Nederlandsche Vogelen Nozeman & Sepp

Nederlandsche Vogelen 1770 - 1829 Nozeman & Sepp

DIT SALESBLAD BEVAT EEN SELECTIE UIT Nozeman & Sepp Nederlandsche vogelen. 1770-1829 ISBN 978 94 014 1802 7 - NUR 435/680 Verschijnt in oktober 2014 ¤ 129 tot december 2014 ¤ 150 vanaf januari 2015 Gebonden met leeslint Verpakt in draagdoos Vierkleurendruk 535 mm hoog x 355 mm breed 816 pp. INFO Nederland Uitgeverij Terra Lannoo Papiermolen 14-24 3994 DK Houten Postbus 97 – 3990 DB Houten T 0031 (0)30 300 04 00 F 0031 (0)30 799 83 98 [email protected] www.terralannoo.nl Verkoop [email protected] België Uitgeverij Lannoo Kasteelstraat 97 8700 Tielt T 0032 (0)51 42 42 11 F 0032 (0)51 40 11 52 [email protected] www.lannoo.com   Uitgeverij Lannoo   @Lannoo Verkoop [email protected]

In samenwerking met www.kb.nl Ontvang onze nieuwsbrief via formulieren.kb.nl www.lannoo.com Registreer u op onze website en we sturen u regelmatig een nieuwsbrief met informatie over nieuwe boeken en met interessante, exclusieve aanbiedingen. Vormgeving: Studio Lannoo, Keppie & Keppie 02852 © Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, België, 2014 & Koninklijke Bibliotheek, Nationale bibliotheek van Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft geprobeerd voor alle teksten, foto’s en afbeeldingen de wettelijke voorschriften inzake copyright toe te passen. Wie meent nog rechten te kunnen laten gelden wordt verzocht zich te richten tot de uitgever.

ornithologisch topwerk Nederlandsche vogelen; volgens hunne huishouding, aert, en eigenschappen beschreeven door Cornelius Nozeman, leeraer der Remonstranten, en mede-directeur van ’t Bataefsch Genootschap der proefondervindelyke wysbegeerte te Rotterdam; alle naer ’t leeven geheel nieuw en naeuwkeurig getekend, in ’t koper gebragt, en natuurlyk gekoleurd door, en onder opzicht van Christiaan Sepp en zoon. Te Amsterdam, by Jan Christiaan Sepp, boekverkoper. 5 dln., 1770-1829. Folio. Gebaseerd op het exemplaar in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, signatuur: 1047 B 10-14. De Nederlandsche vogelen, ook wel ‘Nozeman en Sepp’ genoemd, is een van de mooiste en duurste werken uit de geschiedenis van onze boekdrukkunst. Het werd uitgegeven in losse afleveringen die tot vijf delen samengebonden konden worden, tussen 1770 en 1829. 59 jaar zat er tussen het verschijnen van het eerste en het laatste deel. Het is het eerste standaardwerk over de avifauna van Nederland in woord en beeld. Samen bevatten de delen 250 prachtige, met de hand ingekleurde, gravures die de vogels zo veel mogelijk op natuurlijke grootte afbeelden, vaak met hun gevederde partner en soms ook met nest en eieren. kopergravures en omschrijvingen

ornitholoog, en was ook regelmatig in het veld zelf te bespeuren. Hij stelde

Elk deel bevat 50 met de hand gekleurde kopergravures met uitgebreide

deel I samen en een groot stuk van deel II. Na zijn dood werd hij opgevolgd

beschrijvingen van het uiterlijk van de vogels en hun leefwijze. Op deze

door zijn tijdgenoot Houttuyn. Die was arts, maar vooral ook auteur van

250 platen zijn ongeveer 200 vogelsoorten afgebeeld, waaronder 192 wilde

enkele natuurhistorische werken. Hij beschreef de vogels in deel II tot en

soorten. De volgorde waarin de vogels opgenomen werden, was afhanke-

met IV, die hem toegestuurd werden, of die hij in Amsterdam op de markt

lijk van welke vogel gevonden werd en is dus willekeurig. Wel is steeds de

had verkregen. Deel V werd verzorgd door de uitgever met behulp van Tem-

sytematiek van Linnaeus vermeld. De vogels zijn zo veel mogelijk op na-

minck. Hij behoorde tot een latere generatie. Zijn vader bezat een kleine

tuurlijke grootte afgebeeld. De beschrijving beslaat ongeveer 2 à 4 pagina’s

vogelverzameling en had een voorliefde voor natuurhistorie. Temminck

per vogelsoort. Meestal bestaat de tekst uit een systematische inleiding,

erfde die interesse en ontwikkelde zich uiteindelijk tot ‘een systematischen

een nauwkeurige beschrijving van het uiterlijk van zowel het wijfje als het

zoöloog van den hoogsten stempel’. In 1820 werd Temminck directeur van

mannetje en vervolgens een overzicht van de aard van het voorkomen, de

het Rijks Museum van Natuurlijke Historie. Hij publiceerde erg veel tijdens

leefwijze, de vangst én de mogelijke bereidingswijze van de vogel.

zijn leven. Zo gaf hij een catalogus uit van zijn collectie vogels en apen. Zijn

Elk deel heeft een korte inhoud en een titelbladzijde. Het tweede, vierde en

bekendste werk, Manuel d’Ornithologie, verscheen tussen 1815 en 1840.

vijfde deel heeft een namenregister – en bij het vijfde deel is ook een erratum toegevoegd. Aan het einde van het laatste deel is ook een systematische na-

verschillende tekenaars

menlijst toegevoegd, waarin alle afgebeelde vogelsoorten zijn opgesomd.

Geen van de platen is gesigneerd. Volgens het titelblad werden de tekenin-

Het plan van Nozeman was om niet alleen de vogels zelf, maar ook hun

gen vervaardigd ‘onder opzicht van Christiaan Sepp en zoon’. Deze toe-

eieren en nesten af te beelden. Om die te bestuderen, vertrouwde hij niet

lichting is te vaag om daaruit te kunnen opmaken wie de tekenaar van

op de kennis van anderen, maar ging hij zelf op pad om de nesten en eieren

welke plaat precies geweest is. Het staat niet vast welk aandeel de familie

te zoeken of te laten opzoeken. Dat blijkt uit het volgende fragment:

Sepp precies gehad heeft bij het tot stand komen van de platen. Welke platen Christiaan Sepp getekend of gegraveerd heeft, weten we dus niet.

‘Op bloote berichten van anderen, wier Trouw my niet bekend is, gae ik ten aanzien

Het kan goed zijn dat tekenaar S. Klapmuts ook platen heeft getekend,

va de Nesten en Eijeren niet los. ’K heb eenen knaep in myn’ dienst die ’t kunstje mees-

maar dat blijkt nergens. Alleen de tekenaar N. Muis wordt in het eerste en

terlyk verstaet van de broedende vogelen op het Nest zelf te vangen. Zoo drae hy ze

tweede deel een aantal keer vermeld. Ook weten we met zekerheid dat de

aenbrengt worden ze naer ’t leeven uit getekend.

afbeelding van de purperreiger (353) van de hand van W. Hendriks is. Er

Geef ik voorwerpen uit, die onder myn eigen oog niet opgedaen zyn, (gelyk meermaelen

zou ook een tekenares verantwoordelijk zijn voor een of meerdere platen.

zal moeten gebeuren,) dan zullen zelfs de Hoogaenzienelyke en andere Heeren, die de

Zo is de holenduif (407) wellicht het werk van Pauline De Courcelles.

goedheid geliefden te hebben my op myn verzoek, als anders uit eigene vrindelyke be-

Sommige originelen zijn nog te bezichtigen in het Rijksmuseum in Am-

weeging, de Nesten en Eijeren met of zonder de Vogelen te laeten toekoomen, zig loffelyk

sterdam, maar een deel is ook verkocht.

als bezorgers door my met hunne naemen vinden gemeld, en zy allen, (dit houd ik my

Over het algemeen vertonen de verschillende platen een grote uniformi-

verzekerd,) zullen wel aenspraeklyk willen zyn voor hunne Getrouwheid.’

teit. Daarom is het erg moeilijk om te achterhalen welk werk bij welke tekenaar hoort. Toch zijn er platen die duidelijk gemeenschappelijke ken-

De gekleurde platen werden verzorgd onder toezicht van de Amsterdammer

merken vertonen, maar verschillen van de andere prenten. Zo is er bijvoor-

Christiaan Sepp, tekenaar, graveur en cartograaf in Amsterdam én liefhebber

beeld het contrast tussen de plaat van de klapekster (121) en die van de

van de biologie. Later zetten zijn zoon en kleinzoon het werk voort. De tek-

grauwe klauwier (127) tegenover bijvoorbeeld de tekeningen van de braam-

sten voor de eerste delen werden geleverd door Cornelis Nozeman (1720-

sluiper (139) en de goudvink (141). De klapekster en de grauwe klauwier

1786). Na zijn dood nam de arts en bioloog Martinus Houttuyn (1720-1798)

zouden, samen met de stereotiepe ‘omkijkende’ vogels, die vooral in deel I

het werk over. Toen ook hij overleden was, maakte de uitgever het werk af op

voorkomen, het werk van Klapmuts kunnen zijn.

basis van Houttuyns aantekeningen en bijgestaan door Coenraad Jacob Temminck (1778-1858), de eerste directeur van het Rijks Museum van Natuurlijke

betekenis van het werk

Historie in Leiden, het tegenwoordige Naturalis Biodiversity Center.

De Nederlandsche Vogelen geeft weliswaar geen compleet overzicht van de avifauna van Nederland in de achttiende eeuw, maar biedt wel een goed

Nozeman was een remonstrants predikant en stond bekend om zijn natuur-

beeld van de voornaamste vogelsoorten die toen in Noord- en Zuid-Holland

historische kennis. Vooral in vogels was hij erg geïnteresseerd. Hij had en-

voorkwamen en bovendien van vogels uit de andere provincies. De prach-

kele theologische publicaties op zijn naam staan, maar verzorgde ook verta-

tige originele tekeningen met nesten en eieren zijn een genot voor het oog

lingen van Duitse en Engelse dierkundige werken. Hij was een bekwaam

en bieden samen met de uitgebreide beschrijvingen uren kijk- en leesplezier.

5

inhoud deel i

7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Woord vooraf 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding 26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorbericht van den schryver 28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korte inhoud van ’t eerste deel

latijnse nederlandse actuele latijnse actuele neder benaming boek benaming boek benaming landse benaming 30 . . . . . . . . . . . . . . 33 . . . . . . . . . . . . . . 38 . . . . . . . . . . . . . . 41 . . . . . . . . . . . . . . 45 . . . . . . . . . . . . . . 48 . . . . . . . . . . . . . . 51 . . . . . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . . . . . . . . 60 . . . . . . . . . . . . . . 63 . . . . . . . . . . . . . . 66 . . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . . . . . . . 72 . . . . . . . . . . . . . . 75 . . . . . . . . . . . . . . 78 . . . . . . . . . . . . . . 81 . . . . . . . . . . . . . . 85 . . . . . . . . . . . . . . 87 . . . . . . . . . . . . . . 90 . . . . . . . . . . . . . . 93 . . . . . . . . . . . . . . 96 . . . . . . . . . . . . . . 99 . . . . . . . . . . . . . . 102 . . . . . . . . . . . . . 105 . . . . . . . . . . . . . 108 . . . . . . . . . . . . . 111 . . . . . . . . . . . . . . 116 . . . . . . . . . . . . . 120 . . . . . . . . . . . . . 123 . . . . . . . . . . . . . 127 . . . . . . . . . . . . . 130 . . . . . . . . . . . . . 131 . . . . . . . . . . . . . . 134 . . . . . . . . . . . . . 137 . . . . . . . . . . . . . 140 . . . . . . . . . . . . . 143 . . . . . . . . . . . . . 146 . . . . . . . . . . . . . 150 . . . . . . . . . . . . . 153 . . . . . . . . . . . . . 156 . . . . . . . . . . . . . 159 . . . . . . . . . . . . . 162 . . . . . . . . . . . . . 165 . . . . . . . . . . . . . 168 . . . . . . . . . . . . .

Garrulus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Caryocatactes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Palumbus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turtur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oenas vinago, Livia vinago . . . . . . . . . Milvus aeruginosus . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus ater, Merula . . . . . . . . . . . . . . . . Oriolus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus iliacus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus pilaris minor . . . . . . . . . . . . . . . Sturnus et cinclus . . . . . . . . . . . . . . . . . Alauda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa, seu glareola, pugnax . . . . . . . . . Hirundo domestica . . . . . . . . . . . . . . . . Hirundo agrestis . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hirundo riparia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hirundo apus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Caprimulgus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Picus albo nigroque varius, major . . . . Picus martius sive viridis . . . . . . . . . . . Parus caeruleus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parus palustris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parus caudatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Haematopus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rusticola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ardeola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Certhia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fulica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strix ulula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strix ulula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa vanellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Recurvirostra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Noctua minor auctuparia . . . . . . . . . . . Fulica chloropus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chloris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ardea stellaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fringilla domestica . . . . . . . . . . . . . . . . Fringilla, Passer arboreus . . . . . . . . . . . Fringilla, Schoeniclus . . . . . . . . . . . . . . Motacilla/Sylvia phoenicurus . . . . . . . Parus biarmicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Motacilla rubecula, Sylvia sylvatica . . Pelecanus carbo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gaey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aekster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nootenkraeker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bosch- of Ring-duif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tortel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaeuwduif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klem, Koop, Kiekendief . . . . . . . . . . . . . . Merel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Goudmerel of Wielewael . . . . . . . . . . . . . . Koperwiek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleiner graeuwe lyster . . . . . . . . . . . . . . . . Spreeuw en Waterspreeuw . . . . . . . . . . . . . Leeurik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kemphaen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Huiszwaluw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boerenzwaluw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aerd- of Oeverzwaluw . . . . . . . . . . . . . . . . Gierzwaluw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geitenmelker of Dagslaep . . . . . . . . . . . . . Grooter bont specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groen-specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blauwe mees, Pimpelmees . . . . . . . . . . . . . Rietmees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Staertmees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Scholaekster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grutto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Woffer, Houtpitoortje, Woudhopje . . . . . Boomkruipertje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koet, Meyrkoet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kievit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kluit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Steenuil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Waterhoentje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groenling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roerdomp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Passer of Huismusch . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boom- of Ringmusch . . . . . . . . . . . . . . . . . Slootmusch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roodstaert, het Paepje . . . . . . . . . . . . . . . . Baerdmannetje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roodborstje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Scholver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



Garrulus glandarius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pica pica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nucifraga caryocatactes . . . . . . . . . . . . . . . Columba palumbus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Streptopelia turtur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Columba oenas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Milvus milvus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus merula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oriolus oriolus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus iliacus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus philomelos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sturnus vulgaris/Cinclus cinclus . . . . . . . . Alauda arvensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Philomachus pugnax . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hirundo rustica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Delichon urbicum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Riparia riparia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Apus apus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Caprimulgus europaeus . . . . . . . . . . . . . . . . Dendrocopos major . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Picus viridis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cyanistes caruleus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Periparus ater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aegithalos caudatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Haematopus ostralegus . . . . . . . . . . . . . . . . Limosa limosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ixobrychus minutus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Certhia brachydactyla . . . . . . . . . . . . . . . . . Fulica atra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Asio flammeus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strix aluco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vanellus vanellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Recurvirostra avosetta . . . . . . . . . . . . . . . . Athene noctua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gallinula chloropus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chloris chloris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Botaurus stellaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Passer domesticus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Passer montanus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Emberiza schoeniclus . . . . . . . . . . . . . . . . . Phoenicurus ochruros . . . . . . . . . . . . . . . . . Panurus biarmicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Erithacus rubecula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phalacrocorax carbo . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gaai Ekster Notenkraker Houtduif Zomertortel Holenduif Bruine kiekendief Merel Wielewaal Koperwiek Zanglijster Spreeuw/waterspreeuw Veldleeuwerik Kemphaan Boerenzwaluw Huiszwaluw Oeverzwaluw Gierzwaluw Nachtzwaluw Grote bonte specht Groene specht Pimpelmees Zwarte mees Staartmees Scholekster Grutto Woudaap Boomkruiper Meerkoet Velduil Bosuil Kievit Kluut Steenuil Waterhoen Groenling Roerdomp Huismus Ringmus Rietgors Zwarte roodstaart Baardmannetje Roodborst Aalscholver

Groote of dubbele karrakiet . . . . . . . . . . . Rietvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karrakiet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karrakietje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geele kwikstaert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zee Zwaluw, Vischdiefje, Splitstaert . . . .



Acrocephalus arundinaceus . . . . . . . . . . . . Sylvia communis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Acrocephalus schoenobaenus . . . . . . . . . . Acrocephalus scirpaceus . . . . . . . . . . . . . . . Motacilla flava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sterna hirundo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Grote karekiet Grasmus Rietzanger Kleine karekiet Gele kwikstaart Visdief

Graeuwe Wulp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Numenius arquata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wulp

Winterkoning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koolmees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geelgerst, Haverkneu . . . . . . . . . . . . . . . . . Koekoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Witte Kwikstaert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaeuwe Klaeuwier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nachtegael . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Graeuwe Klaeuwier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoppe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwarte Ikstern . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Goudvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Appelvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Braemsluiper, Brummeldiefje . . . . . . . . . . Schildvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kwartel, Kwakkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geerst Kneu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Winter-taling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaeuwe Kwak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kokmeeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vlam-sys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Troglodytes troglodytes . . . . . . . . . . . . . . . Parus major . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Emberiza citrinella . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cuculus canorus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Motacilla alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lanius excubitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Luscinia megarhynchos . . . . . . . . . . . . . . . . Lanius collurio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Upupa epops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chlidonias nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pyrrhula pyrrhula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Carduelis spinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Coccothraustes coccothraustes . . . . . . . . . Sylvia curruca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fringilla coelebs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Coturnix coturnix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Emberiza hortulana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas crecca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nycticorax nycticorax . . . . . . . . . . . . . . . . . Chroicocephalus ridibundus . . . . . . . . . . . Carduelis cannabina . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Winterkoning Koolmees Geelgors Koekoek Witte kwikstaart Klapekster Nachtegaal Grauwe klauwier Hop Zwarte stern Goudvink Sijs Appelvink Braamsluiper Vink Kwartel Ortolaan Wintertaling Kwak Kokmeeuw Kneu

deel ii

176 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorberigt 178 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naamlijst 182 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korte inhoud 184 . . . . . . . . . . . . . Turdus junco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 . . . . . . . . . . . . . Turdus calamoxenus . . . . . . . . . . . . . . . 192 . . . . . . . . . . . . . Turdus junco minor . . . . . . . . . . . . . . . . 195 . . . . . . . . . . . . . Turdus arundinaceus minimus . . . . . . 198 . . . . . . . . . . . . . Motacilla flava . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 . . . . . . . . . . . . . Larus minor cinerus, . . . . . . . . . . . . . . . Sterna hirundo 207 . . . . . . . . . . . . . Scolopax, Arquata, Falcator, . . . . . . . . Numenius major 210 . . . . . . . . . . . . . Motacilla, Troglodytes regulus . . . . . . 213 . . . . . . . . . . . . . Parus major . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 . . . . . . . . . . . . . Emberiza citrinella . . . . . . . . . . . . . . . . 219 . . . . . . . . . . . . . Cuculus canorus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 . . . . . . . . . . . . . Motacilla alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 . . . . . . . . . . . . . Lanius excubitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 . . . . . . . . . . . . . Motacilla luscina . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 . . . . . . . . . . . . . Lanius collyrio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 . . . . . . . . . . . . . Upupa epops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 . . . . . . . . . . . . . Sterna nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242 . . . . . . . . . . . . . Loxia pyrrhula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 . . . . . . . . . . . . . Fringilla spinus, Linaria viridis . . . . . . 248 . . . . . . . . . . . . . Loxia coccothraustes . . . . . . . . . . . . . . 251 . . . . . . . . . . . . . Motacilla cinerea . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 . . . . . . . . . . . . . Fringilla coelebs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257 . . . . . . . . . . . . . Tetrao coturnix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 . . . . . . . . . . . . . Emberiza hortulana . . . . . . . . . . . . . . . . 263 . . . . . . . . . . . . . Anas crecca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 . . . . . . . . . . . . . Ardea nycticorax . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 . . . . . . . . . . . . . Larus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 . . . . . . . . . . . . . Fringilla cannabina . . . . . . . . . . . . . . . .

6



latijnse nederlandse actuele latijnse actuele neder benaming boek benaming boek benaming landse benaming 282 . . . . . . . . . . . . . Phasianus colchicus . . . . . . . . . . . . . . . . Fasant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 . . . . . . . . . . . . . Motacilla oenanthe . . . . . . . . . . . . . . . . Wyntapper, Tapuit, Stag . . . . . . . . . . . . . . . 291 . . . . . . . . . . . . . Tetrao tetrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kor-Berk, Moer-Hoen . . . . . . . . . . . . . . . . 297 . . . . . . . . . . . . . Colymbus cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . Fuut, Pronkvogel, Keizer, . . . . . . . . . . . . . . Bonte Visscher 300 . . . . . . . . . . . . . Platalea leucorodia . . . . . . . . . . . . . . . . Lepelaer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 . . . . . . . . . . . . . Ardea ciconia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oijevaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 . . . . . . . . . . . . . Anas acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pylstaart Zee-Eend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 . . . . . . . . . . . . . Anas circia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zomer-Taling, Star-Eend . . . . . . . . . . . . . . . 321 . . . . . . . . . . . . . Tetrao perdix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Patrys, Veldhoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 . . . . . . . . . . . . . Anas bernicla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rotgans, Ringelgans . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 . . . . . . . . . . . . . Anas tadorna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Berg-Eend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .



Phasianus colchicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oenanthe oenanthe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tetrao tetrix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podiceps cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Fazant Tapuit Korhoen Fuut



Platalea leucorodia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ciconia ciconia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas acuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas querquedula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Perdix perdix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Branta bernicla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tadorna tadorna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lepelaar Ooievaar Pijlstaart Zomertaling Patrijs Rotgans Bergeend



Larus argentatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Branta leucopsis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Corvus frugilegus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bombycilla garrulus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anser anser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Corvus cornix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anser albifrons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anthus pratensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas penelope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas platyrhynchos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Corvus monedula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Loxia curvirostra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Corvus corone corone . . . . . . . . . . . . . . . . . Fringilla montifringilla . . . . . . . . . . . . . . . . Falco tinnunculus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Falco subbuteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tachybaptus ruficollis . . . . . . . . . . . . . . . . . Gallinago gallinago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Turdus pilaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zilvermeeuw Brandgans Roek Pestvogel Grauwe gans Bonte kraai Kolgans Graspieper Smient Wilde eend Kauw Kruisbek Zwarte kraai Keep Torenvalk Boomvalk Dodaars Watersnip Kramsvogel



Lymnocryptes minimus . . . . . . . . . . . . . . . Turdus torquatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mergus serrator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hydrobates pelagicus . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bokje Beflijster Middelste zaagbek Stormvogeltje



Gallinago media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pluvialis apricarius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spatula clypeata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa erythropus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa totanus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rallus aquaticus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Charadrius hiaticula . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa erythropus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aythya marila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Calidris alpina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alauda arvensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Crex crex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aythya fuligula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chroicocephalus ridibundus . . . . . . . . . . . Calidris alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alcedo atthis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Scolopax rusticola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ardea cinerea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Arenaria interpres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Regulus regulus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Poelsnip Goudplevier Slobeend Zwarte ruiter Tureluur Porseleinhoen Bontbekplevier Zwarte ruiter Toppereend Kleine strandloper Tapuit Kwartelkoning Kuifeend Kokmeeuw Drieteenstrandloper IJsvogel Houtsnip Blauwe reiger Steenloper Goudhaan



Mergullus albellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tyto alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Plectrophenax nivalis . . . . . . . . . . . . . . . . . Asio otus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Numenius phaeopus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Falco tinnunculus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nonnetje Kerkuil Sneeuwgors Ransuil Regenwulp Torenvalk



Bucephala clangula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas strepera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tringa nebularia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Limosa lapponica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aythya nyroca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mergus merganser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Brilduiker Krakeend Groenpootruiter Rosse grutto Witoogeend Grote zaagbek



Cuculus canorus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Carduelis carduelis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Melanitta fusca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Carduelis cannabina . . . . . . . . . . . . . . . . . . Melanitta nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bucephala clangula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Carduelis flavirostris . . . . . . . . . . . . . . . . . . Botaurus stellaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jynx torquilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lullula arborea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dendrocopos medius . . . . . . . . . . . . . . . . .

Koekoek Putter Grote zee-eend Kneu Zwarte zee-eend Brilduiker Frater Roerdomp Draaihals Boomleeuwerik Middelste bonte specht

deel iii

338 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorberigt 340 . . . . . . . . . . . . . Larus cinereus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groote Zee-Meeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 . . . . . . . . . . . . . Anas brenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Brandgans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 . . . . . . . . . . . . . Corvus frugilegus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 . . . . . . . . . . . . . Ampelis garrulus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beemer, Zydestaart, Pestvogel . . . . . . . . . 352 . . . . . . . . . . . . . Anas anser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rietgans, Graeuwe Gans . . . . . . . . . . . . . . 355 . . . . . . . . . . . . . Corvus cornix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bonte-Kraey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 . . . . . . . . . . . . . Anas erythropus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kolgans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 . . . . . . . . . . . . . Alauda trivialis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pieper, Tiet-Leeurik . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 . . . . . . . . . . . . . Anas penelope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Smient, Fluiteend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 . . . . . . . . . . . . . Anas boschas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wilde Eend, Spiegel-Eend, Ring-Eend . . 376 . . . . . . . . . . . . . Corvus monedula . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kaeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 . . . . . . . . . . . . . Loxia curvirostra . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kruisbek, Kruisvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 . . . . . . . . . . . . . Corvus corone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kraey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 . . . . . . . . . . . . . Fringilla montifringilla . . . . . . . . . . . . . Keep, Boschvink . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 . . . . . . . . . . . . . Falco nisus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sperwer, Vinken-Valk . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 . . . . . . . . . . . . . Falco subbuteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boomvalk, Stootvalk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 . . . . . . . . . . . . . Colymbus minor . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Fuut, Duiker, Dod-Aars . . . . . . . . 397 . . . . . . . . . . . . . Colopax gallinago . . . . . . . . . . . . . . . . . Water-Snep, Gewoone snep . . . . . . . . . . . 400 . . . . . . . . . . . . Turdus pilaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groote Graeuwe Veld-Lyster, . . . . . . . . . . Kramsvogel 403 . . . . . . . . . . . . . Scolopax gallinula . . . . . . . . . . . . . . . . . Halfsnepje, Haairsnep . . . . . . . . . . . . . . . . 406 . . . . . . . . . . . . Turdus torquatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ring-Lyster, Kraag-Meerel . . . . . . . . . . . . 409 . . . . . . . . . . . . Mergus serrator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaagbek, Kleine Duikergans . . . . . . . . . . . 415 . . . . . . . . . . . . . Procellaria pelagica . . . . . . . . . . . . . . . . Stormzwaluw, Petrell, . . . . . . . . . . . . . . . . . Gewone onweersvogel 418 . . . . . . . . . . . . . Scolopax gallina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dubbelsnep, Poelsnep . . . . . . . . . . . . . . . . 421 . . . . . . . . . . . . . Charadrius pluvialis . . . . . . . . . . . . . . . . Goud-Plevier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 . . . . . . . . . . . . . Anas clypeata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slobbe, Schild-Eend . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 . . . . . . . . . . . . . Tringa gambetta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwarte Ruiter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436 . . . . . . . . . . . . . Tringa striata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tuureluer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 . . . . . . . . . . . . . Rallus aquaticus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Riet-Hoentje, Water-Rall . . . . . . . . . . . . . . 445 . . . . . . . . . . . . . Charadrius hiaticula . . . . . . . . . . . . . . . Piepert, Zee-Leeurik . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448 . . . . . . . . . . . . . Tringa candida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Witte Strandlooper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 . . . . . . . . . . . . . Anas marila . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Topper, Veld-Duiker . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 . . . . . . . . . . . . . Tringa cinclus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stint, Zee-Leeurik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457 . . . . . . . . . . . . . Alauda campestris . . . . . . . . . . . . . . . . . Veld-Leeurik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 . . . . . . . . . . . . Rallus crex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kwartel-Koning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 . . . . . . . . . . . . . Anas fuligula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Toppertje, Kamduiker, Rouwbandje . . . . 469 . . . . . . . . . . . . . Larus canus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Zee-Meeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 . . . . . . . . . . . . . Charadrius cinerus et Calidris . . . . . . . Gryze en Graeuwe Zand-Plevier . . . . . . . 475 . . . . . . . . . . . . . Alcedo ispida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ysvogel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478 . . . . . . . . . . . . . Scolopax rusticola . . . . . . . . . . . . . . . . . Hout-Snep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481 . . . . . . . . . . . . . Ardea cinerea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaauwe Reiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 . . . . . . . . . . . . . Tringa macularia et Varia . . . . . . . . . . . Vlakkige en Bonte Zandlooper . . . . . . . . . 487 . . . . . . . . . . . . . Motacilla regulus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Goudhaantje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

deel iv

492 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorberigt 494 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naamlijst 496 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korte inhoud 500 . . . . . . . . . . . . . Mergus minutus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Zaagbek, Scherpbek . . . . . . . . . . . 506 . . . . . . . . . . . . . Strix flammea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Goudglanzige Kat-Uil, Kerkuil . . . . . . . . . 509 . . . . . . . . . . . . . Emberiza nivalis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strandputter, Sneeuwvogel . . . . . . . . . . . . 512 . . . . . . . . . . . . . Strix otus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hoorn-Uil, Rans-Uil, Oor-Uil . . . . . . . . . . 515 . . . . . . . . . . . . . Scolopax phaeopus . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Wulp, Regen-Wulp . . . . . . . . . . . . . 518 . . . . . . . . . . . . . Falco tinnunculus . . . . . . . . . . . . . . . . . Steenschmetzer, Windwanner, . . . . . . . . . Tooren-Valk 524 . . . . . . . . . . . . . Anas ferina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bruinkop, Knob-Eend, Zee-Duiker . . . . . 530 . . . . . . . . . . . . . Anas strepera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kreest, Roeper-Eend, Krak . . . . . . . . . . . . 536 . . . . . . . . . . . . . Tringa ochropus littorea . . . . . . . . . . . . Strand-Snep, Groenpoot . . . . . . . . . . . . . . 539 . . . . . . . . . . . . . Scolopax limosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Slyktreeder, Marel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 . . . . . . . . . . . . . Anas pullata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bruine Duiker-Eend, Rouwdraager . . . . . 545 . . . . . . . . . . . . . Mergus merganser . . . . . . . . . . . . . . . . . Groote Duiker-Gans, . . . . . . . . . . . . . . . . . Dubbelde Zaagbek 548 . . . . . . . . . . . . . Cuculus rufus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rosse Koekkoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 551 . . . . . . . . . . . . . Fringilla carduelis . . . . . . . . . . . . . . . . . . Distelvink, Putter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554 . . . . . . . . . . . . . Anas fusca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bruine Zee-Eend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557 . . . . . . . . . . . . . Fringilla linota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vlaschvink, Kneutje, Koddenaar . . . . . . . 560 . . . . . . . . . . . . . Anas nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwarte Zee-Eend, Wigstaart . . . . . . . . . . . 563 . . . . . . . . . . . . . Anas clangula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Belduiker, Bril-Eend, Kwaaker . . . . . . . . . 566 . . . . . . . . . . . . . Fringilla flavirostris . . . . . . . . . . . . . . . . Geelbek, Fryter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569 . . . . . . . . . . . . . Ardea stellaris rufa . . . . . . . . . . . . . . . . Rosse Butoor, Roode Roerdomp . . . . . . . 572 . . . . . . . . . . . . . Yunx torquilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Draaihals, Mierenjaager . . . . . . . . . . . . . . . 575 . . . . . . . . . . . . . Alauda pratensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gras-Leeurik, Madeliefje . . . . . . . . . . . . . . 578 . . . . . . . . . . . . . Picus medius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Middelslag, Kleiner Bont-Specht . . . . . . .

7

latijnse nederlandse actuele latijnse actuele neder benaming boek benaming boek benaming landse benaming 581 . . . . . . . . . . . . . Anas dimidiata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Halve Eendvogel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anas penelope . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 . . . . . . . . . . . . . Alauda cristata et Arborea . . . . . . . . . . Kuif- en Boom-Leeurik, Kopier . . . . . . . . Galerida cristata & Lullula arborea . . . . . 587 . . . . . . . . . . . . . Ardea purpurea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Purpere Reiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ardea purpurea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590 . . . . . . . . . . . . . Rallus porzana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Waterhoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Porzana parva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593 . . . . . . . . . . . . . Picus varius minor . . . . . . . . . . . . . . . . . Allerkleinste Bont-Specht . . . . . . . . . . . . . Dendrocopos minor . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595 . . . . . . . . . . . . . Picus varius minor . . . . . . . . . . . . . . . . . Allerkleinste Bont-Specht . . . . . . . . . . . . . Dendrocopos minor . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596 . . . . . . . . . . . . . Alca arctica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pappegaay-Duiker, Zee-Pappegaay . . . . . Fratercula arctica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 599 . . . . . . . . . . . . . Motacilla erithacus . . . . . . . . . . . . . . . . Gekraagd Roodstaartje . . . . . . . . . . . . . . . Phoenicurus phoenicurus . . . . . . . . . . . . . . 602 . . . . . . . . . . . . . Mergus albellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Non-Duiker, Weeuwtje, Witte non . . . . . Mergus albellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 . . . . . . . . . . . . . Anas domestica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tamme Eend, Hok-Eend . . . . . . . . . . . . . . Anas platyrhynchos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611 . . . . . . . . . . . . . Procellaria puffinus, B. Linn . . . . . . . . Noordsche of Blaauwe-Aschgraauwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Storm- of Onweersvogel 614 . . . . . . . . . . . . . Tringa, Vanellus, Gavia, . . . . . . . . . . . . Witte-Kievit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vanellus vanellus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vulgaris (Varius alba) 617 . . . . . . . . . . . . . Picus alba et Viridis minor . . . . . . . . . . Geel-Groene en Witte Kleine . . . . . . . . . Picus viridis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groen-Specht 620 . . . . . . . . . . . . . Strix alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Witte Dag-Uil, Kat-Uil . . . . . . . . . . . . . . . . Tyto alba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623 . . . . . . . . . . . . . Sturnus albus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Witte-Spreeuw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sturnus vulgaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626 . . . . . . . . . . . . . Strix scops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Klein Gehoornd Kat-Uiltje, . . . . . . . . . . . Otus scops . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boom-Uiltje, Kleine Hertog 629 . . . . . . . . . . . . . Alauda maculata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bonte of Gevlakte Leeuwrik . . . . . . . . . . . Alauda arvensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632 . . . . . . . . . . . . . Turdus albus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Witte of Wit-achtige Lyster . . . . . . . . . . . Turdus philomelos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635 . . . . . . . . . . . . . Picus martius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwarte Specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dryocopus martius . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641 . . . . . . . . . . . . . Picus norvegicus . . . . . . . . . . . . . . . . . . Noorsche Specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Picus canus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644 . . . . . . . . . . . . . Falco pygargus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwemmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Accipiter nisus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647 . . . . . . . . . . . . . Strix nyctea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sneeuw-Uil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nyctea scandiaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Smient Kuif- en Boomleeuwerik Purperreiger Klein waterhoen Kleine bonte specht Kleine bonte specht Papegaaiduiker Gekraagde roodstaart Nonnetje Wilde eend (bastaard) Kaapse stormvogel Kievit Groene specht Kerkuil Spreeuw Dwergooruil Veldleeuwerik Zanglijster Zwarte specht Grijskopspecht Sperwer Sneeuwuil

deel v

652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Voorberigt 654 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naamlijst 656 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Korte inhoud 658 . . . . . . . . . . . . . Vultur percnopterus . . . . . . . . . . . . . . . Percnopterus Gier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . et Leucocephalus 661 . . . . . . . . . . . . . Ascentor alpinus sylvia alpina . . . . . . . Rots-Klimmer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664 . . . . . . . . . . . . . Rhijncops nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Schaarbek, Watersnijder . . . . . . . . . . . . . . 667 . . . . . . . . . . . . . Pelecanus bassanus . . . . . . . . . . . . . . . . Jan van Gend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670 . . . . . . . . . . . . . Sylvia modularis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Winterzanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673 . . . . . . . . . . . . . Alca torda hornotinus . . . . . . . . . . . . . . Jonge Pappegaay-Duiker . . . . . . . . . . . . . . 676 . . . . . . . . . . . . . Columba oenas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleine Bosch-Duif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679 . . . . . . . . . . . . . Columba gutturosa . . . . . . . . . . . . . . . . Kropper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682 . . . . . . . . . . . . . Sylvia suecica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Blaauwborstje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 685 . . . . . . . . . . . . . Columba tremula . . . . . . . . . . . . . . . . . . Paauw-Duif, Paauwestaart . . . . . . . . . . . . . 688 . . . . . . . . . . . . . Columba cucullata . . . . . . . . . . . . . . . . . Gekapte of Non-Duif, Jacobijn-Duif, . . . Kapper 691 . . . . . . . . . . . . . Falco leucocephalus hornotinus . . . . . Witkoppige Arend . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697 . . . . . . . . . . . . . Columba turbita . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meeuw-Duif, Meeuwtje . . . . . . . . . . . . . . . 700 . . . . . . . . . . . . . Columba risoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gekraagde Tortelduif . . . . . . . . . . . . . . . . . 703 . . . . . . . . . . . . . Sylvia atricapilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwartkoppige Zanger . . . . . . . . . . . . . . . . . 706 . . . . . . . . . . . . . Tringa subarquata . . . . . . . . . . . . . . . . . Roestkleurige Strandlooper . . . . . . . . . . . . 709 . . . . . . . . . . . . . Sterna cantiaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Caugek, Zwartbekkige Zee-Zwaluw . . . . 712 . . . . . . . . . . . . . Sitta europaea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boomklever . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715 . . . . . . . . . . . . . Motacilla boarula . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lente Kwikstaart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718 . . . . . . . . . . . . . Podiceps (colymbus) rubricollis . . . . . Roodgehalsde Fuut of Duiker . . . . . . . . . . 721 . . . . . . . . . . . . . Emberiza miliaria . . . . . . . . . . . . . . . . . Graauwe Gerst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724 . . . . . . . . . . . . . Falco peregrinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Edel Valk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727 . . . . . . . . . . . . . Larus marinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Groote Zwarte Mantel-Meeuw . . . . . . . . . 730 . . . . . . . . . . . . . Tringa maritima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Violette Strandlooper . . . . . . . . . . . . . . . . . 733 . . . . . . . . . . . . . Parus cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kuif-Mees . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 736 . . . . . . . . . . . . . Falco buteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Buisert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 739 . . . . . . . . . . . . . Lestris catarractes . . . . . . . . . . . . . . . . . Bruine Strontjager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742 . . . . . . . . . . . . . Muscicapa albicollis . . . . . . . . . . . . . . . Witgehalsde Vliegenvanger . . . . . . . . . . . . 745 . . . . . . . . . . . . . Meleagris gallopavo . . . . . . . . . . . . . . . . Kalkoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748 . . . . . . . . . . . . . Numida meleagris . . . . . . . . . . . . . . . . . Parelhoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751 . . . . . . . . . . . . . Ardea ralloides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Krab-Reiger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 754 . . . . . . . . . . . . . Ciconia nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zwarte Ooijevaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 757 . . . . . . . . . . . . . Otis tarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Trap-Gans . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 760 . . . . . . . . . . . . . Carbo cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gekuifde Waterraaf . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763 . . . . . . . . . . . . . Grus cinerea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Europesche Aschgraauwe Kraanvogel . . . 766 . . . . . . . . . . . . . Sterna minuta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kleinste Zee-Zwaluw, Stare-Klikkie . . . . 769 . . . . . . . . . . . . . Lanius rufus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roodkoppige Klaauwier . . . . . . . . . . . . . . . 772 . . . . . . . . . . . . . Charadrius cantianus . . . . . . . . . . . . . . Strand Plevier met den . . . . . . . . . . . . . . . . onregelmatigen halsband 775 . . . . . . . . . . . . . Gallus domesticus . . . . . . . . . . . . . . . . . Gewoonhuishoen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 781 . . . . . . . . . . . . . Fringilla canaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kanarie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 784 . . . . . . . . . . . . . Vanellus melanogaster . . . . . . . . . . . . . Grijze Kievit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 787 . . . . . . . . . . . . . Pavo cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gekuifde Paauw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 793 . . . . . . . . . . . . . Colymbus glacialis . . . . . . . . . . . . . . . . . Imber-Vogel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 796 . . . . . . . . . . . . . Phalaropus platyrhinchus . . . . . . . . . . Breedbekkige Franjepoot . . . . . . . . . . . . . . 799 . . . . . . . . . . . . . Podiceps auritus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geoorde Fuut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802 . . . . . . . . . . . . . Anas cygnus, Anas olor . . . . . . . . . . . . . Wilde zwaan, Tamme of . . . . . . . . . . . . . . . Knobbel-Zwaan 808 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naamlijst 810 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Systematische naamlijst 814 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moderne index

8



Gyps fulvus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vale gier



Turdus torquatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rhynchops niger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sula bassana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Prunella modularis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Alca torda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Columba oenas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Columba gutturosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Luscinia svecica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Columba tremula laticauda . . . . . . . . . . . . Columba cucullata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Beflijster Amerikaanse schaarbek Jan van Gent Heggenmus Alk Holenduif Hollandse kropper Blauwborst Pauwstaartduif Oud-Hollandse kapucijn



Haliaeetus albicilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Columba turbita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Streptopelia risoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sylvia atricapilla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Calidris ferruginea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sterna sandvicensis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sitta europaea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Motacilla cinerea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podiceps griseigena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Miliaria calandra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Falco peregrinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Larus marinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Calidris maritima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Parus cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Buteo buteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stercorarius skua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ficedula albicollis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Meleagris gallopavo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Numida meleagris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ardeola ralloides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ciconia nigra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Otis tarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stictocarbo aristotelis . . . . . . . . . . . . . . . . . Grus grus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sterna albifrons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lanius senator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Charadius alexandrinus . . . . . . . . . . . . . . . .

Zeearend Meeuwduif Lachduif Zwartkop Krombekstrandloper Grote stern Boomklever Grote gele kwikstaart Roodhalsfuut Grauwe gors Slechtvalk Grote mantelmeeuw Paarse strandloper Kuifmees Buizerd Grote jager Withalsvliegenvanger Kalkoen Parelhoen Ralreiger Zwarte ooievaar Grote trap Kuifaalscholver Kraanvogel Dwergstern Roodkopklauwier Strandplevier



Gallus gallus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Serinus canaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pluvialis squatarola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pavo cristatus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gavia immer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Phalaropus fulicaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podiceps griseigena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cygnus cygnus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hollandse kriel Kanarie Zilverplevier Blauwe pauw IJsduiker Rosse franjepoot Geoorde fuut Wilde zwaan

111

113

114

115

331

333

334

335

349

350

635

637

638

751

752

index Aalscholver . . . . . . . . . . . 168-173 Accipiter nisus . . . . . . . . 644-646 Acrocephalus arundinaceus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184-188 Acrocephalus schoenobaenus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192-194 Acrocephalus scirpaceus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195-197 Aegithalos caudatus . . . . 105-107 Aekster . . . . . . . . . . . . . . . . . 33-37 Aerdzwaluw . . . . . . 72-74, 457-459, 629-631 Alauda . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85-86 Alauda arvensis . . . . . . . . 457-459 Alauda campestris . . . . . 584-586 Alauda cristata et arborea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629-631 Alauda maculata . . . . . . . 575-577 Alauda pratensis . . . . . . . 361-363 Alauda trivialis . . . . . . . 596-598 Alca arctica . . . . . . . . . . . 673-675 Alca torda . . . . . . . . . . . . . 673-675 Alca torda hornotinus . . 475-477 Alcedo atthis . . . . . . . . . . 475-477 Alcedo ispida . . . . . . . . . . 673-675 Alk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593-595 Allerkleinste Bont-Specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664-666 Amerikaanse schaarbek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349-351 Ampelis garrulus . . . . . . 309-314 Anas acuta . . . . . . . . . . . . 352-354 Anas anser . . . . . . . . . . . . 327-329 Anas bernicla . . . . . . . . . . 370-375 Anas boschas . . . . . . . . . . 343-345 Anas brenta . . . . . . . . . . . 315-320 Anas circia . . . . . . . . . . . . 563-565 Anas clangula . . . . . . . . . . 427-432 Anas crecca . . . . . . . . . . . 263-268 Anas cypeata . . . . . . . . . . 581-583 Anas dimidiata . . . . . . . 605-610 Anas domestica . . . . . . . . 524-529 Anas erythropus . . . . . . 802-807 Anas ferina . . . . . . . . . . . 463-468 Anas fuligula . . . . . . . . . . 554-556 Anas fusca . . . . . . . . . . . . 451-453 Anas marila . . . . . . . . . . 560-562 Anas nigra . . . . . 364-369 581-583 Anas olor . . . . 370-375, 605-610 Anas penelope . . . . . . . . 542-544 Anas platyrhynchos . . . . 315-320 Anas pullata . . . . . . . . . . . 358-360 Anas querquedula . . . . . . 530-535 Anas strepera . . . . . . . . . . 330-335 Anas tadorna . . . . . . . . . . 358-360 Anser albifrons . . . . . . . . 352-354 Anser anser . . . . . . . . . . . 361-363 Anthus pratensis . . . . . . 248-250 Appelvink . . . . . . . . . . . . . . 87-89 Apus apus . . . . . . . . . . . . 306-308 Ardea ciconia . . . . . . . . . . 481-483 Ardea cinerea . . . . . . . . . 269-272 Ardea nycticorax . . . . . . 587-589 Ardea purpurea . . . . . . . . 751-753 Ardea ralloides . . . . . . . 146-149 Ardea stellaris . . . . . . . . . 569-571 Ardea stellaris rufa . . . . . 116-119 Ardeola . . . . . . . . . . . . . . . 751-753 Ardeola ralloides . . . . . . 484-486 Arenaria interpres . . . . 661-663 Ascentor alpinus . . . . . . . 127-129 Asio flammeus . . . . . . . . . 512-514 Asio otus . . . . . . . . . . . . . 137-139 Athene noctua . . . . . . . . . 451-453 Aythya fuligula . . . . . . . 463-468 Aythya marila . . . . . . . . . 162-164 Aythya nyroca . . . . . . . . . 349-351 Baardmannetje . . . . . . . . . . . 406-408, 661-663 Beemer . . . . . . . . . . . . . . . 563-565 Beflijster . . . . . . . . . . . . . . 330-335 Belduiker . . . . . . . . . . . . . 330-335 Bergeend . . . . . . . . . . . . 682-684 Berg-Eend . . . . . . . . . . . . 481-483 Blaauwborstje . . . . . . . . . . 48-50 Blaauwe Reiger . . . . . . . 682-684 Blaauwe-Aschgraauwe Onweersvogel . . . . . . . 99-101 Blaauwe-Aschgraauwe Stormvogel . . . . . . . . . . 79-84 Blaeuwduif . . . . . . . . . . . 403-405 Blaeuwe Klaeuwier . . . . . 349-351

Blaeuwe Kwak . . . . . . . . 445-447 Blauwborst . . . . . . . . . . . . 355-357 Blauwe mees . . . . . . . . . 664-666 Blauwe pauw . . . . . . . . . . 108-110 Blauwe reiger . . . . . . . . . 629-631 Boerenzwaluw . . . . . . . . . 355-357 Bokje . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153-155 Bombycilla garrulus . . . . 712-714 Bontbekplevier . . . . . . . . 120-122 Bonte kraai . . . . . . . . . . . . 575-577 Bonte Leeuwrik . . . . . . . 391-393 Bonte Visscher . . . . . . . . 391-393 Bonte Zandlooper . . . . . . . 41-43 Bonte-Kraey . . . . . . . . . . . . . . 44 Boomklever . . . . . . . . . . . . . . . 130 Boomkruiper . 146-149, 569-571 Boomkruipertje . . . . . . . 251-253 Boom-Leeurik . . . . . . . . . 251-253 Boomleeuwerik . . . . . . . . 327-329 Boomleeuwerik . . . . . . . . 233-235 Boommusch . . . . . . . . . . . . . . . . . . Boom-Uiltje . . . . . . . . . . . 343-345 Boomvalk . . . . . . . . . . . . 542-544 Boomvalk . . . . . . . . . . . . . . . 51-56 Bosch- of Ring-duif nest en eieren . . . . . . . 739-741 Bosch-duif . . . . . . . . . . . . 554-556 Boschvink . . . . . . . . . . . . 596-598 Bosuil . . . . . . . . . . . . . . . . 524-529 Botaurus stellaris . . . . . . 105-107 Braamsluiper . . . . . . . . . 796-798 Braemsluiper . . . . . . . . . . 745-747 Brandgans . . . . 524-529, 563-565 Branta bernicla . . . . . . . . 736-738 Branta leucopsis . . . . . . . 736-738 Breedbekkige Franjepoot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706-708 Brilduiker . . . . . . . . . . . . . 730-732 Bril-Eend . . . . . . . . . . . . . 472-474 Bruine Duiker-Eend . . . . 575-577 Bruine kiekendief . . . . . . . 90-92 Bruine Strontjager . . . . . . 90-92 Bruine Zee-Eend . . . . . 760-762 Bruinkop . . . . . 279-281, 557-559 Brummeldiefje . . . . . . . 566-568 Bucephala clangula . . . . . 245-247 Buisert . . . . . . . . . . . . . . . . 38-40 Buizerd . . . . . . . . . . . . . . . 709-711 Buteo buteo . . . . . . . . . . . 120-122 Calidris alba . . . . . . . . . . . 120-122 Calidris alpina . . . . . . . . . 787-792 Calidris ferruginea . . . . . 772-774 Calidris maritima . . . . . . 239-241 Caprimulgus . . . . . . . . . . 709-711 Caprimulgus europaeus . 143-145 Carbo cristatus . . . . . . . . 143-145 Carduelis cannabina . . . . . . . . . . . . 273-278, 469-471 Carduelis carduelis . . . . . 754-756 Carduelis flavirostris . . . 551-553 Carduelis spinus . . . . . . 248-250 Caryocatactes . . . . . . . . . 397-399 Caugek . . . . . . . . . . . . . . 688-690 Certhia . . . . . . . . . . . . . . 679-681 Certhia brachydactyla . . . . . . . . . . . . . 48-50, 676-678 Charadius alexandrinus . . . 41-44 Charadrius pluvialis . . . . . . . . 44 Chlidonias nigra . . . . . . 700-702 Chliodonias niger . . . . . 685-687 Chloris . . . . . . . . . . . . . . 685-687 Chloris chloris . . . . . . . . 697-699 Chroicocephalus ridibundus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297-299 Ciconia ciconia . . . . . . . . 793-795 Ciconia nigra . . 382-384, 394-396 Cinclus cinclus . . . . . . . . 355-357 Coccothraustes coccothraustes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382-384 Colopax gallinago . . . . . 346-348 Columba cucullata . . . . . 376-378 Columba gutturosa . . . . . 257-259 Columba oenas . . . . . . . 460-462 Columba palumbus . . . . . . . . . . . . 219-221, 548-550 Columba palumbus nest en eieren . . . . . . 548-550 Columba risoria . . . . . . . 219-221 Columba tremula . . . . . . 99-101 Columba tremula laticauda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 802-807 Columba turbita . . . . . . . . 78-84

Colymbus cristatus . . . . . . . 93-95 Colymbus glacialis . . . . 578-580 Colymbus minor . . . . . . . 593-595 Corvida . . . . . . . . . . . . . . . 382-384 Corvus cornix . . . . . . . . . 551-553 Corvus corone . . . . . . . . 394-396 Corvus corone corone . . 572-574 Corvus frugilegus . . . . . . 572-574 Corvus monedula . . . . . . 472-474 Coturnix coturnix . . . . .635-640 Crex crex . . . . . . . . . . . . 418-420 Cuculus canorus . . . . . . 626-628 Cuculus canorus . . . . . . 766-768 Cuculus rufus . . . . . . . . . . 724-726 Cyanistes caruleus . . . . . . . 33-37 Cygnus cygnus . . . . . . . . . 216-218 Dagslaep . . . . . . . . . . . . . 260-262 Delichon urbicum . . . . . 721-723 Dendrocopos major . . . . 509-511 Dendrocopos medius . . . 156-158 Dendrocopos minor . . . 260-262 Distelvink . . . . . . . . . . . . . 165-167 Dodaars . . . . . . . . . . . . . . 763-765 Dod-Aars . . . . . . . . . . . . . 736-738 Draaihals . . . . . . . . . . . . 691-696 Draaihals . . . . . . . . . . . . 388-390 Drieteenstrandloper . . . 724-726 Dryocopus martius . . . . . 391-393 Dubbelde Zaagbek . . . . 644-646 Dubbele karrakiet . . . . . . . . . . . . 388-390, 518-523 Dubbelsnep . . . . . . . . . . . . . . . 283 Duiker . . . . . . . . . . . . . . . . 108-110 Dwergooruil . . . . . . . . . . 282-287 Dwergstern . . . . . . . . . . . 282-287 Edel Valk . . . . . . . . . . . . . 742-744 Ekster . . . . . . . . . . . . . . . 566-568 Emberiza citrinella . . . . . . . . . . . . . 279-281, 551-553 Emberiza hortulana . . . 596-598 Emberiza hortulana . . . . 254-256 Emberiza miliaria . . . . . 578-580 Emberiza nivalis . . . . . . . 150-152 Emberiza schoeniclus . 566-568 Erithacus rubecula . . . . . 385-387 Europesche Aschgraauwe Kraanvogel . . . . . . . . . 245-247 Falco buteo . . . . . . . . . . . . 153-155 Falco leucocephalus hornotinus . . . . . . . . . . 225-227 Falco nisus . . . . . . . . . . . . 195-196 Falco peregrinus . . . . . . . 156-158 Falco pygargus . . . . . . . . . 123-126 Falco subbuteo . . . . . . . 409-414 Falco tinnunculus . . . . . . 140-142 Fasant . . . . . . . . 297-299, 611-613 Fazant . . . . . . . . . . . . . . . 297-299 Ficedula albicollis . . . . . . 140-142 Fluiteend . . . . . . . . . . . . . . . 30-32 Frater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30-32 Fratercula arctica . . . . . . 584-586 Fringilla arboreus . . . . . . 397-399 Fringilla canaria . . . . . . . 418-420 Fringilla cannabina . . . . . 775-780 Fringilla coelebs . . . . . . . 775-780 Fringilla domestica . . . . . . . 30-32 Fringilla flavirostris . . . . . . 30-32 Fringilla linota . . . . . . . . . 793-795 Fringilla montifringilla . 566-568 Fringilla schoeniclus . . . 198-200 Fringilla spinus . . . . . . . . 216-218 Fryter . . . . . . . . . . . . . . . . 216-218 Fulica . . . . . . . . . . . . . . . . . 617-619 Fulica atra . . . . . . . . . . . . 260-262 Fulica chloropus . . . . . . . . 90-92 Fulmarus glacialis . . . . . 688-690 Fuut . . . . . . . . . . . . . 102, 599-601 Gaai . . . . . . . . . . . . . 162, 599-601 Gaey . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60-62 Galerida cristata . . . . . . 700-702 Gallinago gallinago . . . . . 787-792 Gallinago media . . . . . . 760-462 Gallinula chloropus . . . 198-200 Gallus domesticus . . . . 799-801 Gallus gallus . . . . . . . . . . . 775-780 Garrulus . . . . . . . . . . . . . . . 87-89 Garrulus glandarius . . . 242-244 Gavia immer . . . . . . . . . 506-508 Geelbek . . . . . . . . . . . . . 487-489 Geele kwikstaert . . . . . . 421-426 Geelgerst . . . . . . . . . . . . . 739-741 Geelgors . . . . . . . . . . . . . . 721-723

31

Geel-Groene Specht . . . 233-235 Geerst Kneu . . . . . . . . . 207-209 Geitenmelker . . . . . . . . . 575-577 Gekapte Duif . . . . . . . . . 189-191 Gekraagd Roodstaartje . 361-363 Gekraagde roodstaart . 641-643 Gekraagde Tortelduif . . 784-786 Gekuifde Paauw . . . . . . . . 96-98 Gekuifde Waterraaf . . . . 617-619 Gele kwikstaart . . . . . . . . 536-538 Geoorde fuut . . . . . . . . . . . 96-98 Gevlakte Leeuwrik . . . . . 545-547 Gewoon huishoen . . . . 340-342 Gewoone onweersvogel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400-402 Gewoone snep . . . . . . . . . 184-188 Gierzwaluw . . . . . . . . . . . 727-729 Goudglanzige Kat-Uil . . . . 93-95 Goudhaan . . . . . . . . . . . . . . 93-95 Goudhaantje . . . . . . . . . . 715-717 Goudmerel . . . . . . . . . . . . 184-188 Goudplevier . . . . . . . . . . . 727-729 Goud-Plevier . . . . . . . . . . 709-711 Goudvink . . . . . . . . . . . . . 545-547 Graauwe Gerst . . . . . . . . 554-556 Graeuwe Gans . . 111-115, 539-541 Graeuwe Klaeuwier . . . . 763-765 Graeuwe Wulp . . . . . . . . 472-474 Graeuwe Zand-Plevier . 658-660 Gras-Leeurik . . . . . . . . . . 108-110 Grasmus . . . . . . . . . . . . . 403-405 Graspieper . . . . . . . . . . . . . . 81-84 Grauwe gans . . . . . . . . . . . 87-89 Grauwe gors . . . . . . . . . . . . 78-80 Grauwe klauwier . . . . . . . . . 85-86 Grijskopspecht . . . . . . . . . 78-84 Grijze Kievit . . . 48-50, 676-678 Groene specht . . . . . . . . . 775-780 Groene specht . . . . . . . . 679-681 Groenling . . . . . . . . . . . . . 343-345 Groenpoot . . . . . . . . . . . . 318-320 Groenpootruiter . . . . . . . 318-320 Groen-specht . . . . . . . . . 512-514 Groote Duiker-Gans . . . 236-238 Groote Graeuwe Veld-Lyster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236-238 Groote karrakiet . . . . . . . . . . . 44 Groote Zee-Meeuw . . . 478-480 Groote Zwarte Mantel-Meeuw . . . . . 478-480 Grooter bont specht . . . 150-152 Grote Bonte specht . . . . 415-417 Grote gele kwikstaart . . 793-795 Grote jager . . . . . . . . . . . . 475-477 Grote karekiet . . . . . . . . . 793-795 Grote mantelmeeuw . . . 116-119 Grote stern . . . . . . . . . . 658-660 Grote trap . . . . . . . . . . . 667-669 Grote zaagbek . . . . . . . . 667-669 Grote zee-eend . . . . . . . . . . 63-65 Grus cinerea . . . . . . . . . . 572-574 Grus grus . . . . . . . . . . . . . 611-613 Grutto . . . . . . . . . . . . . . . . 376-378 Gryze Zand-plevier . . . . 745-747 Gyps fulvus . . . . . . . . . . . 781-783 Haairsnep . . . . . . . . . . . . . 192-194 Haematopus . . . . . . . . . . 195-197 Haematopus ostralegus .376-378 Halfsnepje . . . . . . . . . . . . 385-387 Haliaeetus albicilla . . . . . 385-387 Halve Eendvogel . . . . . . . . . 75-77 Haverkneu . . . . . . . . . . . . . . 75-77 Heggenmus . . . . . . . . . . 670-672 Het Paepje . . . 506-508, 620-622 Hirundo agrestis . . . . . . . . . 51-56 Hirundo apus . . 131-133, 614-616 Hirundo domestica . . . 626-628 Hirundo riparia . . . . . . . 590-592 Hirundo rustica . . . . . . 676-678 Hok-Eend . . . . . . . . . . . . 394-396 Holenduif . . . . . . . . . . . . 454-456 Hollandse kriel . . . . . . . 590-592 Hollandse kropper . . . . . 515-517 Hoorn-Uil . . . . . . . . . . . 500-505 Hop . . . . . . . . . . . . . . . . . 469-471 Hoppe . . . . . . . . . . . . . . . . . 66-68 Houtduif . . . . . . . . . . . . . 766-768 Houtduif - nest en eieren . 51-56 Houtpitoortje . . . . . . . . . 134-136 Hout-Snep . . . . . . . . . . . . 134-136 Houtsnip . . . . . 279-281, 557-559 Huismus . . . . . . . . . . . . . . . . . 805

Huismusch . . . . 219-221, 548-550 Huiszwaluw . . . . . . . . . . . 123-126 Hydrobates pelagicus . . . . . . . . . . . . 273-278, 469-471 IJsduiker . . . . . . . . . . . . . . 358-360 IJsvogel . . . . . . . . . . . . . . . 291-296 Imber-Vogel . . . . . . . . . . . 213-215 Ixobrychus minutus . . . . 291-296 Jacobijn-Duif . . . . . . . . . . 382-384 Jan van Gend . . . . . . . . . . 382-384 Jan van Gent . . . . . . . . . . 763-765 Jonge Pappegaay-Duiker . 751-753 Jynx torquilla . . . . . . . . . . 530-535 Kaapse stormvogel . . . . 400-402 Kaeuw . . . . . . . . . . . . . . . . 530-535 Kalkoen . . . . . . . . . . . . . . 757-759 Kamduiker . . . . . . . . . . . 706-708 Kanarie . . . . . . . . . . . . . . . 263-268 Kapper . . . . . . . . . . . . . . 679-681 Karrakiet . . . . . . . . . . . . . 379-381 Karrakietje . . . . . . . . . . . . 379-381 Kat-Uil . . . . . . . . . . . . . . . 584-586 Kauw . . . . . . . . . . . . . . . . . 584-586 Keep . . . . . . . . . . . . . . . . 760-762 Keizer . . . . . . . . . . . . . . . 463-468 Kemphaan . . . . . . . . . . . . 733-735 Kemphaen . . . . . . . . . . . . 733-735 Kerkuil . . . . . . . . . . . . . . . 257-259 Kerkuil . . . . . . . . . . . . . . 460-462 Kiekendief . . 460-462, 700-702 Kievit . . . . . . . . . . . . . . . . 233-235 Klapekster . . . . . . . . . . . . 225-227 Klein Gehoornd Kat-Uiltje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225-227 Klein waterhoen . . . . . . . 769-771 Kleine bonte specht . . . . 769-771 Kleine Bosch-Duif . . . . . 509-511 Kleine Duikergans . . . . . 233-235 Kleine Fuut . . . . . . . . . . . 225-227 Kleine Hertog . . . . . . . . . 273-278 Kleine karekiet . 340-342 Kleine Strandloper . . . . 469-471 Kleine Waterhoen . . . . 340-342 Kleine Wulp . . . . . . . . . . . 581-583 Kleine Zaagbek . . . . . . . . 727-729 Kleine Zee-Meeuw . . . . 201-206 Kleiner Bont-Specht . . . . . 72-74 Kleiner Graeuwe Lyster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715-717 Kleinste Zee-Zwaluw . . 300-305 Klem . . . . . . . . . . . . . . . . 300-305 Kluit . . . . . . . . . . . . . . . . . 739-741 Kluut . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66-68 Kneu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67-68 Kneutje . . . . . . . . . . . . . . 670-672 Knobbelzwaan . . . . . . . . 539-541 Knobbel-Zwaan . 111-115, 539-541 Knob-Eend . . . . . . . . . . . 524-529 Koddenaar . . . . . . . . . . . 248-250 Koekoek . . . . . . . . . . . . . . 379-381 Koet . . . . . . . . . . . . . . . . 242-244 Kokmeeuw . . . . . . . . . . . . 228-232 Kolgans . . . . . . . . . . . . . . . 721-723 Koolmees . . . . . . . . . . . . 682-684 Koop . . . . . . . . . . . . . . . . 403-405 Koperwiek . . . . . . . . . . . . . . 41-44 Kopier . . . . . . . . . . . . . . . . 123-126 Kor-Berk . . . . . . . . . . . . 697-699 Korhoen . . . . . . . . . . . . . . 159-161 Kraag-Meerel . . . . . . . . 697-699 Kraai . . . . . . . . . . . . . . . . . 554-556 Kraanvogel . . . . . . . . . . . 560-562 Krab-Reiger . . . . . . . . . . . . . . 505 Kraey . . . . . . . . . . . . . . . . 500-504 Krakeend . . . . 545-547, 602-604 Kramsvogel . . . . . . . . . . 500-505 Kreest . . . . . . . . . . . . . . . 578-580 Krombekstrandloper . . . . . 57-59 Kropper . . . . . . . . . . . . . 409-414 Kruisbek . . . . . . . . . . . . . . 721-723 Kruisbek . . . . . . . . . . . . . . . . 51-56 Kruisvink . . . . . . . . . . . . . . . 51-56 Kuifaalscholver . . . . . . . . 715-717 Kuifeend . . . . . . . . . . . . . . 715-717 Kuif-Leeurik . . . . . . . . . 198-200 Kuifleeuwerik . . . . . . . . 288-290 Kuifmees . . . . . . . . . . . . 439-444 Kuif-Mees . . . . . . . . . . . 487-489 Kwaaker . . . . . . . . . . . . . . 165-167 Kwak . . . . . . . . . . . . . . . . . 251-253 Kwakkel . . . . . . . . . . . . . 198-200 Kwartel . . . . . . . 210-212, 742-744

Kwartelkoning . . . . . . . . . 228-232 Kwartel-Koning . . . . . . . 228-232 Lachduif . . . . . . . . . . . . . 422-424 Lanius collurio . . . 90-92, 233-235 Lanius excubitor . . . . . . 306-308 Lanius rufus . . . . . . . . . . . 137-139 Lanius senator . . . . . . . . . . 500-505, 602-604 Larus . . . . . . . . . . . . . . . . . 611-613 Larus argentatus . . . . . . 641-643 Larus canus . . . . . . . . . . . . 38-40 Larus cinereus . . . . . . . . . . 38-40 Larus marinus . . . . . . . . . 228-232 Larus minor cinereus . . . . 38-40 Leeurik . . . . . . . . . . . . . . 596-598 Lente Kwikstaart . . . . . 207-209 Lepelaar . . . . . . . . . . . . . 748-750 Lepelaer . . . . . . . . . . . . . 647-649 Lestris catarractes . . . . . 279-281 Lijster . . . . . . . . . . . . . . . . 269-272 Limosa lapponica . . . . . 288-290 Limosa limosa . . . . . . . . . . 48-50 Linaria viridis . . . . . . . . . . . 85-86 Livia vinago . . . . . . . . . . 306-308 Loxia coccothraustes . . 260-262 Loxia curvirostra . . . . . . 593-595 Loxia pyrrhula . . . . . . . . 306-308 Lullula arborea . 60-62, 757-759 Luscinia megarhynchos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626-628 Luscinia svecica . . . . . . . 688-690 Lymnocryptes minimus .730-732 Madeliefje . . . . . . . . . . . 685-687 Marel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41-43 Meerkoet . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Meeuwduif . . . . . . . . . . . 748-750 Meeuw-Duif . . . . . . . . . . 733-735 Meeuwtje . . . . . . . . . . . . . 213-215 Melanitta fusca . . . . . . . 102-104 Melanitta nigra . . . . . . . . 162-164 Meleagris gallopavo . . . . 99-101 Merel . . . . . . . . . . . . . . . . . 162-164 Mergulles . . . . . . . . . . . . . 150-152 Mergullus albellus . . . . . . 481-483 Mergus albellus . . . . . . . . . 153-155 Mergus merganser . . . . . 321-326 Mergus minutus . . . . . . . 150-152 Mergus serrator . . . . . . . . 321-326 Merula . . . . . . . . . . . . . . 685-687 Meyrkoet . . . . . . . . . . . . . 787-792 Middelslag Bont-Specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667-669 Middelste bonte specht . 168-173 Middelste zaagbek . . . . 658-660 Mierenjaager . . . . . . . . . . 168-173 Miliaria calandra . . . . . . . 321-326 Milvus aeruginosus . . . . 796-798 Milvus milvus . . . . . . . . 102-104 Moer-Hoen . . . . . . . . . . . 349-351 Motacilla alba . . . . . . . . 796-798 Motacilla alba . . . . . . . . . 282-287 Motacilla boarula . . . . . . . . 75-77 Motacilla cinerea . . . . . . 159-161 Motacilla cinerea . . . . . . . . . . . . 159-161, 599-601 Motacilla erithacus . . . . . . . 33-37 Motacilla flava . . . . . . . . . . . 93-95 Motacilla flava . . . . . . . . 641-643 Motacilla luscinia . . . . . 635-640 Motacilla oenanthe . . . . . 96-98 Motacilla phoenicurus . 578-580 Motacilla regulus . . . . . 641-643 Motacilla regulus . . . . . . 593-595 Motacilla rubecula . . . . . . . . . . . . . 96-98, 617-619 Muscicapa albicollis . . . . 617-619 Nachtegaal . . . . . . . . . . . 487-489 Nachtegael . . . . . . . . . . . . 427-432 Nachtzwaluw . . . . . . . . . . 361-363 Noctua minor auctuparia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445-447 Non-Duif . . . . . . . . . . . . 309-314 Non-Duiker . . . . . . . . . . . 143-145 Nonnetje . . . . . . . . . . . . . 99-101 Noordsche Onweersvogel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300-305 Noordsche Stormvogel . 509-511 Noordse Stormvogel . . . 421-426 Noorsche Specht . . . . . . 673-675 Nootenkraeker .239-241, 709-711 Notenkraker . . . . . . . . . 784-786 Nucifraga caryocatactes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718-720 Numenius arquata . . . . 799-801 Numenius phaeopus . . . . . . . . . . . 718-720, 799-801 Numida meleagris . . . . . 297-299

Nyctea scandiaca . . . . . 418-420 Nycticorax nycticorax . 439-444 Oenanthe oenanthe . . . 590-592 Oenas vinago . . . . . . . . . . 415-417 Oeverzwaluw . . . . . . . . . . 611-613 Oeverzwaluw . . . . . . . . . 670-672 Oijevaar . . . . . . . . . . . . . . 587-589 Ooievaar . . . . . . . . . . . . . . 587-589 Oor-Uil . . . . . . . . . . . . . . . 551-553 Oriolus . . . . . . . . . . . . . . 309-314 Oriolus oriolus . . . . . . . . . 60-62 Ortolaan . . . . . . . . . . . . . . 611-613 Otis tarda . . . . . . . . . . . . 242-244 Otus scops . . . . . . . . . . . 460-462 Oud-Hollandse kapucijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590-592 Paarse strandloper . . . . . 751-753 Paauw-Duif . . . . . . . . . . . 557-559 Paauwestaart . . . . . . . . . . 512-514 Palumbi - nest en eieren 1. 34-136 Palumbus . . . . . . . . . . . . . 134-136 Panurus biarmicus . . . . . 515-517 Papegaaiduiker . . . . . . . . 515-517 Pappegaay-Duiker . . . . 406-408 Parelhoen . . . . . . . . . . . . 487-489 Parus biarmicus . . . . . . . 664-666 Parus caeruleus . . . . . . . . . 153-155 Parus caudatus . . . . . . . . 664-666 Parus cristatus . . . . . . . . . 352-354 Parus major . . . . . . . . . . . . . 85-86 Parus palustris . . . . . . . . 346-348 Passer . . . . . . . . . . . . . . . . 156-158 Passer arboreus . . . . . . . . . . . . 146-149, 569-571 Passer domesticus . . . . .439-444 Passer montanus . . . . . . . 165-167 Patrijs . . . . . . . . . . . . . . . 102-104 Patrys . . . . . . . . . . . . . . . . 192-194 Patrys, Veldhoen . . . . . . . 165-168 Pauwstaartduif . . . . . . . . 718-720 Pavo cristatus . . . . . . . . . 769-771 Pelecanus bassanus . . . . . 769-771 Pelecanus carbo . . . . . . . . 159-161 Percnopterus Gier . . . . . 569-571 Perdix perdix . . . . . . . . . 796-798 Periparus ater . . . . . . . . 691-696 Pestvogel . . . . . . . . . . . . . 539-541 Pestvogel . . . . . . . . . . . . . 327-329 Petrell . . . . . . . . . . . . . . . 661-663 Phalacrocorax carbo . . . 108-110 Phalaropus fulicaria . . . . 254-256 Phalaropus platyrhinchus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111-115 Phasianus colchicus . . . . 168-173 Philomachus pugnax . . 418-420 Phoenicurus ochruros . 403-405 Phoenicurus phoenicurus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539-541 Pica . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515-517 Pica pica . . . . . . . . . . . . . 478-480 Picus albo nigroque varius, major . . . . . . . . . . . . . . 207-209 Picus canus . . . . . . . . . . . . 781-783 Picus martius . . . . . . . . . . 245-247 Picus martius sive viridis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 712-714 Picus medius . . . . . . . . . . 724-726 Picus norvegicus . . . . . . . 427-432 Picus varius minor . . . . . 156-158 Picus viridis . . . . . . . . . . . . . 72-74 Pieper . . . . . . . . . . . . . . . . 539-541 Piepert . . . . . . . 364-369, 581-583 Pijlstaart . . . . . . . . . . . . . 364-369 Pimpelmees . . . . . . . . . . . 257-259 Pimpelmees . . . . . . . . . . . 509-511 Platalea leucorodia . . . . 647-649 Plectrophenax nivalis . . 647-649 Pluvialis apricarius . . . . . 427-432 Pluvialis squatarola . . . . 644-646 Podiceps (Colymbus) rubricollis . . . . . . . . . . 388-390 Podiceps auritus . . . . . . . . . 69-71 Podiceps cristatus . . . . . . . . 69-71 Podiceps griseigena . . . . 105-107 Poelsnep . . . . . . . . . . . . . . . . 69-71 Poelsnip . . . . . . . . . . . . . 484-486 Porseleinhoen . . . . . . . . . 518-523 Porzana parva . . . . . . . . . 137-139 Procellaria pelagica . . . . 739-741 Procellaria puffinus, B. Linn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 766-768 Pronkvogel . . . . . . . . . . . 201-206 Prunella modularis . . . . 766-768 Purpere Reiger . . . . . . . . 415-417 Purperreiger . . . . . . . . . . . 709-11 Putter . . . . . . . . . . . . . . . . 239-241 Putter . . . . . . . . . . . . . . . 760-762

Pylstaart Zee-Eend . . . . 454-456 Pyrrhula pyrrhula . . . . . 469-471 Rallus aquaticus . . . . . . . 772-774 Rallus crex . . . . . . . . . . . . 421-426 Rallus porzana . . . . . . . . . 415-417 Ralreiger . . . . . . . . . . . . . . 772-774 Ransuil . . . . . . . . . . . . . . . 536-538 Rans-Uil . . . . . . . . . . . . . 700-702 Recurvirostra . . . . . . . . . . . . 45-47 Recurvirostra avosetta . 620-622 Regenwulp . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Regen-Wulp . . . . . . . . . . 506-508 Regulus regulus . . . . . . . 647-649 Rhijncops nigra . . . . . . . . 512-514 Rhynchops niger . . . . . . 626-628 Rietgans . . . . . . . . . . . . . . 127-130 Rietgors . . . . . . . . . . . . . . 623-625 Riet-Hoentje . . . . . . . . . . 269-272 Rietmees . . . . . . . . . . . . . . . 69-71 Rietvink . . . . . . . . . . . . . . 189-191 Rietzanger . . . . . . . . . . . . 623-625 Ring-duif . . . . . . . . . . . . . . . 69-71 Ring-Eend . . . . . . . . . . . 667-669 Ringelgans . . . . . . . . . . . 703-705 Ring-Lyster . . . . . . . . . . . 189-191 Ringmus . . . . . . . . . . . . . . 251-253 Ringmusch . . . . . . . . . . . 670-672 Riparia riparia . . . . . . . . 682-684 Roek . . . . . . . . . . . . . . . . . 245-247 Roeper-Eend . . . . . . . . . . 451-453 Roerdomp . . . . . . . . . . . 394-396 Roestkleurige Strandlooper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330-335 Roodborst . . . . . . . . . . . 605-610 Roodborstje . . . . . . . . . . 605-610 Roode Roerdomp . . . . . . . . . . . 288-290, 457-459 Roodgehalsde Fuut . . . . . 257-259 Roodgehalsde Duiker . . 321-326 Roodhalsfuut . . . . . . . . . . 291-296 Roodkopklauwier . . . . . . 451-453 Roodkoppige Klaauwier . . . . . . . . . . . . 388-390, 518-523 Roodstaert . . . . . . . . . . . . . . 45-47 Rosse Butoor . . . . . . . . . 448-450 Rosse franjepoot . . . . . . 454-456 Rosse grutto . . . . . . . . . . . 120-122 Rosse Koekkoek . . . . . . . . . . . . 433-435, 448-450 Rotgans . . . . . . . . . . . . . . . 433-435 Rotgans . . . . . . . . . . . . . . 484-486 Rots-Klimmer . . . . . . . . . 730-732 Rouwbandje . . . . . . . . . . . 536-538 Rouwdraager . . . . . . . . . . 536-538 Rusticola . . . . . . . . . . . . . 436-438 Schaarbek . . . . . . . . . . . . 706-708 Scherpbek . . . . . . . . . . . 436-438 Schild-Eend . . . . . . . . . . . 123-126 Schildvink . . . . . . . . . . . . . 131-133 Scholaekster . . . . . . . . . . . . 75-77 Scholekster . . . . . . . . . . 614-616 Scholver . . . . . . . . . . . . . . 210-212 Scolopax gallina . . . . . . . 632-634 Scolopax gallinula . . . . . . 352-354 Scolopax limosa . . . . . . . . 195-197 Scolopax phaeopus . . . . . . . 57-59 Scolopax rusticola . . . . . . 189-191 Serinus canaria . . . . . . . . 781-783 Sijs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63-65 Sitta Europaea . . . . . . . . . 184-188 Slechtvalk . . . . . . . . . . . . . 192-194 Slobbe . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57-59 Slobeend . . . . . . . 66-68, 632-634 Slootmusch . . . . . . . . . . 400-402 Slyktreeder . . . . . . . . . . . . . 66-68 Smient . . . . . . . 406-408, 661-663 Smient . . . . . . . . . . . . . . . . 269-272 Sneeuwgors . . . . . . . . . . . . . 63-65 Sneeuwuil . . . . . . . . . . . . 436-438 Sneeuw-Uil . . . . . . . . . . . . . . 45-47 Sneeuwvogel . . . . . . . . . . 222-224 Spatula clypeata . . . . . . 436-438 Sperwer . . . . . . 506-508, 620-622 Sperwer . . . . . . . . . . . . . . . 127-130 Spiegel-Eend . . . . . . . . . . 236-238 Splitstaert . . . . . . . . . . . . 784-786 Spreeuw . . . . . . . 131-133, 614-616 Spreeuw . . . . . . . . . . . . . . 457-459 Staartmees . . . . . . . . . . . . 127-129 Stag . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254-256 Star-Eend . . . . . . . . . . . . . 730-732 Stare-Klikkie . . . . . . . . . 201-206 Steenloper . . . . . . . . . . . 454-456 Steenschmetzer . . . . . . . . 518-523 Steenuil . . . . . . . . . . . . . . 448-450 Stercorarius skua . . . . . . 484-486 Sterna albifrons . . . . . . . . 557-559

32

Sterna cantiaca . . . . . . . 658-660 Sterna hirundo . . . . . . . . . . . . 524-529, 563-565 Sterna hirundo . . . . . . . . 140-142 Sterna minuta . . . . . . . . . 140-142 Sterna nigra . . . . . . . . . . . . 60-62 Sterna sandvicensis . . . . 439-444 Stictocarbo aristotelis . . 397-399 Stint . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397-399 Stootvalk . . . . . . . . . . . . . . 60-62 Stormmeeuw . . . . . . . . . . 742-744 Stormvogeltje . . . . . . . . . 370-375 Stormzwaluw . . . . . . . . . . 370-375 Strand Plevier met den onregelmatigen halsband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605-610 Strandplevier . . . . . . . . . 802-807 Strandputter . . . . . . . . . 802-807 Strand-Snep . . . . . . . . . . . 210-212 Streptopelia risoria . . . . . 263-268 Streptopelia turtur . . . . 670-672 Strigiformes . . . . . . . . . . . 742-744 Strix alba . . . . . . . . . . . . . 691-696 Strix aluco . . . . . . . . . . . 542-544 Strix flammea . . . . . . . . 620-622 Strix nyctea . . . . . . . . . . . 222-224 Strix otus . . . . . . . . . . . . . 222-224 Strix scops . . . . . . . . . . . 632-634 Strix ulula . . . . . . . . . . . . 614-616 Sturnus albus . . . . . . . . . . 623-625 Sturnus vulgaris . . 69-71, 623-625 Sula bassana . . . . . . . . . . . 116-119 Sylvia atricapilla . . . . . . . 116-119 Sylvia alpina . . . . . . . . . . 207-209 Sylvia communis . . . . . . 599-601 Sylvia curruca . . . . . . . . . 754-756 Sylvia modularis . . . . . . 288-290 Sylvia phoenicurus . . . . . 475-477 Sylvia suecica . . . . . . . . . . 572-574 Sylvia sylvatica . . . . . . . . 409-414 Sys . . . . . . . . . . . . 66-68, 632-634 Tachybaptus ruficollis . 201-206 Tadorna tadorna . . . . . . 691-696 Tamme Eend . . . . . . . . . 340-342 Tamme Eend . . . . . . . . . 784-786 Tamme Zwaan . . . . . . . . . 315-320 Tapuit . . . . . . . . . . . . . . . . 315-320 Tapuit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45-47 Tetrao coturnix . . . . . . . . 239-241 Tetrao perdix . . . . . . . . . . 382-384 Tetrao tetrix . . . . . . . . . . 102-104 Tiet-Leeurik . . . . . . . . . . 754-756 Tooren-Valk . . . . . . . . . . . 159-161 Topper . . . . . . . 433-435, 448-450 Toppereend . . . . . . . . . . 635-640 Toppertje . . . . . . . . . . . . 560-562 Torenvalk . . . . . . . . . . . . 560-562 Tortel . . . . . . . . . . . . . . . . 703-705 Trap-Gans . . . . . . . . . . . 703-705 Tringa candida . . . . . . . . 644-646 Tringa cinclus . . . . . . . . . 454-456 Tringa erythropus . . . . . . . . . . . . 433-435, 448-450 Tringa gambetta . . . . . . . 433-435 Tringa macularia et varia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484-486 Tringa maritima . . . . . . . 730-732 Tringa nebularia . . . . . . . 536-538 Tringa ochropus littorea .536-538 Tringa striata . . . . . . . . . 436-438 Tringa subarquata . . . . . 706-708 Tringa totanus . . . . . . . . 436-438 Tringa pugnax . . . . . . . . . . . 75-77 Tringa vanellus . . . . . . . . 614-616 Troglodytes regulus. . . . . 210-212 Troglodytes troglodytes .210-212 Turdus albus . . . . . . . . . . 632-634 Turdus arundinaceus minimus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195-197 Turdus ater . . . . . . . . . . . . . . 57-59 Turdus calamoxenus . . . . 189-191 Turdus iliacus . . . . . . . . . . . . 63-65 Turdus junco . . . . . . . . . . 184-188 Turdus junco minor . . . . 192-194 Turdus merula . . . . . . . . . . . 57-59 Turdus philomelos . . . . . . . . . . . . . 66-68, 632-634 Turdus pilaris . . . . . . . . . 400-402 Turdus pilaris minor . . . . . 66-68 Turdus torquatus . . . . . . . . . . . 406-408, 661-663 Tureluur . . . . . . . . . . . . . 463-468 Turtur . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45-47 Tuureluer . . . . . . . . . . . . 463-468 Tyto alba . . . . . 506-508, 620-622 Uil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127-130 Upupa epops . . . . . . . . . . 236-238

Vale gier . . . . . . . . . . . . . 658-660 Vanellus melanogaster . 784-786 Vanellus vanellus . . . . . . . . . . . . . 131-133, 614-616 Veld-Duiker . . . . . . . . . . . 451-453 Veldhoen . . . . . . . . . . . . . 321-326 Veld-Leeurik . . . . . . . . . . 457-459 Veldleeuwerik . . . . . . 72-74, 457-459, 629-631 Velduil . . . . . . . . . . . . . . . . 127-129 Vink . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254-256 Vinken-Valk . . . . . . . . . . 388-390 Violette Strandlooper . . 730-732 Vischdiefje . . . . . . . . . . . 201-206 Visdief . . . . . . . . . . . . . . . 201-206 Vlakkige Zandlooper . . 484-486 Vlam-sys . . . . . . . . . . . . . . 279-281 Vlaschvink . . . . . . . . . . . . 557-559 Vultur leucocephalus . . 658-660 Vultur percnopterus . . . 658-660 Waterhoen . . . . . . . . . . . . 140-142 Waterhoentje . . . . . . . . . 140-142 Waterral . . . . . . . . . . . . . 439-444 Water-Rall . . . . . . . . . . . 439-444 Water-Snep . . . . . . . . . . . 397-399 Watersnijder . . . . . . . . . 664-666 Watersnip . . . . . . . . . . . . . 397-399 Waterspreeuw . . . . . . . . . . . 69-71 Weeuwtje . . . . . . . . . . . . 602-604 Wielewaal . . . . . . . . . . . . . . 60-62 Wielewael . . . . . . . . . . . . . . 60-62 Wigstaart . . . . . . . . . . . . 560-562 Wilde eend . . . . . . . . . . . . 370-375 Wilde eend (bastaard) . 605-610 Wilde zwaan . . . . . . . . . 802-807 Windwanner . . . . . . . . . . 518-523 Winterkoning . . . . . . . . . 210-212 Wintertaling . . . . . . . . . . 263-268 Winter-taling . . . . . . . . . . 263-268 Winterzanger . . . . . . . . 670-672 Wit-achtige Lyster . . . . 632-634 Witgehalsde Vliegenvanger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 742-744 Withalsvliegenvanger . . 742-744 Witkoppige Arend . . . . 691-696 Witoogeend . . . . . . . . . . 542-544 Witte Dag-Uil . . . . . . . . 620-622 Witte Kleine Groen-Specht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617-619 Witte kwikstaart . . . . . . 222-224 Witte Kwikstaert . . . . . . 222-224 Witte Lyster . . . . . . . . . 632-634 Witte Non . . . . . . . . . . . 602-604 Witte Strandlooper . . . 448-450 Witte-Kievit . . . . . . . . . 614-616 Witte-Spreeuw . . . . . . . . 623-625 Woffer . . . . . . . . . . . . . . . . 116-119 Woudaap . . . . . . . . . . . . . 116-119 Woudaapje . . . . . . . . . . . . 116-119 Woudhopje . . . . . . . . . . . 116-119 Wulp . . . . . . . . . . . . . . . . 207-209 Wyntapper . . . . . . . . . . . 288-290 Ysvogel . . . . . . . . . . . . . . . 475-477 Yunx torquilla . . . . . . . . . 572-574 Zaagbek . . . . . . . . . . . . . 409-414 Zanglijster . . . . . 66-68, 632-634 Zee Zwaluw . . . . . . . . . . 201-206 Zeearend . . . . . . . . . . . . 691-696 Zee-Duiker . . . . . . . . . . . 524-529 Zee-Leeurik . . . . . . . . . . 445-447 Zee-Pappegaay . . . . . . . 596-598 Zilvermeeuw . . . . . . . . . 340-342 Zilverplevier . . . . . . . . . 784-786 Zomertaling . . . . . . . . . . . 315-320 Zomer-Taling . . . . . . . . . . 315-320 Zomertortel . . . . . . . . . . . . . 45-47 Zwartbekkige Zee-Zwaluw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709-711 Zwarte Ikstern . . . . . . . . 239-241 Zwarte kraai . . . . . . . . . . . 382-384 Zwarte mees . . . . . . . . . 102-104 Zwarte ooievaar . . . . . . . 754-756 Zwarte Ooijevaar . . . . . . 754-756 Zwarte roodstaart . . . . . . 159-161 Zwarte ruiter . . 433-435, 448-450 Zwarte specht . . . . . . . . 635-640 Zwarte stern . . 239-241, 709-711 Zwarte zee-eend . . . . . . 560-562 Zwartkop . . . . . . . . . . . . 703-705 Zwartkopmees . . . . . . . . . . . 102 Zwartkoppige Zanger . 703-705 Zwemmer . . . . . . . . . . . . 644-646 Zydestaart . . . . . . . . . . . . 349-351

‘Nederlandsche vogelen volgens hunne huishouding, aert, en eigenschappen beschreeven en alle naer ’t leeven geheel nieuw en naeuwkeurig getekend, in ’t koper gebragt en natuurlyk gekoleurd.’

Nederlandsche vogelen is een unieke facsimile van een van de mooiste vogelboeken uit de geschiedenis van onze boekdrukkunst. Het werk bestaat uit vijf delen die verschenen tussen 1770 en 1829 en bevat prachtige, met de hand ingekleurde gravures en originele beschrijvingen van 250 vogelsoorten. De beschrijvingen werden gemaakt door Cornelius Nozeman (1720-1786), een remonstrants predikant die zich buitengewoon interesseerde voor de biologie, en later door de Amsterdamse arts en bioloog Martinus Houttuyn (1720-1798). Het laatste deel werd verzorgd door de uitgever met de hulp van Coenraad Jacob Temminck (1778-1858), de eerste directeur van het Rijks Museum van Natuurlijke Historie, het tegenwoordige Naturalis Biodiversity Center te Leiden. Iedere beschrijving gaat vergezeld van een of meer platen, gemaakt door verschillende tekenaars en gegraveerd onder toezicht van de uitgever, in het begin de van oorsprong Duitse graveur, cartograaf en amateurbioloog Christiaan Sepp. Uitgever van het boek was de boekverkoper, graveur en amateurbioloog Jan Christiaan Sepp, de zoon van Christiaan. Jan Christiaan nam in 1775, na zijn vaders dood, de productie van de gravures voor zijn rekening, maar het duurde tot 1789 voor het tweede deel verscheen. Daarna duurde het weer twaalf jaar voordat het volgende deel verscheen, en pas in 1829 kwam het laatste deel uit bij Jan Sepp, de kleinzoon van Christiaan en zoon van Jan Christiaan. Nederlandsche vogelen is lange tijd het duurste gepubliceerde boek in Nederland geweest. Maar de koper kreeg wel waar voor zijn geld.