groep2006.ppt
1
Sociaal-economische foto
Rabobank Groep
Nederlands-Duitse grensstreek
groep2006.ppt
2
• Verkeersintensiteit • Globale conclusies
– Zorg, wonen,
• Regionale economie • Ruimtegebruik • Voorzieningen
– Banen, structuur, dynamiek,
• Werkgelegenheid
migratie
– Dynamiek, groen-grijs, beroepsbevolking, inkomen,
• Demografie
Inhoudsopgave
Duits-Nederlandse grensstreek
Rabobank Groep
groep2006.ppt
3
Duits-Nederlandse grensstreek
Rabobank Groep
groep2006.ppt
4
•Noorden leeg •Bevolkingsconcentraties in •Ruhrgebied, •KAN-gebied,
Bevolkingsdichtheid
Rabobank Groep
groep2006.ppt
5
Bevolkingsgroei
Rabobank Groep
•Bevolkingsafname in grote delen van het Ruhrgebied •Matige groei en zelfs bevolkingsafname in grote steden en kustgemeenten (Ostfriesland) •Bevolkingsgroei vindt met name plaats buiten de grote steden.
groep2006.ppt
6
0,0%
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
Duits land Nederland
grens s treek
Bevolkingsgroei
land
Rabobank Groep
•Bevolkingsgroei in Nederlandse grensstreek is iets lager dan landelijk. •Groei in Duitsland ligt echter nog veel lager. •De Duitse grensstreek laat een iets sterkere groei zien dan landelijk
groep2006.ppt
7
•Sterke vergrijsde bevolking in: •Noord-Duitsland •Ruhrgebied
Rabobank Groep
•Groot aandeel kinderen in bevolking in: •Noord-Duitsland (Cloppenburg) •Overijssel
Grijze en Groene druk
groep2006.ppt
8
Rabobank Groep
Potentiële beroepsbevolking (15-65 jaar) groot in: •Munster en Osnabrück •KAN-regio •Groningen
Potentiële beroepsbevolking
groep2006.ppt
9
40%
14%
Duitsland
20%
16%
D grensstreek
0%
68%
18%
Nederland
67%
65%
67%
19%
NL grensstreek
60%
80%
19%
19%
100%
14%
14%
0-15 15-65 65+
Rabobank Groep
•Duitse bevolking sterk vergrijsd en ontgroend. Potentiële beroepsbevolking relatief kleiner dan in Nederland. •Grensstreek aan beide kanten relatief iets minder mensen in de potentiële beroepsbevolking
Potentiële beroepsbevolking
groep2006.ppt
10
•Zeer sterke ontgroening en vergrijzing van de bevolking in Duitse grensstreek
Ontwikkeling groene en grijze druk
Rabobank Groep
groep2006.ppt
11
Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking
Rabobank Groep
•Afname potentiële beroepsbevolking met name in Ruhrgebied en kustgemeenten in NoordDuitsland (Ostfriesland)
groep2006.ppt
12
Inkomen
Rabobank Groep
•Gemiddeld persoonsinkomen ligt in het noorden van de grensstreek (zowel Nederland als Duitsland) lager.
groep2006.ppt
13
Migratie
Rabobank Groep
•Migratie vanuit stedelijk gebied (Ruhrgebied) naar omliggend landelijk gebied •Positief migratiesaldo in het overgrote deel van Noord-Duitsland •Grote delen OostNederland kampen met vertrekoverschotten
groep2006.ppt
14
Buitenlandse migratie
Rabobank Groep
•Grensgebieden tegen Twente en Achterhoek trekken veel buitenlandse migranten (Nederlanders)
groep2006.ppt
15
Geboortesaldo
Rabobank Groep
•Geboortesaldo laag in Ruhrgebied en NoordDuitsland (Ostfriesland) •De Nederlandse grensstreek kent een hoog geboortesaldo
groep2006.ppt
16
Nationaliteit
Rabobank Groep
•Aandeel inwoners met de buitenlandse nationaliteit hoger in Duitse grensstreek •Met name in Ruhrgebied
groep2006.ppt
17
Rabobank Groep
•Aandeel inwoners met de buitenlandse nationaliteit neemt sterk toe in noorden en direct aanliggend Duits gebied langs de gehele grens •Afname aandeel inwoners met buitenlandse nationaliteit in grote delen van het Ruhrgebied, KANregio, Twente, Achterhoek
Nationaliteit (ontwikkeling)
groep2006.ppt
18
59%
15%
29%
59%
12%
Duits land
26%
Duits e grenss treek
Tertiair niveau
S ecundair niveau
P rimair niveau
Werkgelegenheid (opleidingsniveau)
46%
23%
34%
44%
22%
Nederland
31%
Nederlandse grenss treek
Rabobank Groep
groep2006.ppt
19
NL grensstreek Groot aandeel primair opgeleiden en tertiair opgeleiden
Duitse grensstreek: Groot aandeel in secundaire opleidingen
Opleidingsniveau werkende beroepsbevolking (25tm65)
Rabobank Groep
groep2006.ppt
20
Werkloosheid 2005
Rabobank Groep
•Hoge werkloosheid in het noorden, Ruhrgebied en Ostfriesland
groep2006.ppt
21
Banengroei totaal
Rabobank Groep
•Banengroei in Duitse grensstreek blijft achter bij die in Nederlandse grensstreek.
groep2006.ppt
22
Rabobank Groep
•Sterke agrarische sector in Noord-Duitsland •Sterke (glas)tuinbouw in Noord-Limburg
Werkgelegenheid in landbouw, visserij en bosbouw
groep2006.ppt
23
Werkgelegenheid in dienstensector
Rabobank Groep
•Veel dienstverlening in Ruhrgebied en NoordDuitsland
groep2006.ppt
24
Rabobank Groep
•Sterke groei aantal banen in dienstverlening, met name in Nederlandse grensstreek
Banengroei in de dienstensector
groep2006.ppt
25
Werkgelegenheid in bouw, industrie en delfstoffen
Rabobank Groep
•In de Nederlandse grensstreek is de industrie met name in Noord-Limburg, Achterhoek, Twente, Zuidoost Drenthe en Oost Groningen sterk vertegenwoordigd
•Nog steeds veel industrie in met name Cloppenburg
groep2006.ppt
26
Rabobank Groep
•Sterke verdienstelijking gaat gepaard met deïndustrialisering
Banengroei in de secundaire sector
groep2006.ppt
27
Startersdynamiek •Achterblijvend aantal startende ondernemers (vergeleken met landelijke gemiddelden) aan beide kanten van de grens
Rabobank Groep
groep2006.ppt
28
Bruto Regionaal Product
Rabobank Groep
•Hoog BRP in Essen •Weinig productie in noorden •Opvallend hoog BRP Overig Groningen door aanwezigheid aardgas Slochteren
groep2006.ppt
29
Bruto Regionaal Product
Rabobank Groep
•Sterke groei BRP in Nederlandse grensstreek •Opvallend sterke groei in Overig Groningen (Slochteren) en Delfzijl •Lage groei en afname BRP in Ostfriesland en gebieden rondom het Ruhrgebied
groep2006.ppt
30
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
Nederland Duits land
grens s treek
land
Bruto Regionaal Product
Rabobank Groep
•Achterblijvend BRP in grensstreek in zowel Nederland als Duitsland.
groep2006.ppt
31
Rabobank Groep
•Sterk stedelijk grondgebruik in Ruhrgebied • Rest van de grensstreek is relatief dun bebouwd
Ruimtegebruik: Aandeel bebouwd gebied
groep2006.ppt
32
Ruimtegebruik: landbouw
Rabobank Groep
•Grondgebruik: groot aandeel landbouw in Noorden
groep2006.ppt
33
Rabobank Groep
•Landbouw in Duitse grensstreek sterk gericht op akkerbouw •Nederlandse grensstreek: meer veeteelt en (glas)tuinbouw
Ruimtegebruik: akkerbouw
groep2006.ppt
34
Zorgvoorzieningen
Rabobank Groep
•Duitse grensstreek beter voorzien van zorg
groep2006.ppt
35
Zorgvoorzieningen
Rabobank Groep
•Duitse grensstreek beter voorzien van zorg
groep2006.ppt
36
Woningvoorraad
Rabobank Groep
•Zeer veel kleine gemeenten in NoordDuitsland
groep2006.ppt
37
Groei woningvoorraad
Rabobank Groep
•Sterke groei woningvoorraad in kleine gemeenten in NoordDuitsland
groep2006.ppt
38
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
3,7%
G rens s treek
5,7%
3,0%
Land
4,1%
Duits land Nederland
Groei woningvoorraad
Rabobank Groep
•Sterke groei woningvoorraad in Duitse grensstreek (2000-2005)
groep2006.ppt
39
Verkeersintensiteit
Rabobank Groep
•Belangrijkste grensovergangen voor wegvervoer liggen richting het Ruhrgebied
groep2006.ppt
(algemeen)
40
Rabobank Groep
• Gebied met ruimte, voldoende voorzieningen en een aantrekkelijk arbeidspotentieel: investeringsruimte tegen lage kosten, in de nabijheid van omvangrijke economische- en bevolkingsconcentraties en met een behoorlijke bereikbaarheid. • Potenties van het gebied zijn lang onderbelicht gebleven door de grensligging
Globale conclusies
groep2006.ppt
41
• Wat lagere dynamiek (economisch, sociaal), dan de centrumgebieden van beide landen. • Het is een echte maakregio, met in het noordelijk deel aan beide zijden dominantie van de agrarische sector. De dienstverlening is – uitgezonderd in de grote steden – ondervertegenwoordigd. • Vergrijzing en ontgroening zien we aan beide zijden van de grens, hier en daar zelfs met een lichte krimp van de bevolkingsomvang, met name in het Duitse deel van het gebied. • Goed opgeleide beroepsbevolking en nog een behoorlijke arbeidsreserve bij de potentiële beroepsbevolking. • Kustgebieden in het noordelijk deel scoren aan beide zijden van de grens wat lager. • In het algemeen goede bereikbaarheid, via een aantal internationale transportassen.
Globale conclusies (overeenkomsten)
Rabobank Groep
groep2006.ppt
42
Rabobank Groep
• Schaalverschillen in bestuurlijke indeling (veel relatief kleine gemeenten in de Duitse grensstreek). • Het Nederlands deel is in het algemeen iets welvarender dan het Duitse deel. Dit komt ook tot uiting in een lager werkloosheidscijfer. De banengroei in de Duitse grensstreek is in de afgelopen jaren achtergebleven bij die in de Nederlandse grensstreek. Overigens zien we deze verschillen ook op nationaal niveau. • Het Nederlandse deel van het onderzochte gebied heeft in het algemeen iets meer stedelijke kenmerken. • Sterke groei van de woningvoorraad in de Duitse grensstreek. Het Duitse deel van het gebied heeft relatief veel zorgvoorzieningen. Daarmee ontwikkelt het Duitse deel van het gebied zich steeds meer tot een aantrekkelijke woonregio.
Globale conclusies (verschillen)
groep2006.ppt
43
www.rabobankgroep.nl/kennisbank
• © Directoraat Kennis en Economisch Onderzoek, april 2007
Rabobank Groep
• Deze regioschets van de Duits-Nederlandse grensstreek is een uitgave van het Directoraat Kennis en Economisch Onderzoek van Rabobank Nederland, in opdracht VNO-NCW Midden en Noord en het Directoraat MKB van Rabobank Nederland. • De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyses verwerkt. • Overname van de inhoud met bronvermelding – Rabobank Nederland (2007) - is toegestaan. Het directoraat aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval, dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten.
Colofon
