Nieuwsbrief Bètasteunpunt December 2012

Nieuwsbrief Bètasteunpunt December 2012 Het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool is in 2009 opgezet om o.a. hulp te bieden aan leerlingen uit het voortgezet onderwijs die bezig zijn met hun profielwerkstuk. Ondertussen doet het Bètasteunpunt veel meer. Met deze nieuwsbrief willen wij u onder andere op de hoogte brengen van de activiteiten die de afgelopen periode hebben plaatsgevonden. Deze activiteiten zijn tot stand gekomen door tussenkomst van het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool. N.B. De nieuwsbrief verschijnt enkele keren per jaar naar aanleiding van de hoeveelheid relevante informatie voor VO-docenten. Vriendelijke groet, Jenny Meijer [email protected] 050-595 7821 @betasteunpuntHG

Derwin Schorren [email protected] 06-13 222 700/ 050-595 5552

Inhoud Bètasteunpunt Hanzehogeschool groeit!...................................................................................3 Oud -studenten helpen bij O&O-opdracht klas 1.......................................................................4 Rekenonderwijs in het Voortgezet Onderwijs............................................................................5 Masterclass Onderzoeksvaardigheden ......................................................................................6 Speerpunten Hanzehogeschool: Energie en Healthy Ageing .....................................................6 Energy Challenge: Energie besparen voor je eigen school! .......................................................7 Nieuwe kijk op Groningen- techniek magazine Hanzehogeschool ............................................9 Gezamenlijk docentendagen ......................................................................................................9 Nieuw: Associate Degree Projectleider Techniek.................................................................... 10 Data activiteiten Bètasteunpunt 2012-1013 ........................................................................... 11

Bètasteunpunt Hanzehogeschool groeit! Om leerlingen zo goed mogelijk te helpen bij hun profielkeuze, profielwerkstuk en de uiteindelijke studiekeuze heeft het Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool vanaf januari 2009 veel tijd en energie gestoken in haar bekendheid. Dit is met name gedaan door vakdocenten te informeren over de verschillende mogelijkheden op de Hanzehogeschool voor het domein techniek en ict. Het is dan ook grotendeels aan deze vakdocenten te danken dat leerlingen de weg naar ons Bètasteunpunt kunnen vinden. Dank daarvoor! Gelukkig weten de vakdocenten ons Bètasteunpunt ook voor zichzelf te vinden. Er komen bijvoorbeeld steeds meer verzoeken binnen voor profielvoorlichting, practica of gastlessen op de Hanzehogeschool. Grafiek 1: het aantal vragen van leerlingen aan het Bètasteunpunt Hanzehogeschool

1

Opmerking : Schooljaar 2008-2009 start op 1 januari 2009 (start Bètasteunpunt) 2 Opmerking : Peildatum schooljaar 2012-2013 is 26 november 2012. De rest is geschat op basis van het voorgaande jaar en de trend van 2012-2013

Tabel 1: top 5 VO-scholen Nr. 1 2 3 4 5

VO-school Ubbo Emmius Zernike College Werkmancollege Winkler Prins Maartenscollege/RSG de Borgen

Aantal vragen 10 8 7 6 4

Het aantal vragen is ook terug te zien in het aantal bezoeken op de website www.hanze.nl/betasteunpunt. Afgelopen september waren er 1.700 bezoeken tegenover 770 bezoeken in dezelfde maand vorig jaar.

Oud -studenten helpen bij O&O-opdracht klas 1 Begin mei 2012 benaderde het Liudger uit Drachten het Bètasteunpunt met de vraag: “Zijn er studenten van de Minor Fire Safety Engineering die onze eerste klassen iets kunnen vertellen over brandveiligheid? Ze werken op dit moment aan de opdracht Brandveiligheid in veestallen.” Twee oud studenten, Peter Paul Luiken en Pim Walls, hebben deze vraag opgepakt en het volgende verslag gemaakt van hun ervaringen: Fire safety op het Technasium Als voormalig student van de Hanze Hogeschool werden we gevraagd om een groep brugklassers wat te vertellen en te begeleiden bij een project over brandveiligheid in veestallen. Met onze opleiding Bouwkunde, de Minor Fire Safety Engineering en nu werkzaam in het vakgebied brand, leken we hier een geschikt duo voor te zijn. Wijzelf waren hier minder van overtuigd, want geen van ons twee heeft eerder voor de klas gestaan. Al snel werd duidelijk dat Pim op het Liudger in Drachten voor de klas moest, de middelbare school waar hij zijn Havo heeft gevolgd. Een andere meevaller was dat Peter Paul net met een verbeterplan voor een boerderij bezig was en dus goed in de materie zat. Het project ‘brandveiligheid in veestallen’ wordt uitgevoerd door de brugklassen van het Technasium, pientere leerlingen dus. Aan hen was de opdracht om een verbeterplan te schrijven voor een bestaande boerderij. Hiervoor zijn ze in groepjes van drie naar een boer gegaan en hebben geïnventariseerd wat voor brandveiligheidsmaatregelen door de boer zijn getroffen. Er werd gekeken naar rookmelders, rookverboden, vluchtmogelijkheden van het vee, app’s op telefoons van boeren etc. Peter Paul en ik hebben getracht iets te vertellen over het grote plaatje, het denken in scenario’s en oplossingen. Geen van de groepjes had bijvoorbeeld rekening gehouden met de locatie van de boerderij en de invloed daarvan, met ontruimen van de stal, met aanrijdtijden van de brandweer. Ik vond het leuk om de leerlingen zo enthousiast te zien over het onderwerp Fire Safety. Zeker toen we bij de groepjes langs gingen voor individuele vragen en tips, bleek dat er goed over het onderwerp was nagedacht. Maandagmiddag 25 juni mochten wij de resultaten beoordelen op, onder andere, creativiteit en haalbaarheid. Voor ons was het leuk om terug te zien wat de leerlingen van ons college hebben opgestoken en hoe ze hier mee om zijn gegaan. Opmerkelijk waren de verschillen in aanpak en resultaat. Het niveau van de presentaties was boven verwachting. Voor ons was het een hele ervaring en hebben het met veel plezier gedaan. Pim Wallis Namens het Bètasteunpunt was Jenny Meijer ook aanwezig tijdens de presentaties. Het was een leuke en leerzame middag met enthousiaste leerlingen vol ideeën!

Rekenonderwijs in het Voortgezet Onderwijs Vanuit het Zernike College kwam de vraag of het Bètasteunpunt kon helpen bij het zoeken van de juiste contactpersoon binnen de Hanzehogeschool voor een cursus ‘rekenen voor docenten’. Het Bètasteunpunt heeft de teamleider van de Pedagogische Academie (PA) en het Zernike College met elkaar in contact gebracht en dit heeft tot het volgende mooie initiatief geleid: Vanaf 2014 wordt in het VO het rekenonderwijs ingevoerd als verplicht examenvak. Het vak wordt op drie niveaus (zgn referentieniveaus) aangeboden; van Basisschool niveau 1 F, VMBO niveau 2F, tot en met VWO 3F/ 3 S. Een nieuw vak dus in het VO en beduidend anders dan bijvoorbeeld een vak als wiskunde. Elke VO-school is momenteel druk bezig het rekenonderwijs vorm te geven. Veel VO scholen lopen ertegen aan dat de kennis van het rekenen zoals dat in het basisonderwijs wordt gegeven, ontbreekt. Hoe wordt het rekenonderwijs aangeboden, wat zijn de begrippen, wat is de taal van het rekenen, en welke didactische principes worden gehanteerd? In het voorjaar van 2012 is de Pedagogische Academie van de Hanzehogeschool op vraag van het Zernike College, gestart met de cursus “Rekenen en didactiek in het basisonderwijs”. De cursus bestaat uit vier dagdelen en geeft antwoord op vragen als: “Hoe krijgen de basisschoolleerlingen rekenen aangeboden? Welke methoden zijn er in de markt? Welke didactische principes liggen er aan ten grondslag? Hoe krijgen we de leerlingen geïnteresseerd? Wat is nu eigenlijk dyscalculie en hoe kunnen we met rekenproblemen in de klas omgaan?” Maar ook hele concrete vragen komen aan de orde: Hoe gaat dat eigenlijk met die nieuwe manier van staartdelen? En waarom wordt dat zo aangeleerd? We snappen zelf wel hoe je 345 keer 3,5 uitrekent, maar hoe leggen we dat een zwakkere leerling uit? Oh ja, en delen door een breuk is vermenigvuldigen met het omgekeerde. Maar hoe maken het inzichtelijk?” Dit soort vragen worden beantwoord in de cursus. Na afloop biedt de PA de mogelijkheid om in kleinere groepen gecoacht te worden op dit vak. Het Zernike is tevreden. Henk Zijlstra, rekencoördinator van het Zernike, vertelt: “We hebben met 50 rekendocenten de cursus gevolgd. De inhoud werd, mede door de afstemming vooraf, op maat aangeboden. Van de rekencollega’s kreeg ik terug dat ze het een erg goede reken-bijscholingscursus vonden. Er was veel leuke en interessante variatie in de werkvormen, eyeopeners, en nieuwe rekeninzichten. Het was prettig om te weten hoe en zeker ook waarom, het zo op de basisschool wordt aangeleerd. Alle deelnemende docenten hebben hun certificaat behaald. Kortom, een leuke dynamische boeiende interessante cursus! Mocht u meer willen weten, kunt u contact opnemen met Mark Terpstra of Liane Meijer-de Vries van de PA. Telefoon: 050-5957321 e-mail: [email protected] of [email protected] (cc [email protected] )

Masterclass Onderzoeksvaardigheden Tijdens een schoolbezoek van de coördinator van het Bètasteunpunt aan Dingstede in Meppel kwam de vraag op tafel of het ook mogelijk was om voor profielwerkstukleerlingen een masterclass Onderzoeksvaardigheden te organiseren. Het Bètasteunpunt is met deze vraag aan de slag gegaan en dit heeft geresulteerd in een mooie en leerzame dag voor 14 zeer gemotiveerde havo 5 leerlingen. Deze leerlingen werden vergezeld door twee even gemotiveerde docenten van hun eigen school. De masterclass vond plaats op 31 oktober 2012 in het Van Dooren Veste gebouw van de Hanzehogeschool. Vanuit Meppel kwamen de leerlingen met de bus naar Groningen. In de ochtend kregen ze een workshop van Arnoud Thuss over hoe je, van het begin tot het eind, een minionderzoek doet. Na de middagpauze was er tijd voor een lezing. Het onderwerp was creatief onderzoek doen; daarbij ook aandacht voor interventiecyclus, kwantitatieve vs. kwalitatieve aanpak, voorbeelden van dataverzamelingsmethoden en analysemethoden. Deze lezing werd gegeven door drs. Pieter Hogendoorn. Zowel de docenten als de leerlingen van Dingstede waren positief over deze dag en gaven aan dat het zeer zeker voor herhaling vatbaar is. De leerlingen hebben na afloop hun ook aangegeven waar zij verbeterpunten zien. De hogeschooldocenten nemen dit mee in het ontwikkelen van de volgende masterclass Onderzoeksvaardigheden. Zeer waarschijnlijk zal deze masterclass vanaf schooljaar 2013-2014 meedraaien in het reguliere traject van de masterclasses.

Speerpunten Hanzehogeschool: Energie en Healthy Ageing Noord Nederland wil zich profileren waar het goed in is: Energie en Healthy Ageing (‘gezond ouder worden’). Als onderdeel van de onderwijsketen focust de Hanzehogeschool zich de komende jaren dan ook in de volle breedte (alfa, beta, en gamma...) steeds meer op deze grote domeinen energie en healthy ageing . Daar ligt wellicht een mooie toekomst voor veel jullie leerlingen en onze studenten. De werkvelden energie en healthy ageing vragen om goed, gemotiveerd en vaak hoger opgeleide werknemers. De focus op energie en gezond ouder worden zal ook haar uitwerking hebben op de aansluitingsactiviteiten vanuit het Bètasteunpunt. Om de jeugd vroeg bekend te maken met deze domeinen zullen aansluitingsactiviteiten steeds meer in het kader van deze domeinen komen te staan. In deze en de komende nieuwsbrieven zal hier meer aandacht aan worden besteed.

Energy Challenge: Energie besparen voor je eigen school! In het cursusjaar 2012-2013 doen tien Groningse en Drentse scholen mee aan een wedstrijd om energie te besparen: de Energy Challenges. Doel van het project is niet alleen energie en dus kosten te besparen, maar ook kennis en bewustzijn te ontwikkelen bij kinderen en jongeren en ze te interesseren voor het onderwerp energie.

Scholen die in de testfase 2012-2013 meedoen( links), de partners in het project ( rechts) en de financiers ( onderaan)

Ondertekening op maandag 12 november 2012

Het project is een initiatief van de Energy Valley Topclub, een samenwerking van onder meer Gasunie, GasTerra, Imtech, Groningen Seaports, BAM en de stichting Energy Valley. Zij vinden het, net als de Hanzehogeschool, belangrijk dat jongeren het onderwerp energie ‘goed tussen de oren krijgen’. Door de belangstelling voor energie te vergroten leveren ze een belangrijke bijdrage aan de (energie)toekomst en kan interesse gewekt worden voor een opleiding en werk in de energiesector. Met name in de energiebranche blijkt een ware crisis te ontstaan rond goed opgeleid technisch personeel. In 2011 is de vraag maar liefst 19% hoger dan in 2010 en dat percentage wordt in de toekomst nog hoger. De Hanzehogeschool levert een belangrijke bijdrage aan het project door zowel haar eigen studenten als de jongeren van het Basisonderwijs, Voortgezet Onderwijs en MBO kennis te laten maken met de veelkleurigheid en veelzijdigheid van energie. Het project sluit goed aan bij de speerpunten Energie en Techniek van de Hanzehogeschool. Er valt bij jongeren nog een hoop te winnen als het gaat om interesse in energie in het algemeen en in de energietechniek in het bijzonder. Dus: werk aan de winkel om op een leuke en leerzame manier meer interesse en kennis over energie onder de aandacht te brengen. En hoe kun je dat beter doen dan in onderlinge competitie en door studenten aan de slag te laten gaan met kinderen en jongeren van de verschillende scholen? Het idee is dat de eerste maanden van het schooljaar het energieverbruik op school ‘real time’ door middel van een monitoringsysteem gemeten wordt en studenten van onze opleidingen Bouwkunde, Facility Management en Technische Bedrijfskunde samen met de jongeren van de school nader onderzoek verrichten ( o.a. warmte-koude foto’s, factuuranalyse, energieprocessen, installatie-en bouwkundig onderzoek).

Ondertussen lopen studenten Communicatie, Psychologie en Facility Management warm om samen met de jongeren acties te bedenken en kennis en middelen te ontwikkelen om hun mede leerlingen en docenten tot energie bewust gedrag aan te sporen. Ze kunnen hierbij een beroep doen op verschillende experts en bedrijven die het belang van het project onderstrepen. Na deze voorbereidingsfase wordt het energieverbruik rond november/december vastgesteld en worden ‘quick wins’ gerealiseerd. Het team ‘techniek’ gaat vervolgens op basis van de onderzoeksgegevens aan de slag met de maatwerk adviesrapporten voor de verschillende scholen. Het team ‘gedrag’ komt tijdens het stookseizoen tot uitvoering van haar ideeën en plannen om energie te besparen door bewust(er) om te gaan met energie. Na afloop van het project wordt uitgewisseld hoeveel energie elke school bespaard heeft en hoe ze dit aangepakt heeft. Er worden prijzen uitgereikt en resultaten gevierd! Afgelopen jaar deden twee scholen mee aan een pilot: één school bespaarde fors door bewuster om te gaan met energie, de andere vooral door het verwarmingssysteem anders in te stellen. Beide scholen verbruikten door deze maatregelen elk al vijftien procent minder energie. Dat heeft in totaal 27.000 euro gescheeld. Voor heel Nederland kunnen er zo tientallen miljoenen euro’s worden bespaard, want alle scholen in Nederland samen verbruiken jaarlijks voor 700 miljoen euro aan energie. Wat is er voor nodig om mee te doen? Behalve inzet en commitment weinig, want scholen hoeven zelf niet te investeren. GasTerra, Gasunie, Imtech en de Gemeente Groningen zijn bereid gevonden geld te steken in de Energy Challenges om van start te kunnen. Zo krijgen alle deelnemende scholen dit jaar het monitoringsysteem van EnerGQ en leveren bedrijven stageplekken voor studenten van de Hanzehogeschool die bij de Energy Challenges ingezet worden. Er wordt van de scholen wel een bijdrage gevraagd van een deel van het bespaarde bedrag om de onkosten voor de Energy Challenges te betalen. Voor de scholen is er dus geen risico. Bovendien, hoe meer scholen besparen, hoe meer ze zelf overhouden: energie besparen loont. Deze ronde, met tien scholen, is een test. Het is de bedoeling dat na de testperiode volgend jaar september zeker zestig scholen meedoen aan de Energy Challenges. Niet alleen in Groningen en Drenthe maar ook in Friesland en de kop van Noord Holland. Als dat een succes wordt kan het project landelijk uitgerold worden door per regio een reeks Challenges op te zetten en regionale bedrijven en kennisinstellingen erbij te betrekken. Voor meer informatie kunt u terecht bij: Riet Grevelink, projectleider Energy Challenges Hanzehogeschool [email protected]; 06-51352493 (cc [email protected])

Nieuwe kijk op Groningen- techniek magazine Hanzehogeschool Op dit ogenblik is de Hanzehogeschool bezig om een bèta en techniek magazine samen te stellen waarin onze studenten vertellen over de inspirerende projecten waaraan zij werken. Daarnaast komen ook lectoren en docenten aan het woord om te vertellen waarom hun onderzoek zo boeiend is. De werktitel is op dit moment Nieuwe kijk op Groningen en zal waarschijnlijk begin 2013 uitkomen. Het doel van dit magazine is om leerlingen, docenten, ouders en alle andere geïnteresseerden te laten zien waar de Hanzehogeschool op het gebied van techniek mee bezig is.

Gezamenlijk docentendagen Samen met de RUG en de Friese Hogescholen hebben we afgesproken om in gezamenlijkheid programma’s/dagen aan te bieden, om jullie als docenten uit het voortgezet onderwijs niet ‘op te zadelen’ met veel (te veel) losse activiteiten. Zo organiseren we naast de Bètawerkplaatsen van de Hanzehogeschool en de Studiestijgerbijeenkomsten van de RUG nu ook gezamenlijke VO-HO Netwerk Noord dagen en zullen de VO- docentendagen, die door alle hier boven genoemde instituten op de een of andere manier werden georganiseerd, ook meer in gezamenlijkheid worden ontwikkeld. Het is natuurlijk een prettige uitdaging om zulke, toch verschillende hoger onderwijs organisaties, te laten samenwerken, om jullie zo goed mogelijk te bedienen. We hebben de uitgesproken intentie om als hoger onderwijs, met één mond en met een gezamenlijk afgestemd programma, jullie te bedienen met zinvolle en inspirerende aansluitingsactiviteiten.

Nieuw: Associate Degree Projectleider Techniek Een Associate degree (Ad) is de nieuwe erkende graad in het hoger onderwijs. De Ad is een tweejarig programma en zit qua niveau tussen mbo en bachelor in. Daarbij is er een doorstroom mogelijkheid naar het bachelorniveau in twee jaar. Projectleider techniek De Ad Projectleider Techniek die de Hanzehogeschool aan gaat bieden leidt op tot (aankomend) projectleider, werkvoorbereider, meewerkend voorman/teamleider, of commercieel technicus in veel technische branches (van installatietechniek tot adviesbureaus). Havisten die aan de slag willen in de praktijk De Ad combineert werken en leren: twee avonden per week naar de Hanzehogeschool en daarnaast praktijkopdrachten op de werkplek. Ad-studenten zijn dus ook werknemers - die mee kunnen groeien op hun werkplek!

Voor meer infomatie: Ron van Helvoirt Telefoon: 050- 595 4769 e-mail: [email protected] (cc [email protected])

Data activiteiten Bètasteunpunt 2012-1013 VO-Docenten-Dag op de Hanzehogeschool Donderdag 21 maart 2013

Masterclasses havo/vwo 4 op de Hanzehogeschool Dinsdag 4 juni 2013 Donderdag 6 juni 2013

Bètawerkplaatsen Hanzehogeschool Vrijdag 11 januari 2013 VO-HO netwerk noord Vrijdag 8 februari 2013 Bètawerkplaats Vrijdag 15 maart 2013 VO-HO netwerk noord Vrijdag 12 april 2013 Bètawerkplaats Vrijdag 17 mei Bètawerkplaats Vrijdag 14 juni VO-HO netwerk noord

Presentaties op het VO: ‘Kies bewust (NT/NG)’ voor profielkiezers havo en vwo 3 Periode januari t/m april