Ngantusi Isi Pustaka si Badia
˘ 2015 WATCH TOWER BIBLE AND TRACT SOCIETY OF PENNSYLVANIA Ngantusi Isi Pustaka si Badia PENERBIT SAKSI-SAKSI YEHUWA INDONESIA Jakarta, Indonesia Cetaken Juni 2015
Buku enda la ibinagaken, ras sada bagin lako ngajarken kata Dibata i bas Pustaka si Badia nari i belang-belang doni, si idukung sumbangen sukarela. Adi la lit keterangen si itulisken, kerina ayat si lit i bas buku enda ibuat arah Pustaka si Badia I bas Cakap Karo nari.
An Introduction to God’s Word Batak (Karo) (igw-AK) Made in Japan Icetak i Jepang
Si mpuna buku enda
Ngantusi Isi Pustaka si Badia Pustaka si Badia risiken pedah i bas Dibata nari man banta, si ncidahken carana kita banci sangap i bas kegeluhen janah ngena ate Dibata. Pustaka si Badia pe njabap penungkunen-penungkunen enda:
1. Ise kin Dibata?
2. Uga carana erlajar kerna Dibata?
3. Ise si nuratken Pustaka si Badia?
4. Sentudu nge Pustaka si Badia ras ilmu pengetahuan?
5. Kai berita si pentingna i bas Pustaka si Badia?
6. Kai si inubuatken Pustaka si Badia kerna Mesias, Raja Penampat?
11. Uga keadan kalak mate?
12. Kai arapen man kalak si enggo mate?
13. Kai prinsip Pustaka si Badia kerna erdahin?
14. Uga carana kam ngaturken keuangen?
15. Uga carana gelah ermeriah ukur?
16. Uga carana ngatasi kearun ate?
17. Uga Pustaka si Badia banci nampati keluargandu?
7. Kai si inubuatken Pustaka si Badia kerna jamanta?
8. Dibata kin si erban kiniseran manusia?
9. Engkai manusia ngenanami kiniseran?
10. Kai si ijanjiken Pustaka si Badia kerna wari si pepagi?
18. Uga carana gelah banci rembak ras Dibata?
19. Kai isi kitap-kitap si lit i bas Pustaka si Badia?
20. Uga carana ndatken manfaat arah Pustaka si Badia?
CARA NDARAMI AYAT PUSTAKA SI BADIA Pustaka si Badia eme kumpulen 66 kitap si terkitiken. Pustaka si Badia ibagi jadi dua bagin: Kitap-Kitap Heber-Aram (”Padan si Ndekah”) ras Kitap-Kitap Junani Kristen (”Padan si Mbaru”). Tep-tep kitap lit bindu ras ayatna. Adi lit sada ayat itulis i je, nomor si pemena kenca gelar kitap e nuduhken bindu, janah nomor seterusna ngertiken ayat. Misalna, Kejadin 1:1 ertina Kejadin bindu 1, ayat 1. 1
Penungkunen 1
Ise kin Dibata?
”Gelah ngaku ia maka Kam, si ergelar Jahwe, Kam saja si Meganjangna ibas kerina doni enda.” (Pustaka si Badia, Padan si Ndekah, cetakan tahun 1953, J.H. Neumann) Masmur 83:19
”Ngaku lah maka Jahwe nge Dibata. Ia nge njadiken kita, kita kap ajangna, janah bangsana, janah biri-biri si nipermakanina.” (Pustaka si Badia, Padan si Ndekah, cetakan tahun 1953, J.H. Neumann) Masmur 100:3
”Aku nge Jahwe, enda me kap gelarku; kehamaten si arus man Bangku la kubereken man si deban, tah pujin si arus man Bangku pe la kubereken man gana-gana.” (Pustaka si Badia, Padan si Ndekah, cetakan tahun 1953, J.H. Neumann) Jesaya 42:8
”Kerina kalak si erlebuh mindo penampat man Tuhan, ikeliniNa nge.” Roma 10:13
”Tuhu kerina rumah lit si majekkenca, tapi Dibata nge njadiken kerina si nasa lit.” Heber 3:4
2
”Tarelah kudatas langit! Kerina bintang-bintang, ise nepasa maka lit? Ia me kap si ngaturkenca desken tentera si melala; ietehNa piga beliganna kerina, janah sada-sadai idiloNa rikutken gelarna. Perban bage belinna kuasa TUHAN e, la lit sada pe ibahanNa bene.” Jesaya 40:26
Penungkunen 2
Uga carana erlajar kerna Dibata?
”Bage pe ola kam lupa maka kitap undang-undang e arus tetap rusur iogeken i bas kebaktinndu. Pelajarilah e suari ras berngi, janah arus iperdiatekenndu maka kerina si tersurat i je ipatuhindu. Alu bage la banci la kam sangap janah seh sura-surandu.” Josua 1:8
”Langsung iterjemahken kalak ndai Undang-undang Dibata e, jenari iterangkenna seh maka kerina kalak ndai ngangkasa.” Nehemia 8:8
”Malem me ate kalak si la megiken pedah kalak jahat . . . , tapi keriahenna e me matuhi Undang-undang TUHAN dingen ngukurisa suari ras berngi. . . . Sangap ia i bas kerina pendahinna.” Masmur 1:1-3
”Iayaki Pilipus gereta e janah ibegina menteri e ngoge kitap Nabi Jesaya e. Emaka nungkun Pilipus man bana, ’Iangkaindu nge kai si iogendu e?’ Erjabap menteri e, ’I ja ka nge banci kuangka, adi la lit kalak si nerangkenca man bangku?’ ” Perbahanen Rasul-rasul 8:30, 31
4
”Mulai kin doni enda ijadiken Dibata, tangkas kap biakNa si lateridah, e me kuasaNa ras kinidibatanNa si la ermasap-masap. Si enda banci igejapken manusia arah kai si enggo ijadiken Dibata e. Emaka lanai lit perdalihenna kerna kai si enggo ibahanna e.” Roma 1:20
”Dalankenlah si enda kerina alu tutus, gelah kerina kalak ngidah kemajunndu.” 1 Timotius 4:15
”Marilah kita si sampat-sampaten gelah keke ukurta guna nehken keleng ate ras ndalanken si mehuli. Ola kita la reh ku perpulungen.” Heber 10:24, 25
”Tapi adi lit i bas kam si kurang kepentarenna, ertotolah ia man Dibata si mereken kepentaren man bandu. Sabap Dibata kap mereken kepentaren man kerina jelma alu melumbar dingen dem perkuah ate.” Jakup 1:5
5
Penungkunen 3
Ise si nuratken Pustaka si Badia?
”Isuratken Musa kerina perentah TUHAN.” Keluaren 24:4
”I bas sada berngi ernipi aku, janah kuidah sada pengenehenen. Kusuratken nipingku e janah enda me turi-turin.” Daniel 7:1
”Asum iberitaken kami man bandu Kata Dibata, ibegikenndu dingen ialokenndu Kata e labo bagi kata si rehna i bas manusia nari tapi bagi Kata si rehna i bas Dibata nari. Janah si tuhuna kin Kata e i bas Dibata nari.” 1 Tesalonika 2:13
”Kerina si tersurat i bas Pustaka Si Badia rehna i bas Dibata nari janah erguna i bas ngajari kalak kerna si ngena ate Dibata.” 2 Timotius 3:16
”Sabap la pernah lit kalak ngasup nehken berita nubuat arah peratenna jine. Tapi si njemba kalak ngerana nehken berita si rehna i bas Dibata nari e me Kesah Si Badia.” 2 Petrus 1:21
6
Penungkunen 4
Sentudu nge Pustaka si Badia ras ilmu pengetahuan?
”Pertibi enda ijadiken Dibata alu gegehNa, alu kepentarenNa itepaNa doni enda. Ia kap si engkimbangkenca langit kerina.” Jeremia 10:12
”Kerina lau mbelin ku lawit perlawesna, tapi lalap nge lawit labo dem. Dungna mulihken ka ku bas uluna, jenari maler ka.” Pengerana 1:7
”Ikimbangken Dibata langit Utara, dingen i bas si la lit doni IsangkutkenNa.” Jop 26:7; Jesaya 40:22, NW
Penungkunen 5
Kai berita si pentingna i bas Pustaka si Badia?
”Kuperimbangken kam ras diberu enda, bage pe kesusurenndu ras kesusurenna. Kesusurenna merperken takalndu, janah kam naguti tukul-tukul sinursurna.” Kejadin 3:15
”Janah arah kesusurenndu ketuahen kerina bangsa i doni enda; ban ibegiken kam katangku.” (Pustaka si Badia, Padan si Ndekah, cetakan tahun 1953, J.H. Neumann) Kejadin 22:18
”Rehlah min KinirajanNdu; sehlah min peratenNdu, i bas doni enda bagi ni Surga.” Matius 6:10
”Dibata sumbul kemalemen ate man banta minter me engkernepken Iblis i teruh tapak-tapak nahendu.” Roma 16:20
”Kenca kerinana itamaken i teruh kuasa Kristus, maka Kristus jine selaku Anak, naluken DiriNa man Dibata si nggo namaken kerinana i teruh KuasaNa. Alu bage, Dibata tuhu-tuhu me Dibata i bas kerinana.” 1 Korinti 15:28
8
”Dibata nggo erpadan man Abraham ras kesusurenna . . . , eme Kristus. Adi kam sikerajangen Kristus, kesusuren Abraham me kam.” Galati 3:16, 29
”Kuasa guna ngerajai doni enda genduari nggo i bas tan Tuhanta dingen Mesias si IpadankenNa janah Ia ngerajaisa rasa lalap seh rasa lalap.” Ketangkasen 11:15
”Naga si galang e isampetken ndarat! Enda me nipe si nuria si igelari Iblis ntah Setan, si nipu i belang-belang doni enda. Isampetken ia ku doni ras kerina malekat-malekatna.” Ketangkasen 12:9
”Itangkapna naga, nipe si nuria e, e me Iblis ntah pe Setan, jenari igarikenna seh seribu tahun dekahna.” Ketangkasen 20:2
9
Penungkunen 6
Kai si inubuatken Pustaka si Badia kerna Mesias, Raja Penampat? NUBUAT
PENGGENAPEN
”O Betlehem i Eprata . . . i bas kam nari Kupekeke sekalak si ngerajai Israel.” Miha 5:2
”Jesus tubuh i kuta Betlehem i taneh Judea asum Herodes jadi raja. La ndekahsa kenca si e reh me ku Jerusalem piga-piga kalak guru i Timur nari.” Matius 2:1
”Ibagi-bagina pakenku, jenari itikam tandukkenna baju lantangku.” Masmur 22:19
”Kenca Jesus ipakuken perajurit-perajurit e, ibuatna uis Jesus jenari ibagi empatkenna . . . Jubah e i datas nari seh ku teruh la lit penjarumenna. Nina perajurit e sapih-sapih ia, ’Jubah enda ola sicaingken. Sitikam tandukken sajalah guna nentuken man ise jubah enda.’ ” Johanes 19:23, 24
10
NUBUAT
PENGGENAPEN
”Emaka la lit sada pe tulanna si penggel.” Masmur 34:21
”Kenca ia seh ku Jesus nahe Jesus la ipenggelkenna sabap Jesus nggo mate.” Johanes 19:33
”Erkiteken dosa-dosanta nge maka ia ilukai.” Jesaya 53:5
”Sekalak perajurit nebak awak Jesus alu lembingna; ndarat dareh ras lalu i bas nari.” Johanes 19:34
”Igalarina upahku telu puluh duit perak.” Sakaria 11:12, 13
”Sekalak i bas ajar-ajar si sepulu dua e, gelarna Judas Iskariot lawes ndahi. imam-imam si mbelin, nina man imam-imam si mbelin e, ’Kai iberekenndu upahku adi kuendesken Jesus man bandu?’ Minter ibereken imam-imam si mbelin e telu puluh duit pirak man Judas Iskariot.” Matius 26:14, 15; 27:5
11
Penungkunen 7
Kai si inubuatken Pustaka si Badia kerna jamanta?
”Bangsa pagi ngelawan bangsa, kerajan ngelawan kerajan . . . Tapi kerina enda permulan denga nge, seri ras penggejapen mesui sanga kalak nandangi mupus.” Matius 24:7, 8
”Rehen pe nabi perguak erbahanca nterem kalak papak. Perbahan reh buena kejahaten emaka nterem kalak reh kurangna kekelengenna.” Matius 24:11, 12
”Ola gulut ukurndu adi ibegindu sora perang, ntah berita-berita kerna perang. Kerina si e arus jadi, tapi labo ertina maka nggo seh kedungenna.” Markus 13:7
”Ijah-ije terjadi pagi taneh linuren, kelihen, ras pinakit laya-laya. Lit pe pagi kejadin si mehantu ras tanda-tanda sengget i langit nari.” (PADAN SI MBARU i bas Cakap Karo si tep-tep wari, cetaken 1979) Lukas 21:11
12
”I bas wari-wari pendungi pagi mbue reh kiniseran. Sanga si e pagi manusia nggeluh ngukurken dirina saja, merangap, meganjang rukur dingen nipu. Cekurak ia, la ibegikenna kata nande-bapana, la ia nggit ngataken bujur, dingen lanai diatena eragama. Lanai lit i bas ia kekelengen dingen ate mekuah. Ijurukenna kalak si deban. La ia ralang-alang merawa dingen merampus. La atena ngena si mehuli. Idayakenna temanna, njulmit ukurna dingen meganjang ukurna. Lanai diatena Dibata, tapi kesenangen saja idaramina. Tempa-tempa idalankenna aturen-aturen agama, tapi kuasa agama si tuhu-tuhu itulakna. Kalak si bagi enda ula deheri.” 2 Timotius 3:1-5
13
Penungkunen 8
Dibata kin si erban kiniseran manusia?
”Nggit kin Dibata si Mada Kuasa mahan si salah?” Jop 34:10
”Adi lit kalak ikenai percuban, ola min nina, ’Percuban enda rehna i bas Dibata nari.’ Sabap Dibata la banci icubai si jahat, janah ise pe labo icubai Dibata.” Jakup 1:13
’Ampekenlah kerina kearun atendu man Dibata, sabap Ia kap si mperdiateken kam.’ 1 Petrus 5:7
”Tuhan la kap melet ngelakoken kai si nggo IpadankenNa, bagi lit kalak si erpengakap bage. Tapi saber ia nandangi kam, sabap la AteNa sekalak pe ikernepken, tapi gelah kerina min jera i bas dosa-dosana nari.” 2 Petrus 3:9
14
Penungkunen 9
Engkai manusia ngenanami kiniseran?
”Lit denga si kuidah i bas doni enda e me: i bas perlumban labo lalap si meter kiam si menang, i bas peperangen labo lalap kalak si megegeh si menang. Labo kalak pentar lalap si jumpa pencarin, janah labo kalak cerdik rusur ndatken kebayaken. Bage pe labo kalak si mbages pemetehna si terberita. Tapi kerina nge kalak banci kena sial.” Pengerana 9:11
”Dosa nggo ngkenai kerina manusia i bas doni enda arah sekalak manusia, janah dosana e maba kematen. Erkiteken si e kematen nggo ngelangketi kerina manusia, sabap tep-tep kalak nggo erdosa.” Roma 5:12
”Anak Dibata reh ku doni enda guna engkernepken pendahin Iblis.” 1 Johanes 3:8
”Kerina doni enda lit i bas kuasa si Jahat e.” 1 Johanes 5:19
15
Penungkunen 10
Kai si ijanjiken Pustaka si Badia kerna wari si pepagi?
”Kalak bujur me si ndatken bagin taneh i bas negeri e, janah ringan ia i je rasa lalap.” Masmur 37:29
”Doni enda bage nge lalap.” Pengerana 1:4
”Kematen imasapken TUHAN si Erdolat seh rasa lalap. IapusiNa iluh i bas mata kerina jelma nari.” Jesaya 25:8
”Emaka kalak pentang erpengidah pagi, kalak pasek erpemegi. Kalak cempang lompat-lompat desken belkih, kalak si la beluh ngerana ersurak-surak alu meriah. Pultak me sumbul lau i bas gurun pasir, i bas taneh mesawang turah lau maler.” Jesaya 35:5, 6
”Iapusi Dibata me kerina iluh anak-AnakNa e. Lanai pagi lit kematen, ceda-ate, tangis ntah pe si mesui. Sabap si pemena nggo lepas.” Ketangkasen 21:4
16
”Ipajekken bangsangKu pagi rumah janah ia nge ngiani rumah e, labo kalak si deban. Isuanna batang anggur janah ia nge si ngenanami ulihna, nggedang pagi umur bangsangKu, bali ras batang kayu i kerangen. Kasa kai ulihna latih, tuhu-tuhu kal inanamina.” Jesaya 65:21, 22
Penungkunen 11
Uga keadan kalak mate?
”Kune mate ia, mulihken ia ku taneh, i bas wari si e kerina sura-surana peltep.” Masmur 146:4
”Sabap kalak si nggeluh denga meteh maka kematen nimai ia. Tapi kalak si nggo mate kai pe lanai itehna . . . Dahikenlah dahinndu asa gegehndu. Sabap denggo lanai bo lit dahin, ntah pe perukuren. I bas doni kematen lanai bo lit pemeteh ntah pe kepentaren, janah ku jah me perlawesndu.” Pengerana 9:5, 10
”Nina Jesus, ’Temanta Lasarus nggo tunduh, janah ateKu lawes guna ngingeti ia.’ Si tuhuna maksud Jesus e me Lasarus nggo mate; tapi iakap ajar-AjarNa maksud Jesus si Lasarus tunduh saja. Emaka ikataken Jesus man ajar-AjarNa e alu terus terang, ’Lasarus nggo mate.’ ” Johanes 11:11, 13, 14
18
Penungkunen 12
Kai arapen man kalak si enggo mate?
”Ola atendu mamang kerna si enda; sabap reh me paksana maka kerina kalak mate si i bas kuburen megi sora Anak e, jenari ndarat me ia kerina i bas kuburen e nari.” Johanes 5:28, 29
”Lit nge kekeken i bas si mate nari, subuk kalak si bujur bage pe kalak si la bujur.” Perbahanen Rasul-rasul 24:15
”Kuidah kalak si nggo mate, subuk si mbelin bage pe si kitik, tedis i lebe-lebe kursi kinirajan e. Kitap-kitap italangi. Jenari italangi ka sada Kitap nari, e me Kitap Kegeluhen. Kenca bage kalak si nggo mate iadili rikutken kai si nggo ibahanna, bagi lit isuratken i bas Kitap-kitap e. Emaka lawit ngendesken kalak mate si lit i bas ia. Kematen ras doni kematen pe ngendesken kalak mate si lit i bas ia, janah iadili me kerina rikutken perbahanenna sekalak-sekalak.” Ketangkasen 20:12, 13
19
Penungkunen 13
Kai prinsip Pustaka si Badia kerna erdahin?
”Pernah kin idahndu kalak pantas ndahiken dahinna? I bas istana raja-raja kap ia isuruh erdahin, labo i bas rumah kalak biasa.” Kuan-kuanen 22:29
”Kalak si nangko gelgel nari, ulanai ia nangko. Erdahinlah ia alu mehuli guna ncariken keperlunna, janah gelah lit i bas ia guna nampati kalak si i bas kepiceten.” Epesus 4:28
”Kita kerina banci man dingen minem janah ermeriah-meriah ngenanami kerina ulih latihta. Kerina e pemere Dibata kap.” Pengerana 3:13
Penungkunen 14
Uga carana kam ngaturken keuangen?
”Kalak si meriah-meriah ngenca atena, tetap ia i bas kekurangen; kalak si pesta-pesta akapna nggerak, labo banci jadi bayak.” Kuan-kuanen 21:17
”Si ngeraih jadi budak kalak si peraihken.” Kuan-kuanen 22:7
”Adi lit sekalak i bas kam atena erbahan menara, tentu ibahanna lebe anggaren biaya guna meteh ntah cukup kin duitna ntah lang i bas ndungi menara e. Sabap adi la bage, banci jadi kenca ipajekkenna palasna, lanai ia ngasup ndungisa. Jenari kerina kalak si ngidah dahinna si lolo e ncakapken ia, nina, ’Kalak enda icubakenna majekken, tapi la ia ngasup ndungisa.’ ” Lukas 14:28-30
”Kenca besur ia kerina nina Jesus man ajar-ajarna, ’Pepulung kerina si iba; ola lit sitik pe terbuang.’ ” Johanes 6:12
21
Penungkunen 15
Uga carana gelah ermeriah ukur?
”Madin man gulen saja ras si ikelengindu, asangken man daging si ntabeh tapi ras kalak si nembeh atendu.” Kuan-kuanen 15:17
”Aku kap TUHAN Dibatandu; Aku ngajari kam guna kiniulinndu, janah naruhken kam ku bas dalan si man dalanenndu.” Jesaya 48:17
”Ketuahen kalak si nggejap maka ia labo kai pe ertina i lebe-lebe Dibata; sabap man bana me Kinirajan Surga.” Matius 5:3
”Kelengilah temanndu manusia bagi kam ngkelengi dirindu.” Matius 22:39
”Bahanlah man kalak si deban bagi atendu ngena ibahanna man bandu.” Lukas 6:31
”Malemen tuhu-tuhu ate kalak si megiken Kata Dibata dingen ndalankenca!” Lukas 11:28
22
”Kegeluhen manusia si tuhu-tuhu labo erpalasken erta-erta si lit i bas ia, aminna uga gia ia bayakna.” Lukas 12:15
”Emaka cukup min siakap adi lit nakanta ras uista.” 1 Timotius 6:8
”Malemen kap ate i bas mere asangken i bas ngalo.” Perbahanen Rasul-rasul 20:35
23
Penungkunen 16
Uga carana ngatasi kearun ate?
”Endesken aru atendu man TUHAN, gelah kam ipegegehiNa. Sabap la pernah IpediatNa, kalak bujur italuken.” Masmur 55:23
”Rencana si megermet maba keuntungen, perbahanen si merudu-rudu mereken kerugin.” Kuan-kuanen 21:5
”Ola mbiar, sabap Aku kap ras kam! Aku kap Dibatandu, emaka ola atendu aru. Kusampati kam, janah Aku mahanca kam megegeh. Kukawali kam, janah Kukelini pe.” Jesaya 41:10
”Sekalak pe kam labo ngasup nambahi umurndu alu aru ate e!” Matius 6:27
”Emaka ola aru atendu kerna wari si pepagi, sabap pepagi lit denga ka nge si man ndelenken.” Matius 6:34
24
’Pilihndu apai si mehulina.’ Pilipi 1:10
”Ola aru atendu kerna kai pe, tapi i bas kerina pertotonndu, pindolah man Dibata kai si iperlukenndu, janah pindolah rusur man BaNa alu pusuh si dem pengataken bujur. Kemalemen ate si rehna i bas Dibata nari, si la terukuri manusia, ngarak-ngarak pusuh ras ukurndu erkiteken persadanndu ras Kristus Jesus.” Pilipi 4:6, 7
25
Penungkunen 17
Uga Pustaka si Badia banci nampati keluargandu?
PERBULANGEN/BAPA
”Perbulangen arus engkelengi ndeharana bagi ia engkelengi kulana. Kalak si engkelengi ndeharana, engkelengi dirina kap. Labo pernah lit kalak elem-elem nandangi kulana. Tapi ipekena-kenana dingen ikawalina kulana e bagi Kristus mpekena-kena dingen engkawali perpulungen . . . Tep-tep perbulangen arus engkelengi ndeharana bagi ia engkelengi dirina.” Epesus 5:28, 29, 33
”Kam orang tua! Ula pesega-sega anakndu si erbahanca ia merawa. Tapi i bas mpebelin-belin ia ajari dingen tegu-tegulah ia bagi si ngena ate Tuhan.” Epesus 6:4
NDEHARA
”Tep-tep ndehara arus mehamat man perbulangenna.” Epesus 5:33
”O, kam ndehara, patuhlah man perbulangenndu, sabap bage me arusna ibahanndu selaku kalak Kristen.” Kolose 3:18
26
ANAK-ANAK
”O kam anak-anak! Ikutkenlah ajar orang tuandu, sue ras peraten Tuhan sabap patut idalankenndu. ’Pehagalah nande-bapandu,’ eme pedah si pemena ibereken Dibata radu ras PadanNa. Eme, ’gelah mejuah-juah kam, janah ndekah kam nggeluh i doni enda.’ ” Epesus 6:1-3
”O, kam anak-anak, kalak Kristen, patut kam tetap patuh man orang-tuandu sabap bage nge si ngena ate Dibata.” Kolose 3:20
27
Penungkunen 18
Uga carana gelah banci rembak ras Dibata?
”Kam kap si megiken pertoton. Erkiteken nggo erdosa, kerina kalak reh man BaNdu.” Masmur 65:3
”Ernalemlah man Dibata alu bulat ukurndu. Ndigan pe ula ernalem man pemetehndu jine. Ingetlah Dibata i bas kerina si idahikenndu e maka Ia si nuduhken dalan si payo man bandu.” Kuan-kuanen 3:5, 6
”Kegeluhen si tuhu-tuhu si la erkeri-kerin e: Itandai kalak Kam ngenca Dibata si tuhu-tuhu, dingen itandaina Jesus Kristus si IsuruhNdu.” Johanes 17:3
”Si tuhuna Dibata e labo ndauh i bas kita nari sekalak-sekalak.” Perbahanen Rasul-rasul 17:27
”Pertotonku kerna kam e me: Ertoto aku man Dibata gelah ertambahna min keleng atendu janah rikut ras pemeteh si tuhu-tuhu ras pengangkan si serta.” Pilipi 1:9
28
”Adi lit i bas kam si kurang kepentarenna, ertotolah ia man Dibata si mereken kepentaren man bandu. Sabap Dibata kap mereken kepentaren man kerina jelma alu melumbar dingen dem perkuah ate.” Jakup 1:5
”Rembakkenlah dirindu ku Dibata, e maka Ia pe ngerembakken DiriNa man bandu. Bersihkenlah tanndu o kam si erdosa! Bersihkenlah ukurndu o kalak si ertupang ukur!.” Jakup 4:8
”Ngkelengi Dibata ertina patuh man perentah-perentahNa. Perentah-perentah e labo mberat.” 1 Johanes 5:3
29
Penungkunen 19
Kai isi kitap-kitap si lit i bas Pustaka si Badia?
KITAP-KITAP HEBER-ARAM (”PADAN SI NDEKAH”)
PENTATEUKH (5 KITAP): Kejadin, Keluaren, Imamat, Bilangen, Ulangen Mulai tinepa si pemena seh ngasa ibentukna bangsa Israel si adi
KITAP-KITAP SEJARAH (12 KITAP): Josua, Hakim-Hakim, Rut Bangsa Israel bengket ku Taneh si ipadanken ras kejadin-kejadin kenca si e 1 ras 2 Samuel, 1 ras 2 Raja-Raja, 1 ras 2 Kronika Sejarah bangsa Israel seh ngasa keruntuhen Jerusalem Esra, Nehemia, Ester Sejarah kalak Jahudi kenca mulih arah pembuangen i Babilon nari
KITAP-KITAP PUISI (5 KITAP): Job, Masmur, Kuan-kuanen, Pengerana, Ende-enden Salomo Kumpulen kata-kata bijak ras ende-enden
KITAP-KITAP NUBUAT (17 KITAP): Jesaya, Jeremia, Perngandungen, Esekiel, Daniel, Hosea, Joel, Amos, Obaja, Juna, Miha, Nahum, Habakuk, Sefanya, Hagai, Sakaria, Maleaki Nubuat, ntah pe ramalen, kerna bangsa Dibata
30
KITAP-KITAP JUNANI KRISTEN (”PADAN SI MBARU”)
INJIL (4 KITAP): Matius, Markus, Lukas, Johanes Sejarah kerna kegeluhen ras pelayanen Jesus
PERBAHANEN RASUL-RASUL (1 KITAP): Sejarah ibentukna runggun Kristen ras kegiaten utusen injil
SURAT-SURAT (21 KITAP): Roma, 1 ras 2 Korinti, Galati, Epesus, Pilipi, Kolose, 1 ras 2 Tesalonika Surat ku erbage runggun Kristen 1 ras 2 Timotius, Titus, Pilemon Surat man kalak Kristen si enggo itentuken Heber, Jakup, 1 ras 2 Petrus, 1, 2, ras 3 Johanes, Judas Surat si deban kempak kalak Kristen
KETANGKASEN (1 KITAP): Erbage pengenehenen nubuat si ibereken kempak rasul Johanes
31
Penungkunen 20
Uga carana ndatken manfaat arah Pustaka si Badia?
UKURKEN ALU MBAGES PENUNGKUNEN ENDA PAKSA KAM NGOGE PUSTAKA SI BADIA:
Kai si icidahken ayat enda kerna Dibata Jahwe? Kai hubungen bagin enda ras berita si pentingna i bas Pustaka si Badia? Uga aku banci ndalakensa i bas kegeluhenku? Uga aku banci nggunaken ayat enda guna nampati jelma si deban?
”KataNdu kap tendang man nahengku, nerangi dalan si kudalani.” Masmur 119:105
Nggit nge kam ndatken terbuen informasi? Hubungindulah Saksi-Saksi Jahwe i www.jw.org/btx
igw-AK 150630
s