KerkVenster. NIEUWSBLAD VOOR DE PROTESTANTSE GEMEENTEN TE AALTEN EN BREDEVOORT 14e JAARGANG NR. 7 VRIJDAG 19 DECEMBER 2014

KerkVenster NIEUWSBLAD VOOR DE PROTESTANTSE GEMEENTEN TE AALTEN EN BREDEVOORT

Kerst 2014

1

14e JAARGANG NR. 7 • VRIJDAG 19 DECEMBER 2014

2

COLOFON KerkVenster is het nieuwsblad van en voor de Protestantse Gemeente Aalten en de Protestantse Gemeente Bredevoort. Het verschijnt elke veertien dagen. In de vakantieperiodes verschijnen edities van drie of vier weken.

KerkVenster wil een open

raam zijn, waardoor een ieder naar binnen en naar buiten kan kijken. Het blad gunt een blik op het kerkelijk leven binnen de aangesloten gemeenten, maar heeft ook aandacht voor wat zich buiten het eigen kerkelijk erf afspeelt. Kerk­Venster beoogt zo een venster te zijn op kerk en wereld, waarbij het uiteindelijk gaat om het verhaal van God en mensen. De kleur geel in de hoeken duidt op licht, zoals we dat in Woord en dienst tegenkomen.

Overdenking door ds. Wim Everts

‘Het Leven is verschenen’

1 Johannes 1:2

D

at is de kerstboodschap die Johannes ons geeft in zijn eerste brief. In het Kind van Bethlehem is het Leven verschenen. Eigenlijk geldt dat voor de geboorte van ieder kind. Het Leven verschijnt in elk nieuwgeboren mensenleven. Elke geboorte ervaren we dan ook als een wonder. Elk kind komt van alzo hoge, van alzo ver. Een kind wordt verwacht, maanden lang. Een kind wordt niet gemaakt of genomen, het wordt aan ons toevertrouwd als een geschenk van God. Maar wat voor alle kinderen geldt, dat geldt voor dit Kind van Bethlehem wel heel in het bijzonder. Johannes schrijft: ‘We verkondigen u het eeuwige Leven dat bij de Vader was en aan ons verschenen is.’

Logo

Hier schrijf ik het woordje ‘Leven’ met een hoofdletter. Want Johannes ziet het Leven als een persoon, een goddelijke gestalte die bij God was al voordat God de wereld geschapen heeft. Een gestalte die één is met God. In zijn evangelie doet Johannes precies hetzelfde als hij het heeft over het Woord van God. Ook dat stelt hij zich voor als een goddelijke persoon. Johannes schrijft: ‘In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God... In het Woord was leven en het Woord is mens geworden en heeft onder ons gewoond’ (Johannes 1).

Uitgever

Zowel het Leven als het Woord waren bij God nog voordat de wereld bestond. Door het Leven en het Woord heeft God de wereld gemaakt. Door het Woord heeft God alles tot aanzijn geroepen. Zo vertelt het scheppingsverhaal van Genesis 1 dat God schept door het Woord. God spreekt: ‘Er moet licht zijn’ en er was licht.

In het logo van KerkVenster valt het witte kruis op. De wereldbol in het midden wijst op de aarde, die is toevertrouwd aan mensen. De ring symboliseert het plaatse­lijk en wereldwijd samenkomen van de gemeente van Christus en geeft het kerkelijk jaar aan met de k­ leuren paars, wit, groen en rood. De kleur geel in de hoeken duidt op het doorbrekende licht van Gods Koninkrijk. KerkVenster wordt uitgegeven door de Stichting KerkVenster. Adres: Kerkstraat 2, 7121 DN Aalten, tel. 0543-472835, b.g.g. 06-50936465

Redactie

Hoofdredacteur: Wytze Andela Eindredactie: Leni Franssens, Ada Haasnoot, Gerda ter Maat, Johan Scholl Redactieleden: Hanneke Drenth, Liesbeth Greijdanus, Jan van Herksen, Heleen Veerbeek (coördinator jeugdredactie)

Fotografen:

Jan Oberink (algemeen), Jan Ebbers (Bredevoort), Tijme Bouwers (Zuiderkerk), Gerrit ter Maat (Oosterkerk), Christiaan Eppink (Oude Helenakerk)

Coördinatie website en blad Arnold Arentsen

Financiën

Eenmaal per jaar wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd om KerkVenster te kunnen bekostigen. Deze bijdrage is aftrekbaar als gift. Belangstellenden buiten Aalten en Bredevoort kunnen een postabonne­ ment op Kerk­Venster nemen. De abonnementskosten be­dragen € 45,00 per jaargang. Giften kunnen worden overgemaakt op bank­rekeningnr. NL 53 RABO 0380229595, t.n.v. KerkVenster Aalten. Penningmeester: Benno Elburg, tel. 0543-476724.

Bezorging

De bezorging wordt gedaan door vrijwilligers. Hoofd van de distributiecommissie is Ad Doornink, tel. 0543-723360, e-mail: [email protected]. Hier kunt u terecht met k­ lachten over de bezorging en voor het aanvragen van de extra nummers.

Vormgeving

Het verzamelen van de kopij en de rubricering worden verzorgd door de vormgevingscommissie. Hoofd van deze commissie is: Tiny Oosterink, tel. 0543-476350. KerkVenster wordt in eigen beheer opgemaakt door Arjan Ligtenbarg.

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem. Oplage 3750 ex.

Inleveren kopij

De kopij, inclusief die voor de website, dient te ­ worden aangeboden per e-mail in Word 97 of hoger, in txt-­formaat. Illustraties en/of foto’s altijd in aparte ­bestanden (jpeg, etc.) aanleveren. Uiterste inlever­datum kopij per e-mail is woensdag 31 december 2014 voor 18.00 uur. Voor evt. geschreven of getypte kopij geldt als uiterste inlever­datum maandag 29 december 2014 voor 18.00 uur.

Aanleveradressen kopij

E-mail: [email protected], brievenbus KerkVenster, Kerkstraat 2. © KerkVenster 2014. Overname van artikelen alleen met toestemming en bronvermelding

Het Leven, dat er was bij God vóór tijd en eeuwigheid, is de bron van al wat bestaat. Als Johannes duidelijk wil maken wie Jezus is en vanwaar Hij gekomen is dan schrijft hij in zijn brief dat het Leven verschenen is, en in het evangelie schrijft hij dat het Woord mens geworden is. En daarmee bedoelt Johannes in feite hetzelfde. Wat in deze mens, die in Bethlehem geboren is, verschenen is, is het leven zoals het door God vanaf het allereerste begin bedoeld is. Het is het leven waarvan God zegt: ‘Dit is het, zo heb Ik het bedoeld. Hier is het Mij om begonnen toen Ik de wereld schiep.’ Het Leven dat verschenen is, is Leven dat blijft, dat niet ten onder zal gaan. Dat het Leven verschenen is, betekent dat er hoop is, leven en toekomst! Het leven is niet langer uitzichtloos! De boodschap van Kerst is dat wij deel mogen krijgen aan het Leven. Het is Gods bedoeling met ons dat wij volop leven. Ons leven mag een nieuwe glans krijgen, doordat het steeds meer betrokken raakt op het Leven dat ons in het Kind van Bethlehem verschenen is.

Neem en lees… Vrij Za Zo Ma Di Wo Do Vrij

19 dec 20 dec 21 dec 22 dec 23 dec 24 dec 25 dec 26 dec

Jesaja 44: 9-17 Jesaja 44: 18-23 Jesaja 44:24-45:7 Jesaja 45:8-13 Jesaja 45:14-19 Jesaja 45:20-25 Johannes 1:1-13 Johannes 1:14-18

Za Zo Ma Di Wo Do Vrij

27 dec 28 dec 29 dec 30 dec 31 dec 1 jan 2 jan

Psalm 96 Openbaring 21:1-8 Openbaring 21:9-27 Openbaring 22:1-7 Openbaring 22:8-21 Psalm 8 Jesaja 55:1-13

Za Zo Ma Di Wo Do Vrij

3 jan 4 jan 5 jan 6 jan 7 jan 8 jan 9 jan

Jesaja 56:1-8 Jesaja 56:9-57:6 Jesaja 57:7-13 Jesaja 57:14-21 Jesaja 58:1-5 Jesaja 58:6-14 Psalm 72

Vrede Vrede op aarde zong een engelenstem, dit werd gehoord door de herders van Bethlehem. Het schriftwoord werd vervuld door Het Kind in doeken gehuld. Vrede is een veel besproken woord, deze vrede, wordt door de mensen op aarde zo wreed verstoord. De wereld van haat en nijd, holt steeds voort, en de engelenstem wordt niet meer gehoord. Voor deze wereld, door zonden verloren, is Gods zoon, onze redder, Jezus geboren. Om met liefde vervuld, van ons af te nemen, onze zonden en schuld. Vrede, is als een kind, dat in het spel zich amuseert, en nog niet de verleiding, dezer wereld begeert. De vrede hier op aard, is in ons hart het meeste waard. B. Veerbeek

3

De lempkes op ‘t karstfeest

Tekst: Aleid Bongen-Luiten Hendrik en Dien lepen met hun beiden langzaam stapjen veur stapjen aover ‘t smalle paedjen. Dien veurop met de rollator veur zich uut­douwend en Hendrik achter eur an met een betjen steun van zienen wandelstok. Ze lepen zoas iederen dag vanaf hun kleine huusken an de rand van ‘t dorp naor ‘t benksken an de beke. Ze gingen dan altied een hötjen op ‘t benksken zitten uutrusten. Ze konden dan mooi aover een weiland kieken waor-t een paar vleisbeeste lepen te grazen. Dikke in de vacht want ‘t was winter en zo noo en dan kon ‘t d’r al flink kold langs ­blaozen. Ze genoten samen van ‘t mooie uutzicht en de rust van ‘t aoverwegend stille pleksken. Zo noo en dan kwam d’r wal ‘s ene langslopen met een höndjen an de liene. Ne enkele kere ene wee-t an ‘t hardlopen was, maor aover ‘t algemeen was ‘t zo midden aoverdag rustig op eur pleksken an ‘t water. Dien had in euren r­ollator ‘n kussentjen met enommene waor-t ze net samen op konden zitten en ‘n fleece daekentjen veur aover de bene. Want ‘t was den dag duftig kold, en anders konden ze d’r neet lange zitten en dat deden ze zo geerne. Ze zaten dan naost mekare en keken allene maor rond of veur zich uut naor ‘t grazende vee. ‘t Was hun uutstapjen van iederen dag opni-j en zo kreggen ze gelieks ‘n betjen bewaeging. Daornaost konden ze zo intens genieten van de verschillende seizoenen, want ‘t paedjen grenzen an de rechterkante an ‘n bos , links an de baeke met daorachter de weilanden. Rechts verdween ‘t pad slingerend tussen ‘t bos en ne holtsingel wee-t wieterop langs de baeke stond. Links konden ze op ‘n mooi afstandjen hun huusken zeen en de

Bij de voorplaat

KerkVenster NIEUWSBLAD VOOR DE PROTESTANTSE GEMEENTEN TE AALTEN EN BREDEVOORT

14e JAARGANG NR. 7 • VRIJDAG 19 DECEMBER 2014

Kerst 2014

KerkVenster_kerst2014_cover_v2.indd 1

rest van ‘t dorp. Dien kek een hötjen naor hun huusken en stoten Hendrik vergeneugd an. ‘Zee Hendrik, dat vind ik noo altied zo mooi. Daor geniet ik zo van en ze wees naor hun huusken waor-t lempkes schitterden veur ‘t raam.’ Hendrik knikken, want hee wist wal waor-t ze ieder jaor weer zo enorm van kon genieten. ‘t Was ok nog maor amper Advent ewordene of ziene Dien werd weer onrusteg. ‘Hendrik’, had zee ezegd, ‘wat ducht ow, mo’w de lempkes ‘s neet veur’t lechte halen?’ Hendrik had eur met ne glimlach an ekekkene maor had niks ezegd. Hee leep alene maor naor de bargkaste en pakken de deuze met karstspullen teveurschien. Protesteren of uutstellen had gin zin. Nee, dat wol hee ga neet want Dien heel d’r zo van en waorumme zol hee dat teggenhollen. Advent en Karst was eur lievelingstied. Daor heel ze zo vreselek völle van en daor wol ze ‘t leefste alles uuthalen wat maor kon. Oh, niks gin aoverdreven gedoo of zo, maor gewoon genieten! Genieten van de gezelligheid, de tied samen met de kindere en kleinkindere en gewoon ‘t samen zitten met Hendrik. Luusteren naor mooie karstmuziek en veural luusteren naor Hendrik, wee-t zo noo en dan een paar mooie liederen spölln op ‘t orgel. Baovenal kon ze genieten van de lempkes. Neet te völle maor net genog um een mooi zacht lecht te verspreiden en bi’j dat lecht kon ze zitten mijmeren. Aover eur laeven, aover de kindere maor speciaal in dizzen tied, aover ‘t laeven dat deur geet noa de dood. ‘t Kleine kind dat too-d’rtied geboren is veur ons, um veur ons de weg vri-j te maken veur ‘t eeuwege laeven. Dien werd daor altied heel bli-j van en de lempkes van ‘t kleine karstbeumken en de ster deden eur altied denken an de glans van ‘t eeuwege leven. Zee wördt d’r rustig en gelukkig van um daor aover te denken. Ze zit kot naost mekare en geniet van de butenlocht. De beeste, wee-t rustig staot te grazen. Lichtjes kö’j marken dat de dag weer bi-jnao veurbi-j is. ‘t wördt vlot donker in dizzen tied. Ze hebt ok al ‘n heel hötjen zo bi-j mekare e-zetene. Dien zakt iets tegen Hendrik an. Hendrik slöt zienen arm um eur hen. Ze henk zwaor teggen ‘m an.‘Wat ducht ow Dien, word i-j nog neet kold? Motte wi-j ‘s neet op huus an? ‘t Begunt al langzaam te schemeren. A’w naor huus loopt kö’j de lempkes al baeter zeen veur’t raam.’ Maor Dien zeg niks …

15-12-14 21:41

Opnieuw hebben we een foto van Ben Lammers gekozen voor de voorplaat van het kerstnummer. Een prachtige foto, gewoon in zijn eigen voortuin gemaakt, van een blad van de Japanse esdoorn, op het moment dat de bladverkleuring het mooist is. De nachtvorst laat een randje rijp achter op de bladeren. Meestal betekent dat het einde van de herfstpracht en is het een voorbode van de winter die voor de deur staat.

Twee wekke later zit Hendrik allene op ‘t benksken. Zienen stok lig stille in ziene hande en hee kik zonder iets te zeen de weide in. De lempkes staot weer veur ‘t raam. Ne wekke lang hebt ze naost de kiste van Dien estaone, maor noo schittert ze weer in de vensterbanke. ‘Zo zol ze dat ewild hebben’, vertelden Hendrik an de kindere wee ‘t beumken al wollen opruumen. Hendrik veult zich verdreeteg, maor he hef ok altied ­ewetene dat dit moment veur één van de beiden ‘n keer zol anbrekken. Hee hef d’r vrae met, want ze hebt ‘t samen heel good ehad en ‘n lang laeven ehad met zien beiden. Dat kan neet iederene zeggen. Hee hef de mooie herinneringen nog, en daor is hee dankbaor veur. Hee hef fijne kindere en kleinkindere en volgende wekke met de karst zölt ze fijn samen waen. Verdreeteg um ‘t gemis maor wal samen met de fijne herinneringen. Dien zal d’r nooit meer tussen zitten en zee genoot d’r altied zo van. Ze zal genieten op ‘n andere plek, daor waor’t ze de leste jaoren aover kon mijmeren bi-j de lempkes. Zee kan noo veur altied genieten in ‘t stralende licht van Jezus. Want met de geboorte van Jezus begon de belofte veur onze eeuwegheid. Dat viere wi-j met völle mooie lempkes. Dat mag, want Jezus is ‘t licht dat in de wereld kwam!

• Nieuwjaarsconcert Elske te Lindert Op zondagmiddag 11 januari verzorgt Elske te Lindert in de Catharinakerk een nieuwjaarsconcert op het Flentrop-orgel.

• Kerstzangavond Maandagavond 22 december kerstbijeenkomst in de Heurnse kerk

• Concert Dinsdag 23 december organiseert het Oost-Nederlands Kamerkoor o.l.v. Rob Vermeulen een concert met zeer diverse Zuid-Amerikaanse muziek

•K  erstconcert Varsseveldse Accordeon Vereniging Vrijdagavond 19 december houdt de Varsseveldse Accordeon Vereniging haar kerstconcert met medewerking van het Barbershopkoor Miracle Sound uit Doetinchem.

Meer informatie over bovenstaande bijeenkomsten vindt u op www.kerkvenster.nl.

4

COLOFON PROTESTANTSE GEMEENTE BREDEVOORT Adres kerkenraad Scriba: Alies Kämink, Haartweg 3/07, 7109 BJ Winterswijk (Miste), tel. 0543-565566, e-mail: kobessenkamink@ upcmail.nl Collectemunten Elke vrijdagmiddag van 17.00 uur tot 18.30 uur in zaal 2 van de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64 te Aalten (hoofdingang). Ledenadministratie Henk Siebelink, Stadsbroek 12, tel. 0543-451824, e-mail: pknbredevoort@ hotmail.com College van kerkrentmeesters Bankrek.nr. NL89 RABO 0310 500 109 (onder meer voor vrijwillige bijdragen) Penningmeester Jan Ebbers, Markerinkdijk 24, 7122 RK Aalten, tel. 0543-451495 College van diakenen Bankrek.nr. NL21 RABO 0310 5574 96 Sociaal diaconaat Romke v.d. Meer, tel. 0543-451257 en Hulpdienst/Vervoer: Lidy Hogenkamp, tel. 0543-451911

bredevoort

Correspondentieadres KerkVenster Wil Vroman, Hollenberg 3, 7121 MC Aalten, tel. 0543-452804, e-mail: [email protected] Beheerder/koster ‘t Koppelhuis Wilma Kleinhesselinkvan Rootseler, Pater Jan de Vriesstraat 64, 7126 BM Bredevoort, tel. 06-25570229, tel. ’t Koppelhuis 0543-451503, e-mail: [email protected] Koster/beheerder St. Joriskerk Herman Lammers, tel. 06-12116622, e-mail: [email protected] Adres: zie boven Hulpkoster/beheerder Henk Luimes, Bolwerkweg 1, 7121 LT Bredevoort, tel. 0543-471154 De kinderopvang tijdens de kerk­diensten vindt plaats in ‘t Koppelhuis

Website: pkn-bredevoort.nl kerkvenster.nl

Nieuwe wegen van pastoraat

In twee wijken is de nieuwe opzet van het pastoraat van start gegaan. In de wijk de Haart is men volop bezig. Hier wordt op 19 december voor de ouderen een kerst-in georganiseerd, een middag waarop men gezellig samen zal zijn, met een kerstverhaal en gezang. Ook worden tijdens die bijeenkomst de kerst­pakketten uitgereikt. Voor het nieuwe jaar worden alweer plannen gemaakt. Op de Haart is de coördinator dus voortvarend aan de slag gegaan samen met een groep enthousiaste wijkbewoners. Het is ontzettend fijn om te zien dat de visie die de werkgroep voor het nieuwe pastoraat voor ogen had, hier ook daadwerkelijk in gang gezet is.

BREDEVOORT ds. Ada Endeveld Koppelstraat 40 7126 AJ Bredevoort tel. 0543-538848 [email protected]

Collectes en giften Ontvangen via Coby Navis € 10,00. De collectes voor de diaconie hebben in de afgelopen periode € 249,41 opgebracht. Voor Kinderen in de knel was de opbrengst € 81,70. De collectes voor de Anders Dan Anders-diensten waren in september € 91,60, in oktober € 59,53 en in november € 245,47.

Overleden

Jeugdwerkcollecte 2014

Op 85-jarige leeftijd is overleden mevrouw Wilhelmina Blekkink-Lensink (Mine), geboren 6 april 1929, overleden 3 december 2014 te Varsseveld. De dankdienst voor haar leven heeft plaatsgevonden op 9 december in de Sint Joriskerk en de begrafenis was op het kerkhof aan de Kloosterdijk. We wensen de familie veel sterkte toe.

Nu alle toezeggingen binnen zijn voor de jeugdwerkcollecte, willen we iedereen heel hartelijk bedanken. Niet alleen de mensen die geld hebben gegeven, maar ook de collectanten. Fijn dat je ook dit jaar weer tijd hebt vrijgemaakt om rond te gaan. De collecte heeft € 3.371,44 opgebracht. Een fantastisch mooi bedrag. Hiermee kunnen we veel doen voor én met de jeugd/jongeren! Nogmaals hartelijk dank! Namens de jeugdraad, Erna Prinzen-Navis, penningmeester

Zieken Marieke Navis is weer thuis! Veel plezier thuis en met het feest van je ouders! Meneer te Paske ligt in het ziekenhuis. Hij heeft een aantal klachten en heeft zelfs even op de intensive care gelegen. De oorzaak is nog niet bekend. Hij ligt nu weer op een gewone afdeling. We wensen hem veel beterschap toe.

Wij feliciteren In de laatste weken van 2014 vieren de volgende gemeenteleden hun verjaardag: dhr. A.J. Voskuil, Tubantenstraat 85 K 3 op 20 december; mevr. G.H. Essink-Duenk, Beerninkweg 4, viert op 21 december haar verjaardag; mevr. G.W. Voskuil-ter Horst, Bolwerkweg, is op 22 december jarig, zij wordt 84 jaar; op 24 december wordt mevr. C. te Bokkel-te Roele, Buninkdijk 3A, 82 jaar en de laatste jarige in 2014 is mevr. G.B. Maas-Ansink, Schaarsdijk 4, zij wordt op 31 december 77 jaar. In het nieuwe jaar zijn er op 2 januari twee jarigen: dhr. B. Prange, Blekkinkhofweg 4, Miste, hij wordt 84 jaar en mevr. A.G. Navis- te Lindert, Tolhuisweg 8A, wordt 81 jaar. Allemaal van harte gefeliciteerd en een gezellige dag gewenst met allen die u dierbaar zijn. ds. Ada Endeveld

Rectificatie telefoonnummer opgeven IKA In het vorige KerkVenster stond een uitgebreid artikel over het IKA, de Interkerkelijke Vakantieweken Achterhoek-Liemers. Als u vanuit Bredevoort mee wilt, kunt u zich opgeven bij Lidy Hogenkamp. Helaas stond haar telefoonnummer verkeerd vermeld. Het goede telefoonnummer is: 0543-451911. Zij komt de formulieren voor de vakantieweken bij u brengen, als u zich wilt opgeven.

Op zondag 21 december is er weer een ‘Hello World’-activiteit. We vertrekken om 09.45 uur bij de voormalige Koppelkerk in Bredevoort. Dan fietsen we met zijn allen naar de geheime locatie. Tegen 11.30 uur is het ongeveer afgelopen. ‘Hello World’ is er voor jongeren vanaf de tweede klas van Schaersvoorde. Er is ruimte voor iedereen, dus neem gerust je vriend of vriendin mee.

5

Vanuit de kerkenraad PG Bredevoort Vergadering gehouden op 25-11-2014 Dienstrooster 2015 Het dienstrooster voor 2015 wordt gepresenteerd door de preekvoorziener, Ab Hoefman. Enerzijds bestaat het maken van het rooster uit het in schema zetten van alle diensten die er zullen zijn in een jaar. Normale, doop- en avondmaalsvieringen, maar ook ADA-diensten en oecume­ nische (kinder)diensten komen erin te staan, en er wordt vastgelegd welke ambtsdragers op welke zondag dienst hebben. Daarnaast zorgt de preekvoorziener voor een vervangende predikant op de dagen dat onze eigen predikant een vrije (zon)dag heeft. Het is altijd een hele toer om het rooster weer op tijd gevuld te krijgen, maar tegen de trend van de afgelopen jaren in, ging het voor 2015 erg snel. In juni lag de eerste opzet voor het rooster er al, en kon ook begonnen worden met het zoeken van gastpredikanten. Dit bleek vlot te gaan. Deze manier van werken lijkt dus voor herhaling vatbaar. Samen met het dienstrooster is ook het collecterooster opgesteld. De kerkenraad

dient dit goed te keuren, en dit gebeurde met unanieme instemming.

Vicevoorzitter kerkenraad Na het afscheid van Bas Brezet was er een vacature voor vicevoorzitter van de kerkenraad. Coby Navis is bereid gevonden om deze taak op zich te nemen. We zijn erg blij dat zij dit wil gaan doen.

Aanvangstijden diensten Er is een vraag binnengekomen van een gemeentelid dat graag zou zien dat de diensten ook in de winter om 09.30 uur beginnen. In de kerkenraad wordt duidelijk dat er ook veel voorstanders zijn van de huidige regeling. Van verschillende gemeenteleden is vernomen dat men blij was met het half uurtje extra op zondagmorgen voor de kerkdienst. Er is geen strakke scheiding meer tussen hervormd (die oorspronkelijk altijd om 10.00 uur begonnen) en gereformeerd (aanvangstijd 09.30 uur). Ook is het niet specifiek leeftijdsgebonden. Er zijn ouderen die altijd vroeg paraat zijn, maar ook die blij zijn met wat meer

tijd om zich klaar te maken voor de kerkdienst. Voor ouders met jonge kinderen geldt ook hetzelfde: voor sommigen is 10.00 uur al een race tegen de klok, voor anderen fungeren de kinderen om 07.00 uur toch al steevast als wekker. Kortom: de meningen zijn zeer divers. Alles overwegende ziet de kerkenraad vooralsnog geen reden om de indeling in zomer- en wintertijd aan te passen en is de huidige verdeling een oplossing waarin aan iedereen gelijkelijk tegemoet wordt gekomen.

Terugblik op Heilige Huisjes Dit jaar was het de laatste keer dat onder de noemer ‘Heilige Huisjes’ open huis gehouden werd in kerken en religieuze gebouwen in de gemeente Aalten. Gedurende vijf jaar was er elke keer een boeiende expositie te bezoeken. Dit jaar bezochten circa 150 mensen de speciale expositie in de Sint Joriskerk rond het thema ‘Feest in de Kerk’. De kerkenraad bedankt Fenny de Heus voor haar inspanningen om voor elke editie een mooie smaakvolle expositie in te richten.

Een bijzonder mooie ervaring Onze dochter Jamila zit in Suriname voor vier maanden. Ze loopt stage in een zieken­huis. Op 13 november zijn we naar haar toe geweest om te ervaren hoe het leven in S ­ uriname is. Jamila woont in een studentenhuis en meneer Tjon, de huisbaas, woont beneden. Wij verbleven bij Jamila in huis.In Suriname respecteer je het geloof van iemand anders. Een moskee staat dus gewoon strak naast een joodse synagoge. Niemand die daar een probleem van maakt. Meneer Tjon is een heel trouwe kerkganger en doet veel voor de kerk. Omdat wij erg benieuwd waren hoe een kerkdienst wordt gehouden in Suriname, hebben we gevraagd of we een kerkdienst mee mochten maken. Dit was geen enkel probleem, we waren zelfs heel erg welkom. De dienst werd op zijn Surinaams gehouden. Het begon tien minuten te laat, veel kerkbezoekers kwamen gedurende de dienst nog binnenlopen.

De organist kwam een half uurtje later, maar daar keek niemand van op. De liederen werden gewoon a capella en uit volle borst gezongen. Het was hartverwarmend hoe wij als gasten werden opgenomen in de gemeenschap. De ouderling van dienst heeft ons speciaal welkom geheten. Voor en na de dienst werd ons de hand geschud door heel veel kerkgangers en er werd ons een gezegende vakantie toegewenst. Na de dienst kregen we een kopje koffie. Meneer Tjon werd gevraagd om voor de kerkenraad en predikant te bidden ter afsluiting. Zelfs hierbij werden wij als gasten uitgenodigd. Er werd gebeden en in het Surinaams gezongen. Het was een bijzonder mooie ervaring die wij niet snel zullen vergeten. Gerrit Luiten en Jamila Luiten

6

COLOFON PROTESTANTSE GEMEENTE AALTEN Postadres Ludgerstraat 64 7121 EM Aalten Kerkelijk Bureau Ludgerstraat 64, 7121 EM Aalten, tel. 0543-473250, e-mail: [email protected] Geopend op werkdagen van 9.00 uur tot 12.00 uur. Bankrekening Protestantse Kerk SKG NL74.FVLB.0635.8006.08 Kerkenraad Voorzitter Jan Heideman, Smitskamp 20, 7121 HJ, tel. 0543-474007 Scribaat: Jaquelien Lelivelt-Doornink Emmastraat 25, 7121 CE tel. 0543-477644 e-mail: scriba.leliveltdoornink@ kerkvenster.nl Anita Wensink Singelweg 15, 7123 AB tel. 0543-466704 e-mail: scriba.wensink@ kerkvenster.nl Kosters Oosterkerk tel. 0543-471469 en d’n Angang, tel. 0543-473571 Erik Bekkers, tel. 0543-476012 06-29001110 e-mail: [email protected] Zuiderkerk tel. 0543-473250 Ger-Jan Voerman, tel. 0543-475957 06-23465194 e-mail: zuiderkerk@ kerkvenster.nl Oude Helenakerk en Elim tel. 0543-472896 Frans Ratering, tel. 0543-472896 / 478110 of 06-83333729 e-mail: oudehelenakerk@ kerkvenster.nl Hulpkosters Theo Luiten, tel. 0543-451038 Arjen Timmers, tel. 0543-477108

College van kerkmusici Cantor-organist: Janieke Mollenhorst, Hakkelerkampstraat 15 I, 7101 VG Winterswijk, tel. 06-22079748 [email protected] Secretariaat: Hans te Winkel, Vragenderweg 3, 7121 RK, tel. 0543-451572 [email protected] College van kerkrentmeesters Scriba: Pieter de Boer, Hoge Veld 25, 7122 ZL, tel. 0543-475944, e-mail: [email protected] Diaconie Protestantse Gemeente Postadres: Ludgerstraat 64, 7121 EM, Bankrek.nr: NL 41 RABO 0300216548 Scriba diaconie Geert Kobus, Markerinkdijk 34, 7122 RK, tel. 0543-452026 / 06-20752180, e-mail: [email protected]

Diaconie helpt in strijd tegen ebola In verschillende landen in WestAfrika grijpt het dodelijke ebolavirus steeds verder om zich heen. In Guinea, Liberia, Sierra Leone, Senegal en Nigeria zijn inmiddels slachtoffers gevallen. Binnen een week na besmetting met het virus kan iemand daaraan overlijden. Er is tot op heden nog geen medicijn of vaccin beschikbaar, negen op de tien slachtoffers bezwijken dan ook aan het virus.

bredevoort

Gemeentediaconaat en sociaal diaconaat Ineke Fukkink, tel. 0543-472143, tevens voor vervoer. B.g.g. Willy Stronks-Sikking, tel. 0543-474005 Kerkradio Jan ter Maat, Dijkstraat 38, tel. 0543-475450 Missionair en Diaconaal Werk (MDW) Bankrekeningnummer: NL 45 RABO 0112887651 t.n.v. MDW Aalten o.v.v. Zending en/of Werelddiaconaat Collectemunten Elke vrijdagmiddag van 17.00 tot 18.30 uur in zaal 2 van de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64 te Aalten (hoofdingang) Of via bestelformulier via het Kerkelijk Bureau Jeugdwerk e-mail: jeugdwerkaalten@ kerkvenster.nl

Protestantse Bezoek Dienst

Beamteam Martijn Kooistra Ludgerstraat 5 beamteampknaalten@ gmail.com

banknummer NL 72 RABO 0300 2165 72

Kerkbeeld [email protected]

Alle diensten vanuit de Oosterkerk en de Oude Helena­kerk worden live uitgezonden via KerkBeeld. Gemiste diensten kunt u ook bekijken, meer info zie www.kerkvenster.nl

Ebola is niet alleen een medische noodsituatie: het is een humanitaire ramp die de hele samenleving in verschillende West-Afrikaanse landen ontwricht. Mensen durven niet meer naar de ziekenhuizen voor reguliere kwalen, omdat zij bang zijn voor besmetting. Malariapatiënten worden niet meer behandeld, omdat de symptomen op ebola lijken. Vrouwen bevallen niet meer in het ziekenhuis, maar thuis, met alle gevolgen van dien. Het aantal weeskinderen stijgt enorm en lokale boeren kunnen of durven niet meer naar de markt om hun waren te verkopen. In de strijd tegen het dodelijke ebolavirus heeft de diaconie van de Protestantse Gemeente Aalten € 5000 overgemaakt naar Artsen zonder Grenzen en ook € 5000 naar SOS Kinderdorpen. Beide stichtingen staan erom bekend dat ze direct actief zijn in West-Afrika in de brandhaarden van ebola. Ze helpen niet alleen mensen die aan ebola lijden in klinieken, maar zorgen ook voor hulpverleners en voor de getroffen gemeenschappen.  SOS Kinderdorpen heeft onder andere een kinderbeschermingsprogramma opgezet, om deze kinderen een veilig onderdak, voedsel, basisvoorzieningen, medische zorg en psychosociale onder-

steuning te bieden. Tegelijkertijd gaan ze op zoek naar familieleden en proberen ze te herenigen. Voor kinderen waarvoor ze geen familie kunnen vinden, zoekt SOS Kinderdorpen een termijnoplossing. Artsen zonder Grenzen is een van de organisaties met grote expertise op het vlak van ebola. In West-Afrika knokken deze mensen dag en nacht tegen het zeer dodelijke ebolavirus. Met ruim 3000 hulpverleners zijn ze ter plekke om hulp te geven in zes klinieken in drie landen. De teams verzorgen patiënten, trainen medisch personeel, geven voorlichting, sporen actief ebolazieken op en zorgen voor een veilige begrafenis van overledenen. Artsen zonder Grenzen staat sinds de uitbraak vooraan in de strijd tegen ebola.

Voor donaties: www.artsenzondergrenzen.nl www.soskinderdorpen.nl www.kerkinactie.nl

7

Vanuit de stuurgroep en het moderamen

Een enerverend jaar voor onze gemeente Het afgelopen jaar zijn er veel stappen gezet in onze gemeente die een gevolg zijn van het r­ apport ‘Sprong naar de toekomst’. We werken met elkaar hard om, naast de helaas noodzakelijke bezuinigingen, te bouwen aan de kerk van de toekomst. Hard is er zeker door veel mensen in diverse voorbereidende commissies gewerkt. Ook is er een beroep gedaan op de flexibiliteit van vele vrijwilligers. Het is fijn om te merken dat deze flexibiliteit groot is geweest. In het pastoraat zijn inmiddels de grootste stappen gezet. Vanaf 1 november werken we niet meer met een drielagenstructuur maar met twee lagen: bezoekmedewerkers en predikanten. Het aantal wijken is teruggebracht van zeven naar vier. De eerste signalen zijn hoopvol wat betreft de organisatie. We hebben er vertrouwen in dat het pastoraat op een goede manier gewaarborgd zal zijn in onze gemeente. Wat nog is blijven liggen is het doelgroepenpastoraat. Niet alles kan tegelijk. We streven ernaar om dit in het komende jaar uit te werken. Ook voor de eredienst zijn er stappen gezet. Vanaf januari zullen de diensten in de Zuiderkerk diensten zijn met een andere invulling. Naast deze regenboogdiensten, die twee keer in de drie weken plaatvinden, zal er elke week ook een vertrouwde liturgische dienst zijn. Ook andere activiteiten blijven de aandacht vragen. Naast wat er nu al georganiseerd wordt, hopen we het komende jaar, wat betreft andere gemeentevormen, ook nieuwe initiatieven te zien opbloeien. Het komende jaar zullen ook de kerkgebouwen aandacht vragen. Een commissie werkt aan een advies om te komen tot een verantwoorde keuze.

Welke gebouwen kunnen wij niet missen voor de kerk van de toekomst in onze gemeente. Financiële en niet-financiële elementen zullen daarbij een rol spelen. Het gaat om de kerk van de toekomst. Het vertrek van ds. Klaas de Lange en kort daarna ds. Wytze Andela heeft de nodige hoofdbrekens gekost. Ook van de predikanten wordt flexibiliteit gevraagd. Blij zijn we met ds. Wilma Onderwaater die voor twee jaar werkt in het pastoraat in de wijk Barlo-Dale. We zijn nog op zoek naar een parttime predikant of kerkelijk werker voor een periode van twee jaar. Deze zal worden ingezet voor bovenwijkse taken, met name gericht op de middengroepen. De invulling van regenboogdiensten en doelgroepenpastoraat zal onder andere tot zijn of haar takenpakket behoren. Na deze twee jaar en na evaluatie hopen we duidelijkheid te hebben over welke veranderingen goed zijn voor de kerk van de toekomst in Aalten. Ook zullen we dan meer inzicht hebben in onze financiële mogelijkheden. Tot slot wordt niet alleen van predikanten en vele vrijwilligers flexibiliteit gevraagd. Voor alle gemeenteleden zijn de veranderingen groot. Niet elke verandering wordt altijd als goed ervaren. We hopen dat we elkaar in deze tijd van grote veranderingen kunnen blijven vinden en elkaar ook ruimte willen geven voor nieuwe initiatieven. Mogen we ons samen blijven inzetten voor een levende gemeenschap in een veranderende tijd, in een kerk waar we ons mee verbonden blijven voelen. Moge de Heer ons zegenen in onze zoektocht naar wat goed is om te doen voor alle generaties. de stuurgroep

Overzicht collectes November 2014 02-11 Werelddiaconaat Kerk Najaarszendingsweek 05-11 Kerk Diaconie 09-11 Diaconie Kerk Plaatselijk jeugdwerk 16-11 Kerk Binnenlands Diaconaat 23-11 Kerk Diaconie 30-11 Kerk Missionair Werk en Kerkgroei

€ € € € € € € € € € € € € €

882,02 151,14 756,12 393,38 320,74 941,73 581,34 128,67 817,97 778,81 941,59 762,29 710,80 695,51

Ontvangen via de collecte van 09-11, voor vluchtelingen Syrië € 50,00 en via de collecte van 30-11 voor de voedselbank € 5,00 en een gift van € 10,00 voor de kerk, via Diny Rutgers.

Iedereen hartelijk bedankt voor haar/zijn bijdrage!

Giften PBD Ontvangen via mevr. Ruessink € 20,00; mevr. Blanken twee maal € 10,00; mevr. Ter Maat € 10,00; mevr. Lobeek € 20,00; mevr. Brethouwer € 10,00; mevr. Prinsen € 10,00 en via mevr. Winkelhorst € 10,00. Hartelijk dank.

Eisenachcomité stopt Dit jaar is het 25 jaar geleden dat de Muur viel. Vanaf dat moment konden de mensen uit de DDR vrij naar het Westen gaan en vanuit het Westen kon men vrij naar de DDR. Vanuit Nederland hadden plaatselijke kerken contact met kerken in de DDR. Zo ook Aalten. Aalten had voor de val van de muur al contact met de Nicolaikirche in Eisenach. Maar toen was alleen contact mogelijk vanuit Nederland richting DDR. Na de val was het contact wederzijds. Verschillende groepen gingen naar Eisenach en omgekeerd. Steeds met de bedoeling om van elkaar te leren. De laatste jaren werd het contact van beide kanten steeds minder. Deels omdat de behoefte niet meer zo groot was en deels doordat er minder mensen bereid waren om voor opvolging te zorgen. Ook speelde mee dat hier in Nederland en in Duitsland samenwerking kwam met verschillende kerkgenootschappen. Dit heeft ertoe geleid dat er vanaf vorig jaar alleen nog maar privé-contact is. Wij hebben daarom een brief naar het Eisenach-Aalten­ -comité gestuurd met het voorstel om de contacten als groep te beëindigen en verder alleen maar privé contact te houden. Hierop is tot op heden geen reactie gekomen. Wij als Aalten-Eisenach-comité hebben daarom besloten om het comité per heden op te heffen. Hiervan is mededeling gedaan aan het moderamen. Namens het comité, Dirk Douma, Gerrit Hoftijzer, Wim Kruisselbrink en Astrid Simmelink

8

Archief Protestantse Gemeente Aalten Tekst: Herman Onnink - Foto’s: Arnold Arentsen, Marianne Lubbers

Graag wil ik iets vertellen over het archief van onze kerk. Bij de fusie in 2006 zijn alle archief­ stukken van beide kerken bij elkaar gebracht in de nieuwe archiefruimte in de Zuiderkerk en kon het grote sorteerwerk beginnen. Deze klus is inmiddels grotendeels geklaard en momenteel ben ik bezig alle gegevens in te brengen in de computer, zodat alles snel terug te vinden is.

Het beheer van de archieven is een van de taken van het college van kerkrentmeesters, zo vermeldt de kerkorde. Dit college benoemt een kerkelijk archiefbeheerder, die verantwoordelijk is voor het beheer van de kerkelijke papieren en documenten. Deze archiefbeheerder werkt dus onder verantwoording van het college van kerkrentmeesters. Als archiefbeheerder is het nodig om geïnteresseerd te zijn in alles wat er precies gebeurt binnen de gemeente, dat betreft zowel het heden als het verleden. Archiefbeheerders gaan op zoek naar belangrijke archiefstukken en zorgen voor een zorgvuldige behandeling en bewerking van de archieven. Tot het archief van een kerkelijke gemeente behoren veel verschillende soorten stukken. Dat kunnen vergaderstukken, correspondentie en jaarverslagen zijn, maar ook stukken over bijzondere onderwerpen, zoals documenten over het grondgebied van de kerkelijke gemeente en over eigendommen en gebouwen. Ook doopboeken, ledenregisters en trouwboeken behoren tot het kerkelijk archief. Naast alle geschreven stukken bewaren we ook andere dingen. Zo hebben we bijvoorbeeld verschillende collectebussen van de HVD, diverse filmbeelden die allemaal gedigitaliseerd zijn, schilderijen, enzovoort. Ook boeken en preken (van diverse Aaltense oud-predikanten), die vroeger nog wel eens gedrukt werden om te worden verspreid, hebben we opgeslagen in het archief. Met een vaste regelmaat bieden mensen mij artikelen/stukken/boeken aan met de vraag of deze in het archief kunnen. Het aangebodene zal uiteraard aan enkele voorwaarden moeten voldoen. Het moet natuurlijk te maken hebben met onze eigen Protestantse Gemeente Aalten. Onlangs kwam mevrouw Aalbers-Berkhuizen, woonachtig in Beth San, op het kerkelijk bureau. Zij had vanuit haar jeugd nog een hanger met de vermelding: Bond van Meisjesver. op Gereformeerde Grondslag 1918. Deze hangers werden vroeger

uitgegeven en zijn uiteraard een leuke aanwinst voor het archief. Het belangrijkst voor ons archief zijn de notulen en verslagen van alle vergaderingen. Hierdoor krijgt men een goed tijdsbeeld van beide kerken, zowel van voor de fusie in 2006 als van de tijd erna. Ik probeer zoveel mogelijk de officieel vastgestelde notulen te krijgen, die getekend zijn door de voorzitter en de secretaris. Jammer genoeg willen daar nog wel eens manco’s in zitten. Dan mis ik een bepaalde tijd. Waarschijnlijk zat er dan een secretaris in het bestuur die zijn notulenboek niet heeft overgedragen aan zijn opvolger. Er zullen daarom op vlieringen, zolders en in kasten nog wel notulenboeken of misschien andere kerkelijke stukken liggen die in het archief thuishoren. Ik wil dan ook van de gelegenheid gebruik maken iedereen op te roepen eens te kijken of er nog wat in een vergeten hoekje ligt. Niet alleen notulen van kerkelijke vergaderingen moeten bewaard blijven, maar ook is het belangrijk notulenboeken van jeugdclubs of, zoals ze vroeger genoemd werden: jongelingsverenigingen, meisjesverenigingen, jongensverenigingen, mannenverenigingen, vrouwenverenigingen, enzovoort, te bewaren in het archief. Veel van deze notulenboeken zijn al opgeslagen in het archief en dat geeft een interessante indruk over hoe men vroeger het geloof beleefde, waar men over praatte en wat men organiseerde. Ik zou het daarom erg op prijs stellen dat, wanneer u iets vindt dat betrekking heeft op onze protestantse gemeente (bijvoorbeeld tijdens het opruimen), u dit afgeeft op het kerkelijk bureau. Op deze manier kunnen we het archief zo compleet mogelijk maken.

Kun je alleen maar wat brengen in het archief? Nee, je kunt er ook wat halen. Bijvoorbeeld informatie. Dat kan om informatie gaan die iemand nodig heeft voor het publiceren van een artikel of boek. Maar het kan ook zijn dat je wat meer

wilt weten over je oude club of vereniging waar je vroeger naartoe ging. Zo zullen er nog wel meer redenen te bedenken zijn waarom een verzoek aan het archief nuttig en leuk kan zijn. Bij het zoeken naar archiefstukken of antwoorden op uw vragen heb ik de hulp van Wim ter Maat, als vrijwilliger, die vroeger in de commissie van beheer heeft gezeten en goed de weg weet tussen alle papieren. Al met al kunnen we zeggen dat het belangrijk is dat we als Protestantse Gemeente Aalten een archief hebben, want het is niet voor niets een bekende uitspraak: ‘Wie geen kennis heeft van het verleden, heeft geen toekomst’!

9

Vergadering van de grote kerkenraad van de Protestantse Gemeente Aalten op 18 november 2014 De werkgroep gebouwen

Begrotingen goedgekeurd Jan Heideman begint de vergadering met het lezen van lied 139B, vers 1 uit het Liedboek, waarna hij voorgaat in gebed.

Begroting van het college van kerkrentmeesters 2015 René Veerbeek, penningmeester, geeft een duidelijke toelichting op de begroting. De grote kerkenraad stemt in met de begroting en een kleine bijstelling van € 1.500. Voor dit jaar is er een kleine plus in de begroting van € 4.100. Echter, de meerjarenprognose laat een negatief saldo zien. In KerkVenster zal een samenvatting van de begroting gepubliceerd worden. Vervolgens heeft u als gemeentelid één week en drie dagen de tijd om bezwaar te maken. Worden er geen bezwaren ingediend dan is daarna de begroting formeel vastgesteld.

Begroting van het college van diakenen 2015 Kerk van de toekomst Op 24 november 2014 is de werkgroep gebouwen geïnstalleerd. Voor een evenwichtige opbouw van de groep is gekozen voor kerkleden uit de diverse leeftijdsgroepen, kerkleden die van oorsprong gewend waren één van de drie kerkgebouwen te bezoeken, een afvaardiging van kerkrentmeesters en een predikant. De werkgroep bestaat uit de volgende leden: Wilma Winkelhorst (onafhankelijk voorzitter), Jan van Schijndel, René Veerbeek, Hermen Ligterink, Berthe Helmink, Henk Westerveld, Henk ter Beest, Marloes Gerritsen en Hendrik-Jan Zeldenrijk. Daarnaast is Wim Bulsink aanwezig voor het opstellen van de rapportage. De werkgroep zal, waar nodig, gebruikmaken van een externe deskundige. Bij de installatie hield Jan Heideman een inleiding waarbij hij uitvoerig inging op de opdracht van de werkgroep: ‘Breng een advies uit over welke gebouwen behouden moeten worden als kerkgebouwen van de toekomst.’ Hierbij verwees hij naar de laatste alinea uit het rapport van de adviesgroep gebouwen: ‘Als adviesgroep hopen we dat we als gemeente met open ogen en aandacht voor elkaar, maar vooral met de blik naar de toekomst gericht, dit proces aangaan. Hoezeer we ook gehecht zijn aan of ons thuis voelen in een gebouw, we zullen onszelf en elkaar steeds voor moeten houden dat het in de kerk in de eerste plaats om God en mensen gaat. Alle gebouwen behouden zal niet lukken. Alle mensen behouden moet ons doel zijn.’ Wij beseffen dat dit een moeilijk proces is. Er zullen veel emoties zijn waarmee op een goede wijze moet worden omgegaan. Daarnaast is het belangrijk om een mix te vinden tussen financiële en niet-financiële aspecten, waarbij het belangrijkste doel is om kerkgebouwen te behouden waar we in de toekomst verder mee kunnen. De werkgroep heeft geen termijn meegekregen waarbinnen gerapporteerd dient te worden, zorgvuldigheid en kwaliteit staan bovenaan. Wij wensen de werkgroep gebouwen veel wijsheid toe bij hun opdracht. de stuurgroep

Mark Aalbers, penningmeester, licht de begroting toe. Hij vertelt dat er voor een nieuwe provider voor ‘Kerkdienst gemist’ is gekozen vanwege problemen met de vorige. Nu werkt het beter. De kosten zijn wel wat hoger en daarom is er een doneerknop geïnstalleerd om zo geld te genereren. De grote kerkenraad stemt in met de begroting. Ook hier is sprake van de bij kerkrentmeesters vermelde reactietermijn.

Voortgang benoeming van een parttime predikant c.q. kerkelijk werker met preek­ consent, met een tijdelijke aanstelling In augustus is e.e.a. opgestart. Voor wat betreft de invulling van deze vacature heeft het proces, i.v.m. vakanties bij het landelijk bureau van de PKN en bij de doelgroep, enige vertraging opgelopen. Daarnaast zijn er in de afgelopen tijd enkele mogelijkheden onderzocht waarvoor meer tijd nodig was dan aanvankelijk werd gedacht. Momenteel staat de vacature op de site van de PKN. Tevens is er een benoemingscommissie

ingesteld met als voorzitter Rachel Kraaijenbrink (jeugd en jongerenwerk). De preekbeurten die vrijkomen i.v.m. het vertrek van Klaas de Lange worden ingevuld door gastsprekers. Dit gebeurt binnen het beschikbare budget. De eigen predikanten houden op deze manier tijd over voor het pastoraat.

Sprong naar de toekomst / overige • De omslaggroep pastoraat blijft in stand als vraagbaak tot medio 2015. Om de lijnen naar de kerkenraad en de wijkraden kort te houden zal de voorzitter van deze omslaggroep, Jan Hordijk, gedurende deze periode lid zijn van de kleine kerkenraad. • Er zal een omslaggroep worden ingesteld voor het doelgroepenpastoraat. Dit zal in het voorjaar van 2015 worden opgepakt. • De omslaggroep regenboogdiensten heeft een rapport gemaakt met daarin een protocol en rooster voor de regenboogdiensten. Er zullen 34 regenboogdiensten worden gehouden waarvan tien Kerk-in-uitvoeringsdiensten, negen kinderdiensten en tien LeF-diensten (vijf ochtend- en vijf avonddiensten). De rest van de regenboogdiensten wordt nog ingevuld. Ook deze omslaggroep blijft voorlopig bestaan. • De werkgroep gebouwen is compleet en is inmiddels op 24 november geïnstalleerd. In KerkVenster staat hierover een artikel onder het kopje ‘Kerk van de Toekomst’.

Afscheid Wytze Andela Jan Heideman bedankt Wytze Andela voor zijn inzet gedurende de afgelopen jaren. Bij zijn afscheid is uitgebreid stilgestaan op 14 en 16 november.

Afsluiting Jan Heideman sluit de vergadering met het lezen van het refrein van lied 139B. Jaquelien Lelivelt, scriba

Kerstgroet voor een Amerikaanse soldaat aan het front in de Tweede Wereldoorlog in de Ardennen Bij een bezoek aan het in maart 2014 geopende Oorlogsmuseum in Bastogne (Ardennen, België) trof ik in een vitrine een brief aan, welke op 20 december 1944 was gestuurd aan een ­soldaat aan het front in de Ardennen. Het Duitse leger ondernam toen nog een laatste fanatieke poging om België weer in handen te krijgen en om Antwerpen te veroveren met het uiteindelijke ­ doel de aanvoerroute van oorlogsmaterieel van de geallieerden te blokkeren. Rond Kerst 1944 is toen zeer hard gevochten in dit gebied, waarbij helaas ook heel veel slacht­offers zijn gevallen. De kerstgroet werd uitgegeven door Rockford News (Ohio). Het stencil werd ingekleurd door Claire Stetler van groep 5a. Ik vond het een bijzondere brief, besloot er een foto van te nemen en deze in te sturen voor publicatie in het kerstnummer van KerkVenster. Ook om de herinnering levend te houden aan wat er 70 jaar geleden is gebeurd om onze vrijheid te verkrijgen. Jan Oberink

Wie je ook bent ...

10

Wij mogen weer genieten van onze jaarlijkse VOLKSKERSTZANG Wij hebben een mooi programma om samen een fijn begin te maken aan de kerstdagen. Komt allen op 24 december 2014 naar de Oude Helenakerk, om samen te zingen en te luisteren. Aanvang: 19.30 uur. M.m.v.: Ds. Hendrik Jan Zeldenrijk - Organist: Joop Ormel

Iedereen is Welkom!

Alle overige kerstdiensten staan op de pagina’s 12-13

Kerstlichtroute Op kerstavond, 24 december, wordt voor jong en oud een kerstlichtroute georganiseerd door de Protestantse Gemeente Aalten. De start is tussen 18.00 uur en 20.00 uur vanaf de Markt in Aalten. De route zal buiten bij de Zuiderkerk eindigen.

Kerstlichtroute Kerstavond 24 december De start is vanaf de markt tussen 18.00 en 20.00 uur en het eindpunt is de Zuiderkerk. Thema: Geef dit licht door, 365 Loop mee langs een verlichte route van ongeveer 3 km en ontdek wat het eeuwenoude kerstverhaal ons vandaag de dag nog steeds te bieden heeft! Bij slecht weer kunt u vanaf 16.00 uur op www.kerkvenster.nl lezen of de route door gaat of niet.

Loop ook mee!

dagen!!

Op de Markt wordt u toegesproken en met het LICHT van kerst wordt u de donkere avond in gestuurd. Tijdens de route (ongeveer 3 km) wordt er een spoor van licht gevolgd. Onderweg komt u langs twaalf taferelen die op zeer verrassende wijze gedeelten uit het kerstverhaal verbeelden. Op verschillende momenten waant u zich in de kerstnacht, maar wordt ook het hier en nu ineens weer heel erg duidelijk. Een engelenkoor, beschermengel, herbergier, herders, een tienermoeder, wijzen en anderen zullen u proberen mee te nemen in de tijd van toen en nu. Aangekomen bij de Zuiderkerk kunt u zich buiten opwarmen bij vuurkorven onder het genot van een beker warme chocolademelk of glühwein. Op de route zullen collectebussen staan, deels voor de onkostenbestrijding, maar ook collecteren we voor een goed doel. Aan deze avond werkt, naast heel veel vrijwilligers, ook het gospelkoor de Joysingers mee.

Heeft u nog vragen dan kunt u contact opnemen met: •R  enske Winkelhorst [email protected] •M  arinke Oolman [email protected] tel. 0543-840202 •M  arten Jan Kooistra [email protected] tel. 0543-475084 Bij slecht weer kunt u vanaf 16.00 uur op www.kerkvenster.nl lezen of deze avond doorgaat of niet. Nieuwsgierig geworden? Ontdek het op 24 december! We hopen u allemaal op kerstavond te ontmoeten. Tot dan!

Kerstzangdienst in IJzerlo Traditiegetrouw zal er op 24 december a.s. in ’t Dorpshuus in IJzerlo weer een kerstzangdienst gehouden worden. Muzikale mede­werking wordt verleend door zangkoor Vriendschap o.l.v. Tiny Siebers en de muziekvereniging Crescendo o.l.v. Gerald Roerdinkholder. Ook Rosanne Navis levert een muzikale bijdrage aan deze dienst. De dienst begint om 19.30 uur. U bent van harte welkom.

Welkom in de kerk Kerstwijding in Lintelo Op kerstavond, 24 december, is er om 19.00 uur een kerstwijding in Kulturhus Lintelo. Deze avond zullen de christelijke muziekvereniging Advendo en de christelijke zangvereniging Sursum Corda weer voor u spelen en zingen. Ook de kinderen van basisschool ‘De Klimop’ doen mee. De meditatie is in handen van dhr. A. Maarsingh en natuurlijk gaan we ook samen mooie kerstliederen zingen. ‘Samen gaan we in geloof op weg, één plus één zijn er al twee’.

Kerstnacht in de Oude Helenakerk De kerstnachtdienst in de Oude Helena­ kerk begint om 22.00 uur. De cantorij o.l.v. Janieke Mollenhorst werkt mee, evenals organist Gerard Wesselink en trompettist Peter Bruin. Rondom het thema ‘Licht dat in de nacht begint’ bezingen we samen het wonder van Kerst. Zo willen we vreugde, verlangen en hoop delen met elkaar. ds. Marieke Andela

11

Kerstnacht-jeugddienst in de Zuiderkerk In de kerstnacht vieren wij de geboorte van het Kind van Bethlehem, met wiens komst in onze wereld een licht is gaan schijnen dat nooit meer zal verdwijnen. Het thema van de kerstnachtjeugddienst is dan ook ‘Licht’. Zo sluiten we ook mooi aan op de lichtjesroute die op kerstavond gehouden wordt. De dienst is voorbereid door een commissie van de jeugdraad. Voorganger is ds. Everts en muzikale medewerking wordt verleend door A-Company onder leiding van Johan Klein Nibbelink. De dienst begint om 23.00 uur. We hopen op een mooie, inspirerende dienst. Iedereen is van harte welkom!

Dus… u komt toch ook?

Kerstnachtdienst Sint Joriskerk Bredevoort, 24 december 23.00 uur Thema: ‘Van donker naar licht’ Op 24 december is er om 23.00 uur in de Sint Joriskerk een kerstnachtdienst. Deze dienst is georganiseerd met de Anders Dan Andersdienst-commissie. We hebben geen predikant maar gaan met Ankh Gussinklo (vertelling en gedichten), Heidi Ebbers en Leonne Gijsbers (zang), Sander te Grotenhuis en Renske Blekkink (muzikale ondersteuning) op zoek naar het licht. Het thema van de dienst is: ‘Van donker naar licht’. Henk Kremer zal het orgel bespelen en ondersteunt de samenzang. Er is één collecte aan de uitgang, waarvan de opbrengst bestemd is voor Serious Request, de 3FM-actie voor het Rode Kruis. Wij hopen dat u en jullie, samen met ons, op zoek willen gaan naar het licht. Van harte welkom.

Kerstzangdienst Bredevoort Net als voorgaande jaren is er ook dit keer op tweede kerstdag weer een kerstzangdienst in de Sint Joriskerk in Bredevoort. Deze keer met een iets andere opzet. De dienst wordt ingevuld door ‘Gospelkoor Spirit Eibergen’ o.l.v. Wim Rijstenberg. Dit koor is ontstaan uit het Jeugdkoor Eibergen en gaat sinds 2003 verder onder haar huidige naam. Het koor bestaat uit dertig leden en heeft een eigen band met dwarsfluit, drums en toetsen. Zij verzorgen een programma met zang en verhalen en natuurlijk met samenzang van de gemeente. De dienst begint om 10.00 uur. U bent allen van harte welkom.

12

Kerkdiensten Bredevoort

Symbolisch bloemschikken

St. Joriskerk op de Markt Zondag 21 december 2014 Vierde advent

Zondag 21 december / Vierde advents­zondag Thema: Verlangen naar overgave Lezen: 2 Samuël 7:4-16, Lucas 1:26-38 Bij de lezingen David wil een huis bouwen voor de Heer. Van Godswege hoort de profeet Natan dat dit geen goed idee is. Niet David mag een huis voor de Heer bouwen, de Heer zal een huis voor David bouwen, een eeuwig huis. David leert gaandeweg om naar Gods stem te luisteren en zo ruimte te maken voor God. Maria maakt ook ruimte voor God. Zij vertrouwt erop dat het kind dat zij verwacht Gods Mensenkind is. Zij gelooft dat dit Kind de liefde van God belichaamt en zo de hoop van de mensen zal vormen.

Zie kijk hoe vanuit geloof in de liefde de hoop groeit in een wereld waarin zoveel donker is Goede God sterk in ons het verlangen om ons over te geven aan Uw liefde ruimte te maken voor de verwachting van Uw Mensenkind

10.00 uur: ds. W.E. Onderwaater, Aalten collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie kinderoppas/kindernevendienst: Suzan Hijink, Liesbeth Mateman en Inge de Ruijter

Woensdag 24 december 2014

23.00 uur: mevr. Ankh Gussinklo, Aalten Anders Dan Anderskerstnachtdienst collecte: Jeugdwerk uitgangscollecte: ADA-commissie

Donderdag 25 december 2014 Eerste kerstdag

10.00 uur: ds. A.G. Endeveld, collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie (Kinderen in de Knel) kinderoppas/ kindernevendienst: Evelien Brezet, Jamila Luiten, Annet Ligterink, Arjan Stronks en Carla Blekkink

Vrijdag 26 december 2014 Tweede kerstdag Zie kijk hoe vanuit geloof in de liefde de hoop groeit in een wereld waarin zoveel donker is

Donderdag 25 december / Kerst Thema: Verlangen vervuld - Lezen: Jesaja 52:7-10, Johannes 1:1-14 Bij de lezingen Voor de derde keer komen we met Johannes in aanraking. Traditiegetrouw lezen we het begin van het evangelie naar Johannes. Johannes beschrijft in beeldende taal dat Gods bemoeienis met de wereld iets is vanaf het eerste begin. Gods Woord is een bron van leven en licht (NBV Studiebijbel). Johannes getuigt dat Gods Woord in Jezus gestalte krijgt en onder mensen komt wonen. Hiermee wijst hij van zichzelf af naar de Ander. Om Getuige van het Licht te zijn.

Licht breekt door in de geboorte van Gods Mensenkind Licht breekt door waar mensen Zijn geloof, Zijn hoop en bovenal Zijn Liefde leven Goede God blijf ons verlangen naar die liefde aanwakkeren

10.00 uur: zangdienst collecte: Project uitgangscollecte: Commissie zangdienst

Zondag 28 december 2014 10.00 uur:

ds. J.H. Wassink-Pluimers, Winterswijk collecte: Diaconie uitgangscollecte: Kerk kinderoppas/ kindernevendienst: Erica Dondergoor, Ellen Gruppelaar en Niels ter Haar

Woensdag 31 december 2014 19.30 uur:

ds. A.G. Endeveld, oudejaarsdienst collecte: Kerk (oudejaarscollecte) uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 4 januari 2015

ds. A.G. Endeveld - koffiedrinken na de dienst in ‘t Koppelhuis collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie kinderoppas/ kindernevendienst: Anne Stronks en Lenny Woerts 10.00 uur:

Kinderoppas Elke zondag is er tijdens de dienst kinderoppas (leeftijd 0-4 jaar) in ’t Koppelhuis (tegenover de St. Joriskerk).

Kindernevendienst Alle zondagen is er voor de kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar kindernevendienst.

13

Kerkdiensten Aalten

Oude Helenakerk op de Markt

Zuiderkerk Ludgerstraat 64

Oosterkerk Oosterkerkstraat 1

Zondag 21 december 2014 Vierde advent

Zondag 21 december 2014 Vierde advent

Zondag 21 december 2014 Vierde advent

09.30 uur: ds. W.H. Everts collecte: Kerk (Restauratiefonds) uitgangscollecte: Diaconie

Woensdag 24 december 2014 Kerstavond

19.30 uur: ds. H.J. Zeldenrijk, volkskerstzang 22.00 uur: ds. M.A. Andela-Hofstede, kerstnachtdienst collecte: KiA Kinderen in de Knel uitgangscollecte: Kerk

Donderdag 25 december 2014 Kerstmis 09.30 uur: ds. A.J. Yntema collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 28 december 2014 Dienst in de andere twee kerken

Weeksluitingen VERZORGINGSTEHUIZEN Stegemanhof Zaterdag 20 december 2014 - Kerstmis 19.30 uur: ds. H.B. Knol Zaterdag 27 december 2014 19.00 uur: ds. G. Zemmelink Donderdag 31 december 2014 - Oudjaar 16.00 uur: mevr. R. Jentink-Jonkman Zaterdag 3 januari 2015 19.00 uur: dhr. L.H. Fles

Beth San

Dinsdag 23 december 2014 - Kerstmis 19.30 uur: ds. H.B. Knol Zaterdag 27 december 2014 19.00 uur: dhr. J.A.C. de Graaf Donderdag 31 december 2014 - Oudjaar 16.00 uur: dhr. W.A. Maarsingh Zaterdag 3 januari 2015 19.00 uur: dhr. W.A. Maarsingh

09.30 uur: ds. G.H. ter Maat 19.00 uur: Adventsconcert m.m.v. Aaltens Christelijk Mannenkoor en De Eendracht

Woensdag 24 december 2014 Kerstavond

23.00 uur: ds. W.H. Everts, kerstnachtjeugddienst

Donderdag 25 december 2014 Kerstmis 09.30 uur: ds. R.J. Faber collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 28 december 2014

Dienst in de andere twee kerken

Donderdag 25 december 2014 Kerstmis 09.30 uur: ds. H.J. Zeldenrijk collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Zondag 28 december 2014

09.30 uur: ds. G.H. ter Maat collecte: Kerk uitgangscollecte: Protestantse Bezoekdienst

Zondag 4 januari 2015

09.30 uur: ds. R. Faber collecte: Diaconie uitgangscollecte: Kerk (Restauratiefonds)

09.30 uur: ds. M.J. Kooistra collecte: Kerk uitgangscollecte: Protestantse Bezoekdienst

Bloemengroet Aalten

Woensdag 31 december 2014 Oudjaar

19.30 uur: ds. A.J. Yntema collecte: Kerk, oudejaarscollecte uitgangscollecte: Diaconie

Donderdag 1 januari 2015 Nieuwjaar

10.00 uur: ds. H.J. Zeldenrijk collecte: Kerk uitgangscollecte: Diaconie

Een bloemengroet vanuit de kerken werd gebracht bij de volgende leden van de gemeente:

Zondag 4 januari 2015

10.00 uur: ds. M.J. Kooistra, Kerk in Uitvoering koffiedrinken vanaf 09.30 uur collecte: Diaconie uitgangscollecte: Kerk (Restauratiefonds)

Doopdiensten Aalten 18 jan Oude Helenakerk 25 jan Oosterkerk 8 maart Oude Helenakerk 15 maart Zuiderkerk kinderdienst 19 april Oosterkerk 7 juni Oosterkerk 14 juni Oude Helenakerk 5 juli Zuiderkerk kinderdienst

ds. Everts ds. Andela-Hofstede ds. Faber ds. Yntema ds. Everts ds. Andela-Hofstede ds. Zeldenrijk ds. Faber

Bij geboorte ontvangt je wijkpredikant graag een kaartje. Indien je je kind wilt laten dopen, dan graag tijdig (minimaal drie weken van tevoren) contact opnemen met de predikant die voorgaat. De doopdiensten staan ook op de website, www.kerkvenster.nl (onder diensten).

-

mevr. Grievink-Wijnveen, Willemstraat 17 mevr. Hengeveld-van Lochem, Servatiusstraat 5 fam. Heersink-Mons, Geurdenstraat 12 dhr. Schreurs, Eligiusstraat 105 den Es afdeling Dorpzicht 2 mevr. Demkes-Nieuwboer, Ludgerstraat 19/12

Kinderoppas Aalten Tijdens de ochtenddiensten is er elke zondag in de betreffende gebouwen kinderoppas (leeftijd 0-4 jaar); Oude Helenakerk: in gebouw Elim; Zuiderkerk en Oosterkerk: in één van de zalen. De kinderen kunnen worden opgehaald vóór het zingen van het laatste lied, voor de zegen.

Kindernevendienst Aalten Alle zondagen is er tijdens de ochtend­ diensten in de betreffende kerken voor twee groepen kinderneven­dienst (leeftijd 4-12 jaar).

P A S T O R A AT

14

Verjaardagen In de komende weken hopen de volgende gemeenteleden van 80 jaar en ouder hun verjaardag te vieren:

bredevoort

21 dec mevr. A.J.W.A. Meinen-Lensink Varsseveldsestraatweg 16/H, 7122 CC 23 dec mevr. M.E. Tenkink-Karrenberg Geurdenstraat 79, 7122 CG 23 dec mevr. A.C. Teeuw-van der Veen Hoge Veld 87, 7122 ZN 25 dec mevr. H.J. Boom-Westerveld Meidoornstraat 10, 7121 AV 26 dec mevr. D.J. Oberink-Piek Beeklaan 1/F, 7122 BG 27 dec dhr. J. Veerbeek Engelandsdijk 3, 7122 PJ 28 dec mevr. G.B. Breukelaar-Freriks Herenstraat 1/A, 7121 DA 28 dec mevr. H.W. Tolkamp-Beernink Koskampweg 5, 7122 JM 29 dec mevr. J.H. Bandel-Brink Dalweg 10, 7122 BC 30 dec dhr. B.W. Hoftijzer Zuiderkruis 16, 7122 WZ 30 dec mevr. J. Vaags-Helmink Lichtenvoordsestraatweg 81, 7121 RD 31 dec mevr. Th.H. Rensink-Huls De Hoven 15, 7122 BJ 31 dec dhr. J.F. van Os Dalweg 41, 7122 BB 31 dec dhr. W. Kämink Thijsweg 7, 7122 KH 1 jan mevr. G.E. Hoopman-Houwers De Hare 100, 7121 XK 2 jan mevr. F. Schokkin-Rutgers Nijhofsweg 5/A, 7122 PZ 2 jan mevr. G.H. Koskamp-Veldhuis Thijsweg 5, 7122 KH 4 jan mevr. H. Beernink-Klein Hesselink Piepersweg 3, 7122 JA 5 jan dhr. A.H. Swijtink Hogestraat 41, 7122 BN 6 jan mevr. J.J. Eppink-Hoftijzer Möllenes 11, 7122 KK 7 jan mevr. W. Griffioen-Landman Dalweg 8, 7122 BC 8 jan dhr. F.J. Heijerman Servatiusstraat 6, 7121 EN 8 jan mevr. A.A. ter Horst-Driessen Huisstededijk 16/A, 7122 KC 8 jan mevr. J.W. Somsen-te Bokkel Haartseweg 15, 7121 LA 9 jan dhr. H.J. Rensink De Hoven 15, 7122 BJ 9 jan mevr. D.G. Navis-Tolkamp Kostersweide 35, 7121 HH 9 jan dhr. G.J.A. Vervelde Koopmanstraat 57, 7121 VS Wij wensen u allen een fijne dag toe en Gods zegen voor het nieuwe levensjaar.

Wijk Barlo-Dale Scriba: Truus Bollen-Ros - Markerinkdijk 33 tel. 0543-451806 - [email protected]

ds. Aja Yntema ’t Slaa 98 tel. 0543-477029 [email protected]

Zieken In het Streekziekenhuis Koningin Beatrix te Winterswijk verblijft op het moment dat ik dit schrijf: mevr. C.S. Kalkman, Tubantenstraat 62. Als het goed is, is ze als u dit leest weer thuis. Voor zover ik weet, liggen er verder geen mensen in het ziekenhuis. Wel zijn er zieken thuis, onder wie een aantal zeer ernstig. Alle zieken thuis en degenen die om hen heen staan, wensen we veel sterkte en Gods nabijheid.

Overleden Op 5 december overleed op de leeftijd van 88 jaar Janna Aleida Veerbeek-Elferink, Varsseveldsestraatweg 29C. We leven mee met haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen die in haar een lieve moeder, oma en overgrootmoeder verliezen. Een in memoriam volgt in het volgende nummer van KerkVenster. Op 6 december overleed op de leeftijd van 87 jaar Grada Willemina Lobeek-Houwers, Lichtenvoordsestraatweg 93A. We leven mee met haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen die in haar een zorgzame moeder en liefdevolle oma en ‘oma Mina’ verliezen. Een in memoriam volgt in het volgende nummer van KerkVenster. Eveneens overleed op 6 december op de leeftijd van 83 jaar Herman Antoon Lammers, Frankenstraat 89/3. We leven mee met zijn kinderen, klein- en achterkleinkinderen die in hem een lieve vader, opa en overgrootvader verliezen. Een in memoriam volgt in het volgende nummer van KerkVenster. Ik wens u en jullie allen heel fijne kerstdagen en een gezegend 2015. Een hartelijke groet aan u/jullie allen. ds. Aja Yntema

ds. Wilma Onderwaater Varsseveldsestraatweg 35 tel. 0543-475469 [email protected]

Jubileum Op 20 december is het 40 jaar geleden dat Gerrit en Ria Kraaijenbrink-Ruesink, Barloseweg 4, elkaar het jawoord hebben gegeven. Wij willen hen van harte feliciteren met dit bijzondere huwelijks­ jubileum en wensen hen Gods zegen toe.

Zieken Mevr. Rots-de Wilde, Manschotplein 85, is opnieuw opgenomen in het ziekenhuis. Wij wensen u, en alle zieken thuis, veel sterkte toe. Ook leven wij mee met allen die in de afgelopen maand slechte berichten te verwerken hebben gekregen.

Overleden Op maandag 1 december is mevr. W.H. HoftijzerOldenhave overleden. Zij is 96 jaar geworden. Mevr. Hoftijzer woonde aan de Frankenstraat 83/3. De begrafenis heeft plaatsgevonden op zaterdag 6 december. Elders in KerkVenster is een in memoriam opgenomen.

Vakantie Na de Kerst heb ik een weekje vrij: van maandag 29 december tot en met zondag 4 januari. In dringende situaties kunt u een beroep doen op ds. Aja Yntema of ds. Wim Everts. Ik wens u allen gezegende kerstdagen toe en een goede jaarwisseling. ds. Wilma Onderwaater

Wijk Haart-Heurne Scriba: Jan Veldboom, Slaadijk 3, tel. 0543-473306, e-mail: [email protected]

ds. Wim Everts De Hare 19 tel. 0543-473018 [email protected]

Geboorte Wens, Wonder, Werkelijkheid Welkom lieve Lune Met deze mooie woorden berichten Berry en Melonda Grievink, Haartseweg 13a, ons over de geboorte van hun dochter Lune. Lune is op 8 december geboren en is het zusje van Silvijn. Wij willen hen als gezin hiermee van harte feliciteren!

15 Zieken Opgenomen in het SKB in Winterswijk: mevr. G.H. Hoftijzer-Klein Wolterink, Ludgerstraat 50; dhr. E.W. Colenbrander, Geurdenstraat 30. Wij weten ons ook verbonden met de zieken die thuis verblijven. Hen allen wensen wij heel veel sterkte toe en Gods nabijheid!

Overleden Op 11 december is in het ziekenhuis overleden: mevr. D. Colenbrander-Schoppers, Geurdenstraat 30, in de leeftijd van 90 jaar. Wij wensen haar man, kinderen en kleinkinderen heel veel sterkte toe. Dat zij hun troost mogen vinden in het geloof en dat de goede herinneringen aan haar hen altijd zullen bijblijven. In het volgend kerkblad volgt een in memoriam. Mede namens mijn vrouw wil ik u allen goede en gezegende kerstdagen toewensen en een goede jaarwisseling! Een hartelijke groet voor u allen! Wim Everts

Wijk IJzerlo Scriba: Jan van Herksen - Warmelinckweg 1 tel. 0543-466518 - [email protected]

ds. Riemer Faber Molenstraat 9 tel. 0543-473676 [email protected]

Overleden Op 1 december is op de leeftijd van 80 jaar overleden Gerrit Hendrik Krajenbrink, Reviusstraat 1. Elders in dit kerkblad treft u een in memoriam aan.

Zieken Mevr. J.W. Duenk-Vreemann, Vondelstraat 22, heeft in het ziekenhuis in Winterswijk een operatie ondergaan. Zij mocht inmiddels weer naar huis terugkeren. We leven mee met Geert Groot Nibbelink, Giebinkslat 4. Gelukkig is de behandeling die hij tot nog toe gehad heeft voor zijn ziekte, goed aangeslagen. Maar binnenkort moet hij, in het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam, opnieuw een operatie ondergaan. Ook leven we mee met dhr. B.L. Bruil, de Pas 52, die met ziekte en zorg te maken heeft. We wensen alle zieken, ook hen die thuis of in een zorginstelling verblijven, sterkte en Gods nabijheid toe. En dat geldt natuurlijk ook voor hun familieleden, die om hen heen staan.

Jubilea Op 10 december waren Hans en Jopie Scholten, Bodendijk 11, vijftig jaar getrouwd. Ze hebben dit vanwege de ziekte van Hans in de kleine kring van hun gezin gevierd. We wensen hen Gods nabijheid toe en bidden dat ze de kracht mogen ontvangen die ze nodig hebben in deze moeilijke tijd. Op 22 december hopen Gerrit en Johanna Doornink, Veldweg 4, vijftig jaar getrouwd te zijn. Ze

vieren dit in kleine kring. We wensen hen samen met hun kinderen en kleinkinderen een fijne dag toe en Gods zegen voor de komende tijd!

Advents-kerstmiddag Vandaag, 19 december, hopen we met de ouderen in onze wijk de Advents-kerstmiddag te vieren in gebouw Elim. Vanaf 14.30 uur is er koffie en thee en de viering vangt aan om 15.00 uur. We hopen op een fijne middag! Mede namens mijn vrouw wens ik u en jullie allen goede Kerstdagen en een fijne jaarwisseling toe! Riemer Faber

Wijk Lintelo Scriba: - Wim Westerveld - Breukelaarplein 12 tel. 0543-473503 - [email protected]

ds. Hendrik Jan Zeldenrijk Varsseveldsestraatweg 39 tel. 0543-478500 [email protected]

Overleden Op 12 december is overleden Geesken Hendrika Adams-Leverink, Zwiepseweg 107, Lochem, in de leeftijd van 90 jaar. Wij wensen haar kinderen en kleinkinderen Gods nabijheid toe in hun verdriet en gemis. Op 13 december is overleden Arend Jan Westerveld, Dorpsstraat 2, Beltrum, in de leeftijd van 91 jaar. Wij wensen zijn vrouw, kinderen, klein- en achterkleinkinderen Gods nabijheid toe in hun verdriet en gemis.

Zieken In het ziekenhuis in Winterswijk is opgenomen Milan Hiddink, Orion 40. In het Radboudziekenhuis in Nijmegen is opgenomen geweest Alex Wassink, Trompstraat 30. Ook thuis zijn er mensen die ziek zijn. Soms is er goede hoop op herstel, maar er zijn er ook die met zorg leven over wat het nieuwe jaar zal brengen. Moge de weg die gegaan moet worden een begaanbare weg zijn. Een weg waarop u mag ervaren dat God meegaat en kracht zal geven.

ds. Marieke Andela-Hofstede Lijsterbeslaan 15 tel. 0543-478797 andela.hofstede@ kerkvenster.nl

Zieken Op het moment van schrijven verblijven bij mijn weten geen mensen uit mijn wijk in het ziekenhuis. Wel worden verschillende zieken verpleegd in Pronsweide of in Den Ooiman. Van hen noemen we mevr. A. Schellevis-Voogd, Hogestraat 116, en dhr. G.H. Obbink, Varsseveldse­ straatweg 29D. Binnen Pronsweide verhuisde dhr. G. Duenk, Harberskamp 25, naar afdeling Slingeland. We hopen dat hij hier spoedig gewend zal zijn. Wij wensen allen die te kampen hebben met zorg en ziekte Gods kracht en nabijheid toe. Ook leven we mee met hen die in deze tijd, te midden van alle warmte en gezelligheid, een lege plaats in hun kring extra pijnlijk ervaren. Dat het licht van Kerst ook hen zal bereiken.

Naar huis! Na het ongeluk dat hem in juli overkwam, heeft dhr. Wim Schoppers, Molenstraat 1, geruime tijd in het ziekenhuis gelegen. Daarna moest hij maandenlang revalideren. Zoals het nu lijkt, zal hij vlak voor Kerst vanuit Pronsweide thuiskomen. Daar zijn we met hem en zijn vrouw dankbaar voor. We hopen dat Wim thuis in alle rust verder kan werken aan zijn herstel. Daarbij wensen we hem goede moed en vertrouwen toe.

Kerstwens Om kerstfeest te vieren hoef je geen engel te worden. Om kerstfeest te vieren hoef je ook geen herder te worden. Om kerstfeest te vieren hoef je alleen maar te worden wie je altijd al was: kind van God. Met deze woorden willen mijn man en ik u en jullie allen mooie, gezegende weken toewensen. Een hartelijke groet, ds. Marieke Andela

Mede namens mijn vrouw wens ik u en jullie allen gezegende kerstdagen en voor het nieuwe jaar 2015 veel heil en zegen. Hartelijke groeten, Hendrik Jan Zeldenrijk

Een bericht voor iedereen die kopij inlevert of andere berichten naar KerkVenster zendt KerkVenster heeft twee e-mailadressen voor kopij en één algemeen adres voor andere berichten. Deze e-mailadressen worden vaak door elkaar gehaald. Dat geeft veel extra werk voor de mensen die de berichten moeten verwerken. Om verwarring te voorkomen, het verzoek om uw berichten aan KerkVenster als volgt te adresseren: • [email protected]: alleen kopij voor het blad en de website •h  [email protected]: alle kopij voor de jeugdpagina met een cc naar [email protected] • c [email protected]: alle overige correspondentie voor KerkVenster blad, website en webshop.

Bij voorbaat dank voor uw medewerking

16

In memoriam Wesselina Harmina Hoftijzer-Oldenhave ~Liene ~ geboren 16 november 1918 overleden 1 december 2014 Liene van Oldenhave, zo hebben velen haar gekend. Samen met twee broers en twee zussen groeide Liene op aan de Lichtenvoordsestraatweg, waar haar ouders een kleine boerderij hadden. Als meisje ging ze werken op de boerderij van de familie Hoftijzer, waar ze verkering kreeg met één van de zonen, Johannes. Na de oorlog trouwden ze en met hard werken bouwden ze aan de Krieger­ dijk hun eigen bedrijf op, Bosheuvel. Zo werd ze ook bekend als Liene van Bosheuvel. Ze kregen twee zonen en een dochter. Liene was een nuchtere vrouw en principieel. Ook in de opvoeding van haar kinderen. Ze had haar eigen mening en ideeën over wat kon en niet kon. Emoties toonde ze niet gauw. Daar was ze de vrouw niet naar. Velen hebben Liene leren kennen als een sociale vrouw. Ze kende veel mensen en bracht vele bezoeken aan familie, buren en bekenden. Ze hielp een ander graag. Dit deed ze niet alleen vanuit het oogpunt van gezelligheid, maar ook vanuit haar levensovertuiging van omzien naar de ander. Ze was iemand die trouw was in haar bezoeken. Op 58-jarige leeftijd kreeg haar man een ernstig ongeluk en een lang proces van herstel en revalidatie volgde. Ze waren daarom genoodzaakt eerder met de boerderij te stoppen dan de bedoeling was. Maar gelukkig knapte haar man weer redelijk op. Na die tijd vol zorgen en onzekerheid brak voor hen toch weer een goede tijd aan, waarin ze samen konden genieten van mooie en gezellige dingen. Ze verhuisden van de Kriegerdijk naar de Smitskamp. En met de aangepaste auto kwamen ze overal waar ze maar wilden. Liene was zorgzaam en betrokken op haar kinderen en later op de kleinkinderen. Ze heeft intens van hen en met hen genoten. Geloof en kerk maakten onlosmakelijk deel uit van haar leven. Trouw bezocht ze de kerkdiensten en ze vond haar houvast in het geloof. Ook hierin hield ze vast aan haar principes. In 1990 stierf haar man en stond ze er alleen voor. Liene hield zich flink, ze was een doorzetter. Nog 24 jaar heeft Liene Hoftijzer haar weg alleen moeten gaan. Toen ze het thuis niet zo goed meer redden kon, verhuisde ze naar Beth San. Het werd voor haar moeilijk om zelf nog initiatieven te nemen en erop uit te gaan. Haar wereld werd toen snel kleiner. Temeer omdat ze ook de grip op haar eigen denken en herinneringen begon te verliezen. De overgang naar de meerzorg in het Hoge Veld deed haar goed. Het samenzijn met anderen, de aandacht die er was. En de laatste tijd woonde ze aan de Frankenstraat. Hier is ze op maandagmorgen 1 december overleden, omringd door haar kinderen. Vol liefde hebben de kinderen en kleinkinderen in die laatste jaren om haar heen gestaan. Op 6 december hebben we haar begraven en haar naam en leven herdacht. In de afscheidsdienst

hebben we woorden van Paulus gelezen over de liefde van God. Dat niets of niemand ons kan scheiden van Zijn liefde. In het geloof dat zelfs de dood een mens niet kan losrukken uit Zijn hand hebben we afscheid genomen. Wij wensen haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen veel kracht toe. Dat de goede herinneringen hen tot troost mogen zijn en zij zich gedragen mogen weten door Gods liefdevolle nabijheid. ds. Wilma Onderwaater

Gerrit Hendrik Krajenbrink

Vrachtwagen met hulpgoederen naar Roemenië Tekst en foto: Jan Ebbers, RK Parochie

Afgelopen zomer is een groep Aaltense jongeren naar Jibou, in Roemenië, geweest. Zij verbleven in gastgezinnen en hebben samen met jongeren uit Jibou allerlei werkzaamheden verricht voor de reformatorische kerk aldaar. Op die manier hebben zij kunnen ervaren hoe het is om te leven en te werken in een land waar veel minder welvaart is.

~Gerrit ~ geboren 8 september 1934 overleden 1 december 2014 De levensweg van Gerrit Krajenbrink begon ruim tachtig jaar geleden op ‘De Wikker’ in IJzerlo. Hij was de jongste in een gezin van drie kinderen. Zijn vader had een boerderijtje en daarnaast ook een timmerbedrijf. Na de lagere school ging Gerrit naar de ambachtsschool en werkte hij in het bedrijf van zijn vader. Later werd hij vertegenwoordiger bij een houtbedrijf in Zelhem. Inmiddels had hij zijn vrouw, Willemien Colenbrander, leren kennen. In 1956 traden ze in het huwelijk. Na een tijdje bij zijn ouders ingewoond te hebben, vertrokken ze naar de Dinxperlosestraatweg. Ze mochten vier kinderen ontvangen. Samen vormden ze een fijn gezin. Ruim twintig jaar later keerden ze terug naar ‘De Wikker’. Gerrit was een echt natuurmens. Hij kon genieten van de bossen, van vogels en van wild. Zijn grote hobby’s waren muziek maken bij Crescendo in IJzerlo, wat hij dertig jaar gedaan heeft, en het houden van paarden en pony’s. Daar kon hij, toen hij begin jaren negentig met de VUT ging, nog meer van genieten. Waar hij ook van genoot, was het klussen bij zijn kinderen. Met tussendoor altijd even tijd voor een kop koffie en een goeie babbel, zoals hijzelf zei. In 2002 verhuisden hij en zijn vrouw naar de Revius­straat. Daar hebben ze ook met veel plezier gewoond. In 2007 werd hij ziek. Een operatie aan de aorta bracht de nodige complicaties met zich mee. Twee maanden lang was hij in het zieken­huis in Enschede en daarna vier maanden in Pronsweide. Die tijd heeft hij op een bewonderenswaardige manier doorstaan. Na die moeilijke periode hebben ze samen nog een fijne tijd gehad. Ondanks de lichamelijke beperkingen genoot hij van het leven. Het geloof betekende daarbij veel voor hem, vooral als inspiratie. Door alles heen werd hij geleid door een Innerlijke Stem, die hem kracht gaf. De laatste maanden ging zijn gezondheid achteruit. En op 1 december is hij overleden. In de dankdienst voor zijn leven hebben we hem herdacht in het licht van de woorden, waarmee ze in het huwelijk traden: ‘Wees mij tot een rots ter woning’. We bidden zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen Gods kracht en nabijheid toe, nu zij zonder hem verder moeten. ds. Riemer Faber

Zij hebben ook ervaren dat er behoefte bestaat aan allerlei zaken. Er is bijvoorbeeld gebrek aan goed schoolmeubilair en tweedehands kleding. De dominee van de reformatorische kerk, de drijvende kracht achter het jeugdproject, is bezig een sociaal project op te zetten. Onder meer is hij een maaltijdvoorziening voor ouderen gestart. Daarvoor is geld nodig. Dat wordt onder meer verkregen door de verkoop van de tweedehands goederen uit Nederland. Naast Jibou zijn er vanuit Aalten ook al heel wat jaren contacten met Cuzaplac, dat in dezelfde provincie als Jibou ligt. Daar heeft een school eveneens dringend behoefte aan ander meubilair. De Stichting Roemenië Aalten-Salaj, die zowel bij Jibou als bij Cuzaplac betrokken is, heeft de afgelopen maanden bij verschillende scholen in de regio overtollig schoolmeubilair opgehaald. Ook zijn er tweedehands kleding en andere goederen ingezameld. Donderdag jl. was het zover dat de ingezamelde spullen konden worden geladen om naar Roemenië te worden gebracht. Een vrachtwagen van 100 m3 inhoud werd helemaal vol geladen met hoofdzakelijk schoolmeubilair, aangevuld met kleding en wat andere goederen. Eén deel daarvan gaat naar Jibou en het andere deel naar Cuzaplac. De scholen in beide plaatsen kunnen het nieuwe jaar beginnen met fatsoenlijk meubilair en daar zijn ze heel blij mee.

Geleuf ‘t noo maor!

17

Kast en Oldejaorsaovend A’k an kast denke, dan mo’k metene ok denken an Old-en-ni-j. Kast en Old-en-ni-j heurt bi-j mekare as lecht en donker. Met Kast altied volle karken, met Old-en-ni-j is dat wat minder vanzelfspraekend. Ik kan mi-j ok wal veurstellen dat ‘t leu wat meujte kost um op Oldejaorsaovend naor de karke te gaon.’t Is lekker warm binnen, i-j prakkezeert host al ovver koffiezetten en um nog ‘n olliebol te nemmen, en dan mo’j um kwart ovver zeuven nog de deure uut, naor de karke hen. Dat völt neet met. Toch lukt ’t mi-j ellek jaor weer. Van vrogger hen bun’k dat natuurlek al zo gewönt, maor toch, ’t mot wal effen gebeuren. Oldejaorsaovend naor de karke. ‘n Traditie den ik geerne in eere hol. Oldejaorsaovend in de kerke. Nog effen prakkezeren ovver ‘t jaor dat bi-jnao veurbi-j is. Tied van naodenken en stille staon. Wat was ’t veur ‘n jaor, wat ging good en wat ging neet good. Waor kö’j dat noo better doon as in de karke, effen met de andere karkgangers stillestaon bi-j ’t afgelopen jaor. Oldejaorsaovend in de karke, ‘n mooie plekke um ’t jaor af te ronden, wat zal ’t ni-je jaor ons brengen? In Lechtenvoorde is ‘t meestal ne vaste club in de kerke, maor deur de jaoren hen zee-j steeds maer leuge plekken van leu weet d’r neet meer bunt of neet meer könt gaon. En dit jaor, ’t aerste jaor waor ik gin Kast zal vieren op ’t oldershuus, zal mi-j één leuge plekke in ’t biezonder heugen. Oldejaorsaovend in de karke, ‘n aovend met allemaole herinneringen, um weemeudeg van te worden. In de stiltes heur i-j vake al de knallen

van ’t vuurwark. ’t Göf wal ‘n veilig geveul in de karke. Ik heb de oorlog neet met-emaakt maor ik stel mi-j veur dat ’t ok wal iets hef van of i-j in een schuulkelder zit, met al dat gebater buten. Oldejaorsavond in de karke, bi-jnao altied traditioneel ’t zelfde gedeelte uut de Biebel: Psalm 90 ovver de vegankelekheid van ‘t laeven. En natuurlijk mooie leederen veur de aovend van ‘De maon is op-egaone, de steerne staot te straolne deep in den klaoren nach’ tut: Uren, dage, maonden, joren, gaot as jacht ze op de wind. Gist’ren wa-w nog pas geboren, spöllen wiej nog as een kind. Margen buw al old van dagen, zie-w naor hoe het vrogger was. En daortussen lig vandage, ’t heden met zien lust en last. Liefde die hef echte weerde in dit laeven bi’j de dag: da-w mekare könt anveerden, welk verschil d’r-ok waezen mag; dat ons ongewisse laeven is geborgen in Gods hand; en dat niks, gin dood of laeven, ons van Um ooit scheiden kan. (Leed 169 vers 1 en 2 uut ‘t Leedbook in ‘t Achterhooks en Liemers)

Laot ’t ni-je jaor maor kommen. Erik Schokkin

Heeft u de toeten al klaar?

Over een aantal weken is het alweer nieuwjaar. Tijd voor vuurwerk, oliebollen en natuurlijk nieuwjaarszakken! Om u in deze drukke tijd wat te ontlasten kunt u de ‘toeten’ ook dit jaar weer bestellen bij Stichting Mukwano Oeganda. Wij doen ons best om weer een mooie ‘toete’ aan te bieden waarmee u neefjes, nichtjes en buurkinderen blij maakt, maar ook ons ontwikkelingswerk in Oeganda ondersteunt. De toeten kosten € 2,75 en kunnen worden besteld t/m 27 december via www.mukwano.nl. Ook dit jaar is er weer een babytoete: een speciale zak gevuld met lekkers en wat leuks voor de kleinsten tot 18 maanden. Ook de babytoete kost € 2,75. Heeft u geen internet, dan

kunt u een briefje sturen naar Hilde Koskamp, Ormelstraat 30, 7121 DC Aalten. Schrijf op dit briefje uw naam, adres en telefoonnummer. Vermeld ook het aantal toeten en welk soort u wilt bestellen. Toeten telefonisch bestellen of de voicemail inspreken is ook mogelijk: Hilde Koskamp, tel. 06 36311491 Ophalen van de toeten kan op 29 en 30 december tussen 18.30 uur en 19.30 uur bij de Zuiderkerk, Ludgerstraat 64. U kunt zelf kiezen welke dag u het beste uitkomt. Als het afhalen voor u problemen oplevert, kunt u contact opnemen met Hilde Koskamp. Dan wordt er naar een oplossing gezocht. Het betalen van de toeten gebeurt contant bij afhalen. Stichting Mukwano Oeganda kijkt uit naar uw bestelling en wenst u prettige feestdagen! Rik van Lochem - Emma Roelofsen-van Eerden Hilde Koskamp - Paulien Sikking Mirjam Klumpenhouwer

Uut het evangelie naor Lucas ’t Gebeuren in dee dage, to kwam d’r een besloet van keizer Augustus af, dat alle welt zich ­riggestreern laoten mos. Dee riggestratie was wat ni’js en worden uut evoerd, too-t Quirinius Syrië besturen. En alle leu gingen op pad um zich te laoten riggestreern, iederene naor de stad, waor ’t hee heer kwam. En ok Jozef ging op den trad van Galilea uut de stad Nazareth vandan naor Judea hen, naor David ziene stad. Dee heet Bethlehem. Hee was d’r jo ene uut David ziene familie en zien volkshuus. Daor leet hee zich riggestreern met Maria, waor ’t hee met op trouwen ston. Zee mos ne kleinen kriegen. ’t Gebeuren, too-t ze daor wazzen, dat ’t met eur zo wied was. En zee kreg ne zönne, euren eersten. En ze wond ‘m in deuke en leggen ‘m in ne voerzomp, want d’ r was veur eurleu gin plaatse in de harbarge. D’r wazzen schepers in dee contreien, dee-t daor ’s nachts buten in ’t veld eure schäöpe an ’t heun wazzen. En too, too ston d’r ne engel van d’n Heer veur eur en d’n Heer ziene glorie löchten van alle kanten rondumme eur op. Ze worden slim bange. Maor den engel zei teggen eur: ’Waes maor neet bange! Want zee, ik brenge owleu good ni-js: grote bli-jschop veur heel het volk. Vandage is veur owleu d’n Heiland geboorne, Christus den Heer, in de stad van David. En hier zölt i-jleu ’t an wetten: I-j zölt ne kleinen vinnen, in deuke inewikkeld en hee lig in ne voerzomp.’ En opens was daor bi-j den engel ne helen trop andere engelen, een compleet hemels leger. Dee maken God groot en zeien: ’Ere an God in den hoogsten hemel en op eerde vrae bi’j de leu, waor-t Hee wille an hef.’ En too, too-t de engelen weer naor d’n hemel hen-egaone wazzen, zeien de schepers teggen mekare: ’Lao’w dan naor Bethlehem hengaon en gaon kieken, wat d’r gebeurd is en waor ’t d’n Heer ons bod van edaone hef.’ En ze häösten zich d’r hen en troffen daor Maria, Jozef en d’n kleinen an, den in d’n voerzomp lei. Too-t ze ’t ezene hadden, vertelln ze ovveral rond, wat ze ovver dit kind te heuren ekreggen hadden. En alle leu, dee-t d’r ok mor van heuren, verwonderen zich ovver alles, wat eur deur de schepers verteld worden. Mor Maria zetten alles wat d’r ezegd was, veur zichzelf op de riege en prakkezeern d’r depe in eur harte ovver nao. En de schepers gingen weerumme. Zee eren God en maken ‘M groot um alles wat ze eheurd en ezene hadden, net zo as ’t eur verteld was.

18

Onderhoud Oude Helenakerk Tekst en foto’s: Herbert Nijland

In KerkVenster van 5 december stond een artikel over onderhoud aan de Oude Helenakerk. Hierbij geven wij u nadere informatie over de werkzaamheden.

In de kap van de kerk en de toren worden jaarlijks onderhoudsinspecties uitgevoerd om onder andere houtaantasting te controleren en zonodig tijdig te kunnen ingrijpen. Op enkele plaatsen bleek herstel nu nodig. Bij herstel van oude monumentale constructies wordt altijd getracht om zoveel mogelijk oude bouwdelen te behouden, overige bouwdelen niet te beschadigen en alleen in uiterste noodzaak nieuwe (nagemaakte) onderdelen aan te brengen. Daarbij komt dan de beperkte ruimte om te werken. Om de historische houten constructie zoveel mogelijk in tact te laten en de constructieve sterkte te waarborgen, is er gekozen voor plaatselijk herstel van oude bouwdelen d.m.v. glasvezelstaven versterkte epoxyharsmortel. Deze mortel is aangebracht in een tijdelijke bekisting. Ook zijn enkele onderdelen geheel vervangen door een gelijke houtsoort en in hun oorspronkelijke vorm. Op de foto’s zijn de afgewerkte constructiedelen te zien, welke ook in het vorige KerkVenster stonden. Ook is de herstelde verbinding te zien onderaan de klokkenstoel in de toren en een aangeheelde balkkop in de kerkkap. In de toren is een oude eiken leuning geheel vervangen en zijn er enkele extra leuningen en een vlondertje aangebracht in verband met een veilige toegang voor de koster en voor onderhoudswerk.

Zoals reeds geschreven zijn alle kapconstructies, gewelven en torenzolders schoongemaakt. Omdat de toegang naar de toren en kerkkap via een smalle wenteltrap gaat, heeft buiten de kerk een steiger gestaan om, met behulp van een elektrische lier, materialen aan te voeren en in totaal 600 kilo stof, takjes en afval af te voeren.

Kerstattenties Foto’s: Gerjan Voerman

Bezoekmedewerkers van de Protestantse Bezoekdienst zijn druk bezig geweest om de attenties voorKerst in te pakken, die worden bezorgd bij zieken en gemeenteleden van 80 jaar en ouder.

19

Kalender 2015 PG Aalten Fotografie: Ben Lammers

Alle medewerkers van KerkVenster wensen u goede kerstdagen en een gezegend 2015!

Kalender 2015

Dit jaar hebben we als kerkrentmeesters een prachtige bureaukalender laten maken. Deze hebben we speciaal laten maken voor alle Kerkbalanscollectanten, als blijk van waardering. Deze zullen ze inmiddels al in huis hebben. Ook voor u bestaat de mogelijkheid zo’n kalender te bestellen. Voor € 5,00 kunt u hem bestellen via de webshop. Natuurlijk kunt u de kalender ook ophalen bij het kerkelijk bureau. Hij is voorzien van prachtige foto’s uit onze gemeente, gemaakt door Ben Lammers. Ook de Protestante Bezoekdienst heeft een prachtige kalender laten maken. Dubbel op, zult u zeggen en daar hebt u volkomen gelijk in. Beide partijen wisten niet dat ze met hetzelfde bezig waren. Vervelend en een leerschool voor een volgende keer. kerkrentmeesters Protestantse Gemeente Aalten.

Verenigingen Praothuusken Op kerstavond en oudejaarsdag zijn er geen middagen van het Praothuusken. Woensdag 7 januari 2015 wensen we elkaar ‘veel heil en zegen’, onder het genot van heerlijke oliebollen. Welkom in d’n Angang van 15.00-17.00 uur. De werkgroep wenst u goede kerstdagen en een gelukkig Nieuwjaar. Groeten van Gerry Westerveld tel. 0543-474333 Lidy Heusinkveld tel. 0543-475657 Dien Scholten tel. 0543-476042 Dini van Lochem tel. 0543-475007 Ini Kämink tel. 0543-466391

G.H. Aalbers M. Andela-Hofstede W. Andela A. Arentsen I. Arentsen fam. Assink C.A. Baas J. Baten-Demkes E. van Beek G.J. Beernink H. Bent G.E. v.d.Berg mevr. Berkelder-Westerveld D.J. Berntsen-Hiddink G.J.A. Blekkink H. van Bochove J. Boelens-Fles J. Boer E.C. de Boer-Winkelhorst G.P. de Boer D.H. te Bokkel D.W. te Bokkel-Caspers G.J. te Bokkel-Kämink A.J. Bolks A. Bollen A. Bongen T. Bouwers A. te Brake E. te Brake-Lammers W. te Brake J.H. v.d. Brug G. Bussink R.M. Bussink G. Colenbrander B. Cornelissen-te Paske I. Damen-Westervelt B. Demkes-te Winkel F.W. Diersen G. Diersen A. Doornink fam. Doornink D. Douma H. Drenth A.A.J. Driessen H. Driessen-Hoftijzer W. Droppers-Sellink

D. Ebbers-Diepenbroek I. Ebbers-Onnink J. Ebbers G.H. van Eerden J. van Eerden J. van Eerden U.I. van Eerden B. Elburg C. Eppink W.E. Eppink G.W. Essink N. Fles R. Fles-te Kloeze L. Franssens G. Fukkink-Jentink G.H. Fukkink R. Fukkink G.J. Geurkink H.W. te Giffel H.A. Gijsbers A.A.J. de Goeij L. Greydanus B. Grievink J. Grievink B. de Groot E.C.W. Gunsing-Westerveld W. Gussinklo I.B. ten Haaf-Jansen A.H. ter Haar-Nijman J.F. ter Haar-ter Horst W.C. ter Haar W.J. ter Haar-Onnink A. Haasnoot J. Haring E.J. ten Harkel G. Hartemink mevr. Hartemink-Kraak G.H. Heijnen Joh. Heijnen B. Heinen B.J. Heinen J.H. Helmink G. Hengeveld F.C. te Hennepe J. van Herksen I. Heusinkveld

J.W. Hietland J.B. Hinkamp A. Hoefman-Koskamp R. Hoefman R. Hoftiezer-te Brake A. Hoftijzer-Hoftiezer A. Hoftijzer-Kämink G.H. Hoftijzer J.G. Hoftijzer J.G. Hoftijzer G.J. Hoitink A. Hoornenborg A. ter Horst-Bulsink C.W. ter Horst G.H. ter Horst H.J. ter Horst J.W. ter Horst W.H.Houwers H.J. Huinink H.J. Huitink-Prinsen B.J. Jansen H. Jansen I. Jansen A.J. Jentink F. Jentink F. Jentink J. Kämink L. Kämink W. Kämink W. v.d. Kamp G. Kempers G.W. Kip B.H. Klein Entink M. Klein Poelhuis-Lensink G. Klein Wolterink G. Klein Wolterink A. Klumpenhouwer J. Kolstee M.J. Kooistra D. Korten-Jentink B. Koskamp D.W. Koskamp E. Koskamp W. Koskamp D.G. Kraaijenbrink-Veldhuis M. Kraaijenbrink

Kerstpuzzel

KerkVenster_kerst2014_cover_v2.indd 2

De kerstpuzzel van dit jaar staat in het teken van de kerstkaart. Zoek de kerstkaarten die overal in KerkVenster staan. Zet de letters die erop staan in de juiste volgorde en stuur de oplossing op een leuke kerstkaart met een mooie wens naar

R. Kraaijenbrink W. Kraaijenbrink G.H.T. Kremer K. Kremer J.B.M. Lageschaar A. Lammers B. Lammers I. Lammers-Wildenbeest W. Lammers J. Leijenhorst H. Lettink J.C. te Lindert-Jentink G.J. van Lochem P.J. van Lochem J. Lubbers I.J. Luijmes-Ebbers D.W. Luiten G.J. Luiten H. Luiten H. Luiten W. Luiten-Heijnen G. ter Maat G. ter Maat H.J. ter Maat M.G. v.d. Meij H.J. Mengerink E.I. Navis R. Navis H. Neerhof A.J. Nieuwenhuis G.J. Nijeboer G.W. Nijeboer W.M. Nijenes-Nellestein A. Nijman A. Nijman H.W. Obbink J. Oberink J.A. Olbach-Bosman T. Onnink-Stronks J.H. Oosterink T. Oosterink B.G. Ormel G.L. Overbeek B. te Paske G.W. te Paske J.G. te Paske

M.J. te Paske-Sterenborg H. Pennings D.W. Perebolte G. Posthuma L. Postma G.A. Reiling H.S. Rendering J.H. Rhebergen J.Th. Rijks F.R. Roos M. Ruesink G.H. Ruessink G.H. Ruessink J. Rutgers J.W. Rutgers W.B. Ruwhof-Koobs J. de Ruijter D.W. Salemink T. van Schijndel E. Schokkin J. Scholl H. Scholten-Winkelhorst H.J. Schreurs H.J. Schreurs-Jentink A.J. Sellink D. Siebelink H. Siebelink G.J. Sikking G.J. Simmelink J.W. Sluiskes G.F. Smilda A.J. Somsen L. Somsen-Voltman M.C. Somsen A. Stronks-ter Horst A.J.A. Stronks B.W. Stronks D. Stronks G.J. Stronks H.J. Stronks H.J. Stronks W. Stronks J. Swijtink J. Timmerman G.J. Tolkamp A.J. Vaags

W. Vaags-te Brake E. Veerbeek H. Veerbeek A.J. Veldboom W. Vink-Groot Nibbelink H. Vreeman R. Vreman-Schutte W. Vroman H.B. Walvoort E.G. Wamelink A.G.J. Wassink J.B. Wassink J.D. Wassink I. Welkamp-ter Horst D.W. Wensink H.S. Wensink H.W. Wensink T. Westerveld W. Westerveld H.G. Westrum B.H. Wevers fam. Wevers J.B. Wevers H.J. Wiggers B.G. Wikkerink D. Wikkerink H. Wikkerink B.H. te Winkel G. te Winkel J. te Winkel J. te Winkel J.T. te Winkel G.H. Winkelhorst G.J. Winkelhorst H. Winkelhorst H. Winkelhorst H.B. Winkelhorst-Balke H.C.J. Winkelhorst H.G. Wisselink H.W. Wissing P.G.P. Zomer A.L. Zuurveen

KerkVenster

[email protected] of stuur de kaart naar KerkVenster, Kerkstraat 2, 7121 DN Aalten. Voor de kinderen verloten we onder alle goede inzenders iets lekkers. De volwassenen mogen uiteraard ook meedoen, onder die goede oplossers verloten we een kerstpakket. Zet de leeftijd dus bij de oplossing.

15-12-14 21:41

20

Stichting Restauratiefonds

Bedankt Tekst: Harm Veldhuis - Foto’s: Jan Oberink Terugblikkend op de Adventsmarkt annex Kunstexpositie 2014 kunnen we zeggen dat we veel geluk hebben gehad met ideale weersomstandigheden. We mochten ons verheugen in een goede kraambezetting met een leuke diversiteit aan artikelen, een verzorgde kunstexpositie met heel veel mooie creaties, veel muziek in de kerk, in Elim en op de Markt. De kerstman met zijn paard en arrenslee zorgde weer voor menige rit en plezier en sfeer voor jong en oud. De vuurpotten waren niet geheel overbodig en hebben gezorgd voor gezellige extra warmte bij het publiek. En niet te vergeten de afvalverzorgingspunten van de fa. Aalbers op en om de Markt, de brand­ bestrijdingsvoorziening van de fa. Tolkamp, stroomvoorziening van de gemeente en de fa. Stegers. Het publiek heeft onze markt goed bezocht en liet, naast vele blijken van waardering aan onze bestuursleden, ook de kraamhouders niet in de steek. Het bestuur wil dank ook graag hartelijk dank zeggen aan iedereen, die ook maar op enige

wijze door heeft meegewerkt aan het welslagen van deze 22e Adventsmarkt. Geweldig zoals ieder, uit vele gezindten, spontaan heeft meegewerkt, een goede stimulans voor ons om door te gaan. Dankzij veel belangeloze medewerking, mochten wij een bruto-opbrengst noteren van € 10.950 voor deze dag. Na aftrek van alle onkosten verwachten we een netto-opbrengst van ca. € 5.500 over te houden. Al met al een mooi resultaat. Kijk voor een terugblik op www.restauratiefondsaalten.nl en op www.filmaalten.nl. Allen fijne kerstdagen en een gezond en voorspoedig 2015 gewenst! Namens het bestuur,

21

Kerstmarkt Bredevoort Tekst en foto’s: Jan Ebbers Er heerste een gezellige sfeer tijdens de kerstmarkt in Bredevoort op zaterdag 13 december jl. Tussen twee buien door bleef het vrijwel droog en de bezoekers konden dus ongestoord genieten van de vele kraampjes met kerstartikelen, lekkere taarten, koeken en hapjes. In het knusse centrum waren de kerstspullen opgesteld en er werd naar hartenlust gekocht. In de Sint Joriskerk traden o.a. op: Hans de Vries, gitaar en zang, en de harmonica-groep ‘Onder de linde’. Al met al was het een geslaagde kerstmarkt met veel bezoekers. Meer foto’s van de kerstmarkt zijn te vinden op www.pkn-bredevoort.nl.

Ieder kind verdient een Jozef Deze Kerst vraagt Kerk in Actie aandacht voor het werk van Mwana Ukundwa in Rwanda, een organisatie die weeskinderen opvangt en onderbrengt in pleeggezinnen. Acteur en schrijver Bastiaan Ragas bezocht dit project voor een NCRV-documentaire: ‘Ontroerend om te zien hoe iemand die zelf alles heeft verloren zich liefdevol over een ander ontfermt.’ Meer gegevens over deze actie op www.kerkinactie.nl

22

Catechisatie Lintelo Foto: Arnold Arentsen

Wij, de catechisatiegroep uit Lintelo, hebben altijd op dinsdagavond catechese. Nadat we een aantal thema-avonden bij elkaar gezeten hadden, zijn er twee personen, die te maken hebben met de kerk, bij ons langs geweest: Arnold Arentsen en Marten-Jan Kooistra. De eerste is vrijwilliger bij het KerkVenster, al bijna 15 jaar. Zijn hele leven is hij al geïnteresseerd in het grafisch ontwerpen. Ook vond hij 15 jaar geleden, dat er verandering moest komen in de communicatie tussen de kerk en de kerkbezoeker. Hij wilde dit doen door zich te gaan verdiepen in KerkVenster en daar creatieve en eigen werken in stoppen. De stukjes die hij schrijft, maakt hij met groot plezier en dat gaat eigenlijk vanzelf. Hij vindt het belangrijk dat je je vrijwilligerswerk leuk vindt, anders moet je het niet doen. De tweede persoon die deze avond aanwezig was, was dominee Marten-Jan Kooistra. Ook hem hebben we onze, van te voren gemaakte, vragen gesteld. Wij vroegen hem onder andere, waarom hij voor dit beroep heeft gekozen. Hij vertelde ons, dat hij het werk interessant vindt door de afwisseling van dingen en het omgaan met jongeren. Ook vroegen we hem wat hij het minst leuk vindt. Hierover moest hij lang nadenken. Na een tijdje

antwoordde hij, dat hij soms de lange avonden minder leuk vindt. Maar hij zegt hierbij dat het gewoon bij zijn werk hoort. Grappig om te horen hoe hij tot dit beroep gekomen was. Hij vertelde dat hij werkzaam was bij de luchtmacht. In zijn vrije tijd deed hij veel

vrijwilligerswerk voor de kerk. Hij schoolde zich in de avonduren om tot predikant. We hebben leuke verhalen gehoord en vonden het heel cool dat ze er waren. Groeten, Geertje, Jesse, Bram, Yannick, Rob, Koen, Tim, Jeroen en Judith

INSPIRATIE & ONTMOETING PROGRAMMA 2014-2015

Hospicegroep De Lelie in Winterswijk Hospicegroep De Lelie verleent palliatieve zorg (alle) zorg aan mensen in hun laatste levensfase. Het streven is om hen een waardig afscheid te bieden, ofwel thuis of in het hospice aan de Leliestraat. Terugblik op de avond, georganiseerd door de Interkerkelijke Commissie Inspiratie & Ontmoeting. Tenminste 45 belangstellenden waren naar Elim gekomen. De twee beroepskrachten, Janny Stronks en Joke Verwey, werden vergezeld door de ervaren vrijwilligers Gerrie Balk en Rob Steenbeek, beiden uit Aalten. Het was 11 november: Dag van de Mantelzorg én het feest van Sint Maarten. Ik mocht de avond openen.

‘Zo vriendelijk en veilig als het licht, Zoals een mantel om mij heen geslagen …’ Zo wil de hospicegroep dat hun gasten zich in hun laatste levensfase voelen in het ‘bijna-thuis-huis’, alsook thuis in hun eigen omgeving. Nabij-zijn en ondersteuning biedend. Van vrijwilligers wist ik dat zij die nabijheid zelf als heel bijzonder ervaren en dankbaar zijn dat zij deze rol mogen vervullen. Het raakt hen. Wat heeft een hospice met St. Maarten te maken? Wel, deze St. Maarten of St. Martinus was een krijgsman in de vierde eeuw. Eens naderde hij op zijn paard een stad. Bij de poort trof hij een bedelaar aan. De man had het koud. St. Maarten aarzelde niet, stapte af, liep op de man af, trok zijn zwaard, sneed een stuk van zijn wijde mantel af en gaf hem dat. Een mantel om iemand heen slaan om haar/hem te warmen, te beschermen tegen kou en kilte. Mantelzorgers doen dat. De hospice-medewerkers

doen dat, bij hun gasten en bij degenen die om de gast heenstaan. Vanavond gaat het verhaal vooral over deze zorg, deze mantel. De mantel van Martinus. Janny Stronks belichtte met een powerpoint­ presentatie de meer ‘feitelijke kant’ van het ­hospice en de groep vrijwilligers. Sinds een jaar in een nieuw pand met ruimte voor 4 gasten. Voor iedere gast een eigen kamer met badkamer en zelfs een terras-tuintje, een gemeenschappelijke woonkamer met keuken en een logeerkamer. Alle inwoners van de oostelijke Achterhoek mogen een beroep doen op de hospicegroep (80 medewerkers). Hospice De Lelie is een ‘low carehospice’, d.w.z. dat niet-medische zorg gegeven wordt. Voor de medische behandeling, de verpleegkundige zorg en pijnbestrijding wordt bij voorkeur een beroep gedaan op de eigen arts en thuiszorg. Bij verblijf in het hospice wordt een eigen financiële bijdrage per dag gevraagd. Zorg aan huis is kosteloos. Joke Verwey vertelde vooral over het werk van de vrijwilligers in relatie tot de gast en de familie en over het moment van afscheid. Een heel enkele keer knapt een gast er zo op, dat hij/zij terug naar huis gaat. Maximaal verblijf is er drie maanden. Vrijwilligers zijn steeds met zijn tweeën aanwezig. Ze doen alle voorkomende werkzaamheden: wassen, strijken, koken, etc. Nieuwe vrijwilligers doorlopen een cursus. Zij hebben oog voor het lichamelijke welzijn, maar meer nog voor het emotioneel en geestelijk welzijn. En soms wordt er een hartenwens van een gast (een uitje) vervuld. Rob Steenbeek komt bij mensen thuis en waakt ’s nachts. Zo kan de familie ontlast worden. Hij neemt zijn tas met slaapzak en boek mee en blijft in de buurt van de cliënt.

Gerrie is vrijwilligster in het hospice en is ook coördinator (één van de zes) op het moment dat de twee beroepskrachten hun dag erop hebben zitten. Zij is er vanaf het begin al bij en vindt het prachtig werk. Heel bijzonder als mensen ‘zich openen’. Het geeft haar energie. Na de pauze, waarin men al met de vier medewerkers in gesprek was gegaan, bleven er toch nog vragen voor Janny en Joke over. Een mooie bos bloemen voor op de lange tafel in de woonkamer en een gift mochten zij gezamenlijk en met applaus in ontvangst nemen. Ja, het was een inspirerende avond en we waren blij met deze ontmoeting. Gerda van Netten Informatie kunt u vinden op: [email protected] en www.hospicedelelie.nl

23

D’n Angang vernieuwd De afgelopen maanden hebben we heel hard gewerkt aan onze ruimte in d’n Angang. Ongeveer 25 jongeren staan nu op onze mailinglist. Ben jij tussen de 11/12 en 16 jaar en heb je ook zin om op de zondagen van ongeveer 10.00 uur tot 11.00 uur, één keer in de maand, gezellig met ons mee te doen? Stuur een mail naar: [email protected], zodat we je op de hoogte kunnen houden van onze activiteiten. Zondag 11 februari rond 9.45 uur staan de deuren weer open.

collectedoel Groetjes, Joop, Miranda, Rienke, Heidi en Kristel

24

Stukjes voo r Andersum me kun je maile n naar:

heleen@ker k

venster.nl Je kunt het ook in de bri evenbus doen van Ke rkstraat 2 in Aalten. Jongerenpredikant ds. Marten Jan Kooistra Lage Veld 16 tel. 0543-475084 [email protected]

LeF-dienst in Oerkroeg Schiller op zondag 18 januari om 15.00 uur

Effe denken Geluk vind je niet door te zoeken naar het grote, maar door te leren genieten van het kleine.

Advent en Kerst Op 21 december, de vierde zondag van advent, luisteren we naar Maria (Lucas 1:26-38). Zij krijgt in haar huis de opdracht om God te dienen. In haar buik zal een bijzonder kindje groeien. Maria moet iets laten gebeuren wat voor mensen onmogelijk is. Zij ziet wat nog niemand weet. Op 25 december, eerste kerstdag, luisteren we naar de herders. Op de velden bij de schapen beleefden zij een bijzondere ervaring. Een engel vertelde hen van de geboorte van de Messias. Zij kregen de opdracht om naar Bethlehem te gaan. Daar mochten zij als eersten het kind zien, waar iedereen op wachtte.

Kerstlichtroute Op kerstavond, 24 december, wordt voor jong en oud een kerstlichtroute georganiseerd door de Protestantse Gemeente Aalten. De start is tussen 18.00 uur en 20.00 uur vanaf de Markt in Aalten. De route zal buiten bij de Zuiderkerk eindigen. Onderweg kom je langs twaalf taferelen die op zeer verrassende wijze gedeelten uit het kerstverhaal verbeelden.

Tweet van de week Je mag elk moment opnieuw beginnen…

Tot slot Er is een Licht ontstoken, een KIND is ons geboren, een KIND maakt het verschil. Met deze woorden wil ik jullie goede en gezegende feestdagen toewensen. Dat dat wonderlijke gebeuren van Kerst jullie opnieuw mag raken en in beweging mag zetten! Een goede jaarwisseling en de wens dat jij je ook in 2015 opnieuw wilt laten inspireren door het evangelie van die Wonderbare raadsman, die Sterke God, de Eeuwige Vader, die zegt: ‘Zie, ik ga iets nieuws beginnen, een kind maakt het verschil…’ Marten Jan Kooistra

Agenda 21 dec. 19.00 uur Zuiderkerk Adventsconcert De Eendracht en Aaltens chr. mannenkoor 24 dec. 18.00 uur kerstlichtroute, start tussen 18.00 uur en 20.00 uur op de Markt 24 dec. 23.00 uur Zuiderkerk kerstnacht­jeugddienst 25 dec. 09.30 uur kerstdiensten in alle gebouwen 4 jan. 10.00 uur Zuiderkerk, Regenboogdienst 11 jan. 10.00 uur d’n Angang, It’s4u2 18 jan. 15.00 uur Oerkroeg Schiller, LeF-dienst

Het nieuwe jaar willen wij als LeF-dienstcommissie graag inluiden met LEF! Daarom houden wij als LeF-dienstcommissie een Lagerhuisdebat in café Schiller. Het ingrijpende veranderingsproces in de WMO zal in 2015 in alle hevigheid doorzetten. Op drie terreinen (AWBZ, Jeugdwet en Participatiewet) gaan er grote veranderingen plaatsvinden. Er zal een groter beroep worden gedaan op de eigen kracht en het sociale netwerk. Maar wat gebeurt er met mensen die weinig of geen sociaal netwerk hebben? Wat als ‘eigen kracht ‘ niet voldoende is? Nieuwe vragen dringen zich op aan de kerken. De nieuwe wet, WMO, wil een participatiesamenleving creëren, aangestuurd door de gemeente. Door deze wets­ wijziging wil de regering met minder geld hetzelfde bereiken, waardoor de druk op de samenleving en de vraag naar mantelzorgers en maatschappelijke organisaties, waaronder kerken, steeds groter wordt.

We zeuren allemaal dat de participatiesamenleving niet in ons dagelijkse drukke leven past, maar een flink aantal jaren terug was het toch echt de diaconie vanuit de christelijke kerk die ziekenhuizen, verzorgingshuizen en andere woonvormen opzette en faciliteerde. Waarom kan dit nu niet meer? • Hoe heb jij je naaste lief? • Hoe geef jij dit vorm in je dagelijkse leven? • Hoe vertaal je dit naar de WMO? • Beter een goede buur dan een verre vriend? Zomaar een paar vragen omtrent het ‘nieuwe’ leven. Hoe gaat de burgerlijke gemeente Aalten een en ander vormgeven en wat kunnen we als kerkgemeente hierin betekenen? We dagen je uit om je mening en ideeën te komen geven tijdens het eerste Lagerhuisdebat in café Schiller op 18 januari om 15.00 uur! Namens de LeF-dienstcommissie, Marloes, Marjolein en Marten Jan

Meer jongerennieuws in dit KerkVenster op: Pagina 4 Hello World Bredevoort

Pagina 10-11 Alle kerkdiensten op een rij (o.a. Kerstlichtroute en Kerstnachtdienst)

Pagina 21 Kerstpuzzel

Pagina 22 Catechisatie Lintelo

Pagina 23 Vernieuwd: d’n Angang