Nieuwe NPi-uitgave: De halswervelkolom,

KWARTAALUITGAVE VAN HET PARAMEDISCH KENNISCENTRUM

2 2008

Kenniscentrum Paramedische Zorg

Nieuwe NPi-uitgave: De halswervelkolom, nekpijnklachten en fysiotherapie

KIJK OOK OP WWW.PARAMEDISCH.ORG

4

6

8

10

Zijn hart verpand aan de gehandicaptenzorg

Cursussen in de periode september 2008 - februari 2009

Nieuwe NPi-uitgave: De halswervelkolom, nekpijnklachten en fysiotherapie

Goed zoeken doet goed vinden!

Eén van de ijzersterke pluspunten van DocOnline DocOnline geeft een overzicht van zeer veel voor paramedici relevante databanken met literatuurreferenties, beschrijvingen van protocollen, meetinstrumenten, onderzoeks- en/of productinformatie.

ABONNEER U NU! Bijblijven? DocOnline.nl dé Paramedische Databank, van het NPi!

Heeft u al ingeschreven voor het

IC-CONGRES FYSIOTHERAPIE EN INTENSIVE CARE? Fysiotherapeutische interventies voor, tijdens en na de ICU-opname. Op het congres staan veranderingen van het cardiopulmonale systeem en het bewegingsapparaat voor de ICU-patiënten centraal. Tevens wordt er ingegaan op verschillende vormen van actieve oefentherapie voor en tijdens de ICU-opname. INSCHRIJVEN De kosten bedragen inclusief koffie, thee en congresmateriaal € 195,-. Voor NPi-Servicekaart-abonnees bedragen de kosten €135,-. Inschrijven is mogelijk via het online inschrijfformulier van het Nederlands Paramedisch Instituut op www.paramedisch.org onder cursussen. Nr.: 802901 Dit congres wordt georganiseerd door FICU in samenwerking met het NPi. FICU is een werkgroep van fysiotherapeuten, werkzaam op een intensive care, uit zes verschillende ziekenhuizen in Amsterdam, Leiden en Nieuwegein. Zie ook www.ficu.nl

Maandag 26 mei 2008 Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem

HANS ELVERS GEEFT CURSUS SCHOLING IN WETENSCHAP BIJ ASVZ ZUID WEST

Paramedici ASVZ Zuid West gemotiveerd voor evidence based zorg aan hun verstandelijk HANS ELVERS gehandicapte cliënten

geneeskundig wetenschapper, statisticus en register informaticus

In de afgelopen 20 jaar heeft hij zo'n 1000 paramedici ingewijd in de geheimen van wetenschappelijk onderzoek opzetten en uitvoeren, in lezen en interpreteren van wetenschappelijke artikelen en daarmee in de beginselen van evidence based handelen. Vol lof is hij over de motivatie van de cursisten die hij in de loop van de tijd heeft opgeleid. De verwachting is dat er nog velen zullen volgen, gezien de groeiende belangstelling voor evidence based handelen. NPi-cursusleider Hans Elvers is er klaar voor. Hans Elvers is geneeskundig wetenschapper, statisticus en register informaticus. Hij werkt sinds 1988 deeltijds bij het NPi als wetenschappelijk medewerker en bij het UMC St Radboud als universitair docent. Bij het NPi is zijn taak onderzoeksbegeleiding & -advisering en scholing van paramedici op het gebied van wetenschappelijke onderzoeksmethoden en technieken. In Nijmegen is Hans onder andere verantwoordelijk voor het wetenschappelijk onderwijs aan bedrijfsartsen in-opleiding. Zijn motivatie: bijdragen aan EBP paramedische zorg Hans: "Het onderbouwen van de effectiviteit van het paramedisch handelen in de praktijk is een belangrijke doelstelling van het NPi. Dat gaat uiteraard samen met paramedici, want het betreft de effectiviteit van hun dagelijks handelen. Ik vind niets mooier dan hun te mogen scholen in methoden

en technieken van de wetenschap, zodat zij (beter) kunnen communiceren over en participeren in wetenschappelijk onderzoek in de paramedische praktijk. Cursus Scholing in Wetenschap vaak gevraagd als 'in company' -cursus "In 1989-1990 hebben Rob Oostendorp en ik een cyclus van drie (in moeilijkheidsgraad oplopende) cursussen over methoden en technieken van wetenschappelijk onderzoek ontwikkeld. Men heeft na afloop competenties ontwikkeld op het gebied van methodologie, statistiek en epidemiologie. Iedereen met de basiskennis die in de cursus Scholing in Wetenschap I en II wordt aangeboden, kan in de praktijk beginnen met eenvoudig N=1design onderzoek, dus direct op regelmatige momenten meten bij één patiënt. Na het volgen van Scholing in Wetenschap III is men in staat zelfstandig kleinschalig wetenschappelijk onderzoek op te zetten, uit te voeren en te analyseren." “Behalve aan individuele paramedici hebben we veel in company-cursussen gegeven, dus aan teams van bijvoorbeeld ziekenhuizen. Als eerste in 1991-1992 aan het UMC St Radboud. Verder zijn we geweest in het Academisch Ziekenhuis Leiden, in het Ziekenhuiscentrum Apeldoorn, in de Deventer Ziekenhuizen, in Medisch Spectrum Twente, het Rijnland Ziekenhuis te Leiderdorp en in het Willem Alexander Ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch. We hebben hem zelfs in Allicante aan paramedici, medici en psychologen gegeven. Ook was onze cursus onderdeel van de Masteropleiding Verpleegkunde en Paramedici van de HAN, die twee lichtingen masters hebben afgeleverd. Momenteel loopt de cursus in ASVZ Zuid West in Sliedrecht."

Cursus bij ASVZ Zuid West "Erik Gielen, hoofd paramedici, had de cursus Scholing in Wetenschap III afgerond en was erg enthousiast. Hij vond dat ook zijn collega’s zouden moeten worden geschoold en kreeg daarvoor toestemming van zijn leidinggevende. We zijn gestart in 2006 en sluiten de laatste cursus af in juni 2008. Ik kan nu al zeggen dat ik deze groep zal missen. ASVZ mag trots op hen zijn: wat zijn zij betrokken bij hun werkgebied en wat willen zij graag wetenschappelijk verantwoord bijdragen aan de kwaliteitsverbetering van het leven van gehandicapte mensen." Effecten en resultaten cursus “Samen met Rob Oostendorp, exwetenschappelijk directeur van het NPi, zijn mooie resultaten behaald: Behalve 1000 enthousiaste paramedici excursisten die nu in het land op een andere manier in hun dagelijkse praktijk staan, is er een lange lijst van publicaties van de cursisten in (wetenschappelijke) vaktijdschriften. Ook is een flink aantal cursisten doorgegaan op de wetenschappelijke weg en bijvoorbeeld een universitaire studie gestart waarbij ze konden profiteren van een aantal vrijstellingen op basis van de cursus Scholing in Wetenschap. Verschillende excursisten zijn inmiddels gepromoveerd." Voor informatie en vragen [email protected]

ISSUE 2 - 2008 3

Zijn hart verpand ERIK GIELEN fysiotherapeut

Hij is hoofd paramedici bij ASVZ Zuid West in Sliedrecht. Zijn cliënten zijn mensen die verstandelijk gehandicapt zijn. Geweldige mensen, vindt hij het, die het beste in hem naar boven halen, doordat ze zo kwetsbaar zijn en zo weinig mogelijkheden hebben hun beklag te doen. "We moeten ervoor zorgen dat zij goede zorg krijgen", aldus Erik Gielen over zijn streven naar evidence based handelen in de zorg aan verstandelijk gehandicapte mensen.

Erik: "Ik had verschillende motieven om onderzoek te gaan doen. Op de eerste plaats gaat er veel geld om in de gehandicaptenzorg en moet je dat kunnen verantwoorden. Vragen waarop ik een antwoord zou willen zien zijn: Is de zorg die ik bied wel de beste zorg, de meest efficiënte zorg? Ofwel, doet die zorg de cliënten en de belastingbetaler wel het meeste recht? Ook vind ik dat je als verstandelijk gehandicapte mag verwachten dat zorgaanbieders op zoek gaan naar wat voor jou het beste is, omdat je dat zelf niet kunt. Verstandelijk gehandicapten kunnen niet op internet om antwoorden te vinden op complexe en voor hen relevante vragen."

Is spasticiteit te meten bij mensen met een verstandelijke handicap? "In het kader van mijn cursus Scholing in Wetenschap Erik Gielen is fysiotherapeut met een eerstegraads wilde ik het effect van fysiotherapie in de zorg voor onderwijsbevoegdheid en een specialisatie in de mensen met een verstandelijke handicap onderkinderfysiotherapie. Na eerst nog een managementopleiding richtte hij zijn koers op het zelf uitvoeren van zoeken. Dat was natuurlijk veel te breed en toen ben ik uitgekomen bij het onderzoeken van de vraag wetenschappelijk onderzoek met de cursus Scholing of spasticiteit te meten is bij mensen met een in Wetenschap III van het NPi. Hij werkt sinds 1991 verstandelijke handicap. Ik heb me vrij snel op bij ASVZ Zuid West, waar hij leiding geeft aan een paramedisch team ergotherapeuten, fysiotherapeuten, 'tonus'problematiek gericht, omdat uit het ELFproject1 was gebleken dat fysiotherapeuten in deze logopedisten en diëtisten. zorg het meest bezig waren met tonusproblematiek. Onderzoek om recht te doen aan de cliënten Na een literatuuronderzoek over meetinstrumenten De gehandicaptenzorg in Nederland omvat ongeveer heb ik twee meetinstrumenten, de MAS en de Tardieu110.000 cliënten met een verstandelijke, lichamelijke, schaal, onderzocht op betrouwbaarheid en validiteit. zintuiglijke en/of communicatieve handicap. Veel van De Tardieu-schaal bleek betrouwbaarder en echt hen zijn meervoudig gehandicapt en veel van hen spasticiteit te meten. De MAS maakt geen hebben paramedische zorg nodig. De dagelijkse onderscheid tussen hypertonie, uitdaging daarbij is uitzoeken bij welke zorg zij gebaat spasticiteit en rigiditeit en de zijn en op welke manier die zorg het validiteit tussen beide beste kan worden aangeboden.

4 ISSUE 2 - 2008

Vlasakkers, ASVZ Zuid West

aan de gehandicaptenzorg Over ASVZ ASVZ Zuid West is een organisatie die zorg biedt aan mensen met een instrumenten was dan ook matig. Het onderzoek vond plaats op de Merwebolder in Sliedrecht bij 50 mensen met spasticiteit en een verstandelijke handicap." Beschrijving fysiotherapeutische zorg bij verstandelijk gehandicapten "Na mijn cursus zijn ASVZ Zuid West en NPi samenwerking aangegaan, zodat ik met begeleiding van het NPi een groter onderzoeksvoorstel kon opzetten, gericht op het beschrijven van de fysiotherapeutische zorg bij cliënten met een verstandelijke handicap en spasticiteit. Een vervolg is dan onderzoek naar het effect van die handelwijzen. Voordat het beschrijvend onderzoek kan starten, ben ik bezig met het in kaart brengen van het momentane fysiotherapeutisch handelen in diverse instellingen in Nederland bij mensen met een verstandelijke handicap en spasticiteit. Dat begeleidt dr. Cees Janssen, universitair hoofddocent aan de VU in Amsterdam en sinds verleden jaar begeleider en stimulator van wetenschappelijk onderzoek bij de Carante groep waaronder ASVZ Zuid West valt." Knelpunten "Het doen van onderzoek is een vak apart. Je kunt je erin scholen, maar voor professionals die daar niet dagelijks mee bezig zijn blijft het belangrijk feedback te krijgen van wetenschappers als methodologen en statistici. Een groot knelpunt bij het doen van onderzoek ligt voor mij verder bij de moeilijke bereikbaarheid van relevante wetenschappelijke artikelen. Een oplossing hiervoor is een nauwere samenwerking tussen universiteiten, hogescholen en zorginstellingen. Ik realiseer me dat je dan wel een forse zorginstelling moet zijn, zoals bijvoorbeeld de Carante groep. Het NPi heeft een hele goede functie in het zoeken naar paramedische literatuur en het begeleiden van paramedici. Wel erg jammer dus dat op het moment dat steeds

meer zorginstellingen er toe kwamen om meer kennis te gaan ontwikkelen, het NPi geen subsidie meer kreeg, en die ontwikkelactiviteiten bijvoorbeeld alleen nog tegen betaling door de instellingen kan uitvoeren."

verstandelijke handicap. ASVZ Zuid West is actief op 650 locaties langs de A15 tot Leerdam en in Brabant. Het aantal cliënten is ruim 4.000, het aantal medewerkers ruim 3500

In company-cursus Scholing in Wetenschap bij ASVZ Zuid West "Gaande mijn onderzoeksactiviteiten constateerden we dat er nog erg weinig onderzoek gedaan is op ons gebied, terwijl we graag evidence based willen werken. Ik was erg enthousiast over de cursus 'Scholing in Wetenschap III' en er ontstond een hele mooie situatie van collega’s die graag onderzoek wilden gaan doen, onze organisatie die het onderzoek wil stimuleren en het NPi dat de scholing kon aanbieden. Dan heb je de wind mee. In september 2006 startten we met de cursus Scholing in Wetenschap voor de paramedici van ASVZ, die als instelling ook het beste wil voor zijn cliënten en verantwoord met overheidsgeld wil omgaan. We denken dat we goede zorg leveren, maar dat willen we graag toetsen. Met z'n veertienen zijn we begonnen aan 'Scholing in Wetenschap I' en elf paramedici ronden 'Scholing in Wetenschap III' in juni van dit jaar af met een verslag van door hen uitgevoerd kleinschalig onderzoek." Aannames bij dagelijkse praktijk onder de loep genomen "Voor het doorzettingsvermogen en enthousiasme van mijn collega's heb ik heel veel waardering. Natuurlijk is het ook wel eens taai en bikkelen, maar het enige wat ik hoor is: “Hierna gaan we verder met…” en dan komt er een vervolg op hun onderzoek. Het werkt zeer stimulerend om je te verdiepen in je dagelijks handelen. Logopedisten bijvoorbeeld zijn aan de gang gegaan met de Sensory Profile, fysiotherapeuten verdiepen zich in het gebruik van het 'PEP-mask', de diëtiste doet onderzoek

en dan zijn er nog zo’n 900 vrijwilligers.

naar ondervoeding bij mensen met een verstandelijke handicap, en Basale Stimulatie, een omgangsvorm in deze zorg, wordt onder de loep genomen. En, hoe betrouwbaar is het gebruik van een goniometer bij deze doelgroep? We kunnen wel aannemen dat het gelijk is aan de gemiddelde Nederlander, maar is die aanname terecht?" Zeer gemotiveerde en betrokken collega's in deze zorg "De zorg voor mensen met een verstandelijke handicap vraagt nog heel veel wetenschappelijk onderzoek. Aan de professionals zal het niet liggen, zij zijn zeer betrokken en gemotiveerd om meer wetenschappelijk onderbouwd te werken. Waar ik ook kom, overal zijn collega’s hard aan het werk om de beste zorg te realiseren. Hopelijk laat de nieuwe financieringsvorm met de ZZP’s (zorgzwaartepakketten) zorgaanbieders de ruimte om flink te investeren in wetenschappelijke scholing en onderzoek van hun medewerkers. De mogelijkheid daarvoor is er. Met het NPi hebben we een cursus als een maatkostuum gerealiseerd en dat is van beide kanten goed bevallen." Het NPi geeft ook de cursus 'Paramedische zorg bij mensen met een verstandelijke beperking' Datum: 2 en 16 dec. 2008. Plaats: Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem. Zie ook: www.paramedisch.org

1

) Heerkens YF e.a. Ergotherapie, logopedie en fysiotherapie in de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap. Verslag project. Amersfoort, NPi, 2000.

ISSUE 2 - 2008 5

NIEUWE NPi-CURSUSSEN In de periode september 2008 t/m februari 2009 organiseert het NPi de volgende nieuwe cursussen: • Feldenkrais en de bekkenbodem • Master of Physical Therapy in Sports • FysioFitheidScan (FFS) • Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden • Craniofaciale en craniomandibulaire disfuncties en pijn • Basic Body Awareness Therapy • Feldenkrais – SPIFFER • Vervolgcursus ‘Mobilizing Awareness® – 3e trap • Masterclass ‘Bringing lymphology into holistic lymphedema management: Objective measuring to optimize outcomes for patients and practitioners’. U ziet, er is achter de schermen weer hard gewerkt om het scholingsaanbod uit te breiden met diverse interessante cursussen. Daarnaast staan er in deze periode veel cursussen gepland die reeds meerdere jaren in het scholingsprogramma van het NPi zijn opgenomen. Het volledige aanbod van cursussen met gedetailleerde informatie vindt u op de cursuspagina voor fysiotherapeuten op www.paramedisch.org onder ‘Cursussen september 2008 t/m februari 2009’. Hieronder worden enkele van de nieuwe cursussen nader belicht.

FYSIOFITHEIDSCAN (FFS) Cursusnr. 802892 Data

do. 20 nov. en do. 11 dec. 2008.

Plaats

Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem.

Kosten

€ 395,- resp. € 360,- voor NPi-Servicekaartabonnees.

De FysioFitheidScan is een hulpmiddel om cliënten te adviseren en te begeleiden bij het (weer) (gaan) bewegen voor gezondheid en fitheid. Doelgroep is de gezonde cliënt tussen 18 en 65 jaar. Door middel van verschillende tests wordt een indruk van de conditie van de cliënt verkregen. De uitkomst van de tests wordt vergeleken met normwaarden zodat een betrouwbare vergelijking te maken is. De originele FysioFitheidScan is in 2004 samen met TNO ontwikkeld. De versie van 2004 heeft als basis gediend voor deze FysioFitheidScan. De huidige versie is ontwikkeld door het KNGF in samenwerking met inspanningsfysioloog dr. J.A. Vos. De scan is beschikbaar voor fysiotherapeuten die lid zijn van het KNGF, geregistreerd staan in het Centraal Kwaliteitsregister en deze cursus ‘FysioFitheidScan’ gevolgd hebben. In de cursus worden de vaardigheden die een fysiotherapeut nodig heeft om de tests af te nemen en de metingen uit te kunnen voeren getraind. Voor de totstandkoming van de scan is gebruik gemaakt van literatuur van dr. J.A. Vos. In zijn boek en op DVD ‘Ergometrie en trainingsbegeleiding, 6e druk’ staat beschreven hoe de tests uitgevoerd moeten worden en er staan meetresultaten van tienduizenden personen welke als vergelijkingsmateriaal dienen. Door gebruik te maken van deze normtabellen wordt een goed beeld geschetst van hoe de cliënt presteert in verhouding tot mensen van dezelfde leeftijd met dezelfde achtergrond.

ONCOLOGISCHE CLIËNTEN: FYSIOTHERAPEUTISCHE MOGELIJKHEDEN Cursusnr. 903031

FELDENKRAIS EN DE BEKKENBODEM

Data

za. 24 jan., vrijdagmiddag en -avond 6 febr. en za. 7 febr. 2009

Plaats

Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem

Kosten

€ 599,- resp. € 539,- voor NPi-Servicekaartabonnees

Cursusnr. 803011 Data

vr. 21 nov. (incl. avondprogramma) en za. 22 nov. 2008.

Plaats

Hotel en Congrescentrum De Bergse Bossen te Driebergen.

Kosten


Deze cursus is speciaal bedoeld voor bekkenfysiotherapeuten en fysiotherapeuten die cursussen hebben gevolgd en werkzaam zijn op het gebied van de bekkenfysiotherapie. Lichaamsbewustzijn en het voelen van de bekkenbodem en het bekkengebied is bij veel mensen met bekkenbodemklachten een probleem. De methode Feldenkrais kan hierbij een hulp zijn. Door middel van Feldenkrais-oefeningen kunnen cliënten zich bewust worden van de relatie tussen de bekkenbodem c.q. het bekken en de rest van hun lichaam.

6 ISSUE 2 - 2008

Vanuit het fysiotherapeutische werkveld blijkt er een toenemende behoefte te bestaan aan scholing op het gebied van de fysiotherapeutische begeleiding van oncologische cliënten in de eerstelijn. Het betreft voornamelijk cliënten die een medische behandeling (operatie, bestraling en/of chemotherapie) hebben ondergaan en daarna kampen met een sterk verlaagde belastbaarheid en symptomen als vermoeidheid, pijn, bewegingsproblematiek, etc. Het NPi wil graag haar bijdrage leveren om te komen tot een landelijk beter dekkend netwerk van fysiotherapeuten die oncologische cliënten op een adequate wijze kunnen begeleiden (zowel individueel als in groepsverband), door twee

Bekkenproblematiek en pre- en postpartumgezondheidszorg Hart- en longrevalidatie Sportrevalidatie Neurorevalidatie Orthopedie / traumatologie / reumatologie / inwendige aandoeningen Pijn Spanning / ontspanning / psychosomatiek Vaatlijden / therapeutische lymfedrainage en oedeemtherapie Ouderen Kinderen

cursussen op dit terrein te ontwikkelen. Het uiteindelijke doel is om te komen tot een kwalitatief goede fysiotherapeutische zorg voor deze populatie cliënten, zo dicht mogelijk bij huis. Het NPi is bezig om, in nauw overleg met o.a. Avans+, de Integrale Kanker Centra en TNO, twee cursussen op dit terrein te ontwikkelen: 1) De 3-daagse (basis)cursus ‘Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden’, gericht op de individuele begeleiding van oncologische cliënten in de eerstelijn (zie de informatie hieronder) 2) Een 2-daagse vervolgmoduul ‘Oncologie’ in het kader van de beweegprogramma’s, gericht op het begeleiden van groepen oncologische cliënten (planning: 2009). Cursus ‘Oncologische cliënten: fysiotherapeutische mogelijkheden’ De cliëntenpopulaties waarop deze cursus zich richt zijn: a) Cliënten die een medische behandeling (operatie, bestraling en/of chemotherapie) hebben ondergaan in verband met een tumor en nazorg nodig hebben in de eerstelijn, dicht bij huis; b) Cliënten die zich rechtstreeks bij de eerstelijns fysiotherapeut melden (DTF) en die symptomen en/of verschijnselen vertonen die wijzen op een mogelijke (al dan niet recidief) oncologische aandoening. In deze cursus gaat het expliciet niet over de fysiotherapeutische begeleiding van mensen tijdens de medische behandelfase. Op de eerste dag staan de medische aspecten centraal, waarbij met name de invloed van oncologische processen en de medische behandeling op het fysieke functioneren van mensen wordt belicht. Er wordt daarbij niet in detail ingegaan op de diverse soorten tumoren en de oncologische processen, maar meer op de symptomen (vermoeidheid, pijn, bewegingsproblematiek) en de consequenties voor de lichamelijke belastbaarheid van mensen. Op de tweede dag staat het palet van fysiotherapeutische mogelijkheden voor de begeleiding van oncologische cliënten op het programma. Ook aan de palliatieve fysiotherapeutische zorg wordt op deze dag aandacht besteed. De derde dag heeft als centraal thema de psychosociale aspecten die een rol spelen bij deze cliëntengroep en de mogelijkheden die de eerstelijns fysiotherapeut heeft om daar op adequate wijze mee om te gaan. Na de cursus heeft de deelnemer voldoende basiskennis om cliënten die een medische behandeling (operatie, bestraling en/of chemotherapie) voor kanker hebben ondergaan op een adequate wijze te kunnen begeleiden in de eerstelijns fysiotherapiepraktijk. Tevens kan de deelnemer ‘niet-pluis symptomen’ herkennen die wijzen op een mogelijke (al dan niet recidief) oncologische aandoening en hierover op

professionele wijze communiceren met de cliënt en de betrokken hulpverleners.

CRANIOFACIALE EN CRANIOMANDIBULAIRE DISFUNCTIES EN PIJN Cursusnr. 802841 Data

vr. 12 sept. (incl. avondprogr.) en za. 13 sept. 2008.

Plaats

Hotel en Congrescentrum Papendal te Arnhem.

Kosten


Op de eerste dag wordt aandacht besteed aan de toegepaste craniomandibulaire anatomie, de functionele relaties en neuroorhopedische (differentiatie)tests. Deze worden in verband gebracht met goed beschreven, maar ook minder goed beschreven klinische patronen. Tijdens de tweede dag worden aan de hand van casuïstische voorbeelden meerdere klinische patronen verduidelijkt die met de bovengenoemde stof verklaard kunnen worden. Basale onderzoeks- en behandeltechnieken zullen worden gedemonstreerd en geoefend. Ook wordt de functie van enkele hersenzenuwen (n. mandibularis, n. facialis en n. accessorius) aan de orde gesteld, alsmede hun betrokkenheid bij verschillende klachtenbeelden, en worden doelorgaan-, conductie- en neurodynamische tests gedemonstreerd en geoefend. In het laatste dagdeel van de cursus worden de aangereikte kennis en vaardigheden geïntegreerd toegepast met behulp van casuïstiek. Na deze cursus is de cursist in staat om verschillende vormen van (atypische) hoofd-, aangezichts- en nekpijn te herkennen, die niet met de hoog- en mid-cervicale wervelkolom samenhangen. Verder kan de cursist neuro-orthopedische basistechnieken toepassen ten behoeve van het fysiotherapeutisch diagnostisch onderzoek en deze technieken integreren in de fysiotherapeutische hulpverlening aan deze patiëntengroep.

BASIC BODY AWARENESS THERAPY Cursusnr. 803021 Data

do. 27, vr. 28 en za. 29 nov. 2008 (zonder avondprogramma’s).

Plaats

Conferentiecentrum Kaap Doorn te Doorn.

Kosten


Deze cursus is bedoeld als introductie in de Basic Body Awareness Therapy (B BAT), een in Noorwegen ontwikkelde en aan de universiteit van Bergen onderwezen methodiek ter verbetering van het lichaamsbewustzijn van mensen. Na de cursus kent de deelnemer de uitgangspunten en werkwijze van de Basic Body Awareness Therapy en heeft het effect ervan bij zichzelf ervaren. Attentie: Deze cursus wordt gegeven in de Engels.

ISSUE 2 - 2008 7

ZIE OOK DE CURSUSAG ENDA OP WWW.PARA MEDISCH.O RG ONDER CUR SUSSEN

VERVOLG NIEUWE NPi-CURSUSSEN FELDENKRAIS - SPIFFER Cursusnr. 903051

Na deze cursus heeft de deelnemer meer handvatten om de methode ‘Mobilizing Awareness®’ toe te passen bij cliënten met een verstoord bewegend functioneren. Hij/zij kan disfunctionele houdings- en bewegingspatronen beter herkennen en behandelen, en heeft een dieper inzicht in de fysieke, emotionele en energetische componenten van een beweging. Attentie: Aan deze cursus kan alleen worden deelgenomen door fysiotherapeuten en oefentherapeuten die de basiscursus ‘Mobilizing Awareness®: sensomotorische reëducatie’ en de Vervolgcursus ‘Mobilizing Awareness®’ hebben gevolgd.

Data

do.middag en -avond 26 febr., vr. 27 febr. (geen avondprogramma) en za. 28 febr. 2009

MASTERCLASS ‘BRINGING LYMPHOLOGY INTO HOLISTIC LYMPHEDEMA MANAGEMENT: OBJECTIVE MEASURING TO OPTIMIZE OUTCOMES FOR PATIENTS AND PRACTITIONERS’ Cursusnr. 802921 / 802922

Plaats


Data

Kosten


nr. 802921: vr. 12 sept. 2008; nr. 802922: za. 13 sept. 2008

Plaats


Kosten

€ 222,- resp. € 199,- voor NPi-Servicekaart-abonnees

Na deze cursus kan de deelnemer het door cursusleider en Feldenkrais teacher Lawrence Goldfarb ontwikkelde ‘SPIFFER-model’ hanteren bij de observatie en analyse van het menselijk bewegen. Dit model biedt een voor fysiotherapeuten en oefentherapeuten bijzonder bruikbare methodiek om vanuit een systeemperspectief de fundamentele dimensies van bewegen in kaart te brengen en cliënten te helpen efficiënter en effectiever te bewegen. Attentie: Deze cursus wordt gegeven in het Engels.

VERVOLGCURSUS ‘MOBILIZING AWARENESS® – 3E TRAP Cursusnr. 803061

Op vrijdag 12 september en zaterdag 13 september 2008 verzorgt prof. Neil Piller, Ph.D. uit Australië op Papendal twee ééndaagse masterclasses voor fysiotherapeuten (en geïnteresseerde huidtherapeuten) met een ruime ervaring in de lymfedrainage en oedeemtherapie. Neil Piller staat aan het hoofd van de Lymphedema Assessment Clinic aan de Flinders University in Adelaide, Australië. Patiënten kunnen hier terecht voor diagnostiek, advies en behandeling van oedeem. Neil Piller leidt onderzoek naar meetinstrumenten en behandeling van lymfoedeem, alsmede fundamenteel onderzoek naar lymfoedeem. Na deze masterclass kan de deelnemer een betere differen tiaaldiagnostiek uitvoeren bij cliënten met lymfoedeem, lipoedeem, veneus oedeem en mengbeelden. Tevens kan de deelnemer betrouwbare metingen verrichten bij cliënten met oedeem, zowel in het kader van het (diagnostisch) onderzoek als ter evaluatie van de behandeling. Attentie: Deze masterclass wordt gegeven in het Engels.

MASTER OF PHYSICAL THERAPY IN SPORTS (MOS)

Data

do.middag en -avond 9 okt., vr. 10 okt. (geen avondprogramma) en za. 11 okt. 2008

Plaats


Kosten


8 ISSUE 2 - 2008

In nr. 1/2008 van Issue heeft een uitgebreid artikel gestaan over de masteropleiding. Meer informatie is te vinden op de website van Avans+ en op de cursuspagina voor fysiotherapeuten van het NPi. Daarnaast is er voor deze opleiding een studiegids beschikbaar. Deze is te bestellen bij Avans+, tel. (0900) 110 10 10 of per e-mail [email protected]. Wanneer u na bestudering van deze studiegids nog vragen heeft, neem dan contact op met Avans+, via het bovenstaande telefoonnummer of via het Nederlands Paramedisch Instituut, tel. (033) 421 61 00.

Nieuwe NPi-uitgave:

De halswervelkolom, nekpijnklachten en fysiotherapie Dit is een boek van fysiotherapeuten voor fysiotherapeuten. Een boek voor fysiotherapeuten die cliënten behulpzaam willen zijn met klachten over het disfunctioneren van de halswervelkolom waaronder pijn. Deze klachten zijn vaak uitgebreid, divers en worden veelal gezien als uiterst complex. De halswervelkolom, is in anatomische zin, in innervatorische en in vasculaire zin ingewikkeld. Ook komt in de nek stress en emotionaliteit tot uitdrukking. Een bijzonder boek. Hagenaars en Bos putten uit een jarenlange ervaring en het is voor de fysiotherapeutische beroepsgroep uitzonderlijk dat klinische expertise op papier wordt gezet.

KIJKEN IN DE KEUKEN VAN…

Een bijzonder boek. In het Nederlandse taalgebied is over dit onderwerp in deze samenstelling geen fysiotherapeutische literatuur voorhanden. Kennis uit verschillende domeinen wordt in dit boek gekoppeld aan klinische expertise. Elementen van anatomie en ziekteleer, maar ook elementen van psychologie en sociologie komen aan de orde in een voor fysiotherapeuten specifieke ‘mixture’. Een bijzonder boek. Biomedische kenniselementen worden vergezeld door elementen van narrativiteit, persoonlijke levensverhalen.

Deze nieuwe uitgave is te bestellen in de NPi-Shop op www.paramedisch.org.

"Het is vreemd als je zegt dat je appeltaart maakt maar er inmiddels mandarijnen in doet en het appeltaart blijft noemen....". Na een grondige herziening van de cursuscurricula en scholing van docenten hebben de leden van de Docentenvereniging NDT Nederland eind maart van dit jaar besloten de naam van hun vereniging te veranderen in Docentenvereniging Neurorevalidatie (www.dvnr.nl). Hierdoor is de helderheid in de relatie tussen de naamgeving van de cursussen en die van de vereniging hersteld. In vervolg op de naamsverandering van de vereniging is tevens besloten de naam van de cursus “Motorische revalidatie/CVA” te herzien. De cursus draait nu onder de naam “Neurorevalidatie/CVA”. De DSNR –Dutch Society for NeuroRehabilitation (www.neurorehab.nl) biedt inhoudelijke ondersteuning aan de cursus. Door de stimulerende wisselwerking tussen theorie en praktijk kan de inhoud up-to-date blijven. De cursus “Kinderneurorevalidatie/CP” wordt, naar grote tevredenheid van de cursisten, voor de derde maal gegeven. Inmiddels zijn verschillende verzoeken gedaan ook een cursus voor artsen te organiseren. Een nieuwe cursus voor de groep verpleegkundigen en ziekenverzorgenden staat in de steigers.

Een pilot zal dit najaar plaatsvinden. De organisatie van deze cursussen is in handen van het NPi (www.paramedisch.org). De docentenvereniging heeft de visie dat mensen met centraal neurologische problematiek moeten worden behandeld door een interdisciplinair team dat op basis van evidence based richtlijnen is geschoold. Om dit te realiseren levert de vereniging een bijdrage aan het verbeteren van de neurologische zorgverlening door scholingsprogramma’s voor behandelaars te ontwikkelen en aan te bieden. Zij ondersteunt de didactische en therapeutische kwaliteit van haar docenten, die denken en handelen vanuit de wensen en belangen van de patiënt en het (zorg)systeem. Voorts voorziet zij in de opleiding van nieuwe docenten. De leden van de docentenvereniging zullen zich inzetten om hun internationale contacten te onderhouden en daarbij de Nederlandse ontwikkelingen zo goed mogelijk voor het voetlicht te brengen. Matthijs Vogel, Voorzitter Docentenvereniging Neurorevalidatie

ISSUE 2 - 2008 9

Goed zoeken doet goed vinden! Tips voor handig zoeken in NPi-databanken DocOnline

De NPi-databanken DocOnline zijn de start voor het zoeken van wetenschappelijke literatuur, informatie over meetinstrumenten en protocollen / richtlijnen op paramedisch gebied. Over het zoeken en vinden van de gewenste informatie via DocOnline komen regelmatig vragen binnen. Sylvia van den Heuvel, sinds 1989 informatiespecialist en wetenschappelijk literatuuronderzoeker bij het NPi, geeft enkele tips voor het zoeken in DocOnline. DocOnline heeft een zoekinterface, die momenteel zo is ingericht dat u in één regel uw trefwoord(en) ingeeft. Er is een apart datumveld bij te gebruiken. Zoeken met één trefwoord zoals lage rugklachten, kinderfysiotherapie, bewegingstherapie, sensomotoriek, probleemgestuurd leren, voedselovergevoeligheid, vrijetijdsbesteding, etc. is niet moeilijk. Lastiger wordt het als de zoekvraag uit meerdere deelonderwerpen bestaat. Bijvoorbeeld de vraag: "Heeft een behandeling van chronische lage rugklachten meerwaarde als naast oefentherapie met spierversterking en aerobe training ook graded activity met het trainen van probleemoplossing wordt gegeven?" Voor zo’n zoekvraag is enige kennis van verzamelleer en relaties wel handig. Zoeken met één term Vul in het zoekscherm een zoekterm in. Bij het intikken van de eerste letters verschijnt er een uitrolmenu met opties voor trefwoorden die met die letters beginnen. Klik het trefwoord, waarmee u wilt zoeken aan en het verschijnt met 10 ISSUE 2 - 2008

aanhalingstekens in het zoekscherm. Voorbeelden: “lage rugklachten” 2789 referenties, “kinderfysiotherapie” 339, “bewegingstherapie” 4283, “sensomotoriek” 309, “probleemgestuurd leren” 30, “voedselovergevoeligheid” 152, “vrijetijdsbesteding”147. Zoeken met één term en datumrestrictie Bij het zoeken naar literatuur in een bepaalde periode kunt u gebruikmaken van het datumveld. Zo wordt literatuur over lage rugklachten -verschenen in de periode van 2005 tot december 2007gezocht met het trefwoord “lage rugklachten” en in het datumveld: van 20050101 tot 20080101; dat levert 157 referenties op. Wilt u daarnaast alleen Nederlandstalige artikelen van 2005 tot 2008 combineer dan lage rugklachten en Nederlands met een AND relatie: “Lage rugklachten” AND Nederlands, datum 20050101 tot 20080101; dit geeft 55 referenties. Zoeken met een truncatieteken Soms is het handig om bij het zoeken een zogeheten truncatieteken te gebruiken. In DocOnline is dat een *. Zoeken met compressi* zoekt onder meer op compressie, maar ook op compressiekous, compressietherapie, compression, etc. Het is dan dus niet nodig om alle termen in te typen en met een OR relatie te combineren (compressietherapie OR compressiekous OR compressiekousen OR compression therapy, etc.). Een nadeel van het gebruik van een truncatieteken is dat

het ook ruis geeft, dat wil zeggen niet relevante literatuur, want ook documenten met compressiefractuur, compressieneuropathie, etc. worden gevonden. Als bij truncatie de stam te klein is geeft dat wel erg veel ruis. Zo levert comp* bijvoorbeeld ook compatibele, compensatie, competentie, computers. Zoeken met een combinatie van trefwoorden in één regel Bij het zoeken met meerdere trefwoorden gebruikt u relationele operatoren als AND en OR. Net als in de wiskunde zet u haakjes om de volgorde van de zoekacties aan te geven. De bewerking die tussen haakjes staat wordt eerst uitgevoerd. Zo wordt bij de zoekopdracht: ”lage rugklachten” OR “low back pain” AND oefentherapie, eerst gezocht naar lage rugklachten of (low back pain en oefentherapie). Dat was niet uw bedoeling. Voor de combinatie "lage rugklachten of low back pain met oefentherapie" is de juiste zoekopdracht: (“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND oefentherapie. De zoekmachine zoekt eerst alle artikelen waarin de termen lage rugklachten of low back pain voorkomen en daarna in de artikelen van deze set of het woord oefentherapie er in voorkomt. Wilt u voor oefentherapie ook zoeken met termen als bewegingstherapie, oefeningen, weerstandsoefeningen, etc. dan wordt de zoekopdracht: (“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND (oefentherapie OR bewegingstherapie OR oefeningen OR weerstandsoefeningen OR “exercise therapy” OR “movement therapy”).

Het kan nog ingewikkelder Wilt u als gelijkwaardig woord voor oefentherapie ook zoeken met de termen 'spierkracht en training' dan wordt de zoekvraag: (“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND (oefentherapie OR bewegingstherapie OR oefeningen OR weerstandsoefeningen OR “exercise therapy” OR “movement therapy” OR (spierkracht AND training)). Let op de dubbele haakjes na training. Bij het zoeken naar Nederlandstalige artikelen over oefentherapie bij mensen met lage rugklachten wordt de zoekvraag: (“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND (oefentherapie OR bewegingstherapie OR oefeningen OR weerstandsoefeningen OR “exercise therapy” OR “movement therapy” OR (spierkracht AND training)) AND Nederlands. Bij het zoeken naar Nederlandstalige artikelen over oefentherapie bij mensen met chronische lage rugklachten wordt de zoekvraag: ((“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND chroni*) AND (oefentherapie OR bewegingstherapie OR oefeningen OR weerstandsoefeningen OR “exercise therapy” OR “movement therapy” OR (spierkracht AND training)) AND Nederlands. Bij het zoeken naar Nederlandstalige systematische reviews over oefentherapie bij mensen met chronische lage rugklachten wordt de zoekvraag: ((“lage rugklachten” OR “low back pain”) AND chroni*) AND (oefentherapie OR bewegingstherapie OR oefeningen OR weerstandsoefeningen OR “exercise therapy” OR “movement therapy” OR (spierkracht AND training)) AND Nederlands AND “systemati* review*”. Er is natuurlijk wel enig geduld nodig bij zo’n ingewikkelde zoekvraag want de bewerking duurt uiteraard wat langer dan een simpele vraag met maar één term. Geeft het systeem aan dat er geen zoekresultaten zijn, kijkt u dan voor de zekerheid nog even na of er geen typefouten staan of geen haakjes of aanhalingstekens waar ze wel moeten staan.

SYLVIA VAN DEN HEUVEL senior informatiespecialist NPi

VOOR PARAMEDICI EN ANDERE PROFESSIONALS IN EN BUITEN DE GEZONDHEIDSZORG

Toepassingsmogelijkheden van de multiprofessionele ‘international classification of functioning, disability and health’ (ICF) ICF-experts dr. Y.F. Heerkens en dr. C.D. van Ravensberg schreven een praktisch boek over de ICF. Ze geven antwoord op vele vragen over het gebruik van de ICF: Wat kun je nu precies met de ICF in de praktijk? Helpt de ICF bij het afnemen van de anamnese en de communicatie met de patiënt / cliënt? Is de ICF te gebruiken bij verslaglegging in de dagelijkse praktijk? Hoe verhouden meetinstrumenten zich tot de ICF? Wat is de

meerwaarde van ICF-begrippen bij het genereren van managementinformatie en in wetenschappelijk onderzoek? Door zijn opbouw is het boek ook bijzonder geschikt voor de paramedische en andere gezondheidszorgopleidingen. BESTELLINGEN De prijs van het boek bedraagt € 32,-. Voor NPi-Servicekaartabonnees is de prijs € 29,-. Bestellen is mogelijk via de NPiShop op www.paramedisch.org.

Toegang tot NPi-Paramedische Databank DocOnline via abonnement De paramedische Databank DocOnline van het NPi is sinds 25 januari 2008 alleen toegankelijk voor abonnees op de NPi-Servicekaart en via instellingsabonnementen, zoals voor mediatheken van hogescholen en universiteiten, ziekenhuizen, revalidatiecentra, verpleeghuizen. Het beleid is het gevolg van de stopzetting van de VWS-subsidie aan het NPi.

WANDKAART ‘EERSTE HULP BIJ VERSLIKKEN’ De wandkaart ‘Eerste hulp bij verslikken’ is ontwikkeld als hulpmiddel om ouderen of personen met een neurologische aandoening de juiste hulp te kunnen bieden als zij zich ernstig verslikken in eten of drinken. De wandkaart is speciaal ontwikkeld voor verpleeghuizen, maar is ook geschikt in bijvoorbeeld de thuissituatie, in ziekenhuizen en in instellingen voor mensen met een verstandelijke of meervoudige handicap. Bij de wandkaart hoort een folder met achtergrondinformatie over verslikken, tips voor het helpen bij eten en drinken, en tips om verslikken zoveel mogelijk te voorkomen. Bestellen Bestellen kan via de NPi-Shop op www.paramedisch.org. De geplastificeerde wandkaart (A3-formaat) en folder zijn verkrijgbaar tegen kostprijs: € 13,50 inclusief verzendkosten.

Korting bij bestelling van meer exemplaren tegelijkertijd: • 2 ex. voor € 15,• 3 ex. voor € 17,• 4 ex. voor € 19,• 5 ex. voor € 21,• 10 ex. voor € 27,50. NPi-Servicekaart-korting is van toepassing vanaf 10 ex of meer. Na ontvangst van de betaling worden wandkaart en folder opgestuurd.

ISSUE 2 - 2008 11

OEFENTHERAPEUTEN NEMEN COLLECTIEF ABONNEMENT OP DE NPi-SERVICEKAART Toegang tot DocOnline en 10% korting op meer dan 50 NPi-cursussen De NPi-Servicekaart biedt een aantrekkelijk dienstenpakket voor paramedici. Een abonnement op de Servicekaart betekent tegelijkertijd ondersteuning van de baanbrekende activiteiten van het NPi op het terrein van Onderzoek & Ontwikkeling, Documentaire informatievoorziening en Deskundigheidsbevordering. De beroepsvereniging voor oefentherapeuten VvOCM heeft voor haar leden voor 2008 een collectief abonnement genomen op de NPi-Servickaart. VvOCM-leden hebben daarmee de volgende voordelen: • 10% korting op cursussen van het NPi die staan genoemd in het Scholingsprogramma en toegankelijk zijn voor oefentherapeuten; • 30% korting op symposia en congressen van het NPi; • 10% korting op publicaties van het NPi; • vrije toegang tot de DocOnline-databanken van het NPi; DocOnline is de grootste Nederlandstalige paramedische databank, met daarnaast unieke internationale referenties die niet via andere databanken beschikbaar zijn. NPi-cursussen voor oefentherapeuten Nadere analyse van het cursusaanbod leerde dat ruim vijftig NPicursussen toegankelijk zijn voor oefentherapeuten. Dit overzicht van cursussen staat op de 'cursuspagina voor oefentherapeuten' op www.paramedisch.org. Ook staat daar de frequentie van de cursussen en wanneer de eerstvolgende cursus plaatsvindt. Om het zoeken naar cursussen makkelijker te maken wordt vanaf september de NPi-website aangepast waardoor rechtstreeks zoeken op doelgroep mogelijk en eenvoudiger wordt.

Accreditatie voor cursussen voor oefentherapeuten Ook oefentherapeuten Cesar en Mensendieck zullen teneinde in aanmerking te komen voor hun periodieke registratie in het kwaliteitsregister (iedere vijf jaar) aan diverse eisen zoals omschreven in de kwaliteitscriteria moeten voldoen. Eén van die eisen is het gevolgd hebben van (geaccrediteerde) bij- en nascholing. De NPi-cursussen waar oefentherapeuten voor kunnen inschrijven zijn geaccrediteerd door de beroepsvereniging van fysiotherapeuten (KNGF). Voor de andere paramedische beroepsverenigingen is dat de Stichting Accreditatie Deskundigheidsbevorderende Activiteiten Paramedici (ADAP). Het NPi is van mening dat wanneer een cursus eenmaal is geaccrediteerd voor een paramedische beroepsgroep, het niet noodzakelijk is om voor een vergelijkbare beroepsgroep wederom de volledige procedure te doorlopen met de daarbij horende hoge kosten. Oefentherapeuten die deelnemen aan reeds door het KNGF geaccrediteerde scholing zouden van deze KNGFaccreditatie moeten kunnen profiteren. Als bij de Stichting ADAP opnieuw accreditatie aangevraagd zou moeten worden voor een relatief klein aantal oefentherapeuten per cursus, zou dat een verhoging inhouden van de cursusprijs voor oefentherapeuten en dat is niet wenselijk. Een rekenvoorbeeld maakt duidelijk hoe de prijs dan kan oplopen: de kosten voor een accreditatieaanvraag bedragen € 600,- voor één beroepsgroep. Als aan een cursus met 40 deelnemers vijf oefentherapeuten meedoen, dan zou dat resulteren in een cursusprijsverhoging van € 120,- per oefentherapeut. Met de VvOCM wordt regelmatig overleg gevoerd over de accreditatieprocedures. Zowel de VvOCM als het NPi streven naar een oplossing van dit probleem op korte termijn.

WILMA HOOIJMAN oefentherapeute en cursuscoördinator Deskundigheidsbevordering

12 ISSUE 2 - 2008

NPi-DOCENTEN GEVEN CURSUS OEDEEMTHERAPIE AAN 'KASTELOZEN' IN GUNTUR, INDIA

Kastenstelsel Guntur is een stad in de staat Andrah Pradesh en telt ruim 800.000 inwoners. India kende lange tijd het zogenaamde kastenstelsel. Verschillende kasten hadden niet alleen een verschillende maatschappelijke positie maar ook verschillende rechten. Met de officiële afschaffing van het kastenstelsel werden de rechten voor alle Indiase mensen gelijk. Sociale ongelijkheid bleef nog lang bestaan. De groep die het laagst op de ladder stond heet Dalits. De Dalits (letterlijk kastelozen) waren lange tijd uitgesloten van onderwijs. Het KMPDC (Kugler Memorial Physiotherapy Degree College) is een opleiding voor fysiotherapie die bedoeld is voor Dalits. Opleiding van Dalits is de sleutel om hun sociale status te veranderen. Gerry de Rijk, Marjan Steenks, Geert Strik en Tom Zee gingen eind februari twee weken naar Guntur om op het KMPDC een cursus oedeemtherapie te geven. Gerry de Rijk en Geert Strik zijn – naast hun werk voor het NPi- ook docent fysiotherapie op de Hogeschool Utrecht. Hogeschool Utrecht werkt al jaren samen met het KMPDC. Vanuit deze samenwerking kwam het verzoek de cursus oedeemtherapie te gaan organiseren. Lymfoedeem De incidentie van lymfoedeem in India is hoog. Dat komt door filaria: een tropische parasiet die door muggen overgebracht wordt. Tijdens de cursus worden zeven patiënten behandeld. Aanvankelijk vooral door de NPi-docenten, gaandeweg worden steeds meer taken overgedragen aan de

cursisten. Resultaten van oedeemtherapie (manuele lymfedrainage, compressietherapie, oefenadvies en huidverzorging) zijn in een aantal gevallen spectaculair. Het is schrijnend om vast te stellen dat bandagemateriaal voor sommige patiënten niet betaalbaar is. Daardoor is geen adequate therapie voorhanden. Lymfoedeem is bij een aantal patiënten uitgegroeid tot enorme zwelling (elefantiasis). Het meegebrachte materiaal en natuurlijk het lymfapress-apparaat worden met dank aangenomen. Eén van de patiënten paste al snel in een confectiekous, voor twee andere wordt een kous nagestuurd. Kleren uit voor de behandeling Tijdens praktijklessen is er een sterke behoefte aan dat mannen en vrouwen in gescheiden ruimtes zijn. Voor praktijklessen is men gewend gebruik te maken van de diensten van modellen. Het is nieuw dat cursisten zelf proefpersoon zijn. Het uitkleden is voor sommige patiënten een lastige barrière. Dat er meerdere therapeuten tegelijk palperen, zwachtelen of masseren blijkt geen enkel probleem (patiënten vallen soms gewoon in slaap). Gedurende de cursus raken de cursisten steeds meer gewend aan het uittrekken van bovenkleding. Het behandelen van patiënten is een wezenlijk onderdeel van de cursus. Patiënten hebben soms verplichtingen op hun werk die vrij plotseling kunnen veranderen. Daardoor kan tijdstip en de duur van een behandeling sterk worden beïnvloed. De opleiding fysiotherapie is sterk in theoretische onderdelen. Er is een goede anatomische kennis aanwezig waardoor de aangereikte materie snel onthouden wordt.

Balans bij lymfoedeem van de arm Marjan Steenks en Tom Zee stelden het boekje “Balans bij lymfoedeem van de arm” samen. Het NPi geeft dit boekje sinds 2006 uit. De opbrengst van dit boekje gaat naar de Stichting Onderwijs Oedeemtherapie Nederland India (SOONI). SOONI is opgericht door Tom Zee en Marjan Steenks vanuit hun persoonlijke betrokkenheid. Van alle lymfoedeempatiënten woont het grootste deel in India. Zorg en voorzieningen voor lymfoedeem zijn juist in India het minst vertegenwoordigd. Reden genoeg om kennis en inzicht te delen met therapeuten op de plaats waar dat het hardst nodig is. Het project is gedeeltelijk bekostigd door de docenten zelf en gedeeltelijk door SOONI. Op www.sooni.nl leest u meer over deze stichting. Vervolg Deze eerste cursus werd bijzonder gewaardeerd. De evaluatieformulieren liepen over van de verzoeken om nog eens terug te komen. Het is zeker de bedoeling de cursus een paar keer te herhalen tot het moment dat docenten van het KMPDC zelf de cursus kunnen geven.

ISSUE 2 - 2008 13

Snel en betrouwbaar patronen leren herkennen in cursuscyclus ‘Patroonherkenning’ Aan fysiotherapeuten en manueelthera• peuten die zich verder willen bekwamen in patroonherkenning (het screenen) biedt • het NPi de mogelijkheid om deel te nemen aan drie verschillende ééndaagse • cursussen:

Onderscheiding Leo Hagenaars Op 18 april ontving Leo Hagenaars uit handen van de voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool Rotterdam de 'Hogeschool Rotterdam Onderscheiding'. Hij ontving deze prijs voor zijn belangrijke bijdrage aan de visieontwikkeling op het beroep fysiotherapeut, de opzet en uitwerking van het curriculum fysiotherapie en voor de verbindingen die hij heeft gelegd tussen de opleiding fysiotherapie van de Hogeschool Rotterdam en zijn grote netwerk. De prijs bestaat uit een unieke sculptuur met de naam ‘inside out/outside in’ van de kunstenaar Hans van Bentem.

COLOFON

14 ISSUE 2 - 2008

U wordt in deze cursussen getraind in het herkennen van ‘pluis’- en ‘niet pluis’-patronen betreffende verschillende lichaamsregio’s. De docent (Leo Hagenaars) helpt u bij het vormgeven van het screenen; welke vragen zijn in dit kader relevant en wat is in dit kader zinvol lichamelijk onderzoek? In de cursussen staan diverse ‘pluis’- en ‘niet pluis’-patronen betreffende de nek, de schouder, respectievelijk de lage-rug centraal. In welke omstandigheden acht u zichzelf in staat snel en betrouwbaar te beslissen of verder fysiotherapeutisch onderzoek geïndiceerd is? Snelheid is een kenmerkend element van screenen. In welke omstandigheden kunt u door middel van een gericht gesprek, tests of andere verrichtingen vaststellen of er al dan niet sprake is van een patroon van tekens en/of symptomen dat valt binnen uw competentiegebied? Dat zal wellicht niet voor alle klachtenpatronen van uw cliënten gelden. Mogelijk acht u scholing noodzakelijk. Maar dan wel snelle en doelmatige scholing, gericht op patroonherkenning, en wel voor bepaalde typen klachten.

ISSUE is de gratis kwartaaluitgave van het Nederlands Paramedisch Instituut en verschijnt in februari, mei, augustus en november in een oplage van ruim 20.000 exemplaren. Issue is ook volledig op internet te vinden onder Issue Online op www.paramedisch.org

De cursus ‘Patroonherkenning: nek’ nr. 802752 op za. 8 nov. 2008 De cursus ‘Patroonherkenning: schouder’ nr. 802762 op za. 29 nov. 2008 De cursus ‘Patroonherkenning: lage-rug’ nr. 902741 op za. 17 jan. 2009.

Geen andere leerinhouden, maar veel patronen, zowel niet als wel geïndiceerd voor verder fysiotherapeutisch onderzoek. Op basis van de geschetste patronen besluit u of verder fysiotherapeutisch onderzoek geïndiceerd is, u benoemt uw argumenten en u bent aanspreekbaar op kritische toetsing van uw redenering. Er zal ook ruimte zijn voor inbreng van eigen patronen en ervaringen. Naast de klinische expertise van de deelnemers zelf en van de docent vormen externe evidenties uit de literatuur het toetsinstrument voor de genomen beslissingen. Na het volgen van deze cursussen bent u in staat om diverse ‘pluis’- en ‘niet pluis’-patronen (met en zonder rode vlaggen) betreffende de nek, de schouder, respectievelijk de lage-rug te herkennen en vast te stellen door een gericht vraaggesprek en eventuele aanvullende lichamelijke tests. Kosten en accreditatiepunten De kosten bedragen per cursus € 195,- inclusief koffie, thee, lunch en het boek ‘Patronen in Profielen’ respectievelijk € 175,voor NPi-Servicekaartabonnees. Deze cursussen zijn door het

Redactie H.E. Askes H.W.A. Wams E. Wieberdink Vormgeving Idem Dito, Kampen

KNGF voor drie registers geaccrediteerd (met zes punten), namelijk voor de registers Algemeen fysiotherapeut, Manueeltherapeut en Sportfysiotherapeut. Verschil met andere NPicursussen over de nek, schouder en lage-rug Het verschil tussen deze cursussen en andere NPicursussen die de nek, schouder of lage-rug als thema hebben, is dat in de patroonherkenningscursussen louter het screenen wordt geoefend (aan de hand van 10 à 15 casussen), terwijl in cursussen zoals ‘Cervicobrachiale patronen’, ‘Lumbosacrale patronen’ en ‘Schouderklachten: diagnostiek en behandelmogelijkheden’ het klinisch redeneren wordt geoefend voor zowel de diagnostische als de therapeutische fase aan de hand van complete cliëntprofielen. Nadere informatie en inschrijving Nadere informatie over de drie cursussen ‘Patroonherkenning’ vindt u op de cursuspagina voor fysiotherapeuten op www.paramedisch.org (Cursussen september 2008 t/m februari 2009).

Advertenties H.E. Askes E [email protected] ISSN 1383-5947 © Nederlands Paramedisch Instituut

Contact Postbus 1161 3800 BD Amersfoort T (033) 421 61 00 F (033) 421 61 90 I www.paramedisch.org E [email protected]

Nieuwe NPi-uitgave: De halswervelkolom,

Recommend Documents