Niet altijd in Nederland gewoond? Kwam je na je 15e in Nederland wonen? Dan is het belangrijk om te weten hoeveel AOW je krijgt. Zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.
Wil je na je pensionering buiten Nederland wonen? Dat kan, maar dan moet je wel weten waarop je recht hebt en waarop niet. Verdiep je er dus even in. Dit boekje helpt je op weg.
www.pensioenkijker.nl
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
Inhoudsopgave
www.pensioenkijker.nl
Krijg ik pensioen van de overheid?
Krijg ik pensioen van de overheid?
3
Ja.
Hoe hoog is mijn AOW-uitkering?
4
Als je in Nederland hebt gewoond voor je 65e krijg je pensioen van de overheid. Dat is de AOW. Je krijgt de uitkering vanaf de maand waarin je 65 wordt. De AOW-uitkering krijg je aan het eind van iedere maand. Maar let op:
Kan ik AOW bijkopen?
7
Krijg ik pensioen van mijn werk?
8
Wat moet ik doen als ik te weinig pensioen heb?
9
Als ik doodga, krijgt mijn partner dan pensioen?
10
Kan mijn buitenlands pensioen uitgekeerd worden in Nederland?
13
Kan ik mijn pensioen ook krijgen buiten Nederland? Als ik in het buitenland woon en doodga, krijgt mijn partner dan pensioen?
14
• Een volledige AOW-uitkering krijg je als je van je 15e tot je 65e de hele tijd in Nederland hebt gewoond • Kwam je na je 15e in Nederland wonen, dan wordt je AOW-uitkering lager • Als je voor je 65e vertrekt uit Nederland wordt je AOW-uitkering ook lager. Ieder jaar spaar je 2% van je AOW. Je krijgt 100% AOW als je tussen je 15e en 65e in Nederland hebt gewoond (50 * 2%). Het maakt daarbij niet uit of je Nederlander bent of een andere nationaliteit hebt. En ook niet of je gewerkt hebt of niet. Je krijgt geen 100% AOW als je pas na je 15e in Nederland bent komen wonen. Voor ieder jaar dat je mist, krijg je 2% minder AOW.
15
Voorbeeld Yousef woont vanaf z’n 35e in Nederland. Hij mist dus 20 jaren AOW-opbouw. In plaats van de volledige AOW-uitkering voor een samenwonende die ongeveer € 700 per maand bedraagt, krijgt hij maandelijks een uitkering die 40% (20 maal 2%) lager is: € 420.
Hoe krijg ik de AOW-uitkering? Als je in Nederland staat ingeschreven bij de gemeente krijg je zes maanden voor je 65e verjaardag een brief thuisgestuurd. In deze brief staat hoe jij een AOW-uitkering kunt aanvragen bij de Sociale Verzekeringsbank. Wil je meer weten over het aanvragen van de AOW? Kijk dan op de site van de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl. Op de site van de Sociale Verzekeringsbank staat nog veel meer informatie over de AOW.
2
3
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
www.pensioenkijker.nl
Hoe hoog is mijn AOW-uitkering? De AOW-uitkering is niet voor iedereen even hoog. De hoogte van de AOW-uitkering hangt af van of je samenwoont. Er zijn verschillende uitkeringen: • Een uitkering voor een alleenstaande Deze uitkering bedraagt ongeveer € 1000 bruto. In mei krijg je een vakantietoeslag. • Een uitkering voor een samenwonende Deze uitkering bedraagt ongeveer € 700 bruto. In mei krijg je een vakantietoeslag. Wanneer jij en je partner allebei 65 jaar of ouder zijn, krijgen jullie ieder de AOW-uitkering voor een samenwonende. Verderop lees je hoe het zit als je partner jonger is dan 65 jaar. De hoogte van de AOW-uitkering wordt ieder jaar aangepast. Wil je weten hoe hoog de uitkering precies is, kijk dan op de site van de Sociale Verzekeringsbank (www.svb.nl) of op de site van Pensioenkijker.nl (www.pensioenkijker.nl).
Hoeveel AOW krijg ik als mijn partner jonger is dan 65 jaar? Je moet opletten als je partner jonger is dan 65 jaar. Veel mensen gaan ervan uit dat je dan samen de uitkering voor een echtpaar krijgt, maar dat is niet zo. Jouw partner krijgt namelijk geen AOW als hij of zij nog geen 65 is. Jij krijgt de AOW voor een samenwonende, omdat je samenwoont.
Tot 2015: toeslag op de AOW
Je AOW-uitkering verandert als je gaat samenwonen of als je stopt met samenwonen. Veranderingen in je woonsituatie moet je dan ook meteen doorgeven aan de Sociale Verzekeringsbank.
Je kunt als je partner nog geen 65 jaar is, een toeslag krijgen op je AOW-uitkering. De regeling van de toeslag geldt alleen als je vóór 1 januari 2015 een AOW-uitkering krijgt. Als je AOW ingaat in 2015 of later, krijg je geen toeslag op je AOW.
Let op!
De hoogte van de toeslag
De bedragen die we hier noemen, zijn volledige AOW-uitkeringen. Je uitkering is lager als je later in Nederland bent komen wonen of een aantal jaren in het buitenland hebt gewoond.
De hoogte van de toeslag hangt af van hoeveel je partner verdient. Hoe meer hij of zij verdient, hoe lager de toeslag is. Een deel van het inkomen van je partner wordt afgetrokken van de toeslag. Verdient je partner meer dan ongeveer € 1.150 per maand? Dan krijg je helemaal geen toeslag. Sommige inkomsten van je partner, zoals een vervroegd pensioen of een arbeidsongeschiktheidsuitkering, worden helemaal van de toeslag afgetrokken.
Meer hierover lees je op de site van de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl. Op de site van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (www.minszw.nl) kun je de brochure ‘Wanneer krijgt u te maken met een korting op uw AOW?’downloaden. De brochure is opgesteld in meerdere talen. Ook vind je informatie op de site van E-Quality: www.e-quality.nl.
Let op! De hoogte van de partnertoeslag is ook afhankelijk van het aantal verzekerde jaren. Je toeslag wordt lager als je partner niet altijd in Nederland heeft gewoond.
4
5
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
Voorbeeld 1 Burak en Nuray zijn getrouwd. Nuray heeft geen inkomen. Burak is op zijn 25e in Nederland komen wonen en Nuray op haar 28e. In 2010 wordt Burak 65 en gaat met pensioen. Burak krijgt een AOW-uitkering met een toeslag. Omdat hij pas later in Nederland is komen wonen wordt zijn AOW-uitkering met 20% (10 keer 2%) en de partnertoeslag met 26% (13 keer 2%) gekort. Op het moment dat Nuray 65 wordt, krijgt Burak geen toeslag meer op de AOW, maar krijgt Nuray haar eigen (gekorte) AOW.
Voorbeeld 2 Cyryl en Hanna wonen samen. Hanna heeft geen inkomen. In 2012 wordt Cyryl 65 en gaat met pensioen, Hanna is op dat moment 60 jaar. Cyryl is op zijn 40e in Nederland komen wonen. Hanna heeft altijd in Nederland gewoond. Cyryl krijgt de AOW voor een samenwonende. Zijn AOW-uitkering wordt met 50% gekort omdat hij de eerste 25 opbouwjaren heeft gemist. Hij krijgt een volledige partnertoeslag omdat Hanna altijd in Nederland heeft gewoond.
www.pensioenkijker.nl
Kan ik AOW bijkopen? Ja, dat kan. Als niet de hele tijd tussen je 15e en 65e in Nederland hebt gewoond, krijg je minder AOW. Daar kun je wat aan doen: • Je kunt ontbrekende jaren kopen als je later in Nederland bent komen wonen Als je bijvoorbeeld op je 28e in Nederland komt wonen, kun je de 13 ontbrekende jaren kopen. Je moet echter wel alle jaren kopen. Je kunt niet maar een deel van de jaren kopen. Vanaf het moment dat je in Nederland bent komen wonen (en dus verzekerd bent voor de AOW), heb je 5 jaar de tijd om de jaren te kopen. Na 5 jaar kun je niet meer kopen. • Je kunt je vrijwillig verzekeren als je voor je 65e uit Nederland vertrekt Je kunt dit doen voor een periode van maximaal 10 jaar. Je kunt je voor die vrijwillige verzekering aanmelden binnen één jaar na het einde van de verplichte verzekering.
Wat kost dat het kopen van AOW? De premie om één jaar AOW-opbouw te kopen bedraagt een 17,9% van je inkomen (tot een bepaald maximum, dit maximuminkomen bedraagt ongeveer € 32.000). Als je in een bepaald jaar geen of weinig inkomen hebt gehad, moet je een premie betalen die 10% bedraagt van de maximumpremie. Als je bij het kopen van de ontbrekende jaren minder dan de maximumpremie wilt betalen, moet je voor ieder jaar afzonderlijk aantonen dat je minder inkomen hebt gehad. Bijvoorbeeld aan de hand van buitenlandse loonstrookjes of belastingaangiften Meer over de vrijwillige verzekering kun je lezen op de site van de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl.
6
7
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
Krijg ik pensioen van mijn werk? Meestal wel. De meeste bedrijven in Nederland hebben een pensioenregeling. In de pensioenregeling bouw je ieder jaar een stukje pensioen op. Hoe langer je dus meedoet aan de pensioenregeling, hoe hoger je pensioen wordt. Houd er rekening mee dat er bij de bepaling van je ouderdomspensioen vanuit wordt gegaan dat je ook nog AOW krijgt. Daarom krijg je niet over je hele salaris pensioen, maar wordt er voor de pensioenberekening eerst een bedrag (de zogenoemde franchise) van je salaris afgehaald.
www.pensioenkijker.nl
Wat moet ik doen als ik te weinig pensioen heb? Als je niet genoeg pensioen hebt Als je denkt dat je straks niet genoeg pensioen hebt, kun je het best zo vroeg mogelijk beginnen te sparen om dat tekort op te vullen. Om te weten of je te weinig pensioen hebt moet je: • Voor je zelf vaststellen welk inkomen je wilt hebben na je pensionering • Rekening houden met de kosten die je hebt vanaf je pensionering • Kijken wat je aan pensioen krijgt. Dat kan zijn pensioen van de overheid, pensioen van je werkgever of pensioen uit het buitenland • Kijken of het pensioen dat je krijgt meer of minder is dan het inkomen dat je nodig hebt
Voorbeeld
Als je echt te weinig pensioen hebt
Emir verdient € 25.000. Bij zijn werk is een pensioenregeling waarbij pensioen wordt opgebouwd over het salaris minus een franchise van € 15.000. Emir bouwt dus ieder jaar een stukje pensioen op over € 10.000.
Het kan zijn dat je bij je pensionering echt te weinig pensioen hebt. Dat kan bijvoorbeeld als je geen volledige AOW-uitkering krijgt omdat je veel jaren in het buitenland hebt gewoond en daarnaast geen pensioen hebt of maar heel weinig pensioen. Je kunt aanvullende bijstand aanvragen als je totale inkomen lager is dan het sociaal minimum. Het sociaal minimum is het minimuminkomen waarop iedereen recht heeft die in Nederland woont of werkt. Je vraagt de bijstand aan bij de gemeente waar je woont.
Let op! In de pensioenregeling wordt meestal van een volledige AOW-uitkering uitgegaan. Je kunt te weinig pensioen hebben als je geen volledige AOW-uitkering krijgt omdat je lang in het buitenland hebt gewoond.
Wat moet ik doen als er bij mijn werk geen pensioen is? Als er bij je werk geen pensioenregeling is, is het een goed idee hier eens met je werkgever over te praten. Als je zelf wilt mee wilt betalen aan de pensioenregeling, is je werkgever misschien bereid om ervoor te zorgen dat er een pensioenregeling is. Als je werkgever dat niet wil, kun je zelf sparen voor pensioen. Bij een verzekeringsmaatschappij, een bank of via de levensloopregeling. Wil je daar meer over weten, kijk dan op de site van Pensioenkijker.nl.
8
De aanvullende bijstand vult je inkomen aan tot het bedrag van een volledige AOW-uitkering. Let op! Je komt alleen in aanmerking voor aanvullende bijstand als: • Je niet in je levensonderhoud kunt voorzien • Geen of weinig inkomsten hebt • Geen of weinig vermogen hebt • Je in Nederland woont en • Per jaar ten hoogste 26 weken in het buitenland verblijft. Meer hierover kun je lezen op de site: www.rechtopalgemenebijstand.nl.
9
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
Als ik doodga, krijgt mijn partner dan pensioen? Misschien kan je partner als jij doodgaat pensioen krijgen. Dat kan pensioen van de overheid zijn of pensioen van je werk.
Pensioen van de overheid Ja, je partner krijgt bij jouw dood geld van de overheid als hij of zij in Nederland woont en: • jonger is dan 65 jaar én • een kind verzorgt dat jonger is dan 18 jaar of • voor meer dan 45% arbeidsongeschikt is of • is geboren vóór 1 januari 1950. Nee, je partner krijgt bij jouw dood geen geld van de overheid als je partner: • ouder is dan 65 jaar én • geen kind verzorgt dat jonger is dan 18 jaar of • voor minder dan 45% arbeidsongeschikt is of • is geboren na 1 januari 1950 of • meer dan € 2.000 euro bruto per maand verdient. Wanneer je partner één of meer kinderen verzorgt, krijgt hij of zij in ieder geval een uitkering: de halfwezenuitkering. Deze uitkering is niet afhankelijk van het inkomen van je partner.
Let op! Je partner krijgt misschien geen uitkering meer als je partner buiten Nederland gaat wonen. Dat hangt af van het land waar je partner wil gaan wonen na jouw dood. Op de site van de SVB kun je kijken of je partner de uitkering ook in het buitenland kan ontvangen (www.svb.nl).
10
De uitkeringen De uitkeringen worden ieder jaar aangepast. Wil je weten hoe hoog de uitkering is kijk dan op de website van de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl. Daar kun je ook terecht als je meer wilt weten over de uitkering voor je partner en je kinderen na je dood. Het kan zijn dat je partner bij jouw dood geen geld krijgt van de overheid. Je partner kan dan natuurlijk wel recht hebben op een eigen AOW-uitkering als je partner 65 jaar of ouder is.
Pensioen van je werk Als er bij je werk voor jou pensioen is geregeld, is er meestal ook een partnerpensioen en een wezenpensioen. Als je zeker wilt weten of dat ook voor jou geldt, moet je even je pensioenreglement erop naslaan of op je pensioenoverzicht kijken. Let wel goed op wanneer je ongetrouwd samenwoont In dat geval is er namelijk niet in alle pensioenregelingen een partnerpensioen geregeld voor je partner. Of het partnerschap moet aan bepaalde voorwaarden voldoen, voordat je partner in aanmerking komt voor partnerpensioen. Als het niet duidelijk is, vraag even na bij je pensioenuitvoerder (pensioenfonds of verzekeraar) hoe dit precies is geregeld.
11
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
www.pensioenkijker.nl
Kijk ook of het partnerpensioen hoog genoeg is In de meeste pensioenregelingen zijn het partnerpensioen en het wezenpensioen afgeleid van je ouderdomspensioen. Dat wil zeggen: van het ouderdomspensioen dat jij in je pensioenregeling kunt bereiken als je tot je pensioen in dienst blijft. Het partnerpensioen bedraagt meestal 70% en het wezenpensioen 14% van dat ouderdomspensioen.
Kan mijn buitenlands pensioen uitgekeerd worden in Nederland?
Dat klinkt best goed, maar houd er rekening mee dat er bij de bepaling van jouw ouderdomspensioen vanuit wordt gegaan dat je ook nog AOW krijgt. Daarom krijg je niet over je hele salaris pensioen, maar wordt er voor de pensioenberekening eerst een bedrag (de zogenoemde franchise) van je salaris afgehaald. Die franchise werkt dus ook door in je partnerpensioen en wezenpensioen.
Als je buiten Nederland pensioen hebt opgebouwd kan dat meestal wel in Nederland worden uitgekeerd. Dat geldt zeker voor pensioen dat je krijgt uit een van de landen van de Europese Unie. In de meeste gevallen moet je in Nederland belasting betalen over dat pensioen. Hoe het precies zit, hangt af van de afspraken die de Nederlandse overheid heeft gemaakt met het land waar je pensioen hebt opgebouwd.
Voorbeeld
Let wel op: in een aantal landen heb je pas pensioen opgebouwd als je ten minste 5 of 10 jaar hebt deelgenomen aan de pensioenregeling. Als je een kortere tijd meedeed aan de pensioenregeling, is er dan geen pensioen opgebouwd.
Faisal en Aylin zijn getrouwd. Faisal verdient € 30.000. Hij heeft een pensioenregeling waarin een franchise wordt toegepast van € 15.000. Hij bouwt jaarlijks 1,75% pensioen op over het restant van zijn salaris (€ 15.000). In de pensioenregeling kan Faisal in totaal 32 jaar pensioen opbouwen. Zijn bereikbare ouderdomspensioen bedraagt € 8.400 (32 * 1,75% * € 15.000). Het partnerpensioen voor Aylin bedraagt 70% hiervan: € 5.880.
Ja.
Het partnerpensioen in dit voorbeeld is niet erg hoog. Misschien krijgt Aylin na de dood van Faisal een nabestaandenuitkering van de overheid op grond van de Anw. Die uitkering stopt echter als het jongste kind 18 jaar is. Dan kan het inkomen voor Aylin dus echt te laag zijn. Pensioen uit vorige banen Als je van baan veranderd bent, kun je ook nog partnerpensioen hebben uit je vorige baan. Dat staat aangegeven op het laatste pensioenoverzicht wat je hebt van je vorige baan. Wil je meer weten over het pensioen voor je partner? Download dan de brochure ‘Boekje open over partnerpensioen’ van de site van Pensioenkijker.nl.
12
13
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
www.pensioenkijker.nl
Kan ik mijn pensioen ook krijgen buiten Nederland?
Als ik in het buitenland woon en doodga, krijgt mijn partner dan pensioen?
Ja, je kunt het pensioen dat je in Nederland hebt opgebouwd ook buiten Nederland krijgen. Dat geldt voor de AOW en voor het pensioen vanuit je werk.
Dat kan.
De AOW en ouderdomspensioen Bij de AOW moet je wel even opletten. In een aantal landen (bijvoorbeeld de landen van de Europese Unie, Turkije en Marokko) kun je ook de AOW voor een alleenstaande krijgen en de toeslag op de AOW-uitkering. Er is echter ook een aantal landen waar je - ook al zou je in aanmerking komen voor de alleenstaandenuitkering of de toeslag - alleen de AOW voor een samenwonende krijgt. Als je wilt weten hoe dat zit in het land waar jij je pensioen wilt krijgen, moet je dat even nagaan op de site van de Sociale Verzekeringsbank: www.svb.nl.
Pensioen van de overheid Zolang je in Nederland woont ben je verzekerd voor de Anw en kan je partner (onder bepaalde voorwaarden) in aanmerking komen voor een uitkering als jij doodgaat. Als je buiten Nederland gaat wonen ben je niet meer verplicht verzekerd voor de Anw. Je partner kan na jouw dood dan alleen een pensioen van de overheid krijgen als jij, na je vertrek uit Nederland, vrijwillig verzekerd bent gebleven voor de Anw. Verder moet je partner natuurlijk voldoen aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de Anw. Je kunt zo’n vrijwillige verzekering aanvragen binnen één jaar nadat je verplicht verzekerd was. Het aanvraagformulier kun je downloaden van de site van de SVB: www.svb.nl.
Je pensioen uit je werk kun je uitgekeerd krijgen in het buitenland. Wel kan het zo zijn dat de pensioenuitvoerder eisen stelt aan de bankrekening waarnaar het pensioen wordt overgemaakt. Ook zal de pensioenuitvoerder van tijd tot tijd vragen dat je een bewijs stuurt dat je nog in leven bent.
Let op!
Belasting Meestal moet je belasting over je pensioen betalen in het land waar je woont. Hoe het precies zit, hangt af van de afspraken die de Nederlandse overheid heeft gemaakt met het land waar je pensioen hebt opgebouwd. Als je in Nederland pensioen hebt opgebouwd terwijl je in dienst was van de overheid, moet je over dat pensioen echter altijd in Nederland belasting betalen.
Pensioen van je werk Toen je met je werk in Nederland bent gestopt heb je een pensioenoverzicht gekregen waarop staat of er voor jouw partner partnerpensioen is verzekerd. Als dat zo is, kan je partner als jij doodgaat dat pensioen ook in het buitenland krijgen.
Niet in alle landen wordt de Anw uitgekeerd. Kijk voordat je een vrijwillige verzekering gaat afsluiten, dus goed na of de Anw wel uitgekeerd wordt in het land waar je gaat wonen.
Zorgbijdrage Als je in het buitenland woont en pensioen krijgt uit Nederland, kun je verplicht zijn een zorgbijdrage te betalen. Als je daar meer over wilt weten, kijk dan in de brochure: ‘Boekje open over pensioen in het buitenland’. Deze brochure kun je downloaden van de site van Pensioenkijker.nl. Meer informatie vind je op de site van Pensioenkijker.nl en op www.vertreknaarhetbuitenland. overheid.nl en www.grensinfopunt.nl.
14
15
Pensioenkijker.nl: Boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond
Wil je meer weten over pensioen? • Op www.pensioenkijker.nl vind je algemene informatie over pensioen In deze brochure doen wij een boekje open over pensioen als je niet altijd in Nederland hebt gewoond. Op de site van Pensioenkijker.nl kun je ook brochures vinden over andere onderwerpen. In de serie: “Boekje open over ……” zijn al verschenen: • Boekje open over je AOW • Boekje open over partnerpensioen • Boekje open over je eerste baan en pensioen • Boekje open over andere baan, ander pensioen • Boekje open over eigen zaak en pensioen • Boekje open over echtscheidingen • Boekje open over het besturen van een pensioenfonds • Boekje open over de deelnemersraad • Boekje open over vrouwen en pensioen • Boekje open over pensioen in het buitenland Er komen nog boekjes bij. Als er nieuwe boekjes verschenen zijn, kun je deze vinden op de site van Pensioenkijker.nl. Aan de Stichting Pensioenkijker.nl nemen de volgende organisaties deel: CNV, CNV Jongeren, Consumentenbond, CSO, E-Quality, FNV, FNV Vrouwenbond, MHP, MKB-Nederland, NBVA, Nibud, Ombudsman Pensioenen, Sociale Verzekeringsbank, SPO Pensioenopleidingen, Stichting de Ombudsman, Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen, Unie van Beroepspensioenfondsen, Verbond van Verzekeraars, Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen en VNO-NCW. De Stichting Pensioenkijker.nl zorgt dat Nederlanders gaan nadenken over pensioen. Ook maken we pensioen begrijpelijker. Daarnaast geven we objectieve informatie over pensioen. Tekst: Schols & de Lange Vormgeving: Porter Novelli ©Pensioenkijker.nl 2008
16