Netwerkbijeenkomst KKC Samen voorbereid op de toekomst Breda, 26 maart 2015
Dr. Sandra W. Geerlings Psycholoog, projectleider zorginnovatie Saffier De Residentiegroep
[email protected]
Programma • • • • •
Korsakovzorg in Nederland Hervormingen langdurige zorg Project Lerende Evaluatie Saffier De Residentiegroep Eigen regie Resultaten 0-meting Lerende Evaluatie
Korsakovzorg in Nederland • Sectoren – GGZ (Geestelijke gezondheidszorg) – V&V (Vepleeghuizen en verzorgingshuizen)
• Financiering – ZVW (Zorgverzekeringswet) – WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning) – WLz (Wet Langdurige zorg)
• Indicatie – Gemeente – CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg) • Zorgzwaartepakketten (ZZP (GGZ B pakketten))
– Profielen, laag, midden en hoog (2016)
Korsakovketenzorg Den Haag e.o., een voorbeeld Wie
Instroom (GGZ)
Financiering
Mensen van straat met alcoholproblematiek, meestal ouder, nog niet in beeld
Kortdurende opname, veelal met RM, op afdeling Geriatrie Parnassia (KCO), crisisbestrijding , detox, diagnostiek en behandeling
ZVW
Mensen met alcoholproblematiek vanuit het Algemeen Ziekenhuis met delirant beeld, Wernicke Encephalopathie etc.
Kortdurende opname op afdeling Geriatrie Parnassia (KCO)
ZVW
Langdurig alcohol verslaafden, veelal wel al in beeld
Verslavingszorg Parnassia, alwaar mogelijkheid detox, diagnostiek en behandeling, terugkeer naar huis, eventueel afdeling Geriatrie (KCO)
ZVW
Korsakovketenzorg Den Haag e.o., een voorbeeld Wie Mensen zonder diagnose Korsakov
Doorstroom vanuit KCO
Financiering
Naar huis, (eventueel) met ambulante begeleiding
ZVW, WMO (Eigen bijdrage)
Mensen met diagnose RIBW “juiste patiënt, juiste plaats, Korsakov
WMO Eigen bijdrage
Mensen met diagnose Verpleeghuis Korsakov
WLz (ZZP) Eigen bijdrage
juiste zorg, juiste tijdstip”
Maatschappelijke context • Opvattingen over gezondheid – Ziekte en Zorg – Gezondheid en Gedrag – Mens en Maatschappij • Vitaliteit en participatie in samenleving centraal
• Hervormingen in de langdurige zorg – Verbeteren van de kwaliteit van ondersteuning en zorg; – Vergroten van de betrokkenheid in de samenleving; – Vergroten van de financiële houdbaarheid van de langdurende zorg en ondersteuning.
Hervormingen Langdurige zorg (2015) • Mensen zo lang mogelijk thuis, eventueel met behulp van familie en vrienden • Gemeenten bieden ondersteuning bij zelfstandig wonen en meedoen in de maatschappij (participatie). Tevens bieden ze beschermd wonen voor mensen met een psychische aandoening (WMO) • Medische zorg thuis is mogelijk via ZVW (o.a. wijkverpleging) • Mensen die de hele dag zorg of toezicht nodig hebben, hebben recht op verblijf in een zorginstelling (WLz, GGZ & V&V)
Domus Nostra • • • • •
Verpleeghuis/Kleinschalige woonzorgvoorziening in Den Haag Syndroom van Korsakov en aanpalende ziektebeelden (84) Sector: V&V Financiering: WLz Indicatie: ZZP 5 en ZZP 7
Lerende Evaluatie Ontwikkelen van een innovatief woon-, zorg- en behandelconcept, waarbij de regie van de bewoner (nog meer) centraal staat
Positieve gevolgen voor de kwaliteit van leven van de bewoner Betaalbaar voor iedereen Meer betrokkenheid mantelzorgers Positieve gevolgen voor de arbeidstevredenheid en motivatie van de professionals Inhoudelijk en financieel toekomstbestendig
Eigen regie Eigen regie is het coördineren van het eigen leven met als doel een goed leven in eigen ogen
Sociaal maatschappelijke context “Niemand in deze wereld kan steeds precies doen wat hij wil. Hij kan echter wel zelf beslissen hoe zijn weg te vinden te midden van de beperkingen en kansen die de buitenwereld hem biedt.”
Citaat van Hollis in Donkers, G. (2003)
Eigen regie Onderzoek (kwetsbare) ouderen
Regievoering
Achteruitgang in Functioneren
Welbevinden Kwaliteit van Leven
A. Jonker, 2010
Improving Mental Health by Sharing Knowledge
Project ‘Kleinschaligheid in wonen en zorg bij Korsakov en andere alcohol gerelateerde aandoeningen’
Meer eigen regie wonen en zorg door o.a. kleinschalig zorgaanbod en vraaggerichte zorg heeft positief effect op welbevinden van bewoners (o.a. kwaliteit van leven)
Lerende Evaluatie Eigen regie • Bewoners beslissen mee over wonen, zorg en behandeling • Willen en kunnen • waar nodig ondersteund door mantelzorger (MZ), • Waar nodig ondersteund door medewerker (MW)
Eigen regie bewoner
MZ
MW
Lerende Evaluatie Cultuuromslag • Bewoners – Zelf regie over leven en benodigde zorg – Eigen verantwoordelijkheid, kennis en vaardigheden
• Mantelzorgers – Meer betrokkenheid, minder overlaten aan professionele zorg
• Medewerkers – Coachend i.p.v. uit handen nemen – Regieversterkend werken voor de bewoner (empowerment) – Meer verantwoordelijkheid en zelfstandigheid
Lerende Evaluatie
Wonen
Zorg
Behandeling
Huur(toeslag) Bewoner blijft participeren in maatschappij
Wet Langdurige zorg (WLz)
Bewoner krijgt huisarts en meer keuzevrijheid t.a.v. Zorgverzekeringswet behandeling; meer maatwerk (ZVW) mogelijk
Lerende Evaluatie Verandering in de organisatie – Organsiatiemodel – Fysieke omgeving
Lerende Evaluatie
Betrokkenheid mantelzorgers
Arbeidstevredenheid
Inhoudelijk en financieel toekomstbestendig
Lerende Evaluatie Vanuit een open grondhouding, vertrekkend vanuit globale onderzoeksdoelen, op een intelligente en creatieve wijze omgaan met de onzekerheid en onvoorspelbaarheid in een voortdurend veranderende werkelijkheid.
Bestaande situatie
Nieuwe situatie
Lerende Evaluatie • Jaarlijkse metingen (0-meting en follow-up metingen): • KPI’s, waaronder kwaliteit van leven, eigen regie en arbeidstevredenheid • Bij bewoners, mantelzorgers en medewerkers
• Procesevaluatie (De weg er naar toe, ‘keien en parels’)
Lerende Evaluatie Succes mede afhankelijk van andere actoren (draagvlak) waaronder externe experts en stakeholders: Nivel Zorgverzekeraar/zorgkantoor (CZ) Gemeentelijke en landelijke overheden (VWS & Gemeente Den Haag) Zorginstituut Nederland Kennis Centrum Wonen-Zorg (KCWZ) Rabobank Landelijke Organisatie Cliëntenraden (LOC)
0-meting: Regie volgens bewoners meebeslissen over activiteiten
46
meebeslissen over zorg
11
58
meebeslissen over behandeling
5
56
meebeslissen over tijdstip behandeling
12
31
14
11
20
74
0%
10% Nooit
20% Soms
30%
40%
Meestal
23
3
50% Altijd
60%
70%
13
12
80%
10
90%
100%
0-meting: Regie volgens bewoners
belang zelf beslissen over zorg
63
belang meebeslissen type behandeling
9
belang meebeslissen tijdstip behandeling
11
(heel) onbelangrijk
10%
23
80
24
0%
14
19
20%
30%
57
40%
50%
niet belangrijk, niet onbelangrijk
60%
70%
80%
(heel) belangrijk
90%
100%
0-meting: Regie volgens medewerkers “Op dit moment hebben bewoners veel eigen regie over….”
0-meting: Regie volgens medewerkers “Ik vind het belangrijk om bewoners meer eigen regie te geven op het gebied van wonen, zorg en behandeling”
0-meting: Regie volgens medewerkers “Ik verwacht dat bewoners een betere kwaliteit van leven ervaren als ze meer eigen regie krijgen over wonen, zorg en behandeling”
0-meting: Regie volgens medewerkers “Bewoners zijn in staat om meer eigen regie te nemen”
Nadelen van meer eigen regie volgens medewerkers 1. Misbruik
• “Kan misbruik van gemaakt worden” 2. Vermogen van bewoners om regie te nemen • “Het gevaar is dat we bewoners teveel aan hun lot overlaten, terwijl ze behoorlijke problemen hebben met ziekte-inzicht en neiging tot zelfverwaarlozing. Daar zal dus een balans in gevonden moeten worden” • “Er zijn sommige die helemaal niet willen douchen of elke dag bami willen eten. Als wij dit toe laten zal het niet veel beter gaan met deze bewoner”
3. Meer werkdruk • “Er zal bij onze groep [nog] meer toezicht op deze zaken moeten zijn. Dat betekent [nog] meer werkdruk.”
Agenda • Leren en evalueren • 1 mei 2015 vindt overheveling van de behandeling (van WLz naar ZVW) plaats bij eerste groep bewoners van Domus Nostra (n=14) • In 2016 vindt ook de scheiding van wonen en zorg plaats • In 2017 is het nieuwe woonzorgconcept geïmplementeerd in heel Domus Nostra
Vragen
