Netwerken
Informatiekunde
Wat is communicatie? Communicatie is het overdragen van informatie. •
als jij met iemand in gesprek bent verzend je met je mond geluidssignalen (=de zender)
•
via de lucht (=het kanaal)
•
naar degene die naar je luistert (=de ontvanger)
Dit kan je weergeven in een simpel schema: zender kanaal ontvanger Het schema kan je ook gebruiken voor e-mailen: Jouw computer is de zender, de ADSL lijn is het kanaal en de ontvanger is de computer van degene waarvoor het email is bedoeld.
Wat is een netwerk? Een netwerk is een stelsel van verbindingen. Dat klinkt lekker vaag, maar je kunt het woord dan ook voor uiteenlopende zaken gebruiken. Wij gebruiken het bij informatiekunde als we bedoelen dat je computers met elkaar verbindt. Je kunt thuis computers met elkaar in een netwerk zetten. Maar zo gauw je een stapje verder gaat, het Internet, sta je met miljoenen computers in verbinding. Dus een computer op Internet staat automatisch in een netwerk.
Welke soorten netwerken zijn er? Hier kan beter geen volledig antwoord op gegeven worden, want dan kan je gaan van waterleiding tot zakenrelaties. We beperken ons tot 3 netwerken: • Computernetwerken
Internet, LAN en WAN
• Telefoonnetwerken
T-mobile, KPN, Vodafone enz…
• Kabelnetwerken
“De kabel aansluiting” Radio/TV en ADSL
Wat heb je nodig om op Internet te komen? Om toegang te krijgen tot het Internet heb je een computer nodig met een telefoon- of kabelaansluiting. Daarnaast moet je een account (abonnement) hebben bij een Internet Service Provider (ISP). Een provider verzorgt de aansluiting op het Internet. Dit houdt in dat je via een modem aangesloten wordt op de telefoonlijn of de kabel. Zo’n provider vraagt daarvoor een maandelijks bedrag en biedt diverse keuzemogelijkheden.
Emmauscollege
Pagina 1 van 7
Informatiekunde Je kunt kiezen tussen verschillende snelheden, gratis telefoneren, televisiezenders enz… Het probleem voor veel mensen is dat ze door de bomen het bos niet meer zien, waardoor het erg moeilijk is een goede keuze te maken.
LAN en WAN (bv. op een modem), wat is dat? • LAN
Local Area Network
• WAN
Wide Area Network
Wat wordt verstaan onder LAN? Een Local Area Network beperkt zich tot in één gebouw. Een netwerk wat men bijvoorbeeld thuis of op een kantoor heeft. Het aantal computers kan best boven de 100 komen zoals op een school, en dan worden vaak servers* gebruikt: computers die speciale eigenschappen hebben om de andere computers van allerlei gemakken te voorzien. Op school staan er veel opdrachten (zoals bij informatiekunde) opgeslagen op een centrale server. Printen gaat ook via zo’n server: het is mogelijk om aan de ene kant van het gebouw vanachter een computer aan de een te printer bedienen die aan de andere kant het gebouw staat. Zoiets kan thuis ook, alle computers in een netwerk, kunnen via een printerserver gebruik maken van één printer. Zo’n printerserver is een los apparaat dat je vanaf ca. € 50.- kunt kopen.
Maar wat is dan een server? Een server is een computer die service verleent aan andere computers. De server kan programma’s en documenten bevatten die de andere computers kunnen gebruiken. Iemand kan bijvoorbeeld thuis een webserver hebben staan. Klinkt heel wat, maar dat kan een stokoud ding zijn waar een website op draait. Dat kan prima, als er maar niet te veel bezoekers tegelijk komen.
Emmauscollege
Pagina 2 van 7
Informatiekunde
Wat wordt verstaan onder een WAN? In een Wide Area Network staan computers over een grote afstand met elkaar verbonden. Voorbeelden: •
Het Internet
•
Bedrijven met meerdere vestigingen (Banken, winkelketens, reisbureaus)
•
Pinautomaten
Hoe kan ik via het netwerk op school mijn cijfers veranderen? Dat kan niet! In een gebouw kunnen er meerdere netwerken zijn: dat noem je gekoppelde netwerken. De systeembeheerders kunnen zonder extra draden te hoeven trekken verschillende netwerken creëren. Zij bepalen bovendien welke rechten de gebruikers hebben in een netwerk. Een webmaster mag bijvoorbeeld méér dan een docent. De systeembeheerders zijn verantwoordelijk voor een goede beveiliging. De gekoppelde netwerken op school zijn: • Leerlingen • Docenten • Administratie
Waar staan websites eigenlijk geparkeerd? Websites staan op de servers bij providers. Het is ook mogelijk om thuis een webserver te hebben staan, je moet dan uitzoeken of dat wel kan bij je provider.
Kan ik tussendoor nog iets geinigs uitproberen op de computer? Je kunt de route nagaan vanaf jouw computer naar een bepaalde website: •
Ga naar Start => Uitvoeren… en type “command”
•
Type in het zwarte scherm tracert www.puma.com
•
Druk op Enter
Emmauscollege
Pagina 3 van 7
(Boston?)
Informatiekunde
Waarvoor dient http:// ? Om gegevens uit te wisselen (communiceren) tussen computers gebruikt men een protocol (=afspraak). De zender en de ontvanger spreken daarmee af wat er gaat gebeuren. Bij protocollen gaat dus het om afgesproken werk: zij geven aan welke gegevens er uitgewisseld moeten worden, een paar voorbeelden: • http
(HyperText Transfer Protocol)
=> internetpagina’s bekijken
• ftp
(File Transfer Protocol)
=> versturen van bestanden
Ftp gebruik je bijvoorbeeld als een website op een webserver wilt plaatsen. Zo staat de website van informatiekunde (gratis!!) geparkeerd bij Tele2. Telkens als er iets vernieuwd wordt, gaat dit met een ftp-programma naar de webserver van Tele2. Ga je dus ooit echt zelf een website maken dan krijg je hiermee te maken. Ftp-programma zijn gratis te downloaden en werken erg simpel.
Wat is ADSL? Asymetric Digital Subscriber Line. Als je de afkorting uit je hoofd wilt leren, dan mag dat. Het is een techniek waarmee het mogelijk is om telefoongesprekken, Internet en Radio/TV over slechts 2 koperdraadjes je huis binnen te laten komen. Voor techneuten een briljant staaltje werk, maar de gebruikers zijn niet echt onder de indruk. Door middel van een modem worden alle signalen gefilterd en naar de juiste apparaten gestuurd. Wat is nu het antwoord? ADSL is een breedband* verbinding voor: • Internet • Telefonie • Radio/TV Deze combinatie wordt ook wel Triple Play genoemd. *breedband geeft aan dat er hoge overdrachtsnelheden mogelijk zijn…
Wat is overdrachtsnelheid? Snelheid in het dagelijkse leven is bij de meeste mensen bekend als km/h. Daar kunnen we ons iets bij voorstellen. Voor een verbinding tussen computers praten we over bits per seconde. Zo kan je de aanbiedingen van providers zoals b.v. Tiscali, Wanadoo, KPN en Tele2 een beetje met elkaar vergelijken, maar zoals al gezegd, is het voor normale mensen nogal ingewikkeld, zeker als ze de genoemde snelheden niet garanderen. Conclusie: In een modern netwerk zijn snelheden mogelijk van 100-1000 Mbits per seconde
Emmauscollege
Pagina 4 van 7
Informatiekunde Een moderne internetverbinding zit rond de 4Mb/s download:
Wat is encryptie? Een belangrijke beveiliging. Je kunt gegevens verzenden door er wartaal van te maken: niemand kan het lezen! Als de ontvanger weet hoe je dat gedaan hebt, kan deze met een code (de sleutel) de zaak weer ontcijferen. Op deze wijze kan je bijvoorbeeld bij een beveiligde verbinding geld overmaken met het intypen van een creditcardnummer. Er zijn ook programma’s die een document zoals Word omtoveren tot geheimtaal. Alleen degene die de code (wachtwoord, sleutel) weet, kan het ontcijferen…
Is draadloos wel zo veilig? Er zij nog veel mensen die hun draadloze verbinding niet beveiligen. Ook bij draadloze verbindingen kan je encryptie toepassen, zodat er voor een buitenstaander weinig lol aan te beleven valt. Maar loop je met een laptop door de buurt, dan zal je zien dat niet iedereen daar zoveel verstand van heeft, je kunt dan bijvoorbeeld gratis meeliften op iemands Internet aansluiting en nog veel meer…
Wat is een goed wachtwoord? Muisarm of 2Ly@#acQ? De eerste is makkelijker te onthouden, maar ook makkelijker te kraken. Hoe ingewikkelder en langer een wachtwoord, hoe beter het is. Veel mensen hebben de neiging tot het kiezen van een simpel wachtwoord, maar zolang je een toegang biedt aan duizenden euro’s op je bankrekening maakt het niet zo gek veel uit! Conclusie: •
mh3055sb* is een zwak wachtwoord en TjkMM5yr is sterk
•
het is veilig om regelmatig je wachtwoord te wijzigen (Bij Internet bankieren is dit vaak verplicht! Bv. om de 2 maanden)
*Initialen met postcode
Emmauscollege
Pagina 5 van 7
Informatiekunde
Wat is intranet? Bij veel bedrijven en universiteiten e.d. is en behoefte om binnen de organisatie zelf ook op een internetachtige manier te communiceren: • Vanaf een werkplek kunnen medewerkers gegevens op het intranet raadplegen • Het intranet is in principe niet toegankelijk voor mensen buiten de organisatie
Wat is extranet? Als een gedeelte van het intranet beschikbaar wordt gesteld aan klanten, leveranciers of andere handelspartners dan noem je dat extranet.
Wat is een hyperlink? De informatie op het www is gekoppeld via hyperlinks, zodat je snel van de ene webpagina naar de andere kunt surfen. Een hyperlink (of kortweg link) is een computer- en internetterm en duidt op een verwijzing (bijvoorbeeld een website) die de gebruiker kan volgen. Websites hebben vaak keuzemenu’s, achter deze knoppen zit dus zo’n hyperlink om naar een andere webpagina te gaan. Bij een lange webpagina gebruikt men ook hyperlinks om ergens een stuk verder op de pagina terecht te komen.
Emmauscollege
Pagina 6 van 7
Informatiekunde
Wat voor verbindingen worden er in netwerken gebruik? Erg veel gebruikt en zeer bedrijfszeker zijn zogenaamde UTP-kabels. Acht draden in één kabel met platte stekkertjes.
Glasvezelkabels Voor de (tele)communicatie over grote afstanden worden glasvezelkabels gebruikt die beter zijn dan koperdraad: •
ongevoelig voor elektromagnetische straling
•
diverse signalen door een kabel hebben geen “last” van elkaar
•
hoge overdrachtssnelheid mogelijk
Draadloos Draadloze netwerken zijn op dit moment erg populair. Ze werken radiografisch. Het scheelt een hoop gedoe, want er hoeven geen draden gelegd te worden en het wordt steeds betrouwbaarder. De afstand tussen de modem en de computer mag niet te groot zijn en metalen voorwerpen (o.a. bewapening van betonvloeren) kunnen een storend effect hebben op de overdracht. Wat ook “hot” is: internet over het lichtnet, dus de stroomdraden thuis worden gebruikt voor het internet signaal. Volkomen ongevaarlijk, behoorlijk duur, maar niet altijd werkend te krijgen! Ieder apparaat heeft zijn eigen stekker. Voordeel: verder geen draden of gaten boren.
Emmauscollege
Pagina 7 van 7
