NIEUWSBLAD VOOR DE PROTESTANTSE GEMEENTEN TE AALTEN EN BREDEVOORT

1

NIEUWSBLAD VOOR DE PROTESTANTSE GEMEENTEN TE AALTEN EN BREDEVOORT

15e JAARGANG NR. 7 • VRIJDAG 18 DECEMBER 2015

Kerst 2015

2

COLOFON KerkVenster is het nieuwsblad van en voor de Protestantse Gemeente Aalten en de Protestantse Gemeente Bredevoort. Het verschijnt elke veertien dagen. In de vakantieperiodes verschijnen edities van drie of vier weken.

Zie pagina 7

KerkVenster wil een open

raam zijn, waardoor een ieder naar binnen en naar buiten kan kijken. Het blad gunt een blik op het kerkelijk leven binnen de aangesloten gemeenten, maar heeft ook aandacht voor wat zich buiten het eigen kerkelijk erf afspeelt. Kerk­Venster beoogt zo een venster te zijn op kerk en wereld, waarbij het uiteindelijk gaat om het verhaal van God en mensen. De kleur geel in de hoeken duidt op licht, zoals we dat in Woord en dienst tegenkomen.

Logo

In het logo van KerkVenster valt het witte kruis op. De wereldbol in het midden wijst op de aarde, die is toevertrouwd aan mensen. De ring symboliseert het plaatse­lijk en wereldwijd samenkomen van de gemeente van Christus en geeft het kerkelijk jaar aan met de k­ leuren paars, wit, groen en rood. De kleur geel in de hoeken duidt op het doorbrekende licht van Gods Koninkrijk.

Uitgever

KerkVenster wordt uitgegeven door de Stichting KerkVenster. Adres: Kerkstraat 2, 7121 DN Aalten, tel. 0543-472835, b.g.g. 06-50936465

Redactie

Hoofdredacteur: Wytze Andela Eindredactie: Leni Franssens, Ada Haasnoot, Gerda ter Maat, Johan Scholl Redactieleden: Hanneke Drenth, Liesbeth Greijdanus, Jan van Herksen, Heleen Veerbeek (coördinator jeugdredactie)

Fotografen:

Jan Oberink (algemeen), Jan Ebbers (Bredevoort), Tijme Bouwers (Zuiderkerk), Gerrit ter Maat (Oosterkerk), Christiaan Eppink (Oude Helenakerk)

Coördinatie website en blad Arnold Arentsen

Financiën

Eenmaal per jaar wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd om KerkVenster te kunnen bekostigen. Deze bijdrage is aftrekbaar als gift. Belangstellenden buiten Aalten en Bredevoort kunnen een postabonne­ ment op Kerk­Venster nemen. De abonnementskosten be­dragen € 45,00 per jaargang. Giften kunnen worden overgemaakt op bank­rekeningnr. NL 53 RABO 0380229595, t.n.v. KerkVenster Aalten. Penningmeester: Benno Elburg, tel. 0543-476724.

Bezorging

De bezorging wordt gedaan door vrijwilligers. Hoofd van de distributiecommissie is Ad Doornink, tel. 0543-723360, e-mail: [email protected]. Hier kunt u terecht met k­ lachten over de bezorging en voor het aanvragen van de extra nummers.

Vormgeving

Het verzamelen van de kopij en de rubricering worden verzorgd door de vormgevingscommissie. Hoofd van deze commissie is: Tiny Oosterink, tel. 0543-476350. KerkVenster wordt in eigen beheer opgemaakt door Arjan Ligtenbarg.

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem. Oplage 3750 ex.

Inleveren kopij

De kopij, inclusief die voor de website, dient te ­ worden aangeboden per e-mail in Word 97 of hoger, in txt-­formaat. Illustraties en/of foto’s altijd in aparte ­bestanden (jpeg, etc.) aanleveren. Uiterste inlever­datum kopij per e-mail is woensdag 30 december 2015 voor 18.00 uur. Voor evt. geschreven of getypte kopij geldt als uiterste inlever­datum maandag 28 december 2015 voor 18.00 uur.

Aanleveradressen kopij

E-mail: [email protected], brievenbus KerkVenster, Kerkstraat 2. © KerkVenster 2015. Overname van artikelen alleen met toestemming en bronvermelding

Overdenking

door ds. Riemer Faber

Het Woord is mens geworden …

(Johannes 1:14)

E

r was eens een katholieke moeder die elk jaar als ze het kerststalletje klaarmaakte het kruisbeeld, dat het hele jaar aan de wand hing, weghaalde. Ze vond het anders zo zielig voor Jozef en Maria. Die hoefden volgens haar in de beslotenheid van de kerstdagen nog niet stil te staan bij waar het allemaal op uit zou lopen met het leven van hun kindje. Dat zou alleen maar afdoen aan de blijdschap en de verwondering van dit moment… Fijngevoeliger en eerbiediger kun je het nauwelijks zeggen. Op een subtiele manier geeft de handelwijze van deze vrouw aan hoe het kerstfeest iets heeft wat geen enkel ander feest heeft. Er ligt een glans over van respect en verwondering, een glans van nieuwheid die het - ondanks alle veranderingen in kerk en samenleving - altijd heeft behouden. En die je kunt samenvatten als: eerbied voor het geheim van het kind. Kerstfeest… we hebben er allemaal zo onze gedachten en gevoelens bij. Het moet vooral een gezellig en romantisch feest zijn, het liefst in een witte atmosfeer. Maar tegelijk weten we ook dat dat niet het belangrijkste van het kerstfeest is. De dichter Adriaan Roland Holst heeft eens een klein gedichtje geschreven: ‘Al wordt het buiten nergens wit en stil, het maakt de ingekeerde geen verschil. Als tegen Kerstmis maar binnen zijn ogen de stilte langzaam aan weer sneeuwen wil…’ Prachtig is dat. Bij alle romantische gevoelens over het kerstfeest worden we hier even bepaald bij de kern: de stílte. En in het verlengde daarvan de bezinning op wat het kerstfeest nu werkelijk zo belangrijk maakt. Waarom vieren wij nu al ruim tweeduizend jaar de geboorte van een kindje in een voerbak in Bethlehem…? Ik denk dat dat alles te maken heeft met die tekst uit het evangelie van Johannes: ‘Het Woord is mens geworden...’ Je zou kunnen zeggen dat dit zinnetje het diepste geheim van het kerstfeest blootlegt. Het Woord, dat is God zoals Hij zich aan zijn volk Israël geopenbaard heeft als Schepper en Bevrijder, als een God die op mensen betrokken is. Met Kerst vieren we dat deze God mens geworden is in het kind van Bethlehem. Dat doen we met liederen van blijdschap en verwondering, in de kerk en in de beslotenheid van ons gezin. En de gedachte van die katholieke moeder, die het kruisbeeld daar niet bij vond passen, is dan ook heel sympathiek en begrijpelijk … Maar toch, hoe goedbedoeld ook … het kersstalletje en het kruisbeeld horen bij elkaar. Het verhaal van het kind in een stal in Bethlehem is niet los te zien van wat er daarna volgde, zijn lijden en sterven. En het mooie is dat de blijdschap en de verwondering daar alleen maar dieper van worden. Juist wat er verderop in het leven van dit kindje gebeurde maakt kerstfeest tot wat het is: een feest van bemoediging. Want laten we eerlijk zijn. Ook tijdens dit kerstfeest is er ongelofelijk veel lijden in onze wereld. Zoveel mensen die op de vlucht zijn geslagen, zoveel angst voor terreur en geweld, zoveel verdriet, zoveel honger en armoede. Zoveel vragen waarop we als mens geen antwoord vinden. Maar het bemoedigende is dat het verhaal van de geboorte van het kind in de stal van Bethlehem ook daarmee te maken heeft. In dit kind zien we God in zijn hart. Hij is niet boven onze wereld en ons lijden verheven. Integendeel, Hij is juist in ons mensenbestaan neergedaald. Hij heeft gedeeld in onze onmacht, in ons verdriet en in onze vragen. Hij ziet naar ons mensen om, in welke omstandigheden we ons ook bevinden. Ons bestaan, hoezeer het soms ook door vragen is omgeven, is uiteindelijk niet zinloos. Dat maakt Kerst tot een feest van hoop en een feest van licht. En die hoop en dat licht mogen we ook uitdragen. Aangestoken door het licht van het kerstfeest mogen we warmte bieden aan mensen die op de vlucht zijn, veiligheid aan mensen die zich machteloos en eenzaam voelen, troost aan wie verdriet hebben. Zo kan de kring van licht zich uitbreiden, als de kringen van een steen die in het water wordt gegooid. Kortgeleden kwam ik een klein gedichtje tegen dat me erg aansprak. Het is van Jacqueline Roelofs-van der Linden en het heet: ‘Eén ster…’ Eén ster maakt de lucht minder dreigend Eén kaars maakt de nacht minder zwart Eén hand maakt de weg minder eenzaam Eén stem maakt de dag minder stil

Eén vonk kan een begin van nieuw vuur zijn Eén noot het begin van een nieuw lied Eén kind het begin van een toekomst.

Ik wens u en jullie allen een gezegend kerstfeest … !

‘Zolang je maar zelf na blijft denken!’

3

TEKST: HANNEKE DRENTH FOTO’S: JAN OBERINK

Het begon met een schilderij van een pimpelmeesje in een etalage. En nu staat ze met haar werk, tot haar eigen verbazing, op de voorpagina van het kerstnummer: Suzan Hijink, 18 lentes jong, uit Bredevoort. Een gesprek over volgen en eigen keuzes maken. Ze heeft het lekker druk, Suzan Hijink. Doordeweeks is ze in Utrecht omdat ze daar in het eerste jaar van de kunstacademie (HKU) zit. Illustratie is de richting die ze gekozen heeft. In het weekend is ze bij haar ouders in Bredevoort, met een prachtig eigen atelier in de tuin. Aan de gezellige keukentafel, met koffie en een schaaltje pepernoten, vertelt ze hoe bijzonder en hoe spannend ze het vindt dat KerkVenster haar gevraagd heeft. Haar schilderij met een pimpelmeesje, in de etalage bij Messink & Prinsen, trok de aandacht en zo zijn we in contact met elkaar gekomen. ‘Van jongs af aan heb ik het creatieve altijd al leuk gevonden’. En ze vertelt lachend dat ze, toen ze klein was, in vriendinnenboekjes schreef dat ze later kunstenares wilde worden. Op de havo op Schaersvoorde werd ze gestimuleerd om verder te kijken. ‘Ik mocht extra opdrachten doen. Zo mocht ik bijvoorbeeld de wachtruimte in het stationsgebouw in Aalten ontwerpen. De leraren hielpen me hoe ik zo’n proces moest aanpakken.

En daarna mocht ik het levensgroot op de muur maken. Dat vond ik heel leuk om te doen. Na mijn havo op Schaersvoorde heb ik een tussenjaar gedaan,’ vertelt ze verder, ‘ik ben toen volop bezig geweest met mijn website, met schilderen en experimenteren en heb me gefocust op mijn toelating voor de HKU.’

Kuddegedrag Haar toelatingsopdracht staat nu op de voorkant van KerkVenster. Schapen in een kudde, die naar elkaar kijken. Wat vindt de een, wat wil de ander en wat doet een derde? Gedeeltelijk transparant gemaakt, om te benadrukken dat je in een kudde niet opvalt, maar verdwijnt naar de achtergrond. Het enige wat telt is wat de kudde doet en vindt. ‘Kuddegedrag’ is dan ook de titel en daar heeft Suzan een uitgesproken mening over. ‘Ik vind het belangrijk dat je je eigen mening vormt en keuzes maakt. Op de kunstacademie is minder kuddegedrag dan op de middelbare school. Daar heerste groepsdruk. In kledingstijlen, in gedrag naar de leraren. Ik maakte deel uit van een groepje meiden dat zich daar niet zoveel mee bezighield en als je vanaf het begin je eigen gang gaat, wordt dat geaccepteerd en soms zelfs gewaardeerd.’

Neem en lees… Vr 18 dec Za 19 dec Zo 20 dec Ma 21 dec Di 22 dec Wo 23 dec Do 24 dec Vr 25 dec Za 26 dec Zo 27 dec Ma 28 dec Di 29 dec Wo 30 dec Do 31 dec

1 Tessalonicenzen 5:12-28 Psalm 145 Micha 5:1-5 vierde zondag van advent Micha 5:6-14 Micha 6:1-8 Micha 6:9-16 Lucas 2:1-14 kerstnacht Lucas 2:15-21 kerstochtend Lucas 2:22-35 Lucas 2:36-40 Lucas 2:41-52 Micha 7:1-7 Micha 7:8-13 Micha 7:14-20

Vr 1 jan Za 2 januari Zo 3 jan Ma 4 jan Di 5 jan Wo 6 jan Do 7 jan Vr 8 jan

Numeri 6:22-27 Veel heil en zegen! Psalm 84 Thuiskomen Exodus 1:1-14 Vreemdelingenhaat Exodus 1:15-22 Mannendiscriminatie Exodus 2:1-10 De ark van Mozes 1 Korintiërs 7:1-11 Trouw 1 Korintiërs 7:12-24 Bij elkaar blijven 1 Korintiërs 7:25-40 Gelijkheid en onderscheid

Suzan realiseert zich dat de meeste mensen eigenlijk bij een of andere kudde horen. En dat dat niet per definitie negatief hoeft te zijn. ‘Kuddegedrag heeft een negatieve lading als je blindelings in de kudde meegaat, niet zelf meer blijft nadenken en dingen gaat doen die je zelf liever niet zou willen doen. Je moet altijd zelf blijven nadenken,’ zegt ze met nadruk. Dat brengt het gesprek op Kerst en geloven. Hoe ziet ze dat in relatie tot kuddegedrag? ’Kerst vind ik zelf heel gezellig. Iedereen is dan bij elkaar. Een supercliché, maar met Kerst hoort dat, vind ik.’ Over geloven komen de woorden aarzelender. ‘Ik ben wel gelovig opgevoed, maar ik weet het niet zo goed meer allemaal. Er zijn steeds meer mensen om me heen die niet geloven, wat best jammer is, eigenlijk. Geloven is in mijn ogen wel goed voor de samenleving. Ik denk dat het sommige mensen hoop geeft en steun. Dat je leert om aardig en goed te zijn en dat je in veel gevallen anders nadenkt over dingen. ‘

Toekomst Suzan is nu nog volop aan het experimenteren met allerlei technieken en vindt dat ze nog geen eigen stijl heeft. Ze houdt van het schilderen en tekenen van dieren en vogels vanwege hun karakter en structuur. Het allerliefste zou ze bij een tijdschrift willen gaan werken. Illustreren en pagina’s vormgeven. Een beginnetje heeft ze er al mee gemaakt, want onlangs won ze een wedstrijd van het tijdschrift Women’s Health, op zoek naar een nieuwe illustrator. ‘En toen moest ik naar de Kamer van Koophandel om me te laten registreren. Ik moet nog heel veel leren hoe ik dit allemaal moet aanpakken, maar daar helpen ze me op school gelukkig ook bij. Ik vind het bijvoorbeeld nog lastig om te zeggen wat mijn schilderijen moeten kosten. Dan wil ik het liefste heel hard wegrennen en zeggen: “Nee, dat moet je me niet vragen!”. ‘ Na een rondleiding in haar atelier neem ik afscheid van een opgeluchte Suzan, want ze had wel een beetje tegen het gesprek op gezien. Maar het ging haar prima af, en ik heb in ieder geval van het gesprek genoten.

www.suzanhijink.nl

4

COLOFON PROTESTANTSE GEMEENTE BREDEVOORT

bredevoort

Adres kerkenraad Scriba: Alies Kämink, Haartweg 3/07, 7109 BJ Winterswijk (Miste), tel. 0543-565566, e-mail: kobessenkamink@ upcmail.nl

Correspondentieadres KerkVenster

Collectemunten Elke eerste vrijdag van de maand van 17.00 uur tot 18.30 uur in zaal 2 van de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64 te Aalten (hoofdingang).

Beheerder ‘t Koppelhuis

ds. Ada Endeveld

Wilma Kleinhesselinkvan Rootseler, Pater Jan de Vriesstraat 64, 7126 BM Bredevoort, tel. 06-25570229, tel. ’t Koppelhuis 0543-451503, e-mail: [email protected]

Koppelstraat 40 7126 AJ Bredevoort tel. 0543-538848 [email protected]

Ledenadministratie Henk Siebelink, Stadsbroek 12, tel. 0543-451824, e-mail: pknbredevoort@ hotmail.com College van kerkrentmeesters Bankrek.nr. NL89 RABO 0310 500 109 (onder meer voor vrijwillige bijdragen) Penningmeester Jan Ebbers, Markerinkdijk 24, 7122 RK Aalten, tel. 0543-451495 College van diakenen Bankrek.nr. NL21 RABO 0310 5574 96 Sociaal diaconaat Romke v.d. Meer, tel. 0543-451257 en Hulpdienst/Vervoer: Lidy Hogenkamp, tel. 0543-451911

Wil Vroman, Hollenberg 3, 7121 MC Aalten, tel. 0543-452804, e-mail: [email protected]

Kosters St. Joriskerk Henk Luimes, Bolwerkweg 1, 7121 LT Bredevoort, tel. 0543-471154 Jan Navis, Hozenstraat 22, 7126 BK Bredevoort 0543-451943, [email protected] De kinderopvang tijdens de kerk­diensten vindt plaats in ‘t Koppelhuis Website: pkn-bredevoort.nl kerkvenster.nl

BREDEVOORT

Wij feliciteren Onze gelukwensen gaan ditmaal naar dhr. A.J. Voskuil, Frankenstraat 85 kamer 3 in Aalten, die op 20 december zijn verjaardag viert; naar mevr. G.H. Essink-Duenk, Beerninkweg 4, die op 21 december jarig is; naar mevr. G.W. Voskuilter Horst, Dorpsstraat 2/12 in Beltrum, die op 22 december 85 jaar wordt; naar mevr. C. te Bokkelte Roele, Buninkdjk 3A, zij viert op 24 december haar 83e verjaardag; mevr. G.B. Maas-Ansink, Schaarsdijk 4 is de laatste jarige in dit jaar en zij wordt op 31 december 78 jaar. In het nieuwe jaar zijn er twee jarigen: dhr. B. Prange, Blekkinkhofweg 4 en mevr. A.G. Navis-te Lindert, Tolhuisweg 8A. Beiden zijn op 2 januari jarig: dhr. Prange wordt 85 jaar en mevr. Navis 82 jaar. Allemaal van harte gefeliciteerd en een fijne dag gewenst met al uw dierbaren.

Bezoek van Nienke Pruiksma, vierde advent

Kerstattenties afgeschaft

Als gemeente Bredevoort steunen wij ­projecten van Kerk in Actie. Een jaar geleden zijn Heleen Joziassen en Willem Jansen uit Kenia teruggekomen en was het voor ons tijd om een nieuw persoon te gaan steunen die uitgezonden wordt vanuit onze kerk. De diaconie heeft besloten om Nienke Pruiksma (inderdaad: dochter van een predikant te Lichten­ voorde) te steunen in haar werk bij Comin. Dat is een organisatie in Brazilië die de oorspronkelijke bewoners van Amerika steunt. De regio waar zij werkt is in het zuidwesten van Brazilië, in het binnenland. Rond de Kerst is ze hier voor verlof en is ze in staat om onze kerk te bezoeken. Ze komt op 20 december in onze kerkdienst vertellen van haar werk. Wilt u alvast zien wat deze organisatie en Nienke doen? Op de website van Kerk in Actie is er van alles over te lezen. Ook een blog over hoe Nienke gewond raakte in de strijd met plaatselijk ongedierte. Website: http://www.kerkinactie.nl/projecten/ uitgezonden-medewerkers/nienke-pruiksma

Volgens een langlopende traditie deelde het college van kerkrentmeesters ieder jaar een kerstattentie uit aan een aantal vrijwilligers en medewerkers als teken van dank voor hun inzet. Het ging om die medewerkers en vrijwilligers die voor de kerk met een zekere regelmaat een vaste taak uitvoeren. Het college heeft besloten om hiermee te stoppen. Door dit niet meer te doen, besparen we op de uitgaven en komen we weer een klein stapje dichter bij de sluitende begroting die wij nastreven. Verder wordt het steeds moeilijker om de lijn te trekken: wie komt in aanmerking voor een attentie en wie niet. Wij komen telkens weer tot de conclusie dat elke medewerker en elke vrijwilliger van de kerk een bedankje verdient, wat zijn taak of functie ook is. Wij voelen ons gesteund door alle hulp en verheugen ons in het feit dat wij door samen te werken, samen kerk mogen zijn. Daarom delen we met ingang van dit jaar geen kerstattenties meer uit, maar een welgemeend dankwoord: Het college van kerkrentmeester dankt alle vrijwilligers en medewerkers die afgelopen jaar hun steentje hebben bijgedragen aan het oplossen van problemen, het uitvoeren van taken en werkzaamheden en het ondersteunen van het college. Wij wensen iedereen fijne kerstdagen en een gezegend nieuwjaar.

Collectes en giften De collectes voor de diaconie hebben in de maand november een bedrag van € 287,17 opgebracht. De collecte bestemd voor Kinderen in de knel bracht € 84,46 op. Voor hetzelfde doel werd in het Ambthuis gecollecteerd en daar werd € 27,82 ingezameld. De collectes voor de kerk gaven in november een opbrengst van € 453,83. Gift via Alie Blekkink € 4,00.

Kerkdiensten in de St. Joriskerk met Kerst De kerstnachtdienst begint zoals altijd om 23.00 uur. De kerstmorgendienst wordt niet alleen opgeluisterd door Soli Deo Gloria, die onder leiding van Tini Siebers de dienst voller van klank maakt, maar ook door ons gelegenheidskinderkoor onder leiding van Niels ter Haar. De kinderen maken het begin van de dienst in de kerk mee en we luisteren samen naar het Bijbelverhaal in de streektaal ‘Kasmissen’. Buiten wacht er na de dienst een verrassing. Op tweede kerstdag is er geen dienst. Er is een zangdienst op de zondag direct na kerst, 27 december.

Kerstnachtdienst in de St. Joriskerk Donderdagavond 24 december om 23.00 uur wordt de kerstnachtdienst in de St. Joriskerk in Bredevoort gehouden. Ds. Anne van Voorst heeft samen met ons deze dienst voorbereid. Het thema van de dienst is Gedreven door angst?? In de wereld gebeurt van alles wat ons angstig maakt … je hoeft de televisie maar aan te zetten en je schrikt van alles wat je ziet … Vandaar dat we op dit thema zijn uitgekomen. We gaan hard op zoek naar … Ja, naar wat eigenlijk… Natuurlijk zal er samen gezongen worden, maar ook luisteren we naar zang en muziek van Harry Eenink, Josien ter Horst en Jan van Eerden. We willen iedereen van harte uitnodigen om deze avond naar de St. Joriskerk te komen om dit mee te maken. de Anders Dan Anders-dienstcommissie

Kerstverhalen, gebeden en gedichten In dit kerstnummer van KerkVenster treft u een paar verhalen, gebeden en gedichten aan uit het boek ‘Volg de sterren’. Dit fraai gebonden boekje bevat nieuwe v​erhalen, gedichten en gebeden rond Kerst. Of de verhalen nu worden voorgelezen op een buurtkerstfeest, in de kindernevendienst of samen op de bank: ze zijn grappig, ontroerend of wijs en zullen verteller en luisteraar zeker met elkaar in gesprek brengen! Het boekje is uitgegeven door de PKN en is te bestellen via hun website. Zet onderstaande URL in browser en u komt gelijk op de goede pagina. Het boekje kost € 8,95 - https://webwinkel.pkn.nl/volg-de-sterren!/4920-0161

Bangeschijter Het is het eerste jaar dat hij als dominee kerstfeest viert in zijn eerste gemeente. Piepjong, onervaren, maar enthousiast. ‘s Avonds om elf uur stroomt de kerk vol voor de kerstnachtdienst. Lieve deugd wat een volk, de jonge dominee kijkt zijn ogen uit. Zo vol heeft hij de kerk niet eerder gezien. Het kerkkoor zingt uit volle borst en de vertrouwde kerstliederen klinken. Na de dienst loopt hij met een tevreden gevoel naar huis: een mooie korte wandeling over de dijk op weg naar de pastorie. Hij drinkt nog wat met zijn vrouw. Niet te lang - morgen is het weer vroeg op voor de kerstmorgendienst. Midden in de nacht gaat de telefoon. De jonge dominee neemt op. ‘Spreek ik met de dominee?’, klinkt het. ‘Ja’, antwoordt de dominee met een benepen stemmetje. Lieve hemel, gaat het door hem heen. Een verkeersongeluk of ... ? ‘Dominee, u spreekt met de kapper aan de overkant. U moet meteen naar de kerk komen, er zijn jongelui uw kerk binnengedrongen. De koster krijg ik niet wakker.’ De dominee schiet in de kleren en sluipt in het donker door het huis om niemand wakker te maken. Buiten is het onaangenaam koud. De wandeling over de dijk valt deze keer tegen; wat zou hem te wachten staan? De kapper wacht hem op achter een donker raam. Meteen komt hij naar buiten. ‘Zullen we samen even gaan kijken?’, zo stelt deze voor. Met de sleutel van de jonge dominee opent hij de deur van de kerk en zoekt naar de lichtknopjes. ‘Ze zijn via de toren binnengekomen. De deur van de toren naar de kerk stond zeker open om wat meer lucht te krijgen tijdens de drukke kerstnachtdienst.’ De dominee draait die deur nu op slot en kijkt samen met de kapper tussen alle banken. Het is een oude kerk met veel deurtjes die toegang tot de banken geven. Niets en niemand te zien. Ze luisteren nog even. De kapper vervolgt: ‘Ze waren met zijn vijven, die kwajongens. Ze kwamen na de dienst uit het café. Ik heb ze gezien en ik weet zeker dat ze via de toren naar binnen zijn gegaan. Ze hebben de lichten aan en uit gedaan. Schande, en dat nog wel met Kerst.’ ‘We zullen de buitendeur goed dicht doen’, zegt de dominee. Stil verlaten ze weer het kerkgebouw. Na een dankbaar ‘goedenavond en fijne kerstdagen’ keren de mannen weer huiswaarts. Eerste kerstdag begint met een vroeg telefoontje. ‘Dominee, u moet onmiddellijk komen’, zo kermt nu de kostersvrouw door de telefoon. ‘Het is verschrikkelijk.’ De jonge dominee was net gaan zitten om de preek nog eens goed na te zien; het zou zijn eerste kerstviering zijn. Als hij bij de kerk arriveert, staan er twee politieauto’s en een tiental mensen. Iedereen is in rep en roer. Als de koster de dominee ontwaart roept hij hem toe: ‘Dominee, kijk eens

wat ze gedaan hebben. Ze hebben met een truck de grote kerkdeuren eruit getrokken. Midden in de nacht. En komt u eens mee de kerk in.’ Mopperend loopt hij de trap op naar de orgelgalerij. ‘Kijk eens: ze hebben daar zitten poepen en ze hebben de kerkboekjes gebruikt om af te vegen.’ Een politieman schudt zijn hoofd en maakt foto’s. De dominee die in zijn jeugd in de binnenstad van Den Haag heel wat gewend was, reageert laconiek. ‘Nou, dat kunnen we snel opruimen voor de dienst straks begint.’ ‘Maar dominee, we kunnen nu geen Kerst vieren.’ ‘Nou broeder, het ziet er hier altijd nog beter uit dan in de stal van Betlehem.’ Het grapje komt niet echt over. Na ampel beraad wordt besloten dat de dienst toch maar moet doorgaan. De dominee legt het raadsel uit. Jongelui zijn via de toren binnengekomen en overvallen door de dominee die poolshoogte kwam nemen. Ze hebben zich boven achter het orgel verstopt. Toen ze stiekem door de voordeur wilden weggaan, bleek dat de deuren hermetisch gesloten waren. De angst heeft toegeslagen en de darmen zijn sneller gaan werken. Gelukkig

5 hebben vrienden van buitenaf met een zware auto de loodzware eiken deuren opengetrokken. Kerst passeert, de deuren worden gemaakt, de politie strandt op een zwijgzaam dorp. Niemand zegt wat en de kapper denkt aan zijn klandizie. Na enkele maanden komt de dominee toevallig op huisbezoek bij de ouders van een van de belhamels. De vrouw des huizes is heel nerveus; ze komen nooit naar de kerk en nu komt nota bene de dominee. Zit er soms een luchtje aan zijn bezoek? Maar nee, de dominee bezoekt alle dorpelingen huis aan huis. En zo komt het ervan dat zij de dominee het verhaal opbiechten. ‘Ja dominee, onze zoon is erg geschrokken en zijn vrienden ook. Het was begonnen als een geintje, maar het liep uit de hand. Als u nou niet was gekomen die nacht en de deuren maar gewoon open had laten staan ... ja, dan ... Het is me wat, we gaan nooit naar de kerk en nu dit.’ De dominee hoort het aan en relativeert het een beetje. ‘Ach weet u, als het nou straks weer Kerst wordt, kom dan ook eens een keertje naar de kerk en zeg tegen uw zoon dat hij het cafébezoek tussen 11 en 12 even onderbreekt. Zit ‘je ook eens in de kerk zonder gedoe.’ Maanden later is het weer Kerst. En weer zingt het kerkkoor en klinken de kerstliederen. Aan het einde van de dienst komt een van de ouderlingen de consistorie binnen. ‘Dat is me ook wat zeg, zitten er achterin vijf opgeschoten jongens, rechtstreeks uit het café. Je snapt toch niet hoe ze op het idee komen om naar de kerk te gaan.’ De dominee glimlacht. Hij zegt niets maar snapt het wel. Misschien denkt u nu wel: ach, weer zo’n verzonnen kerstverhaal. Maar dat ligt anders, want die dominee kon het weten. Hij is degene die dit verhaal opschreef. Rob Visser

6

COLOFON PROTESTANTSE GEMEENTE AALTEN Postadres Ludgerstraat 64 7121 EM Aalten Kerkelijk Bureau Ludgerstraat 64, 7121 EM Aalten, tel. 0543-473250, e-mail: [email protected] Geopend op maandag dinsdag - donderdag - vrijdag van 8.00 tot 12.00 uur. Bankrekening Protestantse Kerk SKG NL74.FVLB.0635.8006.08 Kerkenraad Voorzitter Jan Heideman, Smitskamp 20, 7121 HJ, tel. 0543-474007 Scribaat: Jaquelien Lelivelt-Doornink Emmastraat 25, 7121 CE tel. 0543-477644 e-mail: scriba.leliveltdoornink@ kerkvenster.nl Anita Wensink Singelweg 15, 7123 AB tel. 0543-466704 e-mail: scriba.wensink@ kerkvenster.nl Kosters Oosterkerk tel. 0543-471469 en d’n Angang, tel. 0543-473571 Erik Bekkers, tel. 0543-476012 06-29001110

College van kerkmusici Cantor-organist: Janieke Mollenhorst, Hakkelerkampstraat 15 I, 7101 VG Winterswijk, tel. 06-22079748 [email protected] Secretariaat: Hans te Winkel, Vragenderweg 3, 7121 RK, tel. 0543-451572 [email protected] College van kerkrentmeesters Scriba: Pieter de Boer, Hoge Veld 25, 7122 ZL, tel. 0543-475944, e-mail: [email protected] Diaconie Protestantse Gemeente Postadres: Ludgerstraat 64, 7121 EM, Bankrek.nr: NL 41 RABO 0300216548 Scriba diaconie Geert Kobus, Markerinkdijk 34, 7122 RK, tel. 0543-452026 / 06-20752180, e-mail: [email protected]

e-mail: [email protected] Zuiderkerk tel. 0543-473250

Missionair en Diaconaal Werk (MDW)

e-mail: zuiderkerk@ kerkvenster.nl Oude Helenakerk Arjen Timmers tel. 0543-477108 06 - 13910450 Theo Luiten tel. 0543-451038 06-53266215 e-mail: oudehelenakerk@ kerkvenster.nl Gebouw Elim tel. 0543-472896 Erik Bekkers Tel. 0543-476012 06.29001110 Protestantse Bezoek Dienst banknummer NL 72 RABO 0300 2165 72

Persoonlijke woorden rond een toekomstige verandering

Bij de kerkenraad is het verzoek binnengekomen van ds. Marieke Andela om haar met ingang van september/oktober 2016 te detacheren in Neede. Zij heeft aangegeven samen met haar man Wytze haar werk te willen afbouwen. In Neede wordt hen samen deze mogelijkheid geboden.

Aansluitend bij het bericht van de kerkenraad wil ik u deelgenoot maken van gedachten van mijn man en mij over onze gezamenlijke toekomst. In 2016 hopen we allebei 35 jaar predikant te zijn. Wij zijn er dankbaar voor dat we al die jaren gezondheid en kracht hebben gekregen om ons werk te doen. Het is mooi en goed om betrokken te zijn bij mensen, vanuit het vertrouwen dat God ons het leven geeft en gunt. Toch ervaren we ook dat het werk ons (te) veel kost en dat dit niet zomaar door kan gaan. Gezondheid is geen recht, dat beseffen we maar al te goed.

bredevoort

Hoewel wij het zeer betreuren om op termijn ds. Marieke Andela-Hofstede uit ons midden te zien vertrekken als werkzaam predikant, hebben wij begrip voor haar overwegingen en respecteren wij haar beslissing. De komende tijd zal gebruikt worden om in overleg met Neede tot een overeenkomst te komen waarin op een goede manier aan het verzoek van ds. Marieke Andela-Hofstede tegemoet kan worden gekomen. Gelukkig hebben wij nog even tijd. Wel zullen we ons ook binnen niet al te lange tijd moeten beraden op de vraag hoe we het grote gat dat Marieke achterlaat gaan invullen. de kerkenraad

Gemeentediaconaat en sociaal diaconaat Ineke Fukkink, tel. 0543-472143, tevens voor vervoer. B.g.g. Willy Stronks-Sikking, tel. 0543-474005 Kerkradio Jan ter Maat, Dijkstraat 38, tel. 0543-475450

Ger-Jan Voerman, tel. 0543-475957 06-23465194

Verzoek aan de kerkenraad van ds. Marieke Andela-Hofstede

Bankrekeningnummer: NL 45 RABO 0112887651 t.n.v. MDW Aalten o.v.v. Zending en/of Werelddiaconaat

Overzicht collectes November 2015

Collectemunten Elke eerste vrijdag van de maand van 17.00 tot 18.30 uur in zaal 2 van de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64 te Aalten (hoofdingang) Of via bestelformulier via het Kerkelijk Bureau Jeugdwerk e-mail: jeugdwerkaalten@ kerkvenster.nl Beamteam Martijn Kooistra Ludgerstraat 5 beamteampknaalten@ gmail.com Kerkbeeld [email protected]

Alle diensten vanuit de Oosterkerk en de Oude Helena­kerk worden live uitgezonden via KerkBeeld. Gemiste diensten kunt u ook bekijken, meer info zie www.kerkvenster.nl

In de komende tijd willen wij daarom gezamenlijk ons werk gaan afbouwen. Door de detachering van Wytze is het niet mogelijk dit in Aalten te doen. Daarom is onderzocht of dit ‘samen afbouwen’ in Neede mogelijk zou zijn, in die zin dat wij het werk van Wytze in de Protestantse Gemeente van Neede gezamenlijk gaan dragen. Voor ons zou dit betekenen dat we het beiden lichter krijgen. De afgelopen tijd is hierover gesproken in de kerkenraad van Neede, met als uitkomst dat dit een goede mogelijkheid is. Ook is hierover gesproken in de kleine kerkenraad van Aalten, met de uitkomst die u in het bericht hiernaast kunt lezen. Het zal nog geruime tijd duren eer een en ander zijn beslag gaat krijgen. Gedacht wordt aan september/oktober 2016. Zelf hecht ik eraan om mijn werk in uw midden op een goede manier af te ronden, met oog voor de vele persoonlijke contacten die in de loop der jaren zijn ontstaan. Voorlopig zal ik mijn weg onder u blijven gaan, in verbondenheid met mijn collega’s en alle anderen met wie ik mag samenwerken. ds. Marieke Andela-Hofstede

Giften PBD Via mevr. Houwers € 20,00, mevr. te Hennepe € 10,00, mevr. Helmink € 10,00, mevr. Bos € 70,00 en via mevr. Assink € 20,00.

01-11 Kerk in Actie, Werelddiaconaat € 938,60 Kerk € 61,44 Kerk in Actie, najaarszending € 677,46 04-11 Diaconie € 208,80 Kerk € 151,87 08-11 Kerk € 855,14 Diaconie € 600,70 Plaatselijk jeugdwerk € 117,28 15-11 Kerk in Actie, Diaconaat najaar € 479,33 Kerk € 402,10 22-11 Kerk € 1.066,54 Artsen zonder grenzen, Rode Kruis € 2.280,93 29-11 PKN, Missionair werk € 968,84 Kerk € 712,45 Met de collecte van 29-11-2015 ontvangen € 30,00 voor Artsen zonder grenzen, Rode Kruis en Dorcas voedselproject € 50,00. Via bezoekmedewerker Riek Hoftijzer ontvangen € 10,00 voor de kerk.

Iedereen hartelijk bedankt voor haar/zijn bijdrage!

7

Verslag van de vergadering van de kleine kerkenraad van dinsdag 1 december 2015

’Geen overhaaste besluiten …’ Opening

Evaluatie van de startzondag

Voorzitter Jan Heideman heet iedereen welkom en opent de vergadering met het lezen van een gebed getiteld ‘Dank’.

De startzondag stond dit jaar in het teken van ‘Een goede buur’. Gemeenteleden konden zich o.a. aanmelden voor het doen of laten uitvoeren van hand en spandiensten. Dat heeft een aantal ‘koppelingen’ tot gevolg gehad. Men kan zich hiervoor nog steeds aanmelden via het kerkelijk bureau. Het aantal bezoekers van de startzondag loopt wel langzaam terug. De kleine kerkenraad is van mening dat deze start van het nieuwe seizoen wel moet blijven als één van de activiteiten waar gemeenteleden elkaar kunnen ontmoeten.

Sprong naar de Toekomst Rapport van de commissie Gebouwen Het rapport van de commissie Gebouwen is besproken in de vergadering van de grote kerkenraad op 17 november en daarna tijdens de gemeenteavond op 24 november. Tijdens deze kleine kerkenraad wordt uitgebreid stilgestaan en gediscussieerd over deze beide avonden en ook over het rapport zelf. Men vindt dat het rapport helder en duidelijk is opgesteld, maar dat de genoemde constructie rond de Helenakerk nog duidelijker kan worden omschreven. Er moeten geen overhaaste besluiten worden genomen, maar deze moeten ook niet te lang worden uitgesteld. Besloten wordt om de reacties die nog door gemeenteleden (kunnen) worden ingediend te inventariseren. Ook is het onderzoek dat Jan Willem Hengeveld als kerkelijk werker nu uitvoert onder de zogenaamde middengroep van belang. Het onderwerp komt in de vergadering van de kleine kerkenraad van januari 2016 weer op de agenda. Daarnaast wordt besloten geen referendum over dit onderwerp te houden, omdat op grond van de kerkorde besluiten rond dit proces thuishoren in de grote kerkenraad. Zoals op de gemeenteavond toegelicht, zal er opnieuw een gemeenteavond zijn voordat de grote kerkenraad een definitief besluit neemt, maar zover zijn we nog niet.

Informatie en mededelingen De jeugdouderlingen melden dat er ca. 90 12-jarigen zijn benaderd om deel te nemen aan de catechisatie. Helaas hebben zich hiervan niet meer dan acht jongeren aangemeld. Jammer dat dit zo terugloopt. Vanuit de Raad van Kerken wordt gemeld dat er rond de ontwikkelingen van het AZC inmiddels een stuurgroep is gevormd met vertegenwoordigers van de diverse kerkelijke gemeenschappen. De stuurgroep is hierover in gesprek met het COA (Centraal Orgaan Asielzoekers) en met de burgerlijke gemeente.

23 december hopen we samen kerstfeest te vieren. Er is een liturgie en een kopergroep van de Eendracht komt voor ons spelen. Na de pauze vertelt Johan Scholl een kerstverhaal. We sluiten deze middag af met een broodmaaltijd. 30 december is er geen Praothuusken. 6 januari 2016 nodigen we u uit om te komen ‘Ni-j jaorwinnen’. Enkele medewerkers zorgen al vele jaren voor heerlijke oliebollen. Welkom in d’n Angang van 15.00-17.00 uur. Als u niet zelf kunt komen, mag u bellen naar Dien Scholten, tel.0543-476042. Zij zorgt voor vervoer. Goede feestdagen toegewenst namens de werkgroep van het Praothuusken.

Vrouwengespreksgroep Aalten-Oost Deze keer komen we op een maandagmiddag bij elkaar, en wel op 21 december. Om 14.30 uur zijn we welkom op het intussen vertrouwde adres Meiberg 5. Neem het blad van november mee, zodat we daaruit de kerstliturgie kunnen volgen. Graag tot ziens.  Harmien Meinen

Reinier Demkes leest een gedicht uit het ouderlingenblad van mei 2015 getiteld ‘Hoop’. Hierna sluit Jan Heideman de vergadering. André Fukkink, notulist

De geldwerving van de 15e jaargang van KerkVenster is afgerond. Hierbij een kort verslag van de werkzaamheden die ermee gepaard gaan en onze reactie op enkele opmerkingen. Deze opmerkingen hebben niet zozeer te maken met de geldwerving, maar ieder jaar wordt deze gelegenheid door enkele lezers te baat genomen om hun mening te geven of verzoeken te doen.

Maar het is weer gelukt en het geld is inmiddels van uw rekening afgeschreven als u ons daartoe hebt gemachtigd (met uitzondering van enkele teruggeboekte bedragen en nagekomen formulieren). Het totaal toegezegde bedrag is wederom wat lager dan de voorgaande jaargang(en) maar hiermee hebben we rekening gehouden. Het is niettemin ruim voldoende om de kosten te dekken

Praothuusken

Sluiting

Geldwerving KerkVenster

Eén week voor de herfstvakantie begint de bezorger met zijn/haar rondgang langs de deur om het antwoordformulier voor de geldwerving op te halen. Daarna volgen het formulieren verzamelen, enveloppen openmaken en formulieren verwerken. Allemaal niet ingewikkeld maar wel tijdrovend met ruim 3000 adressen. Aangezien de datum voor 1e incasso bekend is (1 december), is het zaak om alles op tijd rond te krijgen. Wat ook meetelt is dat de werkzaamheden volgens een bepaalde procedure moeten plaatsvinden, omdat wij hechten aan verantwoording van de ons toevertrouwde gelden. Alleen op die manier kan de accountant een beoordelingsverklaring afgeven.

Verenigingen

en we hebben een flinke financiële buffer om toekomstige tegenvallers op te vangen. Alle gevers: hartelijk bedankt voor uw bijdrage! Dankzij de inzet van bijna 300 vrijwilligers kunnen we 23 KerkVensters per jaar maken, en we hopen dit nog lang te kunnen blijven doen. Het merendeel van de reacties geeft aan dat het blad wordt gewaardeerd. Uiteraard zijn er lezers die zaken veranderd willen zien. Daarvan willen we er drie uitlichten: • Verhouding tekst-foto’s: In het algemeen geldt dat de aantrekkelijkheid en leesbaarheid wordt vergroot als er foto’s worden toegevoegd aan een artikel. Soms bestaat een artikel inderdaad uit hoofdzakelijk foto’s. Af en toe bewust, omdat bijvoorbeeld sfeer beter in foto’s dan in tekst is te vangen, maar het is ook mogelijk dat er geen redactielid beschikbaar was om een (uitvoerig) artikel te schrijven. • Verwijzing naar internet: Een groep mensen, hoofdzakelijk ouderen, beschikt niet over internet en kan de aanvullende informatie dus

niet lezen als slechts een beperkt deel in het blad is afgedrukt en er wordt verwezen naar een website. De meeste mensen beschikken echter wel over internet en dat wordt op een gegeven ogenblik de maatstaf, hoe vervelend ook. Anderzijds kan met hetzelfde aantal pagina’s meer informatie worden verspreid door de lezer te verwijzen naar een website en slechts een deel af te drukken. Het aantal pagina’s wordt zo efficiënter gebruikt. Het is en blijft een compromis. • Plaatselijk nieuws: Sommige lezers merken op dat niet alle informatie plaatselijk nieuws is, maar dat ze dat wel graag zouden willen. Ook hier geldt dat het soms bewust gebeurt en een andere keer uit noodzaak. Bij belangrijke gebeurtenissen volgt er vaak een reactie vanuit de landelijke kerk. En binnen de kerk zijn mensen actief die zich met maatschappelijke thema’s bezighouden en dat heel goed in een artikel kunnen verwoorden. Wij vinden het niet nodig zulke artikelen te herschrijven of specifiek op Aalten en Bredevoort te betrekken. KerkVenster wordt gemaakt door vrijwilligers. • Tot slot komt het voor (denk aan bijvoorbeeld de vakantieperiode) dat er niemand van de redactie beschikbaar is, zodat ervoor wordt gekozen een artikel te plaatsen uit een ander blad. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan een mooie en goede website die ondertussen ook is uitgebreid met een webshop. het bestuur van de Stichting KerkVenster

8

COLUMN Wat een kerk(dienst)! Wat een mooie kerk is die Oude Helenakerk! Wat een sfeer, wat een sereniteit! Maar ook, wat een beperktheid door de indeling en die statige pilaren. En dan die ongelukkige zijvakken. Wanneer je wilt, kun je je er verstoppen voor de zoekende ogen van de gemeenteleden, voor de ogen van de dominee, zelfs wanneer deze op de kansel staat. Daardoor is het voor sommigen misschien wel een veilige kerk. De drie uitgangen vormen even zoveel vluchtwegen wanneer je ongezien en snel weg wilt. Want zo is het toch soms: je wilt wel naar de kerk, maar je voelt je er bekeken en haast betrapt. Voor menigeen heeft de kerk een hoge drempel. Een kerkboek, een psalm- en gezangenboek? Dat gebruikt men toch niet meer? Hebben beamers niet de functie van dit boek overgenomen? Nee, niet hier waar dit nieuwe met het oude zou vloeken en waar de orde van dienst nog steeds door de koster op de borden wordt aangegeven. Zonder liedbundel zit je soms lelijk te kijken. Grijs, overwegend grijs is het er ook. Het lijkt wel of de haarkleur van de bezoekers soms overgaat in de kleur van de wanden, de pilaren en of de gezichten de beslotenheid van het gebouw versterken. Wat moet je hier als dertiger, als veertiger met kinderen die vragen of er ook WIFI aanwezig is? Dan opeens dat orgel, zingend door de ruimte en het zonlicht dat door de ramen in het oosten speelt. Er verandert iets. Het grijs wordt hier en daar zilver, de wanden lichten op, de melodie klinkt bekend en vertrouwd. Hier horen geen sociale media bij. Dit is puur! Ja, meeneuriën lukt nog wel, meezingen zelfs ook nog. Jammer dat de oude melodie en de bekende woorden soms net iets anders zijn dan wat de anderen zingen. Maar dat valt niet op, je verheft je stem toch niet. Opeens voelt de aanwezigheid op deze zondagmorgen als een thuiskomen na een lange reis. Zo moeten gelovigen en andere zoekenden zich vaak gevoeld hebben in dit gebouw. Overweldigd door de muren, de pilaren, het dak en de zwijgende bezoekers, maar tegelijkertijd opgenomen in de heilige sfeer van nu, van toen, van altijd. Bezoeken we om deze redenen zo nu en dan een kerk op onze reizen? Gaat het dan ook om de stilte die we voelen, om de rust die we ervaren, om de ruimte die ons overweldigt en klein maakt? Koffiedrinken na afloop van de dienst, je even deel weten en voelen van die gemeenschap die tezamen ook de kerk is? Nee, dat gaat nog wat ver. Bovendien moet je dan helemaal omlopen. Je nam immers uiteindelijk toch de vluchtweg die rechtstreeks naar de Markt leidde? Kies dan de volgende keer eens voor de weg achter de preekstoel langs, kijk even naar de eeuwenoude wandschildering en kom naar Elim. Ook dat kan verrassend zijn. Naam van de auteur bij de redactie bekend

De pen opgepakt Open brief aan de kerkenraad van PG Aalten Ik wil reageren op het rapport ‘Werkgroep gebouwen’. Ik doe dit aangezien er veel op het spel staat de komende tijd, met name de gevolgen voor de Oude Helenakerk als het advies van de werkgroep opgevolgd wordt. In de loop van 2016 zal er een besluit genomen worden door de kerkenraad wat er met het eindadvies van de werkgroep gebouwen gedaan zal worden. Er is daarom door de kerkenraad gevraagd om te reageren op dit rapport. Dat kon op de gemeenteavond, en er werd opgeroepen om dit via briefjes te doen die in de kerk lagen of die op te sturen naar de kerkenraad. Ik wil dit graag via een ‘open brief’ doen in KerkVenster, op persoonlijke titel. Oude Helenakerk op termijn dicht Veel mensen vragen mij hoe ik hierover denk en dan merk ik vaak dat mensen mijn opvatting vreemd vinden, gezien mijn historische achtergrond (NH), ook al probeer ik het goed uit te leggen. Wat is dan mijn opvatting over het rapport? Ik vind dat de werkgroep haar opdracht uitstekend heeft volbracht. Het is een helder rapport, veel cijfers, duidelijke onderbouwingen en met een voor dit moment helder en logisch advies. Bij dat laatste begint de schoen echter te wringen, want dat betekent dat ik het ermee eens ben dat de Oude Helenakerk dichtgaat en zo mogelijk verkocht wordt aan de gemeente Aalten, aan de Stichting Oud Gelderse Kerken, aan de Stichting Restauratiefonds of aan een nieuw op te richten stichting. Met name van dit laatste ben ik een groot voorstander in de huidige situatie, lees dit dus goed: ‘in de huidige situatie’. Waarom ‘in de huidige situatie’? De Oosterkerk heeft van de drie kerken gemiddeld per zondag de meeste bezoekers, de Zuiderkerk komt op de tweede en de Oude Helenakerk op de derde plaats. Als het voorstel zou zijn om de Oosterkerk als eerste te sluiten, komen er geheid heel veel problemen vanuit de gemeente, met name van de mensen die aan deze kerk veel herinneringen bewaren, en dat zijn er heel veel. Ik denk dat de problemen dan zelfs te vergelijken zijn met die van de Westerkerk indertijd. De Zuiderkerk zien veel mensen als de ideale kerk voor de toekomst vanwege het multifunctionele karakter, de zaalruimtes en de parkeerplaatsen. Het zal op dit moment dus een gigantische toer zijn om zoveel neuzen dezelfde kant op te krijgen om de Oude Helenakerk als kerk te behouden voor de erediensten in de toekomst. En de toekomst betekent de kerk die uiteindelijk zal overblijven nadat de kerkgang dermate is teruggelopen dat één kerk voldoende is om alle kerkgangers op zondag te herbergen. Het zal dus bij voorbaat een strijd worden om de Oude Helenakerk te behouden voor de erediensten, en op een strijd met al z’n emoties zitten we niet te wachten. We kunnen beter werken aan een hechte gemeenschap waarin het over 10 tot 15 jaar ook nog goed toeven is. Om bovenstaande reden ben ik er een voorstander van om de Oude Helenakerk en gebouw Elim (is onlosmakelijk met de kerk verbonden) onder te brengen in een nieuwe algemene stichting. Bij deze stichting zou de PG Aalten een flinke ‘vinger in de pap’ moeten krijgen, ofwel daarin participeren (statutair vastleggen).

De Oude Helenakerk zou dan enigszins aangepast kunnen worden voor multifunctioneel gebruik. Geen grote verbouwing. Een kleine aanpassing is al voldoende om te behouden waar deze kerk zo om geroemd wordt, maar om haar ook geschikt te maken voor gebruik als concertzaal, als expositieruimte of voor andere activiteiten. De PG Aalten zou de kerk dan kunnen huren voor speciale diensten die al genoemd zijn in het rapport, zo mogelijk nog uit te breiden met andere diensten, bijvoorbeeld met Kerst en Pasen, en voor het inrichten van een stiltecentrum. De nieuwe stichting zou dan goed moeten samenwerken met de Stichting Restauratiefonds om het onderhoud te waarborgen, gebruikmakend van de subsidiemogelijkheden die er nu en in de toekomst mogelijk zijn. Gebouw Elim is prima in orde qua onderhoud, daar zal een goede exploitatie nodig zijn. Zoals reeds in het rapport gezegd: het zou een stichting moeten worden die door de gehele gemeenschap van Aalten gedragen wordt, ook financieel.

Over drie tot vijf jaar Waar het me uiteindelijk in dit plan om gaat is het volgende: de Zuiderkerk wordt nu als kerk gezien die het meest praktisch is voor de kerk in de toekomst. Dat wordt o.a. gebaseerd op aannames hoe onze kerkgemeenschap zich binnen nu en een x aantal jaren zal ontplooien. Meer gericht op de huidige generatie van 30+ tot circa 45+. Maar wat ik me nu afvraag, hoe is de situatie over, pak hem beet, vijf jaar tot tien jaar? Kennen we dan nog de Regenboogdiensten waarop nu wordt ingezet? Is er dan nog behoefte aan een apart kerkgebouw voor dit soort diensten? Kan de dan ontstane situatie met betrekking tot erediensten misschien toch beter in een prachtige historische kerk plaatsvinden, al dan niet aangepast? Wat dat betreft is me de column van ‘Bankzitter’ in het vorige KerkVenster uit het hart gegrepen. Het grote voordeel van dit plan is dat we op niet te lange termijn verlost zijn van een vrij grote kostenpost, dat de kerk beschikbaar blijft voor erediensten en activiteiten van de PG Aalten, en dat op termijn de mogelijkheid bestaat dat de Oude Helenakerk behouden blijft voor de erediensten als dat noodzakelijk zou blijken in de dan ontstane situatie.

En financieel dan? Het gaat te ver om nu alle mogelijkheden op te noemen die er in deze situatie financieel zouden ontstaan, maar dat zijn er legio. Toen ik mijn plannen aan een aantal mensen vertelde, kwamen er spontaan een aantal zeer goede ideeën naar boven. Geen luchtfietserij maar praktische, uitvoerbare ideeën. Ideeën die de PG Aalten zelfs op termijn geld kunnen opleveren in plaats van dat het veel geld kost als je andere opties voor de Oude Helenakerk gaat uitwerken. De veranderingen in de kerk gaan zo snel dat we mijn inziens alles moeten open houden, omdat we er over een x aantal jaren misschien wel heel anders over denken wat kerksluiting betreft. Als u wilt reageren op bovenstaande dan mag u mij mailen: [email protected] Of u stuurt uw visie of opmerkingen naar de kerken­raad. Hoe meer ideeën er binnenkomen, des te beter kan de kerkenraad zich een idee vormen over wat er in de gemeente leeft. Arnold Arentsen

9 Wat doen we daar?

Wat is IKA?

IKA is een commissie die in het leven is geroepen door de diaconieën van de PKN kerken in de Achterhoek en de Liemers. Het doel van IKA is het organiseren van vakantieweken voor mensen die zonder ‘zorg’ of begeleiding niet op vakantie kunnen, ongeacht hun leeftijd. Waarom de IKA vakantieweken? Om u een vakantie te bieden waarin u met mensen uit uw eigen regio, in een gemoedelijke sfeer, pratend in uw eigen dialect, heerlijk kunt genieten.

Waar gaan we naar toe in 2016? We organiseren drie weken waaruit u kunt kiezen. Let op: de week van 21 - 27 mei is een verkorte week (zes overnachtingen).

Dit jaar gaan we voor het eerst naar het nieuwe ‘Hydepark’ in Doorn (vervanging van F.D. Roose­velthuis), nu met veel éénpersoons­kamers met eigen badkamer. Za. 7 mei t/m za. 14 mei 2016, Driebergsestraatweg 50, 3941 ZX Doorn tel. 0343-515214 Leiding: Jenny te Brake

Lemele, De Imminkhoeve: Landhuis Za. 21 mei t/m vr. 27 mei 2016, Lemelerweg 41, 8148 PB Lemele tel. 0572-331284 Leiding: Hermlen Hinkamp

Ommen, De Imminkhoeve: Groot Laer Za. 4 Juni t/m za. 11 juni 2016, Stationsweg 37, 7731 AX Ommen tel. 0572-331284 Leiding: Annelies Westerveld

Wilt u nog belastingvoordeel? Als u voor 1 januari 2016 nog collectemunten bestelt of een gift overmaakt aan één van onze kerken, beide mag natuurlijk ook, dan mag u dat nog als aftrekpost voor uw belastingaangifte gebruiken als u daarvoor in aanmerking komt. Beide kerken zijn namelijk officieel ANBI gecertificeerd. U kunt de collectemunten bestellen via onze webshop. Die kunt u bereiken via onze website www.kerkvenster.nl en dan aan de linkerzijde in het blokje ‘Webshop’ collectemunten aanklikken. U kunt ze ook bestellen via het digitale bestelformulier op de website. Onderaan in het rode blok ziet u bij ‘Kerkrentmeesters’ ‘Collectemunten’ staan. Dat kunt u aanklikken en de bestelling invullen en digitaal verzenden. Bij de uitgangen van alle kerken liggen ook bestelformulieren en u kunt ze ophalen bij het kerkelijk bureau aan de Ludgerstraat tijdens de openingsuren. Giften kunt u overmaken op de rekeningnummers van de kerk. Voor Bredevoort vindt u die op pagina 4 en voor Aalten staan ze op pagina 6.

De weken lopen normaal van zaterdag tot zaterdag, de verkorte week van zaterdag tot vrijdag. We proberen een zeer gevarieerd programma samen te stellen. In de week is er een kerkdienst en een Avondmaalsviering. Verder kan het programma bestaan uit optredens van zang-, toneel- of dansverenigingen, zijn er speldagen en wordt er met de bus een uitstapje gemaakt. Zo nodig zijn er vrijwilligers om rolstoelen te duwen.

Is er deskundige verzorging? Er zijn voldoende vrijwilligers uit de professionele zorg aanwezig. Alle vakantieverblijven zijn er volledig op ingericht om mensen met zorg te ontvangen.

Wie gaan er mee? Behalve de ± 40 gasten die per week mee kunnen, gaan er ca. 25 vrijwilligers mee, waaronder een predikant/pastoraal medewerker, verpleegkundigen en een aantal mensen voor de huishoudelijke dienst.

Wie zorgt voor het vervoer? Het vervoer van en naar het vakantieverblijf moet u zelf regelen. In veel gevallen stelt ook de plaatselijke diaconie vervoer beschikbaar. Informeer bij uw diaken.

Wat heb ik verder nodig? Als u beschikt over een rolstoel dan neemt u die mee, eventueel kunt u er één lenen bij de thuiszorgwinkel. Als u minder goed ter been bent is het

gewenst dat u over een rolstoel kunt beschikken voor het dagje uit en om met begeleiding een ommetje te maken. Handdoeken en bedlinnen is op de kamers aanwezig. Als u het nodig hebt, dient u zelf voor voldoende incontinentiemateriaal te zorgen.

Wat zijn de kosten? De vakantieboeking dient via uw eigen diaconie plaats te vinden. De kosten zijn in 2016 voor gasten die lid zijn van een PKN Gemeente:

Aantal overnachtingen: 7 d. Voor een alleenstaande € 535 Voor een echtpaar € 1.015 Particuliere gasten: Voor een alleenstaande € 690 Voor een echtpaar € 1.330

6 d. € €

510 985

€ 665 € 1.280

Deze kosten zijn inclusief volpension en alle activiteiten. Bij annulering binnen 14 dagen voor het begin van een vakantie wordt € 50,00 in rekening gebracht. Bij annulering binnen 7 dagen € 100,00.

Boekingen Uitsluitend via het aanmeldingsformulier dat vergezeld moet gaan van een verklaring van de huisarts. Aanmeldingen moeten vóór 15 februari 2016 binnen zijn. Bij volgeboekte vakantieweken wordt er geloot. Bij de diaconieën zijn de formulieren verkrijgbaar of op aanvraag bij het IKA-secretariaat. Tevens kunt u de formulieren downloaden via onze website www.ikaachterhoekliemers.nl IKA Achterhoek/Liemers Aalten/Bredevoort

Meer informatie? Neem dan contact op met de plaatselijke diaconie, of bel vrijblijvend een van onderstaande nummers. Lidy Hogenkamp tel. 0543- 451911 Hannie Gussinklo tel. 0543- 539854 Wim Rutgers tel. 0543-476368

10

Volkskerstzang Op kerstavond 24 december om 19.30 uur is er weer de jaarlijkse volkskerstzang in de Oude Helenakerk. Met elkaar willen we het kerst­ evangelie horen en bekende en vertrouwde kerstliederen zingen. Medewerking verlenen naast de voorbereidingscommissie ook ds. Hendrik Jan Zelden­rijk, organist Hans te Winkel en de trompettisten Martine Winkelhorst en Henk Jan Radstaak.

Sfeervolle lichtjestocht op kerstavond Vrije kerstverhalen Zaterdag 19 dec. 2015. Aanvang 16.00 uur Boekencafé van de Koppelkerk Bredevoort www.koppelkerk.nl

Musica Jacobi Zaterdag 19 dec. 2015. Aanvang 17.00 uur Jacobskerk Winterswijk

Iedereen is van harte welkom!

Kerstzangdienst in IJzerlo Op kerstavond 24 december is er een kerstzangdienst in het Dorpshuus in IJzerlo. Onder begeleiding van muziekvereniging Crescendo gaan we bekende kerstliederen zingen. Ook zangvereniging Vriendschap verleent haar medewerking. Diverse mensen uit de buurtschap leveren een bijdrage aan deze avond, waaronder Eddie Sticker die een korte meditatie verzorgt. Ook via de beamer is er het een en ander te zien. Er is een inzameling voor een plaatselijk goed doel. Graag tot donderdag 24 december. Aanvang 19.30 uur.

Kerstwijding Lintelo Advendo Lintelo en Sursum Corda nodigen u en jullie uit voor de jaarlijkse kerstwijding op 24 december om 19.00 uur in Kulturhus Lintelo. Met elkaar luisteren we naar een kerstverhaal en zingen bekende kerstliederen. Kinderen van de basisschool werken mee. Komt u, kom jij ook? Namens Sursum Corda en Advendo, Thea Herder

Datum: 24 december 2015. Starttijd: tussen 17.00 en 18.30 uur Startplaats: ’t Romienendal, Aladnaweg 3 (parkeren mogelijk) Lengte tocht: 1,5 km (heenweg), 1 km (terug) Organisatie: Stichting Landgoed Eppink en vrijwilligers Beleef deze ‘stille’ tocht van Jozef en Maria door de velden van Efrata en via ongebaande wegen. U komt uiteindelijk aan in Betlehem. Aldaar kunt u zich warmen rond de vuurkorven en genieten van een beker warme chocolademelk en/of glühwein (gratis). Om 18.00 en 19.00 uur wordt het kerstverhaal verteld en uitgebeeld, waaraan ook medewerking wordt verleend door een afvaardiging van het Chr. Koor Testify en de Chr. Muziekvereniging De Eendracht. De terugweg naar ’t Romienendal is ook weer met lichtjes aangegeven.

Bericht van de Christelijke Programmering Aladna FM

18.00 uur: Kerstprogramma met live reportage van de activiteiten op Landgoed Eppink. Als verslaggeefster werkt José Lammers aan dit programma mee. 19.00 uur: Kerstdienst met kinderen vanuit de R.K. Helena kerk 20.00 uur: Van U wil ik zingen, kerstprogramma 22.00 uur: Kerstavonddienst vanuit de Dorpskerk te Dinxperlo

Adventsconcert 2015

Fanfare de Eendracht Aalten & Aaltens Christelijk Mannenkoor

Voor informatie kunt u contact opnemen met: Jan Lensink, voorzitter, tel. 0543-472078 email: [email protected] Hanny Noorman, secretaresse, tel. 0543-474799 email: [email protected]

Zondag 27 dec. 2015. Aanvang 19.00 uur Grote Kerk Halle, Dorpsstraat 19 Info: www.kerkhalle.nl

Oudejaars Stiltedag Slangenburg Meditatie Woensdag 30 dec. 2015 van 10.30 - 16.30 uur Stiltecentrum St. Willibrordabdij Slangenburg Info: www.slangenburg-meditatie.nl

Rob en Gera Pikaar sparen dingen voor de Dorcas en dat is het volgende: kaarten (gestempeld of ongestempeld) vooral nu met de tijd van de feestdagen, maar ook het hele jaar door zijn ze welkom, postzegels, D.E. punten, oude mobieltjes, cartridges, oude brillen (op sterkte), buitenlands geld, oud Nederlands geld (guldens, kwartjes en dubbeltjes), winkelwagenmuntjes. Namens Dorcas en Rob en Gera alvast hartelijk bedankt.

23.oo uur

Zuiderkerk

Kerst

14.00 tot 17.00 uur: Kerstprogramma gepresenteerd door André Droppers

Oudejaarsprogramma gepresenteerd door Jan Lensink met om 19.30 uur: Oudejaarsdienst vanuit de Christelijk Gereformeerde Kerk Aladna FM 107. 2 en via internet www.aladnafm.nl

Top2000-dienst in Halle

24 december

Tweede kerstdag 26 december

Oudejaarsavond 31 december

Zondag 20 dec. 2015. Aanvang 15.00 uur Grote of Laurentiuskerk Varsseveld Info: www.kleinkoorvocaliste.nl

Sparen voor Dorcas

Op kerstavond, tweede kerstdag en oudejaarsavond mogen wij voor u speciale programma’s verzorgen.

Kerstavond 24 december

Adventsconcert Kleinkoor ‘Vocaliste’

Zondag 20 december opent de Zuiderkerk haar deuren voor het jaarlijks terugkerende fenomeen in de vorm van het adventsconcert georganiseerd door chr. muziekvereniging de Eendracht en het Aaltens chr. mannenkoor. De fanfare onder leiding van Egbert van Groningen en het koor onder leiding van Susanna Veerman repeteren al enkele weken om weer een fraaie muzikale avond in kerstsferen te presenteren. De meditatie zal dit jaar verzorgd worden door ds. R. Bikker. Het concert begint om 19.00 uur en vindt plaats in de Zuiderkerk in Aalten. De kerkzaal gaat open om 18.30 uur.

nacht jeugd

dienst

M.m.v .F Lichte riends uit nvoord e Hoe VIP ben jij…? ? Thema:

Predikant:

Marten Jan Kooistra Muzikale medewerking:

Friends, Lichtenvoorde

Leef gewoon je leven

11

20 DECEMBER 2015

Leef gewoon je leven En het geschiedde Er gaat een bevel uit in naam van de vrede, wie vrede wil, zo maakt men ons wijs, moet zich op oorlog voorbereiden. Vrede, tot welke prijs? Vredige tijden, We varen wèl. Tot de tanden bewapend lopen we de wedloop. Kòm op en speel mee, dit tè gekke, knotsgekke spel, waarbij tanks verslinden in marstempo het brood van de have-nots in sloppen; wapenstratego, hèl via knoppen. Er gaat een bevel uit, op dictatoriaal gezag zet het mensen het mes op de keel en uit naam van het recht wordt de loop gericht. Een salvo smoort het vrijheidsverlangen, de tijd herhaalt de bange schreeuw, befehl blijft befehl… In den beginne op bevel van d’Allerhoogste, werden aard’ en hemel geformeerd en na zes dagen rustte God een dag, genoot ervan hoe goed de schepping was. En aan het schepsel met wil en verstand, gaf Hij het al in onderpand, tastbaar teken van eeuwig verbond: weest dan vruchtbaar, wordt talrijk, bewerk de grond. En de mens hij zwoegde voort, exsisteerde, produceerde, consumeerde, exploiteert het land, de zee, de lucht, tot heel de schepping kreunt en zucht… Mens, laverend tussen goed en kwaad, door eeuwen heen tot zóveel in staat. Van God afgekeerd, ’t evenwicht verleerd.

En het geschiede: een Kind wordt geboren, het zoekt een woning, een nederige stal. Wie maakt zich op om te volgen, deze Koning van ’t heelal? Wij komen nader vanuit het donker, verwonderd over dat stralende feest, wij buigen het hoofd opdat Úw wil weer geschiede, Vader, Zoon en Heilige Geest. Oude adem, nieuw gegeven, harteklop van het heelal, om onze Weg te heten, wording, die helen zal, wereld heel en al. Ineke Hijink

AANVANG 10.00 UUR ZUIDERKERK TE AALTEN VOORAF KOFFIEDRINKEN VOORGANGER: DS. WIM EVERTS MUZIEK: A-COMPANY Oorlog, vluchtelingen, terreur, het is aan de orde van de dag en komt steeds dichterbij. Ondanks al deze ellende gaan we door met ons leven. We leven gewoon ons leven, maar wat is gewoon? Zeker in deze tijd. Tijdens de Kerk in Uitvoeringdienst van 20 december gaan we dieper in op deze vraag. We leggen de relatie met advent en proberen onszelf een leidraad te geven om het leven gewoon te leven. Aan deze Regenboogdienst wordt meegewerkt door ds. Everts, A-Company en de KiU-werkgroep.

12

Kerkdiensten Bredevoort

Kerkdiensten Aalten

St. Joriskerk op de Markt

Oude Helenakerk op de Markt

Zuiderkerk Ludgerstraat 64

Zondag 20 december 2015 Vierde advent

Zondag 20 december 2015 Vierde advent

Zondag 20 december 2015 Vierde advent

10.00 uur: ds. A.G. Endeveld collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie kinderoppas/kindernevendienst: Suzan Hijink, Lenny Woerts en Liesbeth Mateman

Donderdag 24 december 2015 Kerstnachtdienst

23.00 uur: ds. A. van Voorst Anders Dan Anders-dienst collecte: Jeugdwerk uitgangscollecte: ADA-dienstcommissie

09.30 uur: ds. H.J. Zeldenrijk collecte: Restauratiefonds uitgangscollecte: Diaconie

Donderdag 24 december 2015 Kerstavond 19.30 uur: ds. H.J. Zeldenrijk volkskerstzang

10.00 uur: ds. W.H. Everts Kerk in Uitvoering koffiedrinken vanaf 09.30 uur collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie 19.00 uur: adventsconcert m.m.v. Aaltens Christelijk Mannenkoor en de Eendracht

Donderdag 24 december 2015 Kerstavond

22.00 uur: A.J. Yntema kerstnachtdienst

23.00 uur: ds. M.J. Kooistra kerstnachtjeugddienst collecte: (KiA) Kinderen in de knel uitgangscollecte: Kerk

10.00 uur: ds. A.G. Endeveld collecte: kerk uitgangscollecte: diaconie Kinderoppas/kindernevendienst:  Anne Stronks, Dieneke Cornelissen en Leonie Mengerink

Vrijdag 25 december 2015 Eerste kerstdag

Vrijdag 25 december 2015 Eerste kerstdag

Zondag 27 december 2015

Zondag 27 december 2015

Zondag 27 december 2015

Donderdag 31 december 2015 Oudjaar

Donderdag 31 december 2015 Oudjaar

Zondag 3 januari 2016

Zondag 3 januari 2016

Vrijdag 25 december 2015 Eerste kerstdag

10.00 uur: zangdienst collecte: Diaconie (kinderen in de knel) uitgangscollecte: Kerk Kinderoppas/kindernevendienst:  Thea Mengerink en Annet Ligterink

Donderdag 31 december 2015 Oudjaar

19.30 uur: mevr. drs. G. Zemmelink, Aalten collecte: Kerk (werk eigen gemeente) uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 3 januari 2016

10.00 uur: ds. A.G. Endeveld koffiedrinken na de kerkdienst in het Koppelhuis collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie Kinderoppas/kindernevendienst: Jamila Luiten en Niels ter Haar

Kinderoppas Elke zondag is er tijdens de dienst kinderoppas (leeftijd 0-4 jaar) in ’t Koppelhuis (tegenover de St. Joriskerk).

Kindernevendienst Alle zondagen is er voor de kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar kindernevendienst.

09.30 uur: ds. W.H. Everts collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Dienst in de Oosterkerk

Dienst in de Oosterkerk

09.30 uur:

ds. M.A. Andela-Hofstede

Kindernevendienst Aalten Alle zondagen is er tijdens de ochtend­ diensten in de betreffende kerken voor twee groepen kinderneven­dienst (leeftijd 4-12 jaar).

Kinderoppas Aalten Tijdens de ochtenddiensten is er elke zondag in de betreffende gebouwen kinderoppas (leeftijd 0-4 jaar); Oude Helenakerk: in gebouw Elim; Zuiderkerk en Oosterkerk: in één van de zalen. De kinderen kunnen worden opgehaald vóór het zingen van het laatste lied, voor de zegen.

10.00 uur: dhr. J.W. Hengeveld - kinder­ kerstfeest (zie toelichting) koffiedrinken vanaf 09.30 uur collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Dienst in de Oosterkerk

Dienst in de Oosterkerk

Dienst in de andere twee kerken

Doopdiensten Aalten 10 jan 6 mrt 13 mrt 10 april 24 april 29 mei

Helenakerk Oosterkerk Helenakerk Oosterkerk Zuiderkerk Oosterkerk

ds. Everts ds. Faber ds. Yntema ds. Zeldenrijk ds. Kooistra ds. Faber

Bij geboorte ontvangt je wijkpredikant graag een kaartje. Indien je je kind wilt laten dopen, dan graag tijdig (minimaal drie weken van tevoren) contact opnemen met de predikant die voorgaat. De doopdiensten staan ook op de website, www.kerkvenster.nl (onder diensten).

Nog even ter herinnering … Vrijdag 8 januari 2016 is er weer collectemunten-verkoop in de Zuiderkerk van 17.00 uur tot 18.30 uur. Natuurlijk kunt u ook bestellen via onze webshop, kerkvenster.nl en via het digitale bestelformulier op de website. Ook liggen er bij de uitgang van de kerken bestelformulieren. De collectemunten worden dan gratis thuisbezorgd.

13

Bij de diensten - PG Aalten Kerstmorgen in de Oude Helenakerk

Oosterkerk Oosterkerkstraat 1 Zondag 20 december 2015 Vierde advent Dienst in de andere twee kerken

Vrijdag 25 december 2015 Eerste kerstdag

09.30 uur: ds. M.A. Andela-Hofstede collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 27 december 2015

09.30 uur: ds. G.H. ter Maat collecte: Protestantse bezoekdienst uitgangscollecte: Kerk

Donderdag 31 december 2015 Oudjaar

19.30 uur: ds. W.A. Andela collecte: Kerk, oudejaarscollecte uitgangscollecte: Diaconie

Op de kerstmorgen komen we als gemeente samen om de geboorte van Christus te vieren. Mooie kerstliederen willen wij met elkaar zingen. De gemeentezang in de Oude Helenakerk wordt begeleid door Janieke Mollenhorst op het orgel en Peter Bruin met de trompet. Samen met de leiding van de kindernevendienst is de dienst voorbereid. Het is daarom een dienst voor jong en oud! Wij hopen op een feestelijke dienst waarin wij met onze liederen en gebeden Hem willen eren die gekomen is als het Licht van de wereld. Wim Everts

Eerste kerstdag: Kinderkerstfeest in de Zuiderkerk

Ga je mee naar de koning, vrolijk kerstfeest iedereen, ga je mee op zoek naar het koningskind, knoop het even in je oren, en natuurlijk zingen we mooie kerstliederen zoals we dat altijd doen. Veel luisterplezier!

Kerstmorgen in de Oosterkerk Op de kerstmorgen vieren we in de Oosterkerk samen kerstfeest rondom het thema ‘Tijd voor het licht’. We luisteren naar het kerstevangelie en we zingen veel mooie, bekende liederen met begeleiding van organist Joop Ormel en trompet­ tist Eward Lammers. Er is deze ochtend ook kinder­ nevendienst. Jong en oud, iedereen is welkom! Marieke Andela

Kerstnacht

Op vrijdag 25 december, eerste kerstdag, is er om 10.00 uur een kinderdienst die natuurlijk in het teken staat van het kerstfeest. Een groot kinderkerstfeest in de Zuiderkerk. Het thema voor deze dienst is ‘Het geschenk voor het kind!’ We willen in deze dienst stilstaan bij het feit dat er om je heen best mensen zijn die wel eens een extra geschenk/cadeautje kunnen gebruiken. Vaak kopen we in de winkel een cadeautje wanneer iemand jarig is, of kopen we mooie bloemen voor iemand die erg ziek is. Toch zijn er cadeautjes te

Vrijdag 1 januari 2016 Nieuwjaarsdag 10.00 uur:

ds. W.H. Everts

Zondag 3 januari 2016 09.30 uur:

ds. H.J. Zeldenrijk

1E KERSTDAG 2015 KINDERDIENST THEMA

Weeksluitingen VERZORGINGSTEHUIZEN Stegemanhof Zaterdag 19 december 2015 19.00 uur: ds. H.J. Zeldenrijk Dinsdag 22 december 2015 19.30 uur: ds. H.B. Knol Donderdag 31 december 2015 16.00 uur: dhr. W.A. Maarsingh Zaterdag 2 januari 2016 19.00 uur: ds. G. Zemmelink

Beth San Zaterdag 19 december 2015 19.00 uur: Evangelisatiekoor Woensdag 23 december 2015 19.30 uur: ds. H.B. Knol Donderdag 31 december 2015 15.30 uur: mevr. R. Jentink-Jonkman Zaterdag 2 januari 2016 19.00 uur: dhr. W.A. Maarsingh

EEN GESCHENK UIT DE HEMEL AANVANG 10.00 UUR ZUIDERKERK TE AALTEN VOORAF KOFFIEDRINKEN M.M.V. JAN WILLEM HENGEVELD EN GOSPELBAND AMIO

KINDER DIENST AALTEN

bedenken die nog veel meer waarde krijgen omdat ze van jezelf zijn. Het zou iets kunnen zijn waar je blij mee bent omdat het heel mooi is, heel lekker ruikt of gewoon omdat je het gekregen hebt van iemand van wie je veel houdt. We willen iedereen (jong en oud) vragen om naar deze dienst iets mee te nemen van jezelf maar wat je op deze dag wel aan iemand anders zou willen geven. Of misschien ben je creatief en kan je zelf iets maken. Het hoeft niet groot of duur te zijn, het gaat om het gebaar! Je moet het natuurlijk wel even inpakken zodat het een verrassing is. Samen met Gospelband Amio gaan we er een heel mooi groot feest van maken! Zijn jullie ook van de partij? O ja … en wil je weten wat we gaan zingen? Kijk dan even op YouTube en zoek op:

De kerstnachtdienst om 22.00 uur in de Oude Helenakerk staat in het teken van ‘Verwondering’. Naast de verwondering over de geboorte van Christus, de Heer, laten we ons in de kerstnachtdienst ook op muzikale wijze verwonderen. In de dienst zullen diverse musici hun medewerking verlenen. Vanuit verschillende plekken in de inspirerende ruimte van de Oude Helenakerk zullen zij u door middel van zang en instrumentale muziek verwonderen. Het woord wordt verklankt. Dat woord en klank tot de verbeelding mogen spreken! Het belooft een prachtige, sfeervolle, warme dienst te worden. ds. Aja Yntema

Bloemengroet Aalten

Een bloemengroet vanuit de kerken werd gebracht bij de volgende leden van de gemeente: - mevr. Masselink, Ludgerstraat 12b - m  evr. Kalf-Schreurs, Lichtenvoordsestraatweg 24 A - Den Es, afd. Akkerweg 4, Varsseveld - dhr. Lammers, de Hare 46

P A S T O R A AT

14

Verjaardagen In de komende weken hopen de volgende gemeenteleden van 80 jaar en ouder hun verjaardag te vieren:

bredevoort

19 dec dhr. B.C. Somsen Prinsenstraat 44, 7121 AH 19 dec mevr. Th.G.J. Nijman-Grievink Veldweg 6, 7122 KD 19 dec mevr. J.B. ter Maat-Klijn Hesselink Bocholtsestraatweg 10, 7121 GC 21 dec mevr. A.J.W.A. Meinen-Lensink Varsseveldsestraatweg 16/H, 7122 CC 23 dec mevr. M.E. Tenkink-Karrenberg Geurdenstraat 79, 7122 CG 23 dec mevr. A.C. Teeuw-van der Veen Hoge Veld 87, 7122 ZN 25 dec mevr. H.J. Boom-Westerveld Meidoornstraat 10, 7121 AV 26 dec mevr. D.J. Oberink-Piek Beeklaan 1/F, 7122 BG 27 dec dhr. J. Veerbeek Engelandsdijk 3, 7122 PJ 28 dec mevr. G.B. Breukelaar-Freriks Herenstraat 1/A, 7121 DA 28 dec mevr. H.W. Tolkamp-Beernink Koskampweg 5, 7122 JM 28 dec mevr. J.Th. Bussink-Veerbeek Geurdenstraat 82, 7122 CG 29 dec mevr. J.H. Bandel-Brink Dalweg 10, 7122 BC 29 dec dhr. H.W. te Winkel Smitskamp 150/A, 7121 HL 30 dec dhr. B.W. Hoftijzer Zuiderkruis 16, 7122 WZ 30 dec mevr. J. Vaags-Helmink Lichtenvoordsestraatweg 81, 7121 RD 31 dec dhr. J.F. van Os Dalweg 41, 7122 BB 31 dec dhr. W. Kämink Thijsweg 7, 7122 KH 31 dec mevr. A.W. Arentsen-Duenk Oranjelaan 27/4, 7121 CA 31 dec dhr. L.C. Meinen Lage Veld 33, 7122 ZE 1 jan mevr. G.E. Hoopman-Houwers De Hare 100, 7121 XK 2 jan mevr. F. Schokkin-Rutgers Nijhofsweg 5/A, 7122 PZ 2 jan mevr. G.H. Koskamp-Veldhuis Thijsweg 5, 7122 KH 3 jan dhr. G.H. Mateman Lijsterbeslaan 31, 7121 BS 4 jan mevr. H. Beernink-Klein Hesselink Piepersweg 3, 7122 JA 5 jan dhr. A.H. Swijtink Hogestraat 41, 7122 BN 6 jan mevr. J.J. Eppink-Hoftijzer Mollenes 11, 7122 KK 7 jan mevr. W. Griffioen-Landman Dalweg 8, 7122 BC 7 jan mevr. H.J.B. Schokkin-Korten Beatrixplantsoen 3, 7121 BZ 8 jan dhr. F.J. Heijerman Oranjestraat 30, 7051 AJ Varsseveld

8 jan mevr. J.W. Somsen-te Bokkel Haartseweg 15, 7121 LA Wij wensen u allen een fijne dag toe en Gods zegen voor het nieuwe levensjaar.

Wijk Lintelo Scriba: Wim Westerveld, Breukelaarplein 12 tel. 0543-473503, [email protected]

ds. Marieke Andela-Hofstede Lijsterbeslaan 15 tel. 0543-478797 andela.hofstede@ kerkvenster.nl

Zieken Al enige tijd geleden heeft ds. M. van der Heiden, De Hoven 7, een operatie ondergaan. Thuis moet hij hiervan herstellen. Mevr. J.P. van Driel-de Neef, Hoge Veld 85, is opgenomen in Medisch Spectrum Twente in Enschede. We leven mee met haar en haar man. Dhr. A.H. Swijtink, Hogestraat 41, werd opgenomen in het ziekenhuis in Winterswijk. Vandaaruit zal hij in Enschede geopereerd worden. Mevr. G. Aalbers, Batavenstraat 10, ging vanuit het SKB naar Pronsweide voor revalidatie. Naast de mensen die hierboven genoemd zijn, kampen ook anderen in onze wijk met langdurige ziekte of met grote zorgen. Allen wensen wij Gods bemoediging toe en kracht tot dragen.

Weer thuis Mevr. Willemien ter Horst, Hogestraat 66c, mocht weer thuiskomen. Met haar zijn we daar dankbaar voor.

Persoonlijk Een persoonlijk bericht vindt u op een andere bladzijde in dit nummer van KerkVenster. Het heeft te maken met toekomstige veranderingen in het werk van mijn man en mij. Voorlopig blijft alles zoals het nu is en hoop ik met vreugde mijn weg in uw midden te kunnen gaan.

Kerstwens Zoals sterren mensen melden dat geen nacht te donker is zal een kind ons komen redden dat het licht der wereld is. Met deze woorden uit lied 462 willen wij u en jullie allen mooie, betekenisvolle dagen toewensen. Het licht van Kerst schijnt ook in 2016, en moedigt ons aan om ook zelf licht te verspreiden, waar wij maar kunnen. Een vriendelijke groet, mede namens mijn man, ds. Marieke Andela

ds. Hendrik Jan Zeldenrijk Varsseveldsestraatweg 39 tel. 0543-478500 [email protected]

Overleden Op 13 december is overleden Wim Hoftijzer, Zuider­ kruis 16, in de leeftijd van 86 jaar. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen Gods nabijheid toe in hun verdriet en gemis.

Zieken In het ziekenhuis in Winterswijk verblijft nog Riek Eeltink-Fukkink, Akkermateweg 10. Wij wensen haar en alle zieken moed en kracht toe! Mede namens mijn vrouw wens ik u en jullie allen gezegende kerstdagen en voor het nieuwe jaar 2016 veel heil en zegen. Hartelijke groeten, Hendrik Jan Zeldenrijk

Wijk Barlo-Dale Scriba: Truus Bollen-Ros, Markerinkdijk 33 tel. 0543-451806, [email protected]

Wisseling van de wacht Mevr. Tonny Eppink-Bömer, Ludgerstraat 15/05 heeft aangegeven per 1 januari te willen stoppen als bezoekmedewerker. Ze was al sinds 1985 bezoekmedewerker, aanvankelijk voor de zieken, later in een gedeelte van ‘de Kattenberg’. We danken Tonny voor het vele, vele werk dat ze in onze wijk gedaan heeft - 30 jaar lang - en wensen haar voor de toekomst alle goeds. Heel blij zijn we dat mevrouw Annie te Loo-Hengeveld, Nassau­ straat 3, bereid is het werk van Tonny over te nemen. We wensen haar sterkte bij dit mooie werk en Gods zegen. Ook mevr. Van Asselt-Klein Geltink, Frankenstraat 20, stopt met ingang van het nieuwe jaar als bezoekmedewerker. Jarenlang heeft zij met grote inzet en trouw bezoekwerk gedaan in onze gemeente en de laatste periode in sectie 11c. Wij willen haar hartelijk bedanken voor haar betrokkenheid en al het werk dat zij in ons midden heeft gedaan.

ds. Aja Yntema ’t Slaa 98 tel. 0543-477029 [email protected]

Zieken Voor zover ik weet liggen er geen mensen uit onze wijk in het ziekenhuis. Wel zijn er zieken thuis. Alle zieken thuis en degenen die om hen heen staan, wensen we veel sterkte en Gods nabijheid.

Ten slotte Ik wens u/ jullie allen heel goede kerstdagen en een gezegend 2016. Een hartelijke groet aan u en jullie allen. ds. Aja Yntema

ds. Wilma Onderwaater Varsseveldsestraatweg 35 tel. 0543-475469 [email protected]

Zieken Mevr. Hoftijzer, Julianastraat 3, verblijft nog altijd in het St. Antoniusziekenhuis te Nieuwegein. Allen die in het ziekenhuis of verpleeghuis verblijven, wensen we sterkte en Gods nabijheid toe. Ook leven we mee met allen die in de thuissituatie met ziekte te maken hebben.

Verhuizing Twee leden uit ons wijkdeel zijn van het Manschotplein naar Beth San verhuisd: - Mevr. Luiten-Krieger, haar nieuwe adres is Ludgerstraat 19 appartement 9, - en mevr. Kruse-Hoenink, haar nieuwe adres is Ludgerstraat 19 appartement 1. We hopen dat u zich snel thuis zult voelen op uw nieuwe woonplek.

Afwezig Na de kerstdagen heb ik een weekje vrij. Van dinsdag 29 dec. t/m ma. 4 jan. ben ik afwezig. In dringende situaties kunt u contact opnemen met ds. Wim Everts of ds. Aja Yntema. U en jullie allen gezegende kerstdagen en een goede jaarwisseling toegewenst, ds. Wilma Onderwaater

Wijk Haart-Heurne Scriba: Jan Veldboom, Slaadijk 3, tel. 0543-473306, e-mail: [email protected]

ds. Wim Everts De Hare 19 tel. 0543-473018 [email protected]

15 Met deze mooie woorden uit lied 500 wil ik, mede namens mijn vrouw, u allen goede en gezegende kerstdagen toewensen en een gezegend 2016! Een hartelijke groet voor u allen! Wim Everts

Wijk IJzerlo Scriba: Jan van Herksen, Warmelinckweg 1 tel. 0543-466518, [email protected]

ds. Riemer Faber Ds. Faber is momenteel met ziekteverlof. Gedurende deze periode vervangt ds. Wilma Onderwaater hem.

ds. Wilma Onderwaater Varsseveldsestraatweg 35 tel. 0543-475469 [email protected]

Geboorte Op 26 november is Ize geboren. Ize is de dochter van Richard te Selle en Andrea Wissink en het zusje van Tijn. Ze wonen aan de Kleine Maôte 33. We willen jullie van harte gelukwensen met de geboorte van jullie dochter en zusje en wensen jullie als gezin veel liefde, geluk en Gods zegen toe.

Zieken Mevr. Blekkink-Bulsink, Ludgerstraat 21/6, moest onverwacht in het ziekenhuis worden opgenomen. Inmiddels is zij in Pronsweide om te revalideren en het ziet ernaar uit dat ze over enkele dagen naar haar eigen appartement kan terugkeren. We wensen u sterkte met het revalideren en een verder herstel. Ook mevr. Massink, Ludgerstraat 12 b, wensen wij veel sterkte toe. Zij verblijft momenteel in het SKB. In de wijk zijn meerdere gemeenteleden die in zorg en spanning leven omdat zij op de uitslag van onderzoeken zitten te wachten, of binnenkort opgenomen zullen worden in het ziekenhuis. We wensen u en uw naasten veel kracht en Gods nabijheid toe.

Afwezig Zieken Weer thuisgekomen uit het ziekenhuis: dhr. G. Lammers, Kriegerdreef 12. Wij denken ook aan de zieken thuis en aan allen die zorg hebben over hun gezondheid. Wij wensen hen veel kracht en sterkte toe!

Kerst Uit uw verborgenheid ontsteekt Gij licht op aarde. Wilt Gij ons warmen met de gloed van uw genade. Wij delen met elkaar het licht, het lied, de zegen. Wij zijn uw kandelaar, wij gaan het donker tegen!

Na de kerstdagen heb ik een weekje vrij. Van dinsdag 29 dec. t/m ma. 4 jan. ben ik afwezig. In dringende situaties kunt u contact opnemen met ds. Hendrik Jan Zeldenrijk. U en jullie allen gezegende kerstdagen en een goede jaarwisseling toegewenst, ds. Wilma Onderwaater

Kerkelijk werker i.o. Jan Willem Hengeveld Kantoor: Kerkstraat 2 7121 DN Aalten (ingang KerkVenster) Tel. 06-4204 0834 E-mai: [email protected] Aanwezig: elke woensdag van 10.00 tot 17.00 uur of op afspraak.

Nog te weinig ingevulde enquêtes! Helaas zijn er nog niet voldoende enquêtes binnen om een goed beeld te krijgen van de behoeften van de doelgroep 25-45 jr. Daarom is de inlevertermijn met twee weken verlengd t/m 27 december 2015. Heb je de enquête nog niet ingevuld, dan wil ik je graag vragen of je dat alsnog zou willen doen. Het is zowel voor de gemeente als voor mijn afstudeeropdracht erg belangrijk voldoende respons te krijgen! Invullen kan via www.kerkvenster.nl. Dit zal slechts 10-15 minuten kosten. Wil je toch liever de papieren versie invullen dan kun je deze retourneren op de volgende manieren: •M  iddels de meegestuurde retourenveloppe • I n de brievenbus van het kerkelijk bureau bij de Zuiderkerk • I n de brievenbus op Kerkstraat 2 • I nleveren bij bezoek aan de eredienst Ook als je helemaal geen behoefte hebt bij de gemeente betrokken te zijn, vernemen we dat graag uit de antwoorden in de enquête! Heb je de enquête de afgelopen weken ingevuld, dan wil ik je daar nogmaals voor bedanken! Daarnaast wil ik bij deze graag iedereen bedanken die mee heeft geholpen bij het uitzetten van de enquête: Herman en Marianne op het kerkelijk bureau, de bezorgers die de vele brieven hebben bezorgd, iedereen die heeft meegelezen bij het ontwikkelen van de enquête en de mensen die hebben geholpen bij het kopiëren, vouwen en het in ontvangst nemen van de ingevulde enquêtes. Zonder jullie inzet is dit onderzoek niet mogelijk!

Heeft u de toeten al klaar? De deadline voor het bestellen is zondag 27 december Naast de normale kindertoete is er ook dit jaar weer een babytoete: Een speciale zak gevuld met lekkers en wat leuks voor de kleinsten tot 2 jaar. Beide toeten kosten € 2,75 en kunnen op de volgende manieren worden besteld: • Via internet op het online-bestelformulier op www.mukwano.nl (de makkelijkste manier!) • Telefonisch bij Hilde Koskamp tel. 06-36311491. De voicemail inspreken is ook mogelijk. • Via de post door een briefje te sturen naar Hilde Koskamp, Ormelstraat 30 7121 DC te Aalten. Ophalen van de toeten kan op 29 of 30 december tussen 18.30 en 19.30 uur bij de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64. De toeten zullen bij afhaling contant met u worden afgerekend. Stichting Mukwano Oeganda

16 INSPIRATIE & ONTMOETING PROGRAMMA 2015-2016

Nee, een Stolperstein ligt er niet zomaar

In memoriam

30 November 2015 was een van die dagen dat het ieder duidelijk moet zijn geworden dat er met ons klimaat iets aan de hand is: het regende hard, de hele dag al. Daarbij stond er ook een flinke wind. Maar de temperatuur lag ruim boven 10 graden. Nee, het was geen avond om de deur uit te gaan. Zelfs niet om te horen wat er allemaal moet gebeuren eer een Stolperstein geplaatst kan worden.

Arendina Gerharda Boom-Gijsbers

Degenen die op 30 november aanwezig waren in de synagoge hadden geen spijt van hun onderneming om te komen. De werkgroep Stolpersteine van de stichting Vrienden van de Aaltense Synagoge vertelde helder en verhelderend over alles wat met de plaatsing van Stolpersteine te maken had. Nu weten we ook dat de heldhaftigheid van de Aaltenaren om vele tientallen onderduikers te redden uit handen van de Duitsers maar de helft van het verhaal is. Aan de andere kant zijn ook diverse Joodse medeburgers na verraad vanuit de gemeenschap in handen van diezelfde Duitse bezetter gevallen en overgebracht naar een concentratiekamp waar hen uiteindelijk het bekende lot wachtte. Wim Mak, Hugo Kuiper en Tineke Ubbels belichtten ieder een aspect van het werk van de werkgroep. Heel interessant was het om te horen hoe moeilijk het soms was en is om nabestaanden van de omgekomenen te vinden. Steeds weer ervaart men het als een succesje wanneer een ver familielid of een rechtstreekse relatie van een van de slachtoffers wordt opgespoord. Soms leidt een contact naar iemand in Argentinië, een andere keer blijkt dat men vlakbij Aalten nog familieleden van overleden Joodse medeburgers vindt. Lang niet iedereen is blij met de hernieuwde aandacht en het is tekenend voor deze tijd dat sommigen van de nabestaanden liever anoniem blijven. Ze ervaren de wereld om hen heen als bedreigend. Honderden jaren Jodenvervolging hebben hun sporen nagelaten tot in het heden. Aan de andere kant werd ons duidelijk dat het Aaltense project mede gedragen wordt door leerlingen van Schaersvoorde, onze middelbare school. Enerzijds werkt de commissie voor de overledenen van het verleden, anderzijds wordt het project pas zinvol wanneer de jongeren van nu beseffen welke gevaren er steeds weer de kop opsteken binnen onze maatschappij. Wanneer zij de signalen kunnen opvangen en herkennen is de kans op opleving van racisme en antisemitisme hopelijk kleiner. Zo is het Stolpersteine project ook toekomstgericht. De voorzitter van de werkgroep, Tijme Bouwers, sloot de avond af met enkele mededelingen over de nabije toekomst. In het voorjaar van 2016 worden opnieuw veertien steentjes geplaatst als monumentjes voor hen die stierven en als waarschuwing voor ons allen: dit nooit weer! Op 13 april, noteer deze datum in uw agenda of op de kalender, hoopt de commissie met een interessant programma deze nieuwe plaatsing te omlijsten. De commissie Inspiratie & Ontmoeting kijkt ondanks het geringe aantal bezoekers terug op een geslaagde avond.

Dien groeide op in Bredevoort met twee broers en twee zusters. Na de lagere school wilde ze graag verder leren. Maar … het waren de dertiger jaren, de crisisjaren. Jong als ze was, moest ze in betrekking, geen gemakkelijke tijd. Al op de lagere school kende ze Johan Boom. Vroeg kregen ze verkering, al woonde Johan na zijn schooltijd als winkelbediende in Hummelo en zíj op allerlei plekken. De liefde bleef. In 1943 trouwden ze en gingen bij de moeder van Dien inwonen. Later verhuisden zij naar een bovenverdieping aan de Nassaustraat in Aalten. Geen gemakkelijke start. Aan de Nassaustraat werden hun kinderen Ineke en Wim geboren. Haar man was inmiddels vertegenwoordiger geworden bij de WeKa, zodat Dien heel veel alleen was. In 1949 verhuisde het gezin naar de Lichtenvoordsestraatweg, waar zoon Bart werd geboren. Inmiddels werkte Johan zich op tot inkoper, daarna tot procuratiehouder en later tot directeur inkoop bij WeKa-ten Have. Hij was vaak nog laat in de avond bezig en was veel weg. Dien moest veel beslissingen zelf nemen. Ze

~Dien ~ geboren: 26 januari 1918 overleden: 28 november 2015

stond altijd klaar. Ze was ook heel gastvrij en zorgzaam. In 1967 verhuisde ze met Johan naar de Spinkatstraat. De tuin werd een klein paradijsje. Moeilijk had Dien het met het vertrek van haar enige dochter naar Canada. Maar gelukkig kwam ze nog vaak naar Nederland en gingen Johan en Dien vele malen naar Canada. Rond 2000 verhuisden ze naar een bungalow aan de Tubantenstraat. Ze woonden er met veel plezier. Maar wat een mooie tijd had moeten worden, werd een moeilijke tijd. De suikerziekte die Johan al jaren had, werd steeds erger en hij kreeg kanker. In augustus 2003 overleed hij. Dien had het er moeilijk mee, maar ze ging niet bij de pakken neerzitten. Naarmate ze ouder werd, werd het moeilijker om zelfstandig te blijven wonen. Ze verhuisde naar ’t Hoge Veld en later naar de Stegemanhof. Ze was dankbaar voor de verzorging, en ook voor bezoek van de kinderen, kleinkinderen en vele anderen. Als je vroeg hoe het met haar was, zei ze altijd: ‘Niet klagen, maar dragen.’ Heel blij was ze dat, toen haar oudste kleindochter in Canada ging trouwen, ze daar samen met haar zoon en schoondochter naartoe kon. De laatste tijd ging haar gezondheid verder achteruit. Zaterdag 28 november overleed ze heel rustig. De begrafenis had plaats op donderdag 3 december in het rouwcentrum. We lazen haar trouwtekst, psalm 32:8B: ‘Mijn oog zal op u zijn’ en Psalm 139. In het vertrouwen dat God haar niet uit het oog verliest, maar haar in Christus dwars door de dood heen leidt, hebben we Dien uit handen gegeven. ds. Aja Yntema

Steen er ligt een steen een struikelsteen voor jouw oude deur niet iedereen ziet hem, maar hij ligt daar stevig een stille steen met een ster en soms staat iemand even stil

dat je hier woonde leefde liefhad hoorde en op een dag verdween in het tweeduister een spoor naar het oosten je kwam niet terug maar iemand noemt vandaag jouw naam.

een stem zwijgt de steen zegt Stevine Groenen  Zij hadden andere namen zoals: Sam, Sara, David, Jacob en Anne. Wij hebben óók andere namen: Ik ben Hikmet Dogan en ik ben Tugce Akdag. Wij worden wel geaccepteerd maar zij niet. Wij zijn moslims en zij waren joods. Hoe zou het zijn als wij het land worden uitgestuurd?

17

De geschiedenis van de (kerst)wenskaart

Waar komt de traditie van (kerst)wenskaarten vandaan? Het gebruik om wenskaarten te sturen kan worden teruggevoerd tot het oude China, waar het gebruikelijk was om boodschappen van goede wil te ruilen om het nieuwe jaar te vieren. Ook de vroege Egyptenaren maakten al een soort van kaart door hun groeten te schrijven op papyrusrollen. Samengestelde tekst: Arnold Arentsen Illustraties: internet In Europa begint de geschiedenis van de wenskaart in de Middeleeuwen, toen geliefden hun gevoelens toonden door elkaar toe te zingen. Deze liefdes­uitingen werden vanaf de 15e eeuw ook aan papier toevertrouwd. Al in het begin van de 15de eeuw werden in Europa handgemaakte wenskaarten gegeven en ontvangen. In Duitsland begon men toen ook al met het drukken van nieuwjaarskaarten uit houtsnijwerken. Voor zover bekend, verscheen de eerste kerstkaart in Londen in 1843, toen Sir Henry Cole de artiest John Calcott inhuurde om een kerstkaart te ontwerpen die hij kon versturen naar zijn vrienden en kennissen. De eerste kerstkaart toonde een afbeelding van een gezin (op kantoor aanwezig).

Ontwikkelingen in Amerika Alhoewel de eerste bekende (liefdes)kaart kan worden teruggevonden in 1415, duurde het tot begin 1800 voordat deze kaarten, mede dankzij de Penny Post, populair en betaalbaar werden. Esther Howland , een jonge vrouw uit Massachusetts, was de eerste uitgever van wenskaarten in de Verenigde Staten. Zij verkocht haar eerste handgemaakte (liefdes)kaart in 1849, waaruit een succesvol uitgeversbedrijf is ontstaan, gespecialiseerd in uitvoerig gedecoreerde kaarten. In Amerika kwam de industrie van de wenskaarten mede dankzij Louis Prang tot stand. Deze immigrant uit Duitsland startte in 1856 een lithografiebedrijf in Boston, dat uiteindelijk uitgroeide tot een succesvol wenskaartenbedrijf. Binnen tien jaar na de oprichting had hij het proces van kleurlithografie zodanig geperfectioneerd, dat het produceren van grote schilderijen het werk van

Rechts: Een kerstkaart die veelal door roomskatholieke parochianen werd verstuurd. Onder: Een typisch protestantse kaart uit het verleden.

De eerste kerstkaart uit 1843. andere grafische kunstenaars, in zowel de V.S. als Engeland, ver overtrof. Begin 1870 begon Prang met het maken van luxe kerstkaarten, die voornamelijk in Engeland werden verkocht. In 1875 introduceerde hij een eerste complete lijn van kerstkaarten in Amerika. De kaarten van Prang bereikten hun hoogtepunt rond 1890, toen goedkopere kaarten op de markt kwamen. Uiteindelijk moest Prang zijn wenskaarten­ uitgeverij verlaten. Van 1890 tot 1906 was er in Amerika een daling van de verkoop van wenskaarten te zien.

Ontwikkelingen in Europa Tot 1850 werden kaarten alleen door de elite en rijken verstuurd. De kaarten zelf waren heel kostbaar, en iedere kaart werd afzonderlijk bezorgd. Al met al was het een dure aangelegenheid. Dankzij de technologische ontwikkelingen van het drukproces van kaarten en de introductie

van de postbezorging is rond 1850 de wenskaart getransformeerd tot een populair en betaalbaar middel voor persoonlijke communicatie. Vanaf het midden van de 19e eeuw werden de kaartjes versierd. Ook briefpapier werd toen volop versierd. Twee typen wenskaarten beleefden een ware rage: de kerstkaart en de kaart voor je geliefde. In 1871 werd bij Koninklijk Besluit de briefkaart ingevoerd. De toenmalige PTT kreeg het monopolie van uitgifte, maar maakte alleen standaard briefkaarten. Deze waren iets kleiner dan de huidige wenskaarten en de frankeerzegel was er al op gedrukt. Zonder afbeelding dus. Wie er een wens of plaatje op wilde zetten, moest de kaarten eerst bij de PTT kopen. Kantoorboekhandel Koster in Amsterdam was in 1873 de eerste die ze met een rijmpje verkocht, en in 1883 eveneens de eerste die een illustratie op een briefkaart liet drukken. De PTT noemde ze de geïllustreerde ‘briefkaarten’, maar in de volksmond sprak men van ‘ansichtkaarten’, een leenwoord uit het Duits. Daar was de opmars van de prentbriefkaarten al begonnen. Ansichtkaarten waren erg populair. Op het moment dat de PTT in 1892 zijn monopolie­positie verloor, was het hek echt van de dam. De ene uitgever na de andere stortte zich op de nieuwe markt. Zij leverden kaarten die politieke gebeurtenissen in beeld brachten, oorlogen, natuurrampen, toeristische attracties en uitvindin­ gen. Maar ook kaarten met beroemde personen erop, dieren, getekende moppen, bladmuziek, reclame, spelletjes, verkiezingspropaganda en erotische voorstellingen. Door verzamelaars worden de jaren 1900-1919 ‘De Gouden Tijd’ genoemd. Elke koetsier had prentbriefkaarten in zijn hoge hoed om aan zijn passagiers te verkopen. Op de spoorwegstations verkochten jongens prentbriefkaarten. De kopers konden hun beschreven kaarten op het volgende station afgeven aan de man met het spiegelei, die ervoor zorgde dat de kaart gepost werd.

Vervolg op pagina 22

18

De medewerkers van KerkVenster wensen u goede kerstdagen en een voorspoedig 2016 G.H. Aalbers, M.A. Andela-Hofstede, W.A. Andela, A. Arentsen, I. Arentsen, fam. Assink, C.A. Baas, J. Baten-Demkes, E. van Beek, G.W.C. Beernink, J.W.W. Bent-Slettenaar, G.E. v.d. Berg, mevr. Berkelder-Westerveld, D.J. Berntsen-Hiddink, G.J.A. Blekkink, H. van Bochove, J. Boelens-Fles, J. Boer, E.C. de BoerWinkelhorst, G.P.de Boer, D.H. te Bokkel, D.W. te Bokkel-Caspers, G.J. te Bokkel-Kämink, A.J. Bolks, A. Bollen, A. Bongen, A. te Brake, E. te Brake-Lammers, W. te Brake, mevr. J. v.d. Brug, G. Bussink, R.M. Bussink, G. Colenbrander, B. Cornelissen-te Paske, I. DamenWestervelt, B. Demkes-te Winkel, F.W. Diersen, G. Diersen, A. Doornink, fam. Doornink, D. Douma, H. Drenth, H. Driessen-Hoftijzer, W.Droppers-Sellink, D. Ebbers-Diepenbroek, I. Ebbers-Onnink, J. Ebbers, G.H. van Eerden, J. van Eerden, J. van Eerden, U.I. van Eerden, B. Elburg, C. Eppink, W.E. Eppink, G.W. Essink, N. Fles, R. Fles-te Kloeze, L. Franssens, G. ­ Fukkink-Jentink, G.H. Fukkink, R. Fukkink, G.J. Geurkink, H.W. te Giffel, H.A. Gijsbers, A.A.J. de Goeij, L. Greydanus, B. Grievink, J. Grievink, B. de Groot, E.C.W. Gunsing-Wester­ veld, W. Gussinklo, I.B. ten Haaf-Jansen, A.H. ter Haar-Nijman, J.F. ter Haar-ter Horst, W.C. ter Haar, W.J. ter Haar-Onnink, A. Haasnoot, J. Haring, E.J. ten Harkel, G. ­Hartemink,

mevr. Hartemink-Kraak, G.H. Heijnen, Joh. Heijnen, B. Heinen, B.J. Heinen, J.H. H ­ elmink, G. Hengeveld, F.C. te Hennepe, J. van Herksen, I. Heusinkveld, J.W. Hietland, J.B. Hinkamp, A. Hoefman-Koskamp, R. Hoefman, R. Hoft­ iezer-te Brake, A. Hoftijzer-Hoftiezer, A. Hoftijzer-Kämink, G.H. Hoftijzer, J.G. Hoftijzer, J.G. Hoftijzer, A. Hoornenborg, A. ter HorstBulsink, C.W. ter Horst, G.H. ter Horst, J.W. ter Horst, mevr. Houwer-Jansen, W.H. Houwers, J.M. Huinink-Siebelink, H.J. Huitink-Prinsen, B.J. Jansen, H. Jansen, I. Jansen, A.J. Jentink, F. Jentink, F. Jentink, J. Kämink, L. Kämink, W. Kämink, W. v.d. Kamp, G.W. Kip, B.H. Klein Entink, M. Klein Poelhuis-Lensink, G. Klein Wolterink, G. Klein Wolterink, A. Klumpenhouwer, J. Kolstee, M.J. Kooistra, D. Korten-Jentink, B. ­Koskamp, D.W. Koskamp, E. Koskamp, W. Koskamp, D.G. Kraaijenbrink-Veldhuis, M. Kraaijenbrink, R. Kraaijenbrink, W. Kraaijenbrink, G.H.T. Kremer, K. Kremer, J.B.M. Lageschaar, A. Lammers, B. ­Lammers, I. Lammers-Wildenbeest, W. Lammers, H. Lettink, J.C. te LindertJentink, G.J. van Lochem, P.J. van Lochem, I.J. Luijmes-Ebbers, D.W. Luiten, G.J. Luiten, H. Luiten, H. Luiten, W. Luiten-Heijnen, G. ter Maat, G. ter Maat, H.J. ter Maat, M.G. v.d. Meij, H.J. Mengerink, E. Navis-Hoftijzer, mevr. C. Navis, R. Navis, H. Neerhof, A.J. Nieuwenhuis, G.J. Nijeboer, G.W. Nijeboer, W.M. NijenesNellestein, A. Nijman, A. Nijman, H.W. Obbink, J. Oberink, J.A. Olbach-Bosman, D.R.A. Olden-

have, T. Onnink-Stronks, J.H. Oosterink, T. Oosterink, B.G. Ormel, G.L. Overbeek, G.W. te Paske, H. ­ Pennings, D.W. Perebolte, G. Posthuma, L. Postma, G.A. Reiling, H.S. Rendering, R. Rensink-Arentsen, J.H. Rhebergen, J.Th. Rijks, F.R. Roos, M. Ruesink, G.H. Ruessink, G.H. Ruessink, J. Rutgers, J.W. Rutgers, W.B. RuwhofKoobs, J. de Ruijter, D.W. Salemink, T. van Schijndel, E. Schokkin, J. Scholl, G.H. Scholten, H. Scholten-Winkelhorst, H.J. Schreurs, A.J. ­Sellink, D. Siebelink, H. Siebelink, G.J. Sikking, G.J. Simmelink, J.W. Sluiskes, G.F. Smilda, A.J. Somsen, L. Somsen-Voltman, M.C. Somsen, A. Stronks-ter Horst, A.J.A. Stronks, B.W. Stronks, D. Stronks, G.J. Stronks, H.J. Stronks, H.J. Stronks, W. Stronks, J. Swijtink, J. Timmerman, G.J. Tolkamp, A.J. Vaags, W. Vaagste Brake, E. Veerbeek, H. Veerbeek, A.J. Veldboom, W. Vink-Groot Nibbelink, H. Vreeman, L. Vreman, R. Vreman-Schutte, W. Vroman, H.B. Walvoort, E.G. Wamelink, A.G.J. Wassink, J.B. Wassink, J.D. Wassink, D.W. Wensink, H.S. Wensink, H.W. Wensink, T. Westerveld, W. Westerveld, H.G. Westrum, B.H. Wevers, fam. Wevers, J.B. Wevers, H.J. ­Wiggers, B.G. Wikkerink, D. Wikkerink, H. Wikkerink, J. WikkerinkMateman, J.F. Wilden­ beest, B.H. te Winkel, G. te Winkel, J. te Winkel, J. te Winkel, J.T. te Winkel, G.H. Winkelhorst, G.J. Winkelhorst, H. Winkelhorst, H. Winkelhorst, H.B. Winkelhorst-Balke, H.C.J. Winkelhorst, H.G. Wisselink, H.W. Wissing, P.G.P. Zomer en A.L. Zuurveen.

Hulp bij werkzaamheden van de coördinator

De werkzaamheden van onze coördinator Arnold Arentsen zijn (te) veelomvattend geworden en het werk dient ook in perioden van vakantie en ziekte gewaarborgd te zijn. Daarom wordt al geruime tijd gezocht naar een tweede coördinator. In de afgelopen periode heeft Harmien Wensink meegekeken bij de werkzaamheden ten behoeve van de opmaak van het blad en de correspondentie van de coördinator. Inmiddels worden deze taken gezamenlijk uitgevoerd. Voor de overige werkzaamheden van de coördinator is KerkVenster nog steeds op zoek naar iemand die de redactie wil aanvullen en de website coördineren. Weet u iemand of heeft u zelf interesse, meldt u dan bij Arnold Arentsen (coö[email protected]).

Geleuf ’t no maor! De figuranten Jan van Eerden Vaste an de kerke stond een old klooster. De kerke was nog gewoon in gebroek, maor ’t klooster stond al meer as viefentwinteg jaor läög naodat de leste dree monniken naor een bejaordenhuus wazzen ebracht. De kerkgemeenschap zat eigenlijk met dat klooster in de mage. ’t Begon al dufteg sporen van achterstalleg onderhold te vertonen. Maor ja, i-j snapt ok wal dat de kerke neet te völle geld wol bestaen an zo’n läög gebouw. Starker nog, at ’t neet vaste an de kerke had ezaeten, hadden ze dat olde klooster al lange van de bene egooit. Maor juust umdat-e d’r wal vaste anzat, beperken dat de meugelekheden. Dat was ok de raeden waorumme meneer pastoor een verzoek van de COA tut opvang van nieuwe asielzoekers had af-ewezzen. Opvang is good maor um no ­moslims praktisch in de kerke op te vangen, ging ’m iets te wiet af. 
En zo blef ‘t klooster läög en had ’t eigenlek gin functie. Behalve met advent, want dan worden d’r in de olde grote aetzale ne helen groten kerststal op-ebouwd. Niet zomaor zo’n stelleken met een paar herders en zo. Nae, een heel panorama waorin ’t hele kerstverhaal van begin tut ende worden verbeeld. Van de aankondeging an Maria tut de vlucht naor Egypte, met wal een paar honderd beeldjes, wie-t allemaole een ander gedeelte van ’t kerstverhaal uutbeelden. En dat allemaole in een landschap met heuvels, huuskes, ’n mölleken, beume en dieren.
 Elk jaor weer zorgen Gertjen van de Kuper d’r veur dat dat hele spul worden op-ebouwd. En elk jaor weer was ’t weer anders as de kere daorveur. 
D’r kwam ne bulte volk uut de wiede umtrek kieken naor wat Gertjen d’r no weer van emaakt had. Gertjen was een kaeltjen met humor en elk jaor had-e wal ’n paar humoristische dinge in ’t kerstpanorama verwarkt. Zo had-e d’r al ’s ne herder wie-t teggen de boom an ston te pissen, in-ezet of ene kere had een van de koningen gymschone an. Meneer pastoor kon dat eigenlek neet warderen, maor ja, Gertjen deed d’r völle meujte veur en zo völle andere vri-jwilligers wazzen d’r neet. Waeken was Gertjen bezeg um ’t geheel op te bouwen en at ’t dan eenmaol ston, dan kwam Frits um ’t geheel te verlechten, waorbi-j natuurlek de heilege familie extra in de schienwarpers kwam te staon. 
Dan was d’r altied nog ’n officiële opening waorin de pastoor de sponsors één veur ene bedanken, want dee wazzen d’r allemoale bi-j. Zee hadden dan ok een officiële uutneudeging veur de

19

opening ehad. Tussen neus en lippen deur worden de aoverege vri-jwilligers ok bedankt. 
Ok dit jaor was Gertjen drok met ’t kerstpanorama. Gertjen was net bezeg um de leste beeldjes neer te zetten, ton meneer pastoor kwam kieken. Meneer pastoor zei niks maor kek ’t zich ’s an en zei toen iets geïrriteerd: ’Gert, al jaren maak je het panorama, en elk jaar zet je de figuranten te dicht bij de heilige familie. Waarom doe je dat toch?’ Gertjen kek de pastoor an en zei toen: ’Al vierentwinteg jaor do’k dat no meneer pastoor en dit is de eerste kere da’j mien d’r nao vraogt.’ Meneer pastoor fronsen ziene wenkbrauwen, want zo’n antwoord had-e neet op erekkend. ‘Maor no’j d’r toch naor vraogt’, ging Gertjen wieter. ‘In dee figuranten, daor könne wi-j ons allemaole herkennen.’ Meneer pastoor trok de wenkbrauwen no nog wieter op van verbazing. ‘Kiek’, zei ­Gertjen ‘zee ’j dee schijnheilege köppe van dat volk uut Nazareth? I-j könt zo zeen dat dat volk dech: Jao, jao, zwanger deur ’n wonder van God, dat zal … Wi-j geleuft neet in wonderen. Dee deerne hef gewoon … Na ja, i-j snapt ’t wal, wat dat volk dech. De pastoor mos zich vaste-hollen an de taofel, maor hee zei niks. Gertjen ging wieter: ‘At d’r teggenwoordeg ene pröt ovver ’n wonder van God dan vinne wi-j dat al gauw ovverdrevven, en wordt diegene bestempeld as heileg beuntjen. Kiek en zie’j daor den herbergier wie-t met zo’n zuneg beksken um de deure kik? Ho vake klopt, figuurlek dan, d’r ok no nog mensen bi-j ons an de deure wie-t onzen andacht of hulpe neudeg hebt. Ik denke an olde leu of eenzamen of asielzeukers, meneer pastoor,’ en Gertjen kek de pastoor recht in de ogen. De pastoor wis donders good wat G ­ ertjen bedoelen. Uutendeleke had hee zelf ’t verzoek van ’t COA af-ewezzen en ze deur-estuurd naor ’n olde kazerne in de buurte. I’j zaggen ’m bi-j­ kleurn.
 Gelukkig praoten Gertjen alweer vedan. ‘Kiek de herders daor gaon’, gräölen Gertjen, ‘dee herders leten eur dagelekse wark gewoon effen liggen um ’t kind te zeuken. Dat vin’k mooi. Wee dut zoiets teggenwoordeg nog? Iederene is drok met wark, gezin, sport en vakantie. Maor tied heb i-j neet, tied maak i-j. Daor könne wi-j nog wat van leern. 
O ja, zee’j den herdersjonge, wie-t op ne fluite blös. Hee steet net zo dichte bi-j de kribbe as de dree koningen met al eure cadeau’s, want ’t dut d’r neet too of i-j völle of weineg presteert, of völle of weineg hebt, wi-j bunt allemaole gelieke. Dat is de raeden waorum ik de figurante neet op de achter­grond zette, meneer pastoor. Zee haalt ’t verhaal heel dichtebi-j.’

Midwinterhoornblazers bij Beth San. Foto Tijme Bouwers

De pastoor ston met de oorne te klappern want zovölle religieuze diepgang had hee neet achter Gertjen ezocht. Hee wis eigenlek neet good wat hee mos zeggen en eigenlek schamen-e zich ’n betjen want in vierentwinteg jaor had hee eigenlek nooit echt ne kere met Gertjen epraot. 
’s Aovends ton Gertjen al lange thuus was ging de pastoor weer stiekem naor ’t panorama kieken. 
Hee pakken zich ne stool um ’t allemoale rösteg op zich in te laoten warken. Hee zag ’n moder met ’n kind op d’n arm, ’n deerntjen wie-t met ’n hundjen an ’t spöllen was en nog völle meer. ’t Mooie was da’j bi-j al dee figuranten ow eigen verhaal konnen bedenken. Zo kon ieder zien eigen kerstverhaal maken en d’r veur zichzelf wat uuthalen. En zo geet ’t eigenlek ok met al dee andere biebelverhalen, concluderen de pastoor. Hee stond nao een tiedjen op en strek nog veurzichteg ne kere met zienen vinger ovver een van de beeldjes. Hee gräölen en ging toen naor huus, hee had genog stof tut naodenken. De waeke d’r op was weer de officiële opening van ’t kerstpanorama. De sponsors zaten veuran. De pastoor bedanken de sponsoren maor neumen ze neet één veur ene. Daor ston teggenovver dat hee speciaal Gertjen bedanken veur ’t enorme wark, wat hee ok dizze kere weer had verzet. Meneer pastoor zei: ‘Het kerstpanorama is weer super, dankzij Gertje van de Kuper!’
Toen gingen de gediens los en kon iederene veur ’t eerst ’t panorama van dit jaor zeen. ’t ‘Ooooh’ en ‘Aaaaaah’ was neet van de loch. Lampen-Frits had ’t hele panorama mooi uutverlecht, zodat ok alle figuranten in ’t lecht stonnen. Op borden ko’j laezen wat ’t allemaole veurstellen, en ok de dubbele betekenis, zoas ­Gertjen ’t an de pastoor had verteld. Nog nooit is d’r zovölle volk waezen kieken naor ’t mooie kerstpanorama. En volgend jaor belaoft ’t nog extra mooi te worden, want dan is onzen Gertjen vief­ entwinteg jaor panorama­bouwer.

God, Een moment zijn wij stil. Even houden wij op met praten ... ... lachen ... eten ... Een moment zijn wij stil en op zoek naar U: in ons hart, in de stilte om ons heen, in de herinnering aan het kind, geboren in een stal. In stilte verlangen wij naar vrede, naar hartstocht voor vrede: Dat het vuur weer gaat branden, dat de hoop weer oplaait, dat wij blijven geloven, dat wij weer gaan geloven in de droom van het kind. Een wereld van vrede: God met ons. Dank u Heer voor uw komst toen in de stal, nu in ons midden Amen

Hette Domburg

Kerstpuzzel 20

Dit keer weer een woordzoeker. Als alle woorden juist zijn weg­ gestreept dan blijven er letters over. Als u die letters in de goede volgorde zet, vormt dat een tekst uit Lucas 2. Zoals elk jaar is er ook nu weer een prijs voor de goede inzending. Bij meerdere goede oplossingen zullen we loten. We hebben nog nooit de maker van onze kerstpuzzels bedankt. Dat doen we nu wel. Het is Jaap Boer, één van onze medewerkers bij de website. Jaap, bedankt en we vragen je alvast voor 2016, dan zijn we deze keer in elk geval mooi op tijd. Oplossingen kunt u insturen per mail naar: [email protected]. U kunt deze ook op een briefje of kerstkaart (krijgen wij ook nog eens een kaart) schrijven en in de bus doen op Kerkstraat 2 of opsturen naar KerkVenster, Kerkstraat 2 7121 DN Aalten. Graag insturen voor 30 december 2015, 18.00 uur. redactie KerkVenster

Als je de onderstaande woorden wegstreept, blijft er een Bijbeltekst over. Welke ? Augustus God Mirre Bak Goud Nazaret Betlehem Heraut Os Christus Herders Stal Doeken Herodes Ster

Eer Jezus Stro Engel Jozef Voederbak Ezel Judea Volkstelling Gabriël Kind Wierook Geboorte Maria Wijzen

Een TEKENSTRIP van de hand van een Franciscaner monnik Hieronder een tekenstrip van de hand van een Franciscaner monnik. Ik vond deze strip in de Kapittelkerk van Saint-Aignansur-Cher, oostelijk van de stad Tours in midden-Frankrijk gelegen. Het kerkgebouw dateert uit de elfde eeuw en is gebouwd in een zuivere romaanse stijl met veel fresco’s, vooral in de crypte waarop de latere kerk is gebouwd.

Te jong om aan God te denken

Te zeker van zichzelf om aan God te denken

Te moe om aan God te denken

Te gelukkig om aan God te denken

Te druk om aan God te denken

Te laat om aan God te denken

Om de gelovigen te stimuleren heeft de geestelijke, middels deze aansprekende boodschap, geprobeerd een wijzing te geven om tijd te nemen de God in jezelf te vinden. Hij verwijst niet naar de kerk maar neemt aan dat de zoekende zelf onder meer de kerk zal vinden als grote hulpbron op zijn zoektocht. De kerken in Frankrijk, merendeel Rooms-Katholiek, gaan ook gebukt onder minder kerkbezoek. De kerken zijn daar eigendom van de staat, die ook het onderhoud verzorgt. Ongeveer twintig procent van de kerken is slecht

onderhouden, voornamelijk kerken in kleine plaatsen. De kathedralen en kerken van grote historische waarde zijn in goede staat. Dit verlicht de parochies in financiële zin. Ik vond deze strip in de Kapittelkerk van Saint-Aignan-sur Cher, oostelijk van de stad Tours in midden-Frankrijk gelegen. Het kerkgebouw dateert uit de elfde eeuw en is gebouwd in een zuiver romaanse stijl met veel fresco’s, vooral in de krypte waarop de latere kerk is gebouwd. Peter van Meggelen

21

Stichting Restauratiefonds Mooie opbrengst De adventsmarkt die zaterdag 12 december gehouden werd, heeft bruto € 10.771,25 opgebracht (in 2014 was dat € 10.955,27). Na aftrek van alle kosten (kraamhuur, inkopen en andere kosten) verwachten netto tussen de € 5.000 en € 6.000 over te houden. Een mooi resultaat waar we als bestuur heel blij mee zijn.

Bedankt Hartelijk dank aan alle vrijwillige medewerkers en zakelijke relaties, optredende artiesten, exposanten, kerkelijke en gemeentelijke instanties, redacties, standhouders en bezoekers betrokken bij de voorbereiding en/of op de dag(en) zelf * Het is fijn te merken dat zovelen meewerken en gehoor geven aan onze oproep tot helpen of het leveren van gebruikte boeken, groen en potjes. Daarnaast het belangeloos kunnen beschikken over twee prachtige ruimtes om knieperkes te bakken en bloemstukjes te maken, ook de beschikking over een podiumwagen, dit maakt het ons allemaal mogelijk om deze kerstmanifestatie jaarlijks te organiseren! Nogmaals, allen ... dank jullie wel! Het bestuur van de Stichting Restauratiefonds voor de oude Sint Helenakerk aan de Markt, wenst jullie allen fijne kerstdagen, goede jaarwisseling en een voorspoedig 2016! Onze eerstvolgende activiteit zal zijn onze jaarlijkse wandeltocht op 14 februari 2016. Kijk regelmatig op onze site: www.restauratiefondsaalten.nl

Kerstkrant 2015 Buren zijn we allemaal. En allemaal vinden we een goed contact met onze buren belangrijk. Daar hoeven we niet altijd moeite voor te doen. De kerstkrant ‘Goede buren’ staat vol met portretten van mensen die zich inzetten voor hun buren of, breder, hun buurt. De krant ligt vanaf a.s. zondag bij de uitgangen van alle kerken. U kunt ook een exemplaar ophalen op het kerkelijk bureau tijdens de openingsuren op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9.00 uur tot 12.00 uur.

Wel of geen liedboek meenemen Er zijn nog wel eens misverstanden of bij bepaalde diensten wel of geen liedboek vereist is. Wat is de regel? Bij alle ochtenddiensten in de Oosterkerk en de Zuiderkerk is er altijd ondersteuning van het beamteam. Bij de avonddiensten in beide kerken is dat alleen het geval bij speciale diensten. Maar wanneer is een dienst speciaal en wanneer wordt er van een liedboek gebruik gemaakt? Dat is niet nauwkeurig aan te

geven en om die reden zal KerkVenster in het vervolg bij de avonddiensten in de Oosterkerk en Zuiderkerk aangeven of er een liedboek gebruikt wordt, dat u dan kunt meenemen omdat er maar een beperkt aantal in de kerk voorradig zijn. In de Oude Helenakerk wordt altijd gebruik gemaakt van het liedboek. Het rooster van het beamteam staat ook op de website van KerkVenster, onder in de rode kolommen bij Erediensten. Daar kunt u dus altijd zien of het beamteam in een dienst aanwezig is of niet.

22

Vervolg van pagina 17

Overal vandaan werd het mogelijk om een kaartje te sturen. Zo stonden er op de top van het Rigigebergte en bovenop de Eiffeltoren en vele andere bouwwerken schrijftafels ten behoeve van toeristen die het thuisfront wilden laten weten en zien waar zij waren. Speciale koeriers brachten de kaarten naar hun bestemming. Aan het einde van de 19e eeuw kwam de machinale kaartproductie op gang en werden de ansicht­kaarten goedkoper. Samen met de introductie van de postzegel werd de ansichtkaart bijna voor iedereen betaalbaar. In deze jaren verbeterde het klimaat voor wenskaarten aanzienlijk en een aantal uitgeverijen van wenskaarten was geboren. De kaarten werden niet meer zo uitvoerig gedecoreerd als de kaarten van bv. Prang. De illustraties op de kaarten werden minder belangrijk, maar daarvoor in de plaats werd het uitgedrukte sentiment op de kaarten veel belangrijker. Deze vroege kaartenrage is gemakkelijk te verklaren. De menselijke nieuwsgierigheid naar afbeeldingen van verre oorden en gebeurtenissen werd rond de eeuwwisseling alleen bevredigd door de weinig geïllustreerde boeken en zeldzame tijdschriften, die slechts betaalbaar waren voor de elite. De prentbriefkaart voorzag in een behoefte aan beeld en was vooral een uitkomst voor degene die anderen wilde laten zien waar hij verbleef. Na de eerste wereldoorlog kwamen er in binnenen buitenland nog meer nieuwe uitgevers van wenskaarten, die met gezonde concurrentie en competitie de ontwikkeling van het drukproces en andere uiterlijke kanten van de wenskaart bevorderden. Na 1930 werd er voor het produceren van wenskaarten steeds meer gebruikgemaakt van het proces van kleurlithografie, waardoor de groei en ontwikkeling van de wenskaartenindustrie niet meer te stuiten was. Rond 1950 kwam er steeds meer humor in de kaarten en kwamen er ook o.a. lange kaarten. Rond 1980 groeide het aantal kaarten wat niet speciaal voor een feestdag of gebeurtenis was bestemd. Kaarten voor een toevallige herinnering of voor allerlei boodschappen naar elkaar werden steeds populairder.

Huidige ontwikkelingen In Nederland worden jaarlijks ongeveer 130 miljoen kerstkaarten verstuurd. Dit betekent per huishouden zo’n 39 kerstkaarten. Het aantal kerstkaarten dat jaarlijks op wereldwijde basis wordt verstuurd is niet bekend. Dit komt omdat niet alle postbedrijven het aantal verzonden kerstkaarten bijhouden. Hoeveel kerstkaarten er buiten Postnl worden verstuurd en door mensen zelf worden bezorgd is ook niet bekend. Wel is duidelijk dat Nederland zich qua aantallen niet kan meten met de Verenigde Staten. Ook daar is het versturen van kerstkaarten een grote traditie, er worden jaarlijks maar liefst 1,6 miljard kerstkaarten verstuurd. Het aantal verstuurde kerstkaarten is de laatste jaren weer stabiel. Met de komst van digitale kaarten, SMS en sociale media als Facebook was er jarenlang een flink dalende trend te zien in het aantal verstuurde echte kaarten. Nu het ook mogelijk is om echte kaarten online te versturen én zelf kaarten te ontwerpen, worden deze kaarten weer meer verstuurd (vooral door jongeren en gezinnen) en blijft het aantal verstuurde kaarten ongeveer gelijk aan de voorgaande jaren.

Oude Nieuwjaarskaart Tekst en foto’s: Jan Oberink Pas geleden stond er nog een oude ansicht­kaart in KerkVenster. Ik had er ook nog weer een gevonden n.l. uit 1942 volgens het poststempel en naar ik het kan zien op 1 jan. afgestempeld. De kaart bevat een smeekbede om de vrede in de wereld weer terug te geven. Dezelfde wens blijft overigens actueel. Wat een brandhaarden zijn er op dit moment in de wereld (of kun je stellen nog steeds).

Een rare naam Een beetje geïrriteerd verbrak ze de verbinding. Ze had iemand van de kerk aan de lijn gehad. Met een gek stemmetje herhaalde ze wat de mevrouw had gezegd: ‘We willen even vragen of je een jongen of een meisje bent, zodat we je op het kamp kunnen indelen in de juiste slaapzaal.’ Duh!

Symbolisch bloemschikken - adventsperiode Zondag 20 december - Vierde adventszondag

Zijn onheilsprofetieën wisselt hij af met heilsprofetieën. Beloofd wordt dat er Iemand zal komen die als een herder de mensen zal weiden. Hij zal bekleed zijn met de macht van de Heer, zijn God. Wanneer het kind van Zacharias en Elisabeth geboren is krijgt Zacharias zijn stem terug. Hij zingt een loflied waarbij hij herinnert aan de belofte van de profeten, dat God zich om Israël zal blijven bekommeren.

Wat had ze een hekel aan haar naam. lefe! Zo spreek je het uit. En je spelt het A-O-I-F-E. Ze schaamde zich elke keer weer dood. Waarom hadden haar ouders haar zo genoemd? ‘Zo’n mooie Ierse naam’, zei haar moeder altijd. ‘Een naam die uniek is. Waar er geen twee van in de klas zitten.’ Nee inderdaad. Was het maar zo’n feest. Nu moest ze luisteren naar iedereen die iets riep als Aafje, Oivuh, Avé of iets anders geks. Een week later stonden alle kinderen die op kamp gingen bij de zorgboerderij. Midwinterkamp. Best spannend. Aoife was afgelopen zomer pas in deze plaats komen wonen en kende de kinderen in de kerk nog niet zo goed. Twee dagen met leeftijdgenoten in een zorgboerderij slapen en meewerken, dat leek haar wel wat. En met elkaar ‘iets beleven’ van advent. Want het was al begin december. Naast haar was een ander meisje haar bed aan het opmaken: ‘Hai ik ben Aoife’, zei ze. ‘En jij?’ Het meisje keek op en sprak met zwaar accent: ‘Ik ben Hawa, hoi.’ ‘Hoe zei je?’ vroeg Aoife. ‘Hoe spel je dat?’ ‘H-A-W-A’, zuchtte het meisje, en tegelijkertijd realiseerde Aoife zich dat ze iets heel irritants gevraagd had. ‘Sorry! Ik weet hoe die vraag voelt!’ Ze vertelden elkaar hoe ze aan die namen waren gekomen. Hawa was een jaar geleden uit Syrië met haar ouders en broertje naar Nederland gevlucht. Door contacten met deze kerk was ze bij het kinderkamp gekomen. Hawa vroeg: ‘Weet je wat mijn naam betekent? ‘De leven gevende.’ En wat betekent de jouwe?’ Aoife was stomverbaasd: ‘De mijne ook! Het is Iers voor Eva, je weet wel, die uit de Bijbel!’ ‘Nou zeg, mijn naam is de Syrische versie van Eva!’ Ze keken elkaar begrijpend aan en vanaf dat moment trokken ze samen op. De avond had de groep rond een kampvuur gezeten. In de winternacht. Ze hadden met elkaar het verhaal over Jozef en de zwangere Maria gelezen. Over de gevaarlijke reis en de armoede waarin ze meesten overleven. Ze hadden nagepraat over armoede, gevaar en vertrouwen op God. Over engelen als boodschappers van God en over Jezus die gauw geboren zou worden. In een stal, tussen de dieren, zoals hier op de boerderij. Hawa vertelde over haar reis naar Nederland. Een onmenselijk enge reis, zonder zekerheid, met de moed der wanhoop. En nu zat ze hier. En daar dankte ze God voor. Ook al wist ze niet hoe het verder zou gaan in haar leven. Waar ze zou wonen. Of ze welkom zou blijven op de plek waar ze was. Net zulke problemen als Jozef, Maria en Jezus eigenlijk. En ook al wist ze niet zeker wat ze precies geloofde, het verhaal van de geboorte van Jezus begreep ze.

Thema: De hemel raakt de aarde Lezingen: Maleachi 5: 1-4a (6) Bij de lezingen De profeet Micha geeft zijn visie op de wereld om hem heen. benoemt de ongerechtigheden en is scherp in alles wat, naar zijn idee, mensen van God afhoudt.

Donderdag 24 december Kerstnacht

Om uit te spreken Op deze vierde zondag van advent horen we over de geboorte van Johannes. Zacharias krijgt weer stem en zingt een uitbundig loflied. De losse, verspreide stenen staan voor het opheffen van de verstening waarin Zacharias gevangen zat. De hemel raakt de aarde een Kind ons Geboren Zoon ons gegeven gewikkeld in doeken deze koning van de vrede engelen zingen over dit kind waarin de hemel de aarde raakt God kom met Uw geest open ons voor Uw vrede

Vrijdag 25 december Kerstmis

Bij de lezingen

Thema: De hemel raakt de aarde De geboorte van Jezus

Om uit te spreken

‘s Nachts in bed dacht Aoife nog na over Hawa en haar verhaal. Ze had duidelijk iets gevoeld van Hawa’s vertrouwen en haar liefde voor het verhaal van Jezus. Het Syrische meisje leek zo ... ze kwam niet op het goede woord ... zo sterk? ‘Hé Hawa,’ fluisterde ze. ‘Misschien zijn onze namen dan wel gek ... Maar de betekenis is toch wel supermooi eigenlijk. Echt power!’ En met een mix van verwondering, vertrouwen en medeleven viel ze in slaap. Astrid Damstra

23

Lezen: Jesaja 52: 7-10 Lucas 2: (1) 15-20

De profeet Jesaja brengt een boodschap van hoop en troost in een moeilijke tijd. Het is een boodschap om naar uit te kijken. Tegelijkertijd is het een oproep om in het hier en nu je ogen goed de kost te geven, om te zien waar de hemel de aarde raakt in het dagelijks leven. In Jezus hebben mensen de belofte van de profeten herkend. In de kerstnacht lazen we over de engelen die de komst van de Mensenzoon bezingen bij de herders in het veld. Nu horen we het vervolg. De herders gaan op weg. Ze zijn de eerste bezoekers bij Maria, Jozef en het kind, dat in de voederbak ligt. Maria hoort en ziet alles aan. Ze bewaart al de woorden in haar hart en blijft erover nadenken.

Vandaag vieren we dat het Licht van God onder ons is komen wonen, gesymboliseerd in de uitbundige witte schikking.

24

Stukjes voo r Andersum me kun je maile n naar:

heleen@ker k

venster.nl Je kunt het ook in de bri evenbus doen van Ke rkstraat 2 in Aalten. Jongerenpredikant ds. Marten Jan Kooistra Lage Veld 16, tel. 0543-475084 [email protected]

Effe denken Het WONDER van Kerst: Duisternis kan geen duisternis laten verdwijnen, dat kan alleen het licht. Haat kan geen haat verdrijven,

dat kan alleen de liefde. Soms stappen er mensen je leven binnen waarvan je op hetzelfde moment weet: deze persoon zal mijn leven veranderen.

Kerstnachtjeugddienst Het is inmiddels traditie de kerstnachtjeugddienst op 24 december om 23.00 uur in de Zuiderkerk. Dit jaar met medewerking van Friends uit Lichtenvoorde. Het thema is ‘Hoe VIP ben jij ... ? De komst van Jezus is ´very important´ voor deze wereld. Het is hét belangrijkste heilsfeit in de geschiedenis van God en mensen. ´God had mens en wereld zo lief, dat Hij zijn zoon gaf´, schrijft Johannes in zijn evangelie. Voor God zijn wij dus ook VIP´s. Hoe VIP voel jij je eigenlijk en wat betekent dat in het LICHT van Kerst … Door middel van teksten, liederen, spel en multimedia willen we het kerstverhaal en het thema voor het voetlicht brengen. We gaan ook samen een aantal prachtige kerstliederen zingen.

Kerstactiviteit Deze keer niet een puzzel speciaal voor de jeugd, maar een activiteit waar iedereen aan mee kan doen om de kerstdagen aan­genaam mee bezig te gaan. De kleurplaat voor volwassenen is namelijk helemaal hip. Bij deze in KerkVenster een aantal mooie kerst-mandala’s. Hoe leuk zou het zijn KerkVenster te ­versieren volgens je eigen wensen, of ... je gekleurde KerkVenster te ruilen met iemand die je een gekleurd exemplaar gunt, of ... van de mandala een mooi kaartje voor iemand te maken, of ... de gekleurde mandala te verwerken in een kerstkado of ... in een kerststukje of ... je verzint vast wel iets. Laat me delen in je originele idee of heel mooie mandala. Mail naar: [email protected] of lever het in op Kerkstraat 2. Onder de mooiste wordt een presentje verloot! Succes en groetjes, Heleen

Enquete Jan Willem Hengeveld is met een onderzoek bezig voor zijn afstudeeropdracht. Ben je tussen de 25 en 45 jaar, dan willen we jullie vragen om aan het onderzoek mee te doen. Het invullen van de enquete kost ongeveer 15 minuten. Zie ook uitgebreider bericht elders in dit KerkVenster.

Tweet van de week Leren is als de horizon,er komt geen eind aan.

Tot slot Er is een Licht ontstoken, een KIND is ons geboren, een KIND maakt het verschil. Met deze woorden wil ik jullie goede en gezegende feestdagen toewensen. Dat dat wonderlijke gebeuren van Kerst jullie opnieuw mag raken en in beweging mag zetten! Een goede jaarwisseling en de wens dat jij je ook in 2016 opnieuw wilt laten inspireren door het evangelie van de Wijze Bestuurder, Sterke God, Vader voor Altijd, Koning van de Vrede. Hij die zegt: zie, ik ga iets nieuws beginnen, een kind maakt het verschil …

Agenda 20 dec 09.30 uur Zuiderkerk, Vierde advent Regenboog KiU-dienst 20 dec 19.00 uur Zuiderkerk, Adventsconcert De Eendracht en het Aaltens Chr. Mannenkoor 25 dec 09.30 uur Zuiderkerk, Kerst-kinderdienst 10 jan 09.00 uur Zuiderkerk, Regenboog top 2000 dienst 17 jan 09.30 uur ­Zuiderkerk, Regenboog KiU-dienst

Doop- en ­Kinderdienst Zondag 29 november j.l. was er een feestelijke doop- en kinderdienst in de Zuiderkerk waaraan de Christelijke basisschool uit Barlo haar medewerking verleende. In het fotoalbum op de website staan meer foto’s van deze dienst. De foto’s zijn gemaakt door ­Gerhard Bouwhuis. Wil je alle foto’s bekijken ga dan naar https://goo.gl/photos/39M5Air8cvQ3Uqq89