newspapers Boring news Pitch or die I love Nijmegen Crazy Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more her

Zoveel te vertellen My Blendle The global village Altijd dichtbij We all lead together Tijd om te denken Lang leve de nies! I love Den Bosch My Facebook Tour d’horizon My Tumblr is fantastic A good feeling Participatie Take off your shoes De Haarlemse woonkamer Zoeken op internet Import Amsterdammer Where the magic happens Tijdsurfen are fun A/B testing Ster of schlemiel? Eye Tracking Technology Lineair is out Ik-ik-ik-ik Mia heeft het licht gezien Sp newspapers Boring news Pitch or die I love Nijmegen Crazy Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more h anymore Joepie is a dog Tonight’s gonna be a good night Wie denkt die twijfelt De cirkel Drones is the sky with di Mia heeft het licht gezien Take off your red shoes I want my MTV Wie denkt die twijfelt Inspiratie Druk-druk-druk Q for you Snap-snap-snap Forel of zalm? Stop sociale media! Waar is Humo? Creatief blijven Misschien wel de beste El dead Parool Nu! Nu! Nu! The story of our lives Leve de smos! Wie luistert nog? Blijf gezond! Krant van het volk Verni Vernieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia heeft het licht gezien Denk er nog eens goed over na Pessimisme niet doe telijk exhibitionisme Wil je mijn vriend worden Prikkels 347.587 clicks Tijd om te leren Can you hear me? Safety firs Breda Weet wat er leeft Peter likes De Gelderlander My Blendle The global village Altijd dichtbij We all lead togethe om te denken Lang leve de Johnnies! I love Den Bosch Motivatie My Facebook Tour d’horizon My Tumblr is fantastic feeling Participatie Take off your red shoes De Haarlemse woonkamer Zoeken op internet Import Amsterdammer W the magic happens Tijdsurfen Hipsters are fun A/B testing Ster of schlemiel? Eye Tracking Technology Lineair is ou ik-ik Mia heeft het licht gezien Sparkling newspapers Boring news Pitch or die I love Nijmegen Crazy Henkie 76 De b Wie heeft goesting No more heroes anymore Neem uw Tijd Joepie is a dog Tonight’s gonna be a good night De cirkel is the sky with diamonds Mia heeft het licht gezien Take off your red shoes I want my MTV Wie denkt die twijfelt Ins Druk-druk-druk Q is good for you Snap-snap-snap Forel of zalm? Stop sociale media! Waar is Humo? Creatief blijven schien wel de beste Elvis is dead Parool Nu! Nu! Nu! The story of our lives Leve de smos! Wie luistert nog? Blijf gezon van het volk Vernieuwd! Vernieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia heeft het licht gezien Denk er nog eens goed ove Pessimisme niet doen Geestelijk exhibitionisme Wil je mijn vriend worden Prikkels 347.587 clicks Tijd om te leren C hear me? Safety first I love Breda Weet wat er leeft Peter likes De Gelderlander My Blendle The global village Altijd d We all lead together Tijd om te denken Lang leve de Johnnies! I love Den Bosch Motivatie My Facebook Tour d’horiz Tumblr is fantastic A good feeling Participatie Take off your red shoes De Haarlemse woonkamer Zoeken op interne port Amsterdammer Where the magic happens Tijdsurfen Hipsters are fun A/B testing Ster of schlemiel? Eye Track Boring news Pitch or die I l Technology Lineair is out Ik-ik-ik-ik Mia heeft het licht gezien Sparkling newspape megen Crazy Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more heroes anymore Neem uw d Joepie is ad Boring n Tonight’s gonna be a good night De cirkel Drones is the sky with diamonds Mia heeft het licht gezien Take off your re I want my MTV Wie denkt die twijfelt Inspiratie Druk-druk-druk Q is good for you Snap-snap-snap Forel of zalm? St le media! Waar is Humo? Creatief blijven Misschien wel de beste Elvis is dead Parool Nu! Nu! Nu! The story of our liv de smos! Wie luistert nog? Blijf gezond! Krant van het volk Vernieuwd! Vernieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia he licht gezien Denk er nog eens goed over na Pessimisme niet doen Geestelijk exhibitionisme Wil je mijn vriend word kels 347.587 clicks Tijd om te leren Can you hear me? Safety first I love Breda Weet wat er leeft Peter likes De Gelder My Blendle The global village Altijd dichtbij We all lead together Tijd om te denken Lang leve de Johnnies! I love Den Motivatie My Facebook Tour d’horizon My Tumblr is fantastic A good feeling Participatie Take off your red shoes De lemse woonkamer Nu! Nu! Nu! Zoeken op internet Import Amsterdammer Where the magic happens Tijdsurfen Hip are fun A/B testing Ster of schlemiel? Eye Tracking Technology Lineair is out Ik-ik-ik-ik Mia heeft het licht gezien Sp newspapers Boring news Pitch or die I love Nijmegen Crazy Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more her more Neem uw Tijd Joepie is a dog Tonight’s gonna be a good night De cirkel Drones is the sky with diamonds Mia h licht gezien Take off your red shoes I want my MTV Wie denkt die twijfelt Inspiratie Druk-druk-druk Q is good for y snap-snap Forel of zalm? Stop sociale media! Waar is Humo? Creatief blijven Can you hear me Misschien wel de bes is dead Parool Nu! Nu! Nu! The story of our lives Leve de smos! Wie luistert nog? Blijf gezond! Krant van het volk Ver Vernieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia heeft het licht gezien Denk er nog eens goed over na Pessimisme niet doe telijk exhibitionisme Wil je mijn vriend worden Prikkels 347.587 clicks Tijd om te leren Can you hear me? Safety firs Breda Weet wat er leeft Peter likes De Gelderlander My Blendle The global village Altijd dichtbij We all lead togethe om te denken Lang leve de Johnnies! I love Den Bosch Motivatie My Facebook Tour d’horizon My Tumblr is fantastic feeling Participatie Take off your red shoes De Haarlemse woonkamer Zoeken op internet Import Amsterdammer W the magic happens The story of our lives Tijdsurfen Hipsters are fun A/B testing Ster of schlemiel? Eye Tracking Te logy Lineair is out Ik-ik-ik-ik Mia heeft het licht gezien Sparkling newspapers Boring news Pitch or die I love Nijmeg Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more heroes anymore Neem uw Tijd Joepie is a dog Tonight’s gonna b night De cirkel Drones is the sky with diamonds Mia heeft het licht gezien Take off your red shoes I want my MTV W die twijfelt Inspiratie Druk-druk-druk Q is good for you Snap-snap-snap Forel of zalm? Stop sociale media! Q is good Creatief blijven Misschien wel de beste Elvis is dead Parool Nu! Nu! Nu! The story of our lives Leve de smos! Wie luist Blijf gezond! Krant van het volk Vernieuwd! Vernieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia heeft het licht gezien Denk e eens goed over na Pessimisme niet doen Geestelijk exhibitionisme Wil je mijn vriend worden Prikkels 347.587 clicks te leren Can you hear me? Safety first I love Breda Weet wat er leeft Peter likes De Gelderlander My Blendle The glob ge Altijd dichtbij We all lead together Tijd om te denken Lang leve de Johnnies! I love Den Bosch Motivatie My Faceb Tour d’horizon My Tumblr is fantastic A good feeling Participatie Take off your red shoes De Haarlemse woonkame ken op internet Vernieuwd! Vernieuwd! Import Amsterdammer Where the magic happens Tijdsurfen Hipsters are testing Ster of schlemiel? Eye Tracking Technology Lineair is out Ik-ik-ik-ik Mia heeft het licht gezien Sparkling new Boring news Pitch or die I love Nijmegen Crazy Henkie 76 De beuk erin Wie heeft goesting No more heroes anymore uw Tijd Joepie is a dog Tonight’s gonna be a good night De cirkel Drones is the sky with diamonds Mia heeft het licht Take off your red shoes I want my MTV Wie denkt die twijfelt Elvis is dead Inspiratie Druk-druk-druk Q is good for Snap-snap-snap Forel of zalm? Stop sociale media! Waar is Humo? Creatief blijven Misschien wel de beste Elvis is de rool Nu! Nu! Nu! The story of our lives Leve de smos! Wie luistert nog? Blijf gezond! Krant van het volk Vernieuwd! V nieuwd! Zoveel te vertellen Trouw Mia heeft het licht gezien Denk er nog eens goed over na Pessimisme niet doen G lijk exhibitionisme Wil je mijn vriend worden Prikkels 347.587 clicks Tijd om te leren Can you hear me? Safety first

CAMPUS

de persgroep eeneeninitiatief voorjournalisten journalisten initiatief van van enenvoor

Je leest dit in 04’15’’

Ramen open! Niet toevallig las ik dit voorjaar Tales of neurosurgery van Frank Vertosick. ‘Failure instructs better than success,’ schrijft hij. ‘A single death shapes the surgeon’s psyche in a way that fifty ‘saves’ cannot. The worst tragedies can be the most inspiring.’ Hoewel het in de Campus geen zaak is van leven of dood, is bovenstaand citaat de insteek als we onze eigen topmensen vragen hun verhaal te komen vertellen. Hoe componeren we onze media? Welke filosofie, waarden en organisatie schuilen erachter? Waar zijn we trots op en welke successen boeken we? Succes mogen we vieren, móeten we vieren. Dat levert samenhorigheid op en extra drive. Maar daar houdt het niet op. Daar begint het pas: open en bloot vertellen wat de uitdagingen of problemen zijn waar we voor staan, waar we mee vechten, wat niet is gelukt en wat onze lessons learned zijn. Het is de weg die de Campus kiest. Investeren in mensen. Inspireren. Goesting geven. Trots maken. Offensief denken. Ramen open! Met altijd in het achterhoofd, zoals de Duitse schaakgrootmeester Lasker zegt: ‘Als je geïnspireerd raakt door een goeie zet, doe die dan niet: er is altijd een betere.’

Kwantumsprong

Het komende jaar zal voor de Campus een jaar van zoeken en tasten zijn. We staan voor de uitdaging maar liefst 650 nieuwe collega’s in Nederland en - net voor de deadline van deze programmabrochure – 65 in België te verwelkomen, en hen even aangenaam en professioneel op te vangen en te begeleiden als we de afgelopen drie jaar met onze 1.500 journalisten en freelancers in België en Nederland hebben gedaan. Maar hoe meer diversiteit, hoe meer kleur, en nog meer leven in de brouwerij. Bijzonder welkom dus aan onze nieuwe collega’s van Humo, Story, TeVe Blad en Vitaya. En al even hartelijk aan alle journalisten en chefs van onze grote nieuwe regionale kranten: BN DeStem, het Brabants Dagblad, het Eindhovens Dagblad, de Gelderlander, de Stentor, Tubantia en de kleinere Provinciaal Zeeuwsche Courant. Dit najaar al bieden we de leiding van de regionale kranten een eerste tour d’horizon aan langs andere media van

De Persgroep. Hun redacties krijgen een versneld introductieprogramma (zie p82) voorgeschoteld. Vanaf voorjaar 2016 hopen we klaar te zijn om alle nieuwe redacties in het reguliere aanbod in te passen.

Elk jaar bouwen we het curriculum zo coherent mogelijk op. Introduceren we nieuwe programma’s, plaatsen we bestaande programma’s onder één noemer, splitsen we ze op in instap- en vervolgprogramma’s. Grasduin door het aanbod, stel je wishlist samen. Als je je wil aanmelden, zorg er dan voor dat je beschikt over de gevraagde vaardigheden in het instapprogramma, je eigen gemaakt via de Campus of elders. De vervolgprogramma’s borduren voort op de eerder opgedane know-how. We lanceren een gloednieuwe registratietool - campus. persgroep.be - die in juni live gaat (hout vasthouden!). De navigatie nu is basic, je vindt er de essentie over onze programma’s en trainers, bedoeld om kennis te maken met het aanbod en om je aan te melden. Deze tool is een eerste stap naar een ‘echte’ website die we in de loop van het jaar mooier en rijker zullen maken. Er is ruimte voorzien om te noteren waarom jullie precies aan net die bijeenkomsten willen deelnemen. Benut die ruimte aub! Voor jullie hoofdredacteuren is het belangrijke input. Zij beslissen nog steeds finaal wie van hun redactie naar de Campus kan. Zij houden daarbij rekening met individuele noden en de draagkracht van de redactie. Wij stellen nadien 99 groepen voor 1.600 deelnemers samen. Houd er rekening mee dat voor een aantal programma’s wachtlijsten ontstaan. Als je dus dat gegeerde plekje krijgt en de uitnodiging aanneemt, engageer je dan all the way. Stuur de gevraagde voorbereidingen in, lees stukken van andere deelnemers, neem levendig deel tijdens de bijeenkomsten. Volg het programma tot het einde. Als je toch een dag moet skippen, zijn we soms coulant. Soms. Als er grote onverwachte nieuwsfeiten zijn en de redactie op haar kop staat, als de draagkracht dreigt overschreden te worden. Ken jezelf. De Campus een snoepwinkel? Ja, maar toch geen cherry picking. Blijf achteraf jullie feedback sturen. Het is goud waard. We zijn niet van de weinigzeggende schalen van 1 tot 10 over tevredenheid. Blijf het in jullie eigen woorden formuleren.

Foto Jonas Lampens

Jullie kunnen helpen!

Lange mails, korte app’jes, telefoontjes. De Campus is er van en voor jullie. We leggen jullie indrukken naast die van ons en zo schaven we programma’s inhoudelijk bij. Niets zo fijn als achteraf te zien krijgen wat jullie in de praktijk gerealiseerd hebben met hetgeen jullie opgestoken hebben in de Campus. Een mooi verhalend stuk, een knap staaltje onderzoek dankzij data-analyse, een nieuwe vormgeving van een rubriek? Blijf het ons doorsturen. Daar worden wij vrolijk van en dat houdt ons op de been. Wij bereiden ons voor op de kwantumsprong. Met de blijvende en onvoorwaardelijke steun van onze CEO Christian Van Thillo, van directeur-uitgever Jaak Smeets – founding father en tegelijk mentor van de Campus -, van alle hoofdredacteuren en directiecomités. Dat voelen wij elke dag. Dank daarvoor. Het nieuwe – vierde – academiejaar start op 14 september. Tot dan!

Iris Musschoot

Aanbod Creatief blijven

Beter presenteren

01 --------Creatief denken 02 --------Productiever brainstormen

30 --------Verscherpt inzicht in kranten maken p61 ● 31 --------Braintrust voor artdirectors p62

Zoeken & vinden

De digitale transitie

03-07---Internetresearch 03--------Internetresearch p43 ● 04--------Personen zoeken p44 ● 05--------Online zoeken naar beter beeld p44 ● 06--------Informatie valideren p44 ● 07 --------De diepte in met sociale media p44 ●

32-33 --Introductie tot digitaal denken 32 --------Inzichten uit leesonderzoek p63 33 --------Inzichten in het digitale productieproces p63 ●

08-09---Cijfers juist interpreteren 08 --------Inzicht in statistische cijfers p46 ● 09 --------Inzicht in boekhoudkundige cijfers p46 10-13 --Datajournalistiek 10 --------Nieuws halen uit cijfers p48 11 --------Werken met Excel p48 ● 12 --------Datajournalistiek I p49 ● 13 --------Datajournalistiek II p49 ●

34-39 --Workshops Introductie tot digitaal denken 34 --------SEO-proof schrijven p64 ● 35 --------Fotograferen met je smartphone p64 36 --------Filmen met je smartphone p65 ● 37 --------Video monteren p66 ● 38 -------Converseren via Facebook en Twitter p67 ● 39 --------Debatteren over Facebook en Twitter p67 ● 40 --------Journalistieke lessen uit de digitale praktijk p68 ●

Kruisbestuiving 41 --------De meeloopstage p69 ●

Rechten & plichten 14 --------Grenzen van de persvrijheid p50 ●

Effectiever werken

Een goed gesprek

42--------Jezelf slimmer organiseren p70 43--------Constructief samenwerken p71 44--------Jezelf fris en scherp houden p72 ●

15--------Inleidende interviewtips p51 ● 16 --------Logisch argumenteren p51 17 --------Doortastend interviewen voor televisie p52 18--------Persoonlijk interviewen p53 ●

Beter schrijven 19 --------Taalvast schrijven p54 20 --------Tekst schrijven op beeld p54 21--------Inleidende schrijftips uit Hollywood p55 ● 22--------Kopstukken schrijven p56 23 --------Verhalende journalistiek voor gevorderden p57 ●

In beeld 24--------Beeld beoordelen p58 ● 25--------Beeld bewerken p58 ● 26 --------Vrijstaand maken p59 ● 27 --------Gezichten bijsturen p59 ● 28 --------Illustrator p60 ● 29 --------Infographics en grafieken p60 ●

Beter leiding geven 45--------Eindredactie bij de Volkskrant p73 46 --------Elke dag coachen p74 ● 47 --------Persoonlijk leiderschap voor chefs I p75 ● 48--------Persoonlijk leiderschap voor chefs II p76 ● 49--------We all lead together p77 ●

Strategisch denken & handelen 50 --------Senior Fellowship p78 ● 51 --------Business and organisational leadership excellence p79

Special voor onze nieuwe regiokranten 52 --------Tour d’horizon langs enkele redacties van De Persgroep p81 53 --------Introductieprogramma voor journalisten van de regiokranten p82

Praktisch p86

● Ook voor journalisten van onze nieuwe regiokranten.

Hoe meld je je aan? Surf voor donderdag 25 juni naar campus.persgroep.be en meld je aan voor die programma’s die op je wishlist staan. Volgde je het afgelopen jaar een bijeenkomst bij de Campus, dan hebben wij reeds je gegevens en krijg je van ons een mail met je gebruikersnaam en de mogelijkheid om je wachtwoord aan te maken. Ben je nieuw bij de Campus, maak dan eerst je eigen account aan. Vragen over online aanmelden? Tine Pâquet helpt je verder: [email protected] of +32 478 44 27 38. Je krijgt van ons eind augustus ofwel een bevestiging van deelname ofwel een bericht over registratie op de wachtlijst. Nog dit. Voor de collega’s van de nieuwe Nederlandse regionale kranten is er dit najaar een apart aanmeldingssysteem. Zie p80.

5

Iwan Reuvekamp Over hoe zijn radiocarrière begon in een slaapzakje voor de deur van de 3FM-studio en andere inspirerende verhalen van de programmadirecteur van Q-music

8

Kurt Minnen Over de enorme impact van de overgang naar digitaal en over het belang van inzetten op kwaliteit boven het streven naar zo veel mogelijk clicks.

16

Anniek van den Brand en Ingrid Sikking Over hoe twee krantenmaaksters met heel verschillende achtergronden elkaar aanvullen bij het maken van het nieuwe katern &.

12

Michaël Opgenhaffen Over snel bronnen opsporen met behulp van Twitter en over hoe journalisten uitglijders op sociale media kunnen voorkomen. Judith Koelemeijer Over het ambacht van de verhalende journalistiek, over het belang van details en over de vraag hoeveel verbeelding geoorloofd is.

20

24

Iwan Reuvekamp, programmadirecteur Q-music Nederland ____________________________________________

‘Ik weet nog steeds niet of ik een goede directeur ben’ Als jongen van boerenkomaf moest en zou Iwan Reuvekamp de melkveehouderij van zijn vader overnemen. Zijn broer had immers bronchitis. Dus ging hij naar de lage landbouwschool. Maar Reuvekamp had maar één liefde: ‘Zelfs als kind wist ik al: ik ga bij de radio, al moet ik stofzuigen.’ Tekst Madelon Meester, foto’s Sanne De wilde

A

angekomen in het kantoor van de programmadirecteur van Q-music is meteen te begrijpen waarom de Junior Fellows zo enthousiast waren over de presentatie van Reuvekamp. ‘Zal ik laten zien wat ik aan de deelnemers van de cursus heb getoond?’, vraagt hij – vriendelijk gezicht, rechthoekige bril met dun montuur. We schuiven achter zijn computer en zonder enige aanmoediging begint hij hartstochtelijk te vertellen. ‘Kijk, hier ben ik geboren, in Dalfsen, vlak bij Zwolle.’ Met Google Streetview zoomt hij in op de boerderij aan de Ankummerdijk waar hij opgroei-

de. ‘Er is helemaal niks omheen, zie je? Alleen maar gras. Dit was mijn kamer’, zegt hij, wijzend naar een raampje rechtsboven. ‘Ik ben heel beschermd opgevoed. Zwolle was voor ons toen al een grote stad. Als we daarheen gingen om te winkelen, hielden we onze portemonnees goed bij ons. Heel eng vonden we dat.’

Werken op de melkveehouderij Een echte plattelandsjeugd had hij, vertelt Reuvekamp, het gaatje in zijn oor waarin ooit een ringetje heeft ge-

8

zeten, herinnert nog aan zijn boerenkomaf. Hij speelde veel met zijn zus en broer op het grote erf, maar er moest ook hard worden gewerkt. Alles leek erop dat hij later de melkveehouderij van zijn vader zou overnemen. Zijn broer had bronchitis, en was dus niet geschikt voor de stoffige stallen waarin de koeien op het stro lagen. Reuvekamp werd naar de Lagere Agrarische School in Heino gestuurd. Hij voelde zich er altijd een beetje an-

Iwan (rechts) en Robert Bernink, de nieuwe directeur van Q: ‘Ik ben heel beschermd opgevoed. Zwolle was voor mij een grote stad.’

Iwan Reuvekamp (42) _Deed na de landbouwschool (LAS) het VHBO, een soort HAVO

ders. Niet het boerenleven, maar de radio was zijn grote liefde, iets wat was ontstaan door het ‘kastje’ in de woonkamer, dat altijd aanstond. Het was zijn venster naar de buitenwereld. ‘Op de radio werd gepraat en gelachen. Alles leek zo leuk, dat sprak tot de verbeelding.’ Dus wilde de jonge Iwan dj worden. Als er een familiefeest was, was hij al weken van tevoren met cassettebandjes en lampjes in de weer. ‘Ik was er bloednerveus voor. Terwijl

niemand natuurlijk ooit heeft gehoord wat ik draaide.’

_Startte bij de radio als loopjongen voor Frits Spits _Is sinds 2010 programmadirecteur bij Q-music Nederland

Op weg naar de KRO!

_Heeft een vriendin, een zoon (9) en een dochter (11)

Toen hij 15 was, werd hij derde bij de plaatselijke diskjockeywedstrijd, van de drie deelnemers, dat wel, maar de jury oordeelde positief. ‘Reuvekamp viel op door zijn flair en het ontbreken

9



‘Ik had de schlemiel van radioland kunnen zijn. Maar De Persgroep zei: we geloven in je. Daar ben ik heel dankbaar voor’ van ook maar een greintje nervositeit’, zo staat in een krantenknipsel dat bewaard is gebleven. Toen hij in de KRO Studio Gids van zijn ouders zag dat je als lid de radiostudio’s kon bezoeken, zei hij: ‘We móéten deze coupon invullen, we móéten kijken bij de KRO’. Reuvekamp werd uitgenodigd. ‘Een geluk van de wereld’, noemt hij het. Het was zijn eerste keer in Hilversum. ‘Héél bijzonder. De KRO zat nog in een oud gebouw en er was een aparte studio waar hoorspelen werden gemaakt.’ Niet met computergeluiden, maar met een autodeur die aan de muur was bevestigd en een bak vol grind, voor als het lopen over een grindpad moest worden nagebootst. Vanaf dat moment wist Reuvekamp het zeker: ‘Ik ga bij de radio, al moet ik stofzuigen.’

tendprogramma Giel samen met Giel Beelen – nu een van de bekendste dj’s van Nederland – en coachte de dj’s. ‘Dat slaapzakje is mijn enige sollicitatie geweest.’

Van Giel naar Q-music Het coachen bleek hem zo goed te liggen, dat hij besloot voor zichzelf te gaan werken en dj’s van allerlei radiostations te begeleiden. Zo kwam hij terecht bij BNR, Radio 538 en ook Q-music. Toen de toenmalige programmadirecteur Wouter van der Goes opstapte, vroeg de baas van Q of Reuvekamp Van der Goes’ functie wilde overnemen. ‘Ik dacht: na de ochtendshow van Giel wilde ik een nieu-

In slaapzak voor de radiostudio Wat er vervolgens gebeurde, klinkt haast te onwaarschijnlijk om waar te zijn. Door in een slaapzakje voor de 3FM-studio te gaan liggen, is zijn radiocarrière begonnen. De nacht-dj’s die hem zagen, vroegen hem binnen. Hij kreeg een kopje koffie en mocht de telefoon opnemen. Algauw kwamen er klusjes bij: voor radio-dj Frits Spits legde hij het bakje met cd’s op volgorde van de top-40, hij verstuurde prijzen naar de winnaars en haalde koffie. Al snel werd Reuvekamp een bekende bij 3FM en wanneer er iemand ziek was, werd hij gebeld. Hij mocht de jingles maken, groeide uit tot eindredacteur, verzon het populaire och-

‘Mijn enige sollicitatie was een slaapzakje.’

10

we uitdaging. Nou, hier is-ie.’ Het begin was moeilijk: Q-music wilde een nieuwe, optimistische koers inzetten en om dat te realiseren, werd er afscheid genomen van oude bekende dj’s zoals Ruud de Wild, Gijs Staverman en Jeroen van Inkel. Jonge positieve diskjockeys werden op de plekken van de oude garde gezet. Zoals de toen nog onbekende Mattie en Wietze, die de ochtendshow voor hun rekening namen, het belangrijkste tijdstip voor de radio. Hoewel zij inmiddels dé gezichten, of beter: de stemmen van de zender zijn, kelderden de luistercijfers in eerste instantie enorm. ‘Ik ben toen twee keer naar mijn baas gestapt om te zeggen: jullie moeten iemand anders nemen, blijkbaar ben ik niet de goede man.’ Tot tweemaal toe werd Reuvekamp terug

‘Het is leuk om op de Campus anderen te inspireren met Q-music.’

naar de redactie gestuurd. ‘De Persgroep zei: we geloven in jouw koers. Daar ben ik heel dankbaar voor. Ze hadden me ook na een jaar kunnen bedanken en dan was ik de schlemiel van radioland geweest.’

Twijfel en succes Nu, vijf jaar later, lijkt de aanpak van Reuvekamp te werken. Q-music behoort samen met Radio 538, Sky Radio en 3FM tot de best beluisterde radiostations van Nederland. Maar tevreden is de programmadirecteur nog lang niet. ‘Er zijn momenten dat ik naar de radio luister en het niet goed genoeg vind.’ Zelfvertrouwen heeft het succes van Q-music hem ook niet gegeven. ‘Ik weet nog steeds niet of ik een goede programmadirecteur ben, maar ik doe wel mijn best en werk hard. Dat arbeidsethos zal mijn boerenafkomst wel zijn.’

Iwan over de Campus

D

e Campus is een verbindende factor tussen alle bedrijven van De Persgroep, dat vind ik heel goed. Door het contact met andere afdelingen krijg je een goed gevoel van wat De Persgroep is. Je komt met verschillende culturen en mensen in contact. Ik vind het bijzonder dat er tijd en geld wordt geïnvesteerd in mensen. Zelf geef ik de cursussen graag en ik zou het nog wel meer willen doen. Het is leuk om andere bedrijven te kunnen inspireren met Q-music, zoals andere bedrijven ook weer een inspiratie voor Q vormen. Niets mooiers dan dat we het programma van de Campus zoveel mogelijk invullen met mensen van De Persgroep. Ik denk dat internen beter kunnen inspelen op de behoeften van het bedrijf. Externe opleidingsinstituten bieden een standaardprogramma aan, terwijl De Persgroep een specifiek en dynamisch bedrijf is en zo’n standaardprogramma dus niet altijd aansluit.

11

Anniek van den Brand en Ingrid Sikking ____________________________________________

‘Empathisch wordt vaak verward met soft’ De een komt van Trouw, de ander werkt al veertien jaar bij het AD. Ze ontmoetten elkaar via de Campus en nu maken ze samen &, de nieuwe dagelijkse bijlage van zeven regionale kranten. Wat drijft Anniek van den Brand en Ingrid Sikking? En hoe komen hun verschillende achtergronden tot uiting in de samenwerking, en in &? Tekst Madelon Meester, foto Cigdem Yuksel

A

nniek van den Brand – blond haar, blauwe ogen – weet het nog goed. Het was bij de lancering van de Campus, drie jaar geleden, dat zij Ingrid Sikking – donker haar, bruine ogen – voor het eerst zag. ‘Het was meteen aan’, zegt ze lachend, met een licht Brabantse tongval. ‘We vertrokken met een busje naar Antwerpen, Ingrid stapte in Rotterdam in en ik wist direct: o, die vind ik leuk.’ Het is een turbulente periode voor de twee kersverse collega’s, die dit voorjaar keihard werkten aan het gloednieuwe katern &, een dagelijkse bijlage voor de zeven regionale kranten die De Persgroep afgelopen februari overnam.’ Nu zitten de twee samen in de lichte,

witte kantine van het Algemeen Dagblad in Rotterdam. Een vertrouwde omgeving voor Sikking, die al veertien jaar bij het AD werkt en chef is van het AD Magazine. Van den Brand zit er pas een paar weken. Ze vertrok onlangs als chef en columniste van Tijd, het zaterdagmagazine van Trouw. Toen Sikking tijdens kerst in de Volkskrant las dat Van den Brand ontslag had genomen bij Trouw, belde ze haar meteen. ‘Een heel lief telefoontje’, zegt Van den Brand. ‘Het was een heftige periode, afscheid nemen van een krant na 21 jaar is niet niets. Je bent toch een beetje getrouwd met alles en iedereen.’ ‘Ik voelde de behoefte om te bellen’, zegt Sikking. ‘In die zin ken je elkaar toch goed genoeg van de Campus. Ik

12

denk ook dat ik me als geen ander kan voorstellen hoe het is om iets achter je te laten wat je met zoveel liefde hebt gemaakt. Het is niet gewoon een baan, het is meer.’

Eén kopje koffie Wat Sikking ook meteen dacht, is: wat zou het gaaf zijn als ze hier komt werken. Ze sprak erover met Christiaan

Anniek (links): ‘Ondanks onze heel andere krantenachtergrond, denken we hetzelfde over kranten maken en leidinggeven.’

Ruesink, de hoofdredacteur van het AD, en die dacht er net zo over. Van den Brand zélf moest er in eerste instantie niet aan denken chef te worden van een nieuw katern. Ze zou gaan freelancen als schrijvend journalist, had al allerlei afspraken staan en had zich erop verheugd. Maar Ruesink zei: ‘Eén kopje koffie kan toch wel?’ Van den Brand: ‘Ik dacht: vooruit, maar het wordt niks.’ Dat liep anders. ‘Ik kreeg het idee dat we ondanks een heel andere krantenachtergrond toch hetzelf-

de denken en hetzelfde enthousiasme hebben over kranten maken en leidinggeven.’ Zo’n zelfde visie delen Van den Brand en Sikking ook. Ondanks hun verschillende afkomst – twee kranten met een compleet ander signatuur – botst het niet, zeggen ze. Van den Brand: ‘We noemen het aanvullen. Het AD heeft een andere insteek bij de berichtgeving dan Trouw,

13

maar wat ik leuk vind, is dat & er echt tussenin staat. Het is niet zuiver AD en het is ook geen Trouw-katern.’ Sikking: ‘Het is voor de lezers van de regionale kranten. Het is echt iets nieuws.’ Wat vond je van het AD toen je nog bij Trouw werkte? Van den Brand: ‘Het is echt een heel andere krant. Vrij Rotterdams ook, ik woon in Amsterdam, dus in die zin was het AD een beetje ver van mijn

‘Ik vind het ontzettend leuk om mensen te laten stralen in wat ze doen of ze een kontje omhoog te geven in het vak, maar tegelijkertijd vind ik wel: we zijn hier aan het werk en daar krijgen we voor betaald’ Anniek van den Brand

bed. Als ik al een populaire krant las, was het De Telegraaf omdat mijn man daar werkt. Het AD had ik niet erg in mijn vizier, ik had er niet zo’n mening over.’ Welke verschillen vallen je op met de redactie van Trouw? Van den Brand: ‘Wat mij de eerste dagen erg opviel, is dat hier veel wordt gelachen. Ik vind dat er een goeie sfeer hangt. Waarschijnlijk ook door de overname van Wegener, er staat veel te gebeuren. Er komen collega’s bij, er moeten bureaus worden bijgekocht, er hangt een sfeer van opbouwen. Er gaat iets veranderen en daar wordt in mijn beleving op een optimistische, praktische manier mee omgegaan. Én er zitten veel jonge mensen op de redactie en veel vrouwelijke chefs.’ Sikking: ‘Inmiddels hoor, dat is nog niet zo lang zo.’ Hoe zouden jullie elkaar omschrijven? Sikking: ‘Anniek is levenslustig, iemand met humor en vol passie. Een vrouwelijke leidinggevende die gebruikmaakt van haar vrouwelijke kwaliteiten. Ze is emotiegericht, voelt dingen aan, is creatief en menselijk. Ik denk dat we het daarom met elkaar kunnen vinden, dat we allebei houden van wat we maken.’ Van den Brand: ‘We staan heel vergelijkbaar in ons werk. Ik vind Ingrid gedreven, op een goede manier. En wat

ik ook plezierig aan haar vind, is dat ze heel open is. Ze deelt veel met me en laat zichzelf zien. Tegelijkertijd is ze ook een tough lady. In haar hele empathische manier van zijn kan ze evengoed knopen doorhakken. Ik denk dat empathisch nogal eens wordt verward met soft.’ Jullie vinden het niet lastig kritiek te geven? Sikking: ‘Nee, totaal niet. Ik geef honderd complimenten op een dag, maar juist doordat ik dat doe, kan ik ook heel makkelijk kritiek geven. Ik geef het aan wanneer ik een stuk niet goed vind en zeg er wat van als iemand zich niet voldoende inzet. Daar ben ik heel helder in.’ Van den Brand: ‘Ik zie heel duidelijk voor me wat ik wil maken en op welk

Anniek van den Brand (48) _Studeerde journalistiek in Utrecht _Begon als regioverslaggever bij het Noordhollands Dagblad _Werkte 21 jaar bij Trouw, als verslaggever, columnist en chef _Sinds eind februari chef &, het nieuwe katern voor zeven regiokranten _Is getrouwd, heeft een zoon (12) en een dochter (11), en kreeg er twee grote kinderen bij via haar man

14

niveau. Wie daaraan bijdraagt kan op honderd procent loyaliteit rekenen, maar als iemand daaraan afbreuk doet, heb je aan mij een slechte. Ik vind het ontzettend leuk om mensen te laten stralen in wat ze doen of ze een kontje omhoog te geven in het vak. Maar tegelijkertijd vind ik: we zijn hier aan het werk en daar krijgen we voor betaald. Ik verwacht dat mensen een positieve bijdrage leveren aan wat we aan het maken zijn.’ Waarin verschillen jullie van mening? Sikking: ‘Ik merk dat ik er steeds op hamer dat & een menselijk katern moet worden, dat is echt mijn opvoeding bij het AD. Als er in een artikel personen aan het woord komen, wil ik ze ook echt zien.’ Van den Brand: ‘Bij Tijd hebben we eens een nummer gemaakt dat Lief Lijf heette, over het lichaam. Daar hebben we toen heel mooie illustraties bij laten maken, daar had ik het met Ingrid over en toen zei ze: ‘Dat zouden wij nooit doen, wij zouden dan een foto laten maken.’ In mijn beleving was het niet zo interessant van wie de anekdotes in het stuk waren. Mij ging het erom dat die anekdotes mooi, bijna literair waren, ik hoef daar geen mens bij. In die zin hebben we een andere benadering. Dan denk ik: grappig, dus zo doe jij dat. Snap ik de meerwaarde? Ik vind het prettig dat ik moet schuiven in mijn hoofd.’

‘Mijn dochter begreep niet dat haar juf na haar bevalling nog niet terug was op school, want de vader kon toch ook voor de baby zorgen? Je leeft iets voor, hé?’ Ingrid Sikking

Chef-nacht Sikking noemt haar baan ‘de leukste van de wereld’. Om er verontschuldigend aan toe te voegen: ‘Het is vast heel irritant als mensen dat zeggen.’ Op haar 29ste werd ze voor het eerst chef. Ze schreef voor het AD-katern Diagnose en toen ze zonder leidinggevende kwamen te zitten, pakte ze haar verantwoordelijkheid en begon de boel te coördineren. Van den Brand kreeg op haar 35ste voor het eerst een leidinggevende functie: chef-uit. ‘Dat heette toen nog chef-nacht. Dat vond ik zo mooi klinken, een bijna poëtische titel. In die tijd merkte ik dat ik het vermogen heb mensen hard voor me te laten lopen. Niet omdat ze bang voor me zijn, maar omdat ze denken: dat wil ik voor haar doen. Zo komt het tenminste op me over.’ Toen de functie chef-nacht voor haar gevoel steeds meer een invuloefening werd, stopte ze ermee. ‘Ik vond mijn inhoudelijke invloed niet groot genoeg meer. Daarbij werden mijn kinderen groter en die vonden het helemaal niet fijn dat ik om de week ’s avonds weg was en niet mee-at. Toen dacht ik: ja, dat is eigenlijk ook helemaal niet leuk. ’ Inmiddels is haar zoon 12 jaar en haar dochter 11. Samen met hen en haar man woont ze in Amsterdam, waar ook de twee volwassen kinderen uit haar partners eerdere relatie wonen. Sikkings dochter is 5 jaar en haar zoontje

3 en woont met haar gezin in Rotterdam. Moeite met het combineren van hun drukke banen met hun privéleven hebben ze allebei niet. ‘Mijn man Bart Hoogveld (fotograaf en beeldredacteur bij het AD, red.) en ik verdelen de zorgtaken echt gelijk’, vertelt Sikking. ‘Soms is hij drukker en soms ik. Toen ik het AD Magazine aan het opzetten was, werkte ik ontzettend veel. Vaak losten we elkaar af. Mijn dochtertje zei op een gegeven moment, toen Bart thuiskwam: ‘Ga jij nu weg mama?’ Toen schrok ik wel even. Gelukkig had ik ’s nachts veel qualitytime met mijn kinderen.’ Lachend: ‘Ze waren allebei heel slechte slapers.’ Zelf komt Sikking uit een traditioneel gezin uit Wassenaar. Haar vader was inkoper voor ziekenhuizen en was van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat aan

Ingrid Sikking (41) _Studeerde journalistiek in Utrecht en sociologie in Amsterdam. _Startte in 1996 als freelancejournalist voor diverse tijdschriften, waaronder Flair en Gezondheidsnieuws _Sinds 2013 chef AD Magazine en sinds 2006 chef bijlagen _Woont met haar vriend, dochter (5) en zoon (3), in Rotterdam

15

het werk. De zorg kwam bij haar moeder te liggen. ‘Ik vind het leuk dat Bart en ik het nu samendoen. We zijn een hecht team met zijn vieren.’ Van den Brands ouders hadden een bakkerij in het Brabantse Keldonk en waren altijd veel aan het werk. ‘Ze waren wel continu in de buurt, maar het was heel erg van: doe je eigen ding. Ik heb me daardoor nooit tekortgedaan gevoeld, ik heb het idee dat ik juist daardoor een goede band heb met mijn zussen. Volgens mij vindt mijn zoon het heel fijn dat ik er niet constant ben. Mijn dochter heeft ook erg de neiging haar eigen leven te plannen. Dan stuurt ze me een sms’je: ik ga nu naar yoga. En stuur ik terug: veel plezier.’ In dat yogaklasje moest Van den Brands dochter onlangs opschrijven wat ze later wil worden. Ze noteerde: baas van de Mini-store. ‘Dat vond ik zo leuk, niet omdat ze van mij de baas moet worden, maar dat het in haar perceptie zit dat je als vrouw leiding kunt geven. Dan vind ik dat mijn opvoeding is geslaagd.’ Sikking: ‘En mijn dochter begreep niet dat haar juf nadat ze was bevallen nog niet terug was op school, want de vader kon toch ook voor de baby zorgen? Je leeft iets voor, hé?’ Van den Brand: ‘Precies. Mijn dochter is vrij timide, maar dat het voor haar zo vanzelfsprekend is de baas te worden, vind ik echt fijn. Dat zal de generatie zijn.’

Kurt Minnen, digital manager Het Laatste Nieuws ____________________________________________

‘Ik wil dat ook een ICT’er ’s avonds in de kroeg de app van HLN boven haalt en zegt: heb ik gemaakt!’ Mensen enthousiast maken voor digitaal is een tweede natuur voor Kurt Minnen. Hij doet het bij Het Laatste Nieuws en, tot genoegen van velen, ook bij de Campus. Nu de digitale transitie in volle gang is, laat hij zijn licht schijnen op de mogelijkheden en uitdagingen van online. tekst Bert Voet, foto’s Jonas Lampens

V

oel je het gebouw daveren?’, grijnst Kurt Minnen (41), digital manager van Het Laatste Nieuws, in zijn kamer in Kobbegem. Hij wijst door het raam naar een hijskraan. ‘De hele Persgroep is in transitie.’ Begin 2014 werd hij aangetrokken. ‘Eerder werkte ik bij Microsoft, een zeer internationale, harde en planmatige omgeving’, vertelt hij. ‘Hier kwam ik in een totaal andere wereld, met veel emotie en gut feeling. Ik identificeer me sterk met de winnaarsmentaliteit en de commerciële insteek waarmee we van media merken maken. Maar de omvang van de transitie en de impact op de bedrijfs-

cultuur had ik onderschat. Er moeten nog enorme stappen worden gezet.’ ‘Een vat vol kennis.’ ‘Zijn charmante zelve.’ ‘Een spraakwaterval.’ ‘Een aanstekelijke onemanshow.’ Ziedaar een greep uit de feedback van cursisten. Zit hier een geboren trainer? ‘Nee, maar ik ben wel hypercommunicatief en extravert. Aan de Plantijn Hogeschool heb ik eens een halfjaar lesgegeven. Ik spoorde m’n studenten toen altijd aan om vaak door het raam te kijken. ‘Dat is the real world’, zei ik dan. Ik wilde niet de lesgever zijn die het beter weet. Ik wou hen vooral inspireren, de ogen openen. Dat vonden de studenten wel leuk.’

16

Mensen enthousiasmeren voor digitaal: dat is ook zijn missie bij Het Laatste Nieuws. Het pragmatisme en het positivisme druipen ervan af. ‘Maar om eerlijk te zijn: ik was wat ontgoocheld’, erkent hij. ‘Naar mijn presentatie kwam één freelancer van de ‘analoge’ redactie, de anderen waren ‘digitale’ mensen die hun kennis wilden verdiepen. Ook in Nederland waren er weinig krantenjournalisten. Ik heb meteen de directie wakker geschud: ‘Gasten, de transitie gaat snel, uw journalisten gaan nog altijd niet snel genoeg.’

‘Het is mijn job om mensen uit hun comfortzone te halen.’

Kurt Minnen (41)

Tijdgeest in cijfers Minnen toont aan wat cijfers voor journalisten kunnen betekenen en hoe je onlinelezers kan volgen en beter begrijpen. Wat bekijken ze en wat lezen ze? Hoe lang? Wanneer zijn ze weg? Wat delen ze? ‘Online kan je alles meten: dat is fantastisch’, zegt hij, terwijl hij op het dashboard Chartbeat de trends van vandaag toont. Ik zie een piek nadat de nieuwsbrieven werden verstuurd, wat de topstukken zijn en hoeveel verkeer via welke sociale media komt. Niet al-

leen voor HLN.be, ook voor sites van De Morgen, Joepie, 7sur7, Het Parool en het AD. Elke vrijdag krijgen de onlineredacties, maar ook de marketeers en de mensen van sales en ICT een uitgebreide cijferanalyse van hem. ‘Niet om hen erop vast te pinnen, maar ze moeten het wel snappen. Het is aan hen om er dingen van te leren, rode draden te zien, ideeën op te pikken. Hoofdredacties kunnen eruit distilleren waarop ze moeten inzetten, wat ze kunnen bijsturen – in the moment! – en hoe de mer-

17

_Studeerde geschiedenis en communicatie in Antwerpen _Startte 15 jaar geleden als webjournalist bij Planet Internet _Sinds 2014 digital media manager bij HLN.be _Woont samen in Antwerpen, is zijn droomhuis aan het bouwen in de Kempen

‘Na mijn voordracht heb ik meteen de directie wakker geschud: Gasten de transitie gaat snel, uw journalisten nog altijd niet snel genoeg’ ken en producten al dan niet in de tijdgeest passen. Ik probeer ook de context te geven, zoals marketingacties, technische problemen en wat de concurrentie heeft gedaan. In de digitale wereld werk je samen naar een doel. Ik werk dus zeer horizontaal. Na twee maanden zei hoofdredacteur Wim Verhoeven tegen mij: ‘Maar gij kent hier al iedereen!’ En dat is zo. Ook de ICT’ers wil ik aanvuren. ‘Wij schrijven gewoon stukjes code’, zeggen zij soms. Daar kan ik niet bij. Zij schrijven niet ‘zomaar’ codes. Zij schrijven codes voor de top-apps van het topmerk Het Laatste Nieuws, dat elke dag 1,6 miljoen unieke bezoekers trekt. In de kroeg moeten zij de app tonen en zeggen: Heb ik gemaakt!’

Zuckerberg ‘We hebben prachtige merken’, zegt Minnen. ‘Zowel in Vlaanderen als in Nederland en Denemarken. En al is hij in transformatie, onze business blijft sexy. Voor journalisten is het eigenlijk een zalige tijd: nooit waren er zoveel fora om een verhaal te vertellen. Maar daarbinnen een businessmodel ontwikkelen is veel moeilijker. Iemand met een zekere expertise is ertoe in staat om je vanuit z’n zolderkamertje te overvleugelen. Vroeger werd het misschien niet van journalisten verwacht, maar nu moeten ze ook weten wat die context is en hoe we ons geld verdienen.’ ‘En dat is vooral met onze homepage’, vervolgt hij. ‘Ook marketingtechnisch is ze belangrijk – het ís ons merk. Het is dus essentieel dat de lezers HLN.be écht in de duimen hebben. Dat is onze voordeur. Maar er is ook een achterdeur. Veel mensen komen nu binnen op artikelniveau: via Facebook, zoekacties, nieuwsbrieven. Facebook zorgt voor

30 procent van ons verkeer! En als Zuckerberg en co aan de knoppen draaien, zijn wij de pineut. Maar we moeten dat spel meespelen. Nowthisnews.com heeft geen homepage meer: daar staan gewoon links naar Facebook, Twitter, Tumblr, enzovoort. Dat zullen wij nooit doen: wij zijn een merkenbedrijf. Maar het toont hoe die wereld verandert. En ik wil dat de redacties dat weten.’

Freakshow Die redacties zijn in beweging. ‘Twee jaar geleden waren Het Laatste Nieuws en HLN.be aparte bedrijven die mijlenver van elkaar stonden. HLN.be was eigenlijk een freakshow. Dat werd zelfs voor het merk Het Laatste Nieuws schadelijk. Dat is bijgeschaafd. We zijn meer aan de krant gelinkt, de mix van verhalen is flink verbeterd. ‘Sinds anderhalf jaar zitten online en krant ook samen aan de centrale nieuwsdesk. Dat blijkt leerzaam. Onlinemensen moeten leren zien waar lezers mee bezig zijn. Ik noem hen weleens Belga-aapjes: vaak nemen ze persberichten en zoeken online wat extra info. De live-newsfeed hebben we nodig, maar zelfgemaakte stukken scoren aanmerkelijk beter. Dáármee maken we het verschil.’ ‘De krantenmensen wil ik enthousiasmeren, zodat ze het digitale omarmen – de sportjournalisten nog het meest: zij zijn hier de grootste seigneurs’, lacht hij. ‘We moeten de twee echt integreren: zo creëren we een beter product. Toen er op Facebook een nieuw filmpje opdook van een meisje dat in een bushalte werd gepest en geschopt, meende een chef dat we dat voor de papieren krant van de volgende dag moesten houden. Terwijl het al 500 likes had! Hoe kan

18

je zo’n filmpje bewaren voor de krant? ’s Avonds opende VTM Nieuws met dat filmpje. Zoiets moet HLN.be als eerste claimen. En meteen een groot interview met de ouders of schooldirectie aankondigen voor de krant van morgen. Online is een totaal ander metier. Wat op het ene medium werkt, werkt niet op het andere. Maar ze kunnen elkaar wel ongelooflijk versterken. En je kan het leren.’

Treintje Dat laatste is belangrijk. ‘We bouwen nu een nieuw contentmanagementsysteem: Digital Newsroom. Voorlopig focussen we daarmee op de webteams, maar op termijn zullen ook krantenjournalisten het gebruiken. Ik weet dat wij hen vroeg genoeg moeten uitleggen waarom dat belangrijk is en hoe het ons zal helpen. En ik wil dat ze ernaar uitkijken. Maar het is ook mijn job om mensen uit hun comfortzone te halen. Ik begrijp dat dat moeilijk is. Er zijn journalisten van 40 die defensief reageren en zich afvragen wat ze de komende twintig jaar nog moeten doen. Maar iemand als showbizzjournalist Mark Coenegracht is 57 en overlegt voortdurend met de onlinechefs. Als een stuk van hem online verschijnt, wil hij continu weten hoe vaak het gelezen is en waarom het al dan niet aanslaat. Voor hem is dat óók informatie.’ Minnen zelf is geen journalist. ‘Ik heb ook die ambitie niet. Adjunct-hoofdredacteur Dimitri Antonissen is nu de schakel tussen de krant en de site. Wij werken veel samen. Anders dan pakweg drie jaar geleden is ook de redactieleiding nu helemaal gegrepen door het digitale denken. Ze hebben begrepen dat de essentie is gebleven: een sterk

‘Voor journalisten is het een zalige tijd. Nooit waren er zoveel fora om een verhaal te vertellen.’

verhaal vertellen. Het verschil is: online moet nu. En niet clickbait, alleen maar gericht op het halen van zoveel mogelijk clicks. Ik vind dat we voluit op kwaliteit moeten werken.’

Verrijken Het hoge woord is eruit. Hoe definieert hij kwaliteit? ‘Voor HLN is er een checklist: de juiste mix van verhalen, koppen die kloppen, foto’s die juist zijn... Voor mij is kwaliteit wat echt is, wat aanspreekt, goed geschreven. Vroeger zag je hier nogal wat beelden van bebloede messen. Never again, hè. En kwaliteit is ook: de homepage regelmatig verversen.’ Dat laatste betekent niet noodzakelijk meer artikelen. ‘Anders dan aan een krant of tv-journaal is er aan het internet geen begin en geen einde. Nu maken we zowat vijfhonderd artikelen per dag.

In theorie kunnen we er oneindig veel maken. Welnu, ik heb eens nagetrokken wat de 15 procent minst gelezen artikelen waren – stukken met zestig clicks of zo. En of daar een rode draad in zat. Mijn idee was: als we de tijd en energie die daarin zit, gebruiken om de topstukken te verrijken, maak je je product en de beleving van de site beter. De eclips bijvoorbeeld: dat leefde! Daar moet veel energie naartoe gaan. Van mij mochten ze die dag vijftig stukken minder maken. Ik weet dat dat voor ons merk veel belangrijker is.’ ‘Journalisten willen zich niet laten leiden door wat volgens de cijfers populair is’, weet Minnen. ‘Zij zeggen te weten wat belangrijk is. Ze hebben gelijk. Dashboards veranderen daar niks aan. Maar ik wil wel hun argwaan wegwerken en hun de tools aanreiken om de realiteit te vatten. Netanyahu die zelf twitterde dat zijn overwinning totaal

19

onverwacht was: dat was op zich geweldig nieuws. Ook voor HLN-lezers. De Morgen zal ingaan op de impact daarvan, of op waar hij precies voor staat. Wij brengen het op onze manier.’ Hoe ziet hij de krant over tien jaar? ‘Ze zal niet verdwijnen, denk ik. De beleving ervan zal belangrijk blijven. Maar ze zal wel veranderen. Nieuws kunnen we op de site al niet bijhouden: Twitter is ons voor. In de krant zal je meer duiding krijgen, verdiepende verhalen, goede interviews. Ik denk ook dat ze op specifieke momenten zal worden gelezen. Op zaterdagmorgen vind ik het zalig om twee uur De Tijd op papier te lezen, al heb ik ’m ook digitaal. Sowieso denk ik veel meer in nieuwsmerken dan in dragers. En ik denk dat Het Laatste Nieuws en HLN.be als zodanig nog belangrijker zullen worden. Maar ze zullen op verschillende momenten in verschillende vormen naar de lezer komen.’

Succesauteur Judith Koelemeijer ____________________________________________

‘Soms is dat wat je niet hebt het verhaal’

Bestsellerauteur Judith Koelemeijer wordt in Nederland gezien als een van de belangrijkste voorvechters van het populaire genre verhalende journalistiek. Voor de Campus geeft ze een cursus op een bijzondere locatie: het tuinhuisje van haar uitgever. TEKST Madelon Meester, foto’s Lieven Van Assche

T

oen Judith Koelemeijer haar debuut Het zwijgen van Maria Zachea (2001) schreef, had ze nog nooit van New Journalism gehoord, de journalistieke stroming waarvoor nu de Nederlandse term ‘verhalende journalistiek’ wordt gebruikt. Ze is door schade en schande wijs geworden, zegt ze zelf. In 2000 nam ze ontslag bij de Volkskrant, waar ze sinds 1994 werkte, om zich volledig op het boek over haar

vaders familie uit Wormer te storten. Ze interviewde haar vader en zijn elf broers en zussen, die acht jaar lang om beurten voor hun moeder zorgden nadat zij een hersenbloeding had gekregen. ‘In de eerste versie had ik het heel journalistiek aangepakt en alle broers en zussen van mijn vader letterlijk aan het woord gelaten. Dat werd saai, heel simpel, dat trek je niet een heel boek lang.’ Het was haar man, filmmaker Vuk Janic, die haar op het idee bracht

20

‘Deze manier van werken is soms ontregelend voor journalisten. Ze raken in de war.’

scènes te schrijven. Je moet in het hoofd van de personages gaan zitten, zei hij. ‘Dat vond ik heel merkwaardig. Ik dacht: dat kan toch niet? Ik had nog nooit waargebeurde verhalen gelezen die waren opgeschreven als roman.’ Toen het boek uitkwam, wist de uitgever niet wat er als genreaanduiding op de cover moest komen. ‘Op de eerste druk staat: oral history, dat was het natuurlijk helemaal niet. Het geeft wel aan hoe snel de tijd is veranderd,

Judith Koelemeijer (48) _Studeerde nederlands en culturele studies in Amsterdam

inmiddels is literaire non-fictie in Nederland een ingeburgerde term en een heel populair genre.’ En Judith Koelemeijer is een van de belangrijkste exponenten ervan. Van Het zwijgen van Maria Zachea werden meer dan 300.000 exemplaren verkocht. Ook Anna Boom (2008) en Hemelvaart (2013) werden bestsellers. Samen met andere Nederlandse boegbeelden zoals Geert Mak, Annejet van der Zijl en Lieve Joris heeft ze een eet-

club. Eens in de twee maanden spreken ze af om over hun liefde voor het waargebeurde verhaal te praten.

_Werkte van 1994 tot 2000 als redacteur bij de Volkskrant _Is sinds 2001 schrijver van literaire non-fictie en publiceerde Het zwijgen

van Maria Zachea (2001), Anna Boom (2008)

Wat verklaart volgens jou het succes van het genre? ‘Ik denk dat in tijden waarin er veel verandert in de wereld, mensen het prettig vinden non-fictie te lezen als een spiegel van wie ze zijn en waar ze vandaan komen. Vooral de historische

21

en Hemelvaart (2013) _Is getrouwd met de filmmaker Vuk Janic en heeft een zoon (12) en een dochter (2)

‘Ik vind dat je het bij de feiten moet houden, maar je mag wel je verbeelding gebruiken, al heb je daarin bij een boek soms meer vrijheid dan bij een krant’

literaire non-fictie is in Nederland populair. In Het zwijgen van Maria Zachea herkenden veel mensen hun eigen familiegeschiedenis.’ Ook op de redacties van kranten en weekbladen is de belangstelling voor verhalende journalistiek toegenomen. Hoewel het een genre is waarin veel tijd gaat zitten en niet iedere hoofdredacteur daarop zit te wachten, wordt Koelemeijer steeds vaker gevraagd cursussen te geven, vertelt ze. ‘Hoofdredacties worden zich er meer van bewust dat het snelle nieuws via internet wordt verspreid en dat de krant, in zekere zin, meer een tijdschrift is geworden. Het belang van goed geschreven verhalen die wat diepere thema’s aanboren, wordt groter. Verhalen die herkenning oproepen bij de lezer en die zo geschreven zijn dat je ze in één keer uitleest. Toen ik in 2000 wegging bij de Volkskrant was daar nauwelijks belangstelling voor.’

thuiszitter. Bij het eerste bezoek zit de jongen boven, hij laat zich niet zien. De journalist gaat er nog een keer heen en uiteindelijk komt-ie een keer naar beneden en vertelt hij zijn verhaal. Ten slotte gaat de verslaggever nog eens met de hulpverlener terug, maar komt de jongen weer zijn kamer niet uit. Hoe tragisch ook, die ontwikkeling is goed voor het verhaal, dat maakt het spannend. ‘Je zou ook alleen de hulpverlener kunnen laten vertellen met een quoteje hier en daar van iemand anders. Maar door zo’n karakter centraal te stellen, het hele verhaal op te hangen aan die ene jongen, krijg je een dramatischer

Leent elk verhaal zich voor de verhalende journalistiek? ‘Nee, het helpt als je een, twee of drie duidelijke karakters hebt, dus dat je het verhaal kunt ophangen aan een karakter dat, idealiter, een ontwikkeling doormaakt. Dat er een conflict is in zijn leven en dat je aan het eind ziet hoe zijn leven verder gaat. Een mooi voorbeeld is het verhaal van een journalist van het Dagblad van het Noorden over het groeiende aantal jongeren dat met psychische problemen thuiszit. In dat artikel gaat de auteur met een hulpverlener mee naar een

stuk. Een verhaal dat ook veel langer bij de lezer blijft hangen.’ Terwijl je normaal gesproken als journalist misschien denkt: ik heb die jongen niet lang genoeg gesproken, dus ik heb geen verhaal. ‘Ja, en bij de verhalende journalistiek kun je dat gegeven gebruiken. Het gaat er juist om dat hij zijn kamer niet uitkomt. Wat je niet hebt, is soms het verhaal. Je kunt er een scène van maken en beschrijven hoe zijn moeder in de woonkamer zit, met haar hondje. En dat de hulpverlener zegt: ‘Zal ik naar boven gaan?’ En dat die moeder vraagt: ‘Wil je dan eerst een formulier onder-

‘Je moet in het hoofd van de personages gaan zitten.’

22

‘Wat staat er op iemands dressoir? Wat heeft iemand aan? Je moet genoeg informatie hebben om een sfeer op te roepen.’

tekenen dat als hij iets kapotslaat, we dat op jullie kunnen verhalen?’ Dat soort informatie is veelzeggend.’ Wat is de kern van verhalende journalistiek? ‘Het schrijven van scènes. Dat je laat zien wat er gebeurt en dat zo beeldend en gedetailleerd weet te beschrijven dat de lezer het gevoel krijgt dat hij erbij is. Dat is ongelooflijk veel werk: om scènes te schrijven, moet je veel informatie hebben. Je moet de omgeving kennen, goed om je heen kijken. Wat staat er op iemands dressoir? Wat heeft iemand aan? Hoe ruikt het? Je moet genoeg informatie hebben om een sfeer te kunnen oproepen. ‘Deze manier van werken is soms ontregelend voor journalisten. Ik maak

vaak mee dat journalisten zeggen: ik dacht dat ik kon schrijven, maar nu weet ik het niet meer. Ze raken in de war, maar dat is ook het leuke. Iedere journalist ontwikkelt een bepaalde stijl waarvan hij weet dat die altijd werkt. Het is interessant die eens los te laten en te kijken wat er gebeurt als je een andere opbouw, toon en stijl gebruikt en een ander perspectief kiest.’ Joris Luyendijk heeft eens gezegd: ik vertel een verhaal voor bij het kampvuur, je mag de waarheid een beetje geweld aandoen. Zie jij dat ook zo? ‘Ik vind dat je het bij de feiten moet houden, maar je mag wel je verbeelding gebruiken, al heb je daarin bij een boek soms meer vrijheid dan bij

23

een krant. In Het zwijgen van Maria Zachea beschrijf ik een Vietnamteach-in in de jaren zestig. Mijn oom heeft daar het een en ander over verteld, maar wist er niet zoveel meer van. Dan gebruik ik andere bronnen, zoals het verslag van die avond in Het Parool uit die tijd, om zijn herinneringen als het ware op te frissen. Ik maak die werkwijze ook duidelijk in de verantwoording van mijn boek, maar het is natuurlijk in hoge mate een constructie, veel meer dan een reconstructie. Daarover spreek ik in de cursus en dan zie ik journalisten soms wel kijken van: dat kan helemaal niet in de krant. Over die scheidslijnen kun je interessante discussies hebben, maar één ding staat voorop: je gaat geen feiten verzinnen.’

Professor Michaël Opgenhaffen ____________________________________________

‘De journalist is steeds meer een merk’ Journalisten leren bij hem hoe je via sociale media de buurman van Osama bin Laden kan opsporen. En hoe je jezelf als journalist op de kaart kan zetten zonder brokken te maken. Welkom in de wereld van professor Michaël Opgenhaffen, een van de populairste trainers van Campus De Persgroep. Tekst Bert VOET, foto Jonas lampens Over Twitter als zoekinstrument ‘Er is een groot verschil tussen het alledaagse gebruik van sociale media en hoe je ze als journalist geavanceerd kan inzetten om informanten op te sporen. Bepaalde basisinzichten worden haast nooit gebruikt. Hoe vind je getuigen van pakweg de aanslag in Boston? Vaak denken cursisten aan termen als ‘Boston’ en ‘ik’ of ‘hier’. Maar als je vraagt wat ze zelf zouden schrijven, hoor je ‘shit’ of ‘OMG’ of ‘ik ben oké’. Haast niemand ter plaatse twittert ‘Boston’. Dan kan je beter zoeken op locatie, naar alle tweets die het afgelopen uur van daaruit zijn verstuurd. Dat moet via een omwegje. Maar als je het een keer hebt gedaan, vergeet je het nooit meer. ‘Dat de Amerikaanse versie van Facebook verschilt van de Nederlandse, zie je pas als je zoekopdrachten invoert. Via de ‘graph search’ kan je

in die eerste versie zoekcriteria combineren. Zo kan je dus mensen zoeken die geboren zijn in België of Nederland, nu in Boston wonen en marathons lopen.’ ‘Veel mensen gebruiken Google Maps om hun vakantiewoning te bekijken. Maar je kan er ook mee op speurtocht als Osama bin Laden in het Pakistaanse Abbottabad wordt geliquideerd en je wil weten wat zich daar precies heeft afgespeeld – het liefst van zijn buurman. Door een knopje aan te vinken kan je geogelocaliseerde foto’s van hobbyfotografen of andere mensen uit die stad zoeken. Daar staan altijd auteursgegevens bij, en dus kan je contact met die mensen opnemen.’

Over twitteren als journalist ‘Twitteren moet in je persoonlijkheid liggen. Als je het echt niet leuk vindt of je

24

hebt er geen tijd voor: laat het dan. Je kunt het beter niet doen dan op een slechte manier. Maar je kan er je netwerk zeker geweldig mee uitbreiden. Louter door je aanwezigheid komen mensen met nieuwswaardige zaken sneller naar je toe. Het geeft je het imago van een autoriteit. Het belang van de journalist als merk neemt sowieso toe. Je moet jezelf aan de nieuwsconsument verkopen als expert, want online zijn er zoveel alternatieven.’

Over uitschuivers op Twitter ‘Ook journalisten schieten vaak uit de bocht. Wat kan en niet kan, is uiteraard voer voor discussie, maar journalistieke tweets als ‘krijg je nu een stijve omdat je zit te sneren in het parlement?’ of ‘zoek eens een andere hobby’ tegen een kijker die kritiek heeft op een tv-programma,

dat is natuurlijk ver over het randje. Het gevaar dat professionele normen vervagen is altijd aanwezig. Je moet je er bovendien altijd van bewust zijn dat een bericht uit z’n context kan worden gehaald, en een eigen leven gaat leiden.’ ‘Beroepsethiek is ook relevant als je een ooggetuige zoekt. Stel dat iemand twittert: ‘OMG, ik ben zopas mijn nicht verloren.’ Denk dan voordat je reageert en zo iemand benadert goed na over hoe je dat zult doen en wanneer precies. Net zoals wanneer je belt naar iemand die

‘Twitteren moet in je persoonlijkheid liggen. Als je het echt niet leuk vindt : laat het dan.’

Michaël Opgenhaffen (37) net zijn kind is verloren in een verkeersongeval.’

Of Twitter betere journalisten maakt? ‘Sociale media zijn een aanvulling. Ook zonder kan je zeer goeie journalistiek bedrijven. Dat heeft meer met de neus voor nieuws te maken.’

Over de toekomst van kranten ‘Volgens de bekende World Newspaper Extinction Timeline wordt de laatste Amerikaanse krant in 2024 op-

gedoekt. In België zou dat in de jaren 2030 zijn. Dat geloof ik niet. De krantenconsumptie is hier relatief stabiel. Ze worden nog altijd door vele honderdduizenden mensen gelezen. Los van de platformen als televisie en de papieren krant zullen mediagroepen naar verwachting ook de komende decennia de referentie blijven. Begin jaren 2000 werd gezegd dat burgerjournalisten en bloggers redacties overbodig zouden maken. Het tegendeel is gebleken. Maar vooruitblikken is erg moeilijk. In 2005 stak niemand op het Sint-Pietersplein een gsm in

de lucht om de nieuwe paus te fotograferen. In 2013 iedereen. Hoe het in 2020 zal zijn? Ergens geloof ik wel in technologie op en vooral in ons lichaam. De kans bestaat dat we over tien, vijftien jaar geen computer meer in onze broekzak hebben maar een internetlens als extra scherm op ons oog, als extra laag in ons gezichtsveld. Het Leuvense nanotechnologiebedrijf Imec experimenteert er al mee. Rechtsboven sms’en, linksonder Skype-gesprekken voeren, al sprekend de snelste route zoeken... Dan wordt alles nog sneller, directer, socialer.’

25

_Deed onderzoek naar online nieuws aan de faculteit sociale wetenschappen (communicatiewetenschap) aan de KU Leuven _Startte als onderzoeker aan de KU Leuven _Professor nieuwe media en journalistiek aan de masteropleiding journalistiek, KU Leuven, campus Antwerpen _Heeft een vrouw, twee dochters (7 en 9 jaar) en een oude hond (bijna 19)



Rénoud Kroeze houdt een gloedvol betoog over persoonlijk leiderschap voor – louter mannelijke – chefs. Wijzerzin: Rénoud Kroeze, Derk Westra (AD), Rob Ester (Q), Kustaw Bessems (VK), Seije Slager (Trouw), Tonie Mudde (VK), Hans van Soest (AD), Allard Besse (AD), Wybo Algra (Trouw). © Io Cooman

Corine Koole te midden van de deelnemers Stoomcursus persoonlijk interview. Wijzerzin: Stefan Raatgever (AD), Romana Albels (Trouw), Sterre Lindhout (VK), Patrick Van Gompel (VTM Nieuws), Maud Effting (VK), Katrien De Meyer (HLN), Maarten Rabaey (DM), Erik Ziarczyk (De Tijd), Marlies van Leeuwen (AD), Jop van Kempen (Het Parool) en Corine Koole (trainer). © Lieven Van Assche

De cijfervreters van De Tijd leren Creatieve profielen aansturen, gegeven door Jan Segers van TvBastards. Vlnr: Tom Peeters, Kurt Vansteeland, Tom Peeters, Alexia Mangelinckx, Wim De Preter, Frederik Delaplace, Isabel Albers. © Geertje De Waegeneer Een sheet van het programma Jezelf fris en scherp houden met Ivie Cardinaels. © rr

Fris en scherp overleg tussen Kris Croonen (VTM), Jan Segers (HLN) en Katrien De Meyer (HLN). © rr

Eensgezind als op een communistisch congres tijdens de bijeenkomst Internetresearch op de Freelancedag met Henk van Ess. Vlnr: Bas De Wilde, Koen Moreau, Thomas Vandewalle, Henk van Ess, Koen Cypers, Ivan Nimmegeers. © Lieven Van Assche

Vertederde toehoorders tijdens een presentatie door de jonge honden van Blendle, Alexander Klöpping en Marten Blankesteijn, op het Campusfeest in VondelCS. Vlnr: Frits Campagne (CEO DPNL), Philippe Remarque (hoofdredacteur VK), Henny Amelung (Campus), Wim Maes (directeur EPC) en Laurens Verhagen (chef digitaal VK). © Sanne De Wilde

Opperste concentratie bij Madelon Meester (VK), Pay-Uun Hiu (VK) en Ghassan Dahhan (Trouw). Jezelf fris en scherp houden, Paul Loomans. © Io Cooman

Karl De Rycke (39) Social media manager HLN.be Volgde: fotograferen met je smartphone

Dieuwertje Valentijn (27) Coach junior-dj’s Q-music. Volgde: effectief feedback geven

Isabelle Vandenberghe (45) Coördinator weekendbijlagen HLN Volgde: productiever brainstormen

‘Zeven auto’s op mekaar’

‘Ik geef nu vaker een compliment’

‘Onhaalbare ideeën laten ventileren’

T

I

O

oen ik van de cursus naar huis reed, stond ik in een gigantische file. Het regende hard, er was hagel, en een zevental auto’s was op elkaar ingereden. In de file nam ik al wat foto’s, bewerkte ze met de apps die ik had meegekregen en plaatste ze onmiddellijk op HLN-Facebook. Verderop maakte ik beelden van het ongeval zelf, tijdens het rijden. Die heb ik meteen gecorrigeerd met de opgedane kennis en doorgestuurd naar de krant. Ik kan nu onmiddellijk een foto nemen die kwalitatief goed genoeg is voor de website, of zelfs voor de krant. Uitlichten, juist zetten, croppen: het zijn automatismen geworden. Bij elke foto die ik nu neem, pas ik die dingen toe – soms besef ik niet meer dat ik ze op de cursus heb geleerd. De Red Fish Factory in Antwerpen was trouwens ook een fantastische leslocatie.

k heb een achtergrond als producer en regisseur, maar had nog geen coachervaring. Ik wilde graag wat theoretische kennis opdoen. Ik had me wel een beetje verkeken op het doel van de workshop. Er waren veel leidinggevenden die wilden leren hoe ze ongewenst gedrag van medewerkers konden aanpakken. Ik heb niet geleerd hoe ik junior-dj’s kan stimuleren het beste uit zichzelf te halen, maar zijdelings heb ik wel andere dingen opgestoken. Leerzaam vond ik bijvoorbeeld de communicatiestijlen die behandeld werden. Aan de dj’s probeer ik nu uit te leggen dat iedereen op een andere manier communiceert en handelt. Ik merk dat dit een hoop frustraties en onzekerheden wegneemt. Wat ik door de cursus ook ben gaan inzien, is de waarde van positieve feedback. Ik geef nu vaker een compliment, waardoor het ook een minder groot obstakel is om kritisch te zijn. Tijdens de cursus leerden we ook om iemand even apart te nemen, in een gesloten ruimte, als je feedback wilt geven. Dat strookt in mijn geval niet met de praktijk, want de redactieruimte van Q-music is heel open. Als je dan iemand apart neemt, is dat heel beangstigend. Dan denkt iemand dat er wat zwaait, terwijl je alleen maar een compliment wilt geven.

28

nee, wordt het zo’n brainstorm?’, dacht ik eerst. We werden mee naar buiten genomen om er met een balletje naar elkaar te gooien, een woord te zeggen en daar al verder gooiend op verder te bouwen. De journalist in mij fronste toen toch de wenkbrauwen. Maar het is zeer interessant geworden. Pieter Daelman is een gedreven, plezante vent die mij de ogen opende. Dikwijls denk je na een vergadering: wat hebben we nu eigenlijk gezegd? Het onderscheid tussen iemand die leidt en een ander die op de achtergrond de agenda in de gaten houdt, wordt nauwelijks toegepast. En ik heb mezelf voor eeuwig ingeprent dat ik moet opletten met mijn ‘ja maren’. Als je zelf een brainstorm leidt, ben je gauw geneigd te zeggen: ‘Ja, maar we hebben dat al eens gedaan.’ Of: ‘Ja, maar dat is niet haalbaar.’ Zo rem je mensen af. We zeggen al niks meer, denken ze dan. Je moet hen onhaalbare ideeën laten ventileren. Als je erover doordenkt, kom je soms uit bij iets dat wel haalbaar is. Als je openstaat voor ideeën, komen mensen met ideeën. Ik merk dat nu.

René van Munster (54) Chef-uit De Morgen Volgde: jezelf slimmer organiseren

Katrien De Meyer (37) Verslaggeefster Het Laatste Nieuws Volgde: jezelf fris en scherp houden

Serge Mampaey (43) Journalist De Tijd Volgde: productiever brainstormen

‘Met te veel dingen tegelijk bezig’

‘Een dipje? Drink water!’

‘Humoristen én mannen van de cijfers

A

V

O

nderen zeggen dat een chef-uit van nature goed georganiseerd moet zijn, voor mij geldt dat niet. Ik was met te veel dingen tegelijk bezig, op elk moment van de dag. Met als gevolg: te weinig focus. Nu creëer ik tijd en ruimte, neem m’n telefoon soms niet op, sluit m’n mail anderhalf uur af – op z’n minst in mijn hoofd. Daardoor kan ik me beter concentreren. Ik had ook de gewoonte om eerst het kleine grut te doen en belangrijke dingen voor me uit te schuiven, waardoor ik in tijdnood geraakte voor de cover of de grote verhalen die ik moest beoordelen. Ik wist wel dat het andersom moet, maar er met je neus op gedrukt worden, helpt. Die tips zitten echt constant in mijn hoofd en ik stel me meermaals per dag de vraag of ik goed bezig ben. In de praktijk bots ik op het delegeren, dingen uitbesteden. Ik heb het er moeilijk mee iets naar de drukkerij te laten gaan zonder dat ik er een oog op heb geworpen. De stap om blindelings op anderen te vertrouwen, moet ik nog zetten.

an wollige chakrawakra-persoonlijkheidscursussen krijg ik vlekken. Afgaande op de titel ‘jezelf fris en scherp houden’ had het goed fout kunnen lopen, maar dat deed het niet. Ivie was in een vorige carrière exacte wetenschapper, maar sloeg een HR-richting in. Dat gaf de cursistengroep vertrouwen. Minder kans op ‘wol’. Wat ik heb onthouden: dingen waarin je goed bent, zijn niet automatisch dingen die je energie geven. Het kunnen ook energievreters zijn. Het begon wat les-achtig, maar al snel kon je à la carte naar toepasbare tips vragen. Haar inzichten over een goede slaaphygiëne vonden velen rondom mij interessant. Alleen, ik krijg ze niet toegepast met een baby/nachtbraker. Ik hoorde ook dat door 10 procent te weinig water te drinken je concentratie en werksnelheid vermindert met – als ik het me goed herinner – 80 of 90 procent. Als ik nu een dipje voel aankomen, tap ik een Sipwell-glaasje (lacht). Vooraf kregen we een omstandige vragenlijst in te vullen, daaruit volgde een persoonlijkheidsanalyse. In een dikke privébundel lees je dan hoe je in elkaar zit, welk soort gezag je aanvaardt en hoe je met druk omgaat. Wetenswaardig, al bekroop me ook een ‘horoscoop-gevoel’. Lacherige familieleden citeren vrij uit de bundel wanneer het hen uitkomt. Ik had dus vooral iets aan de concrete tips.

nze adjunct-hoofdredacteur Henk Dheedene en ik zijn voortdurend met cijfers bezig. Er waren in die cursus ook mensen van het tv-productiehuis Shelter aanwezig. De combinatie tussen die humoristen en wij, de gasten van het stijvere werk, was erg verrijkend. Het evolueerde van een grappig balspel en de meest zotte ideeën op kleine papiertjes schrijven tot meer structuur krijgen in een brainstorm. Ik heb onthouden dat je nooit ‘ja maar’ mag zeggen en dat er tijdens een brainstorm geen beslissingen moeten vallen – in een volgende fase is dat wel belangrijk: minder vergaderen en meer beslissen is een must. En dat je om een vergadering te leiden best iemand mag aanwijzen die geen leidinggevende is, zodat de timide mensen minder in hun schulp kruipen. Ik zeg niet dat we hier nu altijd alles zo doen, maar wel iets meer dan vroeger. In de praktijk bots je wel op tijdgebrek: de dingen moeten sneller vooruitgaan dan ideaal is.

Henk Marseille meldde zich aan voor een meeloopstage bij het AD en ging nooit meer weg. Wijzerzin: Rennie Rijpma, Willemijn van Laere, Henk Marseille, Monica Beek, Ieke Kootstra, Frank Poorthuis, Mark van Assen. © rr

Frank Depoorter (HLN) leert Evelien Delgouffe (HLN) betere kopstukken schrijven. Evelien houdt veilige afstand. © rr

Kirsten Bertrand (DM) bewondert het vakmanschap van Stijn Demeester (De Tijd) tijdens het Junior Fellowship. © Lieven Van Assche

Makkelijk is het niet, werken met Illustrator. Anita Huisman (Trouw), Vicky Brugman (DM) en Merel Middelburg (AD). ©Io Cooman

Lodewijk Dros (Trouw) en Christian Van Thillo hebben net ontdekt dat er een charmante fotograaf rondloopt op het Campusfeest in het VondelCS. © Sanne De Wilde

Terwijl Peter van Ammelrooij (VK) een opdringerig telefoongesprek voert, probeert Tonie Mudde (VK) iets uit te leggen aan Barbara Debusschere (DM) tijdens haar Meeloopstage op de wetenschapsredactie van de Volkskrant. © rr

Wie maakte het mooiste filmpje? Filmen met je smartphone, vlnr: Katrien Viaene (trainer), Dimitri Meus (HLN), Heleen van Lier (VK), Bart Leye (HLN), Katleen Baeck (HLN), Ingrid De Groot (AD), Kevin Duterne (trainer), Hanne Adriaen (HLN), Kaj van Ek (VK), Suzanne Borgdorff (AD). © Lieven Van Assche

Pieter Klok (VK) en Philippe Remarque (VK) stijgen samen tot grote hoogte. © Sanne De Wilde.

Hanne Adriaen (29) Eindredactrice bij HLN.be Volgde: filmen met je smartphone

Hiske Versprille (33) Culinair journaliste Het Parool Volgde: verhalende journalistiek

Harrie van Opstal (49) Verslaggever AD Groene Hart Volgde: pitchen bij je chef

‘Liever niet zelf op straat’

‘Je kruipt in iemands hoofd. Eng’

‘Ik was een slechte verkoper’

A

W

I

ls eindredacteur komt deze cursus me eigenlijk onvoldoende van pas. Regiojournalisten sturen wel steeds meer filmpjes op, maar die moeten supersnel online, dat gebeurt meestal ongemonteerd. Maar misschien verandert dat. Misschien moet ik ze in de toekomst bewerken? Of word ik zelf op pad gestuurd? Ze zijn die oefening hier aan het maken. Maar of ik dat zelf zou willen? Mwa. Om nu elke dag met een telefoon de straat op te worden gestuurd...? Misschien toch liever niet.

at fijn is aan de meerdaagse cursussen van de Campus, is dat je even uit je dagelijkse routine bent. De krant is een trein die altijd maar doordendert. Het is nuttig stil te kunnen staan en naar andere facetten van het schrijven te kijken dan de strikt noodzakelijke. Wat ik specifiek aan deze cursus goed vond, is dat je op een nieuwe manier leert schrijven. Judith schrijft boeken, dat is een heel ander creatief proces. Bij deze cursus leer je op een meer literaire manier te schrijven, je kruipt in iemands hoofd, beschrijft wat er is gebeurd alsof je erbij was. Dat is best eng, maar ook verfrissend. Het is wel tijd- en ruimterovend om op deze manier te schrijven. Een compleet verhalend stuk kwijt kunnen in de krant, is een uitzondering. Ik gebruik wel geregeld onderdelen van het verhalend schrijven. Onlangs stond er bijvoorbeeld een interview met een slager van me in het weekendmagazine PS van de Week, tussen de vragen door heb ik scènes verwerkt van hoe zijn dag eruitziet. Judith wist ons het ambacht van het verhalend schrijven goed uit te leggen. Ze laat je nadenken over wat het centrale conflict is en wie de karakters zijn. Het is een vrij gestructureerde manier van schrijven en dat is fijn voor iemand die zo chaotisch schrijft als ik. Het dwingt je op een andere manier te werken dan je gewend bent.

32

k zat er al langer mee dat ik verhalen slecht kon verkopen. Dan had ik een mooi nieuwsverhaal, maar was er toch weinig aandacht voor in de nieuwsvergadering. Een collega attendeerde mij op deze cursus. In de groep zaten allemaal lotgenoten, dat alleen al was fijn. Wat ik een eyeopener vond, is dat je een idee niet direct bij je chef hoeft te pitchen, zoals ik eerst deed, maar het zaadje ook bij iemand anders kunt planten. Op een ander moment je verhaal vertellen, wil ook weleens werken, een nieuwsvergadering kan een beetje rommelig zijn. Ik denk nu ook wat verder na over het verhaal dat ik wil schrijven. Ik probeer alvast de eerste zinnen van het verhaal te bedenken en lees me meer in het onderwerp in. Dat lukt helaas niet altijd, want soms is het woekeren met de tijd. Maar het is makkelijker een stuk te verkopen als je een concreet idee hebt. Daarnaast moet je achter je verhaal staan, ervan overtuigd zijn dat het goed is, om het gemotiveerd te kunnen vertellen.

Daniel Dwarswaard (30) Sportverslaggever AD Volgde: netwerk uitbreiden

Martijn Roessingh (49) Adjunct-hoofdredacteur Trouw Volgde: persrecht en beroepsethiek

Cor Speksnijder (60) Wetenschapsjournalist de Volkskrant Volgde: internetresearch via zoekmachines

‘Ik kan me soms erg druk maken’

‘De rechter heeft vaak begrip voor de journalist’

‘Wat té spectaculair klinkt, is het ook vaak’

W

A

I

at ik prettig vond aan deze cursus, is dat Peter de Waard veel ervaring heeft in de journalistiek. Hij gaf veel praktijkvoorbeelden van contacten die hij warm heeft gehouden en wat voor informatie hem dat heeft opgeleverd. In principe wist ik al wel dat je contacten ook moet onderhouden als er even geen nieuws is, maar door de drukte van de dag schiet dat er toch vaak bij in. Het was wel goed nog eens te horen hoe belangrijk dat is. Een dilemma waar ik in de praktijk tegenaan loop, is hoe je moet omgaan met belangrijke tipgevers. Vaak ben je geneigd hen minder kritisch te benaderen dan andere bronnen, omdat zij je veel informatie geven. Tegelijkertijd is er bij een tipgever vaak ook sprake van eigenbelang. Ik vind het lastig hoe je hiermee omgaat. Dat heb ik ook aan Peter gevraagd, maar die vraag vond hij wel moeilijk te beantwoorden. Ik kreeg er in elk geval niet echt een antwoord op. Wat me is bijgebleven aan Peter, is dat hij zich op een heel ontspannen manier in het journalistieke wereldje begeeft. Dat vind ik erg inspirerend. Ik kan me soms erg druk maken, maar hij relativeert veel. Dat is leuk om te zien.

an de hand van een heleboel concrete voorbeelden werd er gekeken naar hoe er door de rechter is geoordeeld over artikelen waartegen een zaak is aangespannen. Opvallend was dat in veel gevallen de rechter begrip heeft voor de positie van de journalist. Hij kijkt naar de omstandigheden van de publicatie, of er voorzichtig is geformuleerd en of degene over wie het artikel gaat een publiek figuur is, want de rechter vindt dat zo iemand meer moet kunnen hebben. Een voorbeeld van wat ik uit de cursus heb geleerd, is wat je nou wel of niet aan iemand moet voorleggen. Als je een persoon die ergens van wordt beschuldigd de mogelijkheid geeft tot wederhoor, eist diegene vaak de hele tekst in te zien. Aan deze eis hoef je niet te voldoen: alleen de desbetreffende quotes laten zien, is voldoende. Wederhoor is geen verplichting. Ook interessant is dat je een telefoongesprek mag opnemen, zonder dat je gesprekspartner dat weet. De ruimte van de journalist is dus best groot, maar als iemand naar de rechter stapt, is dat toch vervelend. Je voorkomt het liever, maar soms is het nemen van die ruimte wel in het belang van de berichtgeving. We stappen ook vaak naar de bedrijfsjurist om te vragen: is dit een risicovolle publicatie? Bijna altijd zegt de jurist: nee, terwijl wij denken dat het risicovol is.

k ben geen held op de digitale snelweg, daarom wilde ik mijn mogelijkheden verbreden. In deze cursus heb ik geleerd dat je met zoekmachines veel meer boven water kunt halen dan wanneer je alleen maar een naam of woord intypt. Het is bijvoorbeeld nuttig te weten hoe vaak een wetenschapper is geciteerd in wetenschappelijke artikelen, dat zegt iets over de waarde van het onderzoek. Ik heb ook een hoop trucjes geleerd voor Facebook en Twitter. Je kunt bijvoorbeeld zien waar een twitteraar verblijft. Ik heb alleen nog geen gebruik van sociale media hoeven maken om wetenschappers op te sporen, omdat we op de wetenschapsredactie een vrij uitgebreide database met contactgegevens hebben. Wat ik ook goed aan de cursus vind, is dat je er ook weer even op wordt gewezen dat als dingen té mooi of té spectaculair klinken, ze het vaak ook zijn. Je wordt er weer op attent gemaakt kritisch te kijken naar de omgeving waar het bericht vandaan komt, of er spelfouten in het bericht staan enzovoorts. Deze tips waren vooral nuttig voor de internetredactie, omdat die vaak snel moet reageren op wat er gebeurt.

Nieuwtjes uitwisselen met volle mond, op het dakterras van De Tijd. Verscherpt inzicht in kranten maken. Achteraan vlnr: Iris Claeys (HLN), Rosalien Eggermont (HLN), Josephine Smekens (HLN) , Filip Ysenbaert (De Tijd), Bart Vaneesen (HLN), Eline Besselink (Het Parool), Jorris Verboon (Het Parool), Johan Hoekstra (Het Parool), Theo de Boer (AD), Esther Scholten (Trouw), Guus Bosch (VK), Kristof Bogaerts (HLN), Bavo Vermeulen (HLN). Vooraan wijzerzin: Hilde Vandenbussche (De Tijd), Lisette van Boxel (Trouw), Ieke Kootstra (AD), John Wanders (VK), Ellis van der Weijden (AD), Jan Nelis (De Tijd), Mariken Smit (VK). © Lieven Van Assche

Meeloopstage op de fotoredactie Volkskrant, Josefien Tondeleir (DM), Henk Brandsma en Gerrit-Jan van Ek. Onder het goedkeurend oog van Marilyn. © rr

Les van de grootmeesteres. Braintrust voor artdirectors. Vlnr: Gail Bichler (New York Times Magazine), Henk Marseille (AD), Arne Depuydt (DM), Tom De Reuck (DM), Jan Nelis (De Tijd). © Io Cooman

Verwachtingsvol lopen ze de trap op naar het Campusfeest, Nicholas Lataire, Kristof D’Haene en Kris Hoflack van Medialaan. © Sanne De Wilde

Een powerpoint van Henk van Ess (programma Internetresearch). © rr

Campusfeest – VondelCS Eerste rij: Jaak Smeets, Marten Blankesteijn (Blendle), Alexander Klöpping (Blendle), Iris Musschoot (Campus). Tweede rij: Corine de Vries (VK). © Sanne De Wilde

Karin Goedhart (AD) wast haar handen in onschuld op het Campusfeest in VondelCS. © Sanne De Wilde

Naar verluidt was de cursus even goed als het buffet. Geweldig. Stoomcursus persoonlijk interview, Corine Koole. Wijzerzin: Jop van Kempen (Het Parool), Chris Verhasselt (Pastoriehof), Romana Abels (Trouw), Maud Effting (VK), Erik Ziarczyk (De Tijd), Katrien De Meyer (HLN), Patrick Van Gompel (VTM Nieuws), Marlies van Leeuwen (AD), Sterre Lindhout (VK). © Lieven van Assche

Sandra Zuijderduin (36) Chef vormgeving en artdirector de Volkskrant Volgde: braintrust voor artdirectors

Tom Peeters (47) Multimediamanager De Tijd Volgde: creatieve profielen aansturen bij TvBastards

Rennie Rijpma (43) Chef AD.nl Volgde: elke dag schrijfcoach

‘Hoe hou je het spannend?’

‘Accepteer ego’s binnen je bedrijf’

‘Ik hou van mijn verslaggevers’

I

W

D

ris Musschoot, die het programma van de Campus ontwikkelt, had van tevoren gevraagd wie er een interessant project had om voor te leggen in de braintrust. Ik had een casus ingediend over de voorpagina. Sinds de overgang op tabloid is die namelijk in beweging. We zijn van veel tekst en weinig beeld naar pagina’s gegaan met aanzienlijk meer ruimte voor beeld. Op zaterdag staat er zelfs helemaal geen verhaal meer op de voorpagina. Mijn vraag was: hoe hou je de voorpagina krachtig en spannend en voorkom je dat die voorspelbaar of lomp wordt? Ten tijde van deze bijeenkomst waren er eigenlijk twee voorpaginavarianten. Voor deze cursus heb ik nieuwe schetsen gemaakt en die hebben we besproken. Op een van de tekeningen had ik de ankeilers boven het Volkskrant-logo geplaatst. Dat viel bij de groep erg goed en dat sterkt je als artdirector om je plan bij de hoofdredactie te presenteren en de discussie over beeldgebruik en nieuwe vormen aan te wakkeren. Ik heb het als heel aangenaam ervaren om met andere artdirectors bij elkaar te zitten. Soms loop je tegen problemen aan en door deze met vakgenoten te bespreken, kun je tot oplossingen komen. Het is ook leuk te horen hoe het elders gaat, want al maken we allemaal een andere krant: veel van de problemen waar je tegen aanloopt, zijn universeel.

at ik geruststellend vond om te horen, is dat onzekerheid oké is. Je moet het beschouwen als deel van het creatieve proces waar je doorheen moet. Als je bezig bent met een nieuw project en er ontstaat een onzeker moment – gaan we wel de goede kant op? – kan je daar ook energie en lessen uit halen om het project de juiste richting op te duwen. ‘Ook een wijze les was: accepteer sterren en ego’s binnen je bedrijf. Ego’s leiden geregeld tot spanningen, maar uniformiteit is slecht voor het maken van een product. Niet iedereen kan een ster of een backbencher zijn. In een team heb je reliëf nodig en dus moet je de verschillende karakters omarmen. ‘Jan Segers bracht dit alles op een heel sappige en frisse manier, puntig, uit de praktijk gegrepen en met humor. Ik ging met veel nieuwe inzichten naar buiten.

36

e zin uit de cursus die me het meest is bijgebleven, is dat cursusleider Alex Burghoorn zei: ik hou van mijn verslaggevers. Aanvankelijk klonk mij dat wat overdreven in de oren, maar achteraf begrijp ik wel wat hij bedoelt. Ik voel ook een sterke liefde voor mijn journalisten. Ik denk dat als je zo naar je verslaggevers kijkt, je veel uit ze kunt halen. Enerzijds vond ik deze cursus nuttig, maar ik had ook het gevoel dat die misschien meer was voor beginnende leidinggevenden. Ik ben al heel lang chef en mijn stijl van leidinggeven is vergelijkbaar met die van Alex. We sturen beiden strak aan op de inhoud, maar kijken ook naar de persoon. Wat past er bij diegene? Toch is het fijn om even uit de dagelijkse praktijk te stappen en stil te staan bij waarom je op een bepaalde manier leiding geeft. Het zet je werk in perspectief. Ik vond de titel van de cursus, ‘elke dag schrijfcoach’, een beetje misleidend. Ik dacht dat de cursus zich zou richten op hoe je teksten kunt verbeteren. Dus hoe je van een 6 een 8 of 9 kunt maken. De cursus ging meer over hoe je bereikt dat een verslaggever tot een goede productie komt. Alex besprak bijvoorbeeld hoe je je als chef tot de verslaggever verhoudt. Dat is wel nuttig, maar ik wil eigenlijk beter worden in het verbeteren van een tekst.

Josefien Tondeleir (27) Fotoredacteur bij De Morgen Volgde: meeloopstage bij fotoredactie van de Volkskrant

Nicole Besselink (28) Politiek verslaggever bij Trouw Volgde: creatief denken

‘Hé Josefien, klinkt het nu’

‘Er is altijd een beter idee’

I

D

k ben door deze meeloopstage geïnspireerd om bepaalde zaken bij De Morgen over een andere boeg te gooien, hoewel dat niet altijd makkelijk is. Bij de Volkskrant zijn ze met meer en zitten ze in een aparte werkruimte. Ze hebben de tijd onderwerpen met elkaar te bespreken, elkaar te helpen en tips uit te wisselen. Bij De Morgen zit je vaak in je eentje. Bij de Volkskrant hangen ze vaak beelden ter inspiratie aan de wand. Toen ik terugkwam op mijn redactie, ben ik dat ook gaan doen. Wat heel fijn is, is dat ik de beeldredactie van de Volkskrant door deze dag heb leren kennen. Als ik vroeger belde voor beeld, vond ik het soms lastig ze te storen. Nu zeggen ze ‘Hé Josefien’ als ik bel. Het is fijn een gezicht te hebben bij wie je spreekt.

e les die me is bijgebleven, is dat er altijd een beter idee is. Over bepaalde onderwerpen schrijf je veel, hoe kun je hieraan een andere draai geven? We oefenden in groepjes en dat werkte: sommige ideeën die we tijdens de bijeenkomst hebben bedacht, zijn later ook uitgevoerd. Voor het jaarlijks terugkerende evenement Serious Request (een inzamelingsactie voor goede doelen van radiozender 3FM, red.) heb ik een andere invalshoek bedacht. Aanvankelijk denk je: daar heb je Serious Request weer, met dj’s die niet eten. De vraag is: hoe kun je zo’n onderwerp toch origineel aanvliegen? In 2014 werd er geld opgehaald tegen seksueel geweld. Het viel me op dat er zoveel jonge kinderen afkwamen op het Glazen Huis. Ik vroeg me af: hoe leg je aan jonge kinderen uit voor welk doel de dj’s geld ophalen? Vervolgens is er een verslaggever op afgegaan om die vraag aan ouders voor te leggen. We zaten ook niet op de redactie, maar in een gebouw aan het IJ in Amsterdam. Dat werkte goed: het is fijn om eens met een aantal collega’s op een andere plek te zijn en uit je dagelijkse routine te worden gehaald. Soms vond ik de cursus mentaal wat uitputtend, doordat er wel erg lang werd doorgedacht over een bepaald idee.

Een foto die droef stemt. Onze gewaardeerde collega Peter Verbruggen (HLN, tweede van links) deelnemer aan Verhalende journalistiek voor gevorderden, een paar maanden voor hij stierf. Hier in gezelschap van collega’s van VK, Het Parool, DM, De Tijd en Trouw. © Lieven Van Assche

De top van Het Parool voor ze elk nieuwe horizonten zochten. Barbara van Beukering (hoofdredacteur Paper), Ronald Ockhuysen (hoofdredacteur Het Parool) en Marieke Monden (redactie manager AD en regiokranten). © Sanne de Wilde

Wat hier gebeurt? Ongetwijfeld iets scherpzinnigs. Jezelf fris en scherp houden, Ivie Cardinaels. (c) rr

Oh, daar zit de aanknop! Fotograferen met je smartphone. Vlnr: Jean Dujardin (De Tijd), Wendy De Graef (TV Familie), Christelle Lucats (Magazines), Natalie Wagemans (Joepie), Else Kramer (trainer), Freja Van Driessche (GG), Bart Fieremans (HLN), Iris Claeys (HLN), Ingrid De Vos (HLN). © rr

Vlaamse televisieverslaggeefsters op bezoek bij het AD tijdens het Junior Fellowship. Vlnr: Dennis van Luling (AD), Christiaan Ruesink (AD), Julie Colpaert (VTM Nieuws) en Elke Pattyn (VTM Nieuws). © Lieven Van Assche

Paul Daenen enthousiasmeert de Uit-ploegen tijdens Verscherpt inzicht in kranten maken. © Lieven Van Assche

Met zulke mecaniciens word je wereldkampioen. Coureur Frits Campagne omringd door zijn groupies van het Senior Fellowship. Vlnr: Iris Musschoot (Campus), Famke Robberechts (GG), Robert Bernink (Q), Wilbert de Vries (Tweakers), Pieter Klok (VK), Iwan Reuvekamp (Q), Laurens Verhagen (VK), Frank Poorthuis (AD), Frits Campagne (CEO DPNL), Martijn Verburg (AD), Ronald Ockhuysen (Het Parool), Dimitri Antonissen (HLN), Lodewijk Dros (Trouw), Paul van den Bosch (AD), Ilse Beyers (DA), Corine de Vries (VK). © Sanne De Wilde

Vlnr: Freek De Groote (DM), Jan Wanten (HLN), Wilfried Poelmans (DM), Paul Daenen, John Wanders (VK), Mariken Smit (VK), Guus Bosch (VK), Kristof Bogaerts (HLN), Bavo Vermeulen (HLN)

Christian Ruesink toont aan de Junior Fellows hoe groot het AD wordt. Vlnr: Dennis van Luling (AD), Wout Funnekotter (Tweakers), Stijn Demeester (De Tijd), Anne van Driel (VK), Kirsten Bertrand (DM), Iris Musschoot (Campus), Sandra Zuijderduin (VK), Mark Langeslag (AD), Ingrid Sikking (AD), Katrien Verstraete (De Tijd), Julie Colpaert (VTM Nieuws), Sandra Kooke (Trouw), Elke Pattyn (VTM Nieuws), Karen Zandbergen (Trouw), Xander van Uffelen (VK), Judith Zilversmit (Het Parool), Kamilla Leupen (Het Parool), Christiaan Ruesink (AD). © Lieven van Assche

40

programma’s 2015-2016

Creatief blijven

01

02

op maat

Creatief denken Het programma

Creativiteit kun je onderhouden, bijschaven en stimuleren. Dit programma maakt de deelnemers bewust van het verschil tussen het analytische en het creatieve brein. Verslaggevers herhalen vaak een bepaalde manier van werken waar ze eerder succesvol mee waren en zich goed bij voelden. Marcus Geers brengt creatieve technieken bij die helpen om nieuws op een verrassende manier te brengen of steeds terugkerende onderwerpen heel anders aan te pakken. Hij doorbreekt daarmee de onbewuste denkpatronen.

Reviews

Marcus neemt met zijn rust en ervaring de koudwatervrees weg. Hij zorgt voor een sfeer waarin iedereen durft bij te dragen. Niet alle trucs spreken mij aan, maar er zijn er toch wel veel die ik kan toepassen in de praktijk. Op het werk, en ook in mijn privéleven. Zijn aanpak is dik in orde. De les die mij bijblijft: er is altijd een beter idee. In elk geval beter dan je aanvankelijke idee, want dat is vaak te makkelijk, te vertrouwd.

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers van Q-music Nederland Dag 1 Do 08.10.15 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Do 05.11.15 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 3 Di 08.12.15 1 uur individuele follow-up Amsterdam Groep 2 Terugkomdag 10 deelnemers van Goed Gevoel Do 03.12.15 09.15 – 17.00 uur Meise Groep 3 Terugkomdag 10 deelnemers van Joepie Vr 25.03.16 09.15 – 17.00 uur Meise

De deelnemer

Voor collega’s van Q-music Nederland, Goed Gevoel en Joepie.

De trainer

Marcus Geers stimuleert al meer dan vijfentwintig jaar creativiteit, en werkt graag en veel voor de media. Creativiteit is volgens hem ook te bevorderen door het juiste redactieklimaat. ‘Met creatieve denktechnieken kom je tot verrassende resultaten die je onderscheiden.’

Productiever brainstormen Het programma

De uitspraak ‘ja maar’ is dodelijk voor een creatief proces. Dat is een van de eerste lessen die Pieter Daelman zijn cursisten bijbrengt. Een goede brainstorm heeft structuur nodig, een helder geformuleerde vraag is het uitgangspunt. Pieter reikt verschillende technieken aan die tot frisse ideeën kunnen leiden. Hij laat ook zien hoe je daar de beste uit kiest en die ombouwt tot een krachtige pitch.

Reviews

De samenstelling van de groep geeft meerwaarde. Mensen die de comedy schrijven voor TvBastards samen zetten met de ‘zakelijke’ mensen van De Tijd: dat levert totaal verschillende inzichten op, waarvan we allemaal kunnen leren. De hand-out voor de perfecte brainstorm is zeker een bruikbare tool. Ik leg hem bij mijn handleiding creatief denken en volgens mij gaat dat vonken geven!

De deelnemer

Voor iedereen op onze Belgische redacties die deelneemt aan brainstorms en zijn eigen inbreng wil verhogen.

De trainer

Pieter Daelman was regisseur en eindredacteur voor televisie, is nu zelfstandig creativity-expert en mede-eigenaar van het creativiteitsbureau BEDENK. Aan ideeën die op de plank blijven liggen, heeft hij een hekel. Elk idee kun je verrijken tot een stevig concept, dát is de uitdaging.

Praktisch

10 deelnemers uit België Do 18.02.16 09.15 – 17.00 uur Meise

42

Zoeken & vinden

03-07 Internetresearch → 03 Het instapprogramma Wie kan er nou niet zoeken met Google of via sociale media, blogs, fora? Het is toch helemaal niet moeilijk om snel veel antwoorden op je vraag te krijgen? Maar krijg je ook het juiste antwoord, met enkel dát wat relevant is? Tijdens deze instapprogramma’s geven Henk van Ess en Michaël Opgenhaffen je elk op hun manier een kijkje in de oneindige mogelijkheden van zoeken via internet. Na afloop beseffen de meeste deelnemers dat ze nog niet half wisten wat er allemaal via het internet te vinden is.

Reviews

Henk behandelt juist niet de onderwerpen waarvan ik dacht dat die handig zouden zijn. Hij neemt ons stappen verder mee en toont onvermoede horizonten, die vaak nog meer van pas kunnen komen. Michaël schudt voortdurend interessante trucs uit zijn mouw. Zeker over Facebook en Google Maps heb ik veel opgestoken van Michaël.

De deelnemer Voor iedereen.

De trainers

Henk van Ess focust tijdens zijn sessie op zoekmachines. Hij leert je tijdreizen met Google en snel oude documenten of actuele cijfers vinden. Hij toont je hoe je van rommel afkomt en laat je de nieuwste commando’s als Verbatim en Around ontdekken. Na deze sessie denk je nooit meer vanuit je vraag, maar vanuit het antwoord. Michaël Opgenhaffen laat je zien hoe je effectief ervaringsdeskundigen en ooggetuigen kunt opsporen via sociale-netwerksites als Facebook, Twitter, LinkedIn en zelfs Google Maps. Hij leert hoe je die ooggetuige van de nachtclubbrand in Brazilië kunt vinden en de betrouwbaarheid ervan kunt checken. Of hoe je een foto vindt van K.L. uit Beernem.

43

De vervolgprogramma’s

Je hebt het instapprogramma gevolgd en wil een stap verder zetten in het zoeken naar personen en beelden of je wil informatie dubbel checken? Ga je graag meer in de diepte zoeken via sociale media? Meld je dan aan voor een van onze vervolgprogramma’s.

→ 04 Personen zoeken Wat kan een journalist allemaal met Facebook Graph? Hoe vind je e-mailadressen en telefoonnummers van mensen als die niet op een site staan? Henk van Ess laat je eerst kennismaken met de nieuwste researchtools. Daarna laat hij de beste plekken op het web zien om informatie te vinden over personen.

Reviews

De bevlogen verteltrant van Henk werkt aanstekelijk. Ik heb veel van het programma opgestoken. De tijd is me wel te krap, waardoor het tegen het eind vrij snel ging.

→ 05 Online zoeken naar beter beeld Hoe kun je checken of foto’s rechtenvrij zijn? En waaraan kun je zien of een beeld niet is gemanipuleerd? Zoekmachines kunnen helpen bij het vinden van originele en goede foto’s, maar je moet wel weten hoe je moet zoeken. Henk van Ess geeft veel bruikbare tips en gaat echt de diepte in. Daarom is het belangrijk dat iets van het instapprogramma is blijven hangen.

Reviews

Ik vind de workshop duidelijk opgebouwd. Ik gebruik zijn tips nu al. Ik volg Henk nu ook via Twitter. Ook daar geeft hij bruikbare tips. Het gaat veel over onderzoeksjournalistiek en dat heb ik in mijn job niet dagelijks nodig, maar toch blijft het boeiend.

→ 06 Informatie valideren Je hebt via het web informatie voor je stuk gevonden. Maar hoe weet je nu zeker of die info klopt? Hoe valideer je informatie? Of: hoe ontzenuw je haar? Henk van Ess laat dit aan de hand van actuele voorbeelden zien. Hij toont daarnaast de nieuwste researchtools en -technieken.

Reviews

De verificatie van nieuwsmeldingen in tweets wordt steeds belangrijker. Boeiend is dat Henk zijn programma actueel maakt door de meest recente ontwikkelingen te tonen. Eigenlijk moet je al die tips en trucs frequent herhalen en toepassen om ze je eigen te maken.

→ 07 De diepte in met sociale media Hoe kun je nog meer de diepte in via sociale media? Wie gaat er schuil achter een vals Twitteraccount? Hoe vind je oude tweets via Topsy? Welke mogelijkheden bieden Geofeedia, Foursquare, Couchsurfing en Gramfeed? En in welke regio bevindt zich een bepaalde twitteraar of blogger? Michaël Opgenhaffen laat je via sociale-mediaplatformen verschillende geavanceerde zoekmogelijkheden ontdekken.

Reviews

Veel tools en info in korte tijd, praktische voorbeelden. Een efficiënte en duidelijke trainer, die ook helpt als het niet meteen lukt. Het tempo ligt hoog, een kleine pauze was wel prettig geweest.

44

Praktisch

03 Instapprogramma Groep 1 Henk van Ess 20 deelnemers uit Nederland Di 03.11.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam

De deelnemer

Voor iedereen die eerder een instapprogramma volgde bij Henk van Ess of Michaël Opgenhaffen.

De trainers

Henk van Ess is onderzoeksjournalist en internetdocent aan universiteiten. Hij is voortdurend op zoek naar slimmer gebruik van internet met steeds dezelfde missie: hoe haal ik nieuws uit data? Henk deelt zijn bevindingen met collega’s uit heel Europa. Dit seizoen is hij ook actief voor Eurovisie (tv), Bild, Die Welt en VG, de grootste krantenuitgever in Noorwegen. Verder is hij columnist voor PBS, BBC Academy en Center for Public Integrity. Michaël Opgenhaffen is docent-onderzoeker aan de masteropleiding journalistiek van KU Leuven, campus Antwerpen. Hij is onder meer auteur van Sociale media en journalistiek (LannooCampus, herziene uitgave verschijnt begin 2016). Daarnaast publiceert hij rond dit thema in wetenschappelijke tijdschriften, zoals zijn onderzoek naar sociale mediarichtlijnen op Vlaamse nieuwsredacties in Journalism Practice (2014).

03 Instapprogramma Groep 2 Henk van Ess 20 deelnemers uit België Ma 30.11.15 09.15 – 13.00 uur Kobbegem 03 Instapprogramma Groep 3 Michaël Opgenhaffen 20 deelnemers uit Nederland Ma 25.01.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam 03 Instapprogramma Groep 4 Michaël Opgenhaffen 20 deelnemers uit België Di 01.03.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem 04 Vervolgprogramma Personen zoeken Groep 1 Henk van Ess 20 deelnemers uit België Di 16.02.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem

04 Vervolgprogramma Personen zoeken Groep 2 Henk van Ess 20 deelnemers uit Nederland Ma 04.04.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam 05 Vervolgprogramma Online zoeken naar beter beeld Groep 1 Henk van Ess 20 deelnemers uit Nederland Ma 08.02.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam 05 Vervolgprogramma Online zoeken naar beter beeld Groep 2 Henk van Ess 20 deelnemers uit België Ma 09.05.16 13.30 – 17.30 uur Kobbegem 06 Vervolgprogramma Informatie valideren Groep 1 Henk van Ess 20 deelnemers uit Nederland Ma 04.04.16 13.30 – 17.30 uur Amsterdam 06 Vervolgprogramma Informatie valideren Groep 2 Henk van Ess 20 deelnemers uit België Ma 09.05.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem 07 Vervolgprogramma De diepte in met sociale media Groep 1 Michaël Opgenhaffen 20 deelnemers uit Nederland Ma 25.01.16 13.30 – 17.30 uur Amsterdam 07 Vervolgprogramma De diepte in met sociale media Groep 2 Michaël Opgenhaffen 20 deelnemers uit België Di 01.03.16 13.30 – 17.30 uur Kobbegem

45

08& 09 Cijfers juist interpreteren Nieuwe trainer

08 Inzicht in statistische cijfers

09 Inzicht in boekhoudkundige cijfers

Cijfers, je wordt er als journalist elke dag mee geconfronteerd. Of je het nu leuk vindt of niet. In de meeste persberichten of rapporten wordt het verhaal achter die cijfers of de betekenis ervan er zelfs meteen bij geleverd. Onder tijdsdruk bestaat de neiging om die conclusies klakkeloos over te nemen. Maar als je wil weten of het verhaal wel degelijk correct is, moet je terug naar de oorspronkelijke cijfers. En dus zelf sterk in je schoenen staan om ze juist te interpreteren. Tijdens dit programma krijg je het verschil uitgelegd tussen absolute en relatieve cijfers, tussen procentverschillen en indexcijfers, tussen gemiddelden en medianen, tussen schattingen en prognoses. Ook de betekenis van foutenmarges en significantie passeren de revue. Zo verlies je het ontzag en de angst voor getallen en kun je zelf oordelen of het aantal verkeersslachtoffers of vuurwerkongevallen daadwerkelijk is gedaald.

Juist niet-economen kunnen veel opsteken van dit programma. Wat kun je leren uit de jaarrekeningen en balansen van een onderneming? Wat vertellen begrippen als omzet, winst, afschrijvingen of cashflow over de gezondheid van een bedrijf? Hoe kun je terugvinden wat er financieel verkeerd loopt, of welk bedrijf het niet zo nauw neemt met de wetgeving? Serge Mampaey leert je, aan de hand van actuele en levendige voorbeelden, waar het nieuws zit in de dagelijkse financiële cijferdans.

Reviews

Ik verwachtte een stoomcursus statistiek, een opfriscursus. Dat was het ook. Ik heb aan het programma een kritische reflex tegenover cijfers overgehouden. Absoluut boeiend om te horen hoe statistici naar het cijfergebruik in de media kijken. Wat ik mis, zijn de voorbeelden uit de journalistieke praktijk.

46

Reviews

Geen saaie les over boekhouden, maar een interactief gesprek over bedrijven en hun balans. Aan de hand van krantenartikelen krijg je te zien op welke cijfers die zijn gebaseerd. Zo wordt je heel snel duidelijk hoe je met jaarcijfers nieuws kunt maken. Beantwoordt volledig aan mijn verwachtingen: je krijgt heel helder inzicht in de belangrijkste termen en tips hoe je balansen en jaarresultaten moet lezen. Perfect begrijpelijk voor een niet-econoom.

De deelnemer Voor iedereen.

De trainers

Pieter Verbeke is sinds 2007 actief bij De Persgroep en gepassioneerd door data, technologie en media. Analyseert en interpreteert het gedrag van onze lezers, online en offline. David Nikoloski is business intelligence analist, data-scientist en ict-professional, maar ook politicoloog, socioloog en docent. Gelooft dat kritische en wetenschappelijke datajournalistiek met een scherp randje de massa kan aanspreken en emanciperen, zodat zij blijft lezen en nooit iets echt gelooft. Serge Mampaey is geboren toen de laatste mensen over het maanoppervlak wandelden. Fan van de beurs en een glas speciaalbier. Van zakenbankieren de financiële journalistiek ingegaan en bij De Tijd in zestien jaar alle watertjes doorzwommen.

Praktisch

08 Inzicht in statistische cijfers Groep 1 Pieter Verbeke 10 deelnemers uit België Do 10.12.15 09.15 – 13.00 uur Kobbegem 08 Inzicht in statistische cijfers David Nikoloski Groep 2 10 deelnemers uit Nederland Do 07.01.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam 09 Inzicht in boekhoudkundige cijfers Serge Mampaey 20 deelnemers uit België Di 23.02.16 09.15 – 13.00 uur Brussel

47

10-13 Datajournalistiek De instapprogramma’s Nieuwe trainer

→ 10 Nieuws halen uit cijfers

Klopt het dat scholen in achterstandswijken beter zijn gaan presteren? Is het aantal geweldsdelicten in ons land effectief flink gedaald, of vergelijkt de politie in dat persbericht appels met peren? Tijdens dit programma krijg je tips aangereikt hoe je het nieuws kunt halen uit een grote hoeveelheid getallen. Aan de hand van voorbeelden die deelnemers aandragen toont Henk van Ess de valkuilen bij het interpreteren van statistieken en leert hij verbanden leggen.

Reviews

Promoot dit programma veel feller, om al die storende fouten met cijfers te voorkomen. Ik kan me voorstellen dat deelnemers het boek ‘How to lie with statistics’ van Darrell Huff van tevoren al lezen. Ter voorbereiding.

→ 11 Werken met Excel Marleen Jonker laat je ontdekken hoe je Excel als hulpmiddel kunt inzetten bij het analyseren van data. Ze leert je data invoeren, ordenen en selecteren. Ook toont ze hoe je door percentages en gemiddelden te berekenen het verhaal achter de data kunt blootleggen en visualiseren door middel van grafieken. Vooraf ontvang je een online vragenlijst die je startkennis toetst en waarop Marleen de inhoud van het programma afstemt.

Reviews

Het programma is goed opgebouwd. Ik kon nog niet werken met formules en wist zeker niet hoe je uit een groot databestand interessante informatie kunt halen. De uitleg is helder, maar de overschakeling naar het moeilijkere programma in de namiddag gaat iets te snel voor mij.

De deelnemer

Voor journalisten en redacteuren die hun eerste stappen in datajournalistiek willen zetten. Kennis van beide instapprogramma’s is nodig om aan vervolgprogramma’s deel te kunnen nemen.

De trainers

Henk van Ess: zie p45 Hoewel Marleen Jonker geen ervaren trainer is, brengt ze je helder en met flair de kneepjes van Excel bij. Ze leerde die zichzelf aan in haar vier jaar als marktanalist bij Het Parool. Inmiddels werkt ze als eventmanager bij de Volkskrant.

48

Praktisch

De vervolgprogramma’s → 12 Datajournalistiek I

Journalisten met kennis van Excel kunnen gedurende dit programma hun inzicht in databestanden vergroten. Je hebt een goed verhaalidee, dus je weet precies wat je wilt onderzoeken. Maar waar vind je de juiste databestanden? En hoe schoon je deze data op totdat je het essentiële eruit hebt gefilterd? Sluit je analyse nog aan bij je verwachtingen? Hoe visualiseer je vervolgens je verhaal?

Reviews

Bijzonder inspirerend programma, ik heb er echt nieuwe ideeën voor artikelen uitgehaald. Ook heb ik enkele handige tools geleerd om gegevens mee te verwerken en visueel weer te geven. Het programma Excel is een absolute voorwaarde en mag misschien nog iets meer doorgedreven zijn. Excel is echt maar het beginpunt. Er is intussen ook een artikel van gekomen, over het groeiende aantal supermarkten in ons land.

→ 13 Datajournalistiek II vernieuwd

We bieden vijf deelnemers de kans om onder individuele begeleiding van Peter Verweij een idee uit te werken tot een verhaal. Je kunt Peters hulp, via mail, Skype of een korte trainingssessie inroepen, na goedkeuren van je onderwerp door je hoofdredactie. Peter helpt je met het vinden en analyseren van data, ze te scrapen met Outwit-Hub, ze op te schonen met Refine. Hij ondersteunt je met netwerkanalyse en visualisatie met webdiensten als Localfocus, Datawrapper, CartoDB en Tableau public. Ook hulp met Google Charts, Highcharts en D3 scripts schudt hij uit zijn mouw. Deze formule is een try-out voor de Campus. Laat ons weten hoe je erover denkt.

De deelnemer

→ 12 Datajournalistiek I Voor wie de instapprogramma’s heeft gevolgd of voldoende expertise met data kan voorleggen. Je start de masterclass met je eigen verhaalidee dat je aan het einde van de rit presenteert. Idealiter vormt dat de basis voor een stuk in de krant.

→ 13 Datajournalistiek II Voor vijf collega’s die eerder datajournalistiek I hebben gevolgd en een go op hun verhaalidee hebben gekregen van hun hoofdredactie.

De trainer

Peter Verweij is een veelgevraagde trainer van mediabedrijven en opleidingsinstituten in binnen- en buitenland. Hij nam vorig jaar deel aan de internationale conferentie over onderzoeksjournalistiek in Rio de Janeiro en startte trainingen op in Nigeria en Namibië. In januari 2014 publiceerde hij Journalists’ Twitter Networks, Public Debates and Relationships in South Africa, in Digital Journalism.

10 Instapprogramma Nieuws halen uit cijfers Groep 1 Henk van Ess 10 deelnemers uit Nederland Di 03.11.15 13.30 – 17.30 uur Amsterdam 10 Instapprogramma Nieuws halen uit cijfers Groep 2 Henk van Ess 10 deelnemers uit België Ma 30.11.15 13.30 – 17.30 uur Kobbegem 11 Instapprogramma Werken met Excel Groep 1 Marleen Jonker 10 deelnemers uit België Di 05.01.16 09.15 – 17.00 uur Kobbegem 11 Instapprogramma Werken met Excel Groep 2 Marleen Jonker 10 deelnemers uit Nederland Di 19.01.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam 12 Vervolgprogramma Datajournalistiek I Peter Verweij 10 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Ma 14.03.16 09.15 – 17.00 uur Rotterdam Dag 2 Di 15.03.16 09.15 – 17.00 uur Rotterdam Dag 3 Do 21.04.16 09.15 – 17.00 uur Rotterdam 13 Vervolgprogramma Datajournalistiek II Peter Verweij Data in overleg te bepalen.

49

Rechten & plichten

14 Grenzen van de persvrijheid Het programma

Hoe ga je om met de privacy van bekende en onbekende Vlamingen en Nederlanders? De identiteit van een slachtoffer, mag je die bekendmaken? Wat te doen met de foto’s en gegevens van een veroordeelde? Zijn diezelfde regels ook van toepassing op een verdachte? Karen Van Brabant en Marc van Breda lichten toe welke rechten je hebt als journalist, en welke plichten. Aan de hand van jouw concrete vragen krijg je inzicht in de deontologische code van de journalist.

Reviews

Karen geeft goede voorbeelden van wat je niet en wel kunt doen. Je ontdekt dat het zelden zwart-wit is. Ik heb er veel van opgestoken in een ongedwongen en gemoedelijke sfeer.

De deelnemer

Voor journalisten en eindredacteuren.

De sprekers

Karen Van Brabant werkt in Kobbegem als bedrijfsjurist en woont er ook. Ze heeft veel bewondering voor alle creatieve mensen die voor onze media schrijven met een scherpe pen. Ze adviseert hen sinds 2000 met veel plezier over juridische kwesties en persdeontologie. Gevarieerd en boeiend werk is altijd gegarandeerd in deze job. Marc van Breda is geboren in de stad van Tiësto, Hardwell en Corry Konings, en opgegroeid onder de rook van Eindhoven. Na enkele jaren in onder meer de telecomindustrie te hebben gewerkt, is hij al weer acht jaar jurist in de media, sinds 2012 bij De Persgroep.

Praktisch

Groep 1 Karen Van Brabant 15 deelnemers uit België Ma 11.01.16 12.00 – 14.00 uur Kobbegem Groep 2 Marc van Breda 15 deelnemers uit Nederland Ma 01.02.16 12.00 – 14.00 uur Rotterdam Groep 3 Marc van Breda 15 deelnemers uit Nederland Do 10.03.16 12.00 – 14.00 uur Amsterdam Groep 4 Karen Van Brabant 15 deelnemers uit België Ma 18.04.16 12.00 – 14.00 uur Kobbegem

50

Een goed gesprek

15

16

Inleidende interviewtips

Logisch Argumenteren

Het programma

Vier collega’s interviewen Frénk van der Linden over interviewen. Hoe bereid je je voor op een interview? Waar neem je het af? Hoe werk je het uit? Moet je ook nazorg verrichten? Op zijn eigen inspirerende manier duikelt Frénk de ene anekdote na de andere uit zijn geheugen op, die vooral de tips die erop volgen onderstrepen. Een bestseller in de Campus!

Reviews

Ik vergeet niet vlug hoe ik me voelde toen ik die avond huiswaarts keerde: vol goesting om er opnieuw in te vliegen! Mijn blocnote staat nu vol goede tips. Bij vlagen ook wel confronterend, omdat je zou willen dat je zo veel tijd in de voorbereiding van een interview kunt steken als Frénk doet.

nu ook in belgie

Het programma

Persvoorlichters en politici weten je vaak op het verkeerde been te zetten door bewust de vraag te omzeilen, maar wel met een lang antwoord te komen. Donatello Piras en Johan Braeckman vertellen over de basisbeginselen van retorica, over drogredenen en veelvoorkomende valkuilen in argumentatie. Wat is een stroman? Hoe valt het opblazen van een standpunt te herkennen? Ze wapenen door oefening. Als journalist sta je steviger in een gesprek als je in staat bent drogredenen te pareren.

Reviews

Het is goed dat Donatello oefent via kleine debatten, net omdat over argumentatieleer ook online veel te vinden is. Dit programma is vooral gericht op de sprekende journalist, en minder op columnisten en eindredacteuren zoals ik. Maar erg vind ik dat niet. In het analyseren van artikelen en in het opsporen van argumentatiefouten in mijn eigen columns heb ik veel van Donatello geleerd.

De deelnemer

De deelnemer

Voor iedereen die interviews afneemt.

Voor verslaggevers en commentatoren die te maken hebben met ervaren woordvoerders, lobbyisten en politici. Voor redacteuren van opiniepagina’s.

De spreker

De sprekers

Frénk van der Linden is een uitzonderlijk interviewer en begenadigd lesgever. Aimabel en scherp. Hij combineert alle aspecten van de ideale trainer: ervaring, vermogen om kennis over te brengen, inspirerend vertellen vanuit een eigenzinnige visie, deelnemers laten participeren, intensieve feedback. Hij publiceert geregeld vraaggesprekken in de V-bijlage van de Volkskrant, interviewt voor de actualiteitenrubriek Brandpunt (KRO/NCRV) en presenteert het radioprogramma Kunststof (NTR).

Praktisch

Johan Braeckman is sinds 1998 voltijds professor bij de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap van de Universiteit Gent en heeft talloze publicaties op zijn naam staan. Hij heeft een zwak voor onderwerpen als Charles Darwin, evolutietheorie, pseudowetenschappen, bio-ethiek, wetenschap & religie én kritisch denken. Luister in dat verband naar zijn cd-box Kritisch denken met zijn hoorcolleges. Donatello Piras is verbonden aan het Nederlands Debat Instituut en een veelgevraagd trainer, presentator en gespreksleider met jarenlange ervaring. Hij werkt voor het bedrijfsleven en de overheid en traint vele organisaties, politici, topmanagers en professionals in zijn grote passie: overtuigingskracht. Donatello is medeauteur van de bestseller Debatteren om te winnen.

50 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Vr 22.04.16 14.00 – 17.00 uur Rotterdam

Praktisch

Groep 1 Johan Braeckman 10 deelnemers uit België Do 29.10.15 09.15 – 17.00 uur Meise

51

Groep 2 Donatello Piras 10 deelnemers uit Nederland Dag 1 Di 01.12.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam Dag 2 Di 15.12.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam

17

nieuw op maat

Doortastend interviewen voor televisie Het programma

Alle vragen van de kijker beantwoorden, de juiste toon zoeken, inhoudelijk volledig zijn en… tóch een goed televisieverhaal vertellen: het is een vak apart, fundamenteel anders dan bij geschreven pers en… aartsmoeilijk. Maar elke goede televisiejournalist kan het leren, als je er maar voldoende op traint én je op de juiste manier voorbereidt. Dit programma geeft je tips voor een ideale voorbereiding én laat enkele top-televisie-interviewers zelf aan het woord. Zij verklappen hun geheime recept.

De deelnemer

Voor de VTM-anchors en topjournalisten.

De sprekers

Paul Jambers is Vlaamse journalist en reportagemaker. Hij maakte spraakmakende reportages voor Panorama, haalde van 1992 tot 2003 de hoogste kijkcijfers op VTM met de serie Jambers en werd bekroond met tal van pers- en publieksprijzen. In 2014 maakte hij voor VTM Nieuws de reeks Jambers in de politiek waarin hij politici volgde in aanloop naar de verkiezingen. Rik Torfs is kerkjurist en rector aan de KU Leuven. Hij ontpopte zich als bekende Vlaming door zijn regelmatige deelname aan diverse radio- en televisieprogramma’s. In 2006 maakte hij voor de zender Canvas het programma Nooitgedacht, waar hij een dertigtal bekende gasten uitnodigde uit de politieke, literaire en culturele wereld uit binnen- en buitenland. Naar aanleiding van de Vlaamse en Europese verkiezingen van 2009 presenteerde hij samen met Siegfried Bracke de talkshow De Stemming 09. Bruno Wyndaele is radio- en televisiepresentator en quizmaster. Hij presenteerde in het verleden onder meer De Laatste Show en De Slimste Mens ter Wereld op tv en De Rechtvaardige Rechters op de radio. In 2004 richtte hij zijn eigen productiehuis op, De Filistijnen. Hij bedacht de spelprogramma’s Vriend of vijand en Beste vrienden en presenteerde het programma Eeuwige roem en de ludieke quiz De Premiejagers.

Praktisch

Najaar 2015 We maken de data later bekend.

52

18

Praktisch

Groep 1 Frénk van der Linden Terugkomdag 8 deelnemers uit groep 2014 Vr 09.10.15 10.00 – 17.00 uur Haarlem

Persoonlijk interviewen Het programma

Groep 2 Corine Koole Terugkomdag 10 deelnemers uit groep 2014 Vr 16.10.15 10.00 – 15.00 uur Amsterdam

Voor kranten is het belang van interviews de afgelopen jaren toegenomen. Het is een genre waar schrijvende media zich duidelijk kunnen onderscheiden van het snelle internet en ook van televisie. Met een blocnote of opname-apparaat kun je echt de tijd nemen voor een goed gesprek, of dat nou persoonlijk of kritisch is van toon. Zo’n gesprek wordt nog beter als je het goed voorbereidt en nadenkt over mogelijke invalshoeken. Frénk van der Linden en Corine Koole nemen elk een groep drie dagen lang op sleeptouw. Reserveer naast de programmadagen ruim de tijd om elkaars stukken te lezen en een nieuw interview uit te werken à la façon de Frénk of Corine.

Groep 3 Corine Koole 10 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Ma 23.11.15 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 2 Di 24.11.15 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 3 Vr 18.03.16 10.00 – 15.00 uur Amsterdam

Reviews

Frénk is niet bang om ook persoonlijke kanten van zichzelf te laten zien, dat maakt hem sympathiek. Wie niet actief meedenkt en input levert uit eigen ervaringen, kan weinig doen in Haarlem en verstoort ook een beetje de dynamiek. De keuken van Corine zorgt ervoor dat je je kwetsbaarder durft op te stellen. Alsof je bij vrienden thuis over je werk zit te praten. Sinds de bijeenkomst met Corine vraag ik veel meer door tijdens interviews. Ik vraag mensen voortdurend momenten te beschrijven en details prijs te geven. De opmerkingen van Belgische cursisten over Nederlandse interviews zijn heel verfrissend.

Groep 4 Frénk van der Linden 10 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Vr 29.01.16 10.00 – 17.00 uur Haarlem Dag 2 Vr 11.03.16 10.00 – 17.00 uur Haarlem Dag 3 Vr 15.04.16 10.00 – 17.00 uur Haarlem

De deelnemer

Voor ervaren (top)interviewers met voldoende kilometers op de teller die nog een grote slag willen maken. We stellen twee homogene groepen samen.

De trainers

Frénk van der Linden geeft tijdens dit driedaags programma op een persoonlijke manier veel concrete tips, verrassende inzichten en levendige voorbeelden mee. We kiezen opnieuw voor de intieme setting van zijn Haarlemse woonkamer. Topinterviewer Frénk triggert je om je eigen grenzen te verleggen. Om het programma beter te laten verlopen, zal hij bij iedere deelnemer van tevoren peilen naar zijn motivatie en verwachtingen. Het gevraagde engagement is groot, de beloning ook. Corine Koole nodigt je thuis in haar keuken uit om met haar en collega’s van gedachten te wisselen over het interviewvak. Corine heeft tonnen ervaring met het maken van interviews voor de Volkskrant, LINDA. en De Morgen én de gave die op een boeiende en toegankelijke manier te delen. Geen genoegen nemen met de gebaande paden, momenten tot in detail laten beschrijven, inzoomen op gebeurtenissen, locaties, emoties.... Blijf maar doorzeuren tot er echt een kleurrijk antwoord komt. Ook als iemand al platgeïnterviewd is, kun je zo toch een mooi en bijzonder verhaal boven tafel krijgen.

53

Beter schrijven

19

20

voor het eerst in Nederland

nieuw op maat

Taalvast schrijven

Tekst schrijven op beeld

Het programma

Het programma

Taalfouten zijn van alle tijden. Toch moeten we blijven sleutelen aan de taalvastheid van onze journalisten. Dit programma bestaat uit drie delen. In de eerste sessie brengt Roderik Oranje een overzicht van de meest gemaakte fouten. Hij geeft tips hoe je onder druk van de deadline teksten snel een laatste keer kunt checken. Daarna sturen de deelnemers enkele weken hun originele of hun geredigeerde teksten naar Roderik. Hij bespreekt ze nadien individueel met jou op de redactie. We sluiten af met een korte groepsbijeenkomst waar hij de meest opvallende vaststellingen uit de individuele begeleiding toelicht.

De deelnemer

Voor Nederlandse eindredacteuren die zin hebben in een opfrissing van de taalregels.

De trainer

Roderik Oranje werkte sinds mensenheugenis voor Het Parool, als economisch en politiek verslaggever, later als eindredacteur, nu met pensioen. Hij gelooft dat alleen een betrouwbare krant bestaansrecht heeft en wil dus vooral onzin uit de krant houden. Weet van veel net genoeg om tijdig alarm te slaan.

Praktisch

10 deelnemers uit Nederland Dag 1 Ma 09.11.15 12.00 – 14.00 uur Amsterdam Dag 2 Do 03.12.15 45 min. individuele follow-up Amsterdam Dag 3 Ma 14.12.15 12.00 – 14.00 uur Amsterdam

‘Eén beeld zegt vaak meer dan duizend woorden.’ Absoluut waar, maar onderschat zeker niet de kracht van de begeleidende tekst. Kris Croonen en Michaël Desmet coachen de journalisten van VTM Nieuws om met hun teksten beelditems meerwaarde te geven. Een goede tekst verrijkt het beeld, enerzijds door er op in te haken, anderzijds door er duiding en achtergrond aan toe te voegen. Een goede tekst vertelt mee het verhaal, in spontane spreektaal. Want wie wil dat z’n kijker tegelijkertijd kijkt én luistert, moet heldere taal spreken. Tv-journalisten moeten – meer dan anderen – technische termen en ambtelijke taal ‘hertalen’. Want een geschreven tekst kun je altijd herlezen. Tekst op beeld moet meteen de eerste keer glashelder zijn.

De deelnemer

Voor journalisten van VTM Nieuws, Sport, Telefacts, Royalty.

De sprekers

Kris Croonen werd opgeleid bij de radio, door grootmeester-woordkunstenaar Jan Wauters. Hij leerde daarna televisie maken bij Supersport, in een inspirerende omgeving vol jonge talenten. Sinds 1998 is hij achtereenvolgens sportjournalist, algemeen journalist, eindredacteur en coach bij VTM Nieuws. Michaël Desmet begon zijn carrière ook bij het medium van het woord: de radio, bij de nieuwsdienst van diverse nationale radiostations. Sinds 1998 werkt hij voor VTM Nieuws, waar hij bekendstaat om zijn creatieve aanpak van beeldverhalen. Het jaaroverzicht dat hij maakte, is één groot, meeslepend verhaal. De laatste drie jaar is hij er eindredacteur en coach.

Praktisch

5 deelnemers van VTM Nieuws Najaar 2015 09.15 – 13.00 uur Vilvoorde We maken de data later bekend.

54

21

nieuw

Inleidende schrijftips uit Hollywood Het programma

‘FrieslandCampina sluit fabriek in Lochem, verlies 139 arbeidsplaatsen.’ ‘Doetinchemmers strijden voor meer aandacht voor Lyme.’ ‘NK debatteren wordt gehouden in Nijmegen.’ Zomaar drie nieuwsfeiten die zich lenen voor een nieuwsbericht, interview of reportage. Maar valt er met zo’n gebeurtenis niet veel meer te doen? Hoe zou je het nieuwsfeit bijvoorbeeld opschrijven als je de opdracht kreeg er een Oscarwinnend filmscript van te maken? Dat is de insteek van dit programma. Tonie Mudde neemt je mee op een reis van de Griekse mythologie tot The Matrix en ontleedt achterliggende verhaalstructuren. Aan de hand van voorbeelden en oefeningen ontdek je hoe die verteltechnieken ook journalistieke producties krachtiger kunnen maken.

De deelnemer

Voor Nederlandse verslaggevers.

De trainer

Tonie Mudde (1978) is chef wetenschap bij de Volkskrant. Eerder werkte hij voor Quest, dat in korte tijd uitgroeide tot een van Nederlands grootste maandbladen. Mudde won een Tegel voor zijn serie Dagboek van een Proefdier, over het leven van een muis in een Amsterdams proefdiercentrum.

Praktisch

50 deelnemers uit Nederland Di 09.02.16 11.00-13.00 uur Amsterdam

55

22

extra trainer

Kopstukken schrijven Het programma

Praktisch

Reviews

Groep 2 Frank Poorthuis 10 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Vr 04.12.15 09.15 – 17.00 uur Rotterdam Dag 2 Vr 05.02.16 09.15 – 17.00 uur Rotterdam

Dit programma richt zich op het nieuws van de dag, het kopstuk of de dagreportage. Met blinde fans naar een voetbalwedstrijd gaan kijken. Een dag een politicus volgen. Een vluchtelingenkamp bezoeken. Of een verslag over de kust op de eerste zonnige dag. Hoe kom je tot je onderwerp? Hoe componeer je je verhaal? En hoe schrijf je het vervolgens spannend op? Een stuk schrijven dat de lezer vanaf de inleiding blijft boeien, is moeilijker dan het lijkt. Je wilt een dwingend en helder stuk dat niet alle kanten uit slaat. Je verhaal moet dus spankracht bewaren. Je brengt structuur aan, denkt na over kop en staart, formuleert zorgvuldig. Je zet al je zintuigen in en kiest relevante details. Je geeft eindredactie een voorstel voor kop en quotes. Basis voor gesprek zijn vooraf ingestuurde stukken van de deelnemers zelf (reserveer tijd om elkaars stukken te lezen!) en schrijfopdrachten on the spot. Confronterend, openhartig en opbouwend.

Frank Depoorter geeft confronterende maar leerrijke feedback op onze schrijfopdrachten. Ik heb er zeker wat van opgestoken. Ik vind het echt jammer dat er maar één sessie als deze is per jaar. In mijn ideale wereld zouden zulke feedbackmomenten veel vaker mogen plaatsvinden. Ik ben ervan overtuigd dat die leiden tot betere teksten. Ik stond er aanvankelijk nogal sceptisch tegenover, maar de tijd met Frank Depoorter is toch nuttig. Het doet goed om nog eens een paar vergeten technieken op te halen. Vooral wat het schrijven van inleidingen betreft. Ik vind het zeer nuttig om mijn eigen stukken eens met Frank Poorthuis en anderen onder de loep te nemen (dat zouden we eigenlijk vaker moeten doen). Ik ben me vooral bewust geworden van valkuilen bij het schrijven van reportages en het belang van een duidelijke focus en lijn in het verhaal.

De deelnemer

Voor schrijvers die de techniek van goede korte kopstukken schrijven willen bijspijkeren of opfrissen. Voor collega’s uit de verslaggeverij of de politieke redactie die al veel meters hebben gemaakt en nog een stap willen zetten. We maken drie homogene groepen.

De sprekers

Frank Depoorter is chef sport bij Het Laatste Nieuws. De voorbije achttien jaar werkte hij voor verschillende kranten als journalist, eindredacteur, chef nieuws of hoofdredacteur. Met zowaar een zijsprongetje als docent in de opleidingen communicatiemanagement en journalistiek aan de Erasmushogeschool in Brussel. Zijn ervaring als mediaman deelt hij graag met jonge talenten of collega’s die zin hebben in een opfrissing. Frank Poorthuis is journalistiek volwassen geworden in de woelige Haagse jaren van Pim Fortuyn, daarna een beetje (veel) manager geweest op de hoofdredacties van Vrij Nederland, De Pers, Het Parool en HP/De Tijd en nu weer met beide benen in de dagelijkse praktijk van het krantenmaken als adjunct-hoofdredacteur bij het AD. Hij houdt van helder taalgebruik, spannende intro’s én een beetje opwinding in en op de krant. Frank ontmoet de meer ervaren collega’s. Sven Spoormakers heeft vele journalistieke liefdes: regio, sport, de grote persoonlijke verhalen. Begon in 1999 als regioreporter voor Het Laatste Nieuws en kwam, na een aantal omzwervingen via De Morgen en Humo, terug aan boord als reporter, nu nieuwschef. Sven gaat in gesprek met nieuwe en jonge collega’s op de redacties.

56

Groep 1 Frank Depoorter 10 deelnemers van Het Laatste Nieuws Di 20.10.15 09.15 – 17.00 uur Meise

Groep 3 Sven Spoormakers 10 deelnemers uit België Di 08.12.15 09.15 – 17.00 uur Kobbegem Groep 4 Frank Depoorter 10 deelnemers uit België Di 19.04.16 09.15 – 17.00 uur Meise

23 Verhalende journalistiek voor gevorderden Het programma

Wie deelneemt aan dit programma heeft al bij inschrijving een plan klaar voor een verhaal, goedgekeurd door de hoofdredactie. Het kan een reportage zijn, een reconstructie of een portret. Gedurende drie dagen leer je hoe je literaire technieken kunt inzetten om verhalen spannender, dwingender en vooral ook beeldender te maken. Eerst ga je samen met de groep na hoe de onderwerpen zich lenen voor een verhalende aanpak. Wat betekent dat voor de research? Wie zijn de belangrijkste karakters en wat wordt het perspectief? Naar welke scènes moet je op zoek? Judith Koelemeijer gaat vervolgens in op de traditie en technieken van de verhalende journalistiek en draagt tal van inspirerende (internationale) voorbeelden aan. Zij geeft gedetailleerde feedback op de eerste en tweede versies van je verhalen. Aan het einde van dit programma liggen er acht publicabele verhalen op tafel die niemand onberoerd laten. Realiseer je goed dat je echt tijd moet maken en krijgen om aan dit verhaal te werken.

Reviews

Ik vind de bijeenkomst een fantastische trip. Spannend, leuk, moeilijk, confronterend maar ik heb de afgelopen jaren zelden zo intensief en diep op mijn eigen schrijverij in kunnen gaan als tijdens de drie dagen die achter ons liggen. Veel geleerd. Ik zou zo nog een keer meedoen.

De deelnemer

Voor de zeer ervaren schrijver die bereid is, los van de bijeenkomsten, tijd te investeren om te werken aan een nieuw verhaal en stukken van collega’s te lezen.

De trainer

Judith Koelemeijer werkte zes jaar lang als journalist bij de Volkskrant. Intussen wordt ze gezien als een van de boegbeelden van de literaire non-fictie in Nederland. Ze schrijft en geeft les in het genre. Haar boeken, Het zwijgen van Maria Zachea (2001), Anna Boom (2008) en Hemelvaart (2013) werden stuk voor stuk bestsellers. Op dit moment werkt zij aan de biografie van de joodse schrijfster Etty Hillesum (1914 - 1943).

57

Praktisch

8 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Vr 15.01.16 09.15 – 17.00 Amsterdam Dag 2 Vr 19.02.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 3 Vr 25.03.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam

In beeld

24

25-27

Beeld beoordelen

Beeld bewerken

Het programma

→ 25 Het instapprogramma

Het is behoorlijk lastig om aangeleverd beeld te beoordelen op technische eigenschappen als resolutie, kleurruimte en bestandsformat. Wat maakt een beeld geschikt voor web, print of een app? Aan welke voorwaarden moet het voldoen? Tijdens dit programma leert Jan Ris je ook hoe je een minder optimaal beeld zelf net dat ietsje meer kunt meegeven. Dat kan in de vorm van een subtiele verscherping, kleuraanpassing of contrastverhoging. En je leert hoe je beeld kunt omzetten naar een ander format om het geschikt te maken voor web of print.

In dit instapprogramma ga je stap voor stap aan de slag met het bewerken van beelden uit de dagelijkse praktijk. Je leert gezichten en nummerplaten blurren, achtergronden bijwerken, personen dichter bij elkaar plaatsen en vrijstaand maken, beeldcollages maken. Jan Ris toont je hoe je beeldbestanden kunt openen en bewaren in Photoshop en selecteren, onder andere om eenvoudige vrijstaanders te maken. Ook kleuren corrigeren en eenvoudige beeldmontages samenstellen, komen aan bod.

Reviews

Reviews

Een pluspunt vind ik dat we deze programma’s op papier ook steeds meekrijgen. Super handig om daarna nog iets op te zoeken of als hulp bij bewerkingen die toch nog niet zo vlot gaan. In mijn ideale wereld volgen we als vormgever elk jaar deze workshops als een vorm van permanente bijscholing. Ik vind het in de eerste plaats heel leuk om te doen, gewoon omdat ik er zelf veel voldoening uit haal om praktische zaken te leren. Dus leren met layers werken, foto’s knippen en plakken, dat soort dingen. Heel nuttig is de oefening om een montage te maken in Photoshop. Dat onderdeel komt pas op het einde van het programma, en mag voor mij een groter deel beslaan.

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers uit Nederland Di 12.04.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam Groep 2 10 deelnemers uit België Di 10.05.16 13.30 – 17.30 uur Kobbegem

De deelnemer

Dit programma is leerrijk, duidelijk met een goede snelheid. Ik heb meerdere zaken bijgeleerd die ik zeker zal kunnen gebruiken in mijn job. Oorspronkelijk dacht ik aan een opfrissing van mijn Photoshop-skills, maar uiteindelijk krijg je meer mee. In de namiddag komen er zaken aan bod die mijn gebruik van Photoshop sowieso vergemakkelijken! Jan is een heel goeie lesgever, die over de hele lijn technisch heel goed op de hoogte is.

De deelnemer

Voor artdirectors en vormgevers van kranten en magazines.

De trainer

Jan Ris: zie hiernaast

Voor beeldredacteuren en fotografen.

De trainer

Jan Ris is inmiddels een zeer gewaardeerd trainer in de Campus. Er huisde in hem een bioloog, maar die smolt toen hij het grafische vak ontdekte. Als mede-eigenaar van trainings- en detacheringsbureau First Center geeft hij training in programma’s als Photoshop, Illustrator, Muse, Edge Animate, InDesign en QuarkXPress. Hij schrijft voor het Nederlandse tijdschrift Publish en soms een boek. Als extraatje studeert hij klassiek Grieks.

58

De vervolgprogramma’s → 26 Vrijstaand maken Tijdens dit programma zet je een stap verder in het vrijstaand maken van beelden. Je gaat aan de slag met complexe beelden waarvan de contouren niet altijd duidelijk zichtbaar zijn en leert via alternatieve technieken hoe je deze beelden vrijstaand kunt maken, beelden met verschillende belichting kunt samenbrengen en moeilijke achtergronden kunt doortrekken. Je maakt gebruik van snelen laagmaskers voor montage, kleurcorrecties en filters. En je leert kleine animaties maken.

Reviews

Ik heb veel nieuwe dingen geleerd. Ook bij de tools die ik al kende, kreeg ik nieuwe toepassingen en verrassende voorbeelden te zien. Jan Ris is een uitstekende trainer en kan zich ook snel aanpassen aan de vragen die vanuit de groep komen. Ik heb enorm veel bijgeleerd over het vrijstaand maken van personen en de moeilijke elementen. Het werd op een aangename manier getoond en was helemaal niet saai. Dankzij Jan hebben we nog enkele verborgen schatten van Photoshop ontdekt.

Praktisch

25 Het instapprogramma Groep 1 10 deelnemers uit België Di 19.01.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem 25 Het instapprogramma Groep 2 10 deelnemers uit Nederland Di 02.02.16 09.15 – 13.00 uur Amsterdam

→ 27 Gezichten bijsturen Je leert technieken om beelden van die ene BV of BN krachtiger en sterker te maken binnen de grenzen van de ethiek. Je wordt bedreven in verschillende technieken, van het bleachen van tanden tot het vervagen van rimpels. Bovendien laat Jan Ris je ook zien hoe je gezichtsuitdrukkingen kunt beïnvloeden.

26 Vrijstaand maken Groep 1 10 deelnemers uit Nederland Di 02.02.16 13.30 – 17.30 uur Amsterdam

Reviews

Boeiend om te zien en te leren hoeveel je uit een foto kunt halen. Van een foto die op het eerste gezicht niet echt wauw is, kun je toch met de juiste technieken een goede foto maken. Jan legt alles heel duidelijk uit en hij geeft ons vooral de gelegenheid om alles zelf uit te proberen. Voor mij is hij een van de betere trainers bij de Campus.

26 Vrijstaand maken Groep 2 10 deelnemers uit België Di 10.05.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem

De deelnemer

27 Gezichten bijsturen Groep 1 10 deelnemers uit België Di 19.01.16 13.30 – 17.30 uur Kobbegem

Voor vormgevers en artdirectors met enige Photoshop-kennis.

De trainer Jan Ris: zie p58

27 Gezichten bijsturen Groep 2 10 deelnemers uit Nederland Di 12.04.16 13.30 – 17.30 uur Amsterdam

59

28& 29

nieuw

Illustrator 28 Het instapprogramma

Het vervolgprogramma

Reviews

Tijdens dit programma ga je dieper in op de mogelijkheden van Illustrator. Jan Ris leert je hoe je grafieken en infographics kunt tekenen en beheren, je gaat aan de slag met taart-, staaf-, kolom- en spreidinggrafieken en past er effecten en patronen op toe zonder je data te verliezen. Maar wist je dat je een grafiek ook kunt loskoppelen van de data om er verdergaande transformaties op toe te passen? Jan laat zien hoe je vanuit saaie cijfers toch een helder verhaal kunt brengen met infographics.

Jan Ris neemt je koudwatervrees weg voor een van de meest gevreesde programma’s voor vormgevers: Adobe Illustrator. Hij vertrekt vanuit een concreet voorbeeld en toont je de belangrijkste mogelijkheden van dit tekenprogramma. Je ontdekt het uitgebreide palet aan functies en tools die Illustrator biedt. Je maakt pictogrammen, grafieken en leert werken met artboards.

Eerlijk is eerlijk: het nut van programma’s als deze valt of staat met wat je erna mee gaat doen. Oefenen, oefenen, oefenen. Liefst met mensen die iets verder zijn. De leerstof van Jan Ris is gevat, to the point, en gericht op onze job. De techniek is in orde, en van mij mag er een vervolg komen want we waren niet helemaal rond. Goede trainer, uitgebreid aanbod. Heel fijn dat zulke praktijkworkshops er zijn.

De deelnemer

Voor artdirectors en vormgevers die zelfstandig vectortekeningen, vormelementen, grafieken willen kunnen maken.

De trainer Jan Ris: zie p58

Praktisch

10 deelnemers verdeeld over België en Nederland Di 12.01.16 09.15 – 13.00 uur Rotterdam

60

→ 29 Infographics en grafieken

De deelnemer

Voor artdirectors en vormgevers met een goede kennis van Illustrator.

De trainer Jan Ris: zie p58

Praktisch

10 deelnemers verdeeld over België en Nederland Di 12.01.16 13.30 – 17.30 uur Rotterdam

Beter presenteren

30

Praktisch

extra spreker

Verscherpt inzicht in kranten maken Het programma

Razend populair is dit programma met een even eenvoudige als begeesterende formule: een grote groep eindredacteuren en vormgevers de kans geven te luisteren naar de ervaringen van onze beste mediamakers. Geen abstracte beschouwingen, maar heel praktisch: zo maken wij onze krant, zo zorgen wij voor ritme en spankracht, zo maken we koppen, zo kiezen we foto’s en dit zijn de gedachten achter onze vormgeving. Als eindredacteur of journalist krijg je op die manier gedurende twee dagen een geprivilegieerd inzicht in het brein en het denkproces van heel verschillende, maar allemaal erg succesvolle krantenmakers. De grote ambitie van dit programma is eindredacteuren visueel én vormgevers journalistiek te laten denken en te inspireren.

Reviews

Ik onthoud één kernwoord: kiezen. Dat is de rode draad bij alle presentaties. Maak een keuze en haal het uiterste uit datgene wat je kiest. De kwaliteit die je voorgeschoteld krijgt, is op momenten beangstigend maar enorm verrijkend. Goed om nieuwe inzichten te krijgen op het gebied van graphics. Fijne borrel na afloop, op een prachtig dakterras.

De deelnemer

Voor jonge of nieuwe collega’s van eindredactie of vormgeving op onze krantenredacties.

De sprekers

Paul Daenen, jarenlang hoofdredacteur van Het Laatste Nieuws en nu journalistiek directeur DPP. Over de lezer kietelen, over ermee vlammen als je iets in handen hebt, over durf en lef, over kiezen en niet op twee benen hinken. Jan Nelis, artdirector. Over het design van De Tijd, over de lezer in de pagina trekken, over durven schrappen in de tekst, over sparkling kranten maken met boring business news. Filip Ysenbaert, infograficus. Over de verhalende, uitnodigende, duidelijke en eigentijdse infografieken van De Tijd, over hun essentiële rol in de uitstraling en het totaalbeeld van de krant, over strakke vormgeving en bewaken van de huisstijl, over experimenteren, maar niet elke dag. Henk Marseille, chef presentatie. Over de vormgeving en dagelijkse presentatie in het AD, met voorbeelden van tientallen pagina’s. Over vloeiende letters om pagina’s zachter te maken, over leesritme en bladeren of lezen, over ontwerpen en aanpassen ervan, over routine en brainstormen, over beeldtaal. Jaap Biemans, artdirector. Over zijn blog Coverjunkie. Laat aan de hand van de beste covers zien dat je met creativiteit het verschil kunt maken met je concurrentie. Geeft een kijkje in de keuken van Volkskrant Magazine en laat zien hoe de cover elke week tot stand komt. Hoe pitcht hij zijn ideeën? Welke beweegredenen zijn er, welke opties en welke twijfel? Alles bij elkaar een shout-out naar creativiteit waarbij in een uur vierhonderd prachtige covers voorbijkomen. Pieter Klok, plaatsvervangend hoofdredacteur. Over de transformatie van de Volkskrant, de grootste kwaliteitskrant van Nederland, over zeggingskracht en zelfvertrouwen, over de vorm kiezen die bij het verhaal past, over rechttoe rechtaan communiceren, over de lezer verleiden én over de inspiratie die hij opdoet bij voetbaltrainers en chef-koks. Arne Depuydt, artdirector. Over de restyling van De Morgen, over de dagelijkse zoektocht naar de juiste energie doorheen de hele krant, over de perfecte balans tussen beeld, illustratie en tekst en hoe dit alles ertoe heeft geleid dat De Morgen zich de World’s Best Designed Newspaper mag noemen.

61

25 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Paul Daenen Arne Depuydt Jan Nelis Filip Ysenbaert Ma 21.03.16 09.15 – 17.00 uur Kobbegem/Brussel Dag 2 Henk Marseille Jaap Biemans Pieter Klok Ma 23.05.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam

31 Braintrust voor artdirectors Het programma

Naar het voorbeeld van Pixar lanceerde de Campus vorig jaar de formule van een Braintrust. Een groep specialisten uit dezelfde takken van sport, maar op verschillende redacties, komen samen om elkaar advies te vragen. Je legt elkaar cases voor op het moment dat je aan een nieuwe weekendbijlage, formaatwijziging of app werkt. Je becommentarieert, zonder te schoonmoederen. Je houdt je aan de regels van het spel: what happens in the Braintrust, stays in the Braintrust. De sessies zijn vooral bedoeld ter inspiratie. Elke artdirector blijft eigenaar van zijn verhaal.

Reviews

Praktisch

32 Inzichten uit leesonderzoek Groep 1 Pieter Verbeke 50 deelnemers uit België Ma 09.11.15 12.00 – 14.00 uur Kobbegem

Het is een inspirerende dag. Erg interessant om met échte vakgenoten te praten. Oplossingen en ideeën genoeg en het is in veel opzichten ook een feest der herkenning. Je voert een levendig gesprek over infographics en visualisatie. De locatie is perfect en de groep prettig en enthousiast.

Groep 2 Angelique Brinkman 50 deelnemers uit Nederland Di 24.11.15 12.00 – 14.00 uur Amsterdam

De deelnemer Voor artdirectors.

Praktisch Dag 1 Ma 23.11.15 10.00 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Ma 11.04.16 10.00 – 17.00 uur Meise

33 Inzichten in het digitale productieproces Groep 1 Kurt Minnen 50 deelnemers uit België Do 07.01.16 12.00 – 14.00 uur Kobbegem Groep 2 Kurt Minnen 50 deelnemers uit Nederland Ma 11.01.16 12.00 – 14.00 uur Amsterdam

62

De digitale transitie

32&33

vernieuwd

Introductie tot digitaal denken

Wie tot hiertoe te zeer was opgeslorpt door zijn eigen werk, of een inhaalbeweging wil maken om de digitale wereld beter te begrijpen, kan zich aanmelden voor twee ex-cathedrapresentaties. Digitale achtergrondkennis opdoen is een eerste stap naar het beter begrijpen van de toekomst en de bewegingen in het uitgeefvak.

De programma’s

→ 32 Inzichten uit leesonderzoek Wie zijn je digitale lezers en hoe komen ze bij je medium terecht? Wat verwachten ze en wat waarderen ze? Lezen ze ons op een desktop, smartphone of tablet? Komen ze binnen via de homepage of via sociale media? In deze sessie krijg je inzicht in lezers en hun leesgedrag: cijfers, evoluties en prognoses. En je hoort wat de trends zijn in het lezersonderzoek.

Reviews

Je hoort over hoe weinig mensen de digitale pdf-versie van de krant op iPad lezen. Ondanks, of misschien wel dankzij de veelheid aan informatie blijft de sessie tot het eind toe interessant. Dat heeft zeker ook te maken met de levendige presenteerstijl. Interessante kennismaking met een voor mij zeer onbekende wereld. Je krijgt zeer interessante inzichten in wie onze bezoekers nu eigenlijk zijn, zonder hun identiteit te kennen.

→ 33 Inzichten in het digitale productieproces In de digitale wereld gelden totaal andere wetten voor de verspreiding van nieuws. Mensen laten nieuws tot zich komen op hun tijdlijn en delen wat ze interessant vinden, of ze zoeken gericht via zoekmachines. Tijdens deze broodjessessie vertelt Kurt Minnen meeslepend hoe een dag van een onlinejournalist eruitziet. Meer dan zijn collega’s uit de print is hij betrokken bij de productie en distributie van zijn stukken. Ook de onlineredacteur zoekt een onderwerp en kijkt met zijn chef of het past in de mix. Daarna schrijft, redigeert of vertaalt hij het stuk, maakt zelf koppen en zoekt geschikt beeldmateriaal. Hij publiceert op de website en via sociale media, heeft tools om zijn stukken makkelijk deelbaar en vindbaar te maken. Via instant rapporteringstools als Chartbeat, Spike en Webtrack kan hij de lezer volgen en beter begrijpen. Hoe gedragen onlinebezoekers van onze websites zich? Wat klikken ze aan? Wat bekijken ze en wat lezen ze? Hoe lang? Wanneer zijn ze weg? Wat delen ze? Onlineredacties spelen hier snel op in en verrijken of updaten goed gelezen stukken.

De deelnemer

Voor krantenjournalisten.

De sprekers

Pieter Verbeke: zie p47 Angelique Brinkman werkte twaalf jaar in consultancy (marktonderzoek & databasemarketing). De laatste zes jaar was ze aan de klantzijde verantwoordelijk voor onder andere koopen consumptiegedrag van wijn. Sinds 2012 verdiept ze zich voor de Persgroep Nederland in de nieuwsconsument. Kurt Minnen heeft - is? - een digitaal brein. Als positief en pragmatisch ingestelde digital media manager pendelt hij heen en weer tussen redactie, sales, marketing en ICT. Hij houdt zich bezig met alles op en rond de (nieuws)sites, apps, nieuwe digitale projecten en producten, en mediapartnerships.

Reviews

Je doet handige inzichten op over wat je concreet kunt doen om je digitale bereik te vergroten. Het is zeker informatief, je hoort een fiks aantal nieuwe dingen, al is het soms een beetje specialistisch. Je krijgt wel nuttige tips over hoe je artikelen beter vindbaar kunt maken. Al blijft het geven van feitelijke informatie om dat te bereiken enigszins schuren met je creatieve verlangen om een prikkelend verhaal te schrijven.

63

34-39

Workshops Introductie tot digitaal denken

Wie de smaak van digitaal denken te pakken heeft, kan in verschillende workshops vaardigheden leren of aanscherpen die je als journalist in de digitale wereld nodig hebt. Neem ook een kijkje bij de meeloopstage op pagina 69.

→ 34 SEO-proof schrijven

→ 35 Fotograferen met je smartphone

Het programma

Het programma

Hoe schrijf je vlotte teksten die goed scoren in zoekmachines? Hoe zorg je ervoor dat je artikel gedeeld wordt via sociale media? Hoe kijkt een lezer naar schermteksten? Hoe kun je zijn blik sturen? Hoe trek je de lezermet-weinig-tijd in je tekst? Mark Van Bogaert toont via A/B-tests het effect van goed scanbaar schrijven. Daarnaast toont hij in oefeningen aan hoe je je eigen teksten beter scanbaar en deelbaar kunt maken.

Reviews

Voor mij een zeer inspirerende workshop, die je stil doet staan bij evidenties in je eigen schrijfstijl. Ronduit fascinerend vind ik de kennismaking met de Eye Tracking-technologie. De kritiek op m’n eigen stukken is terecht en een echte eyeopener. Vooral het feit dat Mark onze eigen tekst onder handen nam, maakt veel duidelijk. Het toont hoe je onbewust je tekst heel ontoegankelijk maakt, met veel passief, veel hulpwerkwoorden en veel remmers.

De deelnemer

Voor beginnende webredacteuren en voor de schrijvende journalisten met een grote digitale interesse. Voor gevorderde webredacteuren. We maken twee homogene groepen.

De trainer

Mark Van Bogaert is tekstschrijver en schrijftrainer. Hij won de Gouden Veer in 1990 en 2014. Al 25 jaar dol op A/B-tests: welke versie levert de meeste respons, de meeste clicks, de meeste aandacht op? Dit najaar verschijnt zijn boek Scanbaar schrijven.

Je bent getuige van een ontruiming door de oproerpolitie die uit de hand loopt. Tijdens een demonstratie maak je korte interviews waar de krant portretjes bij wil. Met je smartphone op zak kun je snel beeld naar de redactie sturen. Geschikt voor de site, maar ook voor de krant. Tijdens deze workshop laat Else Kramer zien hoe je de foto’s op je telefoon kwalitatief naar een hoger niveau kunt tillen. Rasterlijnen, je camera stabiliseren, de beste achtergrond, inschatten van het licht, vooral niet inzoomen, snelle nabewerking met eenvoudige apps: het passeert allemaal de revue.

Praktisch Groep 1 10 schrijversvoor-de-krant of beginnende webjournalisten uit België Di 27.10.15 09.15 – 13.00 uur Kobbegem Groep 2 10 schrijversvoor-de-krant of beginnende webjournalisten uit Nederland Do 12.11.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam Groep 3 10 ervaren webjournalisten uit België Ma 29.02.16 09.15 – 13.00 uur Kobbegem Groep 4 10 ervaren webjournalisten uit Nederland Do 07.04.16 09.15 – 13.00 uur Rotterdam

64

Reviews

De tips zijn heel concreet en toepasbaar. Bijvoorbeeld een programma als Snapseed heeft mogelijkheden waarvan ik het bestaan niet vermoedde, het helpt me foto’s makkelijk te bewerken zodat ze meer cachet krijgen. Ik vind de groep ook leuk samengesteld, een aantal fotografen, een aantal vormgevers, een paar beeldredacteurs en journalisten. Een toffe bende, veel gelachen die dag. Er was veel plaats voor interactie en creativiteit.

De deelnemer

Voor nationale, sport- en regioverslaggevers die zelf snapshots willen maken om digitaal te verspreiden. Voor beeldredacteuren en chefs foto die de mogelijkheden van fotografie via smartphone willen ontdekken om verslaggevers beter te kunnen instrueren.

De trainer

Else Kramer noemt zichzelf filosoof, fotograaf, verwonderaar, docent, spreker, inspirator, verzamelaar van nutteloze kennis en objecten, lego-fanaat, lezer, liefhebber. Is expert in visuele communicatie en gelooft niet in afhankelijkheid maar in empowerment. Leert je daarom graag hoe je zelf verhalen kunt gaan vertellen door middel van foto’s.

→ 36 Filmen met je smartphone

Het programma

Een kort en levendig filmpje kan ieder verhaal krachtiger maken. Of het nu een oneshot-filmpje van tien seconden is of een multishot-filmpje van 30 seconden: zeker in onze eerstelijnsberichtgeving valt er grote winst mee te boeken. Onze trainers willen je eerst inspireren met korte filmpjes die het goed doen online. Vervolgens krijg je suggesties over hoe je het beste kunt halen uit je smartphone en hoe je met diezelfde smartphone snel en goed kunt monteren. En dan ga je aan de slag. Zodat je voortaan elk bijzonder persmoment zelf kunt vastleggen: de huldiging van een wereldkampioen wielrennen in zijn woonplaats, een glimlach van Scarlett Johansson op de rode loper, de eerste beelden van een grote brand.

Reviews

Dikke aanrader, die dag! Veel bijgeleerd. Boeiend gebracht! De workshop is moeilijk, maar héél uitdagend. De juiste en voldoende beelden schieten en alles in een video gieten. Technieken die je niet zomaar onder de knie hebt.

De deelnemer

Voor verslaggevers en journalisten die zelf filmpjes willen maken en meteen monteren om digitaal te delen. Voor beeldredacteuren en chefs foto die de mogelijkheden van de smartphone willen ontdekken om verslaggevers beter te kunnen inspireren en instrueren.

De trainers

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers uit België Ma 26.10.15 09.15 – 17.00 uur Antwerpen Groep 2 10 deelnemers uit Nederland Ma 30.11.15 09.15 – 17.00 uur Rotterdam

Sven Vilain zag het levenslicht in het startjaar van Radio Caroline in moederhuis Wante op Paasmaandag. Als kleine jongen droomde hij ervan om fotograaf te worden. Vandaag, na omzwervingen in de tv-wereld, is hij fotograaf, multimediaproducer en docent aan het Rits. Ruud van Gessel is televisiemaker met een jarenlange ervaring als regisseur van toppers als Paul Witteman en Jack Spijkerman en documentaires voor Het Uur van de Wolf. Zijn specialiteit is verhalen vertellen met beelden. Dat doet hij nu ook met de mobiele telefoon. Hans Linssen is regisseur, schakeltechnicus, video-editor en een technische duizendpoot. Hij regisseerde vele shows zoals Catherine, Lenferink en Lady’s Only. De iPhone is natuurlijk ook een prachtige camera die je altijd bij je hebt om beeldverhalen te vertellen.

65

Praktisch

Groep 1 Sven Vilain 10 deelnemers uit België Ma 16.11.15 09.15 – 17.00 uur Antwerpen Groep 2 Ruud van Gessel Hans Linssen 10 deelnemers uit Nederland Di 05.01.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam

nieuw

→ 37 Video monteren

Het programma

Je hebt heel veel beeldmateriaal verzameld: diverse straatinterviews, enkele sfeerbeelden en wat historische beelden die relevant zijn. Maar daarmee heb je nog geen filmpje dat geschikt is voor een website. Monteren via smartphone geeft je enkele basisopties maar als je op een pc werkt, heb je een scala aan mogelijkheden om de kwaliteit te vergroten. In dit programma leer je hoe je beelden kunt laden in Adobe Premier Elements. Hoe de naamgeving van bestanden werkt, je krijgt uitleg over een tijdlijn, over trimmen, het plaatsen van ondertitels en over het loskoppelen en aanpassen van audio. Ook krijg je wat basale effecten mee zoals het blurren van nummerplaten of gezichten.

De deelnemer

Voor wie eerder Filmen met je smartphone heeft gevolgd, de smaak van het monteren te pakken kreeg en zich nu wil verdiepen in monteren via de computer.

De trainers

Kea Leens begon zijn professionele carrière toen het renderen van één beeldje nog uren duurde. Door zijn voortdurende honger naar meer, hebben de belangrijkste grafische, animatie- en videoapplicaties voor hem zo goed als geen onbekende knopjes meer, en is hij gegroeid tot een complete motiondesigner. Kevin Duterne is geboren in het jaar van de eerste Mac. Dimt lichten met zijn smartphone en goochelt met nieuwe technologieën in de mediasector. Binnen Thinksmart geeft hij een klantgerichte ondersteuning op welk platform dan ook, van journalisten en productiehuizen tot uitgevers.

Praktisch

10 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Di 02.02.16 09.15 – 17.00 uur Antwerpen

66

nieuw

→ 38 Converseren via Facebook en Twitter

→ 39 Debatteren over Facebook en Twitter

Het programma

Het programma

Veel van je collega’s zijn al actief op Twitter en Facebook, en jij bleef tot nu toe aarzelen. Of: je bent wel passief aanwezig op sociale media, maar krijgt voortdurend te horen dat de journalist een merk is, een verkoper van zijn eigen stukken. Dus misschien moet je er toch aan gaan geloven. Michaël Opgenhaffen haalt je in deze workshop over de streep. Hoe krijg je meer volgers en vrienden? Wat zet je in je bio? Waarom zou je retweeten of markeren als favoriet? Hoe stuur je privéberichten? Michaël zoomt vervolgens in op hoe je je als journalist kunt profileren op sociale media. Wanneer je je stuk al voor publicatie bekendmaakt en zo meer verkeer genereert. Wanneer je lawaai maakt en wanneer je stil bent.

Reviews

Michaël weet goed over te brengen waarom het nuttig is om je als journalist te profileren op Twitter. Als niet-ervaren Twitteraar blijken voor mij alle praktische handvaten ook erg handig, zoals hoe je een goed profiel opstelt en bijvoorbeeld hoe je lijsten maakt om een aantal mensen te bundelen op onderwerp.

De deelnemer

Voor iedereen die over de streep getrokken wil worden bij het gebruik van sociale media.

De trainer

Michaël Opgenhaffen: zie p45

Praktisch

10 deelnemers uit Nederland Di 08.03.16 09.15 – 11.00 uur Amsterdam

De Persgroep heeft er tot op vandaag voor gekozen geen strak sociale-mediabeleid te hanteren. Benieuwd naar de ervaringen en aanpak van je mede-journalisten? Tijdens dit programma laten we onder anderen Kustaw Bessems, Jan Hoedeman en Hiske Versprille aan het woord die elk op hun heel eigen manier met Twitter en Facebook omgaan. Je deelt ervaringen en gaat met hen in debat over hoe de ideale journalist zich gedraagt op Twitter.

De deelnemer Voor iedereen.

De sprekers Kurt Minnen: p63

Kustaw Bessems is chef van zaterdagkatern Vonk van de Volkskrant. Probeert gids in de chaos te zijn, aan de kudde te ontsnappen of onderwerpen te agenderen waarover het in de media te weinig gaat. Zou dat niet kunnen zonder Twitter. Hiske Versprille is principieel omnivoor maar ook niet vies van een tegendraadse mening. Was eerst kok, toen journalist, begon als stagiair bij Het Parool en is er niet meer weggegaan. Houdt als voedselverslaggever het Amsterdamse eetwezen in de smiezen en schrijft wekelijks de restaurantrecensie Proefwerk. Jan Hoedeman wist op zijn 18de al wel dat hij ooit bij de Volkskrant terecht zou komen als politiek journalist. Maar niet dat hij dat nog eens bij het AD zou doen. En dat hij twitteren en Facebook leuk zou vinden.

Praktisch

20 deelnemers uit Nederland Di 08.03.16 11.30 – 13.00 uur Amsterdam

67

40

nieuwe sprekers

Journalistieke lessen uit de digitale praktijk Het programma

De sprekers

Brecht Decaestecker zit graag waar the magic happens en op dit moment is dat digitaal. Werkte twee jaar voor Het Nieuwsblad en zeven jaar voor De Morgen. Gebruikt de journalistieke ervaring die hij bij deze kranten opdeed en laat zich verder inspireren door de jonge, talentvolle mensen van het team van DeMorgen.be. Dimitri Antonissen is adjunct-hoofdredacteur van Het Laatste Nieuws en bedenker van nieuwe digitale projecten. Hij werkt al meer dan vijftien jaar voor dezelfde titel – regiojournalist, reporter, chef nieuws, en nu adjunct – maar doet nog steeds hetzelfde: nieuwsgierig zijn. Laurens Verhagen noemt zichzelf een verdwaald filosoof en blauwe-maandageconometrist. Afgestudeerd op Nietzsche. Werkte lang als hoofdredacteur van Nu.nl. Sinds april 2012 bij De Persgroep, als chef digitaal van de Volkskrant. Dennis van Luling is een kind van 1981, import Amsterdammer, opgegroeid tussen de koeien, Feyenoorder met dikke huid en onlineverslaafd sinds ZonNet in 1999. De afgelopen tien jaar vreselijk veel bijgeleerd bij Sanoma (Nu.nl en WTF. nl), sinds 1 mei 2014 chef online bij AD. Jelle D’Hondt bouwt als eindredacteur van vtmnieuws.be dagelijks aan de brug tussen televisienieuws en het internet. Verslaafd aan smartphone, tv, nieuws en alle combinaties daarvan. Believer van het klassieke tv-journaal, maar nog meer van non-stop onlinenieuws en mobile journalism. Wouter Van Driessche is geboren in de zomer waarin Elvis overleed. Begon met schrijven toen internet nog iets bijzonders was. Eerst cultuur (De Morgen, Deng, Focus, Knack). Daarna weekendverhalen over politiek en economie (De Tijd, De Standaard). Dan hoofdredacteur (Humo). Schrijft nu longreads (De Tijd) en evolueerde van pure krantenjournalist naar een journalist die inhoud verrijkt met filmpjes, links,…. Won in april 2015 de prestigieuze prijs ‘Citibank Journalistic Excellence Award’ voor zijn reeks De Ongerusten en recentelijk ook de Belfius Persprijs voor zijn reeks Modern Minds.

Maak kennis met de hoofdrolspelers op onze digitale redacties. Zij leerden de voorbije jaren in sneltempo, vaak met vallen en opstaan. Welke lessen trekken zij tot nu toe? Wat zijn ze anders gaan doen? Hoe hanteren ze de stroom van data over lezers? Via zes reconstructies van telkens een uur hoor je de making of van de sterkste verhalen (en de flops!) op de eigen redactie. Kun je er ook iets van leren?

Reviews

Fantastisch dat je de echte verhalen krijgt, niet alleen de successen, maar ook de twijfels, de moeilijkheden. Er bestaat geen exacte wetenschap die bepaalt hoe goed een artikel bij de lezer zal scoren. Daarom vind ik het een beetje zinloos om zolang uit te weiden over hoeveel likes, shares of hits een stuk heeft gekregen. Zeer leerrijke dag. Alle kranten gaan elk op hun eigen manier om met onlinenieuws brengen. Ik ben er vooral ook van doordrongen dat er een boeiende periode aankomt. Een voorstelling om van te smullen. Ik wil met hen allen op café en er verder over praten.

De deelnemer

Voor webredacteuren. Voor (eind-)redacteuren met een brugfunctie tussen print en online of met een bovengemiddelde interesse in digitaal werken.

Praktisch

Groep 1 50 deelnemers uit België Di 12.01.16 09.15 – 17.00 uur Kobbegem Groep 2 50 deelnemers uit Nederland Di 22.03.16 09.15 – 17.00 uur Utrecht

68

Kruisbestuiving

41 De meeloopstage Het programma

Heb je in de Campus een collega leren kennen wiens job je triggert? Wil je actief leren van en sparren met een collega van een andere redactie? Zou je graag een aantal nieuwe technieken in de praktijk willen bekijken? De Campus lanceerde vorig jaar een kleine maar fijne formule voor deze kruisbestuiving. Tijdens de meeloopstage van één tot drie dagen verlaat je je eigen redactie en ga je op verkenning. We vinden het belangrijk dat je vooraf goed motiveert wat je verwachtingen zijn. En dat je achteraf in een stageverslag reflecteert over wat je gezien en ontdekt hebt en wil gaan toepassen. Sollicitaties hiervoor stuur je na goedkeuring van je hoofdredactie naar de Campus, wij bemiddelen tussen de verschillende redacties.

Reviews

Wat me het meest voldoening schenkt, is dat ik met gelijkgestemden kan sparren. Dat ik samen met vakgenoten naar oplossingen zoek, gekende problemen deel en vrijuit van gedachten wissel. Het was aangenaam niet voortdurend op de klok te moeten kijken en je timing zelf een beetje te kunnen sturen. Je hebt een vol programma, maar ook ruimte om op eigen initiatief mensen op te zoeken en te spreken. Drie dagen is niet lang, maar toch keer je na je snuffelstage terug met een koffertje vol nuttige inzichten, tips en nieuwe energie.

De deelnemer Voor iedereen.

Praktisch

20 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Data in overleg te bepalen

69

Effectiever werken

42

nieuwe trainer

Jezelf slimmer organiseren Het programma

Praktisch

Groep 1 Belia van der Laan 10 deelnemers uit Nederland Ma 05.10.15 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Groep 2 Paul Loomans 10 deelnemers uit Nederland Dag 1 Do 19.11.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam Dag 2 Do 26.11.15 09.15 – 13.00 uur Amsterdam Dag 3 Do 07.01.16 of Vr 08.01.16 1 uur individuele follow-up Amsterdam Groep 3 Koen Van den Brandt 15 deelnemers uit België Di 01.12.15 09.15 – 13.00 uur Dilbeek Groep 4 Koen Van den Brandt 15 deelnemers uit België Di 12.04.16 09.15 – 13.00 uur Meise

In de top-10 van stressvolle beroepen staat journalist op de achtste plaats. Deze programma’s leggen beweegredenen bloot waarom we onze zaken niet goed organiseren. Vervolgens krijgen de deelnemers praktische tips. Wat al deze programma’s gemeen hebben, is dat ze niet alleen over technieken gaan, maar ook en vooral over kiezen. Wat de programma’s verschillend maakt, is hun onderliggende theorie. Kies daarom een trainer van wie je denkt dat hij/zij het meest bij je eigen gedragsstijl aansluit. Wat de Campus niet ambieert, is een oplossing te bieden voor op de stress die je mogelijk voelt. Ook onze grote werkethiek zal niet veranderen. Wel krijg je de kans naar je eigen gedrag te kijken en te leren van experts en collega’s.

Reviews

Superbruikbare tips van Koen: hoe ga ik om met de mailstroom, met telefoons, met hinderlijke collega’s. Paul zet me aan het denken over hoe ik mijn dag indeel, hoe vaak ik word afgeleid en hoe vaak ik dingen half doe. Ik vind vooral de moderne zienswijze van Koen verfrissend: multitasking is achterhaald, we zijn al een stap verder. Een zen-monnik met een mobiele telefoon, die ons de regels van het tijdsurfen leert en daar prettig relativerend over doet: het was een fijne bijeenkomst.

De deelnemer

Voor iedereen die aan zijn tijdbeheer en zelforganisatie wil sleutelen om dit te optimaliseren.

De trainers

Belia van der Laan onderzoekt eerst de onderliggende houding van het heft in eigen handen nemen en houden alvorens naar vaardigheden en technieken te kijken. Via korte inleidingen en modellen gaan deelnemers aan de slag met concrete cases en praktische tips om tijdbeheer en zelforganisatie te optimaliseren. Belia van der Laan is van jongs af aan nieuwsgierig naar mensen en naar wat hen beweegt. Heeft daarom, na veel omzwervingen, psychologie gestudeerd en werkt nu in het bedrijfsleven met focus op ontwikkeling van mensen in organisaties. Paul Loomans introduceert het begrip tijdsurfen, intuïtief navigeren over de golven van de tijd. Tijdsurfen bestaat uit zeven aanwijzingen. Zijn uitgangspunt is niet dat we minder gaan doen, maar dat we handelen vanuit rust. Met tijdsurfen geef je de organisatie van je taken zo veel mogelijk over aan je intuïtie. Dat blijkt in de praktijk verrassend efficiënt te zijn. Dwarsdenker Paul is auteur van Ik heb de tijd, verkozen tot beste spirituele boek van 2013. Hij is oprichter en coach van de StressOntknoping en was eerder acteur en regisseur van mime- en bewegingstheater. Koen Van den Brandt hamert op de keuze die je altijd in alle omstandigheden hebt. Hij meent dat je zelf verantwoordelijk bent voor je eigen planning en organisatie. Wie efficiënter wil worden, moet werk maken van een snelle start. Begin de dag met de lastigste klus, en begin iedere vergadering met het belangrijkste onderwerp. Leer nee zeggen, en laat de mailbox geregeld met rust. Met suggesties voor apps die je leven overzichtelijker maken. De gele Post-it-blokjes kunnen de deur uit… Koen begeleidt met zijn bedrijf Atlas al twintig jaar mensen die op zoek zijn naar een hogere efficiëntie en meer werkplezier.

70

43 Constructief samenwerken Het programma

Samenwerken: je doet het de hele dag, maar je bent er meestal niet voor opgeleid en je leert het al doende. Liselotte Baeijaert gaat aan de hand van reële situaties in op samenwerkingsvaardigheden als successen analyseren, waardering uitspreken, kritiek omzetten in wensen, constructief feedback geven en durven opkomen voor je mening. Ze hanteert verschillende krachtige tools die de veerkracht in medewerkers, teams en organisaties vergroten. Door middel van praktische tips en oefeningen vergroot je je zelfinzicht.

Reviews

Je bent gesloopt op het einde van de dag. Maar dat bedoel ik niet negatief. Je wordt helemaal meegezogen in het programma: slim gekozen opdrachten, de sfeer en het tempo helemaal goed. Dit is geen school. Dat klopt. Vandaar dat ik het liever een bewustwordingsproces noem. Liselotte gaf iedereen het gevoel dat er geen ‘fouten’ konden worden gemaakt, wat de openheid van de groep bevorderde.

De deelnemer

Voor iedereen die goed samenwerken belangrijk vindt. Ben je chef? Meld je dan aan voor Persoonlijk leiderschap voor chefs II, waarbij het gaat over hoe je je team beter kunt sturen en laten samenwerken.

De trainer

Liselotte Baeijaert heeft meer dan 25 jaar ervaring als facilitator en coach. Ze is samen met Anton Stellamans zaakvoerder van Ilfaro en benadert samenwerking volgens de principes van het Oplossingsgericht denken. Dat focust op het doel en op successen, te proberen niet te botsen en weinig tijd te besteden aan het zoeken naar oorzaken in het verleden.

Praktisch

12 deelnemers uit België Ma 07.03.16 09.15 – 17.00 uur Heverlee

71

44

nieuwe trainers

Jezelf fris en scherp houden Het programma

Je houdt van je job. Je weet waar je talenten liggen en wat je drijft. Net zoals je weet wat je nodig hebt om tot rust te komen en je batterijen op te laden. En toch pas je dit onvoldoende toe in de praktijk. Waardoor je je moe en onrustig kunt voelen of ’s nachts wakker ligt van zorgen of to-do’s op het werk. Dit programma – waarbij iedere trainer een heel verschillende en eigenzinnige aanpak heeft – geeft tips hoe je de kloof tussen weten en doen kunt overbruggen. Wie voldoende tijd voor zichzelf inbouwt, heeft meer energie en houdt meer plezier in het werk.

Reviews

Je persoonlijkheidskenmerken zwart op wit beschreven zien staan, brengt wel wat teweeg. Deze bijeenkomst met Frank heeft het inzicht in mezelf vergroot en me doen inzien dat ik prima ben zoals ik ben. Karaktertrekken die ikzelf eerder als zwaktes beschouwde, blijken meer waarde te hebben dan ik ooit kon vermoeden. Het is goed om onder begeleiding van Ivie eens een dag na te denken over waarom je doet wat je doet.

De deelnemer

Voor iedereen die vrij goed georganiseerd is en zijn energie hoog wil houden.

De trainers

De snelheid waarmee alles ontwikkelt en verandert, is duizelingwekkend. En daar hangt te vaak een prijskaartje aan. Liselotte Baeijaert reikt je een kompas om je eigen veerkracht-spier verder te ontwikkelen zodat je bewust je energie kunt managen en je werkplezier behoudt. Liselotte heeft meer dan 25 jaar ervaring als facilitator en coach en is samen met Anton Stellamans zaakvoerder van Ilfaro. Personal coach en trainer Frank Schaper neemt het Enneagram als leidraad bij de workshop. Voor de bijeenkomst vul je een uitgebreide vragenlijst in. Frank belooft je meer inzicht in je persoonlijkheid. Wat veroorzaakt onrust en wat zijn concrete handvaten om daar iets aan te doen? Hoe ziet jouw energiehuishouding eruit en hoe kun je die beïnvloeden? Frank Schaper nam in 2001 afscheid van een lange carrière als KLM-manager om een aantal boeken te schrijven, onder meer Het Enneagram en het team in jezelf en Eerste hulp bij stress en vermoeidheid. Ivie Cardinaels stelt dat onze persoonlijke voorkeur – die we verkennen via het Insights Discovery-profiel – ons verleidt om op drukke momenten niet te doen wat we zouden moeten doen om in energie te blijven. Tijdens de eerste dag onderzoek je wat die voorkeur is en vooral wat de valkuilen in energie typisch voor jouw stijl zijn. Aan die inzichten verbinden we gerichte antwoorden en acties. Ivie reikt je hiervoor een toolkit aan. Ze is ervan overtuigd dat flirten met de grens van stress en vermoeidheid de besten onder ons overkomt. Ze heeft haar ervaring opgebouwd bij een aantal vooraanstaande trainingsbureaus en staat nu op eigen benen. Belia van der Laan onderzoekt eerst je onderliggende houding ten opzichte van je eigen talenten, kwaliteiten, motivatie en persoonlijke doelstellingen in de werkpraktijk. Ze vertrekt vanuit een theoretisch kader, maar je gaat snel aan de slag met eigen ervaringen. Zo leer je door voorbeelden, door reflectie over je eigen handelen en door uitwisseling en coaching van elkaar hoe je je energie-niveau kunt beheren en vergroten. Belia van der Laan is van jongs af aan nieuwsgierig naar mensen en naar wat hen beweegt. Heeft daarom, na veel omzwervingen, psychologie gestudeerd en werkt nu in het bedrijfsleven met focus op ontwikkeling van mensen in organisaties.

72

Praktisch Groep 1 Liselotte Baeijaert 10 deelnemers uit België Dag 1 Ma 19.10.15 09.15 – 17.00 uur Heverlee Dag 2 Ma 14.12.15 of Di 15.12.15 1,5 uur individuele follow-up Kobbegem Groep 2 Frank Schaper 10 deelnemers uit Nederland Do 10.12.15 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Groep 3 Ivie Cardinaels 10 deelnemers uit België Dag 1 Ma 15.02.16 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 2 Ma 22.02.16 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 3 Do 17.03.16 of Vr 18.03.16 1.5 uur individuele follow-up Kobbegem Groep 4 Belia van der Laan 10 deelnemers uit Nederland Dag 1 Di 16.02.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Ma 21.03.16 09.15 – 13.30 uur Amsterdam

Beter leiding geven

45

op maat

Eindredactie bij de Volkskrant Het programma

Hoe krijg je het voor elkaar dat enkel de beste stukken met de beste koppen de krant halen? Hoe kan eindredactie ten volle een belangrijke rol spelen die de taak van corrector overstijgt? Hoe kun je in debat gaan over een stuk met én de schrijver van het stuk én de chef in kwestie? Benieuwd naar hoe de Volkskrant erin geslaagd is hier een collectieve verantwoordelijkheid van te maken? De Tijd en De Morgen vragen Pieter Klok zijn ervaring te delen.

Reviews

Pieters stijl is heel prettig: laagdrempelig, enthousiasmerend, vertelt vanuit zijn eigen ervaring. Via artikelen in je eigen krant over journalistiek praten, is een goede manier om het vak van eindredactie nog beter te gaan beheersen. De sessie is een aanrader voor de hele redactie: ook de schrijvende collega’s zullen hier heel wat aan hebben.

De deelnemer

Voor eindredacteuren van De Tijd en De Morgen.

De trainer

Pieter Klok gelooft onvoorwaardelijk in de kracht van kranten, mits ze maar spannend en mooi gemaakt zijn. Werkt als plaatsvervangend hoofdredacteur van de Volkskrant elke dag met liefde aan de krant waarmee hij opgroeide. Liefhebber van mooie zinnen en sinds kort ook coach bij De Gelderlander.

Praktisch

Groep 1 20 eindredacteuren De Tijd Di 08.03.16 11.45 – 13.45 uur Brussel Groep 2 20 eindredacteuren De Morgen Do 14.04.16 11.45 – 13.45 uur Kobbegem

73

46

extra spreker

Elke dag coachen Praktisch

Groep 1 Kris Croonen 10 chefs, verdeeld over België en Nederland Ma 12.10.15 10.00 – 13.00 uur Vilvoorde Groep 2 Alex Burghoorn 10 chefs, verdeeld over België en Nederland Vr 16.10.15 11.00 - 15.00 uur Rotterdam Groep 3 Bart De Bock 8 chefs uit België Dag 1 Di 27.10.15 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 2 Vr 04.12.15 1 uur individuele follow-up Kobbegem Groep 4 Bart De Bock 8 chefs uit Nederland Dag 1 Ma 11.01.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Do 11.02.16 1 uur individuele follow-up Amsterdam Groep 5 Bart De Bock 8 eindredacteuren uit Nederland Dag 1 Ma 11.04.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Vr 20.05.16 1 uur individuele follow-up Amsterdam

Het programma

Hoe krijg je het voor elkaar dat mensen beter worden in hun job? En hoe slaag je daar zo snel mogelijk in? Het antwoord lijkt contradictoir: met veel tijd en geduld. Begeleid de journalist, volg hem kort op, evalueer dagelijks. Want gedegen en eerlijke feedback in een één-op-éénsituatie is dé ideale manier om collega’s snel progressie te laten maken. Laat je inspireren door drie ervaren collega’s die heel bewust tijd vrijmaken voor individuele coaching op onze redacties.

Reviews

De sessie met Alex maakt duidelijk dat er een groot cultuurverschil is tussen een chef in Nederland en in België. Een Volkskrant-chef kan blijkbaar veel met zijn mensen praten. Bij Het Laatste Nieuws en De Morgen zitten we de hele dag met onze neus op het nieuws en gebeurt feedback geven tussendoor. Een wereld van verschil. Bart komt met leerzaam rollenspel! Heerlijk om eens ‘zonder consequenties’ te kunnen experimenteren met bepaalde cases. Veel praktische tips die ik zeker ga onthouden. Boeiende discussie tussen Alex en de deelnemers onderling. De bijeenkomst mag van mij zelfs nog wat meer dan vier uur duren. Best geslaagd, dus. De opbouw van de sessie met Bart is goed: eerst theorie en daarna oefenen. Geen moment verveling.

De deelnemer

Voor iedereen die collega’s aanstuurt en feedback geeft.

De sprekers

Kris Croonen, redactiecoach, benadert mensen positief: hij spreekt waardering uit voor een fris item, geeft een pluim voor een creatieve benadering. Maar evenzeer is hij snoeihard in zijn analyse als de journalist uit de bocht vliegt. Eerlijk en direct: journalisten krijgen bij elke opmerking een verklaring en een oplossing. VTM Nieuws investeert al bijna drie jaar in individuele coaching. Kris vertelt open over de groeipijnen van dit traject en de positieve resultaten waar het vrijwel altijd toe leidt. Alex Burghoorn bespreekt hoe je verslaggevers kunt coachen al voordat ze op pad gaan, tijdens het researchen én tijdens het schrijven van een stuk. Leiding geven aan een deelredactie beperkt zich veel te vaak tot: Wie doet wat? Missen we niets? Is je foto al uitgezet? Veel moeilijker is het om een verslaggever echt te begeleiden in de manier waarop hij het verhaal aan gaat aanpakken. En om, als het stuk klaar is, in te grijpen als het beter kan. Alex is chef buitenland bij de Volkskrant. Hij was chef verslaggeverij, correspondent in Jeruzalem, verslaggever binnen- en buitenland, poprecensent. Bart De Bock legt je tijdens zijn sessie de grondregels van feedback geven uit. Via rollenspelen breng je ze meteen in praktijk. Wat doe je als chef of eindredacteur als je een artikel van een van de verslaggevers niet goed genoeg vindt? Geef je voldoende feedback? Of spaar je die op omdat je geen zin of tijd hebt om dit te bespreken? Dat is altijd onverstandig. Hoe meer je investeert in je team, hoe beter mensen gaan presteren. Bart is organisatiepsycholoog en HR-manager. Sinds vijftien jaar een echte Nederbelg. Begeleidde overnames (onder meer VNU door De Persgroep) en cultuurveranderingen.

74

47& 48 nieuwe trainer

Persoonlijk leiderschap voor chefs 47 Persoonlijk leiderschap voor chefs I Het programma

Dit instapprogramma wil je vooral bewust maken welk type leidinggevende jij bent. Wat betekent jouw gedragsstijl voor je eigen effectiviteit? Wat is de impact daarvan op anderen? We bekijken je interactie specifiek in één-op-één-relaties. Op het menu: geloofwaardig zijn als chef, feedback geven, coachen van verschillende typeprofielen, evaluatiegesprekken, het verzoenen van je verschillende rollen als chef (schrijvende collega, baas, belangenbehartiger van de hoofdredactie). Beide trainers dragen dit aan via theoretische kaders. Rollenspel brengt de onderwerpen tot leven.

Reviews

Prettig en goed om in een relatief kleine groep met Bas over (on)zekerheden te kunnen spreken. Ik zit niet echt te wachten op – godbetert – rollenspel. Maar de sessies met Karine zijn nuttig! Karine verdeelt haar bijeenkomsten in meer theoretische delen én praktijkgerichte oefeningen. Dat werkt goed en houdt ook de vaart erin. De sfeer tijdens de sessie met Bas vind ik buitengewoon open en kwetsbaar. Stort je op deze dag en je komt er absoluut rijker van terug.

De deelnemer

Voor wie nog niet zo lang chef is of op het punt staat het te worden. Voor wie al langer chef is, maar nog nooit een toolkit kreeg over leidinggeven. Voor wie leiding geeft aan minimaal drie mensen.

De trainers

Karine Vandenberghe is professioneel al twintig jaar bezig met leiderschap en menselijke relaties. Ze zegt hierover: ‘Het beste uit anderen halen? Dat lukt alleen als je ook het beste uit jezelf haalt.’ Zelf heeft ze leiding gegeven in de meest uiteenlopende situaties en omstandigheden. En tot de dag van vandaag blijft ze met passie werken rond deze thema’s als trainer en als coach. Boeken kunnen daarbij zeer inspirerend werken: uit De Cirkel van Dave Eggers en Sapiens van Yuval Noah Harari valt volgens haar wijsheid te halen. Bas Wiegmans is trainer én bioloog. Ooit begonnen bij Philip Morris en via Van Harte & Lingsma nu zelfstandig. Ondersteunt mensen en organisaties bij het nemen van hun eigen verantwoordelijkheid.

75

Praktisch

Groep 1 Karine Vandenberghe 10 chefs uit België Dag 1 Di 06.10.15 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 2 Di 01.12.15 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 3 Vr 15.01.16 of Vr 22.01.16 1.5 uur individuele follow-up Kobbegem Groep 2 Bas Wiegmans 10 chefs uit Nederland Dag 1 Ma 18.01.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Ma 15.02.2016 09.15 – 17.00 uur Amsterdam

nieuwe trainer

48 Persoonlijk leiderschap voor chefs II Het programma

Dit vervolgtraject draait om jou en je team en hoe je dat team aanstuurt en bespeelt. Onder al de thema’s leggen beide trainers eerst een degelijke theoretische bodem. Uit het leven gegrepen situaties zijn daarna de kapstok van groepsdiscussies over assertiviteit, macht, coachen, mensen laten groeien, middelmatige presteerders naar een hoger niveau tillen, conflictvermijding en -oplossing. Horen hoe het er op andere redacties aan toegaat, levert herkenbare situaties op en daar valt veel winst te behalen.

Reviews

Ik had het gevoel dat mijn profielbeschrijving van Insights voor 97% klopte. Ik liet het mijn vader lezen en die was het er ook helemaal mee eens: zo ken ik u. Als journalist sta je mijlenver af van dergelijke persoonlijkheidstools, maar het is een ontdekking. Hier kan ik jaren mee verder. Ik overweeg nu ook het met mijn team te delen. De locatie is prachtig, een oude scheepswerf die heel stijlvol is ingericht en zeer geschikt voor bijeenkomsten waar je je kwetsbaar moet durven opstellen.

De deelnemer

Voor chefs die (binnen of buiten) de Campus hebben kennisgemaakt met tools als Insights, MBTI, Enneagram of een ander instrument dat inzicht biedt in voorkeurgedragsstijlen. Voor wie al langer dan een jaar chef is.

De trainers

Karine Vandenberghe: zie p75 Bas Wiegmans: zie p75

Praktisch

Groep 1 Karine Vandenberghe 10 chefs uit België Dag 1 Di 22.03.16 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 2 Di 26.04.16 09.15 – 17.00 uur Meise Dag 3 Vr 27.05.16 of Do 02.06.16 1,5 uur individuele follow-up Kobbegem Groep 2 Bas Wiegmans 10 chefs uit Nederland Dag 1 Di 05.04.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam Dag 2 Di 10.05.16 09.15 – 17.00 uur Amsterdam

76

49 We all lead together Het programma

Volg de leider, niet de baas. Dat is het motto van deze inspirerende uiteenzetting. Jesse Segers vertrekt vanuit negentien inzichten die een actuele, wetenschappelijke stand van zaken geven over leiderschap. Het denkbeeld van de baas is voor Jesse verleden tijd. Hij kiest voor het alternatief van gedeeld en authentiek leiderschap dat niet-hiërarchisch en op basis van vrijwilligheid werkt. ‘Volg de leider’ betekent ook ‘volg de leider in jezelf’. Toon leiderschap in je omgeving ongeacht je positie. Zelfbewustzijn, realiteitszin, vertrouwen, vrijheid, ontwikkeling, moed, authenticiteit... het speelt allemaal mee.

Praktisch

20 hoofdredacteuren en chefs, verdeeld over België en Nederland Di 26.01.16 12.00 - 14.00 uur Rotterdam

Reviews

Boeiende lezing, voldoende ruimte om vragen te stellen. Ik vind het ook leuk dat hij ons vragen stelt, om zo met onze antwoorden tot zijn verschillende topics te komen. Je voelt je meteen betrokken en dat stelt je op je gemak om je mening te geven of zelf met vragen te komen. Het gaat wel erg breed, terwijl sommige aspecten voor onze redactie interessant zijn om dieper op in te gaan. Kortom: ik blijf achter met meer vragen dan ik er had voor de sessie. Dat is niet negatief, ik wil eigenlijk zeggen dat ik me ook zou inschrijven voor een tweede sessie.

De deelnemer

Voor chefs en hoofdredacties.

De spreker

Jesse Segers heeft de brugfunctie niet meer gelost sinds hij geboren werd als middelste kind van drie, acht dagen voor de eighties. Hij bouwt bruggen tussen theorie en praktijk, tussen macroen microdenken, tussen hoofd en emotie, tussen leiders en volgers, tussen de top en de anderen en tussen lokaal en internationaal.

77

Strategisch denken & handelen

50 Het Senior Fellowship Het programma

Als Senior Fellow dring je door tot het hart van ons bedrijf. Je ontmoet toppers, directeuren en mediamakers, uit alle divisies van onze groep. Je leert over hun successen, tegenslagen en lessons learned en je krijgt ruim de kans om met hen in dialoog te gaan. Op het menu: onze bedrijfs- en groeistrategie, journalistieke keuzes, bouwen aan merken, marketing en advertising, digitale uitdagingen, financiën en operations. Tegelijkertijd doe je waardevolle contacten op. Volgend jaar is het de beurt aan de Junior Fellows, voor wie we de deuren van ons redacties open zetten.

Reviews

Wat ze te vertellen hebben, brengt je geregeld op het puntje van je stoel. Een verhelderende kijk onder de motorkap van De Persgroep. De Persgroepbrede samenstelling van de groep werkt. Leuk om tijdens de oefeningen met elkaar te sparren en te leren van elkaar. De openheid waarmee dat gebeurt, is aanstekelijk. Gevarieerd en interessant: geeft een mooi nieuw beeld van wat er in De Persgroep allemaal speelt. Prachtige locaties, heerlijk eten.

De deelnemer

Voor collega’s met een belangrijke verantwoordelijkheid op onze redacties: hoofdredacteuren, adjunct-hoofdredacteuren en gezichtsbepalende chefs. Selectie door de directeur-uitgever.

Praktisch

20 deelnemers, verdeeld over België en Nederland Dag 1 Christian Van Thillo Jaak Smeets Paul Daenen Ma 16.11.15 10.30 – 18.00 uur Kobbegem Dag 2 Erwin Deckers Tim Van Aelst Di 17.11.15 09.00 – 16.00 uur Vilvoorde Dag 3 Erik Roddenhof Christel van den Hazel Do 21.01.16 13.30 – 18.00 uur Amsterdam Dag 4 Jeroen Verkroost Sander van den Hout Frederik Delaplace Isabel Albers Vr 22.01.16 09.O0 – 16.00 uur Amsterdam Dag 5 Piet Vroman Rudy Bertels Ma 14.03.16 10.30 – 16.00 uur Kobbegem Dag 6 Frits Campagne Koen Verwee Di 15.03.16 09.00 – 16.00 uur Kobbegem

78

De sprekers

Christian Van Thillo, CEO van De Persgroep, over grote veranderingstrajecten die hij met De Persgroep heeft doorgemaakt. Natuurlijk komt de overname van Wegener uitgebreid ter sprake, en de toekomst van ons bedrijf en onze media. Jaak Smeets, directeur–uitgever, over onze journalistieke keuzes, over het integratieproces van onze nieuwe Nederlandse regionale kranten in De Persgroep. Paul Daenen, journalistiek directeur DPP, over het echte kranten maken. Hij gaat uitgebreid in op de redactionele veranderingstrajecten die hij de afgelopen jaren heeft begeleid bij De Morgen en het AD. Erwin Deckers, directeur strategie media, over de opstart en het succes van Q-music, over het nieuwe leven van VTM, over de processen die eronder liggen, over kern- en merkwaarden. Een mooie gelegenheid om kennis te maken met deze merkenbouwer bij uitstek. Tim Van Aelst, programmamaker en oprichter van Shelter, over de voorwaarden van succes, over hoe hij tot ideeën komt, hoe hij zichzelf scherp houdt, over wat hij leert van mislukkingen, over hoe hij bouwt aan zijn organisatie. Laat je inspireren door deze internationaal gelauwerde tv-maker, winnaar van drie Gouden Rozen, een Emmy en tal van andere prijzen voor Benidorm Bastards en Wat Als? Erik Roddenhof, commercieel directeur De Persgroep Nederland, en Christel van den Hazel, directeur Advertising De Persgroep Nederland, over marketing en advertising. Hoe verloopt de samenwerking tussen redactie, marketing en sales? Hoe soepel moeten we ons opstellen in het bundelen van onze media? Wat is een goede marketeer? Waarom is pricing zo ingewikkeld? Op welk moment van de dag willen we er zijn met welk product? Hoe moeten we slim online adverteren? Moeten we ons bezighouden met branded content? Tot slot, waar liggen onze grootste uitdagingen? Jeroen Verkroost, directeur digital innovations, over de digitale strategie van De Persgroep en het effect van de recente digitale ontwikkelingen. Hoe ziet de nieuwe digitale organisatie eruit? Welke digitale producten brengen we waar? Welke projecten zijn lopende of staan op stapel? Hoe beïnvloeden consumenteninzichten onze keuzes? Sander van den Hout, directeur online services De Persgroep, over de online services van onze groep, Autotrack en Carsom. Hij trekt parallellen met andere internet initiatieven. Hoe word je succesvol? Wat zijn de drivers? Waar zit het gouden idee? Nadien brengt hij Tweakers in het verhaal en daagt je uit via een case. Frederik Delaplace, directeur redactie Mediafin, en Isabel Albers, hoofdredacteur De Tijd, over het multimediale nieuwsmedium De Tijd, de strategische keuzes, de digitale groei, de nieuwe formules, de groeipijnen. Maar vooral ontkrachten – of bevestigen? – ze enkele hardnekkige stadslegendes over digitale journalistiek. Rudy Bertels, COO De Persgroep, over druk en distributie, het industriële aspect van onze branche, waar De Persgroep erin geslaagd is wezenlijke besparingen te realiseren. In het tweede deel van zijn betoog bekijkt Bertels de journalistiek vanuit een bedrijfseconomisch perspectief. Hij zal enkele stellingen poneren en nodigt de deelnemers uit deze te doordenken en met hem in debat te gaan. Piet Vroman, CFO De Persgroep, over externe en interne verslaggeving van de financiën. Waarop let hij bij externe rapporteringen? Wat is EBITDA, vrije cashflow, een resultatenrekening? Ook geeft hij een inkijk in hoe ons bedrijf intern financieel gerund wordt en duiken we in zijn toolbox. Naar welke boordinstrumenten kijkt hij dagelijks, wekelijks, maandelijks, per kwartaal? Hoe probeert hij het financiële overzicht over de groep te houden? Frits Campagne, CEO De Persgroep Nederland, en Koen Verwee, CEO De Persgroep Publishing, zorgen voor het slotakkoord van het Senior Fellowship. Zij vertellen over hun loopbaan, de stappen die zij daarin hebben gezet en over leiderschap. Wat is de overkoepelende koers van De Persgroep Nederland en België, wat is daarin hun rol, waar staan ze voor, wat zijn hun grootste uitdagingen en hoe denken zij die aan te pakken?

79

51 Business and organisational leaderschip excellence Het programma

Antwerp Management School stippelt voor de derde keer een tiendaags traject uit. De ambitie: onze leidinggevenden van vandaag en morgen gericht ondersteunen in hun strategisch business- en leiderschapspotentieel. De aanpak: inzicht in strategische denkkaders, studie van business cases, groepsdiscussies en reflectietools.

De deelnemer

Voor hoofdredacteuren van onze redacties en directeuren van andere divisies. Selectie door de groepsdirectie.

De trainers

Gianvito Lanzolla, Jamie Anderson, Luis Huété, Banu Golesorkhi, Ron Meyer, allen professor, internationaal actief en autoriteit in hun kennisdomein.

Praktisch 25 deelnemers.

SPECIAL voor onze nieuwe regiokra Nogmaals welkom aan de redacties van BN DeStem, het Brabants Dagblad, het Eindhovens Dagblad, de Gelderlander, de Stentor, Tubantia en de Provinciaal Zeeuwsche Courant. Wij willen jullie graag op korte termijn hartelijk en professioneel in de Campus verwelkomen.

Najaar 2015

Dit najaar al kunnen jullie deelnemen via twee op maat bedachte curricula: een tour d’horizon langs enkele redacties van De Persgroep voor leden van de hoofdredactie (zie p81) en een speciaal introductieprogramma voor de redacties (zie p82-84).

Voorjaar 2016

Intussen maken wij ons op om jullie volwaardige instap in het reguliere Campusaanbod logistiek mogelijk te maken. En dus ook de kans te geven kennis te maken met collega’s van andere media uit Nederland en België. Wij engageren ons om dat vanaf 1 januari 2016 te kunnen realiseren. Jullie kunnen dan instappen in álle Campusprogramma’s die na die datum starten. Deze programma’s hebben we in de inhoudstafel (p4/5) voor jullie herkenbaar gemaakt met een ●

Hoe meld je je aan? Of het nu voor de introductiedagen in het najaar of voor het reguliere aanbod in het voorjaar is, de manier van aanmelden is dezelfde. Geef voor 25 juni 2015 je interesse door aan je hoofdredactie. Die beslist wie kan deelnemen en houdt daarbij rekening met individuele behoeften, de druk op de redactie en het aantal beschikbare plaatsen. Eind augustus krijg je van de Campus bevestiging of je kan deelnemen, dan wel op een wachtlijst terechtkomt. De selectie voor de tour d’horizon ligt in handen van onze directeur-uitgever: wie in aanmerking komt, krijgt midden juli een uitnodiging.

80

nten

52

Tour d’horizon langs enkele redacties van De Persgroep Het programma

Voor een groep leidinggevenden van onze Nederlandse regionale kranten organiseren we een kennismakingstournee langs andere media van De Persgroep. Tijdens deze compacte versie van ons Junior Fellowship zetten we de deuren van enkele redacties wagenwijd open. Verspreid over twee dagen ontmoet je mediamakers bij de Volkskrant, Trouw, De Morgen en VTM. Zij vertellen vrank en vrij over hun nieuwsmedium, hun manier van werken, het aansturen van hun redactie, successen, tegenslagen en lessons learned. Je ontdekt hun waarden, drive en strategie. Telkens krijg je ruim de tijd om vragen te stellen en dus zo veel mogelijk uit elke ontmoeting te halen.

Praktisch

21 hoofdredacteurs en chefs Dag 1 Paul Daenen Kris Hoflack Ma 14.09.15 10.30 – 17.00 uur Kobbegem Dag 2 Philippe Remarque Pieter Klok Cees van der Laan Do 15.10.15 10.30 – 17.00 uur Amsterdam

De deelnemer

Voor collega’s uit de leiding van onze nieuwe regionale kranten. Selectie door de directeuruitgever.

De sprekers

Paul Daenen over de grote veranderingsprocessen binnen De Morgen en de nieuwe strategie om zich uitdrukkelijk als multimediaal merk aan de jonge generatie te presenteren. Kris Hoflack over de waarden van VTM, over nieuws maken en verhalen vertellen, coachen, successen en mislukkingen. Philippe Remarque en Pieter Klok over de filosofie en aanpak van de Volkskrant over de multimediale vernieuwingen van het afgelopen jaar en over de stapsgewijze veranderingsprocessen die de papieren krant de voorbije jaren doormaakte. Cees van der Laan over zijn eerste jaar als hoofdredacteur van Trouw en de eigen accenten die hij heeft gelegd.

81

53 Introductieprogramma voor journalisten van Werk je op de redactie van een van onze nieuwe Nederlandse regionale kranten en krijg je graag al een voorproefje van wat de Campus in petto heeft? Dan bieden wij je – in afwachting van de volledige instap van je redactie in de Campus – komend najaar alvast versnelde toegang tot enkele programma’s. We pikten er de mooiste en – voor journalisten van de regiokranten – meest relevante programma’s uit, gebundeld in drie dagen.

D ag 1 → Grenzen van de persvrijheid

→ Inleidende schrijftips uit Hollywood

→ Inleidende interviewtips

Het programma

Het programma

Het programma

Hoe ga je om met de privacy van bekende en onbekende Nederlanders? De identiteit van een slachtoffer, mag je die bekendmaken? Wat te doen met de foto’s en gegevens van een veroordeelde? Zijn diezelfde regels ook van toepassing op een verdachte? Marc van Breda legt uit welke rechten je hebt als journalist, en welke plichten. Aan de hand van jouw concrete vragen krijg je inzicht in de deontologische code van de journalist.

De deelnemer

Voor journalisten en eindredacteuren.

De spreker

Marc van Breda is geboren in de stad van Tiësto, Hardwell en Corry Konings en opgegroeid onder de rook van Eindhoven. Na enkele jaren in onder meer de telecomindustrie te hebben gewerkt, is hij alweer acht jaar jurist in de media, sinds 2012 bij De Persgroep.

Praktisch 50 deelnemers Vr 13.11.15 09.15 – 10.45 uur Utrecht

‘FrieslandCampina sluit fabriek in Lochem, verlies 139 arbeidsplaatsen.’ ‘Doetinchemmers strijden voor meer aandacht voor Lyme.’ ‘NK debatteren wordt gehouden in Nijmegen.’ Zomaar drie nieuwsfeiten die zich lenen voor een nieuwsbericht, interview of reportage. Maar valt er met zo’n gebeurtenis niet veel meer te doen? Hoe zou je het nieuwsfeit opschrijven als je de opdracht kreeg er een Oscarwinnend filmscript van te maken? Dat is de insteek van dit programma. Tonie Mudde neemt je mee op een reis van de Griekse mythologie tot The Matrix en ontleedt achterliggende verhaalstructuren.

De deelnemer Voor verslaggevers.

De trainer

Tonie Mudde is chef wetenschap bij de Volkskrant. Eerder werkte hij voor Quest, dat in korte tijd uitgroeide tot een van Nederlands grootste maandbladen. Mudde won een Tegel voor zijn serie Dagboek van een Proefdier, over het leven van een muis in een Amsterdams proefdiercentrum.

Praktisch 50 deelnemers Vr 13.11.15 11.00 – 13.00 uur Utrecht

82

Vier collega’s interviewen Frénk van der Linden over interviewen. Hoe bereid je je voor op een interview? Waar neem je het af? Hoe werk je het uit? Moet je ook nazorg verrichten? Op zijn eigen enthousiasmerende manier duikelt Frénk de ene anekdote na de andere uit zijn geheugen op, die vooral de tips die erop volgen onderstrepen.

De deelnemer

Voor iedereen die interviews afneemt.

De spreker

Frénk van der Linden is een uitzonderlijk interviewer en begenadigd lesgever. Aimabel en scherp. Hij combineert alle aspecten van de ideale trainer: ervaring, vermogen om kennis over te brengen, inspirerend vertellen vanuit een eigenzinnige visie, deelnemers laten participeren, intensieve feedback. Hij publiceert geregeld vraaggesprekken in de V-bijlage van de Volkskrant, interviewt voor de actualiteitenrubriek Brandpunt (KRO/ NCRV) en presenteert het radioprogramma Kunststof (NTR).

Praktisch 50 deelnemers Vr 13.11.15 14.00 – 17.00 uur Utrecht

de regiokranten

D ag 2 → Instapprogramma internetresearch

→ Telefonisch researchen

Het programma

Het programma

Henk van Ess focust tijdens deze sessie op zoekmachines. Hij leert je tijdreizen met Google en snel oude documenten of actuele cijfers vinden. Hij toont je hoe je van rommel afkomt en laat je de nieuwste commando’s als Verbatim en Around ontdekken. Na deze sessie denk je nooit meer vanuit je vraag, maar vanuit het antwoord.

De deelnemer Voor iedereen.

De trainer

Henk van Ess is onderzoeksjournalist en internetdocent aan diverse universiteiten. Hij is voortdurend op zoek naar slimmer gebruik van internet met steeds dezelfde missie: hoe haal ik nieuws uit data? Henk deelt zijn bevindingen met collega’s uit heel Europa. Dit seizoen is hij ook actief voor Eurovisie (tv), Bild, Die Welt en VG, de grootste krantenuitgever in Noorwegen. Verder is hij columnist voor PBS, BBC Academy en Center for Public Integrity.

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers Vr 11.12.15 09.00 – 12.45 uur ’s-Hertogenbosch Groep 2 10 deelnemers Vr 11.12.15 14.30 – 17.45 uur Nijmegen

Een nieuw kankermedicijn zou wonderen verrichten, en jou wordt gevraagd dat nieuws snel te checken. Je schrijft een artikel over asielzoekers en je moet bij een woordvoerder cijfers opvragen. Dergelijke feitelijke informatie vergaar je het snelst per telefoon. Maar onder tijdsdruk sla je gemakkelijk een paar stappen over, waardoor je moet terugbellen of in het vervelendste geval je artikel corrigeren. Goed telefonisch researchen leer je vooral door het vaak te doen. Gedurende dit programma krijg je veel handige tips en kun je op je collega’s oefenen in rollenspel.

De deelnemer

Voor wie nog niet lang aan de slag is. Voor iedereen die snel en gericht informatie verzamelt via telefoon en zin heeft in een opfrisbeurt.

De trainer

Margo Smit is ombudsman bij de NOS en (freelance) onderzoeksjournalist. Ze werkte eerder voor KRO Reporter, Veronica Nieuwslijn en RTL Nieuws. Ze is praktijkdocent aan de master journalistiek van de Rijksuniversiteit Groningen. In 2014 werkte ze mee aan het grensoverschrijdend onderzoek naar belastingontwijking via Luxemburg met de koosnaam #LuxLeaks, ze researchte voor het programma Nieuwsuur de Tv-bijdragen hierover. .

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers Vr 11.12.15 09.00 – 12.45 uur Nijmegen Groep 2 10 deelnemers Vr 11.12.15 14.30 – 17.45 uur ’s-Hertogenbosch

83

D ag 3 → Instapprogramma Internetresearch

→ Pitchen bij je chef

Het programma

Het programma

Michaël Opgenhaffen laat je tijdens deze sessie zien hoe je effectief ervaringsdeskundigen en ooggetuigen kunt opsporen via socialenetwerksites als Facebook, Twitter, LinkedIn en zelfs Google Maps. Hij leert hoe je die ooggetuige van de nachtclubbrand in Brazilië kunt vinden en de betrouwbaarheid ervan kunt checken. Of hoe je een foto vindt van K.L. uit Beernem.

De deelnemer Voor iedereen.

De trainer

Michaël Opgenhaffen is docent-onderzoeker aan de masteropleiding Journalistiek van KU Leuven, campus Antwerpen. Hij is onder meer auteur van Sociale media en Journalistiek (LannooCampus, herziene uitgave verschijnt begin 2016). Daarnaast publiceert hij rond dit thema in wetenschappelijke tijdschriften, zoals zijn onderzoek naar sociale mediarichtlijnen op Vlaamse nieuwsredacties in Journalism Practice (2014).

Wat ben je aan een goed idee, als je het niet verkocht krijgt aan je chef? Als je een artikel schrijft, vertel je de lezer een verhaal. Bij het pitchen van een idee aan je chef doe je in feite hetzelfde. Goed pitchen geeft al een beeld van je vertelkunst, je creativiteit en de invalshoeken die je denkt te gaan kiezen. Tijdens deze halve dag kijk je eerst naar wat pitchen precies is en krijg je de kenmerken te horen van een overtuigende pitch. Daarna ga je zelf aan de slag en bereid je een eigen pitch voor van hooguit drie minuten. Je bekijkt en bespreekt samen de opnames van alle pitches in de groep. Lukt het je na afloop effectiever te pitchen?

De deelnemer

Voor iedereen die zijn pitchvaardigheden wil verhogen.

De trainer

Margo Smit: p83

Praktisch

Praktisch

Groep 1 10 deelnemers Do 14.01.16 09.00 – 12.45 uur ’s-Hertogenbosch

Groep 1 10 deelnemers Do 14.01.16 09.00 – 12.45 uur Nijmegen

Groep 2 10 deelnemers Do 14.01.16 14.30 – 17.45 uur Nijmegen

Groep 2 10 deelnemers Do 14.01.16 14.30 – 17.45 uur ’s-Hertogenbosch

84

85

Praktisch Ik werk bij een van de Nederlandse regionale kranten. Hoe meld ik mij aan? Of het nu voor de introductiedagen in het najaar of voor het reguliere aanbod in het voorjaar is, de manier van aanmelden is dezelfde. Geef voor 25 juni 2015 je interesse door aan je hoofdredactie. Die beslist wie kan deelnemen en houdt daarbij rekening met individuele behoeften, de druk op de redactie en het aantal beschikbare plaatsen. Eind augustus krijg je van de Campus bevestiging of je kan deelnemen, dan wel op een wachtlijst terechtkomt. De selectie voor de tour d’horizon ligt in handen van onze directeur-uitgever: wie in aanmerking komt, krijgt midden juli een uitnodiging.

Ik werk op een van de andere redacties van De Persgroep. Hoe meld ik mij aan? Meld je voor donderdag 25 juni 2015 aan via de nieuwe registratietool van de Campus: campus.persgroep.be. De Campus bespreekt vervolgens alle aanmeldingen met de hoofdredacties. Zij beslissen wie naar de Campus kan. Die beslissing laten ze afhangen van individuele behoeften, van de draagkracht van de redactie en van het aantal beschikbare plaatsen. Eind augustus krijg je via de Campus bevestiging of je al dan niet kan deelnemen. Het Campusjaar begint op 14 september. Vragen in verband met online aanmelden? Stel ze aan Tine Pâquet, tine. [email protected] of +32 478 44 27 38.

Mag ik mij voor meer dan één bijeenkomst aanmelden? Uiteraard. Om de redactie niet te overbelasten is het de hoofdredacteur die beslist of en wanneer hij/zij je kan vrijmaken.

Ik ben freelancer, maak ik kans? Jazeker. De Campus heeft ervoor gekozen ook freelancers, met wie onze redacties intensief samenwerken, te laten deelnemen.

Is het verplicht om me aan te melden voor een programma? Nee. Het kan dat je hoofdredacteur of chef je een programma voorstelt en je zo een duwtje in de rug geeft. Bespreek samen je eventuele deelname. Als je toegelaten bent, rekenen we op je aanwezigheid en je actieve inzet.

Wat als ik niet geselecteerd ben?

Dan krijg je een melding dat je op de wachtlijst staat. Campus De Persgroep herhaalt elk jaar de beste en populairste programma’s en ontwikkelt nieuwe trainingen. Wie dit jaar een programma ‘mist’, kan zo de volgende jaren een herkansing krijgen.

voor ik ingeschreven ben?

Wanneer vinden de bijeenkomsten plaats?

Zeker! Om eerlijk te zijn, we rekenen erop. We vragen na afloop van elk programma naar jouw feedback en commentaar. Daar kan de Campus alleen maar beter door worden.

Het academiejaar begint op 14 september 2015 en loopt tot eind mei 2016. Programma’s vinden steeds plaats op weekdagen en zo weinig mogelijk tijdens de schoolvakanties. We proberen de bijeenkomsten in te plannen op momenten die de redactiewerking zo weinig mogelijk storen.

Locaties zijn in België en Nederland, waar precies? We kiezen voor locaties binnen De Persgroep. In Nederland kiezen we voor Amsterdam, het INIT of het gebouw van VNU Media (met prachtig uitzicht op het IJ) of voor Rotterdam met het magnifieke stadsuitzicht vanuit Central Post. Deelnemers van de Nederlandse regionale kranten ontvangen we in Utrecht, Nijmegen of ’s–Hertogenbosch. In België gaan we naar Kobbegem of het fraai gerestaureerde Tour & Taxis in Brussel, waar zakenkrant De Tijd huist. Soms ontvangen we je op een mooie plek buitenshuis. Het Campusteam mailt je enkele weken van tevoren de precieze locatie.

Het Campusteam. Heb je vragen van praktische aard? Stel ze dan aan Hans Bresseleers, [email protected] of +32 472 86 64 65.

Mag ik het programma en de trainers evalueren?

Ik kan onverwachts niet aanwezig zijn, waar meld ik me af? Als je je ingeschreven hebt, verwachten we echt dat je er bent en geen verstek laat gaan! Ben je toch ziek, breng dan Hans Bresseleers op de hoogte. Al onze bijeenkomsten beginnen stipt op tijd. Laat je groep niet wachten.

Word ik zelf geëvalueerd na zo’n programma? Er is geen directe terugkoppeling naar je chef. Dat vinden we belangrijk. We willen graag een veilige omgeving voor je creëren. We vragen ook heel wat. We vragen je volledige inzet tijdens de bijeenkomst én een open houding.

Hoeveel mensen kunnen er het komende Campusjaar deelnemen? Als we echt helemaal uitverkocht zouden zijn, hebben we plaats voor 1.600 collega’s, verspreid over 99 groepen.

Is er iets te eten aanwezig?

Is het aanbod compleet?

We ontvangen je altijd met koffie en thee. We serveren een lichte lunch, vaak broodjes, als de training rond het middaguur eindigt of in de pauze tijdens een training van een dag.

Nee hoor. Zal het dat ooit zijn? De Campus blijft groeien, ook het komende jaar. Suggesties voor interessante programma’s zijn altijd welkom.

Moet ik buiten de bijeenkomst zelf nog tijd vrijmaken? Ja, soms wel. Dan zoek je eigen stukken bijeen, lees je een specifiek boek of elkaars stukken, schrijf je een nieuwe opdracht uit of werk je aan een dataset. Dat wordt altijd duidelijk van tevoren aangegeven.

Wie zijn de andere deelnemers?

Dat varieert. Sommige trainingen zijn gericht op één redactie. Andere worden georganiseerd per land. Een paar staan open voor deelnemers uit België en Nederland, Persgroepbreed dus.

Wie stuurt me de praktische details over het programma waar-

86

Kan ik nog deelnemen aan trainingen buiten Campus De Persgroep? Ja, op basis van heel specifieke behoeften en in nauw overleg met je hoofdredacteur.

Hoe blijf ik op de hoogte van nieuwe initiatieven? Via een nieuw nummer van de Campuskrant, de aanmeldingssite van de Campus, of aparte mailberichten.

Hoe kan ik zelf voorstellen doen? Bij wie kan ik commentaar kwijt? [email protected] of +32 473 89 06 07

Het Campusteam Sofie Vanderhaeghe Praktische organisatie in België. Vrouw van de actie, extern geheugen van het Campusteam.

Corine de Vries Klankbord in Nederland, denkt mee over programma’s en hielp bij de samenstelling van deze brochure.

Hans Bresseleers Schakel tussen Campus, deelnemers en trainers. Planner en cijferaar, doordenker met droge humor.

Foto Jonas Lampens

Tine Pâquet Ontfermt zich achter de schermen over de communicatie. Coördineert en creëert met veel zin voor initiatief.

Henny Amelung Praktische organisatie in Nederland. Immer vrolijke duizendpoot van de Nederlandse Campus.

Iris Musschoot Kloppend hart en stuwende kracht achter de Campus.

Werkten mee aan dit nummer: Tine Pâquet, Corine de Vries, Rita Verhaege, Hans Bresseleers, Sofie Vanderhaeghe, Madelon Meester, Bert Voet, Hans-Maarten Dagelet, Pieter Rings, Karin Bodegom, Jonas Lampens, ZAK, Jaak Smeets, Iris Musschoot. Druk: Eco Print Center Lokeren. Met de steun van:

88