NICO PAARLBERG: KEURING ONDERDEEL MOOI EINDPRODUCT

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

26 JUNI 2015

326

14

NICO PAARLBERG: ‘KEURING ONDERDEEL MOOI EINDPRODUCT’ 10

NIEUWE PIOENEN LATEN ZIEN VOOR DE KLOK

12

PERSOONLIJK CONTACT WERKT BIJ WEERSTAND

16

23

BODEM BELEEF DAGEN BREED EN BOEIEND

FRAAI SORTIMENT EERSTE CNB IRISWEEK

40

ZWARTE TULP HEROPENT NA VERBOUWING

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

SCHOON WERKT BETER

Bollen, planten en fust. Helmus Spoelbedrijf spoelt de meest uiteenlopende producten schoon, zodat ze gemakkelijker te verwerken zijn. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

Spirit®, krachtige bescherming in de groei en in de bloei voorkomt ziekte In de groei van het bloembollengewas is het noodzakelijk de plant te beschermen tegen schimmels. Door de unieke eigenschappen werkt Spirit krachtig en snel, zowel preventief als curatief. Spirit

is te gebruiken rond het koppen, wanneer schimmels een mogelijkheid krijgen het gewas aan te tasten. Het gewas blijft goed beschermd en zorgt voor een uitstekende opbrengst.

ADAMA Northern Europe B.V. | adama.com | @adama_NE | Trade Register Amersfoort (NL) No. 33282727 Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 26 juni 2015 Nummer 326

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Tevredenheid over prijsvorming pioenen Breed materialenaanbod in online veiling

Zomerbloeiers

14 8

9

12

10

Pioenenseizoen later, maar product is kwalitatief goed

Weerstand

12

Trip Bloembollen speelt in op ‘de nieuwe realiteit’

Op stap met

14

BKD-keurmeester Nico Paarlberg

10

16

Bodem

16

Bodem Beleef Dagen Kollumerzwaag breed en boeiend

Voorlichting

20

DLV legt uit welke zaken belangrijk zijn bij de aanleg van drainage

Onderzoek

22

Naktuinbouw trof in enkele vaste planten Xanthomonas aan. Alertheid is geboden

Bloem in beeld

23

Eerste CNB Irisweek meer dan geslaagd

Vakvenster

24

Droom, nachtmerrie of realiteit?

22

24

Branchenieuws

26

Tulpenverkiezing 2016: oproep aan veredelaars

CNB Product & Show

27

Wit en blauw showwerk

CNB Actueel

28

Hommes Iris scoort op CNB Irisweek

23

27

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

26

28

29

Daghandelaren maken zich op voor seizoen

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

40

Actueel Museum De Zwarte Tulp heropent na ingrijpende verbouwing

41

40

T-rijbewijs vanaf 1 juli vereiste NK Leliekeuren gewonnen door Jeffrey van Woesik

44

Advies SAZAS adviseert over werknemers die meermalen per jaar een paar dagen ziek zijn

45

44

Toppers Ernst Krelage kreeg eerste Nicolaas Damesmedaille

48

Boomkwekerij Sneeuwklokjesboom in volle bloei blikvanger

49

Tien vragen aan

45

43

Wilco Bonenkamp

50

Nauwkeurig Orchideeën in de tuin: hoe moeilijk is het?

51

Vasteplantenvaria

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service

58

Hobaho

49

DLD meer dan alleen lelies bij Hobaho

48

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

50

58

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

62

Fotografie omslag: René Faas

62

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: René Faas

Inschrijving Tuinbouw Ondernemersprijs gestart

Gratis jaarabonnement voor Sjors Veldt

LISSE – De inschrijving voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2016 is gestart. Ondernemers of bedrijven die op basis van visie en strategie ondernemen en die een inspiratiebron zijn voor de sector, kunnen tot en met 18 september worden voorgedragen. Een deskundige vakjury beoordeelt de kandidaten. Eind oktober brengen zij de lijst met kandidaten terug tot maximaal vier genomineerden. De jury krijgt tevens de gelegenheid om een kandidaat een aanmoedigingsprijs toe te kennen, bijvoorbeeld in een situatie dat een innovatie zich nog niet heeft bewezen, maar wel aandacht van de sector verdient. In de eerste week van november worden maximaal vier genomineerde kandidaten gepresenteerd waarna de jury de bedrijven zal bezoeken. Tijdens de feestelijke nieuwjaarsbijeenkomst Tuinbouw op woensdag 7 januari wordt de winnaar bekend gemaakt. Kijk voor meer informatie over de prijs en aanmelden op tuinbouwondernemersprijs.nl.

Foto: PR

AKERSLOOT – Biologisch kweker Sjors Veldt uit Akersloot heeft een gratis jaarabonnement op BloembollenVisie gewonnen. Het abonnement werd verloot onder alle deelnemers aan de digitale enquête die BloembollenVisie dit voorjaar uitzette. Ruim vijfhonderd lezers gaven aan die oproep gehoor. Na loting kwam Sjors Veldt als winnaar van het gratis jaarabonnement uit de bus. De eigenaar van Vof de Driehoek, een biologische kwekerij van bloembollen, vaste planten, snijbloemen en bol-op-pot, was blij verrast. Donderdag 18 juni mocht hij uit handen van hoofdredacteur Jeannet Pennings de prijs en een bos bloemen in ontvangst nemen. De redactie van BloembollenVisie gaat ondertussen verder met het analyseren van de uitkomsten van de enquête. De resultaten geven een goed beeld van de ‘mate van tevredenheid’ en ‘wensen en behoeften’ van de lezers. Eventuele wijzigingen die hieruit voortvloeien zullen stapsgewijs worden doorgevoerd.

Veilig heftruckrijden voor vakantiekrachten

GreenPort Werkt! officieel van start

HOORN – Voor vakantiekrachten en andere werknemers die een bewijs voor Veilig heftruckrijden nodig hebben, wordt er op maandag 6 juli van 9.00 tot 16.00 uur een cursus gegeven bij het Clusius College in Hoorn. De deelnemers krijgen zowel theorie- als praktijkinstructie. Veilig werken is daarbij het belangrijkste punt van aandacht. Door te werken in een kleine groep met twee heftrucks kan elke deelnemer voldoende oefenen in de praktijk. Aan het eind van de dag worden de vaardigheden en kennis getoetst. Het lesmateriaal wordt vooraf opgestuurd. Inlichtingen en aanmelding via tel. 072 – 567 31 91 of www.onderwijsgroepnwh.nl.

ENKHUIZEN – GreenPort NHN ondertekende vrijdag 12 juni een intentieverklaring met AB Vakwerk, Herenbos Personeelsdienst en H&S Adviesgroep om de arbeidsmarkt voor de agrarische en groensector te verbeteren en te optimaliseren middels werknemers- en werkgeversdiensten. De ondertekening was tevens het startsein voor de lancering van GreenPort Werkt!, een netwerk van de vier genoemde partners. Samen maken zij zich sterk voor nieuwe instroom en behoud van vakkrachten in de agrarische en groensector middels flexibele en vaste arbeidsbemiddeling en loopbaanbegeleiding voor lagere, middelbare en hoge functies. GreenPort Werkt! stelt zich ten doel om het komend jaar honderd extra plaatsingen van medewerkers te realiseren, 25 mbo-leerwerktrajecten te starten, vijftig jongeren aan werk te helpen en vijftig trajecten in het kader van Social Return on Investment (SROI) te verzorgen.

Ziekteverzuimcijfer licht gedaald, verzuimduur stijgt LEIDEN – Het percentage ziekteverzuim (eerste- plus tweedejaarsverzuim) is in de bollenteelt 0,20 procent gedaald van 2,16 procent in 2013 naar 1,96 procent in 2014. In de bollenhandel is de daling 0,37 procent (nu 2,72). In de glastuinbouwsector is het ziekteverzuim juist gestegen van 2,89 naar 3,33 procent. Deze stijging van 0,44 procent is ook te zien in de boomkwekerijsector (van 2,07 naar 2,51). Ziekteverzuim is een grote kostenpost voor de agrarische en groene sector. De impact kan voor bedrijven enorm zijn, zeker als meerdere werknemers tegelijk ziek zijn. SAZAS brengt jaarlijks het ziekteverzuim in beeld. Dit onderzoek wordt door Stigas uitgevoerd onder SAZAS-verzekerden met een arbocontract. Het verzuimpercentage in zijn totaliteit is licht daalt van 3,49 procent in 2013 naar 3,44 procent in 2014. Het tweedejaars ziekteverzuimcijfer daalt van 0,62 naar 0,55 procent. Daarmee scoort de sector onder het landelijk gemiddelde. Werknemers blijven gemiddeld wel langer ziek. De verzuimduur is over het eerste en tweede ziektejaar inclusief deelherstel iets gestegen, van 36,9 kalenderdagen in 2013 naar 41 in 2014. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Groen-Direkt en Plantarium lanceren Ticket2Boskoop BOSKOOP – De samenwerking tussen de vakbeurzen Plantarium en Groen-Direkt resulteert in de lancering van Ticket2Boskoop. Dit nieuwe initiatief moet het voor bezoekers nog aantrekkelijker maken om eind augustus een meerdaags bezoek te brengen aan Boskoop. Door de samenwerking is het mogelijk om een fysieke verbinding tussen de beurzen te maken. Langs deze route komen haltes waar in- en uitgestapt kan worden. Bij elke halte kunnen bezoekers kennis en inspiratie op doen op de haltepleintjes. Hier vinden gedurende de dag workshops/pitches plaats rondom een bepaald thema of wordt door middel van informatiepanelen een onderwerp uitgediept

Laag btw-tarief voor sierteelt dreigt te verdwijnen

Tweede editie Nordic Flower Expo een maand eerder

DEN HAAG – De aanpassing van het lage btw-tarief (6%) in het hoge (21%) voor de sierteelt zal desastreuze gevolgen hebben voor de hele sierteeltketen van bollen, bloemen en bomen en alle daarmee verbonden bedrijven. Dit zeggen LTO Nederland en LTO Glaskracht. Het kabinet zou bij de komende belastinghervorming het lage btw-tarief nagenoeg geheel willen afschaffen. Uit eerder onderzoek door het Landbouw Economisch Instituut (LEI) is gebleken dat een dergelijke aanpassing duizenden banen in de sierteelt en honderden miljoenen euro omzet gaat kosten, ook al omdat in andere EU-landen hierdoor dit vraagstuk andermaal actueel kan worden. Lucas Vos, CEO van FloraHolland en directeur van de Vereniging van bloemenveilingen in Nederland (VBN), beaamt dat. “Een hoger btw-tarief zou sierteeltproducten onbetaalbaar maken voor de lage inkomensgroepen.” Nederland moet volgens de sierteeltbranche niet dezelfde fout maken als Frankrijk en Spanje waar een eerdere btw-verhoging op sierteeltproducten enkele jaren later werd teruggedraaid, wegens enorme vraaguitval met alle gevolgen van dien.

MALMÖ – De tweede editie van de Nordic Flower Expo wordt gehouden van 15 tot en met 17 maart 2016 in de MalmöMässan te Malmö, Zweden. De nieuwe groenbeurs is met een maand vervroegd, zodat meer kwekers en eigenaren van tuincentra de gelegenheid hebben de beurs te bezoeken. Aan de eerste editie van de Nordic Flower Expo namen 140 sierteeltbedrijven uit meer dan tien landen deel en werd bezocht door ongeveer 2.500 bezoekers. De beurs vormt een B2B-platform voor kwekers en exporteurs van bloemen en planten die de Scandinavische markt willen betreden en/of reeds bestaande relaties willen ontmoeten. Tuincentra, inkopers van retailketens, importeurs, groothandelaren en bloemisten vormen de belangrijkste doelgroep voor deze handelsbeurs die wordt georganiseerd door Nova Exhibitions bv en BureauSierteelt.nl.

Cursus en vakopleiding Plantenveredeling

Foto: PR

GELDROP – Breedwise geeft in november en december een vijfdaagse cursus Plantenveredeling op hbo-niveau. Deze cursus is bestemd voor medewerkers van researchafdelingen of andere afdelingen met een groene of labopleiding. Daarnaast is de cursus geschikt voor bedrijfsleiders en marketingmedewerkers. Het doel is inzicht krijgen in de opbouw van een veredelingsprogramma en de theoretische achtergrond ervan. De docent is Idy van Leeuwen, medewerker van Wageningen University en van Plant Research International. Voor de cursus is hbo-niveau vereist. In oktober start tevens de tweejarige vakopleiding Plantenveredeling, bestemd voor (assistent-) selecteurs en veredelaars van veredelings- en selectiebedrijven. Aan het eind van deze opleiding zullen deelnemers beter in staat zijn om (mee) te denken over de opzet en uitvoering van een veredelingsprogramma. Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.breedwise.nl.

Foto: PR

60.000 bloembollen voor Chicago tijdens staatsbezoek HILLEGOM – Namens de Nederlandse bloembollensector heeft Anthos 60.000 bloembollen aan de stad Chicago geschonken. Dit ter gelegenheid van het officiële bezoek van Koning Willem Alexander en koningin Maxima aan de Verenigde Staten. De handeling vond plaats tijdens een seminar over Tuinbouw en Agribusiness dat de koning en koningin op de laatste dag van hun driedaagse staatsbezoek aan de Verenigde Staten bijwoonden. Karen Weigert, Chief Sustainability Officer, nam namens Ralph Emanuel, burgemeester van de stad Chicago, een certificaat in ontvangst dat Antoinette Langeveld namens Anthos aan haar uitreikte. Het certificaat staat garant voor de levering van 60.000 bloembollen. Langeveld sprak de hoop uit dat de bloeiende bollen elk voorjaar zullen herinneren aan de goede samenwerking tussen de Verenigde Staten en Nederland.

Ruim 5.500 bezoekers op Open Kwekerijdag

Meldpunt voor extreme boetes in land- en tuinbouw

BOSKOOP – De deelnemende bedrijven aan de Open Kwekerijdag in Boskoop hebben zaterdag 20 juni ruim 5.500 tuin- en plantliefhebbers uit heel Nederland ontvangen. De bezoekers lieten zich infomeren over de boomkwekerijsector door middel van rondleidingen en demonstraties als buxusknippen en het enten van planten. De meeste aandacht ging daarbij uit naar het grote sortiment planten en de mogelijkheid om ze te kopen. De opening van de Open Kwekerijdag werd verzorgd door burgemeester Liesbeth Spies van Alphen aan den Rijn, die een nieuwe Hydrangea macr. met de naam ‘Magical Boskoop Beauty’ doopte. De Open Kwekerijdag vindt jaarlijks op een andere locatie in Boskoop plaats om het publiek een zo compleet mogelijk beeld van de Greenport regio Boskoop te geven.

ROTTERDAM – SGP-kamerlid Elbert Dijkgraaf roept boeren en tuinders die buitensporig hoge boetes hebben gekregen van de NVWA deze te melden bij de SGP. Deze meldingen zullen aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken worden doorgegeven. De SGP hekelt al geruime tijd de buitensporig hoge sancties die de NVWA oplegt. Dijkgraaf: “Dat een bollenteler duizenden euro’s moet betalen, omdat hij met het oog op de weersvoorspelling een dag te vroeg zijn gewas bespuit, is echt absurd. Wie zich niet aan de regels houdt mag daarop aangesproken worden, maar het moet wel redelijk blijven.” Dijksma erkent het punt en wil op basis van concrete gevallen kijken wat eraan te doen is. Meldingen kunnen gedaan worden via [email protected]. 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Pioenenseizoen geslaagd Elk jaar is het een aantal weken piektijd voor snijpioenentelers. ‘In zo’n zes weken moeten alle pioenen in Nederland geplukt worden’, geeft CNB-vertegenwoordiger Ron Hoogeveen aan. Twee pioenentelers praten mee over het seizoen. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

E

en groot pluspunt aan het weer tijdens dit pioenenseizoen is volgens CNB-vertegenwoordiger Ron Hoogeveen dat het niet te nat is geweest. “Hierdoor is de ziektedruk erg laag. Met de vorstschade valt het ook mee. Enkele kwekers hebben plaatselijk last van schade, maar niet veel. De pioenen zijn van goede kwaliteit. De vroege pioenen uit het buitenland (Frankrijk en Israel) ook. Dit resulteerde in een prima prijsvorming, waar de Nederlandse pioenen op konden aanhaken. Hierdoor is de prijs nu (week 24) gunstig.”

kopen als hun gekochte bos niet in bloei komt.” Dit probleem komt volgens de kweker door het verdwijnen van de keurmeester op de veiling. “Daar wordt misbruik van gemaakt. Pioenen zijn prachtig, daar moeten we niet mee knoeien.”

GEMIDDELD SEIZOEN “Het is een mooi droog voorjaar. Daardoor is de schimmeldruk laag. Het koele weer zorgde er ook voor dat het oogsten te behappen was”, geeft Ruud Warmerdam van Warmerdam Paeonia uit Oude Wetering aan. “We hebben wel last gehad van veel harde wind en een stevige hagelbui, maar we hebben er alles aan gedaan

om alsnog een heel mooi product in de markt te zetten. Ik probeer altijd een mooie kwaliteit te telen, maar uiteindelijk maak ik die toch met het bossen in de schuur. Het seizoen is volgens de teler van buitenpioenen gemiddeld qua productie en prijs. “Het seizoen is iets later gestart, maar we eindigen niet veel later. Ons sortiment is gericht op een gespreid seizoen. Zo kunnen we met zo min mogelijk handen zoveel mogelijk bloemen snijden en verwerken. Dat is de basis van onze sortimentskeuze. Wat we merken is dat bepaalde cultivars met sprekende kleuren momenteel erg populair zijn bij de consument, zoals ‘Coral Sunset’ en ‘Cytherea’.” Hoogeveen merkt ook op dat het seizoen later is dan gewoonlijk. “Het pioenenseizoen is ten opzichte van vorig jaar zo’n twee tot drie weken later. Dat komt doordat het kouder is geweest dan normaal in de aanloop naar het seizoen.” Hoogeveen noemt het seizoen geweldig. “Zowel voor de bloem als voor het plantmateriaal is voldoende belangstelling. Nu maar hopen dat de prijs de laatste weken van het seizoen stabiel blijft.”

De kortstondige warmtegolf heeft ervoor gezorgd dat de kwekers het nog drukker hadden om alles op tijd binnen te krijgen. Hoogeveen: “Dit jaar zat de piek in week 23 en 24. Dan oogsten kwekers zo’n 60 tot 70 procent van alle pioenen. Het grootste deel leveren kwekers direct af bij hun klanten of gaat naar de klok. Slechts een deel gaat de koeling in voor een gespreide levering. De meeste snijbloemen zijn al verkocht voordat ze geoogst zijn.”

HONGERIGE KWEKERS Hennie de Ruiter van kwekerij de Wilgenhoek uit Aalsmeer vindt dat het pioenenseizoen goed is gestart. “De kwaliteit en prijs zijn prima en de opbrengst is beter dan vorig jaar.” De eerste pioenen die De Ruiter snijdt in maart, komen uit Israel. De pioenen komen daarna uit Zuid- en Noord-Frankrijk (april), Nederland (Groningen, Zeeland, Aalsmeer en Drenthe in de maanden mei en juni), Duitsland, soms Polen, Finland, Lapland (augustus) en tot slot Chili (december). Een man van de wereld, maar vooral een pioenenliefhebber. Zo ergert hij zich aan kwekers die de pioenen te rauw snijden: “Nu is de prijs 40 cent waardoor hongerige kwekers ze te rauw snijden, omdat ze later misschien een kwartje waard zijn. Dat is zonde. Als het zo doorgaat hebben we over een aantal jaren geen goed pioenenseizoen meer, omdat consumenten ze niet meer 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Ron Hoogeveen tussen een groot aantal verschillende cultivars

VAN DE REDACTIE

Foto: PR

Naam van het beestje

Kijkdag materialenveiling Maas en Van Stein

COLOFON

Wie geïnteresseerd is in de materialenveiling in opdracht van Maas en Van Stein, heeft zaterdag 27 juni de mogelijkheid om de kavels live te aanschouwen. Op het bedrijf aan de 3e Loosterweg 130 in Hillegom wordt van 10.00 tot 16.00 uur een kijkdag gehouden. De organisatie is in handen van CNB en Troostwijk Veilingen. Vasteplantenkwekerij Maas en Van Stein heeft besloten de bedrijfsomvang in te krimpen. Hierdoor is een deel van de inventaris overbodig geworden. De machines en materialen worden via een online veiling op troostwijkauctions.com aangeboden. De veiling is half juni gestart en zal dinsdag 30 juni vanaf 19.00 uur sluiten. In totaal worden zo’n 265 kavels aangeboden. “Het aanbod is interessant voor zowel vasteplanten- als bloembollenkwekers”, vertelt CNB-veilingmeester Jan Meijer. “Zo worden er onder andere een Mercedes-vrachtauto met laadklep, een Opel-bedrijfswagen en twee tractoren geveild. Ook interessant zijn de Nobels-kuubkistenrooimachine, kipper, schoffel, wiedmachines, Van Nobelen-plantenverwerkingslijn, Javo Super-potmachine, en diesel aggregaat 100kw. Tot slot komen er driehonderd kuubkisten van 120x100x90 cm in aanbod, evenals verschillende partijen beregeningsbuizen en vele machines voor landbewerking, gewasverzorging, transport, oogst, verwerking en bewaring. Volgens Meijer zijn de kavels netjes onderhouden. “Net zoals eerdere door CNB en Troostwijk georganiseerde veilingen, wordt nu ook weer veel animo verwacht.”

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Lilian Braakman en René Bouwmeester (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aan- of afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANT WOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een gratis dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

In Madurodam staan sinds mei levensgrote tulpen (lees 2,5 meter hoog). Niet zomaar een rode, paarse of gele tulp, maar een bewuste cultivar, namelijk Tulipa ‘Koninkrijk der Nederlanden’. Waarom kiest het miniatuur attractiepark juist voor deze tulp? Geen idee. Maar het valt wel op dat lastige, bijzondere, lange of niet uitspreekbare namen veel belangstelling kunnen genereren. Aan de naam ‘Koninkrijk der Nederlanden’ heb ik zelf meegewerkt vanuit de Lentetuin Breezand. Waarom deze naam? Deze paste bij het thema van de show, het hooggeplaatste bezoek en bij de stichting waar we mee samen werkten: 200 jaar Koninkrijk. Er is gepleit voor een normale naam die internationaal goed uitspreekbaar is. Maar als je met meerdere partijen samenwerkt en toch publiciteit wilt genereren, bevind je je in een lastig spanningsveld. Je wilt toch dat alle partijen akkoord gaan. En nu is de tulp zelfs vereeuwigd in Madurodam. Steeds vaker worden bekende Nederlanders of buitenlanders gevraagd om een product te dopen. Tijdens de Dutch Lily Days zijn er meerdere lelies gedoopt. Zo ook de nieuwe lelie ‘Patty Brard’. Deze kwam vlak voor de doop goed in beeld bij de laatste aflevering van tv-programma Life 4 You van Carlo & Irene. In de show was het ‘zusje’ van haar eigen lelie te zien, zoals ze het zelf zei. Met ruim 1,2 miljoen kijkers is het mooi om te zien dat er zoveel aandacht was voor het product. Jammer dat je twee dagen later in de krant een artikel leest dat de lelie ‘Patty Brard’ misschien wel nooit op de markt komt. Hetzelfde geldt voor de lelie die Kees Tol doopte op hetzelfde moment. Zo’n nieuwsbericht zorgt voor een vervelende nasmaak bij de betrokken partijen. Het is iets om bij stil te staan, want als een lelie gedoopt wordt willen consumenten hem kunnen kopen. Een boot wordt toch ook pas gedoopt als hij kan varen? Waarom kan dat niet bij tulpen, lelies en andere gewassen? Als je in het vak zit weet je dat veredeling tijd kost. Het uitbreiden van een partij kost nog heel wat jaren en natuurlijk moet een product een naam hebben. Het is immers lastig werken met alleen maar nummers. Toch zou het een goed idee zijn om pas een product te dopen als er een (kleine) partij leverbaar is. Dan is het eerder op de markt en hebben de veredelaar, kweker, exporteur, groothandelaar en consument er iets aan. De aandacht die met een doopceremonie wordt behaald, is dan ook niet voor niets. Lilian Braakman 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

ZOMERBLOEIERS

WILLIAM BOON:

‘Wij letten bewust op rijphe Met zijn leeftijd van 21 jaar is William Boon uit Bovenkarspel er vroeg bij. Sinds januari 2014 zit hij in het bedrijf Boon Pioenrozen met zijn vader. Naast het ondernemen volgt hij de studie Agrarisch ondernemerschap Tuin- en akkerbouw aan het CAH Vilentum in Dronten. Over een jaar is hij klaar en kan hij zich volledig richten op het bedrijf. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

I

n Bovenkarspel en Andijk staat 12 hectare pioenen van Boon Pioenrozen. Hiervan is 5 hectare bestemt voor de stekkenvermeerdering, de andere 7 voor de bloemproductie. Rond 20 mei zijn ze gestart met het oogsten van de pioenen. William Boon: “Op 17 juni zijn de laatste geplukt. Deze stelen gaan in een kuubkist en worden bewaard in de koelcel. De vroege pioenen proberen we direct te verwerken en dezelfde dag nog naar de veiling te sturen. De nieuwe cultivars voeren we juist gespreid op de klok aan. Door ze een paar weken te veilen op de klok laat je aan een breed publiek zien wat je in aanbod hebt.”

KLEUR Bijna 90 procent van alle pioenen wordt verhandeld via veiling FloraHolland. Dat kan via de klok of via Connect (daghandel). De klok moet volgens Willam zeker blijven: “Het exclusieve sortiment verkopen we via de klok, ook om een groot publiek te trekken.” Volgens de jonge ondernemer is er een goede stemming in de markt. “In het begin van het seizoen was de prijs goed. Nu we de piek bereiken merk je dat de prijs van grote cultivars met veel aan-

10 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

bod, zoals ‘Sarah Bernhardt’, ‘Shirley Temple’ en ‘Karl Rosenfield’ onder druk staat. In het begin stond de kleur rood ook onder druk. Dat komt doordat er vroeg in het seizoen bijna geen andere kleuren zijn. Zo was wit goed aan de prijs.” In het sortiment van Boon Pioenrozen zitten de bekende cultivars, maar het bedrijf probeert zich te onderscheiden met meer exclusieve pioenen. Daarnaast zijn vader en zoon aan het veredelen. Zo hebben ze de witte, dubbele pioen ‘White Elegance’ op hun naam staan.

RIJPHEID Het tijdstip van oogsten is belangrijk vanwege de rijpheid van de bloem. “Wij voeren rijpheid 2-3 (veilingindicatie) aan op de veiling. Dat is een prima rijpheid, zodat ze niet meteen de vaas in hoeven. De meeste pioenen gaan naar bloemisten en een deel naar cash-and-carry’s. We kiezen juist voor deze rijpheid, omdat we willen dat alle knoppen open gaan. Ook letten we er goed op dat alle knoppen van dezelfde rijpheid zijn. Het mooiste is namelijk dat een bos pioenen tegelijkertijd open komt. Dat proberen wij te leveren, maar het blijft mensenwerk.” In Bovenkarspel worden de pioenen met de hand gebost, in Andijk (bij Boon & Breg) worden ze machinaal verwerkt met een bosmachine.

William Boon: ‘Nieuwe cultivars proberen we gespreid Het snijden van de pioenen ging dit jaar geleidelijker dan vorig jaar, geeft William aan. “Normaal gesproken moeten we in zo’n twee weken alles snijden. Nu hebben we er vier weken over gedaan. Het was goed te overzien. Het seizoen

id’

FloraHolland: ‘Redelijk tot goede prijzen’ Het aanbod van pioenen op de veiling bedraagt dit seizoen meer dan 60 miljoen stuks op de klok en via directe handel. Op de klok is een prijsstijging gerealiseerd van 3 eurocent (0,52 ten opzichte van 0,49 eurocent vorig jaar in de vroege weken). Door het koude voorjaar kwam de productie later op gang. Hierdoor lagen de prijzen de laatste weken lager. Het pioenenseizoen realiseert tot op heden redelijk tot goede prijzen. Het aantal stuks voor de klok loopt nog achter, maar zal met de komende drie weken op het zelfde niveau als vorig jaar eindigen.

KWALITEIT De kwaliteit van de geleverde pioenen is goed, maar iets rauwer dan vorig jaar. Dit komt mede door de vraag vanuit de markt. FloraHolland ziet, met name op Aalsmeer en Rijnsburg, meer aanvoer van nieuwe cultivars voor de klok. Exclusiviteit in het hoge segment wordt volgens FloraHolland goed betaald, als er niet teveel aanvoer is. Er is een kleine groei bij directe verkoop ten opzichte van de klok. Dit is terug te zien in cultivars die er in grote volumes zijn, zoals ‘Sarah Bernhardt’. Die zijn dit jaar meer direct verkocht omdat het koele weer zorgde voor een meer constante aanvoer.

PROMOTIE

voor de klok aan te voeren’ begon iets later ten opzichte van vorig jaar, maar is tot nu toe goed verlopen. We hebben genoeg bloemen van prima kwaliteit en mooi blad.” Een aandachtspunt voor het vak zijn de te rauwe bloemen die op de markt komen. “Als

telers een paar dagen wachten dan komt dat de pioenen ten goede. Dat extra wachten verdient zich terug op de lange termijn. Klokkopers weten ook wat kwaliteit is, dat zie je terug in de prijsvorming.”

Voor het derde achtereenvolgende jaar zijn de Pioenweken georganiseerd (start 16 mei). Voorafgaand is er in Koffietijd op 9 mei ruim aandacht besteed aan de pioen door Sarah Dikker (winnares Hollands beste Bloemstylist 2014). Daarnaast gaf Dikker een pioenendemonstratie en is er een verkoopactie geweest bij een zevental bloemisten in de regio Zuid-Holland. Tijdens deze verkoopactie was er in elke winkel een pioenkweker aanwezig die vragen van de consument en bloemist kon beantwoorden. De reacties van klanten, kwekers en bloemisten waren zeer enthousiast. Er werden op deze dag duidelijk betere omzetten gedraaid dan op een ‘normale’ zaterdag. De Pioenweken zijn georganiseerd door VBW, Promotiecampagne PurE seasonal flowers en FloraHolland. De acties werden ondersteund met promotiemateriaal van PurE seasonalflowers.

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

WEERSTAND

Martin Trip en Claudia Siemeling runnen samen met de ouders van Martin en een aantal medewerkers een akkerbouw- en bloembollenbedrijf in Sibculo. Met name voor de lelieteelt huren ze land op diverse plekken in de regio. De laatste jaren is de weerstand tegen hun lelieteeltactiviteiten toegenomen. De ondernemers negeren de geluiden niet, maar zoeken contact met de omgeving. ‘Als de samenleving onze activiteiten niet accepteert, kan het voor de teelt heel moeilijk worden.’

Tekst en fotografie: Monique Ooms

M

artin Trip teelt 20 hectare eigen lelies, 55 hectare lelies op contract en nog 11 hectare tulpen. In de directe omgeving van het bedrijf aan de Boerendijk in het Overijsselse Sibculo zijn vooral collega-agrariers gevestigd. Dat geldt lang niet altijd voor de omwonenden van de vijftig percelen die het bollenbedrijf bij huurt voor de lelieteelt. “In het buitengebied wonen steeds meer mensen die geen kennis hebben van de landbouw. De onwetendheid is groter dan ik dacht, zij hebben geen idee wat wij aan het doen zijn op het land. Als ze vervolgens ‘lelieteelt’ intypen op internet, komen ze vreselijke verhalen tegen over grondontsmetting met Metam-natrium en dergelijke. Natuurlijk maken ze zich dan zorgen en dat leidt tot weerstand.”

ZORGEN Aanvankelijk zorgde de lelieteelt niet voor onrust in de regio. “Om omwonenden te informeren, heeft de KAVB-kring Noord-Nederland zo’n tien jaar geleden een folder gemaakt. Sinds een aantal jaren is er meer weerstand. Daarop heeft de kring een website ontwikkeld om antwoord te kunnen geven op vragen. Bij onze percelen staat een bord dat naar die site verwijst. Verder zijn wij als bedrijf actief op Facebook, we vertellen wat er op het bedrijf gebeurt. We posten foto’s en filmpjes met een korte tekst en uitleg erbij.” Dat is een goede basis, maar Martin ervaart dat het belangrijk is om daarnaast ook persoonlijk contact met omwonenden te onderhouden. “Zodra ik weet welke percelen we gaan gebruiken voor de lelieteelt, informeer ik de aanwonenden. Zij ontvangen een flyer met onze contactgegevens, wat informatie over ons bedrijf en een verwijzing naar de website www.lelieteelt.nl. Zo kunnen zij zich alvast een beeld vormen van ons en de teelt. In veel gevallen nemen mensen deze informatie voor kennisgeving aan. Sommige mensen nemen contact met ons op. Zij hebben op internet gelezen over lelieteelt en maken zich zorgen. Daar ga ik mee in gesprek, soms samen met de grondei12 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

genaar.” Dit heeft al tot een aantal gesprekken met buren geleid. “Ik geef dan aan dat ik me de zorgen kan voorstellen. Ik probeer de informatie te duiden en vertel hoe wij werken. Wij gebruiken geen Metam-natrium meer, dus die zorg kunnen we snel wegnemen.” Ook maakt Trip Bloembollen, als de buren dat wensen, afspraken over de communicatie: zo kunnen zij een sms ontvangen voordat er gespoten wordt en kunnen zij altijd bellen als ze vragen of opmerkingen hebben. “Sommige omwonenden komen met een lijstje van eisen: als we die maar enigszins kunnen inwilligen, doen we dat. We buigen mee zover als we kunnen, dat neemt veel weerstand weg.”

‘We hebben ons te laat gerealiseerd dat de samenleving iets anders van ons vraagt’ Met mensen die volharden in hun standpunt dat de lelieteelt moet verdwijnen, heeft Martin enige moeite. “Als je allebei volhardt in je standpunt, is er geen gesprek mogelijk en kom je geen stap verder. Eigenlijk moet je dat loslaten.” Hij erkent dat hij dat lastig vindt. “Ik wil ook die laatste procent bereiken. Daarbij worden we door deze mensen vaak afgeschilderd als ‘moordenaars’ die willens en wetens de gezondheid van omwonenden, ons personeel en onszelf in de waagschaal stellen. Dat raakt me enorm.”

GEDRAGSREGELS Martin begrijpt wel waarom de weerstand opspeelt. “Steeds meer mensen komen van dorpen en steden naar het platteland en worden onze buren. Zij hebben meestal geen kennis van ons vak. Als wij op het land aan het injec-

‘Dit is de nie teren zijn, denken ze meteen dat we met gif aan het werk zijn, terwijl het om dierlijke mest gaat. Zo gek is dat niet, want hoe moeten ze dat weten? Als agrarische sector hebben wij die ontwikkeling gemist, we zijn er steeds vanuit gegaan dat onze buren het allemaal wel snappen. Daarin moeten wij dus veranderen, we moeten actiever worden in onze communicatie met de omgeving en uitleg geven over wat we doen.” In dat kader past het convenant dat de gemeente Hardenberg opstelde en ondertekende samen met acht lokale kwekers, de Werkgroep Bollenteelt Hardenberg (een belangenvereniging namens bewoners) en de lokale afdelingen van KAVB en LTO. “In dat convenant hebben we spel- en gedragsregels afgesproken, bijvoorbeeld over het hanteren van teelt- en spuitvrije zones, deelnemen aan open dagen, het schoonhouden van de wegen en dergelijke.” De evaluatie na een jaar leidde tot de conclusie dat ‘het werkt’. “Afgelopen jaar zijn er nauwelijks klachten over de lelieteelt binnen gekomen bij de gemeente. Zelfs de werkgroep zat nu met een glimlach aan tafel.” Martin zou het een positieve ontwikkeling vinden als grondeigenaren alleen nog maar willen verhuren aan kwekers die het convenant hebben getekend.

LANGE TERMIJN Terwijl hij veel tijd en energie steekt in het hanteren van de weerstanden, denkt Martin zelf ook kritisch na over het middelengebruik. “Ik vind het nogal wat, wat we doen. We betelen een enorme oppervlakte en per jaar gaat er een paar ton euro aan middelen doorheen. Misschien moeten we constateren dat we als vak achterlopen qua innovatie in het terugbrengen van het gewasbeschermingsmiddelengebruik. Zo zou er meer aandacht kunnen worden besteed aan de veredeling van soorten die resistent zijn tegen virussen en schimmels, zodat we minder middelen nodig hebben. De focus lag steeds op het uiterlijk van de plant en op de teelt- en groei-eigenschappen. We hebben ons te laat gerealiseerd dat de samenleving iets anders van ons vraagt. Iedereen is druk met zijn bedrijf en het behalen van rendement, ook dat is belangrijk. Tegelijkertijd moeten we de lange termijn niet uit het oog verliezen en de tijd nemen om hierover na te denken. De dagelijkse druk is groot, de aandacht die de omgeving vraagt, voelt bijna als een extra taak die je erbij krijgt. Maar, zo moet je dat niet zien: dit is de nieuwe realiteit, wen er maar aan. Want als de samenleving onze activiteiten niet accepteert, kan het voor de teelt heel moeilijk worden.”

MEER DAN DE WET Voor Martin ‘hoort het er inmiddels bij’ dat hij nadenkt over het effect van zijn bedrijf op de

uwe realiteit, wen er maar aan’

Martin en Claudia: ‘Bij onze percelen staat een bord dat verwijst naar de website. Met mensen die meer willen weten, maken we een afspraak’ omgeving. “Ik probeer het voor omwonenden acceptabel te maken, dat betekent dat ik meer doe dan volgens de wet strikt noodzakelijk is. Bijvoorbeeld door akkerranden in te zaaien met wilde bloemen, daar krijgen we enthousiaste reacties op. Tijdens de LTO Landbouwdag stonden we met een standje op de markt en daar hebben we goede gesprekken gehad met burgers. Nu maken we plannen voor de organisatie van een open dag.” Over de kosten en baten van alle inspanningen denkt hij niet na. “Als we door willen, hoort dit erbij. Wie niet meedoet, zit op een eiland.”

Toen hij onlangs een perceel kreeg aangeboden op honderdvijftig meter van een basisschool besloot hij dit af te wijzen. “Ik verwacht dat we daar veel negatieve reacties op zouden krijgen, dat is niet goed voor ons imago en dat van de sector.” Overigens heeft hij het idee dat de communicatie met omwonenden wel zijn vruchten begint af te werpen. “Onlangs ontvingen wij een mail van een aanwonende waarin zij, namens een groep aanwonenden, dank uitsprak over hoe wij omgaan met de gemaakte afspraken, ondanks dat hun mening over lelieteelt niet is veranderd. Het vertrouwen is

gegroeid. Met zo’n resultaat kan ik weer een tijdje verder.” Onlangs is er een landelijk gezondheidsonderzoek uitgezet om de effecten van gewasbeschermingsmiddelen op de gezondheid van mensen in de nabije omgeving van intensieve teelten in kaart te brengen. “De uitslag van dat onderzoek kan me niet snel genoeg komen, ook als die niet positief zou zijn voor de sector. Het zorgt in elk geval voor duidelijkheid, dan weten we wat ons te doen staat. Als ondernemer moet je dan vooral naar jezelf kijken: jij bent immers verantwoordelijk voor je eigen bedrijf.” 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

OP STAP MET

BKDKEURMEERSTER NICO PAARLBERG:

‘Elke dag anders’ Wat betekent de zomerperiode voor kwekers, exporteurs en al die andere mensen die actief zijn in de bloembollensector? In de zomerserie Op stap met… neemt BKD-keurmeester Nico Paarlberg ons mee in zijn rayon: het westelijk deel van de Zijpe. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

“M

ijn dag begint al de avond daarvoor”, vertelt BKD-keurmeester Nico Paarlberg. “Dan krijg ik van het BKD-kantoor in Lisse door welke exportinspecties ik de volgende dag heb. Die vormen de vaste basis voor mijn werkschema. Daar omheen plan ik de veldkeuring. Soms wil een exporteur me op een vast tijdstip hebben, soms is de gewenste bezoektijd ruimer. Ik neem dan contact op met onze planningsafdeling voor nadere afstemming. Zodoende is elke dag weer anders. De ene dag zijn er meer exportinspecties dan de andere dag.” Nico Paarlberg is al ruim dertig jaar BKD-keurmeester en heeft een vast rayon: de Zijpe ten westen van het Noord-Hollands Kanaal. De bedrijven telen hier een grote variatie aan bloembollen. Naast tulpen, narcissen en hyacinten staat er ook een aardige oppervlakte lelies en irissen. Dat laatste gewas is de specialiteit van Paarlberg. “Samen met collega-keurmeesters Dirk Abbink en Peter de Geus zorgen wij ervoor dat de monsters van partijen irissen worden opgeplant in de kas, waar de beoordeling plaatsvindt. Hier wordt de maximale klas-

14 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

se bepaald.” Juni is voor Nico Paarlberg echt de overgangsmaand van voorjaars- naar zomerbloeiers.

‘Ook als er uitslagen zijn van die toetsen die afwijken van de verwachting, dan neem ik contact op’ “In het voorjaar bezoek ik zo’n veertig bedrijven. Dan krijg ik hulp van andere keurmeesters en hoef ik geen exportkeuring te doen. In juni handel ik de laatste zaken af van de voorjaarskeuring en ga ik lelies keuren. In dit gebied teelt een deel van de bedrijven de lelies bij huis. In de zomer heb ik zo’n twintig bedrijven die ik voor de veldkeuring bezoek. De rest van de tijd besteed ik onder meer aan exportinspecties met daarnaast de droge keuring van krokus en bemonsteringen.”

VOORAF MELDEN Een van de bedrijven die we vandaag bezoeken

is Q.J. Vink & Zonen in Sint Maartensvlotbrug. Met 140 hectare tulpen, narcissen, irissen, krokussen en lelies in een gevarieerd sortiment is dit een bedrijf waar voor de keurmeester genoeg werk is. In principe meldt Paarlberg vooraf dat hij komt. “Op dit bedrijf kan het ook voorkomen dat ik niet vooraf bel, maar na afloop. Die ruimte is er.” Zijn vaste aanspreekpunt in het bedrijf is Mark Vink. “Ik doe binnen het bedrijf de keuringszaken. Van alle partijen hou ik precies bij wat de kwaliteit is en wat de resultaten zijn van de keuring. Ik hoef van Nico

direct aan Mark. Als ik kom om blad te plukken voor bijvoorbeeld het toetsen van lelies, dan geef ik sowieso vooraf door dat ik kom. Ook als er uitslagen zijn van die toetsen die afwijken van de verwachting neem ik contact op met Mark. Dat hoef ik niet te doen, maar dat geeft ook de betrokkenheid weer die ik heb bij de bedrijven in mijn rayon.” Zeker in de tulpentijd is een goed samenspel tussen teler en keurmeester essentieel. Mark: “We laten van heel veel cultivars een monster opplanten bij de BKD. Als de kwaliteit goed is, hoef ik voor het koppen de keurmeester niet te waarschuwen. Die zijn dan vrijgesteld van bloeikeuring. Het is elk jaar weer zaak om daar goed op te letten.” Nico: “Soms vergist een teler zich en zijn de bloemen er al af terwijl ik nog wel had moeten keuren. De consequentie is dan helder: dan krijgt zo’n partij voor dat jaar klasse Standaard.”

MISSIE

niet altijd vooraf te horen of hij komt. Hij weet waar de partijen staan. Zodra hij is geweest, geeft hij zijn gegevens door.” Dit jaar kan de irisspecialist bij Vink zijn hart ophalen. Meestal is het niet de bedoeling dat irissen bloeien. Dit jaar koos Vink er voor om een flink deel van het sortiment wel te laten bloeien. Mark: “Dat kwam zo uit en het biedt ons de gelegenheid om de partijen nog eens te beoordelen op raszuiverheid.” De partijen zien er prima uit, op een enkele kleurmutant na die de keurmeester aan Vink laat zien. “Laat de partij hier nog even op nalopen. De mutanten zijn goed te zien aan de lip die donkerder is.”

SNEL De administratieve kant van zijn werk is sterk veranderd in de afgelopen dertig jaar, stelt de keurmeester vast. “Ik begon met van alle kwekers in mijn rayon in de winter een werkboekje te maken waarin ik alle partijgegevens schreef.” Tegenwoordig is de PDA of handheld computer het geheugen van de keurmeester en tegelijk het opschrijfboekje waarin hij alle gegevens invoert. Die gaan linea recta naar het kantoor in Lisse. Binnen een dag kan Mark Vink zien wat de status is van de gekeurde partij. De keurmeester doet op dit bedrijf een deel van zijn werk zelfstandig, maar zorgt er tegelijk voor dat hij voldoende contact onderhoudt met Mark Vink. “Als ik in een partij iets aantref dat afwijkt van het gangbare, dan meld ik dat

Zijn rol als keurmeester ziet Nico Paarlberg niet als buitenstaander die er op uit is om partijen af te keuren. “Als sector zijn we met zijn allen bezig om van producten die op het land staan iets moois te maken voor de consument. Daar leveren wij als keurmeesters ook onze bijdrage aan. Tegelijkertijd moeten we ook aangeven wat niet in orde is.” Soms heeft hij de taak om een teler te melden dat er sprake is van stengelaal. “Dat gesprek is altijd heftig. Het is niet alleen die ene partij die verloren gaat, maar ook alles daaromheen. Dat maakt het allemaal behoorlijk ingrijpend.” Ondanks zijn dagplanNico Paarlberg ning kan er zich iets on7.00 uur PDA (handheld com verwachts bij een beputer) synchroniseren drijfsbezoek voordoen. 8.00 uur op pad voor de eers te veldkeuring “Ik maak elke dag mijn planning, maar soms 8.30 uur eerste klant, dit kan een veldkeuring of exportinspect ie zijn. is er iets dat meer tijd 9.30 uur veldkeuring, met de vraagt dan ik vooraf PDA begin- en eindtijd vastlegg en had gedacht. Op zo’n 10.00 uur veldkeuring moment moet ik wel 11.00 uur exportinspectie flexibel zijn.” Hij probeert aan het einde van 12.00 uur middagpauze de dag alle administratie af te handelen. Ook als er 13.00 uur droge keuring krok us monsters zijn genomen, 14.00 uur exportinspectie is het zaak om die via het nachttransportnetwerk te 15.00 uur terugbellen en uitzo eken ad hoc vragen klanten laten vervoeren naar het 16.00 uur veldkeuring laboratorium in Lisse. Als keurmeester komt 17.00 uur planning komt binn en voor de volgende dag, administ Nico Paarlberg weinig ratie weerstand tegen bij de bijwerken en transport aanmel den bij TNTInnight bezoeken die hij aflegt. “Soms komt dat voor. Mijn insteek is dat ik daar dan wel het gesprek over aanga. We moeten tenslotte ook dit transportbedrijf haalt verv weer met elkaar verder.” olgens de monsters op 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

BODEM

Bodem Beleef Dagen breng Theo Mulder van Mulder Agro uit Kollumerzwaag wil agrarisch ondernemers duidelijk maken dat er meer met bodem is te doen dan alleen maar op telen. Tijdens de Bodem Beleef Dagen op 12 en 13 juni konden bezoekers kennis maken met de volle breedte van het begrip bodem. Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

bodem. Wie meer wilde weten over bodem, kon deze dag zijn kennis flink vergroten.

e bodem leeft. Niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk. Toeleverancier Theo Mulder van Mulder Agro in het Friese Kollumerzwaag is sinds 1995 zeer in dit onderwerp geïnteresseerd. Tijd voor twee dagen om professional en consument kennis te laten maken met alles wat er op dit moment gaande is op het gebied van bodem. Vrijdag 12 juni konden agrariërs vier van de 25 workshops volgen die allemaal een relatie hadden met

“Wie laat er wel eens een grondmonster nemen?”, vraagt Jan Feersma Hoekstra van Agro Vital aan de dertig deelnemers aan zijn workshop. Een aantal handen gaat omhoog. “Wat doet u er mee?” De antwoorden lopen sterk uiteen. De een kijkt ernaar en trekt snel de conclusie dat het met de meeste elementen wel goed zit, de ander stopt het netjes in de map. “Zonde van de euro’s die u hier aan betaalt”, vindt Feersma Hoekstra. Hij legt de

D

ACCUSTERKTE

aanwezigen uit dat er veel meer te halen valt uit de analyse van het grondmonster. Zoals de betekenis van de CEC-waarde, ofwel de Cation Exchange Capacity. Dit geeft aan hoe gemakkelijk gronddeeltjes in staat zijn om de noodzakelijke elementen aan zich te binden, waardoor ze opneembaar zijn voor de plant. “In feite gaat het hier om de capaciteit van de bodem. In hoeverre is de bodem in staat om kationen uit meststoffen te binden. In feite geeft dit aan hoe sterk de accu is. De CEC kan uiteenlopen van 40 tot 450.

‘Een lage CEC betekent dat de accu snel is gevuld’ Geeft de analyse aan dat het 40 is, dan kun je wel volop gaan bijmesten met stikstof, kali of fosfaat, maar daar gebeurt helemaal niets mee. De bodem is niet in staat om die ionen te binden. Het spoelt allemaal zo weer uit. Een lage

Coen ter Berg laat in een van de kuilen zien welk effect een stroklamp die daar 25 jaar geleden stond, nu nog op de grondstructuur heeft 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

en bezoeker veel kennis teelt van tussengewassen, zoals een mengsel van Japanse haver en Alexandrijnse klaver of Phacelia met wikke, past in het bouwplan van 1:6. Daarnaast werkt het bedrijf met een vast rijpadensysteem, waarbij de tractor op 3,20 m over het veld rijdt. Om te voorkomen dat de grond in het vaste spoor te veel inklinkt, trekt Bakker de paden enkele keren per seizoen los. Niet ploegen betekent niet dat Bakker de grond niet bewerkt. “We woelen de grond wel tot maximaal 25 cm diep. We merken dat we daardoor meer lucht in de grond krijgen. Ook zien we meer regenwormen, een betere vochthuishouding en een betere maatverdeling bij bijvoorbeeld de aardappels die we telen. We zijn in mijn ogen beter boer geworden. We kijken meer in het gewas, nemen de schop mee en graven maar.” Tijdens de Bodem Beleef Dagen konden bezoekers ook kennismaken met nieuwe machines, zoals de spaakwielbemester CEC betekent dat de accu snel is gevuld.” De voorraadfunctie van de bodem is te verbeteren door het verhogen van het humusgehalte. “Pas daarbij wel op met nitraatstikstof. Dat breekt humus af.” Feersma Hoekstra adviseerde de aanwezigen ook om nog eens goed te rekenen aan de gehalten in de grond aan stikstof, fosfaat en kali. Met enige kennis van de scheikunde levert dat meer inzicht op in wat er nog werkelijk nodig is aan deze elementen in de teelt die op het bemonsterde perceel komt. Ten slotte waarschuwde hij voor het element chloor dat met name in kalimeststoffen mee kan komen in de grond. “Chloor doodt bacteriën en is dus schadelijk voor het bodemleven. Het is beter om patentkali te gebruiken, ook al is dat duurder. Bovendien breng je zo zwavel in de grond. Dat element is sterk achteruit gegaan door minder neerslag (regen) en is wel essentieel voor veel gewassen.”

fieke opbouw. Bovenin de strooisellaag, daarna een laag met veel bacteriën, gevolgd door een derde laag met vooral bodemschimmels. Als je die opbouw vergelijkt met een flatgebouw, wat gebeurt er dan als je ploegt? De flat komt op zijn kop te staan. En dus hebben de mensen die juist graag boven wilden wonen vanwege het uitzicht niets meer te zien en de mensen die graag beneden wilden wonen om een tuintje te hebben geen tuin meer. Complete chaos dus, ook in de bodem. Alleen al de capillaire werking is volledig verstoord. Daarom keren wij de grond dus niet meer.” Het is niet het enige dat BakkerBio doet om de bodem optimaal te laten functioneren. Ook de

NOOIT MEER PLOEGEN In de jaren zeventig begon een nieuw inzicht in de landbouw op te komen: niet meer ploegen, in Nederland beter bekend als niet-kerende grondbewerking. Steeds meer agrariers doen hiermee ervaring op. Een van hen is Jan-Willem Bakker van BakkerBio, een 160 hectare groot akkerbouwbedrijf uit het Friese Munnekezijl. In 2002 koos dit bedrijf voor de overstap naar de biologische teelt, in 2008 gevolgd door het besluit om te stoppen met ploegen. “Dat was wel even wennen”, aldus Bakker. “Alle collega’s gingen in het najaar ploegen en wij niet.” Na zes jaar ervaring kan hij er met enthousiasme over spreken. “Het bodemleven is van groot belang. Dat moet je niet willen verstoren. De bodem kent een hele speci-

Jan-Willem Bakker: ‘Het was echt wennen het eerste jaar. Iedereen ging ploegen, wij niet’

STROKLAMP Het graven stond ook centraal in de workshop van Coen ter Berg van Landbouwkundig Advies. Ter Berg werkte jaren voor het Louis Bolk Instituut, waar hij het graven van profielkuilen flink propageerde. Voor Ter Berg is het nog steeds de methode om meer inzicht te krijgen in problemen die zich soms op percelen voordoen. Voor deze dag had hij op zo’n honderd meter afstand drie kuilen van twee meter diep laten graven. Drie kuilen met elk hun specifieke kenmerken. De eerste kuil levert een gezonde, goed doorlatende bovenste laag op van zo’n 15 cm. Daaronder oogt de grond wel goed, maar is hij het zeker niet. Ter Berg spit een brok uit de laag 15-45 cm. De grond is hard. “En ruik er maar eens aan”, zegt hij tegen de deelnemers van de workshop. “Zurig, muf, geen prettige geur”, zo stellen de deelnemers vast. Daarnaast zien ze dat er geen wortels in deze laag groeien. De reden ervan ligt in een ver verleden, vertelt Ter Berg. “Op deze plaats stond 25 jaar geleden een stroklamp. Het gewicht daarvan heeft de grond zo ineengedrukt, dat er een storende laag is ontstaan die we nu nog steeds terugvinden. Hier zit geen zuurstof en geen bodemleven.” Zijn advies is hier om met een zware tractor en een flinke woelpoot de laag te doorbreken. In een van de andere kuilen ligt drainage. De diepte valt op: 1,20 m. De drain ligt in leem. De sleuf is gevuld met een mengsel van leem en organisch materiaal. “Merkwaardig dat de drain zo diep ligt. Deze drain heeft waarschijnlijk maar een paar jaar gelopen en is daarna dichtgeslibd. Wil je gaan draineren, graaf dan eerst een profielkuil om te kijken welke diepte zinvol is. En het is op zo’n grond beter om de sleuf te vullen met grof drainagezand. Het is duurder, maar zorgt er wel voor dat de drains veel langer goed blijven werken.” 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

ONLINE VEILING van

VASTE PLANTENKWEKERIJ MAAS & VAN STEIN 3e Loosterweg 130 - 2182 CX Hillegom

Bloembollen- en Plantenkwekerij

2008

2014 BOLLENTEELTMACHINES w.o. potmachine “Javo Super”, potmaat 9 cm, max. 3000 stuks/uur, plantenverwerkingslijn “Van Nobelen”, weegtelmachine, kistenkantelaar o.a. “Van Hienen”, rol-/verwerkingstafels, pendelstrooier, kistenvuller; partijen kuubskisten;

ROOIMACHINE “Nobels” 2B; 2 tractoren “Valtra” (2008) en “Fiat” 65-66; 2 kantelbakken; ploegen; spitmachine; schoffelmachines “Gencon” en “Mutsaers”; wiedeggen; beregeningshaspel, -sproeiers, -pompen en -buizen o.a. “Laval”; vrachtwagen “Mercedes”; bedrijfswagen “Opel” Vivaro; minigraver (2015); aggregaat (2015); dieselgenerator “Danyo Power” (2014), etc ; SLUITING: dinsdag 30 JUNI Bezichtiging: zaterdag 27 juni van 10.00 tot 16.00 uur

Deze veiling wordt georganiseerd in samenwerking met Coöperatieve Nederlandse Bloembollencentrale (CNB)

www.TroostwijkAuctions.com

Tel Auto

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! AANBIEDING VAN DE WEEK: HYLLUS ZETBANK 2050MM X 3MM IN NETTE STAAT AIRPRESS COMPRESSOR 2,2KW K200-450 IN GOEDE STAAT € 750,Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 2 X 600mm breed blaasmonden met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw ABS dompelpomp 90m3 bij 4 M/WK in goede staat Agra verlengband 2000 x 4000mm bouwjaar 2007 Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Botman spoelmachine/kluitenscheider type 450K rechtse uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten Botman spoelmachine/kluitenscheider type 450K rechts en of links uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten 2 x Botman spoelmachine/kluitenscheider type 600K rechtse uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten Botman spoelmachine/kluitenscheider type 700K multi 2400mm breed instort, in nette staat Botman trommelspoeler 4000 x 1300mm in goede staat Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) komt nieuwe band om Compressor Airpress K200-450 bj 2007 in goede staat, 2,2Kw met reduceerventiel etc. € 750,Flygt dompelpomp CS3127MT geeft 320m3 bij 4 M/WK aansluiting 200mm 5,9KW Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 340m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW GMP centrifugaal pomp B4KQA 4KW 100m3 bij 5M/WK aansluiting 4” Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm geheel gereviseerd. Spijlenband RVS 80 x 180cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Steenvoorden nieuwe trommelspoelmachines grote capaciteit, standaard gepoedercoat, scherp geprijsd, bel voor meer info Van Dijke spoeltrommel 5000 x 1650mm in knappe staat, dubbel aangedreven Wifo gebruikte kantelaar voor montage aan heftruck of hefmast Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

PLANTROLBEKLEDING NODIG? Kies voor het unieke 2-laags bekledingsmateriaal van Wellwaij Belting

• Speciaal ontwikkeld voor de bloembollen ŶĞƩĞŶƚĞĞůƚ • KƉƟŵĂůĞďĞƐĐŚĞƌŵŝŶŐ van de bloembollen • ĞĞƌƐůŝũƚǀĂƐƚ • ĞƉĞƌŬƚĞǀŽĐŚƚͲĞŶ vuilopname door ŐĞƐůŽƚĞŶƐƚƌƵĐƚƵƵƌ • KƉůŽƐƐŝŶŐĞŶŽƉŵĂĂƚ • ^ŶĞůůĞůĞǀĞƌƟũĚ

www.wellwaij.com

VOORLICHTING

Drainage: meer dan ontwatering Een drainage is een investering voor jaren. Het is dus verstandig om eerst goed te kijken naar de ontwateringstoestand en structuur van een perceel voordat de eerste buis de grond in gaat. Daarnaast speelt drainage via peilsturing in sommige regio’s een rol in de vochtvoorziening en in verziltingsgevoelige regio’s in het vergroten van de zoetwatervoorraad in de bodem. Tekst: Guus Braam, team Bloembollen DLV Plant, [email protected] Fotografie: DLV

I

edereen kent wel natte plekken op percelen waar de groei van het gewas achterblijft of waar na een flinke regenbui lang water blijft staan. Een slechte ontwatering en/ of structuurproblemen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Een misoogst kan niemand zich permitteren. Uit klimaatstudies blijkt dat Nederland in de 21e eeuw 1 tot 6°C warmer wordt en dat de kans op droge zomers en natte winters groeit. De neerslag(hoeveelheid) neemt toe en wordt extremer: zowel het aantal mm van individuele buien als de tiendaagse neerslagsommen neemt toe. Daarnaast nemen door onder meer bodemdaling en zeespiegelstijging in kust- en inpolderingsregio’s de problemen met verzilting door zout toe. In deze situatie is een goede en snelle

Bezuinig niet op de kosten van een extra drain 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

ontwatering belangrijk, maar er moet wel een zoetwaterlens in het perceel achterblijven om het zoutere water uit de ondergrond op afstand te houden. Bij risico’s op verzilting kan dus niet snel overtollig water worden afgevoerd; dit vraagt een andere benadering van het grondwaterbeheer. Kortom, een goede, snelle afvoer van neerslag wordt steeds belangrijker.

OORZAAK WATEROVERLAST Oorzaken van wateroverlast kunnen zijn: ingesloten laagten, slemp, een slecht doorlatende laag of een te humeuze bovengrond. Bij een ingesloten laagte kan het water bij hevige neerslag over de grond gaan stromen. Op deze lage plekken ontstaan dan plassen. Het duurt dan erg lang voordat al het water in de grond is weggezakt. Egaliseren is een manier om ingesloten laagten aan te pakken. Ook een te humeuze (boven)grond kan problemen veroorzaken. Grond met veel organische stof houdt veel water vast en kent minder bewerk-

bare dagen dan gronden met een lager organischestofgehalte. Een dergelijke situatie is op te lossen door zeezand op te brengen of, als er zand in de ondergrond zit, de bouwvoor hiermee te verschralen. Een slecht doorlatende laag belemmert water om snel naar de ondergrond weg te zakken. Er ontstaat een soort ‘schijngrondwaterstand’. De grond is in een bepaalde laag verzadigd met water terwijl de grond onder de vaste laag droog aanvoelt. Het water komt dan eenvoudig niet of te laat bij de drainage. Een verdichte laag is te breken met woelpoten, woelbeitels op de ploeg of met een spitfrees.

DRAINAGE Draineren van natte percelen heeft alleen effect als de wateroverlast samenhangt met een te hoge grondwaterstand. Voordat een teler een nieuw perceel drains laat leggen, is het verstandig om een aantal zaken in kaart te brengen. Controleer of er geen storende lagen in de grond zitten, zoals een ploegzool. Beoordeel de grond op zwaarte, het gehalte aan organische stof en doorlatendheid. Deze informatie is van belang voor de draindiepte, de drainafstand en het drainage-omhullingsmateriaal. Kijk verder of een diepe grondbewerking of egalisatie van het perceel nodig is. Bekijk ook of er (zoute) kwel in het perceel voorkomt. Breng tevens de waterafvoer van de omgeving in kaart. Hoe liggen de sloten en duikers, hoe diep zijn die en naar welke richting stroomt het water weg? Aan de hand van de verzamelde informatie valt de keus op een open of een gesloten drainage-

De keuze voor het omhullingsmateriaal hangt van veel factoren af; ga die na voordat de drainage de grond in gaat systeem. Bij een open drainage mondt elke drainbuis rechtstreeks uit op de sloot. Wanneer het slootpeil te hoog is, is onderbemaling nodig. Een open systeem is goedkoper in de aanleg en is gemakkelijker te controleren dan een gesloten drainagesysteem. Bij dit laatste systeem komen de drains uit op een hoofddrain die weer aangesloten is op een put. De pompcapaciteit in de put is afhankelijk van de grootte van het te ontwateren perceel. Op deze wijze is peilsturing en ‘waterbuffering’ in het perceel mogelijk.

VERZILTING Op een groot deel van de (klei)gronden langs bijvoorbeeld de Waddenzee is landbouw mogelijk dankzij dunne zoetwaterlenzen, die ‘drijven’ op het zoute grondwater in de ondergrond.

‘Een goede, snelle afvoer van neerslag is belangrijk en wordt steeds belangrijker’ De dikte van de waterlenzen, afkomstig uit de neerslag die gedurende het jaar valt, varieert door het jaar heen. In de winter groeien de lenzen als het water niet (te) snel afgevoerd wordt en tijdens het groeiseizoen krimpen de zoetwaterlenzen door verdamping van het gewas. Door droogte, drainage en verdamping kunnen de zoetwaterlenzen verdwijnen, waardoor het zoute grondwater de wortelzone bereikt. Er kan dan gewasschade optreden door te veel zout in de wortelzone. De regenwaterlenzen zijn kwetsbaar door bodemdaling, zeespiegelstijging en toenemende verdampingstekorten door klimaatverandering. Een innovatieve manier om verzilting te bestrijden is het optimaliseren van de drainage. De kennis over het effect van drainage op verzilting is relatief nieuw. Binnen het project

‘Spaarwater’ (www.spaarwater.com) wordt in Noord-Nederland op vier plaatsen langs de Waddenkust, waaronder Breezand, deze kennis toegepast door onder meer peilgestuurde systeemdrainage. Naast een aantal basiscondities bepalen vooral de afstand en de diepte van de drainage de aanwezigheid en grootte van de zoetwaterlens. Door de afstand en diepte anders te kiezen, is het mogelijk om de zoetwaterlens maximaal te vergroten in combinatie met actief beheer van de grondwaterstand in het perceel. Daarbij blijft het oorspronkelijke hoofddoel van drainage, ontwatering en voorkomen van waterschade, gegarandeerd.

DRAINDIEPTE De draindiepte (zie tabel) en het aantal drains is afhankelijk van de grondsoort. Als beregening mogelijk is, kan gerust wat dieper gedraineerd worden. Als de laag waarin de drains moeten komen te liggen slecht doorlatend is, moet net boven of in de betreffende laag, in combinatie met drainsleufopvulling, gedraineerd worden. De doorsnee van de meest toegepaste drains is 6 cm. Bezuinig niet op de kosten van een extra drain. Het is onhandiger en duurder om later een extra drain aan te leggen als de ontwatering onvoldoende blijkt.

DRAINBUISOMHULLING De meeste drainbuizen hebben een omhulling. In de eerste plaats dient de omhulling als een filter tegen het inspoelen van gronddeeltjes. Daarnaast vergroot de drainomhulling de omtrek van de buis, waardoor de toestroming van water rondom de drainbuis verbetert. Factoren die bij de keuze van drainbuisom-

hulling een rol spelen zijn: bodemstabiliteit, ijzergehalte van het bodemwater, diepte tot waarop en mate waarin de bodem gerijpt is, organischestofgehalte, aanwezigheid van koolzure kalk en in geval van instabiele bodems, de zandgrofheid. Vaak liggen er volumineuze materialen zoals kokos, pp450, pp700 en schelpen om de buizen. Kokos is minder geschikt als er een grote kans bestaat dat zand in de drainbuis spoelt of als de ondergrond kalkrijk is, want dan kan kokos verteren als de drainbuizen droogvallen. Als de drainage in een fijnzandige ondergrond komt te liggen en er wordt niet teveel ijzerafzetting verwacht, dan is pp450 de beste keus. Is het grondwater ijzerrijk, dan gaat de voorkeur uit naar kokos, pp700 of polystyreen.

DOORSPUITEN DRAINS In rustige, neerslagrijke perioden zoals de winter, komt vaak de drainreiniger uit de schuur. Preventief doorspuiten van de drains werkt vaak averechts. Gestabiliseerde grond rond de drain zal onstabiel worden, waarna extra bodemdeeltjes inspoelen in de drain. Steek een verstopte eindbuis gewoon door. Alleen als de slechte waterafvoer het gevolg is van een behoorlijk verstopte buis, een luchtinsluiting of geringe ijzerafzetting, is het doorspuiten van de drains een optie. Spuit dan de drains door met zo min mogelijk druk (< 10 bar aan de spuitkop) en veel water (grote opening). Gebruik op fijnzandige gronden een nozzle met een kleinere hoek (circa 30 graden). Maak heel vieze buizen in meer keren schoon om de grond rond de drain te laten stabiliseren. Voer het doorspuiten uit onder natte omstandigheden.

Tabel: draindiepte in meters Grondsoort veen zavel (goed doorlatend) dichte, zware klei, fijnzandige zavel of leem lichte klei, zavel en leemhoudend zand zand (sterk doorlatend)

Afstand 4-7 15-20 6-9 8-15 ≥10 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

ONDERZOEK

Xanthomonas in vaste planten vereist alertheid Bij diagnostisch onderzoek aan vaste planten bij Naktuinbouw blijkt regelmatig dat de bladvlekken niet door een schimmel, maar door een bacterie worden veroorzaakt. Bestrijding daarvan is niet mogelijk. Schoon teeltmateriaal en goede bedrijfshygiëne zijn essentieel om problemen te voorkomen. Tekst: Paul van Leeuwen, José Kerkvliet, Ellis Meekes: Naktuinbouw Fotografie: Naktuinbouw Communicatie

S

inds 2013 krijgt de afdeling diagnostiek van Naktuinbouw Laboratoria lavendelmonsters met bladvlekken binnen, met daarbij de vraag wat de oorzaak is van de bladvlekken. Vaak waren het langwerpige zwartbruine vlekken aan de rand van het blad of midden op het blad; meestal aan één zijde van de hoofdnerf (foto rechtsonder). Soms bestonden de symptomen uit kleine (1-2 mm) veelal ronde zwartbruine, soms waterdoorschoten vlekjes in het blad. Waarschijnlijk zijn de kleine vlekjes zichtbaar bij een beginnende besmetting en ontstaan grotere vlekken na verloop van tijd. Uit het aangetaste blad zijn geen ziekteverwekkende schimmels geïsoleerd, maar wel steeds één bacterie. Nader onderzoek gaf aan dat het om Xanthomonas hortorum gaat. Hoewel er geen pathogeniteitsonderzoek is uitgevoerd, gaan wij er vanuit dat deze bacterie verantwoordelijk is voor de symptomen, omdat deze verschillende malen uit planten met symptomen is geïsoleerd. Een Engelse onderzoeksgroep heeft in 2014 ook Xanthomonas hortorum in lavendel aangetoond. Daar zijn wel pathogeniteitsproeven uitgevoerd, waaruit bleek dat deze bacterie pathogeen is voor lavendel.

Xanthomonas in pioen veroorzaakt kleine vlekken deze bacterie in 2014 in een monster pioen aangetroffen. De aangetroffen Xanthomonas in pioen is afwijkend van die is aangetroffen in lavendel. De bladeren hadden soms veel kleine necrotische vlekjes op het blad (foto boven). Vaak hebben bladeren bij een bacterieaantasting waterdoorschoten weefsel of rand, maar dat was bij pioen niet het geval. De stengels

waren gaaf, ook inwendig. In de afgelopen jaren is Xanthomonas hortorum ook meerdere malen als bladvlekkenziekte aangetroffen in Hedera en Geranium (ooievaarsbek). Ook daar zijn het veelal kleine bladvlekken die soms waterig zijn en soms een waterdoorschoten of chlorotische rand hebben.

VOORKOMEN AANTASTING Hoewel er geen specifieke kennis is over het gedrag van Xanthomonas in lavendel, pioen en andere vaste planten, verspreidt de bacterie zich waarschijnlijk via vegetatieve vermeerdering en gewashandelingen. De bacterie kan door aanraking met handen en gereedschap overgaan van de ene plant naar de andere. Ook via vocht op de plant kan de bacterie zich verspreiden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan beregenen. Anders dan bij schimmels zijn er geen gewasbeschermingsmiddelen die de bacterie kan voorkomen of kan doden. Om vrij te blijven van deze bacterie is voor alle gewassen het uitgaan van ziektevrij teeltmateriaal een eerste vereiste. Zet nieuw aangekocht materiaal altijd apart van het gezonde materiaal. Dit om het nieuwe materiaal eerst goed te beoordelen en besmetting te voorkomen. Voer verdacht materiaal direct af in plastic zakken, zodat besmetting van andere planten wordt voorkomen. Laat dit verdachte plantmateriaal onderzoeken om vast te stellen of er sprake is van een aantasting door Xanthomonas hortorum of schimmels. Alleen op deze wijze is vast te stellen wat de beste aanpak van het probleem is. Ook als een gebruikelijke bespuiting tegen schimmels niet blijkt te werken kan er sprake zijn van een bacterie-infectie. Alertheid kan zorgen dat Xanthomonas geen opkomend probleem wordt.

BLADVLEKKEN IN PIOEN In vrijwel elke buitenteelt van pioen worden bladvlekken waargenomen gedurende het seizoen. Tot voor kort werd aangenomen dat bladvlekken worden veroorzaakt door een of meer schimmels, zoals Botrytis, Cladosporium, Alternaria en Stemphylium. In 2009 is in de Verenigde Staten al een aantasting door de bacterie Xanthomonas in pioen gemeld. Bij Naktuinbouw is deze bacterie in 2014 in een aantal monsters aangetroffen, waarbij de eerder genoemde schimmels afwezig waren. Ook bij de diagnostiekservice van PPO te Lisse is 22 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Bruinzwarte vlekken als gevolg van Xanthomonas in lavendel

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

Iris in al zijn glorie geshowd

De irisshow maakte duidelijk dat er veel meer kleur in dit gewas is te vinden dan alleen maar blauw. Hoe veel er nog mogelijk is aan kleurcombinaties binnen de fijnbolligen etaleerde Maveridge met een flink sortiment noviteiten. Daaronder de inmiddels benaamde ‘Tiger Blue’, die opvalt door de fraai geaderde lippen.

Met dertien inzenders en een vrijwel compleet sortiment irissen mag de eerste editie van de CNB Irisweek geslaagd heten. Kleur en keuze is er meer dan genoeg. Nu nog de bloemenhandel die wil investeren in een product dat gegarandeerd openkomt.

De kleurrijkheid van irissen werd door Rooijakkers fraai gedemonstreerd door het eigen sortiment gemengd te showen. Hiervoor worden onder meer ‘Ripple’, ‘Peacock’ en ‘Skydiver’ gebruikt.

Iris Nova zette in Lisse een flinke collectie zaailingen neer. Naast een selectie met tot wel vijf bloemen aan een steel was deze 09.0166 een van de blikvangers.

De iris ‘Hong Kong’ heeft inmiddels diverse kleurmutanten opgeleverd, zo liet World Flower zien. Ook indrukwekkend was hier ‘Purple City’.

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

VAKVENSTER

Droom, nachtmerrie of realiteit? Fotografie: René Faas Tekst: Lilian Braakman Met een spanwijdte van 33 meter en luchtondersteuning van twaalf ventilatoren, is de Agrifac Condor van loonbedrijf M. Konijn uit Sint Maartensvlotbrug een knap staaltje techniek. Om zo min mogelijk drift te veroorzaken, hangt de boom niet ver boven de Oxalis. Niet iedereen is blij bij het zien van dit tafereel. Sommige omwonenden zien het spuiten als hun ergste nachtmerrie. Gewasbescherming staat volop in de belangstelling. Niet alleen bij de buren, ook in de Tweede Kamer staat dit onderwerp regelmatig op de agenda. Onderzoeken moeten duidelijk maken of het ‘gif’ schadelijk is. Voor de gebruikers ook prettig om te weten. Deze resultaten laten echter nog even op zich wachten.

BRANCHENIEUWS

Veredelaars kiezen dit jaar Tulpen Top-10 Na het succes van de eerste twee edities, kon een vervolg niet uitblijven. Van 18 tot en met 21 februari 2016 zal de Vaktentoonstelling Zwaagdijk voor de derde keer op rij gehouden worden. De daaraan gekoppelde uitreiking van de Interpolis Tulpenprijs krijgt eveneens een vervolg. Aan veredelaars dit jaar de eer om cultivars te nomineren voor de Tulpen Top-10. Tekst: Jeannet Pennings Archieffoto’s: René Faas

A

fgelopen jaar werd hij geïntroduceerd, de verkiezing van de tulp met de meeste potentie voor de broeierij. De winnaar ontvangt de door Interpolis gesponsorde Tulpenprijs. Afgelopen jaar was dat ‘Choice’, afkomstig uit de kraam van kwekersvereniging Remarkable. Welk soort de opvolger wordt, is in handen van het veredelingsvak, tenminste als het aan de organisatie ligt.

ANDERE OGEN De werkgroep van de Vaktentoonstelling Zwaagdijk roept veredelaars op hun favoriete tulp te nomineren voor de verkiezing van de meest potentiële broeitulp. Afgelopen jaar hebben vertegenwoordigers van CNB en Hobaho tien cultivars gekozen. “Dit keer willen we het breder trekken”, vertelt Niek Boon vanuit de organisatie. “Dat doen we door veredelaars en kwekersverenigingen in de gelegenheid te stellen de in hun ogen meest potentiële broeitulp

aan te melden. Veredelaars kijken met hele andere ogen naar een tulp en hebben vaak een duidelijk beeld van wat zij de mooiste en beste tulp vinden. Vaak wordt zo’n soort al jaren uitvoerig getest en zijn de eigenschappen precies bekend.” Aan het nomineren van een tulp zijn net als vorig jaar enkele voorwaarden verbonden. Zo moet de cultivar geregistreerd zijn en er moet 0,5 tot 5 hectare beplante oppervlakte van zijn. Niek Boon legt uit: “Van de winnende tulp moet uiteraard wel aanbod beschikbaar zijn. Daar tegenover staat dat een soort waar al meer dan 5 hectare van staat, zich over het algemeen al bewezen heeft. Er is dan niet meer sprake van ‘een tulp met potentie’.”

TOP10 Veredelaars kunnen vóór 15 juli hun meest potentiële broeitulp aanmelden via het formulier op de website van de Vaktentoonstelling Zwaagdijk. Van alle aanmeldingen maakt de organisatie een top-10. De inzenders van deze cultivars krijgen bericht en dienen hun bollen

De winnaar van 2015: ‘Choice’ aan te leveren: 110 stuks van ziftmaat 11/12 en 100 stuks van ziftmaat 12+. De bollen worden opgeplant bij Proeftuin Zwaagdijk en uiteindelijk beoordeeld door een onafhankelijke jury bestaande uit een kweker, broeier, exporteur en teeltadviseur. “Belangrijk om te weten is of een soort bruikbaar is voor de broeierij en export”, vertelt Niek Boon. “De juryleden letten dan ook op eigenschappen als broeisnelheid, knopkleur, algehele stand en gewaskleur. De cultivar die op alle onderdelen het hoogst scoort, wint niet alleen Interpolis Tulpenprijs, maar krijgt komende jaren ook extra aandacht in de media en op de Vaktentoonstelling Zwaagdijk en Keukenhof. Net als ‘Choice’, de winnaar van dit jaar.”

Aanmeldprocedure Veredelaars en/of kwekersverenigingen worden opgeroepen hun meest potentiële broeitulp aan te melden voor de Interpolis Tulpenprijs 2016. Het moet gaan om een geregistreerde cultivar met een beplante oppervlakte van 0,5 tot 5 hectare. Het aanmeldformulier is te vinden op http://vaktentoonstelling.nl/interpolis-tulpenprijs/ kanshebber/. De winnaar van de tulpenprijs 2016 krijgt speciale aandacht op de Vaktentoonstelling Zwaagdijk

26 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

CNB PRODUCT & SHOW

Iris en lelie in de spotlights Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. De meest opvallende inzendingen worden in BloembollenVisie uitgelicht. Dit keer een tweetal irissen en een opvallende witte lelie. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

D

e CNB Irisweek stond half juni op het programma - zie ook pagina’s 23 en 28 van deze BloembollenVisie - met als resultaat ruim tachtig cultivars in de showkas. Onvermijdelijk dus dat iris dit keer de boventoon voert in Product & Show. Te beginnen met ‘Hommes Blue’, zoals de naam al aangeeft een blauwe iris.

Volg CNB Product & Show Meer en actuele informatie over Product & Show is te vinden op de webpagina: www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount, te volgen via @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

BLAUW EN WIT ‘Hommes Blue’ komt altijd open, ook na bewaring in de bloemencel, heeft weinig blad en is vlot te broeien. Vergeleken met bijvoorbeeld ‘Telstar’ is ‘Hommes Blue’ blauwer van kleur. Ook de staanders zijn blauw. De bollen blijven ook tijdens de lange bewaring goed van kwaliteit. Deze makkelijk te verwerken iris is geschikt van vroeg tot en met de late rem en te prepareren als ‘Telstar’. Een opvallende witte iris is ‘Nofa White’. In alles is deze cultivar te vergelijken met ‘Saturnus’, maar

‘Hommes Blue’

met één groot verschil: ‘Nofa White’ is veel witter. Verder heeft deze iris dezelfde groeisnelheid als ‘Saturnus’, ‘Telstar’ en ‘Hommes Blue’. Een ideale cultivar voor kwekers die witte irissen in dezelfde week willen planten en bijvoorbeeld ‘Casablanca’ te langzaam vinden groeien. Beide irissen zijn kwekersrechtelijk beschermd. Meer informatie is verkrijgbaar via CNB-vertegenwoordiger Hans Pater of via: [email protected].

‘Monteneu’ Naast een met irissen gevulde showkas, sierden diverse toeven met lelies het handelscentrum van CNB. De fraaie, witte Oriëntal ‘Monteneu’ van veredelaar Marklily sprong eruit. Deze kwekersrechtelijk beschermde lelie is erg knoprijk en is vanaf bolmaat 12-14 goed te gebruiken. Leo van de Westelaken vof en P. Lempens e.o. H. Lempens zijn de kwekers van deze cultivar. De broeier is Kwekerij A.C. Imanse & Zn bv. Neem voor meer informatie contact op met uw vertegenwoordiger van het CNB-lelieteam of stuur een e-mail naar [email protected].

‘Nofa White’ 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

CNB ACTUEEL

WINNAARS CNB IRISWEEK:

‘Nova Blue’ en ‘Mickey Ocean’ Met ruim tachtig verschillende cultivars op de bühne kan teruggekeken worden op een geslaagde CNB Irisweek. Van 15 tot en met 19 juni was de showkas in Lisse tot de laatste plaats gevuld met grofbollige en fijnbollige irissen. Hommes Iris pakte in beide categorieën de winst met ‘Nova Blue’ en ‘Mickey Ocean’, maar ook andere cultivars werden in optima forma geshowd. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

irissen bij elkaar”, geeft CNB-vertegenwoordiger Hans Pater aan.

et irisvak heeft met de CNB Irisweek ‘eindelijk’ een welverdiend podium. Dat bleek van 15 tot en met 19 juni in de showkas bij CNB. Zo’n dertien inzenders showden hun product. Van de gevestigde orde, zoals de door Mts Bakker ingezonden ‘Prof. Blaauw’ uit de jaren veertig, tot veelbelovende nieuwe cultivars als de witgele zaailing 09-0166 van Iris Nova en zaailing A4 en van Maveridge International. “Nergens vindt je zo’n breed sortiment

Ook de jury van de door de KAVB georganiseerde Speciale Iriskeuring toonde zich enthousiast over het geshowde sortiment en reikte verschillende gouden medailles uit. Onder andere aan Rooijakkers Breezand en World Flower uit Breezand voor hun kwalitatief goede collecties grofbolligen. Hommes Iris en Iris Nova ontvingen een gouden medaille voor hun knap staaltje showwerk in de categorie fijnbollige irissen.

H

GOUDEN MEDAILLES

Inzenders bedankt CNB bedankt de volgende inzenders voor hun medewerking aan een geslaagde CNB Irisweek 2015: Iris Nova, Hommes Iris, Maveridge International, World Flower, Rooijakkers Breezand (kwekerij), Gebr. Bot, Gebr. de Wit, Kwekersvereniging Hommes Blue, Q.J. Vink & Zonen, Salm Flora, Mts. Bakker, Kwekersvereniging White Magic en Kwekersvereniging Saturnus U.A.

Tot slot presenteerde goudenmedaillewinnaar Maveridge International uit Sint Maarten een fraaie collectie met zowel fijn- als grofbollige irissen. Als enige bloemenkweker was Mts Bakker met zes soorten aanwezig, van de oude ‘Prof. Blaauw’ tot de splinternieuwe ‘Tigris’. Daarnaast werden ‘Casablanca’, ‘Hong Kong’, ‘Apollo’ en ‘Skydiver’ geshowd. Hans Pater is blij met het enthousiasme van de deelnemers. “Iris is een prachtig product, dat echt meer aandacht verdient. Het is mooi om te zien dat het product op deze manier langzaam meer gaat leven.”

Beste iris grofbollig: ‘Nova Blue’ Bij de grofbollige irissen stak ‘Nova Blue’ (foto links) van Hommes Iris uit Egmond aan de Hoef er volgens de jury met kop en schouders bovenuit. “Het is de vroegst broeibare lichtblauwe iris”, zegt Mark Hommes, “en ik durf wel te zeggen de zwaarste cultivar die momenteel in de handel is. ‘Nova Blue’ is een triploïde iris, nog door mijn vader - Gerard Hommes veredeld en wordt exclusief door ons geteeld. De cultivar geurt sterk voor een iris en heeft een goed vaasleven. Dat wil zeggen dat hij vanuit knopstadium een week mee moet gaan.” Beste iris fijnbollig: ‘Mickey Ocean’ Groter was de concurrentie in de categorie fijnbolligen. De jury sprak van kleine verschillen qua uniformiteit, bloemkwaliteit en presentatie. Uiteindelijke winnaar was de donkerblauwe ‘Mickey Ocean’, eveneens ingezonden door Hommes Iris. “We hebben deze cultivar zelf veredeld met Iris Nova”, vertelt Mark Hommes. “Het is een mooie, korte Hollandse iris die een hoog rendement van de roe geeft. Dat laatste is een belangrijk speerpunt in de veredeling, evenals het vaasleven, de forsheid, het open komen van de bloemen en ronde bollen.”

28 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Onno Immink (links) met tegenover hem Jari Conijn: ‘Koopovereenkomsten maken en contact met klanten, dat is het mooiste wat er is’

‘Alert zijn en snel, dat is de crux’ Het rooiseizoen komt in alle regio’s voorzichtig op gang. Een aanzienlijk deel van het sortiment voorjaarsbloeiers dat gerooid wordt, heeft in de voorverkoop reeds een baasje gevonden. Voor het overige deel is een belangrijke rol weggelegd voor de daghandelaar. Bij CNB staat een groep ervaren en jonge vertegenwoordigers op scherp. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

“S

amen verzorgen we een groot deel van de handel, zijn we goed op de hoogte van de markt en begrijpen we wat er speelt bij kwekerij en export.” Hawikjo Wijnands omschrijft daarmee de kracht van het ‘daghandelteam’ bij CNB. De vertegenwoordiger in tulp, narcis en krokus is daar onderdeel van, evenals Eric Barnhoorn, Ed Walkier, Hein Lommerse, Rob Paarlberg, Bas Scholten, Onno Immink en de recent aangetrokken Jari Conijn en Stefan van der Vlugt. De daghandelaren maken zich op voor de zomerhectiek die komende maand losbarst.

aanbod te vergaren, het wordt ook gebracht. De kunst is om partijen te matchen. Koper en verkoper hebben het daar zelf te druk voor of beschikken niet over de benodigde marktinformatie.” Daar is volgens Hawikjo een belangrijke rol weggelegd voor een vertegenwoordiger, zeker in het seizoen. “Wij zitten er bovenop.” Dat seizoen begint voor Hawikjo rond 10 juli en gaat door tot eind september, begin oktober. Hij verwacht een bedrijvige periode nu ook de handel van inmiddels oud-collega Ronald Walkier wordt opgepakt door het Bloembollenteam. “Er is al goed voorverkocht dankzij een gunstig broeiseizoen. Dat betekent niet automatisch dat de bollen schreeuwend duur zijn, maar wel dat de stemming in de markt positief is.”

MATCHEN Voor Hawikjo Wijnands is daghandel het zo snel mogelijk bedienen van klanten op een zo correct mogelijke manier. “Dat betekent kordaat optreden en snel antwoord geven. Ik ben continue aan het bellen. Niet alleen om vraag en

ONVOORSPELBAAR De prijsvorming komende periode zal mede afhangen van de oogst. “En die is onvoorspelbaar”, geeft Onno Immink aan. “Maar als een kweker er alles aan gedaan heeft - dat wil zeg-

gen op tijd spuiten, beregenen, enzovoort dan denk ik dat hij dit jaar goede bollen rooit.” Alles wat niet is voorverkocht, komt in de daghandel terecht en die zogenaamde overschotten zullen er volgens Onno altijd zijn. “Het is wel minder dan vroeger, nog zo’n 20 procent, door de toenemende termijnhandel en groeiende omvang van partijen. Wij zorgen ervoor dat er ook midden in het seizoen transacties tot stand komen; dat vraaglijsten worden ingevuld en bollen worden ‘opgeruimd’. De piek ligt in augustus en is steeds korter en heviger. Maar de aanloop naar en afloop van het daghandelseizoen zijn minstens zo belangrijk. Het bepaalt de stemming in de markt.”

SNEL HANDELEN Ook het hyacintenteam maakt zich op voor de daghandel. “De drukste periode van het jaar”, vertelt Bas Scholten. “De schuren moeten leeg en de lijsten moeten ingevuld worden. Daar zit onze grootste toegevoegde waarde. Wij weten precies waar vraag en aanbod zitten en dat verandert per uur. Je moet snel handelen. In het seizoen ben ik alle dagen aanwezig in Lisse.” Inmiddels is Stefan van der Vlugt aangetrokken om Bas in het hyacintenteam te versterken. “Hij valt met zijn neus in de boter, maar dat leert het snelst. We gaan samen het seizoen in en onze klanten bedienen. Hoe het seizoen zal verlopen, is twijfelachtig. Het beeld verandert iedere dag. Hyacinten groeien in de laatste drie weken. Vanwege de geelziekdruk gaan kwekers vermoedelijk wel wat eerder rooien. Dat zou betekenen dat ze een maat inleveren. Maar nogmaals, half juni blijft het gokken.” 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Jari Conijn Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Marcel Salman Bas Scholten René Schrama Piet Takken Stefan van der Vlugt Erwin Vriend Ed Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431490 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431263 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431179 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431390 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

30 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254

0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-52284587 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22260306 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-28872193 06-53396784 06-53439349 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Noordelijk Zandgebied Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, pioenrozen daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen vaste planten hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP hyacinten lelies daghandel dahlia’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

EMAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

EMAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Manager CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 31

GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg BOLLENSTREEK • 3,5 ha zandgrond, dahlia’s, vanaf heden t/m oktober 2015 HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar KATWIJK ZH • 1 ha grasland, voor gras of hooiland, evt. paarden, direct beschikbaar LISSE • 1.600 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m oktober 2015 LISSE • 700 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m oktober 2015 VOORHOUT • 3 ha zandgrond, dahlia’s, vanaf 1 december 2015 t/m eind juli 2016 ZWAANSHOEK • 2 ha zandgrond, dahlia’s of zomergewassen, vanaf heden t/m 15 oktober 2015

KASRUIMTE LISSE • ca. 650 m2 schuurkas, diversen, heden t/m november 2015 in overleg RIJNSBURG • 1.228 m2 Venlokas, diversen, vanaf heden tot in overleg CELRUIMTE RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg VOORHOUT • diverse warmtecellen, voor heetstook ca. 3.500 gaasbakken, hele zomer BEDRIJFSRUIMTE LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cellen, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten te huur, in overleg LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte + 2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere jaren mogelijk BOLLENSTREEK • 1.000 m2 schuurruimte, voor opslag, in overleg

BOLLENSTREEK • 5 ha zandgrond, Zantedeschia, teeltseizoen 2015 BOLLENSTREEK • 2 tot 3 ha zandgrond, dahlia’s, vanaf heden tot in overleg, ± 3 jaar VOORHOUT e.o. • 3 ha zandgrond, Zantedeschia, teeltseizoen 2015 HILLEGOM e.o. • 3 ha zandgrond, hyacinten, teeltseizoen 2015 BOLLENSTREEK OF NOORDELIJK ZANDGEBIED • 3 ha zandgrond, wortelen (afdek), vanaf heden tot april 2016 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2015 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha zandland, hyacinten, teeltseizoen 2015 OMGEVING WEST-FRIESLAND • 15 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015 VRAAG KASRUIMTE BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diversen, in overleg

Zie voor al ons aanbod www.cnb-makelaardij.nllaardij.n

VRAAG BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND 7 ha zandgrond, wortelen, 2015/2016

Verkocht in Noord-Holland: - Anna Pauwlona 33 ha. Agrarische bedrijfswoning, schuren en land - Breezand 10 ha. Bloembollengrond - Breezand 6,3 ha. Bloembollenland - Breezand 13,8 ha. Bloembollenland

ht c o k r e V

Verkocht in Zuid-Holland: - Noordwijkerhout 1,5 ha. Agrarisch bedrijfscomplex - Noordwijk5 ha. Agrarisch bedrijfscomplex - Lisse 2 ha. Bloembollenland - De Zilk 1 ha. Agrarisch bedrijfscomplex

ht c o k r e V

Te koop in Noord-Holland>>>>> - 15 ha. Bloembollenland in Julianadorp

d n a l ol H id u Z in

- Bloembollencomplex met agrarische bedrijfswoning, Wilgendam 5, Noordwijk

- Agrarisch bedrijfscomplex met agrarische bedrijfswoning, Middenweg 15a, Lisse

- Agrarisch bedrijf met agrarische bedrijfswoning, Rijnsburgerweg 40, Voorhout

- Agrarisch bedrijfscomplex, Loosterweg t.o. nr. 41, Voorhout

p o o Te k

Voor info tijdens kantooruren tel (0252) 43 13 60

www.cnb-makelaardij.nl E-mail: [email protected]

Te koop gevraagd in Noord-Holland: - 5 tot 25 ha. Bloembollenland in omgeving Breezand Te koop gevraagd in Zuid-Holland: - Diverse percelen bloembollenland - Diverse percelen bloembollenland met bouwmogelijkheden 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Bas Scholten CNB (0252) 43 13 25 / 06-22 23 68 45 [email protected] Frans van der Geer 0653 34 20 55 [email protected] Siem Broersen Jaczn. 06-22 49 97 37 NH

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING HYACINTEN BAS SCHOLTEN

T: 0622236845 T: 0252431325

EMAIL: B.SCHOLTENCNB.NL

5.000 500

HYACINTEN

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB

2-3 , 3-5 n 2-3 , 3-5 n

AANBOD 2015

VOOR ALLE

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Paeonia Wladyslawa Paeonia Yellow Chiffon

5.000 2.000 5.000 3.000 10.000 10.000 10.000 5.000 10.000 2.500 10.000 3.000 5.000 3.000 4.000 10.000 5.000 1.500 500 3.500 4.000

Paeonia volledige lijst op aanvraag Paeonia rood, roze, wit1-2, 2-3, 3-5, onged. Paeonia Bartzella 2-3, 3-5 n Paeonia Blush Queen 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Catherine Fontein 2-3, 3-5 n Paeonia Command Performance2-3, 3-5 n Paeonia Coral Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Coral Sunset 2-3, 3-5 n Paeonia Cytherea 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Edens Perfume 2-3, 3-5 n Paeonia Emile Debetene 2-3, 3-5 n Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Garden Treasure 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Bockstoyce 2-3, 3-5 n Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 n Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 n Paeonia Lemmon Chiffon 3-5 n Paeonia Many Happy Return 2-3, 3-5 n Paeonia Mary A. Nicolls 3-5 n Paeonia Nippon Beauty 2-3, 3-5 n

AANBOD 2016

VASTE PLANTEN & PIOENROZEN

2.000 1.500 1.000 2.000 5.000 3.000 5.000 3.000

RON HOOGEVEEN 0252-431 214 / 06-53 390 229 email: r.hoogeveen @cnb nl VRAAG 2015

Paeonia ongedeeld, kleur en soort, oude snijhoeken 5.000 Paeonia Alertie 1-2, 2-3, 3-5 n 10.000 Paeonia Bowl of Beauty 2-3, 3-5 n 200 Paeonia Brother Chuck 2-3, 3-5 n 15.000 Paeonia Dr. Alex Fleming 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Dinner Plate 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Felix Crousse 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Felix Supreme 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Gardenia 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Gen. Mc Mahon 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Immaculee 2-3, 3-5 n 2.500 Paeonia Ivory Victory 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Mad. Claude Tain 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Mon. Jules Elie 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Mother’s Choice 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Paula Fay 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Pecher 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Pink Parfait 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Pillow Talk 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Reine Hortense 2-3 , 3-5 n 15.000 Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n

2.500 Paeonia Yellow Crown 2-3, 3-5 n op aanvraag Itoh Agapanthus pot en snij alle maten Aster Ann Leys® alle maten Astilbe pot en snij alle maten Astrantia pot en snij alle maten Cannasortiment alle maten op aanvraag Dicentra spectabilis Alba alle maten op aanvraag Dicentra Aurora alle maten Dicentra Goldheart® leverbaar op aanvraag Dicentra King of Hearts alle maten op aanvraag Dicentra Luxeriant alle maten op aanvraag Dicentra Stuart Boothman alle maten op aanvraag Dicentra Valentine® alle maten op aanvraag Epimedium diverse soorten 1e grootte Gentiana pot en snij 5.000 Helleborus Amor® TC 15.000 Helleborus Ivory Prince® TC 5.000 Helleborus Niger 1-2, 2-3, 3-5 5.000 Helleborus Orientalis 1-2, 2-3 op aanvraag Hemerocallis alle maten op aanvraag Hosta 1 en 2-jarig 3.000 Iris pallida Variegata 1e grootte 5.000/3.000 Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e 2.500 den Desdamona 1e grootte op aanvraag Ophiopogon niger plug

Paeonia Angel Cheeks 3-5 n Paeonia Elsa Sass 3-5 n Paeonia Etched Samon 3-5 n Paeonia Lemon Chiffon 3-5 n Paeonia Red Sarah Bernhardt ongedeeld Paeonia Roselette 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt ongedeeld Paeonia Wladyslawa 3-5 n

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

1.000 3.000 4.000 10.000 3.000 4.000 7.500 3.500 3.000 4.500 7.500 3.000 500 2.000

Paeonia Florence E Nicholls 2-3 , 3-5 n Paeonia Peter Brand 3-5 n Paeonia Pink Giant 3-5 n Paeonia Pink Hawain Coral 2-3, 3-5 n Paeonia Primevera 2-3, 3-5 n Paeonia Rasberry Sundea 2-3, 3-5 n Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Red Grace 2-3, 3-5 n Paeonia Roselette 3-5 n Paeonia Snow Mountain 2-3, 3-5 n Paeonia Sorbet 2-3, 3-5 n Paeonia The Fawn 3-5 n Paeonia Top Brass 2-3, 3-5 n Paeonia Victoire de la Marne 2-3, 3-5 n

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

DAHLIA’S RICHARD WALKIER

T: 0252431390 T: 0622999229 EMAIL: RICHARD.WALKIERCNB.NL EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2015 1E EN 2E GROOTTE

Bijna het gehele assortiment beschikbaar 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Odeon’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Groen met witte spikkels

TOEPASSING:

Pot/snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn bv

OMSCHRIJVING:

Felle kleur oranje met een hoge bloemproductie

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

AANBOD 2015

6.500 kg 3.000 kg 10.000 kg 2.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 2.800 kg 3.000 kg 13.000 kg 3.000 kg 4.000 kg 15.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 3.000 kg 11.000 kg 4.000 kg 1.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 7.500 kg 2.000 kg 2.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 9.000 kg 5.000 kg 2.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 3.000 kg 1.000 kg 11.000 kg 5.000 kg 7.500 kg 1.000 kg 5.000 kg 12.000 kg 3.000 kg

Ad Rem 0-11 Adore ® ong Albatros ® 0-12 Alibi ® 0-11 Andorra ® 5-11 Andre Citroen 5-11 Antartica ® 0-11 Antraciet ® 5-11 Avant Garde ® oogst 2016 ong Belicia® 0-11 Beyonce® 0-11 Blue Diamond 4-11 Blumex ® -10 Bolroyal Pink ® 4-11 Bolroyal Silver ® 0-11 Boston 0-11 Brigitta 0-11 Buffalo ® 0-11 Bullit ® ong Cacharel ® 0-11 Candy Prince ® 5-10 Cape Town ® 0-11 Cartouche® 0-11 Chantelle® ong Circuit® ong Columbus ® 4-11 Delta Sugar ® 4-11 Destination ® 4-11 Dior® 5-11 Dynasty ® 5-10 Ernesto Hoost® ong Falcon ® 0-11 First Class wit ® 0-11 Flaming Flag ® 5-10 Flaming Prince ® ong Flash Point ® 5-11 Frontline ® incl. 1 ha lic. 5-11 Gabriëlla 0-10 Genua ® 4-11 Hotspot® ong Icoon® 2016 10.000 kg Jumbo Pink ® 4-11 3.000 kg Lady Andela ® 5-11 8.000 kg Leen Van Der Mark 5-10 5.000 kg Margarita 5-10

2,50 4,75 2,50 3,00 2,00 3,00 7,50 4,00 4,00 2,50 1,50 2,50 2,00 3,00 1,50 2,50 9,50

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

1.000 kg 4.000 kg 10.000 kg 2.000 kg 5.000 kg 1.400 kg 2.000 kg 2.000 kg 10.000 kg 2.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 1.000 kg 2.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 3.000 kg 10.000 kg 15.000 kg 2.000 kg 3.000 kg 1.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 20.000 kg 2.000 kg 1.5000 kg

1,00 1,75 2,00 5,00 5,00 3,50 3,00 4,00 2,50 1,75 3,00 3,50 5,00 1,25 4,50 3,50 4,00 2,00 2,50 12,50

500 kg 8.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 10.000 kg 3.000 kg 5.000 kg 5.000 kg 6.500 kg 3.000 kg 5.000 kg 3.000 kg

3,50 2,00 1,50 2,00

1.000 kg 3.000 kg 3.000 kg 750 kg

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

Marie Jo ® incl. 1 ha lic. 0-12 12,90 Marvel Parrot ® 0-11 4,00 Mascara® incl. lic. 4-11 2,50 Mascara® 1 ha lic. 2-jr bet. 0-11 3,00 Matchmaker ® ong 4,50 Memphis ® ong 10,00 Milkshake ® ong 15,00 Minsk ® ong Monte Carlo 5-10 3,50 Negrita Parrot ong Orange Cassini 0-10 1,25 Orca ® 4-11 3,00 Oviëdo ® 0-11 4,00 Parrot Prince ® incl. 1 ha lic. 0-11 9,00 Passoa® (Curry) 2016 Pink Flag ® 3 2,75 Prada® ong 4,00 Pretty Princess 0-12 10,00 Prinses Irene Parkiet ® 0-12 4,00 Purple Flag 5-10 1,75 Red Bright Parrot incl. 1 ha0-11 Red Planet® 0-12 4,00 Red Princess 0-11 3,00 Residence ® 0-11 2,50 Rosa Flag® 5-10 1,75 Royal Virgin ® 5-10 1,50 Russia ong Salmon Prince ® 0-10 1,25 Sambuca® Scarlet Verona ® incl. 1 ha ong 29,80 Silver Dollar 5-10 1,50 Smirnoff ® 0-11 Smirnoff® 0-12 4,00 Snowhill 0-11 Spitfire® ong 5,00 Strong Gold 5-11 4,00 Strong Love ® ong 5,00 Sugar Prince ® 5-11 Super Parrot bladrand ong 7,50 Surrender ® ong 5,00 The Edge® ong 7,50 Timeless® 2016 Time Out ® oogst 2016 ong 11,00 Time Out ® ong 6,50 Tom Pouce ® 4-11 2,50 Tresor ® ong 20,00

ED WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

4.000 kg 6.000 kg 2.000 kg 5.000 kg 4.500 kg 5.000 kg 20.000 kg 5.000 kg 20.000 kg 3.000 kg 1.000 kg

T: 0653439349 T: 0622377259

Tresor ® oogst 2016 Ungaro ® Up Date ® Versace Viking Vogue® White Dream White Flag ® White Marvel White Master ® Zorana

ong 5-10 ong ong 0-10 ong 0-10 4-11 0-10 0-12 ong

12,50 2,50 4,00 1,75 1,50 2,50 1,50 5,00 80,00

VRAAG TULPEN 2015

10.000 kg Carola 5.000 kg Denmark 10.000 kg Laura Fygi 10.000 kg Seadov 10.000 kg Strong Gold 10.000 kg Strong Love 10.000 kg Verandi 10.000 kg Yellow Flight

5-11 5-11 5-11 5-10 5-11 5-12 5-12 5-11

ED WALKIER T: 0653439349 EMAIL: E.WALKIERCNB.NL AANBOD PLANTGOED

20.000 kg Queen of Night kl I zand 5-10 20.000 kg Purple Flag kl I van zand 5-10 20.000 kg Narcis Tête à Têta kl I zand ong PIET TAKKEN

1,50 1,50 1,30

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG PLANTGOED TULPEN

Laura Fygi Verandi Carola

Seadov Yellow Flight Denmark

Up Pink Strong Gold

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™ Inlichtingen / information: Tel. Inlichtingen Tel. +31 +31 252 252431 431333 333 Henk de de Jong Jong [email protected] Henk [email protected] René Schrama Schrama [email protected] René [email protected] Voor al al uw uw vraag vraag en Voor en aanbod aanbod van vanvaste vasteplanten planten Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

‘Forever Pink’ hybrid Phlox Garden phlox 15” 16” Green Pink Compact, rich flowering June-september No Yes Full sun Border 4-8 Yes No Yes PPAF 2015/2016

Phlox Rudbeckia fulgida var. Sullivantii ‘Forever Pink’ PBR ‘Little Goldstar’

Cultivar NL

‘Little Goldstar’

Cultivar NL ‘Forever Pink’ Soort fulgida var. Sullivantii Soort hybride Geslacht Rudbeckia Geslacht Phlox HandelsnaamVlambloem Zonnehoed Handelsnaam Bladhoogte 35-35 cm 35-40 cm Bladhoogte Bloemhoogte 35-40 cm 40-50 cm Bloemhoogte Bladkleur groen groen Bladkleur Bloemkleur roze geel/zwart oog Bloemkleur Bijzonderheden compact, rijkbloeiend Bijzonderheden zeer compact Bloeiperiode juni-september Bloeiperiode juli-september Doorbloeiend Doorbloeiend nee ja Geurend ja Geurend nee Standplaats Standplaats volle zon volle zon Gebruikerswaarde border Gebruikerswaarde border patio Winterhard ja Winterhard ja Spoelen ja Spoelen ja Bladverliezend nee Bladverliezend ja Droogverkoop ja Droogverkoop ja Kwekersrecht PBR EU AF Kwekersrecht 2015/2016 EU PBR 36244 Beschikbaar

36 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Vierne®

Ravello®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

0252-431410

06-20 397884

[email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta

0252-431274

Piet Zoutenbier

0252-431345

0252-431254

071-3611104

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 37

Voor het

Sorteerplaten nieuw of revisie AVH BreezandͲtŝũĚĞŶĞŶƐ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳͲϭϳϲϰ'<ƌĞĞnjĂŶĚ <ŝũŬŽƉwww.avh-breezand.nlŽĨďĞů085 4016808 ŝŶĨŽΛĂǀŚͲďƌĞĞnjĂŶĚ͘Ŷů

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

LELIES

0048 601 159 267 [email protected]

Trekkers te koop gevraagd



mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

van Uw

ARIE TUIN   

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout

SCHUBBEN



Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

VLAMING Irridelta

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten!

ZZZYODPLQJLUULGHOWDQO

www.agrofocus.nl

ingenieurs voor groei

ZHEVKRS

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

:HEVKRSFRPSOHHWPHWIRWR¶V WHFKQLVFKHLQIRUPDWLHPRQWDJH±HQ JHEUXLNHUVKDQGOHLGLQJHQ

7 

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

Postbus 21, 2215 ZG Voorhout

Intra-Hydrocare is een reinigings- en desinfectie middel op basis van 50% waterstofperoxide en gechelateerd zilver en kan toegepast worden op o.a.: • • •

Prikbakken (broeierij) Tulpen pellijn Machines, gereedschappen & bewaarruimtes

Vestigingen: Bovenkarspel T 0228 - 51 65 50 . Breezand T 0223 - 52 17 52 .

Horst T 077 - 399 91 11 Julianadorp T 0223 - 69 01 11 .

Voorhout T 0252 - 21 10 63 . Limmen

[email protected], www.gmnbv.nl

ACTUEEL

Culturele ontmoetingsplek Na bijna negen maanden gesloten geweest te zijn, opent Museum De Zwarte Tulp vrijdag 26 juni weer zijn deuren. Directeur Sabine Huls legt uit wat de aanleiding was voor deze verbouwing, waar half juni nog hard aan gewerkt wordt om alles op tijd af te krijgen. Fotograaf René Faas geeft een voorproefje op de nieuwe inrichting en de bijbehorende collecties.

en aan op te hangen. Dat kan ook op panelen die elders in de ruimte staan. Nu valt het licht erg mooi naar binnen.” Verder is geïnvesteerd in een aparte ruimte met theateropstelling. Aan weerszijden van deze ruimte geven deuren toegang tot de tuin. “Die combinatie maakt dit deel van het museum heel geschikt voor groepen die een bijeenkomst willen organiseren in ons museum.” Diezelfde ruimte krijgt ook de functie van werktheater voor kinderen. “Voor deze jonge doelgroep moet er altijd iets te doen zijn in ons museum.”

STREEK EN TEELT De combinatie van geschiedenis van de streek en de bloembollenteelt is in de vaste collectie gehandhaafd. Op de eerste verdieping is een wand met vitrines ingericht voor de geschiedenis van de bloembollenteelt.

‘Voor kinderen moet er altijd iets te doen zijn in ons museum’

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

L

icht en ruimte. Dat zijn de eerste indrukken bij het betreden van het geheel vernieuwde Museum De Zware Tulp in Lisse. Na bijna negen maanden hard werken opent het museum vrijdag 26 juni zijn deuren met een nieuwe indeling, een nieuwe opstelling en veel ruimte voor drie collecties die het museum in permanent bruikleen heeft. In feite hebben twee van de drie collectie-eigenaren de aanzet gegeven voor deze ingrijpende operatie, legt directeur-conservator Sabine Huls uit. “Zij wilden hun collectie onderbrengen bij Museum De Zwarte Tulp onder de voorwaarden dat er een sluitende exploitatie zou komen, professionele leiding en een depot. Naar aanleiding daarvan is het bestuur een plan gaan maken met dit als resultaat.”

MEER SAMENHANG Waar vooral naar is gekeken, is de onderlinge samenhang tussen de ruimtes. “In de oude situatie was bijvoorbeeld de comparitie een lastig te vinden ruimte. Nu komt de trap vanaf de bovenverdieping er bijna in uit, zodat de 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

bezoeker direct ziet dat daar ook nog een zaal is. Ook is de wand tussen de eerste zaal en de gang naar de comparitie weggehaald, waardoor er veel meer samenhang is ontstaan.” De eerste zaal is veel lichter geworden. “Er stond voor de ramen een wand om schilderij-

Ook kan de bezoeker hier zien hoe het telen van bloembollen zo’n zestig jaar geleden ging en hoe dat nu in zijn werk gaat. “We hebben hiervoor diverse mensen uit de streek geïnterviewd. Die verhalen zijn in het museum te zien en te horen.” Derde lijn op de eerste verdieping is de betekenis van de wetenschap voor de sector. Peter

Bollenstreek

Vink en Toon Derks hebben hier veel tijd en zorg aan besteed. “Zonder de wetenschap was de sector nooit zo ver gekomen. Dat is hier echt duidelijk te zien”, aldus de directeur. Bezoekers kunnen hier ook leren hoe ingewikkeld het is om een nieuwe tulp te ontwikkelen. “We hebben samen met het bedrijf Zesbaans uit Amsterdam een programma ontwikkeld waarbij de bezoeker via een touchscreen het hele proces van veredelen zelf kan uitvoeren. Door een aantal keuzes te maken kan er een nieuwe tulp ontstaan, maar het kan ook zijn dat die het niet haalt. Dit is uniek, nergens anders te doen, en geeft wel inzicht in de onvoorspelbaarheid van dit proces, dat ook nog eens jaren duurt.” Waar op de bovenverdieping de sector cen-

traal staat, ligt beneden de nadruk op kunst. Naast de drie keer per jaar wisselende prentencollectie uit de CollectieNieuwenhuis start het museum met werk van Bart Meeuws, die met moderne fotografie- en photoshoptechnieken bloemstillevens uit de zeventiende eeuw maakt. Daarnaast presenteren studenten van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst uit Den Haag de resultaten van hun project dat ze sinds februari hebben uitgevoerd in de Hoogeveense polder bij Noordwijkerhout.

VVV Nieuw is dat de VVV van Lisse in het museum komt. “Daardoor verwachten we sowieso meer museumbezoek. Bij de entree komt ook een café en de museumwinkel met allerlei

artikelen die met de bollen en kunst te maken hebben. Ook gaan we fietsen verhuren. Op die manier wordt Museum de Zwarte Tulp echt dé culturele ontmoetingsplek in de Bloembollenstreek.”

Informatie Museum De Zwarte Tulp is gevestigd aan de Heereweg 219 in Lisse. Het museum is van maart tot en met augustus open van 10.0 tot 17.00 uur en van september tot en met februari van 13.00 tot 17.00 uur. Het museum is open van dinsdag tot en met zondag. Meer informatie: www.museumdezwartetulp.nl

Drie collecties De drie collecties zijn sterk verschillend, maar alle drie aanvullend op de eigen collectie. De CollectieNieuwenhuis bestaat uit zo’n zevenhonderd veelal historische prenten met bloembollen als onderwerp. Centraal in de collectie De Witte Zwaan staat een groot aantal kunstobjecten die een relatie hebben met bolgewassen. Afgelopen tijd is er nog een derde collectie bijgekomen: die van D.W. Lefeber Memory. Deze bevat de complete inventaris van de firma D.W. Lefeber. Dit betreft bijvoorbeeld zijn boekenkast met inhoud en zijn bureau. In de nieuwe inrichting krijgen deze drie collecties elk hun eigen plaats.

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

ACTUEEL

Run op trekkercertificaten Per 1 juli 2015 wordt het nieuwe T-rijbewijs ingevoerd. Bestuurders van een trekker die de openbare weg op willen, dienen vanaf die datum in het bezit te zijn van een trekkerrijbewijs. Iedereen die nog geen B-rijbewijs of trekkercertificaat heeft, kan aan de bak: theorie leren, praktijklessen bij een rijschool en afrijden bij het CBR. De kosten stijgen daarmee met honderden euro’s. Tekst: Jeannet Pennings Archieffoto: René Faas

D

e laatste trekkercertificaten worden momenteel afgegeven. Met de invoering van het T-rijbewijs per 1 juli 2015 ontstond een ware run op dit veel eenvoudiger en goedkoper te behalen certificaat dat tot die datum volstaat en daarna eenvoudig omgeruild kan worden voor het T-rijbewijs.

WACHTLIJST Het resultaat is een flinke wachtlijst bij Onderwijsgroep Noordwest-Holland, waar de afdeling Bedrijfsopleidingen van het Clusius College onderdeel van is. “In juni waren er 170 kandidaten die ‘nog even snel’ hun trekkercertificaat wilden halen”, vertelt cursuscoördinator Piet Vlaming. “Normaal zijn dat er over het hele jaar zo’n 250. Vlak voor het zomerseizoen is er altijd een piek, maar dit is extreem. Twee van onze instructeurs zijn er deze maand bijna fulltime mee bezig.” Onderwijsgoep Noordwest-Holland is van-

af 1 juli geen partij meer voor het behalen van het trekkercertificaat (straks T-rijbewijs). “Dat zou gepaard gaan met flinke investeringen in materiaal en onze instructeurs”, legt Vlaming uit. “Daarnaast heb je een vast terrein nodig voor het uitvoeren van de praktijklessen, wat nu nog op de agrarische bedrijven zelf gebeurt. Rond onze scholen, midden in woonwijken, bleek dat niet haalbaar.” Het Clusius College zal haar leerlingen straks verwijzen naar rijscholen Istha in Schagen en Van Vugt in Wognum. “De markt is vrij en deze rijscholen hebben besloten een trekkercombi aan te schaffen.”

VERKEERSVEILIGHEID De belangrijkste reden voor de invoering van het T-rijbewijs is het verbeteren van de verkeersveiligheid. Er gebeuren relatief veel ongelukken met trekkers en landbouwvoertuigen. Met de invoering van het T-rijbewijs hoopt de overheid de rijvaardigheid, met name in relatie tot de andere weggebruikers, te verbeteren. Alle trekkerbestuurders op de openbare weg

dienen voortaan in het bezit te zijn van een T-rijbewijs. Voor het besturen van een trekker op een akker is geen rijbewijs nodig. Met de invoering van het T-rijbewijs komt het trekkercertificaat te vervallen. Houders hiervan kunnen tot 1 juli 2016 dit certificaat omwisselen voor het T-rijbewijs. Iedereen die op het moment van invoering (1 juli 2015) een B-rijbewijs heeft, mag gewoon met een trekker de openbare we op. Bij het vernieuwen van het rijbewijs zal de categorie T worden bijgeschreven. Personen die hun B-rijbewijs halen na 1 juli 2015 hebben geen recht op het T-rijbewijs en moeten deze dus apart halen.

KOSTEN De kosten voor het behalen van het T-rijbewijs gaan flink omhoog in vergelijking met het huidige trekkercertificaat. “Tot op heden was je voor 240 euro klaar, inclusief cursusboek. Straks zal je ergens tussen de 1.200 en 1.500 euro uitkomen”, schat Vlaming. De uiteindelijke totale kosten zijn afhankelijk van de vaardigheden van de kandidaat en de tarieven van de opleiders. Genoemde rijschool Istha biedt totaalpakketten aan van € 1.142,- (acht praktijklessen) oplopend tot € 2.168,- (twintig lessen). Het CBR-examen is hierbij inbegrepen en kost ongeveer € 230,-, evenals het theorie-examen van ongeveer € 40,-. De kosten van het aanvragen van het T-rijbewijs bij de gemeente kunnen oplopen tot een kleine € 40,- plus het invullen van een Eigen Verklaring voor circa € 25,-. Al met al een flinke kostenpost. Vlaming: “Zeker voor jonge agrarische studenten die zo’n rijbewijs eigenlijk gewoon nodig hebben als zij de arbeidsmarkt betreden.”

Voor het besturen van een trekker op een akker is geen T-rijbewijs nodig, op de openbare weg per 1 juli wel 42 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

ACTUEEL

Jeffrey van Woesik wint NK Leliekeuren werd tweede met slechts een tiende punt verschil. De derde plaats was voor Piet Duinveld met 17,6 strafpunten.

SOORTENKENNIS De vakjury - die bestaat uit Johan Duijn, Ed Vink, Frans van Lierop en Robert van der Hulst - geeft een oordeel over de in totaal twintig vazen lelies. Het is de taak aan de deelnemers om zo dicht mogelijk bij het juryoordeel te komen. Naast de Leliekeuring, die vijftien vazen beslaat, is er sinds vorig jaar een soortenkenniswedstrijd. Deze vijf vazen lelies kunnen op dezelfde manier gekeurd worden, alleen is er een extra moeilijkheid ingebracht in de vorm van het raden van de naam. Om het makkelijker te maken, geeft het bestuur een hint. Bij deze wedstrijd was de eerste plaats voor Kees Braakman. Met 7,3 stafpunten liet hij Arie Alders (7,5) en Piet Duineveld (7,6) achter zich.

BESTUUR

De prijswinnaars met v.l.n.r. achter: Kees Braakman, Jeffrey van Woesik en Cor de Waard. Voor: Kiki Veldman

In BolleNoord waren op 10 juni veel deelnemers van het NK Leliekeuren aanwezig voor de ontknoping. In het topklassement

Binnen het bestuur zijn er dit jaar twee vertrekkende bestuurleden. Leo Vaars en Marian van der Meer namen afscheid van het NK Leliekeuren. Voorzitter Jeroen van het Kaar bedankte de twee leden voor hun inzet. Vorig jaar is het bestuur versterkt met Martijn van den Berg. Verder bestaat het bestuur uit Eline Schoon-Schilder en Bas de Ruijter.

won Jeffrey van Woesik de competitie. In de andere categorieen waren de eerste plaatsen voor Cor de Waard (senioren), Kiki Veldman (junioren) en Kees Braakman (soortenkenniswedstrijd). Tekst en fotografie: Lilian Braakman

D

e vijfde en laatste leliekeuring was op woensdag 10 juni. Zoals altijd is direct na deze keuring de prijsuitreiking. Bij de junioren lag Kiki Veldman met in totaal 17,9 strafpunten ruim aan kop. Het puntenaantal van 18,6 leverde Shirley Kesteloo een tweede plaats op. Nummer drie was Karl Veldman (18,7). Bij de andere groepen lagen de scores heel dicht bij elkaar. Hierdoor bleef het tot op het laatste moment spannend wie er uiteindelijk zou winnen. In het topklassement - een groep van de vijftien beste keurders die zich in voorgaande

jaren hebben bewezen - was de eerste plaats voor Jeffrey van Woesik (15,7 strafpunten) een verrassing. “Omdat de scores dicht bij elkaar lagen, kon iedereen winnen. Normaal gesproken heb ik bij de eerste keuring de meeste strafpunten, maar dit jaar was juist mijn eerste keuring goed. Het waren mooie keuringen met snijlelies. Dit jaar stonden er ook tuinlelies en potlelies tussen, dat maakt het moeilijker.” De tweede plaats was voor Mart van den Berg met 16,2 strafpunten. Ruby Kesteloo - die vanuit de junioren rechtreeks is doorgeschoven naar het topklassement - behaalde met 16,9 punten de derde plek. Cor de Waard pakte bij de senioren de eerste prijs met 16,6 strafpunten. Emiel van Tongerlo

Bestuurslid Martijn van de Berg legt aan hoofdsponsor John Paul Klein van P-Tempoline het leliekeuren uit 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 43 51

ADVIES

Frequent kort verzuim Het komt soms voor dat een werknemer een dagje ziek is of zich met een griepje een paar dagen afmeldt voor het werk. Veel bedrijven ondernemen hierop geen actie. De werknemer is toch binnen enkele dagen weer terug op het werk. ‘Ziek maar lekker uit en kom maar terug als je beter bent’ is het devies. Als iemand zich vaker kort ziek meldt, kan het nuttig zijn hierover in gesprek Veel werkgevers accepteren kort verzuim van werknemers. Komt kort verzuim vaker voor, dan is het goed om een verzuimgesprek te voeren

te gaan. Tekst en foto: Sazas

W

aarom is inzicht in kort verzuim dat frequent voorkomt belangrijk? Eerst maar even de cijfers. 72 procent van het totale verzuim is kortdurend. Kort verzuim neemt gemiddeld 15 procent van de totale verzuimkosten in beslag. Kort verzuim leidt in 50 procent van de gevallen binnen vier jaar tot langdurig verzuim.

KRIJG INZICHT Bij kort verzuim is de werknemer snel weer terug op de werkvloer. Dat is goed nieuws. En ook de reden dat veel werkgevers kort verzuim op zijn beloop laten. Het is goed om kort verzuim en vooral frequent kort verzuim in de gaten te houden. Als iemand vaker kort ziek is, kan er meer aan de hand zijn. Inzicht in het verzuim in uw bedrijf is daarvoor belangrijk. Kijk daarbij vooral: • Hoe vaak is iemand ziek in een jaar? • Wat is de aanleiding, werk of privé? • Wat kost dit uw bedrijf?

WAAROM PRATEN? Veel werkgevers vinden het lastig verzuim bespreekbaar te maken. Maar juist in zo’n gesprek kunt u de oorzaak achterhalen en tot een oplossing komen die buiten de ziekte44 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

sfeer ligt. Als iemand zich drie keer per jaar ziek meldt met een griepje, dan is er meer aan de hand. Wellicht is de werkdruk te hoog of speelt er wat in de privésfeer. Als u de oorzaak kent, kunt u ook samen naar een oplossing zoeken.

VERZUIMGESPREK Met verzuimgesprekken beïnvloedt u het verzuimgedrag. Met uw werknemer bespreekt u de reden en de aard van het verzuim. Doel: samen tot een passende oplossing komen. Wanneer voert u zo’n gesprek en hoe pakt u dat goed aan? Voer een verzuimgesprek: • bij ziekmelding • bij veelvuldige ziekmeldingen (frequent verzuim) • tijdens het herstelproces • bij terugkeer • preventief

TIPS Bereid het gesprek goed voor. Formuleer gespreksdoelen, neem het (verzuim)dossier van uw werknemer mee, bekijk eerdere meldingen en denk na over het mogelijke gespreksverloop. Bespreek of de oorzaak met het werk samenhangt. Verzuimcultuur en werkproblemen (werkdruk, slecht georganiseerd werk) zijn

bekende oorzaken van frequent verzuim, check of deze oorzaken spelen en pak ze aan. Bespreek het gespreksdoel. Vertel waarom u bij elkaar zit en leg uit waarom aanwezigheid en meedoen essentieel is voor het bedrijf. Geef aan dat u bij elkaar zit om een oplossing te vinden. Neem een open en betrokken houding aan. Luisteren en doorvragen werkt beter dan uw eigen mening geven. Laat uw werknemer vertellen over de afwezigheidsoorzaak, maar ga niet te veel in op de klachten. Vraag wat de werknemer nodig heeft om (vaker) aanwezig te zijn. Respecteer privacy. Berg gespreksverslagen goed op waar niet iedereen bij kan. U mag niet vragen naar medische gegevens of dit vastleggen. Uw werknemer heeft recht om het dossier in te zien.

VASTLEGGING Leg afspraken over het verzuimgesprek goed vast. Dit geeft duidelijkheid over de gemaakte afspraken. Zo kan hierover geen onduidelijkheid ontstaan. En: u kunt elkaar hieraan houden. Let er op dat u geen medische gegevens vastlegt in dit gesprek. Op de website www.sazas.nl vindt u een gesprekverslag onder downloads. Voor meer tips over verzuim en preventie zie www.sazas.nl.

TOPPERS

De geschiedenis van het vak kent diverse grootheden die met hun prestaties de huidige generaties een dienst hebben bewezen. Deze ‘Toppers’ zijn geraapt uit de ereleden van de (K)AVB en de laureaten van het Damesfonds. Dit keer Ernst Krelage. Tekst: Maarten Timmer Afbeelding: Frans Hals Museum, Haarlem

N

a het plotselinge aftreden van voorzitter Wentholt zat Krelage op 9 januari 1922 weer als voorzitter een vergadering van het hoofdbestuur van de AVB voor. Een van zijn speerpunten was het instellen van een periodiek overleg tussen de dagelijkse besturen van de AVB, de Bond en HBG. Op 19 januari vond het eerste overleg plaats. Tijdens het tweede overleg werd de naam Centraal Bloembollen-Comité (CBC) bedacht. Dat hield zich bezig met belangenbehartiging en onpersoonlijke reclame zoals een tulpenbeplanting in Parijs in 1923. Dit was in feite het begin van de onpersoonlijke reclame, zoals het CBC die later zou organiseren. Door allerlei ontwikkelingen, zoals het manifest ‘Een ernstig woord’, groeide de behoefte aan fondsvorming om naast de belangenbehartiging ook wetenschappelijk onderzoek en onpersoonlijke reclame te financieren. Toen allerlei verenigingen voor die doeleinden twee cent per roe wilden gaan heffen bij hun leden greep Krelage in. Hij bundelde al die verenigingen in het CBC en maakte de statuten voor het CBC nieuwe stijl. Op 10 juli 1925 was het ‘nieuwe’ CBC een feit. Het CBC zou het twee-cent-per-roefonds beheren en voor de uitgaven kwamen twee commissies: een voor het wetenschappelijk onderzoek, de CWO, en een voor de onpersoonlijke reclame,de COR. Het eerste jaar kwam er ruim 41.000 gulden binnen, waarvan ruim 36.000 gulden voor het onderzoek en ruim 7.000 gulden voor de onpersoonlijke reclame. Uiteraard werd Krelage voorzitter van het CBC.

TENTOONSTELLING 1935 Een ander speerpunt van Krelage was het weer organiseren van grote internationale tentoonstellingen. Tijdens zijn bewind werden dat er twee, een in 1925 en een in 1935. Die van 1925 was een groot succes, zowel in publicitaire zin als financieel. Er schoot voor de AVB een klein

Eerste medailledrager batig saldo over. Die van 1935 bleek publicitair wel weer een succes maar leverde een onverwacht grote financiële strop voor de AVB op. Er kwam een tekort van ruim 27.000 gulden tevoorschijn. Een commissie van onderzoek schreef daarover in een geheim rapport dat de financiële commissie grotelijks had gefaald. Krelage trok zich dat als voorzitter van die commissie zo aan dat hij aftrad als voorzitter van de AVB. Hij nam afscheid in de algemene ledenvergadering van 16 december 1935, werd erevoorzitter en kreeg een portret geschilderd door Oscar Mendlik, een mede-Rotarian. Van Slogteren reikte hem als voorzitter van het Nicolaas Damesfonds de eerste eremedaille uit.

VEREDELAAR In 1922 verscheen de laatste catalogus van het bedrijf. In de periode daarvoor had Krelage delen van de handel en gebouwen afgestoten en in 1923 vond de laatste groene veiling plaats. De bezittingen van het bedrijf (vooral de grond) bleef hij tot in 1951 verkopen om in zijn levensonderhoud te voorzien. Op 5 januari 1932 liet hij zich als ‘koopman’ uitschrijven bij de Kamer van Koophandel. Tot die tijd bleef hij op keuringen en tentoonstellingen nieuw gewonnen cultivars inzenden. Zo introdu-

ceerde hij naast de Rembrandttulpen (1899) en Leliebloemige tulpen (1914) ook de Mendeltulpen (1921). Vanaf 1915 bracht hij naast andere gewassen 290 nieuwe tulpencultivars op de markt.

PUBLICIST EN EREDOCTOR Naast veel artikelen schreef Krelage in 1910 het gedenkboek bij het 50-jarig bestaan van de AVB en in 1911 ‘Een eeuw bloembollenteelt: het honderdjarig bestaan der tuinbouwinrichting ‘Bloemhof’ herdacht’. In 1935 verscheen ‘De Haarlemsche Debating Society ‘en in 1942 publiceerde hij twee boeken: ‘Bloemenspeculatie in Nederland. De Tulpomanie van 1636-’37 en de Hyacintenhandel 1720-’36’, en ‘De pamfletten van den Tulpenwindhandel 1636-1637’. In 1946 verscheen zijn belangrijkste boek ‘Drie eeuwen bloembollenexport. De geschiedenis van den bloembollenhandel en der Hollandsche bloembollen tot 1938’. Daarvoor ontving hij uit handen van Van Slogteren op 10 maart 1947 een ere-doctoraat in de landbouwwetenschappen. Omdat Krelage (1869-1956) erelid (1920) werd en de Nicolaas Dames medaille ontving (1935) besteden we in twee afleveringen aandacht aan hem. 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

VENTILATOREN VAN IJSSELMUIDEN (VER)DRAAIT GOED!! Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezonde bol. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

PLAFOND VENTILATOR U Voorkomt dode hoeken U Degelijke beschermkorf biedt minimale vervuiling en maximale luchtopbrengst U Betere luchtverdeling UÊ Epoxy gecoate beschermkorf Ook UÊ Fijnmazige beschermkorf leverbaar U Diverse ophanghaken voor met: solide bevestiging

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Onderscheidend in optimale kwaliteit Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Selectieve bladluisbestrijding

bezorgt bladluis kopzorgen ! Uniek werkingsmechanisme (feeding blocker) Bestrijdt alle soorten bladluizen Voorkomt zuigschade en beperkt virusoverdracht Selectief voor natuurlijke vijanden ‡ Doeltreffend ‡ Uniek ‡ Betrouwbaar ‡ www.belchim.nl

/HHVVWHHGVKHWHWLNHWYyyUJHEUXLN

BOOMKWEKERIJ

Halverwege het voorjaar verschijnt de sierlijke bloeiwijze bij Halesia. Zijn Nederlandse naam sneeuwklokjesboom verwijst naar de vorm van de bloem die sterk lijkt op die van het bekende bolgewas. In volle bloei is Halesia een echte blikvanger. Groenadviseur en tuinontwerper Leo Schoolkate gebruikt het liefst H. carolina. Tekst en fotografie: Emiel van den Berg

H

alesia is een steeds vaker toegepast houtig gewas. De heester tot kleine boom lift duidelijk mee op de huidige populariteit van (kleine) meerstammige bomen. Cornus kousa, Amelanchier lamarckii en Koelreuteria paniculata zijn andere voorbeelden van planten die tegenwoordig met name als forse meerstammige heester worden aangeboden en aangeplant. Halesia behoort tot de familie van Styracaceae, de storaxboomachtigen. Deze kleine familie telt slechts drie geslachten: Styrax, Pterostyrax en Halesia. Alle drie zijn het kleine bomen die als meerstammige heester kunnen worden opgekweekt. Vooralsnog gebeurt dit met name met Halesia. Styrax groeit het hoogst met min of meer horizontaal spreidende takken en bloemen die in mei en juni verschijnen. Pterostyrax blijft wat lager en heeft eveneens een brede habitus en een rijke voorjaarsbloei. Halesia zit qua hoogte zo’n beetje tussenin, maar bloeit even rijk in dezelfde periode. De plant is vernoemd naar Stephen Hales, een Engelse geestelijke die in de eerste helft van de achttiende eeuw botanische werken publiceerde.

FEESTVREUGDE Leo Schoolkate, eigenaar van Leo Schoolkate Groenadvies &Tuinontwerp, richt zich met zijn werk sterk op advisering van landgoederen en particulieren met grote tuinen. Op die plaatsen is Halesia voor hem een geliefde plant. “Doorgaans gebruik ik hem als solitaire meerstammige heester op plaatsen met voldoende ruimte. Soms twee of meer bij elkaar met voldoende tussenruimte. De stammen worden tot een bepaalde hoogte opgesnoeid. Dit biedt ruimte voor een aantrekkelijke onderbegroeiing, meer feestvreugde dus op eenzelfde oppervlakte.” 48 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Halesia carolina

Plantnaam: Halesia carolina - sneeuwklokjesboom Groeivorm: breed schermvormig Blad: ovaal tot eivormig Bloem: klokvormig, wit, in bundels Bijzonderheden: drachtplant, herfstkleur

LEO SCHOOLKATE:

‘Geliefd bij bijen en hommels’ Schoolkate heeft een voorkeur voor H. carolina. Deze soort groeit van nature in Noord-Amerika, in vochtige bergwouden en langs rivieren. Over het algemeen is H. carolina daar een fors uitgroeiende heester die uiteindelijk tot een meerstammige, middelhoge boom uitgroeit. Een volwassen boomvorm haalt bijna 10 meter hoogte. In Nederland is vaker sprake van een forse heester dan een boom. Aanvankelijk is de groeiwijze opgaand, maar later gaan de takken breed uithangen, waardoor een breed schermvormige kroon ontstaat. De schors bij volwassen exemplaren kleurt zwartgrijs en kan in kleine delen afschilferen. “Vanwege de spreidende habitus is hij goed te gebruiken langs bijvoorbeeld een pad waarbij men op termijn onder de opgesnoeide stammen loopt en fraai in de bloemen kan kijken.” Schoolkate benadrukt nogmaals dat zo’n plant voldoende ruimte moet krijgen. “Overigens geldt dat voor alle planten waarbij een natuurlijk karakter gewenst is. Zorg bij de aankoop dat de planten kunnen voldoen aan het gewenste eindbeeld, bijvoorbeeld met minimaal drie tegenover elkaar geplaatste stammen vanuit de basis van de plant.”

DRACHTPLANT De grootste sierwaarde van H. carolina zit in

de bloeiwijze. Schoolkate: “De prachtige bloei vindt min of meer gelijktijdig plaats met het uitlopen van het blad.” Elke bloem is opgebouwd uit kroonblaadjes die samen een klokvormig geheel vormen van 1 tot 1,5 centimeter. Per bloembundel staan drie tot zeven bloemen gegroepeerd. De talrijke bloembundels staan verspreid over takken die het voorgaande jaar zijn gegroeid. “Een in het voorjaar in volle bloei staande Halesia is daarom een echte blikvanger. Extra voordeel is dat Halesia een goede drachtplant is. De bloemen worden zeer druk door bijen en hommels bezocht.” Nog een pluspunt is dat bloemtakken van Halesia lang goed blijven in de vaas. Na de bloei verschijnen ongeveer 3 centimeter lange steenvruchten. “Deze fraai gevormde vruchten zijn voorzien van vier vleugels en verkleuren van groengeel naar lichtbruin. Ze blijven zeer lang aan de plant, vaak tot in het voorjaar. In het houtige hart zitten de zaden.” Het blad van H. carolina wordt tot tien centimeter groot en de bladtop is toegespitst. Net ontluikend blad is aan de onderzijde licht behaard. “Een mooie toegift is de opvallende geelverkleuring in het late najaar.” Als alternatief voor H. carolina noemt Schoolkate H. monticola. “Die is in alle delen grover en wordt door kwekers minder aangeboden.”

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “Ik ben opgegroeid in Creil in de Noordoostpolder. Mijn vader was medewerker op een proefboerderij. Vanaf jonge leeftijd werkte ik bij bollenkwekers in de buurt: tulpen nakoppen en natuurlijk bollen pellen. In die tijd kwamen de eerste lelies in de polder. Er was elke schoolvakantie wel werk in de bollen. Zo is de interesse in het bollenvak ontstaan.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “We ontmoetten elkaar tijdens de studietijd op een feestje. Dat is nu bijna twintig jaar geleden. We zijn inmiddels een aantal keren verhuisd, getrouwd en hebben twee dochters.”

3

Wilco Bonekamp Hij begon zijn loopbaan bij Nestle Nederland bv, maar koos in 1999 voor een baan bij BASF. Binnen de afdeling Agro werkt Wilco Bonekamp (48) als gewasbeschermingsspecialist voor de bloembollensector.

WAAR KOMEN JOUW PRO DUCTEN UITEINDELIJK TERECHT? “Het bedrijf waar ik voor werk, ontwikkelt, registreert en verkoopt gewasbeschermingsmiddelen. Voor onze middelen in de bloembollen ben ik het aanspreekpunt voor technische vragen van adviseurs en voorlichters.”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S?

“Mijn hobby’s hebben met water te maken. In de winter is dat schaatsen op ijsbaan De Westfries en als het kan op natuurijs. In de zomer vaar ik graag met een bootje vanuit Enkhuizen de polder in. Ook ben ik actief bij de zeilvereniging in Enkhuizen.”

5

HOE ZIET HET BOLLENVAK ER OVER TIEN JAAR UIT? “De problematiek waarmee we nu te maken hebben, vraagt om verandering. Zo is het interessant om te zien in hoeverre de biologische middelen over tien jaar onderdeel uitmaken van de gewasbescherming. Maar, ook dingen als beschikbaarheid van grond, milieu-emissie en energie zorgen voor verandering.”

6

HOE MOET HET NEDER LANDSE BOLLENVAK ZIJN KOPPOSITIE OP GEBIED VAN KENNIS BEHOUDEN? “Belangrijk bij deze koppositie is diagnostiek. Weten waardoor een bol of plant aangetast wordt. Pas dan kun je

het probleem gericht oplossen. Ook moeten we nieuwe ziekten en plagen snel kunnen identificeren, zodat de juiste maatregelen kunnen worden genomen en exportbelangen worden veiliggesteld.”

7

HOE ERG IS HET DAT ER EEN KLOOF IS ONTSTAAN TUS SEN ‘BOER’ EN ‘BURGER’? “De consument weet niet meer hoe ons voedsel, onze bloemen en planten worden geproduceerd en dit leidt tot allerlei discussies. Als mensen uit het dorp al niet meer weten wat er op het land gebeurt, hoe moeten we dan de discussie aangaan met mensen uit de stad? Zorg ervoor dat je in je eigen omgeving weet wat je doet. Positieve verhalen maken je als sector veel sterker, je krijgt waardering en dat geeft vertrouwen voor de toekomst.”

8

HOE KIJK JIJ AAN TEGEN DE ACCENTVERSCHUIVING VAN COLLECTIVITEIT NAAR INDIVIDUALITEIT IN HET BOLLENVAK? “Een groot stuk collectiviteit is weggevallen. Ik denk dat iedereen zich er wel van bewust is dat er iets voor terug moet komen. Gelukkig worden hiertoe initiatieven genomen. Er spelen te veel zaken die een individueel bedrijf niet kan oplossen.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “Er zijn zeker consumenten die bewust en consequent met het milieu bezig zijn. Ik heb echter de indruk dat er een grote groep is die wel eens wat goede dingen doet voor het milieu, maar zeker niet consequent. Het moet niet te veel moeite en geld kosten.”

10

WELKE VRAGEN STELT DE OMGEVING OVER JOUW BEDRIJFSACTIVITEITEN? “Een deel van de maatschappij kijkt kritisch naar gewasbeschermingsmiddelen. Vaak gaat dit gepaard met gebrek aan kennis. Ook de fabrikanten proberen hiertoe met de juiste mensen in contact te komen. Daarnaast hebben zij aangekondigd een brede maatschappelijke dialoog te starten om vragen over onze producten en activiteiten te beantwoorden.”

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

NAUWKEURIG

Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bolen knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat de groep orchideeën voor de tuin.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

W

elke reacties roepen orchideeën bij u op? Bij mij vooral woorden zoals zeldzaam, beschermde planten, hoge eisen aan de groeiplaats en bedreigd. Die combinatie van begrippen leidt er bij mij niet toe om te denken dat orchideeën ook geschikte tuinplanten zijn. Misschien wel voor de echte liefhebber met een goedgevulde portemonnee, maar niet voor mij. Dat beeld verdient bijstelling. Nadat René Zijerveld in de KAVB-keuringszaal op maandag 1 juni diverse varianten liet zien van Cypripedium en Calanthe startte ik een klein onderzoek naar de mogelijkheden voor deze schoonheden in de tuin. Dat levert een aanmerkelijk positiever beeld op dan ik had.

Cyprepediumhybride

Probeer het maar

GROTE GROEP De familie van de orchideeën is met zo’n 20.000 soorten het grootst van alle plantenfamilies. Ze komen in zeer uiteenlopende delen van de wereld voor, variërend van het warme en vochtige regenwoud tot de koele rietkragen in Nederland. Ze groeien op het noordelijk en zuidelijk halfrond. Hun grote variatie en felle kleurcombinaties maken ze bij veel mensen tot erg geliefde bloemen. Het Beatrix Paviljoen op Keukenhof is elk jaar weer een trekpleister van de eerste orde. De typen die daar te zien zijn, komen meestal uit de warme kas en zijn bestemd voor de snijbloemen- of potplantenteelt.

GOED TE DOEN Voor de tuin is echter ook een gevarieerd sortiment verkrijgbaar. Er zijn orchissen die bollen maken, zoals Pleione en Blettila, en er zijn er die wortelstokken maken. Daartoe behoren de geslachten Cypripedium en Calanthe die René Zijerveld liet zien. Van beide geslachten showde hij hybriden. Zeker van Cypripedium zijn er heel veel hybriden, die bekend staan als 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

geschikte tuinplanten. Het geslacht Cypripedium komt in Europa nog voor als het Vrouwenschoentje of C. calceola. De naam geeft al aan dat deze soort erg gesteld is op kalk. Deze is overigens zeldzaam in de vrije natuur, maar wel verkrijgbaar als tuinplant. Ook in China en in de Verenigde Staten zijn vertegenwoordigers van Cypripedium te vinden, zoals C. yunnanense in China en C. reginae in de VS. Bij de betere tuincentra is C. reginae te koop, evenals de al genoemde hybriden. Cypripedium vraagt om een licht beschaduwde groeiplaats en een grond die niet te snel uitdroogt. Ook Calanthe stelt prijs op enige schaduw. Ook hier is de variatie groot. Meest bekend is Calanthe discolor met zijn fraaie kleuren: chocoladekleurige bloemen met een roze lip. Deze soort staat aan de basis van diverse hybriden, waaronder Takane en Satsuma. De namen doen Japans aan en dat is goed verklaarbaar. In Japan is deze orchidee zeer populair. Menig Japanner doet zijn uiterste best om ze te kweken. Nog een paar algemene adviezen om de kans op succes te vergroten. Orchideeën houden

niet van bemesting, noch kunstmest noch organische mest. Zonder voedingsstoffen doen ze het ook goed. Daarnaast kan een koude winter zorgen voor schade aan orchideeën. Door ze tussen andere planten te zetten, is de kans op vorstschade kleiner. De informatie over de bruikbaarheid in de tuin is te vinden in diverse artikelen en boeken. Zo schrijft C.H. Grey in deel drie van Hardy Bulbs over Cypripedium dat hij uit honderd aangeplante rhizomen na enkele jaren vijf- tot zeshonderd bloemen had. En Christopher Bailes meldt in het tijdschrift Northern Gardener uit 1995 dat Calanthe het erg goed doet als deze maar over voldoende vocht in de grond beschikt. Dit zijn overigens maar twee voorbeelden van orchideeëngeslachten die bruikbaar zijn in de tuin. In de diverse boeken en artikelen kwam ik ook nog Dactylorhiza, Platanthera, Pleione, Epipactis, Ophrys en Orchis tegen. In het boek Growing Hardy Orchids is nog veel meer te vinden over bruikbare soorten en hun mogelijkheden. Proberen maar, zou ik zeggen.

VASTEPLANTENVARIA

‘Voorkom planten met obesitas’ In de rubriek Vasteplantenvaria geeft teeltadviseur Henk van den Berg zijn visie op actuele onderwerpen en belangrijke thema’s in de vasteplantensector. Dit keer zoomt hij in op de relatie tussen plant en teler, een belangrijk samenspel. Tekst: Henk van den Berg teelt- en bedrijfsadvies 0252-340 301 / 06-513 122 07 Fotografie: René Faas

G

ewasopbouw is een terugkerend thema. Toch is er steeds een nieuw verhaal te vertellen over de manier waarop de plant reageert op de dingen die kwekers doen en de manier waarop kwekers op de plant moeten reageren. Dit moet een samenspel zijn. Samenwerken lukt echter alleen als je degene met wie je moet samenwerken ook werkelijk kent. Het is dus belangrijk om te weten wat een plant van nature wil. Hiernaast moet worden nagedacht over wat wij van die plant willen. Het lukt vrijwel nooit om een plant te sturen. Wel is het mogelijk om eigenschappen van de plant, die wij niet gunstig vinden, niet te stimuleren en dit bij de gunstige eigenschappen juist wel te doen. Het lijkt wel opvoeden.

STADIA Bij de vaste plant zijn drie groeifasen te onderscheiden. In de eerste fase, groeien de reeds aangelegde delen van de plant uit. Er is dan een zeer snelle vegetatieve groei te zien, die vrij snel overgaat in een generatieve groeifase, de bloei. In dat stadium bevindt de plant zich nu (eind

juni, red.). Het lijkt er op dat het gewas in een keer dichtgroeit, maar als de bloem er eenmaal is, stopt de groeispurt in de meeste gevallen. Nu start de tweede fase, waarin de delen die na het planten zijn gevormd uitgroeien. Bij veel planten is er in dit stadium sprake van een behoorlijke stagnatie in de gewasgroei. En dat terwijl het dichtgroeien van het gewas zo belangrijk is voor onkruidbeheersing. Het is in deze groeifase dan ook belangrijk om vegetatief te bemesten, zodat de groei zo snel mogelijk gaat. Vanaf het moment dat het gewas dicht staat, moet de vegetatieve groei eigenlijk stoppen. Er is dan een optimaal gebruik van het aanwezige licht. Groeit er na deze gewasstand nog meer blad op de plant, dan zal dit onderhouden moeten worden. Dit is de reden dat erg zware gewassen vaak tegenvallende resultaten hebben in de ondergrondse groei. Waarschijnlijk is de overgangsperiode tussen het dichtgroeien van het gewas en het in stand houden van een zo optimaal mogelijk gewasvolume, het stukje in de teelt waar je de plant het beste moet kennen.

STUREN Het sturen van het gewas - of eigenlijk moeten we zeggen het stimuleren van het gedrag van de plant dat ons aanstaat - kan alleen als je de groeifases goed begrijpt. Elk gewas heeft zijn

eigen ritme. Bovendien verschillen deze eigenschappen per grondsoort of zelfs per perceel. Je moet dus niet alleen de groei-eigenschappen van de plant kennen, maar ook de groeicapaciteit van de percelen waarop geteeld wordt. Alleen als goed duidelijk is hoe de ritmes van een plant verlopen, kan hier optimaal op worden ingespeeld. In de eerste fase is het belangrijk dat de aanwezige delen zo snel mogelijk groeien. In de tweede fase ook, maar hier moet al rekening gehouden worden met het feit dat de vegetatieve groei niet door mag gaan als het gewas eenmaal dicht staat. Dat is een kunst, want de plant wil in het groeiseizoen eigenlijk alleen maar gewas maken. Immers, van nature staat hij niet in een bemeste omgeving, maar moet hij alle zeilen bij zetten voor genoeg vegetatie om zo voldoende reserve te creëren voor de ondergrondse groei die hem in staat stelt de winter te overleven. Doorgaan met het stimuleren van gewasgroei als het gewas dicht staat, is gelijk aan het creëren van planten met obesitas.

SAMENSPEL Planten telen is een samenspel tussen plant en teler. De plant reageert op de teler en andersom. Door steeds na te denken en te kijken in welk stadium de plant zich bevindt, en na te gaan hoe de plant het liefste zou willen groeien, kun je beslissen of je die behoefte gaat stimuleren of juist niet. Dit kan met de keuze van meststoffen, maar ook met de watergift op het moment dat het een beetje droog is. Wat de beste keuze is, hangt af van wat u met de plant wilt, maar ook met de gesteldheid van de bodem. Ik wens u dit seizoen het allerbeste toe bij de relatie met uw nieuwe vriend, de plant.

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bemestingsmonster.....................................................52 Bladrammenas Natuurlijke vijanden Stengelrot Weer en gewasbescherming Wijzigingen in percelen

MONARDA Meeldauw

PAPAVER Valse meeldauw

PRIMULA Spint

VERONICA Roest

LELIE Virus en olie .......................................................................53

HYACINT Witsnot en agressief snot Geelziekverspreiding

NARCIS Tijdstip van parteren Parteren: deel bol verwijderen

ALLIUM Krokusknolaaltje

TULP Verklistering Plantgoed sorteren en uitzoeken Peltijdstip Niet pellen

GLADIOOL Perceel voor volgend jaar .........................................54

KROKUS Warmwaterbehandeling

LELIE Rhizoctonia solani Bolbehandeling

GLADIOOL Tripsbestrijding

NARCIS Voorkom Rhizopus Bewaring

ALGEMEEN Aanpak vuur tijdens bloei Vergroeningseisen GLB ..............................................55 Opslag diesel- en gasolie Vastzetten/afdekken lading Toerental ventilatoren

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, TEL. 017221 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

BEMESTINGSMONSTER Laat bij vaste planten in pot regelmatig een bemestingsmonster nemen om inzicht te krijgen in het voedingsniveau. Kijk daarbij niet alleen naar de absolute cijfers van de voedingselementen maar ook naar de verhoudingen. Als bijvoorbeeld kali hoog is, moet ook magnesium in verhouding wat hoger zijn, anders wordt dit element door antagonisme moeilijker opgenomen. Let op: na regen is dikwijls de EC laag (minder dan 0,3). Meet u zelf een lage EC dan is het weinig zinvol een analyse te laten uitvoeren omdat dan alle voedingselementen laag zijn. BLADRAMMENAS Maai bladrammenas voor de volle bloei af op een hoogte van 20-30 cm om zaadvorming te voorkomen. De groenbemester loopt dan opnieuw uit en vormt nieuwe wortels. Dit komt de structuur van de grond ten goede. NATUURLIJKE VIJANDEN Houd rekening met natuurlijke vijanden wanneer u een bestrijding tegen bladluis wilt uitvoeren. Kies daarom voor een selectief middel dat veilig is voor natuurlijke vijanden. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor Teppeki of Pirimor. Het voordeel van deze middelen is dat ze weinig schadelijk zijn voor natuurlijke vijanden. Door rekening te houden met natuurlijke vijanden hoeft minder vaak en soms zelfs niet gespoten te worden, zeker bij de teelt van vaste planten in de vollegrond. Houd ook rekening met bijen en hommels die nu in bloeiende gewassen vliegen. Diverse middelen zijn schadelijk en mogen niet worden toegepast in bloeiende gewassen. Zo mag bijvoorbeeld Admire tegenwoordig alleen nog in de kas worden toegepast en Actara alleen na de bloei of in gewassen die op het veld niet in bloei komen. Gebruik deze middelen ook niet als er onkruid staat dat bloeit. STENGELROT Bij het scheuren en maken van grove stekken die direct in de eindpot worden gestoken is de kans van het ontstaan van stengelrot vrij groot. Om dit te voorkomen is een preventieve bestrijding wenselijk. Een effectieve bestrijding kan uitgevoerd worden met 300 g Mirage Plus + 200 ml Rovral per 100 liter water. Herhaal deze bestrijding zo nodig na 14 dagen. WEER EN GEWASBESCHERMING Houd bij warm weer rekening met de omstandigheden voor bespuitingen. Door hoge instraling van de zon en hoge temperaturen harden planten vaak flink af. Opname van gewasbeschermingsmiddelen die op waterbasis zijn geformuleerd zijn (de meeste middelen) wordt hierdoor sterk beperkt. Het uitvoeren van gewasbescherming kan bij warm weer het best na een gietbeurt plaatsvinden. Ook de bestrij-

ding van onkruiden kan het beste na beregening plaatsvinden. Kijk bij hogere temperaturen ook uit voor de dampwerking van sommige onkruidmiddelen. WIJZIGINGEN IN PERCELEN Wijzigingen in perceelgebruik na de opgave via de Gecombineerde Opgave in mei dienen binnen 30 dagen doorgegeven te worden bij RVO. Denk hierbij aan extra gehuurd land. Wijzigingen doorgeven kan via www.mijn.rvo.nl.

MONARDA

MEELDAUW Controleer Monarda op meeldauwaantastingen. De meeste cultivars zijn erg meeldauwgevoelig. De nieuwere, die in het algemeen minder gevoelig lijken, zijn ‘Scorpion’, ‘Aqarius’, ‘Talud’, ‘Gardenview Scarlet’ en ‘Marshall’s Delight’. Een flinke aantasting is goed te bestrijden door het gewas af te maaien. Komt de plant goed terug, dan werkt een preventieve bespuiting met bijvoorbeeld 90 ml Frupica, 100 ml Kenbyo, 100 ml Ortiva of 12,5 g Flint op 100 liter water goed. Is er volop meeldauw aanwezig, dan is het beter om eerst een curatief middel te gebruiken bijvoorbeeld Folicur, Spirit of Nimrod Vloeibaar.

PAPAVER

VALSE MEELDAUW Controleer papaver op aantasting van valse meeldauw. Voer indien nodig een bespuiting uit met bijvoorbeeld 250 g Fenomenal of 150 ml Previcur Energy op 100 l water.

PRIMULA

SPINT Voer, indien nodig, bestrijdingen uit tegen spintmijt. In Primula wordt vaak veel spint waargenomen. Vooral oudere partijen zijn gevoelig. Andere gevoelige gewassen zijn Digitalis, Geranium, Geum, Papaver, Persicaria, Physalis, Salvia en Veronica. Zeker bij warm weer gaat de ontwikkeling snel en is het belangrijk extra alert te zijn. Zo duurt de ontwikkeling bij 20°C ongeveer 17 dagen, maar bij 30°C slechts zo’n acht dagen. Zie voor middelen en doseringen het gewasbeschermingsboekje van DLV Plant.

VERONICA

ROEST Let goed op roest in Veronica. Zowel in de vollegrond als pot- en containerteelt komt deze aantasting voor. Kijk goed onderin het gewas en let op of er aan de onderkant van het blad sporenhoopjes zijn te zien. Zeker met meer vochtige nachten kan de verspreiding erg snel plaatsvinden. Voer een bestrijding uit met Folicur of Tilt. Herhaal deze bespuiting na 8-10 dagen.

LELIE

VIRUS EN OLIE Het leliemozaïekvirus (LMoV) en symptoomloos lelievirus (LSV) verspreiden zich het snelst in de maanden mei, juni en juli. In deze maanden is voor een goede bestrijding een bespuiting om de vijf tot zeven dagen met olie nodig. Spuit met 6,25 l Olie H of 7,5 l 11E Olie of Ovirex per ha. De praktijk heeft de neiging om bij frequente bespuitingen met olie de hoeveelheid te verlagen. Houd echter het advies van 6,257,5 l per ha per week aan. Een lagere dosering gaat ten koste van de werking. Spuit beschutte, warme percelen om de vijf tot zeven dagen. Als het gewas is uitgegroeid en er geen jong blad meer wordt gevormd, is de spuitfrequentie half augustus te verlagen tot eenmaal per tien dagen. Voeg consequent pyrethroïden toe, bijvoorbeeld 0,4 l Sumicidin Super of 0,05 l Karate Zeon per ha. Houd bij een open gewas en in de schubben met veel jong blad de spuitfrequentie na juli ook op zeven dagen. Let op bij schub dat nog volop in de groei is. Spuit dit onder warme omstandigheden frequenter. De bespuitingen zijn het meest effectief als op een droog gewas in de avond wordt gespoten.

HYACINT

WITSNOT EN AGRESSIEF SNOT Witsnot kan massaal optreden als nieuwe wondjes niet snel gedroogd worden. Na iedere bewerking, zoals sorteren, tellen of verpakken, kunnen deze wondjes ontstaan. De bacteriën, die deze ziekte veroorzaken, kunnen de bol binnendringen. Verlaag, indien mogelijk, de boltemperatuur voor een bewerking. Door snel terug te drogen na deze verwonding, krijgt de veroorzaker minder kans om de bollen aan te tasten. Uiteraard is het beperken van deze wondjes door onder meer de valhoogtes en de valsnelheid kleiner te maken, ook erg belangrijk. Vermijd hoge temperaturen om agressief snot (leeglopers) te voorkomen. Het is beter te drogen met veel lucht dan met hogere temperaturen. GEELZIEKVERSPREIDING Machines kunnen gemakkelijk geelziek verspreiden. Neem de volgende maatregelen om de verspreiding tegen te gaan. • Verwijder de geelzieke bollen voor de oogst; • Gebruik voor het aftrekken van het loof de sleepbalk; • Verwijder al het loof voor het rooien om te voorkomen dat loof meegerooid wordt; • Haksel geen loof van verdachte partijen voor het rooien; • Rooi bij regenachtig weer geen verdachte partijen; • Kuubkisten bij regen in een dichte wagen vervoeren; • Stel de rooimachine zo in, dat de bollen zo weinig mogelijk beschadigd worden; • Beperk de valhoogte; • Rooi eerst de gezonde partijen;

• Rooi zieke plekken apart; • Verwerk gezonde en zieke bollen gescheiden; • Maak de rooimachine schoon met de stoomcleaner, zeker als zieke of verdachte partijen zijn gerooid.

NARCIS

TIJDSTIP VAN PARTEREN Bij bewaring in de schuur is half juli tot half augustus het beste tijdstip van parteren. Naarmate vroeger wordt geparteerd, ontwikkelen zich meer bolletjes, is de groei beter en de kans op aantasting door schimmels kleiner. Parteer in juli als de partjes direct worden geplant. Bij bolrotgevoelige narcissen gaat de voorkeur uit naar eind augustus. Eerder planten brengt het risico met zich mee dat de grondtemperatuur te hoog is. Dit werkt een fusariumaantasting in de hand. PARTEREN: DEEL BOL VERWIJDEREN Snij voor het parteren een deel van de bolneus en bolbodem weg. Een eventuele aantasting door Fusarium (bolrot), mijten of aaltjes valt dan beter op. Snij niet meer van de bolneus en bolbodem weg dan noodzakelijk is. Met het mesje kan Fusarium van zieke op gezonde bollen worden overgebracht. Ontsmet het mesje daarom regelmatig in een reinigingsmiddel, in ieder geval nadat een zieke bol is aangesneden.

ALLIUM

KROKUSKNOLAALTJE Krokusknolaaltje (Aphelenchoides subtenius) is in Allium vaak een sluimerend probleem. Een aantasting valt vaak pas laat op, als de stand van sommige planten slecht is of de hele partij slecht staat. Symptomen tijdens de bewaring (een bruine rand rond de wortelkrans) worden pas relatief laat zichtbaar op de buitenste bolrok. Krokusknolaaltje is goed te bestrijden door binnen 10-12 dagen na het rooien na 1 week voorwarmte bij 30°C een warmwaterbehandeling te geven van 4 uur 45°C zonder voorweken. Wanneer later wordt gekookt, dan is 47°C nodig om de aaltjes te doden. Een hogere voortemperatuur dan 30°C verkleint de kans op kookschade hierbij. Allium ‘Lucy Ball’ en A. macleanii verdragen geen 4 uur 47 °C. Plant een ‘gekookte’ partij op een onverdacht perceel. Inundatie bestrijdt krokusknolaaltje. Krokusknolaaltjes zijn in een grondmonster goed te analyseren. U kunt dus eerst grondanalyses laten uitvoeren, voordat u een beslissing neemt.

TULP

VERKLISTERING Van slecht verklisterende cultivars houdt u een partij dikke bollen aan voor de vermeerdering. Laat deze partij ongeveer een maand langer warm staan dan het overige plantgoed. Door de langere warmteperiode geeft deze partij minder kilo’s, maar veel meer stuks. Gebruik voor deze behandeling bollen die vorig jaar vanaf half augustus bij 20°C hebben gestaan. Anders heeft de behandeling geen effect.

PLANTGOED SORTEREN EN UITZOEKEN Tijdens het sorteren van het plantgoed moet beschadiging zoveel mogelijk worden voorkomen. Niet alleen om zuur te beperken, maar ook om de vitaliteit en daarmee de groeikracht in de partij zo hoog mogelijk te houden. Afhankelijk van de partij kan het wenselijk zijn om een spijlenplaat in de sortering aan te brengen. Door het uitsorteren van de platte bollen wordt de groeikracht van de partij groter en zal het percentage bloeiers op het land hoger zijn. Dit kan afhankelijk van de cultivar en partij de selectie op virus op het land vergemakkelijken.

Het nazoeken van het plantgoed op beschadigde, zure en afwijkende bollen is erg belangrijk. Zieke bollen zijn op het land een bron van besmetting voor zowel de omstanders als voor de grond. Voer het uitzoeken van het plantgoed niet te laat uit, omdat de kans op beschadiging dan toeneemt. Partijen met meer dan 5% zuur kunnen echter het beste zo laat mogelijk worden uitgezocht. Gebruik bij voorkeur een droge selectiemethode als het uitzoeken op de band met afzuiging of een zuurscheider. Zorg er in beide gevallen voor dat de afzuiging/ventilator op de juiste manier per maatsortering wordt afgesteld zodat alleen de zieke bollen uit de partij worden gehaald. Bij gebruik van de natte zinker-drijvermethode moeten de bollen snel weer terug gedroogd worden. Vlak na het sorteren is het plantgoed in ‘stress’ en produceert dan meer ethyleen en CO2. Zet de bollen de eerste twee tot drie dagen na het sorteren/uitzoeken in de bewaring constant op lucht bij 400 tot 500 m³/ uur/m³ bollen. Verhoog in deze periode tevens de ventilatie zodat het ethyleengehalte niet boven de 100 ppb uitkomt. PELTIJDSTIP Partijen met zuur kunnen beter zes weken na het rooien worden verwerkt, omdat de bollen meer tot rust zijn gekomen. Na elke bewerking neemt de activiteit van de bollen toe, met hogere ethyleen en CO2-productie tot gevolg. Circuleer en ventileer de bollen direct na elke bewerking, zodat concentraties in het fust laag blijven. Hierdoor ontstaat mogelijk minder zuur met minder zuurreclames tot gevolg. Het slechtste tijdstip om te verwerken is twee tot drie weken na het rooien. NIET PELLEN Als bij het rooien van de tulpen een zuuraantasting voorkomt is het te overwegen om de bollen 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES niet te spoelen en niet te pellen. Voer de bollen dan wel over de band en haal met de hand de klisters zoveel mogelijk van elkaar af. Natuurlijk krijg je hierdoor wel een ongelijke sortering van leverbare bollen. Ideaal is het niet, wij geven er de voorkeur aan om de bollen te pellen, maar met name bij gebruik voor de eigen broei kan het bij aangetaste partijen een optie zijn om de zuuraantasting te beperken. In de praktijk zijn met deze methode goede resultaten behaald.

GLADIOOL

PERCEEL VOOR VOLGEND JAAR

Als u nu al een perceel op het oog heeft waar u volgend jaar uw gladiolen wil gaan telen maar u weet niet of er eerder gladiolen hebben gestaan en er droogrot in de grond zit, doet u er verstandig aan om dit te onderzoeken. Dit mede gezien het nieuwe etiket van Monam, wat in de praktijk behoorlijk beperkend is. Verdeel het perceel in minimaal zes delen. Steek 35 steken met een aaltjesboor uit ieder deel uit de laag 0-30 cm. De steken moeten goed over het perceelsgedeelte worden verdeeld. Doe elk monster in een bak. Doe een laagje potgrond op de bodem van de bak en doe vervolgens de te toetsen grond in de bak. Plant per bak 40 gram goed gekookte kralen die gevoelig zijn voor droogrot. De kralen mogen niet ontsmet zijn in prochloraz omdat dit droogrot bestrijdt. Graaf deze bakken in op het perceel waar nu uw gladiolen staan. Bekijk tijdens het groeiseizoen of er in de monsterbakken droogrot voorkomt. Als dit zo is dan is het bemonsterde perceel besmet.

KROKUS

WARMWATERBEHANDELING Voor de bestrijding van destructoraaltje en/of krokusknolaaltje is een warmwaterbehandeling (wwb) noodzakelijk. Voor een goede bestrijding van vooral krokusknolaaltje moet dit snel na het rooien gebeuren. In Nederland geldt voor deze nematode een nultolerantie. Voer bij een voorwarmte van 25°C wwb binnen tien dagen of bij 30°C voorwarmte binnen zeven dagen uit. De wwb bestaat uit 24 uur voorweken (4 uur onder water, 20 uur nathouden) en vervolgens 4 uur 45°C. Bij 25°C voorwarmte is het bestrijdingseffect vaak iets beter, maar is de kans op kookschade iets groter. Voor destructoraaltje is 4 uur 43,5°C voldoende.

54 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

LELIE

RHIZOCTONIA SOLANI Een aantasting door Rhizoctonia solani is te herkennen aan: • bruine vlekjes op het blad; • gele blaadjes onder aan de stengels; • aangevreten uiterlijk van de steel en het blad; • bruine rottingsverschijnselen op de nog net niet opgekomen spruit; • korter blijven van de planten; • omvallen van planten met een breuk op de aangetaste plek. De schimmel is het meest actief in de zomer onder vochtige omstandigheden. Voorkom een aantasting op percelen waarop in het verleden regelmatig Rhizoctonia is gevonden door: • de grond te stomen en voor het planten 2,5 tot 3,2 ml Rizolex per m² door de grond te werken; • de hoogste dosering op de zwaarste grond te gebruiken; • bij het telen op kisten de oude, niet gestoomde potgrond met 25-32 ml Rizolex per m³ grond te behandelen en meng dit goed door de potgrond, waarmee u de bollen afdekt. BOLBEHANDELING Laat ingevroren bollen rustig ontdooien. Zet de bollen bij een temperatuur van 10-15°C. Ontdooi Longiflorum bij een temperatuur van 2 of 20°C. Plaats de bollen niet rechtstreeks in de zon. Plant de bollen zodra ze zijn ontdooid. Wordt het planten uitgesteld, bewaar de bollen dan maximaal een week bij 0-2°C of langer bij dezelfde temperatuur met open zakken om zuurstofgebrek te voorkomen. Voorkom iedere uitdroging van de bollen en de wortels bij het planten. Strooi niet meer bollen uit dan in een kwartier tot een half uur zijn te planten. Controleer de bollen op Penicillium, schubrot en beworteling. Bollen met een aantasting in de bolbodem zullen niet tot een goede tak uitgroeien. Gooi deze eruit!

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Controleer in de buitenteelt het gewas gladiool regelmatig op een eventuele tripsaantasting. Ophangen van enkele blauwe signaalplaten kan meer inzicht geven of er trips aanwezig is. Spuit voorbehoedend twee keer bij het derde of vierde blad met een tussenpoos van een week met: 2,3 gram Gazelle of 2,5 ml Calypso of 5 ml Vertimec Gold + 4 ml Decis per 100 m2. Herhaal vervolgens de bespuitingen regelmatig. Suikeroplossingen als Attracker versterken de werking van de middelen. Spuit tegen de avond, de trips zit overdag diep in het gewas verscholen. Calypso en Gazelle behoren tot dezelfde werkzame groep, wissel deze groep dan ook af met andere middelen. Voer de laatste bespuiting twee weken voor de bloei uit. Opmerkingen: Pyrethroïden hebben ook enige werking op trips. Het valt niet mee om een al met trips aangetast gewas met Vertimec Gold, Admire of Calypso en

dergelijke weer vrij te krijgen. Vooral bij warm weer is het aan te bevelen om vaker dan drie maal preventief te spuiten. Vertimec en Calypso en dergelijke kunnen gemengd met de vuurbestrijding mee gespoten worden.

NARCIS

VOORKOM RHIZOPUS Rhizopus (zacht bolrot) ontstaat bij een hoge relatieve luchtvochtigheid en een hoge temperatuur. De ziekte treedt vooral op tijdens het drogen (zowel op het land als in de schuur) bij hoge temperatuur en tijdens de 34°C-behandeling voor de vroegbloei. Binnen enkele dagen kleuren bollen vanuit verwonde plekken of vanuit de bolbasis grijsbruin. Er kunnen ‘nesten’ van rotte bollen ontstaan. Daaroverheen groeit een grof, op spinrag lijkend schimmelweefsel. De schade door Rhizopus kan erg groot zijn. Tref ter voorkoming van Rhizopus de volgende maatregelen: • Zorg dat de bollen droog de warmte ingaan; • Schep niet op bij warm weer; • Stuur de ventilatie op RV; • Bij behandeling in kisten is 500 m3 circulatie per uur per m³ bollen nodig; • Voorkom zowel zonnebrand als beschadiging van bollen; • Doe gaasbakken niet te vol. BEWARING De ontwikkeling van de spruit (stadium G) gaat snel en optimaal tussen 17°C en 20°C. Vooral bij bewaring in palletkisten loopt de celtemperatuur makkelijk op. De beste manier om de celtemperatuur omlaag te krijgen is om ’s nachts en in de vroege ochtend extra te ventileren. Laat de ventilatie voluit staan tot een celtemperatuur van 18°C. Wanneer de luchtvochtigheid oploopt tot boven de 70%, verlaag de ventilatie dan niet, maar laat de kachel de cellucht verwarmen tot 18°C. De luchtvochtigheid zal dan geleidelijk dalen. Wanneer het celklimaat door een computer geregeld wordt, regelt het ‘ververs’programma op deze manier. Dit advies werkt alleen als er overcapaciteit in de ventilatie zit. Als de volledige ventilatie nodig is om het ethyleengehalte te verlagen, dan zijn er nauwelijks mogelijkheden om de celtemperatuur te verlagen.

ALGEMEEN

AANPAK VUUR TIJDENS BLOEI In de bloeiperiode zijn gladiool en lelie zeer gevoelig voor vuur. Het gewas is door de beschadiging van het koppen gevoeliger voor aantasting. Advies: Kop niet in een nat gewas en voorkom bladbeschadiging. Spuit direct na het koppen, omdat infectie in een beschadigd gewas zeer snel plaats kan vinden. De vuurbestrijdingsmiddelen werken preventief en moeten dus voor de infectie gespoten zijn. Spuit rond de bloei met sterkere middelen: een basismiddel plus toevoegmiddel of een samengesteld middel. Lelie: basismiddel (2 kg of 4 ltr mancozeb) en afwisselend (in verband met resistentie) een van

de volgende middelen toevoegen: Collis, Folicur WG, Rudis, Spirit, Kenbyo, Flint, Frupica, Allure, Luna Sensation of Mirage Plus. Gladiool: mancozeb plus bijvoorbeeld Kenbyo, Collis, Flint, Luna Sensation of Frupica. VERGROENINGSEISEN GLB Wie 17% van zijn areaal bouwland kan inzaaien met een vergroeningsmengsel voor 1 oktober (na vroege voorjaarsgewassen) voldoet aan de eisen van 5% vergroening (vanggewas met wegingsfactor 0,3) vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Wie hier niet (geheel) aan kan voldoen, heeft als aanvullende opties het zaaien van een stikstofbindend gewas (factor 0,7) of het aanleggen van akkerranden (factor 1/1,5). Bijgaand overzicht geeft de richtlijnen voor vanggewassen. Vanggewassen: Het akkerbouwstrokenpakket kent drie categorieën vanggewassen, waarvan er twee mogelijk zijn in de bloembollensector: Vanggewas na een hoofdteelt zoals bloembollen. Vanggewas met als doel aaltjesbestrijding. Voorwaarden vanggewassen na een hoofdteelt: Voor een vanggewas na een hoofdteelt geldt: • het vanggewas wordt voor 1 oktober gezaaid; • de zaaidatum van het vanggewas moet worden gemeld; • het vanggewas staat op de lijst met toegestane vanggewassen; • het vanggewas bestaat uit een mengsel van ten minste twee plantensoorten uit dezelfde categorie; • bij een aangekocht zaadmengsel van een zaadleverancier moeten de etiketten 5 jaar worden bewaard; • bij het gebruik van eigen zaaizaad en/of eigen mengsels moet de landbouwer aan kunnen tonen dat aan de voorwaarden is voldaan; • er wordt tenminste 75% van de aanbevolen hoeveelheid zaaizaad gebruikt, die in de aanbevelende Rassenlijst voor landbouwgewassen (CSAR) staat vermeld. Voor een mengsel betekent dit minimaal 75% van de aanbevolen hoeveelheid voor het betreffende mengsel; • de vanggewassen mogen worden bemest; • het vanggewas minimaal tien weken op het veld staat; • na de tienwekentermijn mag het vanggewas worden begraasd, gemaaid of geklepeld; • op het perceel is gebruik van gewasbeschermingsmiddelen vanaf de zaaidatum van het vanggewas t/m 31 december niet toegestaan; • beregening is niet toegestaan; • als op hetzelfde perceel in twee opeenvolgende jaren een vanggewas wordt geteeld, mag het tweede jaar geen mengsel met dezelfde gewassen als het voorgaande jaar worden ingezaaid. Voorwaarden vanggewassen met als doel aaltjesbestrijding: Voor vanggewassen met als doel aaltjesbestrij-

ding geldt: • het vanggewas komt voor op de lijst met toegestane vanggewassen; • het vanggewas moet voor 1 oktober worden gezaaid; • het vanggewas mag ook als hoofdteelt worden geteeld; • de zaaidatum van het vanggewas moet worden gemeld; • er wordt tenminste 75% van de aanbevolen hoeveelheid zaaizaad gebruikt, die in de aanbevelende Rassenlijst voor landbouwgewassen (CSAR) staat vermeld. Voor mengsels betekent dit minimaal 75% van de aanbevolen hoeveelheid voor het betreffende mengsel; • het zaadmengsel bestaat uit tenminste twee plantensoorten uit dezelfde categorie en elke soort is tenminste 3% van het totale gewicht; • etiketten en aankoopbewijs van het zaadmengsel worden vijf jaar bewaard; • de vanggewassen mogen worden bemest; • het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is toegestaan; • beregening is niet toegestaan; • gedurende twee opeenvolgende jaren mag niet op dezelfde plaats eenzelfde gewas worden ingezaaid. OPSLAG DIESEL EN GASOLIE Per 1 januari 2015 zijn de milieuspelregels voor agrarische bedrijven ondergebracht in het zogenoemde Activiteitenbesluit. Hierin zijn alle milieuregels samengevoegd met de regels voor andere sectoren en bedrijven. Dit leidt ertoe dat dieseltanks zonder mangat niet gecontroleerd kunnen worden op roestvorming en per 1 januari 2015 afgevoerd moeten zijn. Dit geldt in het nieuwe besluit ook voor dieseltanks zonder mangat die jonger zijn dan het jaar 2000. Tanks met mangat moeten gecontroleerd worden en daar moet een certificaat van zijn. De kosten voor een controle zijn behoorlijk hoog. Ons advies is om een kunststoftank voor de olie- en dieselopslag te kopen. Uitgebreide informatie over de regelgeving voor brandstoftanks kunt u vinden op de website www.publicatiereeksgevaarlijkestoffen.nl. VASTZETTEN/AFDEKKEN LADING Afhankelijk van het bedrijf wordt wel eens vergeten om op een aanhangwagen het fust vast te zetten of af te dekken. Gezien de snelheden waarmee de trekkers tegenwoordig rijden is dit veelal niet meer verantwoord. De trekkerchauffeur is verantwoordelijk voor het veilig vervoeren

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM TEL. 025268 85 41

van de lading. Wettelijk gezien dient de lading van uw aanhangwagen zodanig te worden vastgezet, gezekerd of afgedekt dat de lading of delen daarvan tijdens het rijden niet van het voertuig kunnen vallen. Hierbij moet onder meer rekening worden gehouden met noodstops, plotselinge uitwijkmanoeuvres of een slecht wegdek. Concreet kunnen de volgende aanbevelingen in acht gehouden worden: • Aanhanger met leeg fust: vastbinden met touw of spanbanden. • Aanhanger met vol fust: vastbinden met touw of spanbanden en in het geval van kans op stuif eerst afdekken met zeil; • Kipper met gerooid product of alleen grond: in het geval van kans op stuiven of afvallende grond afdekken met zeil en vastbinden met touw of spanbanden. Bij veel gebruik van kippers kan de kipperbak eventueel worden voorzien van een automatisch hydraulisch afdeksysteem, zoals het Quick-Cover systeem. TOERENTAL VENTILATOREN De meest effectieve manier om de luchtopbrengst per kWh te verhogen is door het toerental van de ventilator te verlagen. Bij een maximum toerental van rond de 1.400 rpm ligt de luchtopbrengst rond 8.000 m3/kWh. Bij 1.000 rpm ligt die luchtopbrengst per kWh rond 12.000 m3/kWh, 50% meer lucht bij hetzelfde energieverbruik! Bij een lager toerental kan de ventilator minder druk leveren, maar bij 1.000 rpm kan de ventilator nog voldoende luchtdruk leveren voor het drogen en bewaren van bijvoorbeeld tulpen. De tegendruk ligt dan onder de 150 Pa. Bij het lagere toerental ligt de luchtopbrengst per ventilator lager, zodat er tot maximaal drie tot vier diep gedroogd kan worden. Er moet dus wel voldoende capaciteit aan droogwanden op het bedrijf aanwezig zijn om energie te kunnen besparen met het terugbrengen van het toerental. De weerstand in kisten met kralen of kisten met veel grond tussen de bollen, kan hoger liggen dan de ventilator aan luchtdruk op kan bouwen bij 1.000 rpm. In deze gevallen kan de weerstand in de kist verlaagd worden door de kist voor driekwart te vullen. De weerstand is dan half zo groot ten opzichte van een volle kist. Wanneer van een cultivar grof en fijn goed voor dezelfde ventilator bewaard wordt, dan is het verstandig om de kisten met fijn goed voor driekwart te vullen. Zet kisten met fijn goed op een plek waar de luchtdruk het hoogst is, bovenop de rij en het verst van de ventilator. Vanwege het hoge energieverbruik bij hoge toerentallen worden gelijkstroomventilatoren bewust ontworpen met lagere maximum toerentallen. Gebruikelijk is een maximum toerental tussen de 1.000 rpm en 1.340 rpm. Daarnaast is de gelijkstroomventilator uitgerust met een toerenregeling. Gelijkstroomventilatoren vallen onder de fiscale regeling Energie Investeringsaftrek. 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

AGENDA Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

t/m 25 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65 – Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl. t/m 30 juni Online materialenveiling Maas en van Stein. Organisatie: CNB en Troostwijk Veilingen. Opdrachtgever: vasteplantenkwekerij Maas en van Stein te Hillegom. Kijkdag: zaterdag 27 juni. Sluiting: 30 juni vanaf 19.00 uur.

20 juli t/m 7 augustus CNB Gladiolenshowtuin

nisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB, Heereweg 347 – Lisse.

3 t/m 6 augustus CNB Gladiolenweek. Locatie: CNB – Lisse.

30 september t/m 2 oktober GrootGroenPlus 2015. Thema: ‘Growing strong! Celebrating 25 years’. Locatie: voormalig veilingterrein Zundert.

3 augustus Speciale Gladiolenkeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB – Lisse. 17 t/m 21 augustus CNB Crocosmiaweek. Locatie: CNB – Lisse. 17 augustus Speciale Corcosmiakeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB – Lisse.

12 oktober Speciale Siergrassenkeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB – Lisse. 22 oktober Algemene Ledenvergadering CNB. Locatie: Mijnzaal CNB, Heereweg 347 – Lisse. 2 t/m 6 november

26 t/m 29 augustus 26 juni Young Farmers Day. Organisatie: NAJK en Coöperatie FromFarmers. Thema: De trots en toekomst van jonge agrariërs. Tijden: 10.00 - 16.00 uur. Locatie: ForFarmers in Lochem. Aanmelden: op www.youngfarmersday.nl. 27 juni

CNB Lelieweek. Locatie: CNB – Lisse. Plantarium 2015. Thema: ‘Focus op verkoop’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop. Meer info: www.plantarium.nl.

Kijkdag materialenveiling Maas en van Stein. Organisatie: CNB en Troostwijk Veilingen. Locatie: vasteplantenkwekerij Maas en van Stein, 3e Loosterweg – Hillegom. 29 juni Speciale Alliumkeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB – Lisse. Boerenforum over bodemvruchtbaarheid. In gesprek met staatssecretaris Sharon Dijksma. Tijden: 11.30 – 13.00 uur. Locatie: akkerbouwbedrijf familie Segeren in Lage Zwaluwe. Aanmelden: via rijksoverheid.nl. 30 juni Startersbijeenkomst Rabobank Bollenstreek. Spreker: Patrick van Gils (coach). Aanvang: 19.00 uur. Locatie: Rabobank Bollenstreek, Wilhelminalaan 3 – Hillegom. Aanmelden: via www.rabobank.nl/bollenstreek. 6 juli Cursus Veilig heftruckrijden. Locatie: Clusius College – Hoorn. Tijden: 9.00 – 16.00 uur. Inlichtingen en aanmelding: tel. 072 – 567 31 91 of www.onderwijsgroepnwh.nl. 56 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

26 t/m 28 augustus Groen-Direkt Najaarsbeurs. Locatie: Noorwegenlaan 37, 2391 PW Hazerswoude/ITC-Boskoop. Meer info: www.groen-direkt.nl.

2 november Speciale Leliekeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB, Heereweg 347 – Lisse. 4 t/m 6 november

26 augustus Klantencontactavond Plantarium/Groen-Direkt. Doelgroep: standhouders en hun klanten. 7 t/m 11 september CNB Dahliaweek. Locatie: CNB – Lisse. 7 september Speciale Dahliakeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB – Lisse.

IFTF Vijfhuizen FloraHolland Trade Fair Aalsmeer

8 en 9 september Four Oaks Trade Show (UK). Meer info: www.fouroaks-tradeshow.com 16 september Workshop Bedrijfshygiëne in groente- en siergewassen. Tijden: 13.00 – 19.00 uur. Locatie: Naktuinbouw – Roelofarendsveen. Kosten: 375 euro per deelnemer. Inschrijven: tot 5 augustus via website Naktuinbouw. 28 september Keuring Najaarsbloeiende bolgewassen. Orga-

2 t/m 5 december Growtech, Turkije.

Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

-

SERVICE

STIGAS tips

COLUMN Geen beter belang dan eigenbelang

• TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Persoonlijke beschermingsmiddelen Persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s) moeten gezien worden als tijdelijke oplossing en mogen feitelijk pas worden ingezet als de risico’s (zoals lawaai of stof ) niet op een andere manier voldoende kunnen worden aangepakt. Tijdens bedrijfsbezoeken merk ik dat goede pbm’s over het algemeen wel aanwezig zijn, maar niet altijd worden gedragen. Pbm’s worden vaak als lastig ervaren. Daarom is het ook beter om risico’s bij de bron aan te pakken, of waar mogelijk te zorgen voor afscherming. De norm ten aanzien van persoonlijke beschermingsmiddelen: • Pbm’s moeten geschikt zijn voor de risico’s waartegen ze bescherming bieden. • Pbm’s mogen zelf geen extra risico opleveren. • Pbm’s worden beschikbaar gesteld door de werkgever. • De werknemer is verplicht om ze te gebruiken. Ter verduidelijking van het eerste punt: laat medewerkers bijvoorbeeld bij stoffig werk tijdens de verwerking van bollen geen dunne (FFP1) stofkapjes dragen (met één elastiekje). Die bieden nauwelijks bescherming. Ten aanzien van het tweede punt hoor ik regelmatig de verhalen van een ongeval waarbij de stalen neus van een veiligheidsschoen de tenen er (bijna) heeft afgeknepen. “Wat zou er zijn gebeurd als er geen stalen neus was”, vraag ik dan. Het is een beetje het verhaal van de automobilist die een ongeluk heeft overleefd, doordat hij/zij geen veiligheidsgordel droeg en uit de auto was geslingerd. Hoeveel mensen hebben een ongeluk overleefd juist dankzij de veiligheidsgordel? Ook hoor ik vaak dat pbm’s wel door de werkgever beschikbaar worden gesteld, maar dat de werknemer ze niet wil dragen. “Nou dan moet hij/zij het zelf maar weten”, is dan vaak de reactie van de werkgever. De wetgever denkt daar dus anders over. Blijf aandacht besteden aan pbm’s en herhaal periodiek de volgende tien stappen: 1. Stel vast bij welke werkzaamheden pbm’s moeten worden gebruikt (dit komt bij de risico-inventarisatie en -evaluatie naar voren). De bedrijfsleiding bepaalt dit aan de hand van voortschrijdend inzicht. 2. Betrek de medewerkers zoveel mogelijk bij de aanschaf van pbm’s. 3. Laat betrokkenen een aantal van de middelen uitproberen. 4. Houd bij aanschaf rekening met persoonlijke voorkeur. 5. Stel pbm’s gratis ter beschikking. Maak afspraken over vervanging. 6. Motiveer het gebruik van pbm’s door (mondelinge en schriftelijke) voorlichting en instructie, (eventueel door iemand van buitenaf, bijvoorbeeld een Stigasadviseur). 7. Maak duidelijke afspraken over het (verplicht) dragen van pbm’s. 8. Geef als leidinggevende (ook bij een kort verblijf ) altijd het goede voorbeeld. 9. Spreek mensen aan die de voorgeschreven pbm’s niet of onjuist gebruiken (eerst mondeling, daarna schriftelijk). 10. Maak vooraf duidelijk welke sancties gelden en wanneer bijvoorbeeld schorsing, inhouding van vakantiedag(en), of zelfs ontslag volgt. Dat kan alleen als alle voorgaande stappen aantoonbaar zijn gezet. Ten aanzien van punt 3 en 4 hoor ik regelmatig dat veiligheidsschoenen niet worden gedragen omdat ze niet goed zitten, te zwaar zijn of de stalen neuzen irritatie geven. Beperk je niet tot de plaatselijke leverancier. Stigas kent wel adressen van leveranciers die een heel breed assortiment aan schoenen en andere pbm’s hebben.

Deze week werd mijn ego weer gestreeld. Ze dachten dat ik wel mooi kon schrijven. Wordt ik er nu ingeluist, heb ik nog gedacht. De lat ligt ook wel hoog, want mijn voorganger van glad ijs deed dat wel erg leuk. Maar goed, de handschoen is opgepakt en aan mij nu deels de taak om er het beste van te maken. Ik heb nog wel even gesputterd over de onderwerpen en waar ik het dan over moest hebben. De redactie gaf echter volledige artistieke vrijheid. ‘Wel even opletten wie je noemt en hoe, want het moet wel correct blijven’, was de mededeling. Allereerst mijzelf maar even noemen, dat kan vast geen kwaad: John Boon, samenwonend in Andijk, West-Friesland met drie kinders en druk bezig met mijn grootste hobby: tulpen telen en broeien samen met mijn neef en een ruime handvol medewerkers. Soms kost dat geld en soms levert het wat op. Ik vertel u vast niks nieuws. Andere hobby’s die me wel aan te zien zijn: niet sporten, lekker eten en reizen. Afgelopen jaren heb ik me behoorlijk ingezet voor de tulp in allerlei commissies en verenigingen. Ik hoop dat u dat heeft opgemerkt, anders deed ik het niet goed. Zo was ik actief bij TPN (onder andere de tulpendag in Amsterdam), FPC Tulp van Floraholland, LC Tulp van Groeiservice en zo nog wat dingetjes. Vanwege uitbreidende drukte op het bedrijf en ouder wordende kinderen heb ik deze activiteiten allemaal vaarwel gezegd. Hiernaast werd ik ook wel een beetje moe van al dat vergader. Er wordt wat afgepraat links en rechts. En of dat resultaat heeft? Collectief zaken oppakken en regelen heeft enorme voordelen. Geeft je slagkracht. Flexibel en maatwerk is het echter vaak niet. En snel zeker niet. Heel veel goede ideeën en enthousiasme heb ik hierdoor in de kiem zien smoren. Dat deze beste man of vrouw zich dan afvraagt of hij wel bij zo’n stug collectief wil blijven, is duidelijk. Gelukkig laat enthousiasme zich niet temmen. De tulpendag, Natuurlijk leven (duurzame bollenteelt), Tulips4all, Plantform en de TVX-werkgroep zijn hier voorbeelden van. Waar collectieven ophouden, gaan kwekers vaak verder en dat zou meer steun verdienen. Of flexibelere collectieven natuurlijk. John Boon Tulpenkweker/broeier Andijk [email protected]

Bel voor meer informatie: Marcel van Diepen (06-20 140 798), Stigas (071-568 90 00), stuur een e-mail naar: [email protected], ga naar www.stigas.nl of www.agroarbo.nl.

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

mobiel 06 301 880 14

e-mail [email protected]

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

privé (0252) 411 258

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

naam Rick Bleeker

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

mobiel 06 229 714 35

e-mail [email protected]

fax privé (0252) 434 643

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 23 27

DIRECTEUR

Sam van Egmond RECLAMES

Theo van Dijk ADMINISTRATIE

In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord

e-mail [email protected]

VERTEGENWOORDIGERS

Piet Goemans

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 33 19 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

(0252) 434 650

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood (agent)

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 57 16 (0252) 434 632

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

(0252) 434 677

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

(0252) 434 630

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

(0252) 434 677

06 215 008 47

[email protected]

(0252) 434 677

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

(0224) 299 997

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

(0252) 434 653

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638 (0252) 434 639

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak (0252) 434 777 (0252) 434 811 (0252) 434 777

fax (0252) 434 603 (0252) 434 603 (0252) 434 603

mobiel 06 533 915 07

(0252) 434 855

(0252) 434 607

fax (0252) 434 608 (0252) 434 608 (0252) 434 608

mobiel

Patrick Blijleven Kees Hopman

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99 06 150 209 94

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0252) 434 608

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO KETENDIENSTEN

functie Manager Administratie kwekersverenigingen Administratie licentiebeheer

naam Arno Verkley Erwin Hoogkamer Wendy Struik/Veronique de Zwart

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres: Prof. van Slogterenweg 2, 2161 DW Lisse

[email protected]

HOBAHO VEILEN

functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling materialen & machines

58 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

naam

NIEUWS HOBAHO

Succesvolle show tijdens Dutch Lily Days De kassen in het Testcentrum voor Siergewassen van Hobaho stonden tijdens de Dutch Lily Days vol met lelies van samenwerkingspartner Marklily. Hier konden belangstellenden nieuwe en gerenommeerde cultivars bezichtigen. Wie via de hoofdingang naar binnen kwam, werd getrakteerd op een volwaardige show met lelies als hoofdproduct. Calla’s en bijzondere bolgewassen maakten de show compleet. Hobaho doet de coördinatie van kwekersvereniging Marklily, zodoende werken beide partijen samen op diverse vlakken. Zo stonden veel cultivars van Marklily tijdens de Dutch Lily Days (DLD) in de kassen van het Testcentrum van Hobaho. Tussen deze goed gevulde kassen had Marklily een Marklily-café gemaakt, waar zij als officiële deelnemer van de DLD belangstellenden ontving. Linda van der Slot, marketingmanager, en Arno Verkley, manager Ketendiensten, van Hobaho kijken met een goed gevoel terug op deze succesvolle DLD. Van der Slot vertelt: “De kwaliteit in de kas was goed. Het is altijd een uitdaging om de lelies op het juiste moment bloeiend te hebben. Ze waren in het perfecte stadium, dus daar waren we heel blij mee. De hoge kwaliteit viel bezoekers op. Dat heeft veel mond-tot-mondreclame opgeleverd.” Verkley: “Ongeveer 90 procent van de aanwezige LA’s die in de kassen stonden, zijn in exploitatie van kwekersvereniging Casino Lilies. Het was in het gezamenlijk belang om deze cultivars te showen.”

Linda van der Slot (links) en Arno Verkley kijken tevreden terug op de lelieshow

Naast de show van Marklily in het Testcentrum was er in de ontvangsthal ruimte om de producten te showen. Lelies en potlelies van GA Verdegaal waren in grote getale aanwezig. Ook was er nog voldoende ruim-

Op de show stonden de gewassen lelie, calla, nanusgladiool, Allium, Begonia en Ornithogalum

te voor de calla’s van United Calla en diverse bijzondere bolgewassen, zoals nanusgladiool, Allium (waaronder ‘Globemaster’ en ‘Ambassador’), Begonia en Ornithogalum. Van der Slot: “Door het grote aanbod stond er een mooie en complete show. Dit zorgde voor veel bezoek, niet alleen van leliekwekers, -veredelaars en -exporteurs, maar ook klanten voor de andere gewassen. Daarnaast verwelkomden we veel buitenlands bezoek.” Product showen Om alle bezoekers te woord te kunnen staan, waren vertegenwoordigers meerdere dagen aanwezig bij Hobaho op kantoor, in plaats van zelf alle DLD-locaties langs te gaan. Van der Slot: “De vertegenwoordigers waren erg blij met de show: er stond ook echt iets. De lelievertegenwoordigers waren tevreden over het bezoek. Er was volop interesse in het brede sortiment.” Verkley sluit zich bij Van der Slot aan. Daarnaast benadrukt hij dat Hobaho met shows in de hal haar kwekersverenigingen een mooi podium kan bieden. “Uiteraard kan iedereen jaarrond in onze hal zijn producten showen.” 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND

Calla ‘Pink Puppy’

Allium ‘Globemaster’

Tulp ‘Milkshake’

Informatie: Ronald van Gijlswijk 06-53 84 51 33

Informatie: Rob Muller 06-51 38 97 39

Informatie: Top7 Broeibollenteam

Aanbod tulpenplantgoed 2015 Aantal kg 5.000 2.000 4.000 3.500 10.000 6.000 10.000 3.000 4.000 15.000 3.000 3.000 15.000 10.000 1.000 5.000 30.000 7.500 1.500 3.000 4.000 3.500 2.000 15.000 6.000 15.000 8.000 6.000 4.000 3.000 5.000 5.000 5.000 5.000 10.000

Productnaam Maat Abba 0-11 Adore® ong Ad Rem 4-11 Ad Rem’s Beauty 0-11 Agrass White 5-11 All Risk 5-11 Antarctica® 0-11 Avant Garde® incl. 1 ha lic.ong Avant Garde® 2016 ong Belicia® 4-11 Beyonce 0-11 Boston® 0-11 Bloody Mary® 5-10 Blumex Favourite® 5-10 Bullit® (paars Buis) ong Cacharel® 0-11 Candy Prince® kl.I Jap. 5-10 Cape Town® exl. lic. ben-11 Carpaccio® ong Caracas® 0-11 Cartouche® 5-11 Casual® incl.1 ha lic. ong Chantelle® ong Christmas Dream 5-11 Columbus® 0-11 Coquette 5-11 Creme Flag® 5-11 Crispion Love® 5-11 Crossfire® 4-11 De Dijk® ong Delta White® 5-11 Delta Strong® 5-11 Delta Sugar® 5-11 Deltaqueen® ong Dior® 0-11

60 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Prijs 3,00 7,00 3,00 2,00 2,50 2,90 7,50 6,00 4,00 4,00 3,00 2,00 10,00 1,00 1,75 11,00 7,00 2,00 4,00 5,00 1,50 3,50 2,00 1,75 4,00 4,00 10,00 3,00 3,00 3,00 3,50 2,50

3.500 1.000 3.000 10.000 2.000

Doberman® Double Twist® Doutze Dynasty® Ernesto Hoost®

0-12 ong ong 5-11 ong

3,00 15,00 7,50 1,75 5,00

Artnr.

Merk

Vraagprijs

19280 Rollenbaanwagen

Artikel

-

2.500,00

19282 Rollenbaan

-

150,00

19284 Ventilator

-

225,00

19286 Zelfrijdende veldspuit

Vraag 10.000 5.000 5.000 2.000 20.000 10.000 10.000 20.000 20.000 20.000 20.000 15.000 10.000 5.000 15.000

Machines & Materialen

Aafke® Denmark® Dow Jones® Flash Point® Jan Seignette® Lalibela Margarita Pallada Purple Flag Purple Prince Seadov Strong Gold Verandi Victor Mundi Yellow Flight®

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

5-11 5-11 5-10 0-5 5-10 5-12 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11 5-11

2,25 3,50 2,75 3,75 1,50 2,75 2,00 2,00 1,50 1,50 1,75 3,50 3,50 2,50 2,75

Mazotti 70.000,00

19288 Plantmachine 19289 Hefmast 19291 Kiepwagen

VGM 20.000,00 2.500,00

19295 Gaasbakken

-

p.s. 0,50

19296 Transportband

-

475,00

Empas

1.550,00

19301 Transportband Ammeraal Beltech

550,00

19297 Spuitwagen

19306 Beregeningsinstallatie Laval en Thoma 1.900,00 19308 Waterpomp

Hatz

300,00

19310 Elevator

-

100,00

19311 Exportkratten

-

p.s. 1,65

19312 Kuubkisten

112x84x101 cm p.s. 30,00

19313 Droogwanden 2 breed 3 hoog

p.s. 750,00 -

19319 Heftruck

150,00

Yale 10.000,00

19325 Kantelaar

-

250,00

19326 GEVRAAGD : Dubbelnet plantmachine N.o.t.k. Ocmis 12.000,00

19332 Stortbunker

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 215 008 47 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

2.000,00

Antha

19327 Beregeningshaspel

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Erik Steltenpool Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

4.500,00

-

19294 Opvoerband

19318 Dieseltank

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

ATH

-

2.900,00

19333 Centrifugaal ventilatorenThermo Air p.s. 450,00 19334 Exportkratten

-

p.s. 1,70

19336Droogwanden, 3 breed, 3 hoog

1.200,00

19337Nestbare leliekratten

p.s. 2,75

Ringoplast

Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen

ACTUEEL HOBAHO

Kwekersvereniging: Pink Surprise® Pink Surprise® is geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassing. • • • •

Mooie zachte roze kleur Grote stevige bloemtros Prettige geur Zeer houdbaar

Er zijn nieuwe inspiratiebeelden beschikbaar voor vrij gebruik, vraag ernaar! Meer informatie: Kwekersvereniging Hyacinthus Piet Goemans, tel.: 06 - 53 43 02 06 • E-mail: [email protected]

Vacature

Start online bollenveiling op 9 juli

Hobaho is op zoek naar nieuwe collega’s voor de functie: intermediair in de bloembollensector

Organiseer uw daghandel efficiënt met de online bollenveiling. De Bollenveiling richt zich op kleine partijen bollen waarop kan worden geboden maar het is ook mogelijk als verkoper vaste prijzen te bepalen. Kopers kunnen 24/7 en realtime bollen kopen in elke gewenste hoeveelheid. De bollen staan fysiek op locatie in Lisse en kunnen binnen 24 uur afgeleverd worden bij de koper.

Jonge, maar ook ervaren commerciële talenten nodigen wij uit om te solliciteren. Er zijn vacatures in de productgroepen Lelie, Tulp en Calla. • Je rol is het bij elkaar brengen van aanbod en vraag in de bloembollensector waarbij de belangen van zowel kwekers als kopers optimaal behartigd worden. • Je ontwikkelt je tot een betrouwbare partner voor je relaties met kennis van het product, de markt en de afzet. • Met je persoonlijke kwaliteiten ben je van toegevoegde waarde voor onze klanten. • Je werkt nauw samen binnen de teams van Hobaho met veel ruimte voor eigen initiatief. Tip een goede kandidaat en win zelf een dinercheque voor 2 personen!

Bekijk de volledige vacature op onze website: http://www.hobaho.nl/Home/Vacatures

Hennie van der Most - groen te velde Oppervlakte: +/- 450 rr - Opplant: 7.200 kg - Inclusief 1000 rr licentie - Geplant in netten op de klei Voor bezichtigingen en/of informatie kunt u contact op nemen met Hobaho Veilen of uw Hobaho Intermediair Kees Hopman, Marco Meijer, Patrick Blijleven.

Alle inbrengers van bollen en alle kopers die dag ontvangen de overheerlijke slagroomtaart van Hobaho! Zorg dat u het aanbod van de bollenveiling dagelijks in uw mailbox ontvangt. Stuur een kort verzoekje naar: veilen@ hobaho.nl of bel met Patrick Blijleven (tel: 06 20 21 89 99) of Kees Hopman (tel: 06 15 02 09 94) Kijk voor meer info op: http://www.hobaho.nl/Veilen/Bloembollenveiling

Volg ons op Twitter & Facebook voor de meest actuele zaken en schrijf in voor onze wekelijkse Hobaho-nieuwsbrief via [email protected] 26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 61

KAVB NIEUWS KEURING

Inzet beloond De afgelopen weken liet de iris zich van zijn allerbeste kant zien. Op de diverse keuringen stond het gewas er in al zijn variatie prachtig bij. Zo ook op de Speciale Iriskeuring die het begin van de CNB Irisweek inluidde. Naast de iris was er nog veel meer

D

e Speciale Iriskeuringen zijn elk jaar weer een succes. Dat het nog indrukwekkender kon, werd dit jaar duidelijk toen de laatste iriskeuring werd gecombineerd met de CNB Irisweek. Door de inzet van vertegenwoordiger Hans Pater was er in Lisse een prachtig sortiment irissen te zien van meer dan tien bedrijven. Waar inzet toe leiden kan. De bezoeker kreeg een fraaie doorsnee te zien van grof- en fijnbollige irissen. In beide groepen is nog genoeg gaande als het om sortimentsontwikkeling gaat. Zo zette Rooijakkers uit Breezand diverse noviteiten neer, waaron-

der ‘Ripple’, ‘Purple City’ en ‘Peacock’. Ook een vaas gemengde irissen trok veel belangstelling en liet zien hoe fraai dit bolgewas is. Maveridge pakte uit met fijnbolligen als ‘Cream Beauty’, ‘Golden Eagle’ en ‘Tiger Blue’, maar ook met nog heel veel zaailingen onder nummer. Aan bijzondere kleurcombinaties geen gebrek. Iris Nova had met 09.13.MB een bijzonderheid in de inzending: irissen met tot vijf bloemen aan een steel, als waren het gladiolen. Ook opvallend waren hier de intens gele 8000.03.05 en de helderblauwe NSE.05. Hommes Iris had de twee winnaars van de derde iriskeuring in huis. Het betrof de fijnbollige ‘Mickey Ocean’ en de grofbollige ‘Nova Blue’. World Flower zette diverse mutanten van ‘Hong Kong’ op tafel, waaronder ‘Shanghai’ en ‘Osaka’. Hoe groot het verschil kan zijn tussen de oorspronkelijke species die aan dit sortiment ten grondslag liggen en alles wat er werd getoond, was te zien bij Sjaak de Groot, die Iris xiphium liet zien. Dit is een van de basissoorten van de Hollandse irissen.

MEER KLEUR Binnen het zomerbloeiende bolgewas Dichelostemma komen gaandeweg meer kleuren beschikbaar. Dat liet De Goede Bloembollen uit Breezand zien. Naast de gangbare Dichelostemma ida-maia en D. congestum waren hier van beide soorten kleurvarianten te zien. Bij D. ida-maia betrof het de donkerrode ‘Red Princes’, de rozepaarse ‘Pink Diamond’ en de meer rozeblauwe ‘Mauve Queen’. In D. congestum trof De Goede een donkerblauwe en lichte variant aan. Tot de meest donkerkleurige sieruien behoort Allium atropurpureum. Deze werd geshowd door Smakman Anna Paulowna en komt onder meer voor in het zuiden van Europa. A.J. Kroon liet Allium ‘Livia’ zien, terwijl Kwekerij De Schüllhorn de lichtroze ‘Eros’ toonde.

Allium atropurpureum

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

62 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

Foto’s: René Faas

fraais te zien.

Iris ‘Ripple’ Specifiek voor de Pyreneeën is Lilium pyrenaicum, ingezonden door Piet Muller. De bloem doet sterk denken aan Lilium martagan, maar dan in een felgele kleur. Ook uit Spanje komt Iris latifolia, waarvan C.P.J. Breed de selectie ‘Light Cloud’ liet zien. Iris latifolia staat bekend als Engelse iris, maar komt van nature vooral in Spanje voor. Breed maakte de afgelopen weken ook indruk met Ornithogalum ‘Namib Gold’, die zachtgeel van kleur is. Op leliegebied was John Nijssen present met de rode Aziatische hybride 766-10, die van bolmaat 14/16 stelen gaf met gemiddeld zeven tot acht knoppen. Ook De Jong Lelies maakte indruk met een mooi sortiment lelies, waaronder ‘White Spear’, ‘White Sound’ en ‘Caluroso.’ Op het gebied van vaste planten maakten Henk de Jong en René Schrama van CNB New Plants indruk met een flink uit de kluiten gewassen pot Baptisia ‘Starlight Prairie Blue’. Het geslacht Baptisia behoort tot de vlinderbloemigen en de bloeiwijze doet sterk denken aan Lupine, maar dan een slag kleiner. Baptisia komt van oorsprong voor op de steppen van het Zuidoosten van de Verenigde Staten.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

De meeste bloembollen gaan naar landen buiten Nederland, waarvan een groeiend deel buiten de EU. Heel lang kenden alleen Japan en de Verenigde Staten aanvullende eisen. Steeds meer importerende landen confronteren teelt en handel met steeds strengere eisen. Hoe lang zeggen we daar nog ja tegen? Vandaar dit keer de stelling

We stemmen niet meer in met nog hogere eisen van derde landen Rene van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacinten, Noordwijkerhout De trein van steeds hogere eisen aan ons product zal naar mijn mening gestadig doorrijden. Door alle verfijnde mogelijkheden om residu op product te vinden, zal het alleen maar lastiger worden om schone producten af te leveren. Het zal niet meevallen om de eisen van andere landen te veranderen. Je kan ze er hooguit op wijzen dat hun te importeren producten ook aan gelijkwaardige eisen moeten voldoen. Tevens zullen we naar productiemethoden met meer biologische hulp moeten zoeken om de residuen te beperken. We moeten het als een uitdaging zien om aan de strengere eisen te voldoen en proberen erop vooruit te lopen. We kunnen hooguit wat extra tijd vragen om sommige normen te halen, maar we moeten wel duidelijk aangeven dat er hard aan gewerkt wordt via studieclubs die bezig zijn met schonere manieren van telen. Het mes zal aan twee kanten snijden, want biologische middelen zijn veelal goedkoper en duurzamer.

Arie Wesdorp, tulpenteler, Sommelsdijk De stelling staat eigenlijk haaks op het gezegde ‘Klant is Koning’. In onze westerse democratie en economie is keuzevrijheid voor de consument een groot goed. Daarbij zijn de laatste jaren ook producttransparantie en consumentbescherming ‘gemeengoed’ geworden. Het op voorhand roepen van ‘we stemmen niet meer in’ gaat niet lukken. De enige overlevingskans, beter gezegd marktkans, voor onze producten is zichtbaar maken wat je doet en daar draagvlak voor creëren. De enige weg die verder helpt is die van de geleidelijkheid. De uitdaging daarbij is het kweken van goede producten op een maatschappelijk verantwoorde wijze waarbij we wel kans zien om dit economisch gestalte te geven op onze bedrijven. Op dit moment zijn er overal wel een aantal momenten waar dit indruist tegen ons handelen en gevoel. Echter ,de balans abrupt door laten slaan mogelijk ten koste van productie en kwaliteit is sowieso geen oplossing. Draagvlak en sympathie zoeken in de markt, voor onze producten en de wijze van produceren, is de enige (groei)kans!

Jan Pepping, teler en broeier, Egmond-Binnen Het is niet meer dan logisch dat andere landen volgen. Als het ene land hoge eisen stelt, waarom het andere land niet? Landen willen graag kwaliteitsmateriaal, vrij van ziekten en plagen. Door al het onderzoek en tegenwoordig de mogelijkheden om alles na te gaan in laboratoriums, kan er steeds meer worden waargenomen. In hoeverre geeft dit afbraak aan de kwaliteit van het product? Het wordt steeds lastiger om op deze manier een ‘schoon’ product op de markt te brengen die voldoet aan alle eisen. In hoeverre is het nodig om alle ziekten en plagen uit het product te houden? Het is in ieder geval onmogelijk om alle ziekten en plagen uit het product te weren. We werken tenslotte met een natuurproduct.

Studieclub De agrarische wereld kent vele bijzondere fenomenen. Mijn favoriet is de studieclub. U weet waarschijnlijk direct waar het over gaat: groepen van gemiddeld tien personen die in de keuken of kantine praten over het bollenvak. Mensen sluiten zich een avond op in een kleine ruimte om onder het genot van koffie en koek te praten over zakelijke wederwaardigheden. Later op de avond volgt steevast een krat bier en verschuiven de gespreken steeds meer naar de rafelranden van het leven. Ondernemers hebben per definitie geen collega’s en geen leidinggevenden. Werknemers kunnen gezellig klagen over ‘de baas’ en worden soms onder dwang naar een cursus gestuurd. Ondernemers hebben meer vrijheid en (schijnbaar) minder verplichtingen. Het kan echter ook eenzaam zijn aan de top. Wie drukt je nog eens met de neus op de feiten? En hoe kom je aan informatie als jij en je medewerkers niet weten wat je mist? Bij de eerste vraag komt de wederhelft thuis geregeld van pas. Bij de tweede vraag wordt het een stuk lastiger. De eerste studieclubs werden na de Tweede Wereldoorlog opgericht toen boerenzoons besloten om bloembollen te telen in plaats van koeien te melken. Hun vaders hadden geen verstand van bollen, dus moesten ze ergens anders op zoek naar informatie. Op basis van grote onderlinge solidariteit werden ontwikkelingen in het vak besproken, sprekers uitgenodigd en excursies georganiseerd. De studieclub was een plek om van elkaar te leren en om je eigen bedrijf te versterken met kennis van buitenaf. De solidariteit staat echter onder druk en het aantal studieclub is afgelopen jaren afgenomen. Telers zijn weer meer aangewezen op zichzelf, terwijl ook in deze tijd de ontwikkelingen hard gaan en er meer dan voldoende uitdagingen zijn. De bodem voor studieclubs lijkt mij zeer vruchtbaar en ik zie dat er op meerdere plekken in het land weer nieuwe studieclubs worden opgericht. Heeft u interesse in deelname aan een studieclub over één bepaald thema of het hele vak? Bespreek het eens met uw KAVB kringsecretaris. Samen staan we sterker. André Hoogendijk [email protected]

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 63

KAVB NIEUWS

De KAVB heeft op woensdag 10 juni in de Tweede Kamer en in het Europees Parlement aandacht gevraagd voor de teelt van Tagetes als duurzame methode om wortellesieaaltje te bestrijden. In Den Haag reikte een groep bloembollentelers afrikaantjes uit aan leden van de Vaste kamercommissie voor Economische Zaken. De teelt van afrikaantjes of Tagetes willen lelietelers graag inzetten om wortellesieaaltjes te bestrijden. Door regels die te maken hebben met de koeienmestquota is die teelt nu echter onmogelijk. De KAVB riep de Tweede Kamerleden en staatssecretaris Dijksma op om de regelgeving snel aan te passen en deze vorm van duurzaam bodembeheer nu eindelijk mogelijk te maken. Omdat er niet alleen op nationaal niveau actie nodig is, maar ook bij de Europese Unie, heeft Europarlementariër Jan Huitema naar aanleiding van de KAVB-actie via een spoedprocedure vragen gesteld over dit onderwerp. Huitema legt daarbij uit dat veehouders nu geen land willen verhuren aan lelietelers die afrikaantjes willen zaaien, omdat de veehouders dan niet voldoen aan de voorwaarden binnen de derogatie op de nitraatrichtlijn vanwege een tekort aan grasland voor hun mestplaatsingsruimte. Hij vraagt de Europese Commissie of er ruimte is voor de Nederlandse overheid om in overleg met de commissie de derogatievoorwaarden te wijzigen, waardoor Tagetes als biologische grondontsmetter geteeld kan worden. Een ander pluspunt van Tagetes is dat het de uitspoeling van nitraten naar het bodemwater vermindert, doordat Tagetes een stikstofbehoeftig gewas is.

Foto: PR

KAVB vraagt aandacht voor Tagetes in Den Haag en Brussel

Kringsecretaris Dirk Osinga coördineerde het aanbieden van de afrikaantjes in Den Haag. Hij kijkt terug op een geslaagde actie. “We zijn als groep heel positief en enthousiast door de leden van de Vaste Kamercommissie en de staatssecretaris ontvangen. In de vergadering van de commissie die volgde op onze actie is er ook volop over ons verzoek gesproken. De staatssecretaris beseft dat de derogatie het knelpunt is waar het op vastzit. We hebben een prima dag gehad en zijn positief gestemd naar huis gegaan.” Een dag later liet de staatssecretaris weten geen mogelijkheden te zien voor aanpassing van de regels. In haar reactie gaf ze aan al tot het uiterste te zijn gegaan in de onderhandelingen met Brussel.

Marco Botden: ‘Leerzaam om bij andere teelt te kijken’ Ruim twintig leden van de kring Zuidoost-Nederland namen 9 juni deel aan de ledenexcursie naar Van der Hulst Rozenkwekerijen in Meterik. De excursie stond met name in het teken van het afscheid van kringsecretaris Piet op den Kelder, die vele jaren voor leden en de KAVB het aanspreekpunt in de regio was. Kringvoorzitter Marco Botden kijkt terug op een geslaagde middag. Vooral het bezoek aan Van der Hulst heeft veel indruk gemaakt. “Het bedrijf komt van oorsprong uit het Westland en is in de jaren negentig naar Limburg verhuisd. De vier kinderen van de eigenaar zijn allemaal in het bedrijf terechtgekomen. Drie zonen hebben elk een eigen bedrijf en een dochter is verantwoordelijk voor personeelszaken. Ze hebben allemaal hun specialisme. Aanvankelijk zouden de drie broers voor zichzelf gaan werken, maar ze hebben gekozen voor een holding en dat bevalt ze eigenlijk heel erg goed. Ze veilen alles voor de klok, voeren een exclusief

sortiment rozen, en werken met uitsluitend personeel uit de eigen regio. Dit betreft zowel 65 volwassen medewerkers als zo’n honderd scholieren. Wat ons ook opviel, was dat ze een grote betrokkenheid hebben bij de regio. Ze merken zelf dat dit zijn vruchten afwerpt. Tijdens de rondleiding ging het ook over het verdwijnen van het PT. Voor hen betekent dat geen collectief onderzoek meer voor rozen. Ze hebben samen met een aantal collega’s zelf een fonds opgericht om het rozenonderzoek toch voort te kunnen zetten. De leden van onze kring vonden het een leerzame excursie. Altijd goed om bij een andere teelt te kijken.” Na de excursie werden de leden door KAVB-directeur Prisca Kleijn bijgepraat over een aantal ontwikkelingen in de sector. Ten slotte werd afscheid genomen van kringsecretaris Piet op den Kelder. Het bestuur bedankte hem voor alle jaren dat hij dit werk heeft gedaan. “Om bij de sector betrokken te blijven, heeft hij van ons voor de komende jaren een abonnement op BloembollenVisie gehad.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

64 • BLOEMBOLLENVISIE • 26 juni 2015

www.kavb.nl

Maandag 8 juni heeft het bestuur van het Tulpen Onderzoeks Fonds (TOF) vergaderd over de voortgang van TOF. Dit initiatief is gestart in 2013 en heeft als doelstelling het bijeenbrengen van financiën voor onderzoek. Tulpenkwekers en -broeiers nemen op vrijwillige basis deel aan het initiatief door middel van een areaalbijdrage. Het afgelopen seizoen zijn diverse onderzoeksprojecten gefinancierd door 25 procent van het totale areaal. Het bestuur van TOF heeft in 2014 gesteld dat een groter draagvlak wenselijk is. Er is dan ook tot doel gesteld dat per 1 juni 2015 50 procent van het totale areaal aangesloten zou moeten zijn. Hiervoor is ook een actieve wervingscampagne op touw gezet. Met een deelname van 4.200 hectare van de totaal ruim 10.000 hectare is de gestelde 50 procent van het areaal niet bereikt. Het bestuur heeft daarom besloten TOF op te heffen. Het bestuur vindt het teleurstellend dat, ondanks vele inspanningen, het gestelde doel niet is bereikt. Wel hoopt ze dat er andere manieren gevonden gaan worden om onderzoek naar (acute) teeltzaken mogelijk te maken. Het bestuur van de KAVB-productgroep Tulp bespreekt in haar eerstvolgende vergadering of voortzetting van een tulpenfonds gewenst is en op welke wijze er invulling aan gegeven kan worden. Voorzitter Louis Poel van TOF is teleurgesteld over deze uitkomst. “We hebben de afgelopen tijd heel veel gedaan om telers te enthousiasmeren om mee te doen. In BloembollenVisie zijn advertenties geplaatst. Daarnaast heeft Fred Wever de vijftig grootste bedrijven benaderd met de vraag om mee te doen. Diverse bestuursleden zijn op pad geweest om bij studieclubs uit te leggen waar TOF voor staat.” Het niet halen van de helft van het areaal is volgens Poel onder meer toe te schrijven aan enkele PT-heffingen die het afgelopen jaar kort na elkaar zijn verstuurd. Daarnaast willen veel telers toch weer een vorm van collectiviteit. “Ik heb meermalen gehoord dat ondernemers willen meedoen als iedereen meedoet. Enige vorm van dwang is kennelijk toch gewenst.” TOF ondersteunde een grote variatie aan projecten. Op initiatief van een studieclub te Ursem startte met steun van TOF nader onderzoek naar TVX. Daarnaast was er het Actieplan Minder virus in tulp en droeg TOF bij aan enkele andere projecten. “Die steun houdt op. Het is echt jammer dat er nu geen privaat geld meer is van tulpentelers. De realiteit van vandaag is nu eenmaal dat andere partijen wel geld willen investeren in onderzoek, maar dan wel met een bijdrage vanuit de sector.”

Foto: PR

Tulpen Onderzoeks Fonds gaat niet verder

Terugblik KAVB lelieopplant bij Hobaho Sinds dit jaar vindt de opplant van lelies plaats bij Hobaho in Lisse. Dit betreft de KAVB opplantmonsters voor registratie en scheidsgerecht die onder andere gecontroleerd worden op soortechtheid, virus en verborgen gebreken. Tot en met vorig jaar vond de opplant plaats bij Proeftuin Zwaagdijk. De coördinator Proef- en Monstertuin Stan van Oers is tevreden over de opplant bij Hobaho “Het is voor ons in diverse opzichten efficienter werken. Voor het maken van een kleurbeschrijving is het nu gemakkelijker om meermalen per week bloemen op te halen. Ook is het voor een aantal leden van de Commissie voor Nomenclatuur makkelijker om de keuring bij ons te combineren met die voor het Kwekersrecht die in Roelofarendsveen plaatsvindt.” De lelies zijn 2 maart geplant en in de kas gezet. Rond half mei begon de bloei, een maand later was deze over en waren alle kleurbeschrijvingen gemaakt en beoordelingen voltooid. De werkzaamheden sloten goed aan bij de voorjaarsbloeiers. De KAVB huurt bij Hobaho een kas die afgesloten is. Als partijen de kas willen bezoeken, dienen ze hiertoe vooraf met de KAVB contact op te nemen.

Woensdag 17 juni overhandigde KAVB-voorzitter René le Clercq aan Peter Kortekaas de Gouden KAVB-speld. Kortekaas krijgt deze onderscheiding van de KAVB voor zijn jarenlange inzet voor de Belastingcommissie van de KAVB. Le Clercq prees Kortekaas vooral voor zijn grote mate van deskundigheid en zijn persoonlijke kwaliteiten. Die kwam onder meer goed van pas in de discussie met de Belastingdienst over aanpassing van de normen voor lelie. Een taai dossier, waarbij het de kunst was om de bedragen zodanig te kiezen dat ze voor sector en fiscus acceptabel waren. Na jaren van gesprek en onderhandeling kon dit dossier in 2012 succesvol afgesloten worden met een akkoord tussen de belastingcommissie en de Belastingdienst. René le Clercq nam niet alleen afscheid van Peter Kortekaas als voorzitter, maar bedankte ook de overige voormalige vakgenoten van de commissie, te weten Klaas Burger, Gerard Menting en Cees Pennings, voor hun inzet. Het overleg met de Belastingdienst zet de KAVB voort. De KAVB werkt aan een verdere invulling van de Belastingcommissie en haar werkzaamheden.

Foto: Arie Dwarswaard

Gouden speld voor Peter Kortekaas

26 juni 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 65

Onderhoud en levering van onderdelen Exclusieve verkoop van:

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Champost Sorteermachines

Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen,

Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211 Fax 0227-501853 - [email protected] Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

Stef Knijn 10 oktober 1961 - 14 juni 2015

We zijn geschokt door het geheel onverwachte overlijden van onze collega Stef Knijn. We zullen Stef als Vitesse-Tulpen lid erg missen. Zijn inzicht, passie, optimisme en vrolijkheid zullen we nooit vergeten. Wij wensen de familie veel sterkte met dit grote verlies.

tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] Champignoncultuur R. Peffer B.V., Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

START BLOEMBOLLENVEILING 7 JULI 2015 Voor meer informatie: www.hobaho.nl of bel 0252 - 434 777 - Contactpersoon: Patrick Blijleven Achterweg-Zuid 33, 2161 DX Lisse Let op nieuwe aanvoer locatie!

ADVISEERT

ORGANISEERT

VERBINDT

Postbus 6 - 2160 AA Lisse - Telefoon (0252) 43 47 77 - www.hobaho.nl - [email protected] -

K O O L U O Y FABULOUS!

t c u d o r p Uw ! l a a t i v r lange Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Luna EXPERIENCE is het nieuwe fungicide uit de Luna familie, met een uitstekende werking tegen Botrytis. De gecombineerde eigenschappen van fluopyram en tebuconazool zorgen voor een ongekend sterke werking in bloembollen. Toepassing met Luna EXPERIENCE leidt tot een: ▶ zeer langdurige bescherming ▶ verbeterde kwaliteit

/BayerCropNL