IMPROVING YOUR LIFE - DECEMBER 2012
RoderNews Nieuwe inzichten door epigenetica
Nieuwe vaktherapie: Tuin
Film Verslaafd aan jou
Column René Grim
Bezuinigingsverslaving De ‘rekenmeesters’ van het Centraal Plan Bureau (CPB) hebben geopperd om de verslavingszorg uit het basispakket te halen. De vergoedingstarieven voor verblijf werden in 2012 al met 40% gekort. Een depressie moet met 5 sessies van 45 minuten opgelost zijn. Ik zou zeggen wie biedt minder. Het obsessieve gedrag om te bezuinigen neemt waanzinnige vormen aan. Hebben we misschien te maken met bezuinigingsverslaving? Alle wetenschappelijke onderzoeken en
Zou het nog zover komen dat mensen met
adviezen van deskundigen worden terzijde
huidkanker niet meer behandeld worden
geschoven, want ‘verslaving is toch gewoon je
omdat ze ‘maar niet in de zon hadden moeten
biertje laten staan, geen sigaret meer roken. En
zitten’?
als je het toch doet dan moet je maar boeten, dan word je maar doodziek. Dat is immers
Alle last bij de eerste-lijn
toch je eigen keuze.’ Zo ging het gesprek vlak
‘Maar de patiënt kan toch naar de huisarts met
voor de verkiezingen in De Wereld Draait Door
zijn klachten’, zeggen de beleidsmakers. Die
tussen Peter R. de Vries en Diederik Samson
voert immers de basis GGZ uit, ondersteund
(hoogbegaafd en nota bene zoon van een
door een (veel te laag betaalde) POH-er. Ik heb
Academie en Bedrijfskunde.
arts). In welke wereld zijn wij terecht gekomen
een enorm respect voor huisartsen, maar begin
Voor hij aantrad als algemeen
dat iemand die aan een chronische, ernstige,
steeds meer medelijden te krijgen met deze
langdurige en dodelijke hersenziekte niet meer
beroepsgroep.
René Grim René Grim RB MBA studeerde aan de Koninklijke Militaire
directeur van RoderSana werkte hij op directieposities bij de Krijgsmacht Hospitaal Organisatie, Ziekenhuisgroep Twente en Zorgservices Twente.
verzekerd is in het basispakket en verplicht is een aanvullende verzekering af te sluiten. lees verder op de volgende pagina >
Vervolg column René Grim Zij worden geacht de helft van alle
Of hij hiertoe in staat is of dit überhaupt wil
werkzaamheden van een ziekenhuis te gaan
vragen we maar niet. Want wij ‘rekenmeesters’
verrichten en daarnaast mogen zij nu ook
van het CPB vinden dat dit wel kan.
alle mensen met een verslaving, een ernstige chronische hersenziekte, gaan behandelen.
René Grim
Want: de huisarts is lekker goedkoop.
P.S. Normaal ben ik niet zo cynisch.
Nieuw werk van Yuri van Geenen
Client in beeld
Een nuchtere kijk In 2010 werd Yuri opgenomen in de kliniek
wel onder de mensen”. Hij werkt zowel
van RoderSana in Oirschot. Tien weken
digitaal als analoog en probeert zo min
verbleef hij in de kliniek en nu doorloopt hij
mogelijk beeldbewerking toe te passen. In
nog het tweejarige ambulante nazorgtraject.
het pand van het dit jaar geopende dag- en
Acht maanden voor zijn opname begon Yuri
deeltijdbehandelcentrum van RoderSana
met fotograferen. Hij kocht een camera, maar
in Breda hangt een vijftal werken van Yuri.
moest deze om zijn verslaving te bekostigen
“Vroeger maakte ik graag zwart/wit foto’s.
ook weer snel verkopen. Eenmaal in de kliniek
Nu is mijn werk volwassener en meestal
stimuleerde RoderSana’s beeldend therapeut
in kleur. Ik ben ook altijd op zoek naar een
José Aerts hem om zijn passie voor fotografie
combinatie van humor met een bepaalde
weer op te pakken. “Heerlijk naar buiten, de
triestheid”, aldus Yuri.
bossen in, op zoek naar mooie, verrassende plaatjes. Ik koester die herinnering”. In
Bron van overleven
de kliniek schreef hij zichzelf in voor een
Over zijn toekomstdroom is hij heel nuchter.
vooropleiding op de fotoacademie. Dit deed
“Het is uitermate moeilijk om rond te komen
Yuri van Geenen (1974) is woonachtig in
hij omdat hij bang was om in een groot gat
als fotograaf. Video heeft wat dat betreft de
Leiderdorp en werkt als ICT-er. Daarnaast
te vallen na ontslag uit de kliniek. Op deze
toekomst en alleen de echte vernieuwers
is hij deeltijdstudent aan de fotoacademie
manier had hij al iets om handen, iets om
redden het. Daarom ben ik ook nog hard aan
in Rotterdam. Je mag hem gerust een
zich op te focussen.
de weg aan het timmeren in de IT-branche.
aanstormend talent noemen. In 2010 startte
Maar mijn passie voor fotografie laat ik nooit
hij met fotograferen en in 2011 begon hij aan
Camera fungeert als schild
meer los. Ook al kun je er niet van leven, het
zijn opleiding. In zijn prille carriére won hij al
Fotograferen geeft Yuri een vorm van
is voor mij een bron van overleven.”
prijzen, o.a. bij de PANL Awards #21. Yuri is bij
bescherming. “Mijn camera fungeert als
RoderSana in behandeling voor alcohol- en
een soort schild. Als ik aan het fotograferen
medicijnafhankelijkheid.
ben leef ik in mijn eigen cocon, maar ik ben
Cliënttevredenheid
Cliënten geven RoderSana en 8,7 RoderSana doet continu onderzoek naar de tevredenheid van
• Rapportcijfer van 8,7 voor de behandeling
cliënten over de genoten behandeling in de verslavingskliniek
• 97,3 % zou de kliniek aanbevelen bij anderen
in Oirschot. Tevredenheid is een belangrijke graadmeter voor de
• 92,3 % vindt de behandeling de juiste aanpak voor de klachten
effectiviteit van de behandeling.
• 75,4 % gaat veel beter met de klachten om
Onderzoeksresultaten
Het onderzoek geeft goed inzicht in de verbeterpunten van de
In de periode van januari tot november 2012 gaven cliënten de
behandeling. Aan de hand van de onderzoeksgegevens wordt het
volgende antwoorden:
beleid gevormd en waar nodig aangepast.
Werkwijze
Nieuwe vaktherapie: Tuin De behandeling voor verslaving bij
initiatiefnemer van de nieuwe Tuintherapie:
een veilige omgeving: de natuur oordeelt
RoderSana is op maat gesneden. We
“Via vaktherapieën spreekt de cliënt zijn
nooit”, aldus Saskia.
kijken samen met de cliënt naar zijn
beleving, zijn innerlijk, aan. Het doel is dat
De cliënt leert dat er geen sprake hoeft te
behoeften en persoonlijke situatie
de cliënt tot inzicht komt, verwerkt wat
zijn van een directe behoeftebevrediging
en stellen daarna gezamenlijk een
hem of haar belast en een vorm vindt voor
om iets op te lossen of iets te bereiken. Het
behandelplan op. De behandeling is altijd
de aanvaarding van het onvermijdelijke.”
proces van zaaien en oogsten duurt immers
multidisciplinair. Naast o.a. psychotherapie,
Tuintherapie legt zowel letterlijk als figuurlijk
lang, terwijl de cliënt ongeveer zeven weken
systeemtherapie en cognitieve therapie
de verbinding tussen de binnen- en de
in de kliniek verblijft. De cliënt doet het werk
worden ook verschillende vaktherapieën
buitenwereld. In de tuin creëer je samen met
dus niet voor zichzelf. Een andere manier
aangeboden: Dramatherapie, Beeldende
de behandelaren en de andere cliënten iets
van denken die haaks staat op wat mensen
therapie, Muziektherapie en sinds kort ook
nieuws. Dat creëren is geen doel, al is het wel
met verslaving vaak gewend zijn. Saskia:
Tuintherapie.
mogelijk om de producten uit de moestuin te
“Bewust zijn van waar je bent, focussen op je
gebruiken bij bereiding van maaltijden en te
omgeving. Dat werkt ontspannend en zorgt
De kliniek van RoderSana ligt op een
genieten van de bloemen die we zetten. Het
ervoor dat je je hoofd leegmaakt. Een cliënt
prachtig landgoed van 4,3 ha in de bossen
is vooral de bedoeling dat cliënten leren om
verwoordde het laatst heel mooi: ‘Vroeger
van het Brabantse Oirschot. Ver weg van
te ontspannen in de natuur, het hoofd los te
liep ik alleen met mijn hoofd in het bos. Ik
de bewoonde wereld, zodat cliënten in
laten en te leven in het hier en nu. “De cliënt
was altijd bezig om mijn gedachten op een
alle rust en discretie kunnen werken aan
leert ook om te interacteren met anderen in
rijtje te zetten. Nu kan ik meer genieten van
herstel. Behandelaar Saskia van Mierlo,
het creatieproces. Daarnaast biedt de natuur
het moment en loop ik zélf in het bos.’”
Gameverslaving
Gamen: fun of funest? Gameverslaving en de behandeling ervan staan nog erg in de
games. De doelgroep zelf, de gamers, was ook vertegenwoordigd.
kinderschoenen. Onlangs bezocht een aantal behandelaren van
Op onze website vindt u in een blog een compleet verslag van
RoderSana een conferentie over gamen in Utrecht, georganiseerd
deze conferentie. U krijgt antwoord op vele vragen. Wat is de
door de Universiteit Twente en de Brijder stichting. Sprekers
aantrekkingskracht van (serious) games? Wat zijn de psychosociale
waren deels afkomstig uit de wetenschappelijke wereld, deels
oorzaken en gevolgen van gameverslaving? Hoeveel procent van het
uit de hulpverlening. Ook spraken er ontwerpers van serious
gamegedrag is problematisch? Kijk op: www.rodersana.nl
Nieuws over RoderSana
Uitbreiding staf RoderSana
Nieuwe RoderSana in behandelindicatie het nieuws
Behandelaar en supervisor: Rachel Nutter
Behandeling van Obesitas
Wanneer is iemand internetverslaafd?
Sinds een half jaar versterkt Rachel Nutter
Deze maand start RoderSana met de
In de Wegener Dagbladen gaf Dirk
(44) het team van RoderSana. Hiervoor
behandeling van obesitas cliënten. Elf
Steenssens, medisch directeur RoderSana,
werkte zij als adjunct directrice bij het
procent van de Nederlandse bevolking heeft
zijn visie op internetverslaving en het
National Center for Posttraumatic Stress
obesitas. Obesitas is een ernstige chronische
gebruik van technische hulpmiddelen
Disorder in Honolulu, Hawaii. Met Rachels
hersenziekte, die veel kenmerken heeft
om internetgebruik tegen te gaan. “Deze
komst heeft RoderSana een behandelaar in
van een verslaving. Vanuit neurobiologisch
hulpmiddelen werken alleen bij mensen
huis die gespecialiseerd is in de behandeling
oogpunt heeft het dezelfde kenmerken
die al inzicht verworven hebben in hun
van cliënten met PTSS. Haar andere
als verslavingsgedrag (zoals bij game- en
gedrag. In extreme gevallen verwaarlozen
specialisatie is dialectische gedragstherapie.
gokverslaving). Vaak is er sprake van een
deze mensen basisbehoeften zoals eten
Rachel is behandelaar en heeft de supervisie
stoornis in de impulscontrole. Bij RoderSana
of drinken. Zij hebben psychiatrische
over de 20 ambulante locaties van
krijgt de cliënt niet het standaard verhaal
ondersteuning nodig, omdat ze niet met
RoderSana.
van meer bewegen en minder eten. Maar een
de leegte om kunnen gaan die ontstaat
multidisciplinaire, individuele aanpak om te
wanneer het gamen wegvalt. Als je echter
zorgen dat de cliënt weer de controle krijgt
kunt zeggen: ik kan mijn uren op internet
én behoudt over het eet- en leefpatroon.
beperken via een online hulpmiddel, dan heb je vermoedelijk al controle verworven over het probleemgedrag.”
Ontwikkelingen in verslavingszorg
Nieuwe inzichten door epigenetica Column Dirk Steenssens, medisch directeur RoderSana en psychiater
Uit onderzoek in de VS blijkt dat 40% van de kinderen van een alcoholverslaafde ouder een verhoogde gevoeligheid voor de verslavende effecten van alcohol ontwikkelt. Ook het Trimbos instituut heeft onderzoek gedaan naar dit fenomeen. Zij geeft aan dat 3 op de 10 kinderen van verslaafde ouders gevoelig zijn voor een verslaving. Hoe is dit te verklaren? We weten dat er een belangrijke genetische component is in de ontwikkeling van verslavingsgedrag. Recent wetenschappelijk onderzoek legt nog een grotere rol weg, namelijk voor epigenetische processen.
Epigenetische processen bepalen of DNA in de celkern ingepakt blijft,
• Uit een test met ratten blijkt dat prenatale stress het gebruik van
dus inactief, of uitgepakt wordt, dus actief. Dit epigenetisch proces
nicotine doet toenemen bij adolescenten. Ook had het invloed op
wordt in belangrijke mate beïnvloed door omgevingsfactoren zoals
de controle van gedrag (impulsiviteit en agressiviteit). Prenatale
voedingspatronen, stressoren en medicatie. Het oorspronkelijke doel
stress heeft dus een nadragend effect.
van deze processen is dat mensen en dieren zich optimaal kunnen
• Breng je ratten in een deprimerende omgeving, dan worden ze
aanpassen aan een veranderende omgeving. De processen worden
agressiever en gebruiken ze meer middelen. Laat je de ratten in
ook doorgegeven over verschillende generaties heen.
een prettige sociale omgeving leven, dan blijkt dat ze veel minder middelen gebruiken.
Verschillende onderzoeken
• Kinderen gebruiken op steeds jongere leeftijd cannabis. Als
Er zijn meerdere studies die aantonen dat omgevingsinvloeden
moeders gedurende de zwangerschap cannabis gebruiken dan zijn
veranderingen teweegbrengen die generaties daarna aanhouden.
kinderen daar in adolescentie veel gevoeliger voor.
Een greep eruit: Doorgeven verslavingsgedrag • Uit onderzoek blijkt dat gedurende de hongersnood in Nederland
De onderzoeksresultaten wijzen op het gegeven dat levende
baby’s niet alleen kleiner geboren werden, maar dat op latere
wezens zelf in hun genetische configuratie interageren met en zich
leeftijd ook veel vaker diabetes voor bleek te komen. De foetussen
aanpassen op de omgeving. Dit proces is bedoeld om een hogere kans
hadden zich in de buik al aangepast aan de omgeving waarin
op overleven te bewerkstelligen. Goede voeding en een rijke sociale,
ze terecht zouden komen. En dit effect hield ten minste twee
stimulerende leefomgeving zouden wel eens het beste medicijn voor
generaties aan.
onze gezondheid kunnen zijn.
• Er bestaat een vermoeden dat kinderen meer kans hebben op
Verslavende middelen echter kunnen epigenetische processen zo
nicotineafhankelijkheid indien de ouders nicotineafhankelijk
beïnvloeden dat verslavingsgedrag over meerdere generaties heen
waren tijdens de conceptie van het kind. 20% van de moeders
kan worden doorgegeven.
rookt door gedurende de zwangerschap. Uit onderzoek blijkt dat de nicotinespiegels in het bloed van de foetus 15% hoger liggen dan bij de moeders. Dit heeft dus grote impact op de foetus.
Familieproblematiek
Film Verslaafd aan jou Om de problematiek van ouders, familieleden en partners van verslaafden bespreekbaar te maken lanceerde het Trimbos Instituut onlangs de film: Verslaafd aan jou. Bij het stoppen met gebruiken speelt de naaste omgeving van de cliënt altijd een cruciale rol. Het is daarom van groot belang dat zij goed geïnformeerd is, zich erkend voelt en weet waar hulp te vinden is. Deze film is daar goed bruikbaar bij. De film is online beschikbaar: www.verslaafdaanjou.nl
Colofon en algemene informatie
Nieuws en actualiteit
RoderSana is een verslavingszorg-
Interessant leesvoer
Twitter
Ons feilbaar denken
Altijd op de hoogte
Colofon
In dit boek legt nobelprijswinnaar
Op ons twitteraccount @rodersana1
Oplage 5.000 stuks
Daniel Kahneman uit, dat we veel
delen we informatie met vakgenoten
Opmaak Drukkerij Verhoeven BV
minder rationeel handelen dan we
over de laatste inzichten in de
Drukwerk Drukkerij Verhoeven BV
wel denken. Volgens hem bestaat
verslavingszorg. We geven onze
Tekst en productie Christy Melsbach
ons brein uit 2 systemen. Het eerste
reacties op het nieuws en delen
instelling waar kwaliteit, resultaat en vertrouwen centraal staan. Sinds 2008 streeft RoderSana met een multidisciplinair team naar een duurzame controle van de verslaving. Dit doet zij vanuit een integrale behandelfilosofie waarin wetenschappelijk onderbouwde neurobiologische en psychologische behandelprincipes zijn ingebed. RoderSana heeft overeenkomsten met alle zorgverzekeraars en kent geen wachtlijsten.
is snel, intuïtief en emotioneel. Het
onderzoeksgegevens en onze inzichten.
Redactie
tweede is traag, weloverwogen en
Volg @rodersana1 op Twitter en blijf
Opmerkingen of vragen mailt u naar
logisch-rationeel. Gebruik van het
altijd op de hoogte.
[email protected]
tweede systeem kost meer moeite. Daarom maken we maar een deel van
Adres RoderSana
onze keuzes weloverwogen. Het boek
Oerlesedijk 1
biedt door sprekende voorbeelden en
Postbus 204
zelftests een helder beeld van de sterke
5688 ZL Oirschot
en zwakke kanten van ons brein en een
Telefoon 0499 58 44 44
groter inzicht in de werking.
www.rodersana.nl
