Nieuwjaarsspeech 2003 Arie van Eijden Vorig jaar heb ik in mijn nieuwjaarsspeech aangegeven dat niet de belangen van individuele personen bij het nemen van beslissingen binnen Ajax leidend dienen te zijn, maar de belangen van de club. Dit werd door mij gezegd in de context van het helaas afscheid moeten nemen van onze toenmalige coach. Gezien de sportieve prestaties die in het kalenderjaar 2002 zijn neergezet, lijken wij gelijk te krijgen: - voor de 28ste keer kampioen van Nederland - voor de 15de keer winnaar van de Nederlandse beker - voor het eerst sinds 1998 door naar de tweede pouleronde van de Champions League. Voorwaar prestaties waar wij tot nu toe bijzonder trots op kunnen zijn. Maar ik zei zojuist ook dat het erop lijkt dat wij gelijk hebben gehad. Juist nu zullen wij binnen de vereniging in al haar geledingen alert en attent moeten zijn en ons niet door de waan van de dag moeten laten verleiden tot het nemen van adhocbeslissingen. Ook niet als de druk van buitenaf geregisseerd c.q. opgevoerd wordt. Wat ik met dit laatste bedoel zal ik trachten te verduidelijken aan de hand van een tweetal voorbeelden. Een gerenommeerd sportweekblad liet onlangs weten dat een van onze talentvolste spelers nog steeds voor een veredeld jeugdcontract speelt. Als u dan weet dat het gemiddelde salaris in de Holland Casino Eredivisie op dit moment 250.000 bedraagt en deze inderdaad nog jeugdige speler daar ruim boven zit, dan is de informatie die bij onze supporters terechtkomt duidelijk bezijden de waarheid. Natuurlijk moet het wel zo zijn dat als de status van zo’n speler in de rangorde van de spelersgroep beduidend hoger geworden is, je als club toch de verplichting hebt je nek uit te steken en, om de zekerheid te hebben dat deze speler nog even bij je blijft, een aanzienlijke verbetering van het nog jaren lopende contract aan te aanbieden. De agent van deze speler vindt dan dat hij het dubbele moet verdienen van het tot nu toe hoogste salaris bij Ajax (overigens van een speler die ook bij hem in de portefeuille zit!), terwijl het eigenlijk op dit moment zo zou moeten zijn dat, gezien de enorme verliezen die
1
in Europa in het clubvoetbal worden geleden, de hoogste spelerssalarissen juist ietwat omlaag zouden moeten gaan. Wat ik er bijna nog bij vergeet te vertellen, is dat, hoewel het salaris in de top dubbel zo hoog moet zijn, de agent wel een aanzienlijk verminderd afkoopbedrag in het contract van de speler wil hebben dan nu het geval is. Want ja, de transfermarkt is niet meer wat hij geweest is. Begrijpt u het nog? Ik soms niet meer! Een tweede voorbeeld is dat van een speler die met zijn agent komt praten over het afkopen van zijn contract door Ajax, in de wetenschap dat hij waarschijnlijk reeds een meerjarige aanbieding op zak heeft van een andere club; en als dan Ajax tegen de hoogte van het geboden bedrag ‘neen’ zegt, dan wordt men nog boos ook en loopt weg om, waarschijnlijk ná ruggespraak gehouden te hebben met de nieuwe club, binnen de kortste keren terug te komen en wel tot overeenstemming te geraken. Ik heb het met deze twee voorbeelden dus over het regisseren c.q. opvoeren van druk van buitenaf waarbij in mijn ogen de agent niet altijd de rol speelt die hij zou moeten spelen, namelijk niet alleen de belangen van zijn speler te dienen, maar ook oog te houden voor de continuïteit van het voetbal. En juist deze continuïteit lijkt op dit moment, overigens in geheel Europa, danig onder druk te staan. Als ik eerst nationaal kijk dan zijn de bezuinigingsoperaties schering en inslag; en terecht, denk ik, want er is de laatste tien jaar te veel gehandeld door de clubs vanuit een te grote sportieve ambitie; altijd werd geprobeerd net die ene meter verder te springen dan de polsstok lang was en daarmee de illusie te hebben van succes verzekerd te zijn. En, ik kom hier toch maar weer op terug, voetbal is nog steeds, ook weer in geheel Europa, local business; slechts een aantal topclubs zijn dit lokale niveau ontstegen en mogen zich nationale c.q. internationale speler noemen. Overigens zonder daarbij hun nationale competitie zonder meer uit het oog te verliezen, want ook zij vinden op dit moment nog steeds niet dat hun nationale competitie vervangen zou kunnen worden door een internationale competitie.
2
De ballonnetjes die hierover momenteel opgelaten worden (denk hierbij aan een vijftal Belgische clubs) zijn van een dusdanig weinig onderbouwd niveau dat onze Nederlandse collega’s zich wat Ajax betreft nog geen zorgen behoeven te maken. Zolang het tegendeel door gedegen onderzoek nog niet is aangetoond, zullen wij zéér trouw zijn aan de Nederlandse competitie. Deze loyaliteit van Ajax moet er echter ook weer niet toe leiden dat een oude hobby van een aantal clubs weer uit de kast gehaald gaat worden, namelijk alle centraal gegenereerde middelen (dus inclusief de mediarechten) moeten weer gelijk verdeeld worden; wij willen niets meer te maken hebben met een reputatie-coëfficiënt van de ‘top drie’. Alleen al het opnieuw bespreekbaar maken getuigt van kortzichtigheid van deze clubs, en wel omdat de waarde van de Nederlandse competitie overwegend bepaald wordt door de reputatie van de drie topclubs, terwijl de recente uitspraak van de NMA inzake centrale verkoop van mediarechten ook tot verschillende ideeën zou kunnen leiden die niet zonder meer in het voordeel van de overige clubs zullen zijn. Er is veel gezegd door mijn collega’s van Feyenoord en PSV over de structuur van het voetbal in Nederland. Laat ik het er thans op houden dat de KNVB, de ENV en de Coöperatie Eerste Divisie zo spoedig mogelijk met voorstellen tot organisatiewijziging komen, waarbij het voetbal georganiseerd kan gaan worden op basis van een drietal uitgangspunten, te weten: effectiviteit, efficiency, samenhang. Het is van de gekke dat deze organisaties elkaar trachten vliegen af te vangen (ik vergeet hierbij gemakshalve maar de werkgeversorganisatie FBO!) door op elkaars terrein te komen. Integreer zo spoedig mogelijk, waardoor ook de middelen die deze organisaties van de clubs ontvangen beter aangewend kunnen worden. Overigens blijft het typisch dat bij de huidige discussies hierover geen van de topclubs betrokken is. Nu ik het toch over de KNVB heb, zou ik bij deze de mensen in Zeist willen oproepen een grotere openheid met betrekking tot de arbitrage aan de dag te leggen. Misschien is dit ook wel nodig ter bescherming van de scheidsrechter zelf.
3
In het algemeen heeft een club over een geheel seizoen genomen een scheidsrechter voor het gevoel net zo vaak mee als tegen. Echter, arbitrale beslissingen hebben wel direct invloed op de sfeer binnen én buiten het veld. Door duidelijker naar buiten te brengen wat er gedaan wordt aan het op een hoger niveau brengen van de kwaliteit van de arbitrage zal er wellicht meer begrip ontstaan bij zowel spelers als supporters als er foutieve beslissingen worden genomen. Door echter stelselmatig krampachtig achter genomen beslissingen te blijven staan die achteraf hartstikke onjuist blijken te zijn zal er geen respect worden afgedwongen door de arbitrage. Overigens zullen ook de spelers hierbij hun verantwoordelijkheden moeten nemen door niet te pas en te onpas om kaarten voor hun tegenstanders te vragen c.q. obscene gebaren richting supporters te maken, want dit veroorzaakt zeker zo’n grote onrust op de tribune als een eventuele scheidsrechterlijke dwaling. Respect voor elkaar binnen het veld zal uiteindelijk ook tot respect voor elkaar op de tribunes leiden. Als een collegabestuurder via zijn nieuwjaarsspeech aan de KNVB vraagt waarom hij bepaalde vragen in tuchtrechterlijke zin moet beantwoorden terwijl andere clubs niet vervolgd worden vanwege spreekkoren richting een van zijn spelers, dan dient hij wellicht ook eens te kijken naar het soms misschien wat afwijkende gedrag van de betreffende speler dat uiteindelijk heeft geleid tot het wangedrag op de tribunes. Laat duidelijk zijn dat iedere vorm van wangedrag, dus ook ongewenste spreekkoren, ook voor Ajax niet acceptabel is. We moeten echter oppassen dit laatste fenomeen (de ongewenste spreekkoren) niet over te waarderen. Hoe zouden wij als clubs een probleem moeten kunnen oplossen als ook de overheid daar tot nu toe niet in geslaagd is? Wat heb ik mij klein en onmachtig gevoeld om samen met Ronald Koeman naar het Ajax-vak bij RKC - Ajax te moeten gaan om daarmee uiteindelijk de wedstrijd weer door te kunnen laten gaan. Ik doe daarom ook nu weer een beroep op onze supporters om de club (jullie Ajax) op een positieve manier te ondersteunen en niet op manieren die leiden tot
4
straffen en boetes waar jullie Ajax zowel nationaal als internationaal niet bij gebaat is. Zoals u weet is Ajax lid van de G-14 en maakt het zelfs deel uit van het bestuur van deze groepering. De G-14 is een pressie- c.q. lobby-groepering die in het belang van het gehele voetbal tracht te opereren. Hoewel de UEFA naar buiten toe anders beweert, kunnen wij constateren dat door bilaterale persoonlijke gesprekken er wel degelijk naar elkaar geluisterd lijkt te gaan worden. Voorbeelden hiervan zijn de gesprekken die gevoerd zijn met de Europese Commissie over de centrale marketing van de UEFA Champions League, waar uiteindelijk een akkoord is bereikt over de centrale marketing van bepaalde mediarechten en over de uitbating van bijvoorbeeld de nieuwe mediarechten door de clubs zelf. Maar een ander voorbeeld is toch ook de instelling van het Club Forum waar, die stellige indruk hebben de clubs de laatste keer in november zeker gekregen, de UEFA een meer dan coöperatieve houding heeft getoond en de eerste stappen van haar hoge troon heeft gedaan. Overigens is het aardig om te zien hoe de diverse clubs binnen de G-14 schuiven in hun oorspronkelijke ideeën over de verdeling van de mediagelden nu bijvoorbeeld de Italiaanse televisiemarkt vanaf 1 juli aanstaande nog maar 25 à 30 procent biedt voor de Champions League. ‘Laten wij vooral niets veranderen aan de huidige verdeelsleutel,’ is de veelgehoorde opmerking vanuit deze clubs, want dit zou voor bijvoorbeeld Italiaanse clubs weleens negatief kunnen uitpakken. Het lijkt er derhalve op dat steeds vaker de nationale en internationale bonden hun oor wat meer te luisteren leggen bij de clubs die uiteindelijk de door hen georganiseerde competities het keurmerk geven en daardoor waardebepalend zijn. Ten slotte kom ik terug bij de huidige situatie van Ajax. Sportief staan wij er goed voor; tweede in de competitie en nog volop meedraaiend in de tweede pouleronde van de UEFA Champions League. Financieel staan wij er door met name de inkomsten van deze Champions League dit seizoen goed voor en voor
5
volgend seizoen geldt dit zelfs zonder deze inkomsten uit de Champions League. Dus door plaatsing voor deze prestigieuze competitie voor het seizoen 2003-2004 zouden de verliezen van de afgelopen jaren weer wat ingelopen kunnen worden. De eerste helft van het thans lopende seizoen heeft een uitstekende supporterssfeer laten zien in en om het stadion, ondanks vervelende controlemaatregelen. De uiteindelijke realisatie van het Supportershome geeft ons daarbij mede het goede gevoel voor de toeomst. En dan inderdaad als laatste de Toekomst. Het Nederlandse voetbal kan zijn aansluiting bij de Europese top weer strakker aanhalen door de eigen opleiding nog meer de hoogste prioriteit te geven. Ajax zal dus de opleiding hier op de Toekomst nog nadrukkelijker moeten doorlichten, omdat zelf opgeleide spelers uiteindelijk ook leiden tot een betere totaalexploitatie als gevolg van lagere afschrijvingen. Maar ook zijn zelf opgeleide spelers de garantie voor herkenbaarheid bij supporters en bij sponsors. Het zal zeker niet ieder jaar zo zijn dat, zoals nu met Nigel de Jong, Stefano Seedorf en Wesley Sneijder het geval is, er drie of vier spelers doorkomen; het kan best weleens voorkomen dat een jaar overgeslagen wordt. Maar essentieel blijft het voor de continuïteit op dit niveau voor Ajax wel. Wij zijn blij dat steeds meer ex-Ajax-spelers hun capaciteiten willen, maar ook kunnen inzetten in onze jeugdopleiding en wij zullen dan ook alert zijn op nieuwe mogelijkheden die zich hierbij zullen aandienen. Dames en heren, ik zou thans willen eindigen hier op de Toekomst met het uitbrengen van een toast op ons aller toekomst en wens u persoonlijk daarbij een goed en vooral gezond 2003 toe en uiteraard voor Ajax een voortzetting van onze in het afgelopen jaar neergezette prestaties.
6
