Niet-financiële informatie (NFI) in Nederland Koninklijk NIVRA – Michèl J.P. Admiraal RA
IBR 7 december 2009
1
Inhoud van deze presentatie 1. 2. 3. 4. 5.
Voorstellen spreker State of the art in Nederland NIVRA Kernproject Niet-financiële informatie Enkele uitkomsten van het project Vervolgacties NIVRA
IBR 7 december 2009
2
Voorstellen: Michèl J.P. Admiraal RA
1. 2. 3. 4. 5.
Adviseur Beleid & Innovatie Koninklijk NIVRA Projectleider Kernproject Niet-financiële informatie Behandelaar Auditvraagstukken Publieke Sector Secretaris NIVRA werkgroep Controleprotocollen Deelname aan maatschappelijk project Kennis Delen
IBR 7 december 2009
3
State of the art in Nederland • • • •
Accent op financiële informatie (jaarrekening) Wettelijke controleplicht van NFI zeer beperkt NFI is geen exclusief recht voor de accountant Voorbeelden NFI private sector: Informatie in het directie/jaarverslag Maatschappelijke verantwoordingen (MVO-verslagen) Subsidieverantwoordingen (indicatoren)
• Voorbeelden NFI publieke sector: Specifieke informatie voor toezichthouders Departementale rapportage totstandkomingsproces Rapportage over rechtmatigheid/doelmatigheid
IBR 7 december 2009
4
Kernproject Koninklijk NIVRA • Verantwoording en assurance van NFI is een belangrijk maatschappelijk thema, óók voor niet-accountants • Daarom een van de kernthema’s voor komende jaren • Tot nu toe gerealiseerd: NFI project publieke sector 2006-2008 NFI onderzoek volksvertegenwoordigers 2008 NFI project private sector 2008-2009
• Gepland voor 2010: Presentatie discussierapport NFI 14 januari 2010 Discussieronde relevante partijen Instellen NFI taskforce
IBR 7 december 2009
5
Publicaties van het NIVRA • • • • • • •
NIVRA wegwijzer NFI in beweging (mei 2008) Internationale publicatie NFI in progress (dec 2008) NIVRA onderzoek De gebruiker centraal (dec 2008) Trendboek Accountancy als thema NFI (dec 2008) NIVRA discussierapport Meer dan Euro’s alleen (dec 2009) Internationale versie discussierapport nog onderhanden Tenslotte diverse seminars en discussiemiddagen
IBR 7 december 2009
6
Uitgangspunten NFI project
• • • •
Waarom NFI: wat is het nut en de noodzaak van NFI Wat is NFI: definitie en inkadering van NFI Wie zijn hierbij betrokken: belanghebbende partijen Hoe wordt NFI gebruikt: welke rol voor accountant Ontwikkel een kader voor de verantwoording en assurance van NFI, waarmee accountants invulling kunnen geven aan de toenemende behoefte van stakeholders aan betrouwbare NFI Stel hierbij vast wat van de accountant wordt verwacht, wat hij kan leveren en hoe beide in evenwicht zijn te brengen
IBR 7 december 2009
7
Definitie en indeling NFI • Niet-financiële informatie bestaat uit alle kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over de strategie, de bedrijfsvoering en de uitkomsten hiervan in de vorm van prestaties of effecten, zonder dat sprake hoeft te zijn van een directe koppeling met een financieel registratiesysteem • International Framework van IFAC:
Bereikte posities en resultaten: behaalde prestaties Systemen en processen: organisatorische kwaliteit Gedrag: naleving (compliance) codes, wet- en regelgeving Fysieke kenmerken: beschrijving toestand of situatie
• NFI is niet synoniem met beleidsinformatie of MVOinformatie. In essentie een zeer breed terrein
IBR 7 december 2009
8
Governance en informatie • Informatieverstrekking is een essentieel onderdeel van de governance van een organisatie: Instrument voor de aansturing van interne processen Communicatiemiddel voor de af te leggen verantwoording
• Daar ligt een sleutel voor succes: verantwoording en assurance van NFI kan alleen slagen indien ingebed in de governance-structuur van de organisatie • 3 hoofdgroepen belanghebbende partijen: Gebruikers (stakeholders) Verschaffers (verantwoordingsplichtigen) Controleurs (accountants)
9
IBR 7 december 2009
3 Rollen van de accountant • Adviseur bij de inrichting en verbetering van informatiesystemen en processen via het uitbrengen van advies: van awareness tot inrichting • Rapporteur van onderzoeksbevindingen over het proces van totstandkoming van de NFI of over de NFI zelf, zonder hierbij assurance te geven (ISRS 4400) • Assurance-verschaffer over het proces van totstandkoming van de NFI of over de NFI zelf. Gebeurt via een assurancerapport (ISAE 3000). Hierbij kan sprake zijn van één overkoepelende conclusie of van meerdere afzonderlijke conclusies van de accountant IBR 7 december 2009
10
Ontwikkelingsstadia NFI • Het definiëren of indelen van NFI geeft geen inzicht in de mogelijke rol van de accountant of in de mate waarin assurance over NFI mogelijk is • Alternatieve aanpak wenselijk. De rol van de accountant hierbij bepaald door 2 factoren: de volwassenheid van de informatie de verankering ervan in de organisatie
• Er zijn 5 ontwikkelingsstadia van NFI te onderscheiden, van een nulsituatie tot assurance-verschaffing • Binnen dezelfde organisatie kunnen per soort NFI verschillende stadia naast elkaar bestaan
IBR 7 december 2009
11
Bepalende factoren NFI stadia Criteria Verankering in de organisatie
Criteria Volwassenheid van de NFI
• Is sprake van een sluitend registratiesysteem met een link naar financiële informatiesystemen • Valt dit systeem binnen een systeem van planning en control • Is de informatie onderdeel van de governance- en managementcontrolstructuur • Vindt dialoog met de gebruikers plaats en leidt dit tot aanpassing en verbetering
• Is sprake van een duidelijk afgebakend en identificeerbaar object voor onderzoek • Is dit object meetbaar en zijn hierover gegevens beschikbaar • Bestaan normen voor de verantwoording en toetsing ervan • Is het mogelijk om op basis hiervan assurance te verstrekken • Is duidelijk welke onderwerpen (issues) van belang zijn voor de gebruikers en welke informatie daarover gewenst is
IBR 7 december 2009
12
Ontwikkelingsstadia NFI Fase in de ontwikkeling
Verankering organisatie
Volwassenheid informatie
Primaire rol van de accountant
1. geen awareness
Advies: nulmeting
2. awareness-opzet
Advies: inrichting
3. opzet-bestaan
Advies: testen bestaan
4. bestaan-werking
Rapporteren bevindingen
5. werking-volwassenheid
Assurance-verschaffen
IBR 7 december 2009
13
Enkele kanttekeningen hierbij • De rol van de accountant begint al in fase 1 (awareness), niet pas in fase 5 (assurance). Maar assurance hoeft niet altijd hoogste doel te zijn • Onderscheid interne en externe assurance-verschaffing. Basis ligt meestal bij de eerste vorm • Assurance over totstandkomingsproces kan alternatief zijn • Startpunt assurance kan eerder liggen dan in fase 5 • Waarborgen treffen tegen risico zelftoetsing In het NIVRA discussierapport worden 6 praktijkcases met verschillende stadia van ontwikkeling besproken
IBR 7 december 2009
14
6 praktijkcases NFI 1. Akzo-Nobel: geïntegreerde MVO-verslaggeving in de jaarverslaggeving 2. Rabobank Nederland: belang goede samenwerking interne en externe accountant bij MVO 3. TNT Post: assurance van wettelijk vastgestelde prestatie-informatie 4. Instituut NIBE-SVV: prestatiemeting bij examenverantwoording zonder inschakeling accountant 5. Hulporganisatie SNV: controle van managementinformatie door de interne accountant 6. Koninklijke DSM: verantwoording risicomanagement
IBR 7 december 2009
15
Accountant als assurance-verschaffer • Een assurance-rapport kan 2 zekerheidsniveau’s geven (redelijk en beperkt), maar de inhoud hiervan is nergens gedefinieerd of gekwantificeerd • Bevestigd door onderzoek van IFAC en NIVRA: zelfs de accountant kan een beperkte mate van zekerheid niet omschrijven of in een percentage uitdrukken • Conclusie van het NIVRA discussierapport dan ook: Gebruiker duidelijk maken wat de 2 niveau’s betekenen Herformulering oordeel tot leesbare tekst voor gebruiker Onderzoek naar effectiviteit assurance-framework
IBR 7 december 2009
16
Vervolgacties NIVRA • Discussierapport bevat 9 stellingen en 3 aanbevelingen voor de toekomst. De discussieronde start op 14 januari. Hierbij verschaffers, gebruikers en accountants betrokken. Na 1 april alle reacties geëvalueerd • Instellen taskforce NFI om NFI prominent op de agenda van alle partijen te krijgen. Gerichte (voorlichtings)acties. Geldt ook voor de accountants zelf ! • Verbetering assurance-rapportage over NFI in dialoog met verschaffers en gebruikers. Onderzoek of het bestaande framework verbetering of uitbreiding behoeft.
IBR 7 december 2009
17
Meer weten ? • Speciale webpagina bij het NIVRA: www.nivra.nl/NivraSite/Het+NIVRA/Kernproject_Assurance_NFI
• Projectleider NIVRA project: Michèl J.P. Admiraal RA 0031-203010319
[email protected]
IBR 7 december 2009
18
