hand, een door Servië heimelijk gesteunde terroristische organisatie liep nog met zijn geladen pistool rond. Het kroonprinselijke paar reed met de auto door de stad op weg naar een volgende ontvangst, maar de chauffeur reed verkeerd en moest stoppen om te keren. Dat was voor Princip de kans om een heldendaad te verrichten. Nog in de war van de unieke kans die hem geboden werd, richtte hij zijn pistool en loste twee schoten, min of meer in het wilde weg. Maar ze waren uiteindelijk dodelijk.
Deze moordaanslag wekte minder rumoer en emotie dan verwacht kon worden. Het echtpaar was niet erg populair, De Oostenrijkse keizer vond zijn opvolger Franz Ferdinand niets en diens vrouw nog minder. Het echtpaar mocht niet in de keizerlijke grafkelder begraven worden. Ook in het buitenland waren de reacties gematigd. Toch brak mede naar aanleiding van deze terreurdaad ruim een maand later een niet alleen in Europa maar ook elders een vier jaar lang durende gruwelijke oorlog uit. De Eerste Wereldoorlog kostte alleen al 20 miljoen soldaten het leven. Vooral militaire machtspolitieke motieven brachten uiteindelijk Oostenrijk-Hongarije, Duitsland en Turkije aan de ene kant en Servië, Rusland, Frankrijk, Engeland en later Italië en de Verenigde Staten aan de andere kant tegenover elkaar.
“Als de muggen in januari dansen, Maar in dit verhaal wilde ik aandacht vragen voor de auto waarin het echtpaar gereden werd. Allereerst is het voor zo ver ik heb wordt de boer kunnen nagaan de eerste keer geweest dat een aanslag op een bedelaar” vorsten of andere hoogwaardigheidsbekleders is gepleegd terwijl
deze in een auto reden. Aanslagen waren zo rond 1900 zeker geen zeldzaamheid, maar meestal liepen de slachtoffers of reden ze in een koets. En was deze aanslag de eerste op die wijze, het zou zoals we inmiddels weten niet de laatste zijn.
De auto De plaatselijke bestuurder in Bosnië-Herzegowina, Franz graaf Harrach, had zijn eigen auto ter beschikking van de kroonprins en zijn vrouw gesteld. Het was een Oostenrijks product van grote klasse. De firma Gräf&Stift was klein begonnen. De drie broers Carl, Heinrich en Franz Gräf
DAC brief januari 2015
2
1 januari 2015
waren zoals zoveel autofabrikanten begonnen als fietsenmakers. Maar in associaltie met Josef Hans Stift bouwden zij in 1895 hun eerste auto, een één cilinder motor dreef een koets met voorwielaandrijving aan. De motor kwam uit Frankrijk en was een De Dion. Maar al snel kwam een grotere productie op gang en in 1905 leverden ze al een vier cilinder Doppel Phaeton met een motorinhoud van ruim twee liter. Dit was ook de wagen waarin het echtpaar in Serajewo in gereden werd. De auto staat nu in het Nationaal Legermuseum in Wenen.
De auto waarin Ferdinand en zijn vrouw werden getroffen door het Servische lood
Om de omzet te vergroten maakte de fabriek in licentie ook Citroëns. Maar de ambitie was om topwagens te leveren die konden concurreren niet alleen met Austro Daimler, maar ook met Rolls Royce en andere wagens uit het top segment. Dit lukte tot 1935 -1938 (beide jaren
DAC brief januari 2015
3
1 januari 2015
worden genoemd). Kennelijk was door de crisis het niet meer mogelijk in deze luxe wagens te investeren. Luxe wagens waren het of als gesloten sedan geleverd of als coupé, met veelal een zes of acht cilinder motor.
De personen-wagenlijn ging dicht, maar het bedrijf ging verder met het produceren van vrachtwagens, autobussen, tramwagens e.d. Voor de productie van deze vervoermiddelen was
men in 1929 al gefuseerd met Autofabrik Perl. Na de Tweede Wereldoorlog bleef het bedrijf in die lijn verder werken. Eind jaren zeventig nam de Duitse vrachtwagen en machinebouwer M.AN. het bedrijf over en nu behoort het nog steeds tot een belangrijke werkgever bij Wenen. Zelfstandig voorbestaan lukte Austro- Daimler, Steyr en Puch ook niet. Austro-Daimler ging al snel met Steyr samen en in 1934 kwam Puch daar ook bij. Na 1945 bleven de merken Steyr en Puch gehandhaafd. Steyr bouwde trucks en tractoren en Puch kreeg naam als bromfietsfabrikant. Ook bouwden zij in licentie voor Mercedes (de Geländewagen) en ik meen dat ook de Chrysler Voyager lange tijd in Oostenrijk werd gebouwd.
P. van Hees
De stoet met de auto waarin de troonopvolger en zijn gemalin kwam aanvankelijk van links aanrijden direct na de bomaanslag waarbij een handgranaat werd gegooid, reed langs dit kruispunt bij de brug naar het stadhuis. Gavrilo Princip kreeg toen geen kans zijn moordaanslag te plegen, de auto reed te snel. Na enige tijd kwam de stoet auto's terug, de auto kwam toen van rechts aanrijden en ging rechtsaf het straatje in, de toenmalige Franz Jozef straat, dat was niet de bedoeling, de chauffeur moest stoppen om weer achteruit te rijden. Op dat moment loste Princip zijn schoten.
DAC brief januari 2015
4
1 januari 2015
Naar men zegt is dit een van de laatste foto’s van het paar voor de dodelijke schoten.
Hoe in de pers een en ander werd afgebeeld is ook duidelijk.
Mededelingen Deze maand valt de jaarlijkse nota in de bus. De contributie is in de ledenvergadering vast gesteld op € 35.— per jaar. Op de eerstkomende ledenvergadering zullen besluiten tot royement moeten worden genomen, dat is niet leuk maar het zal moeten.
De ledenvergadering staat voor februari op de agenda en wel op vrijdag de dertiende. Nooit weg zo’n dag toch. Agenda etc. krijgen jullie nog.
In maart opent John zijn showroom voor ons en dat willen wij doen door iemand uit te nodigen voor een lezing. Edward heeft daaromtrent goede contacten.
DAC brief januari 2015
5
1 januari 2015
Raad eens
Het is niet moeilijk om te raden lijkt mij dat het hier gaat om een opname in een museum. Maar de opdracht is wat moeilijker, alhoewel ik wel mag zeggen dat er speurders onder de leden zijn met een bijzondere reputatie. De opdracht is: uit welk land komt deze bijzondere auto, wel merk en welke uitvoering is deze ten deel gevallen. M.a.w. voor wie is deze speciaal gebouwd. Wie het weet mag het melden en krijgt drie punten.
De opdracht van de maand december is door Piet volledig gescoord en hij krijgt de 4 punten bijgeschreven en is daarmee leider geworden in het klassement. Het is een Chevrolet - truck- 1926 en uit de USA, staat daar nu op het ‘kerkhof’.
DAC brief januari 2015
6
