Nieuws over dementie van zorgverlener tot mantelzorger in de regio De feestmaand is aangebroken. Langzaam aan werkt ieder toe naar de feestdagen. De Alzheimer Cafés/Trefpunten zijn bezig met de laatste najaarsronde om vanaf januari met de voorjaarsprogrammering te beginnen. Binnen het bestuur hebben wat wisselingen plaatsgevonden. Hans Vredendaal is van functie veranderd en is nu belangenbehartiger voor de gemeente Ede. Penningmeester Paul van Os heeft afscheid genomen. Graag bedanken wij hen voor hun inzet voor onze afdeling. Tevens verwelkomen wij de nieuwkomers Atty de Waard (voorzitter) en Frank van Zuilen (penningmeester). Wij wensen hen veel succes. Uiteraard ook deze keer weer veel leesplezier met deze nieuwsbrief! Heb je informatie over dementie en wil je dat delen? Stuur dan je reactie naar de redactie zodat wij die kunnen plaatsen in de volgende nieuwsbrief. Elke bijdrage is welkom! Redactie
Café/Trefpuntkalender Café Ede
Elke derde donderdag van de maand
Trefpunt Oosterbeek/Renkum
Elke tweede maandag van de maand
Café Veenendaal
Elke derde dinsdag van de maand
Café Wageningen
Elke vierde dinsdag van de maand
Pop-up Trefpunt Rhenen
9 februari 2016
Via www.alzheimer-nederland.nl/vvgrebbe kun je meer lezen over datum, tijdstip en onderwerp in het Alzheimercafé of -Trefpunt in de buurt.
1
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
‘Spiegelbeeld’ Je hebt van die ochtenden, dan kijk je in de spiegel en word je niet echt blij van wat je ziet: een verfomfaaid, slaperig gezicht, haar dat alle kanten uit staat. Mijn gezicht. Voor Gert ligt dat anders. Kijkt hij ’s morgens in de spiegel, dan ziet hij zijn broer. “Kijk, Simone, Dick is er ook!” Ik zeg hem niet dat Alzheimer hem weer eens voor de gek houdt, maar zwaai eens: “Hé, gezellig!” Gert zwaait ook en begint enthousiast tegen zijn spiegelbeeld te praten. Dat was een paar weken geleden wel anders. Zag hij zijn broer in de spiegeling van de ramen in de woonkamer, dan liep hij snel naar buiten om zijn broer te begroeten. Overal in de tuin zocht hij zijn broer. “Hij is weer weg. Zeker met de trein mee naar Amsterdam. Waarom zei hij niks?” Gert werd er erg verdrietig van. ’s Avonds doe ik sindsdien al vroeg de overgordijnen dicht om te voorkomen dat Gert met zijn spiegelbeeld geconfronteerd wordt. Aanvankelijk dacht ik er ook over een handdoek over de spiegel te hangen, maar dat is niet meer nodig sinds ik met Gert meega in zijn idee dat zijn broer bij ons is. Voor welke spiegel we ook staan, ik praat vrolijk met Gerts spiegelbeeld, zwaai een paar keer en maak met Gert een rondedansje. Afgelopen week moest Gert naar de kapper. Niet alleen zijn haar moest geknipt worden, ook moest zijn ‘baard’ getrimd worden. Dat laatste is nodig, omdat Gert zich vaak niet wil scheren of zich er met een jantje-van-leiden vanaf maakt. Hierdoor gaat hij in de loop van de tijd steeds meer op een zwerver lijken. De thuiszorg en ikzelf mogen hem bij het scheren niet helpen, maar de kapster laat hij toe zijn baard met een tondeuse bij te werken. Ik realiseerde me bij het maken van de afspraak dat de spiegel bij de kapper wellicht problemen zou kunnen geven. En dat gebeurde. Gert zat nog niet voor de spiegel of zag zijn broer. “Hé, daar heb je Dick!” Gert keek mij blij aan en wees op de spiegel. “Nou, Gert, dat is toevallig.” De kapster begreep de hint en pakte het direct geweldig goed op: zij wees op het spiegelbeeld en begon met Gert vrolijk over zijn broer te praten. Op weg naar huis was Gert vooral verbaasd: “Wist jij dat Dick onze kapster kende?” Simone Saarloos weblog: simonesaarloos.blogspot.com december 2015 Simone is partner en mantelzorger van Gert. Zij schrijft voor deze nieuwsbrief een column over hun persoonlijke belevenissen en ervaringen met de ziekte dementie.
2
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
MALKANDER nieuwe naam welzijnsorganisatie Ede Op woensdag 4 november heeft wethouder Marije Eleveld de nieuwe naam van de welzijnsorganisatie in de gemeente Ede onthuld. Vanaf 1 januari 2016 gaan Welstede, De Medewerker en Senioren Welzijn Organisatie samen verder onder de naam MALKANDER. Het woord MALKANDER betekent voor elkaar, met elkaar en wordt gebruikt in het Veluws dialect. Bij deze nieuwe naam heeft Case Communicatie uit Ede een bijpassend logo ontworpen. Maatjes bij mensen met dementie is een van de maatjesprojecten die in deze welzijnsorganisatie zijn ondergebracht. De werkwijze verandert vooralsnog niet. Er zijn nog steeds mensen nodig als maatje in Ede, Ederveen, Otterlo, Wekerom en Lunteren. Een casemanager dementie verzorgt inzet en begeleiding. Informatie bij Ineke Drees, tel. 0318 67 22 20;
[email protected].
Activiteitenagenda Afdeling Veluwe Vallei-Grebbe zit niet stil. Naast het organiseren van de Alzheimer Cafés in de regio, de Wereld Alzheimer Dag, belangenbehartiging bij de gemeenten, deelname aan de Ketenzorg Dementie en werkgroepen doen wij ook nog andere activiteiten.
Datum 8, 10, 15 en 17 december 2016 1 en 3 februari 2016
3
Activiteit Informatiestand en voorlichting ziekenhuis Gelderse Vallei Voorlichting EHBO vereniging Ede
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
Dementie? Van begrijpen naar begeleiden Wie geconfronteerd wordt met een diagnose van dementie bij een naast familielid is meestal overdonderd, stelt zich talloze vragen en zoekt wanhopig een manier om hiermee om te kunnen gaan. De afnemende cognitieve vaardigheden van de persoon vragen steeds meer beslissingen van de familieleden. Vaak vallen mantelzorgers in een isolement omdat bekenden wegblijven en op bezoek gaan onmogelijk wordt. Deze hulpgids bereid je voor op de dingen die komen gaan en de rol die je als mantelzorger moet of kunt gaan vervullen. Het eerste deel volgt het globale verloop van de ziekte. Wat zijn de symptomen? Hoe ga ik om met een dementerende? Welke hulp kan ik inroepen? Het tweede deel geeft nog eens een overzicht van de gedragsproblemen die bij dementie voorkomen en de strategieën die een mantelzorger tot zijn beschikking heeft. De echtgenote van de schrijver, Nico Deden, was jong dementerend. Nico heeft met hart en ziel tot haar overlijden voor haar gezorgd. Zijn persoonlijke ervaringen heeft hij samengebracht in deze informatieve hulpgids. Deze hulpgids is te bestellen bij www.pumbo.nl en kost € 21,50 (exclusief verzendkosten).
Gepersonaliseerde deuren Misschien heb je het al op de televisie gezien? Op 10 en 11 september in het NOS journaal of live op RTL 4 op 21 september in het programma Koffietijd? In de kleinschalige woongroep D’n Aok in Veenendaal heeft iedere bewoner sinds begin dit jaar een persoonlijk gemaakte opplakdeur. Op de deur is de afbeelding van de voordeur van de vroegere woning van de cliënt geplakt. De keuze voor de deur is zorgvuldig in overleg met de familie gemaakt. Aan welke deur heeft de bewoner de meeste herinneringen”? was de vraag. De firma True Doors heeft de deuren beplakt met deze afbeeldingen.
4
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
Het Trimbosinstituut heeft vervolgens een onderzoek gedaan naar het effect van deze opplakdeuren op de bewoners. Het onderzoek toont aan, dat deze opplakdeuren een positieve impact kunnen hebben op de bewoners en verzorgenden. De bewoners voelen zich meer thuis in ‘hun huisje’. Het privacy gevoel wordt door de opplakdeuren bevorderd. En de meeste bewoners herkennen hun appartement aan hun voordeur. Bovendien roepen de deurstickers herinneringen op aan het verleden en geven aanleiding tot gesprekken over vroeger. Met de uitkomsten van het onderzoek trok D’n Aok meteen de pers: lokaal, regionaal en landelijk. Naast het feit dat deze aandacht goed doet, zijn wij vooral blij met de positieve effecten van de deuren op het welbevinden van de bewoners. En de medewerkers zijn natuurlijk ook heel trots op hun bijzondere deuren. In het ‘evaluatieonderzoek kwaliteit kleinschalige woonvormen eindrapportage’ van Vilans wordt ook genoemd, dat een herkenbare woning de cognitieve vermogens van de dementerende ouderen positief beïnvloedt. Vilans is een specialist in het ontwikkelen en helpen toepassen van kennis die de langdurende zorg blijvend verbetert. Vilans helpt zorgaanbieders, gemeenten en verzekeraars de langdurende zorg goed en betaalbaar te houden. D’n Aok behoort tot verpleeghuis De Meent van Zorggroep Charim te Veenendaal.
Themabijeenkomst: Stel je vragen over dementie Als je met dementie in je omgeving te maken krijgt, spelen er vaak allerlei vragen. Wat is dementie precies? Wat kan iemand met dementie wel en niet? Hoe ga ik om met veranderend gedrag? Hoe lang kan iemand thuis blijven wonen? Op maandag 7 december van 9.30-11.20 uur heeft het Ontmoetingscentrum Veenendaal dokter Sandra Zwijsen uitgenodigd. Deze bijeenkomst is bedoeld voor mantelzorgers en belangstellenden, je hoeft je niet van tevoren aan te melden. Sandra werkt als psycholoog bij QuaRijn met mensen met dementie. Ze werkt ook als wetenschappelijk onderzoeker bij de VU in Amsterdam en is daar gepromoveerd op probleemgedrag bij
5
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
dementie. Zij zal 7 december ingaan op alle vragen die je rond dementie hebt. Ontmoetingscentrum Veenendaal, locatie De Koekoek, Nieuweweg 34, 3901 BE Veenendaal.
Ziekenhuis Ede informeert over ouderen en gezondheid Infotheek ziekenhuis: ‘Wat is dementie?’ Ik ben vergeetachtig, betekent dit dat ik dement word? Wat zijn de symptomen van dementie? Is Alzheimer hetzelfde als dementie? Hoe moet ik omgaan met dementie? In de infotheek van Ziekenhuis Gelderse Vallei vind je antwoord op deze vragen. In december staat het thema ‘Alzheimer’ centraal. Regelmatig zijn er deskundigen aanwezig om vragen te beantwoorden. De infotheek is in de centrale hal en gratis toegankelijk. Dementie raakt steeds meer mensen. Momenteel hebben 256.000 mensen in Nederland een vorm van dementie, waarvan de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende is. Onder andere door de vergrijzing neemt dit aantal snel toe. Wat is dementie eigenlijk? Het kenmerk van dementie is een geleidelijke achteruitgang van het geestelijk functioneren. Niet alleen het geheugen gaat achteruit maar ook allerlei dagelijkse vaardigheden gaan moeilijker, net als praten of het besef van tijd. Het karakter en gedrag kunnen veranderen en er kunnen stemmingswisselingen zijn. Het heet dementie, als deze problemen samen voorkomen en zo ernstig zijn dat ze het dagelijks leven belemmeren. De huisarts of behandelend specialist doet onderzoek en stelt eventueel de diagnose dementie. Informatiestand Op 8, 10, 15 en 17 december staat van 10.00 uur tot 15.00 uur de afdeling Veluwe Vallei-Grebbe van Alzheimer Nederland met een stand in de centrale hal van het ziekenhuis. Je kunt hier met je vragen over dementie en Alzheimer terecht. Vrijwilligers van Alzheimer Nederland staan je graag te woord en hebben allerlei foldermateriaal bij zich. Alzheimer Café Om je kennis te laten maken met het initiatief Alzheimer Café, ben je op dinsdag 8 december en op donderdag 17 december van 6
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
11.00 uur tot 12.00 uur van harte welkom in Ziekenhuis Gelderse Vallei. De bijeenkomst start met een lezing van André Janse (8 december) of Rachel Bogers (17 december), geriaters van Ziekenhuis Gelderse Vallei. Hierna is er volop gelegenheid om vragen te stellen. Ook kunnen de bezoekers ideeën, informatie en ervaringen uitwisselen. Wil je het Alzheimer Café bezoeken? Graag aanmelden via www.zgv.nl/alzheimercafe. Infotheek In de infotheek in de centrale hal van het ziekenhuis is ook in december veel informatie over ‘Ouderen en gezondheid’ te vinden. Zo zijn er allerlei testen om op de computers te doen. Ook liggen er folders en brochures over deze onderwerpen. Iedereen is van harte welkom in de infotheek van Ziekenhuis Gelderse Vallei.
Pop-up Alzheimer Trefpunt Lunteren Op donderdag 10 december 2015 is er voor de tweede keer een pop-up Alzheimer Trefpunt in Lunteren. Gastspreker is Pieternel van Giersbergen, preventiemedewerker van Indigo. Het thema is: Dementie: van begrijpen naar begeleiden. Als je met dementie te maken hebt, zijn er veel vragen, zoals: wat is dementie, hoe begeleid je iemand met dementie, wat kan iemand met dementie nog wel en hoe ga je om met veranderend gedrag. Locatie van de bijeenkomst is Gezondheidscentrum Lunteren, Barneveldseweg 11A, 6741 LH Lunteren. De bijeenkomst duurt van 14.00 tot 15.30 uur, met de mogelijkheid tot napraten. Vanaf 13.30 uur zijn bezoekers welkom. Voor meer informatie kun je een e-mail sturen naar
[email protected]
Vijf verschillen tussen een delier en dementie Een delier is verwardheid die binnen enkele uren tot dagen ontstaat. Iemand met een delier kan opgewonden en onrustig zijn of juist stil en teruggetrokken. Het ontstaan van een delier kan worden veroorzaakt door een ziekte, een operatie, een ongeval of medicijnen. Vaak worden de symptomen van een delier verward 7
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
met dementie. Het is dan ook lastig om een delier te herkennen. Hieronder vijf verschillen tussen een delier en dementie. 1. Dementie is vaak een langzaam, geleidelijk proces. Terwijl een delier vrij snel ontstaat: Van het ene op het andere moment kan iemand verward zijn en een delier krijgen. Er is echter een duidelijk verschil in de manier van gedragen waar te nemen. 2. Een delier ontwikkelt zich over de dag heen erg wisselend Dementie ontwikkelt zich meestal veel geleidelijker. Met name in de avond en nacht kun je zien dat een delier de kop opsteekt, terwijl er overdag nauwelijks iets te merken was. Bij een dementie gaat de ontwikkeling meestal veel geleidelijker en gaat een cliënt langzaam achteruit. 3. Bij een delier is er sprake van een wisselend bewustzijn. Bij een (beginnende) dementie is het bewustzijn helder. 4. Bij een delier is de aandacht (concentratie vasthouden en kunnen verplaatsen) gestoord, bij een beginnende dementie niet. 5. Bij een delier is er vaker sprake van hallucinaties. Een hallucinatie betekent dat iemand iets hoort, ziet of voelt wat er in werkelijkheid niet is. Hallucinaties kunnen beangstigend zijn, maar ook prettig. Iemand met dementie kan ook hallucinaties hebben, maar dan vaker in een later stadium van de ziekte. Wat te doen bij een delier Bel bij een delier de huisarts (of huisartsenpost). Deze onderzoekt wat de oorzaak is van het delier. Vaak kan de oorzaak behandeld worden, waardoor het delier verdwijnt. Medicijnen kunnen helpen tegen heftige onrust of angst. Iemand met een delier voelt zich vaak het veiligst in zijn eigen vertrouwde omgeving. Je kunt iemand met een delier helpen door voor rust te zorgen en bij hem/haar te blijven.
Vrijwilligersbijeenkomst regionale afdeling Om haar vrijwilligers te bedanken, heeft het bestuur van afdeling Veluwe Vallei-Grebbe een gezellig samenzijn georganiseerd op 2 8
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
december 2015. Zonder deze vrijwilligers is het niet mogelijk om de Alzheimercafés en -Trefpunten, en alles daar omheen, te organiseren. Dit geldt ook voor het werk dat de belangenbehartigers verrichten bij de gemeenten uit onze regio en het geld dat de collectanten inzamelen om onderzoek naar dementie mogelijk te maken. Deze avond was speciaal bedoeld voor deze vrijwilligers om hen in het zonnetje te zetten en dit jaar af te sluiten. Ook konden zij kennis maken met de collega-vrijwilligers. Eetwinkel Vreemde Streken in Wageningen heeft de vrijwilligers laten smullen van het stampottenbuffet en het heerlijke voor- en nagerecht. Reactie van de vrijwilligers: “voor herhaling vatbaar”.
Suggesties, ideeën of nieuws Heb jij iets nieuws of ervaringen te melden als ervaringsdeskundige, dementerende of zorgverlener die wij kunnen opnemen in de nieuwsbrief? Je kunt dit dan doorgeven per e-mail via
[email protected]
Aan- en afmelden nieuwsbrief Wil je de nieuwsbrief persoonlijk per e-mail ontvangen of je wilt je afmelden? Dit kan door een e-mail te sturen naar:
[email protected] De gepubliceerde nieuwsbrieven kun je nalezen via www.alzheimer-nederland.nl/vvgrebbe onder nieuwsbrieven.
Help Alzheimer overwinnen. Dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. Vragen over dementie? Bel de Alzheimertelefoon 0800 - 5088 dag en nacht bereikbaar
9
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015
Vragen over onze activiteiten? Alzheimer Nederland Afdeling Veluwe Valei-Grebbe Jan van Riebeeckweg 90 6861 BJ Oosterbeek T 06 – 428 49 582 E
[email protected] Bezoek ons online via www.alzheimer-nederland.nl/vvgrebbe twitter: @alzheimernl redactie: Agnes Lagerweij
10
Nieuwsbrief afdeling Veluwe Vallei-Grebbe – december 2015